![Page 1: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/1.jpg)
Endometriozis İle İlişkili Ağrının Medikal Tedavisi
Dr. Emek DOĞERKocaeli ÜniversitesiTıp FakültesiTüp Bebek Ünitesi
![Page 2: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/2.jpg)
Sunum Planı• Tedavi İle İlişkili Patofizyoloji• Medikal Ajanlara Genel Bakış• Endometriozis İle İlişkili Ağrıların Tedavisi
Preoperatif dönemPostoperatif dönem ve rekürrensin önlenmesiAdölesan dönemliPerimenopozal dönem
• Yurt içi ve yurt dışı kılavuzlar• İşlenmeyecek konular
DienogestEndometriozis ile ilişkili infertilite tedavisiAkupunktur, Çin Herbal Tıbbı
![Page 3: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/3.jpg)
Başlarken;
• Dr. Doğer bu sunumda bahsedilen ilaç, ürün veya hizmetleri sağlayan ticari kuruluşlar ile finansal ve/veya sponsorluk ve/veya reklam ilişkisini olmadığını bildirir
![Page 4: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/4.jpg)
Kaynaklar
![Page 5: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/5.jpg)
![Page 6: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/6.jpg)
Tedavi ile İlişkili Patofizyoloji
• Endometriozis;
Estrojen BağımlıProgesteron DirençliİnflamatuarAnjiyojenikProliferatifİnvaziv
Tedavi bu patofizyolojik süreçleri engelleyecek şekilde etki göstermeli
![Page 7: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/7.jpg)
İdeal İlaç
• Endometriozis odaklarını baskılamalı
• Semptomları ortadan kaldırmalı
• Tedavi kesildikten sonra etkisi devam etmeli
• Menstrüel siklusu etkilememeli, az etkilemeli
• Yan etkisi az olmalı
• Sonrasında gebe kalmak isteyenlerde güvenli olmalı
• Ucuz olmalı, kolay ulaşılır olmalı
![Page 8: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/8.jpg)
Endometriozis ile İlişkili Ağrı Tedavisinde Kullanılan Medikal Ajanlar
• NSAİİ
• KOK
• Progestinler
• LNG-IUS
• Anti-progestinler
• Danazol
• GnRH analogları
• Aromataz inhibitörleri
• Geliştirilmekte olan ajanlar
![Page 9: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/9.jpg)
Non-steroidal Anti-inflamatuarİlaçlar
NSAİİ
![Page 10: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/10.jpg)
NSAİİ Primer Dismenorede İlk Tercih Ama?
• Endometriozis ile ilişkili ağrıda NSAİİ kullanımı için yeterince kanıt yok
• ASRM 2014
2009
![Page 11: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/11.jpg)
NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014
• Naproksen sodium (275 mg 4x1) ve rofekoksib ile ilgiliçalışma mevcut
• Elde sağlam kanıt olmadığı için öneri tavsiye niteliğindeZayıf tavsiye
![Page 12: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/12.jpg)
Kombine Oral Kontraseptifler
KOK
![Page 13: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/13.jpg)
Kombine Oral Kontraseptifler
• HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik hali
![Page 14: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/14.jpg)
Siklik KOK Kullanımı Ağrı İlişkisi Citation Tx Relief (%) Sample
Kistner, 1956 Enovid 79 110
Riva, 1961 Enovid 90 83
Riva, 1962 Enovid 69 132
Kourides, 1969 EE/Norgestrel 84 19
Vercellini, 1993 EE/Desogstrl 88 24
Harada, 2008 EE/NET P<.0001 51
Drospirenone tolerbilitesi iyi
Postoperatif dönemde rekürrens açısından da fark yok
![Page 15: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/15.jpg)
Kontinü KOK Kullanımı
• Kontinü KOK ile ağrıya cevap %96
• Siklik tedaviye cevap vermeyenrekürren dismenorelihastalarda kontinü kullanımuygun
