Endüstriyel Simbiyoz Örnek Projeler
14 Ocak 2014
İbis Otel, Adana
Ferda Ulutaş
Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı
ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ KAPSAMINDA ÇEVRE MEVZUATI TOPLANTISI
Yöntem
Her örnek ES projesi İçin: (Toplam 10 proje, her biri için en fazla 8-10 dakika)
1. Örnek ES projesi hakkında kısa bilgi 2. ES uygulamasının hayata geçmesine yönelik
Çevre Mevzuatı kapsamındaki yükümlülükler/ kolaylıklar
3. Soru-cevap, görüşler 4. Mümkün olduğunca farklı boyutların ele alınması
Diğer ES uygulamalarına yönelik soru-cevap ve kısa değerlendirme
Örnek Projeler/Fizibilite Çalışmaları
1. Elektrik ark fırını çelik izabe cürufunun karayolu inşaatında kullanılması
EKİNCİLER (Demir çelik
üreticisi)
Diğer Demir Çelik
Fabrikaları
KARAYOLLARI
İSTANBUL TEKNİK
ÜNİVERSİTESİ
• Ulusal Durum : 12.500.000 t/y endüstriyel atık 7.000.000 t/y ana metal sanayi atığı 3.000.000 t/y kullanılmayan ark fırını çelik izabe cürufu • Bölgesel Durum: 1.000.000 t/y kullanılmayan ark fırını çelik izabe cürufu
Konu: Ekinciler firmasına ait elektrik ark fırını çelik izabe cürufunun doğal agrega yerine kullanılması
Laboratuvar Analizleri ve Deneyler
Cüruf 250.000 t/y
Örnek Projeler/Fizibilite Çalışmaları
1. Elektrik ark fırını çelik izabe cürufunun karayolu inşaatında kullanılması
- Yapılan analiz sonuçlarına göre, belirtilen cürufun aşağıdaki kullanım alanları için uygun olduğu görülmüştür; alt-temel malzemesi granül temel malzemesi plent-miks temel malzemesi dolgu malzemesi dona hassas olmayan taban malzemesi koruyucu tabaka
- Çevresel analiz kapsamında atığın inert atık olduğu tespit edilmiştir. - Deneme yolu yapılaması planlanmaktadır.
Örnek Projeler/Fizibilite Çalışmaları
2. Demir çelik üretiminden kaynaklanan cüruf ve tufalin gübre üretiminde kullanılması
TOSÇELİK (Demir çelik üreticisi)
KARE (Mühendislik Firması)
Mersin Üniversitesi
•Konu: Demir ve çelik endüstrisinden kaynaklanan ve tehlikesiz atık olarak nitelendirilen çelikhane cürufundan ve tufalından bitki besin elementlerinin geri kazanımı ve bu elementlerin bitki büyümesine etkisinin araştırılması. Atık Karakterizasyon Analizleri Toprak Karakterizasyon Analizleri Gübre Üretimi Gübre Performansına yönelik Pilot Denemeler (ALATA)
Cüruf
Gübre
Örnek Projeler/Fizibilite Çalışmaları
3. Soda proses atığının çimentoda minör bileşen olarak kullanılması
SODA A.Ş (Soda Kimyasalı Üreticisi)
Adana Çimento (Çimento Üreticisi)
• Konu: Soda Sanayii’nin üretim prosesinden kaynaklanan soda proses atığının (tehlikesiz atık) çimento üretim prosesinde kalker yerine minör katkı maddesi olarak kullanılmasını konu almaktadır Analizler Pilot Üretim Laboratuvar Analizleri Kurutma hizmeti sağlayan firmalar ile
görüşmeler
Soda Proses Atığı
500.000 t/y
Atık Kurutma
Örnek Projeler/Fizibilite Çalışmaları
3. Soda proses atığının çimentoda minör bileşen olarak kullanılması
Aşaması : Fizibilite
• Analiz sonuçları baz alındığında soda atığının %5i oranında minör bileşen olarak kullanımının, ürün kalitesi ve işletme koşulları açısından herhangi bir olumsuzluğa neden olmadığını ve kalker yerine kullanılabileceği sonucu çıkarılmaktadır. •Soda Sanayii kurutma konularıyla ilgili teknoloji ve firma araştırmalarına devam etmektedir.
Örnek Projeler/Fizibilite Çalışmaları
4. Ömrünü tamamlamış lastiklerden granül üretimi
LASDER
ADATEL
ADATEL Geri Dönüşüm Tesisi
Yol yapımı
• Konu: Adatel tarafından toplanan ve LASDER’den alınan atık lastiklerden, uygun proses sonrasında granül elde edilecektir. Bu granül ise daha sonra öncelikle yol yapımında kullanılmak üzere farklı amaçlarla dolgu malzemesi olarak kullanılabilecektir. •Tesisin inşaatı Hacı Sabancı OSB’de başlamıştır.
Atık Lastik 8.000 t/y
Granül
Örnek Projeler/Fizibilite Çalışmaları
5. Atık akülerden kurşun ve plastik geri kazanımı
Bölgedeki çeşitli firmalar
AKÜ üreticisi firma
ADATEL Geri Dönüşüm Tesisi
Yol yapımı
• Konu: Adatel tarafından toplanan atık aküler, uygun işlemlerden geçirildikten sonra, kurşun ve granül için plastik hammaddesi elde edilecektir. •Tesisin inşaatı Hacı Sabancı OSB’de başlamıştır.