• Disparenue’de gruplar arasında fark yok
• KPA’da fark yok / Fark var (Vlahos 2013, Zorbas 2015)
18. Aydan itibaren
![Page 16: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/16.jpg)
KOK vs GnRH-a
2007
Dismenore Non-Menstrüel ağrı Disparenü
Tedavi sonrası 6. Ay kontrollerinde fark yok
Tedavi bitiminde GnRH-a lehine
![Page 17: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/17.jpg)
2011
Fark yok
![Page 18: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/18.jpg)
Kombine Oral Kontraseptifler
Endometriozis için optimal EE dozu?Tromboz riski, yan etkilerProgestinlerin maksimal etkisi için estrojene ihtiyaç var mı? (Bono 2014)
![Page 19: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/19.jpg)
KOK - ESHRE 2013
![Page 20: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/20.jpg)
KOK - TR 2014
• Endometriozis ile ilişkili ağrının tedavisinde kuvvetli tavsiye
• Dismenorenin azaltılmasında Orta KK
• Disparoni ve non-menstrüel pelvik ağrının azaltılmasında Zayıf KK
• Vajinal konstraseptif halka ve estrojen/progesterone içeren bantlar ile ilgili kanıtlar zayıf
![Page 21: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/21.jpg)
ProgestinlerGestrinonDanazol
![Page 22: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/22.jpg)
Progestinler
![Page 23: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/23.jpg)
![Page 24: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/24.jpg)
FDA onayı mevcut
FDA onayı yok
![Page 25: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/25.jpg)
ProgestinlerAuthor Rx, mg N Time (mo) Relief (%)
Luciano, 1988 MPA, 50 21 4 88
Schlaff,1990 Mgstrl, 40 9 4 86
Vercellini, 2002 CyprAc, 2.5 45 12 33
Delale NET Ac, 5-70 52 > 6 94
Vercellini, 2009 NET Ac, 2.5 45 12 80
Herada, 2009 Dienogest2 128 6 P<.05
NETA tolarebilitesi %58 ,Dienogest %80 (Vercellini, 2015)
![Page 26: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/26.jpg)
2013
Plasebo ile karşılaştırıldığında AFS
6. Ay tedavi bitimi
12. Ay takip
Ödem
![Page 27: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/27.jpg)
Diğer tedaviler ile karşılaştırıldığında
Ağrı
AFS
Depot formlarında KOK veya GnRH’aüstünlüğü yok
![Page 28: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/28.jpg)
Progestinler
• Yan etkileri GnRH ve Danazol ile kıyaslandığında daha az
• Kemik mineral yoğunluğundaki azalmayadikkat, 6. ayda:
Spine : MPA (1.1%) vs GnRHa (3.95%)
Hip : MPA (0.3%) vs GnRHa (1.65%)
![Page 29: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/29.jpg)
Progestinler - Etonorgestrel
• 3 yıl etkili
• BMI yüksek, metabolikprofili bozuk olgularda MPA’ya tercih edilebilir
• Adölesan olgular
(Kemik yoğunluğu/Virgo)
![Page 30: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/30.jpg)
Progestinler - LNG-IUS
• 12 ayda ağrı şiddeti ve sıklığında %70 iyileşme, evresinde düzelme
• %5 atılım, %1.5 pelvikenfeksiyon riski
Orta kalitede kanıtlar
![Page 31: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/31.jpg)
Gestrinon
• 2.5 – 10 mg/gün oral
• 19-Nortestosteron grubu
Diğer tedaviler: Danazol ve GnRHAralarında fark yokGnRH dismenore açısından üstün
![Page 32: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/32.jpg)
Progestinler - ESHRE 2013
![Page 33: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/33.jpg)
Progestinler Tr 2014
• Endometriyozis ile ilişkili ağrının azaltılmasında progestinlerin etkili olduğunu gösteren kanıtlar orta kalite
• Kullanımları kuvvetle tavsiye edilmektedir
• Progestin seçiminde yan etki profili göz önünde bulundurulmalıdır
![Page 34: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/34.jpg)
LNG – IUS TR 2014
• Rektovajinal endometriyozistedavisinde, dismenoreninazaltılmasında, non-siklik pelvikağrının azaltılmasında, derin disparoni ve diskinezi yönetiminde etkili olabilir
• Kanıtlar orta kalitede
• Kullanımı kuvvetle tavsiye edilir
![Page 35: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/35.jpg)
Danazol
• 17-α etinil testosteron derivesi
• 200-400 mg / gün
• Etkinlik GnRH-a ile benzer
• Vajinal kullanım
• IUS
Author N Time
(mo)
Dose (mg) AFS
Score%
Pain (%)
Dmowski 10 6 800 65 88
Shaw 103 6 600 52 68
Kennedy 24 6 600 20 87
Rock 107 6 400-800 33 75
Henzl 80 6 800 43 78
![Page 36: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/36.jpg)
2007
Tedavi sonrası 6. ayda
![Page 37: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/37.jpg)
Cerrahi Sonrası Dönem
![Page 38: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/38.jpg)
Danazol vs GnRH
2010
AFS
Ağrılı semptomlar
![Page 39: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/39.jpg)
Danazol - ESHRE 2013
• Yan etki profiline bakarak, diğer tedavileri kullanmakmümkün ise Danazoltedavisinden kaçınmakgerekli
![Page 40: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/40.jpg)
Gonadotropin ReleasingHormon Agonistleri
GnRH-a
![Page 41: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/41.jpg)
GnRH Agonistleri
• HPO aksın inhibisyonu
• Pesudomenopoz hali
• SC/IM/Nasal Sprey
![Page 42: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/42.jpg)
GnRH Agonistleri
• Agonistlerin endometriyozis ile ilişkili ağrıyıazaltmadaki başarısı iyi biliniyor
LA triptorelinden daha iyi tolare edilmiş
![Page 43: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/43.jpg)
Tedavisiz
Plasebo
Disparenü
Düşük kalitede kanıtlar
![Page 44: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/44.jpg)
2010
6 ay kullanımdan sonra 2 yıllık takipte nüks oranı % 55 (Waller Fertil Steril 1993)
Farklı dozlar
Farklı süreler (6. ay kontrolü)
Cerrahi sonrası Endometriyomarekkürensi, tekrar cerrahi gereksinimi >> en az 6 ay
![Page 45: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/45.jpg)
GnRH-a vs LNG-IUS
Ağrılı semptomlar
AFS skorları
![Page 46: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/46.jpg)
GnRH Agonistleri
Uyku Bozukluğu
Sıcak basmaları
![Page 47: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/47.jpg)
Add Back Tedavi
![Page 48: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/48.jpg)
Kilhoma, 1995, n=88 Goserelin TDE/MPA 6 months
Gregoriou, 1997, n=40 Leuprolide E2/NETA 6 months
Moghissi, 1998 n=345 Goserelin CEE/MPA 6 months
Franke, 2000 n=41 Goserelin EE/NETA 6 months
Irahara, 2001 n=21 Leoprolide CEE/MPA 6 months
Kilhoma Sx both groups vasomotor with add-back BMD: Not evaluated
Gregoriou Sx both groups vasomotor with add-back BMD: -4% vs -0.9%
Moghissi Sx both groups vasomotor with add-back BMD: -4% vs -1.9%
Franke Not evaluated Kupperman index w/ adbk -5% vs -0.2%
Irahara Not evaluated Kupperman index w/ adbk -6.3% vs -0.8%
En az kemikkaybı vevasomotor sxhemen add-back başlanan grupta
En fazla kemikkaybı ilk 3 ay içerisinde (Kessel1996)
Testosteron / Estrogen
![Page 49: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/49.jpg)
Add Back vs GnRH tek başına
Tedavi bitimi KMD
Sonraki 6. ay KMD
Dismenore
Disparenü
Tedaviyi 2 yıla uzatalım mı?