Atık AKÜ 10.000 t/y
Kurşun Plastik
Örnek Projeler/Fizibilite Çalışmaları
6. Atık yağdan elektrik üretimi
PETDER
Hacı Sabancı Organize
Sanayi Bölgesi
ADATEL Geri Dönüşüm Tesisi
• Konu: Toplanan atık yağlardan, uygun proses sonrasında elektrik üretimi elde edilecektir. Bu elektrik daha sonra öncelikle OSB içindeki firmalar tarafından kullanılabilecektir. •Tesisin inşaatı Hacı Sabancı OSB’de başlamıştır.
Atık yağ 3.000 t/y
Elektrik 10.000.000
kWh/y
Örnek Projeler/Fizibilite Çalışmaları
7. Çeşitli atıkların (atıkyağ, ağaç kabuğu, zeytin çekirdeği, tekstil atıkları, vb.) kireç fırınlarında yakıt olarak değerlendirilmesi
Bölgedeki Çeşitli
Firmalar
Bölgedeki Çeşitli Firmalar
Nur Kireç (Kireç üreticisi)
Bölgedeki Çeşitli Firmalar
• Konu: Toplanan atıkların kireç fırınlarında petrokok yerine yakıt olarak kullanılması •Fırın inşaatı devam etmektedir.
Atık yağ Ağaç Kabuğu
Zeytin Atıkları Tekstil Atıkları
2.250 t/y
Örnek Projeler/Fizibilite Çalışmaları
8. Meyve suyu üretiminden kaynaklanan meyva posası atığından hayvan yemi üretimi
LİMKON (Meyve suyu konsantresi
üreticisi)
Hayvan Çiftlikleri
AKAY KİREÇ (Kireç Üreticisi)
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
Konu: Limkon’un üretim porsesi sonucu ortaya çıkan meyve posasının Akay Kireç’in üretim tesisindeki atık ısının kullanılarak hayvan yemine dönüştürülmesidir.
Ön analizler Laboratuvar Analizleri Pilot tesis
Portakal posası 12.000 t/y
Hayvan yemi 1.440 t/y Atık ısı
Örnek Projeler/Fizibilite Çalışmaları
8. Meyve suyu üretiminden kaynaklanan meyva posası atığından hayvan yemi üretimi
Yapılan analizlerin sonuçlarına göre, üretilen ürünün kimyasal ve fiziksel özellikleri itibariyle uygun olduğu görülmüştür. Ayrıca ürünün ticarileşmesi için kritik olan besin madde bileşimi ve enerji değeri kriterleri bakımından iyi kaliteli yem kaynağı özelliğine sahip olduğu görülmüştür. Pilot tesisin geliştirilmesi ve ürünün ticarileştirilmesine yönelik çalışmalar planlanmaktadır.
Örnek Projeler/Fizibilite Çalışmaları
9. Bitki dokusu atıklarından üretilen biyo-bazlı ürünün biyoremediasyon ajanı ve adsorban olarak kullanılması
Bitki Dokusu Atıkları
ÇEVSU
BIL
ORTA DOĞU TEKNİK
ÜNİVERSİTESİ
Biyorem Ürünü
• Konu: Atıktan elde edilen biyo-bazlı ürünün petrolle kirlenmiş toprakların biyoremediasyonunda ve ayrıca döküntülerin yayılmasını önlemek amacıyla kullanılması • Ürününün biyoremediasyon ve adsorpsiyon potansiyelinin belirlenmesi
Saha denemeleri Laboratuvar Analizleri
Örnek Projeler/Fizibilite Çalışmaları
9. Bitki dokusu atıklarından üretilen biyo-bazlı ürünün biyoremediasyon ajanı ve adsorban olarak kullanılması
• BİYOREM ürününün kirlenmiş toprakların biyoremediasyonunda ve özellikle kuru ortamlarda sorbent olarak kullanılabileceği gösterilmiştir. • Ürüne yönelik ticarileşme faaliyetleri planlanmaktadır.
MALZEME
Biyorem
Ticari ürün
HAM PETROL
Kerkük
Azeri
TPH DERİŞİMİ
Yüksek
(50000 ppm)
Düşük
(10000 ppm)
Örnek Projeler/Fizibilite Çalışmaları
10. Tarımsal ve hayvansal atıklardan biyogaz ve elektrik üretimi
Bölgedeki farklı
firmalar
Olası Yatırımcılar
ERKA (Mühendislik
Firması)
Akdeniz Üniversitesi
• Konu: Bölgedeki farklı firmalardan kaynaklı mısır, tavuk ve büyükbaş hayvan atıklarının biyogaz ve gübre üretiminde kullanılması araştırılmıştır.
Atık Karakterizasyon Analizleri Biyokimyasal Metan Potansiyeli
(BMP) Testleri Tesis için teknoloji
alternatiflerinin araştırılması Olası yatırımcılar ile görüşmeler
• Analizler sonucunda belirtilen atıkların biyogaz üretimine uygun oldukları görülmüştür.
•mısır atıkları •büyükbaş hayvan ve tavuk atıkları
(41.000 t/y)
Biyogaz Tesisi