![Page 50: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/50.jpg)
Add – Back Tedavide Sadece NETA ?• GnRH + plasebo vs + NETA (5 mg) vs + NETA/CEE (0.625), vs
NETA/CEE (1.25)
Estrojeni yüksek gruplarda ağrıdaki iyileşme daha az ve drop out rate daha fazla
3 grupta da vasomotor sx giderilmiş ve tedavi grupları arasında kemik kütlesindeanlamlı değişiklik yok (Horstein, Surrey 1998)
• Sadece NETA yeterli ama vasomotor sx persiste ederse EE
• Ama EE eklemek adölesanda QOL skorlarını artırıyor
• Postoperatif GnRH + Estradiol valerate (1 mg), tibolone (2,5 mg), estradiol (1 mg) + drospirenone (2 mg) veya norethisterone acetate(0,5 mg) kombinasyonları
QOL- Hipoöstrojenemik semptomlar, KMD açısında en başarılı grup EV + NETA (Lee 2016)
![Page 51: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/51.jpg)
GnRH-a - ESHRE 2013
Değerlendirmeler GnRH-analoglarının plasebodan dahaetkili ancak LNG-IUS veya oral Danazoldan daha az etkiliolduğunu ortaya koyuyor
![Page 52: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/52.jpg)
GnRH - a TR 2014
• İkinci basamak tedavi olarak kuvvetle tavsiye edilir
• GnRH kullanılacak ise add-back tedavi kuvvetle önerilir
• Estrojen ve/veya progestin veya tibolon) (FDA onayı mevcut)
![Page 53: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/53.jpg)
Aromataz İnhibitörleri
Aİ
![Page 54: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/54.jpg)
Aromataz İnhibitörleri
• Aromataz estrojen biyosentezi için anahtar role sahip
• Endometriyozis dokularında aromataz expresyonuartmış
• Bu artmış aktivite prostaglandinler tarafındanstimüle ediliyor
![Page 55: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/55.jpg)
Aromataz İnhibitörleri
• Aromataz İnhibitörleri estrojen biyosentezinininhibisyonunun yanı sıra
• Ayrıca COX-2 yolu ile ortaya çıkan PGE artışını inhibe ederek rol oynuyorlar
![Page 56: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/56.jpg)
PostmenopozalPremenopozalCerrahi ve medikal tedavilere dirençliKolorektalRektovajinal
Letrazol / anastrazol+ KOK+ NETA+ Desogestrel+ GnRH-a
- Celecoxib
![Page 57: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/57.jpg)
Aromataz İnhibitörleri
• Yan etkileri;
• Baş ağrısı
• Eklem Ağrısı
• Sıcak Basmaları
• Bulantı
• Diare
• AI ovülasyonindüksiyon ajanı olduğuiçin çoğul gebelikriskine dikkat
![Page 58: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/58.jpg)
Aromataz İnhibitörleri - ESHRE 2013
• Tüm kanıtlar rektovajinal endometriyozisli kadınlardan veya dahaönceki cerrahi veya medikal tedavilere cevapsız olgulardan geliyor
• Çalışmalarda hasta sayıları az
• Bu nedenle kılavuz hazırlama komitesi Aİ kullanımını ancak diğertüm seçenekler tükendiğinde tavsiye ediyor
![Page 59: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/59.jpg)
Aromataz İnhibitörleri
• Premenopozal kadınlarda progestinveya KOK ile beraber
• Rektovajinal veya postmenopozalendometriyozis olgularında
• Diğer tüm medikal ve cerrahi tedavilere yanıt yok ise
• Düşük kalite kanıtlar ile zayıf tavsiye
![Page 60: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/60.jpg)
Geliştirilmekte Olan Tedavi Ajanları
Pelvik ağrıda DMPA kadar başarılı (KMD’yikoruyarak veya minimal kayıp ile) (Carr 2014)
Ulipristal asetat
Raloksifen
Bevacizumab, Cabergoline
![Page 61: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/61.jpg)
Pentoksifilin Tedavisi
• Yeterli kanıt yok
![Page 62: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/62.jpg)
Anti-TNF-α Tedavisi
• Yeterli kanıt yok
![Page 63: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/63.jpg)
Diğer Yeni Ajanlar
• SPRM ve anti-progestinler
• (telapristone, mifepriston, ullipristal)
ile yapılan çalışmalar devam etmektedir
• Kullanımları ile ilgili henüz öneride bulunulmamaktadır
![Page 64: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/64.jpg)
Endometriozisin Medikal Tedavisinde Önemli Noktalar
Asemptomatik EndometriozisAmpirik Tedavi
Preoperatif ve Postoperatif DönemAdölesan Dönemi
Postmenopozal DönemiRektovajinal Endometriozis
![Page 65: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/65.jpg)
Asemptomatik EndometriozisAmpirik Medikal Tedavi
![Page 66: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/66.jpg)
Asemptomatik Endometriozis
• Asemptomatik endometriozis saptanan kadınlarda uygulanacak tedavinin gelecekte üreme potansiyelini nasıl etkileyeceği açık değildir
• Endometriozisin progressif bir hastalık olduğu tartışmalıdır
• Asemptomatik endometriozis tespit edilen tum kadınlar tedavi almak zorunda değildir, hasta tercihleri goz önüne alınarak karar bireyselleştirilmelidir
![Page 67: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/67.jpg)
Bekle Gör Yaklaşımı
• Hiçbir yakınması olmayan minimal veya mildendometriozisli hastalarda
• Perimenopozal hastalarda uygun olabilir
![Page 68: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/68.jpg)
Medikal Tedavi Endikasyonları
• Endometriozis ile ilişkili ağrı semptomları
• İnfertilite (ART öncesi)
• Adölesan dönemde tanı almak
• Derin infiltratif endometriozis
• Ekstragenital nonrezektable endometriozis
• Cerrahi sonrası nüksün engellenmesi
• Cerrahi için kontrendikasyon olması
![Page 69: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/69.jpg)
Medikal Tedavi
• Medikal tedavi ajanları menopoza girene dek
veya
gebelik isteyene dek kullanılmaya elverişli olmalıdır
• Adölesan dönemde tanı alan kadınların üreme çağı boyunca en azından ailelerini tamamlayana kadar sürekli medikal tedavi almasını önermektedir
![Page 70: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/70.jpg)
Ampirik Medikal Tedavi
• Özellikle pelvik ağrı ve dismenoreliadölesan ve genç kadınlarda
• KOK veya progestinler ilk seçenek
olarak kuvvetle tavsiye edilmektedir
![Page 71: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/71.jpg)
Ampirik Medikal Tedavi
![Page 72: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/72.jpg)
Oral Progestinler (Dienogest, NETA), NSAİİ3-6 ayda cevap var ise devam
Aromataz İnhibitörleri
![Page 73: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/73.jpg)
Preoperatif ve PostoperatifDönemde Medikal Tedavi
![Page 74: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/74.jpg)
Preoperatif Dönem
• Belki sadece çok ağrısı olanlara cerrahi
için bekleme süresinde uygulanabilir
• Cerrahi sonuçlarını iyileştirmek için
Preoperatif hormonal tedavi
verilmemesi yönünde kuvvetli tavsiye
![Page 75: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/75.jpg)
Postoperatif Dönem
• Cerrahi sonrası hormonal terapiler;
• Postoperatif hormonal terapi (ilk 6 ay içerisinde); cerrahinin ağrı üzerine olan iyileştirici etkisine katkıdabulunmak
• İkincil korunma; uzun dönemde (6. aydan sonra) hastalıkveya ağrı tekrarlamasından korunmak
![Page 76: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/76.jpg)
Kısa Dönemli Hormonal Tedavi
• Cerrahi sonuçları iyileştirmek için önerilmiyor
• Postoperatif hormonal tedavi verilmemesi yönünde kuvvetli tavsiye
• Kontrasepsiyon istemi varsa kullanabilirsiniz
![Page 77: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/77.jpg)
Postoperatif Dönem Sekonder Korunma Her Hastaya Gerekli Mi? • KOK tedavisinin rekürrens oranını
azalttığına dair yüksek kalite kanıt, kuvvetli tavsiye
• 18 – 24 ay süreyle KOK, progestin veya LNG-IUS kullanılmasının postoperatifrekürrens ve semptomları azalttığına dair yüksek kalite kanıt sekonderkorunma amaçlı kuvvetli tavsiye
![Page 78: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/78.jpg)
Cerrahi sonrasıendometriozisrekürrensinden korunmadaKOK, kullanmayan hastagruplarına göre anlamlışekilde başarılı (siklik –kontinü kullananlararasında fark yok)
7 çalışma 2009
![Page 79: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/79.jpg)
• Hastalığın evresi, endometriyoma tekrarlamasınaetkisiz (Sesti F, 2009)
etkili (Tobiume, 2015)
• Ağrı rekürrensi
• Hornstein et al. 1997
• VercelliniCerrahi sonrası GnRH analogu vermek pek uygun gözükmüyor
![Page 80: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/80.jpg)
2013
Postop rekkürrens %4.8 LNG vs %10.5 siklik KOK (Cho 2014)Postop pelvik ağrıda KOK başarılı vs hasta memnuniyetinde ise LNG (Morelli 2013)
![Page 81: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/81.jpg)
• Rekürren Endometriyoma + Ağrı:
Cerrahi + Uzun Dönemli Supresyon
• Endometriyoma yok + Ağrı:
Uzun Dönemli Supresyon (OKS kullanılabilirama eğer DİE var ise cerrahi önceliklidir)
![Page 82: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/82.jpg)
Adölesan Döneminde Medikal Tedavi – Postoperatif Dönem
![Page 83: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/83.jpg)
Adölesanda Postoperatif Tedavi
• Endometriozisin cerrahi tedavisi, konjenital anomaliler dışında etiyolojiyi ortadan kaldırmadığından post-operatifnüks oranı, özellikle uzun vadede yüksektir
• Tüm adölesanlara cerrahi tedavi sonrası uzun süreli medikal tedavi verilmesi yönünde kuvvetli tavsiye
![Page 84: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/84.jpg)
Adölesanda Postoperatif Tedavi
• Endometriozis olduğundan şüphelenilen adölesanlarda ilk seçenek olarak NSAİİ ve/veya KOK kullanımı kuvvetle önerilir
• Cerrahi ile kesin endometriozis tanısı koyulan adölesanlarda medikal tedavide ve sekonder korunmada önerilen seçenek KOK
![Page 85: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/85.jpg)
Adölesanda Postoperatif Tedavi
• GnRH agonistler ve depo progestin kullanımı maksimal kemik kütlesine ulaşmamış <18 yaş çocuklarda uygun değil
• Ancak L/S ile doğrulanmış endometriozis tanısı olan ve semptomları NSAİİ ve kontinü KOK’e yeterli yanıt vermeyen >16 yaş adölesanlarda agonistler add-backtedavi ile kullanılabilir
• Add-back için NETA veya 1 mg 17-beta estradiol dengi östrojen + kalsiyum ve D vitamini verilmesi kuvvetle tavsiye edilir (Rutin KMD gereksiz)
![Page 86: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/86.jpg)
Perimenopoz ve Menopoz Döneminde Medikal Tedavi
![Page 87: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/87.jpg)
Menopoz ve Perimenopozal Dönemde Endometriozis
• Postmenopozal endometriozisli olgularda cerrahi tedavinin uygulanamayacağı durumlarda medikal tedavi düşünülebilir
• Aromataz inhibitorleri bir alternatiftir
• Postmenopozal endometriozis tanısı ile Aİ kullanan olgularda yıllık KMD yapılması ve yüksek riskli olgulara bisfosfonat tedavisi verilmesi yönünde zayıf tavsiye
![Page 88: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/88.jpg)
Rektovajinal EndometriozisEkstragenital Endometriozis
![Page 89: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/89.jpg)
Rektovajinal Endometriozis
• Dismenore, Disparenue, Diskezi de cerrahi ile eşit derecede başarılı (Berlanda,2016) (Obstrüksiyon yok ise)
• 1. basamak Hormonal tedavi olmalı (Ferrero, 2015)
• Derin disparenue de DİE var ise hormon tedavisi cerrahi ile eşit başarılı, DİE yoksa daha başarılı (Vercellini 2012)
• Progestinler ile (LNG-IUS, NETA, Dienogest) rektovajinallezyonlarda iyileşme sağlamak mümkün
![Page 90: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/90.jpg)
Rektovajinal Endometriozis
• 12 ay sureyle 2.5 mg/gün NETA disparonitedavisinde, seksüel fonksiyon ve yaşam kalitesi düzelmesinde cerrahi kadar etkin (Vercellini ve ark. 2012 ve 2013)
• 12 ay KOK kullanımı da hem ağrılı şikayetlerde hem rektovajinal nodüllerin çap ve hacimlerinde belirgin azalma (Ferrari ve ark. 2012)
• Medikal tedavinin ağrı üzerine etkili olduğuna dair orta kalite kanıt ve cerrahi öncesi medikal tedavi kuvvetle tavsiye edilir
![Page 91: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/91.jpg)
Ekstragenital Endometriozis Tedavisi
![Page 92: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/92.jpg)
Eve Götürülecek Mesajlar
![Page 93: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/93.jpg)
Sonuç Mesajları• İlk Seçenekler (NSAİİ’ler ile beraber veya tek başına)
– Dismenorede KOK, Progestinler (NETA, Dienogest)
– Nonsiklik ağrı ve disparenue de Progestinler
– Rektovajinal endometriozisde Progestinler
– Postoperatif dönemde LNG-IUS, KOK
• İkinci seçenekler– GnRH-a
– Depo Progestinler (MPA)
• Üçüncü seçenek– Gestrinone, Danazol
• TAH + BSO sonrası rezidüel hastalıkta– Aromataz İnh, MPA
![Page 94: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/94.jpg)
Tedavi Kararı ve Yöntemi Bireyselleştirilmeli
• Semptomların şiddeti
• Hastalığın yaygınlığı ve lokalizasyonu
• Gebelik arzusu
• Hastanın yaşı
• İlaçların yan etkileri ve tolerabilite (olguların %30’unda hormonal tedavi tolare edilemiyor)
• Ulaşılabilirlik ve maliyet
• Uzun dönemli güvenilirliği
• Cerrahi komplikasyon riskleri
![Page 95: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/95.jpg)
Sonuç Mesajları
• Tedavi öncesinde durumunu hasta ile konuşmak vetedaviyi bireyselleştirmek önemli
• Önemli olan hasta tarafından kabul edilebilir ilacı bulmak
![Page 96: Endometriozis İle İlişkili Ağrının• Dr. Doğerbu sunumda bahsedilen ilaç, ... NSAİİ - ESHRE 2013 / TR 2014 ... Kombine Oral Kontraseptifler •HPO aks inhibisyonu, pseudo-gebelik](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022051917/6009358625d86a379827198b/html5/thumbnails/96.jpg)