![Page 1: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/1.jpg)
Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen
Kees Arkesteijn (ISSO)
![Page 2: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/2.jpg)
Programma
1. Functie Energielabel nieuwbouw2. Proces rondom ontwikkeling protocol3. Opnameprotocol4. Nog uit te voeren aanpassingen protocol5. Eisen BRL 9500
• Projectdossier• Bewijsvakbekwaamheid
6. Vragen/discussie
![Page 3: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/3.jpg)
Functie Energielabel nieuwbouw
Nagaan of Energetische prestatie nieuwbouw gebouwen in werkelijkheid ook gerealiseerd is.
Hoe ? •Aan de hand van opnameprotocol
• ISSO 82.1 Woningbouw• ISSO 75.1 Utiliteitsgebouwen• Website
![Page 4: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/4.jpg)
Totstandkoming opnameprotocol•Werkgroep: BZK, AGNL, LA-partijen,
Bouwtransparant, ISSO•Pilotproject: Nieman Raadgevende (voorjaar 2012) Ingenieurs BV•Kontaktgroep ISSO: Marktpartijen•Kritiekperiode: Mei 2012
Proces ontwikkeling Protocol (1)
Commentaar verwerkt
![Page 5: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/5.jpg)
Totstandkoming opnameprotocol•Implementatieproject: DWA
(eind 2012/begin 2013)
•Project met meerdere
EPN-adviseurs: DWA, Nieman, (voorjaar 2013) Synergie
Proces ontwikkeling Protocol (2)
Commentaar wordt verwerkt (gereed mei 2013)
![Page 6: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/6.jpg)
![Page 7: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/7.jpg)
Opname protocol nieuwbouw methode
Bronnen:•EPC –berekening•Bestek en tekening•Bewijs verzameld tijdens bouwproces•Ter plekke nagaan of maatregelen zijn
uitgevoerd
![Page 8: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/8.jpg)
Stap 1EPC-berekening, schriftelijk/digitaal (NEN 7120/2916/NEN5128)
Stap 2Nagaan of maatregelen EPC in gebouw zijn aangebracht.
Stap 3Afgifte energielabel
Afwijkingen binnen toegestane
marge?
ja
Stap 2a herberekening cf NEN 7120, met gewijzigde maatregelen
nee
![Page 9: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/9.jpg)
EPC-berekening en bestek
• EPC-berekeningen NEN 7120/5128/2916 • Controle EPC-berekening
• Fout in berekening dan herstellen• Bijv.: Verkeerde stapeling van verklaringen
?
Alleen controle indien is afgeweken van forfaitaire waarde
![Page 10: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/10.jpg)
Thermische eigenschappen constructies
• Berekening conform NEN 1068• Koudebruggen
• Verklaringen bouwproducten
![Page 11: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/11.jpg)
controle ter plekke (1)
Controle ter plekke in gebouw van o.a.:•Dichte delen (Oppervlakte, isolatietype en –dikte);•Eigenschappen ramen (Oppervlakte ramen, Glas- en kozijntype) ;
•Luchtdichtheidsmeting (qv,10)
![Page 12: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/12.jpg)
controle ter plekke (2)
Controle ter plekke in gebouw van o.a.:•Type opwekker; •Type warmwater voorziening;•Leidinglengten keuken en badkamer;•Douche water WTW;
![Page 13: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/13.jpg)
controle ter plekke (3)
Controle ter plekke in gebouw van o.a.:•Ventilatiesystemen•WTW ventilatie;•Zonnesystemen:
• PV-cellen• Zonnecollectoren
• Type, Oppervlakte, oriëntatie.
![Page 14: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/14.jpg)
Opnameprotocol (prestaties)
Extra prestaties o.a.:•Aanbrengkwaliteit isolatie
• Foto’s tijdens bouwproces of IR foto’s) •Inregelstaat •Aansluiting DWTW
![Page 15: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/15.jpg)
Opnameprotocol (Optioneel)
Beoordeling Ventilatiesysteem :•Conform BRL 8010 ?•Inregelstaat (BRL 6000-10 ?)•Ventilatiecapaciteit verblijfsruimte •Geluidsmeting •Ventilatiesysteem goed en deugdelijk •Gebruikshandleiding
Stimulans:Indien systeem goed functioneertpraktijkrendement WTW 0,9 ipv 0,8
![Page 16: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/16.jpg)
Toegestane afwijkingen
Voorbeeld: •Rc-waarden maximale afwijking 0,3 m2K/W •U-waarde raam max. afwijking 0,1 W/m2K•Geen foto (IR) bewijzen aanbrengkwaliteit isolatie koudebruggen forfaitair•Oppervlakten: 10%•Installaties: geen•Overige zie opnameprotocol
![Page 17: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/17.jpg)
Toegestane afwijkingen
Bewonersopties in gebouwen => afwijking
Afwijking ≤ dan toegestaan:•Energieklasse => EPC
Afwijking > dan toegestaan:•Opnieuw EPC bepalen (NEN 7120)•Energielabelklasse => EPC-herberekening
![Page 18: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/18.jpg)
Bepalen Energieklasse
++
![Page 19: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/19.jpg)
Nog uit te voeren aanpassingenOpmerkingen implementatietraject e.d. verwerken o.a:
1.Toetsing hoeveelheid isolatiemateriaal weglaten
2.Verplicht wordt (dus niet meer optioneel)• Luchtdichtheidsmetingen • Inregelen verwarmings- en koelsystemen• Aanbrengkwaliteit isolatiematerialen
3.Stimuleren ventilatietoets
4.Later stadium: Onderbouwing PSI-waarden (koudebruggen)
Aanpassingen in Mei 2013 gereed
![Page 20: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/21.jpg)
Opnameprotocol in ISSO-publicatie 75.1 en 82.1•Technische aspecten
Eisen proces•BRL 9500
• Vakbekwaamheidseisen EPN-adviseur en CI• Toe te passen opnameprotocol• Eisen projectdossier
Opnameprotocollen digitaal op www.isso.nl
![Page 22: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/22.jpg)
• BRL 9500 – 01 Energielabel EI-methode woningen– 02 Maatwerkadvies woningen– 03 Energielabel EI-methode U-bouw– 04 Maatwerkadvies U-bouw– 05 Energielabel methode nieuwbouw
woningen– 06 Energielabel methode nieuwbouw
U-bouw
BRL 9500
Bewijs van vakbekwaamheid
![Page 23: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/23.jpg)
Projectdossier
![Page 24: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/24.jpg)
Projectdossier (BRL 9500)
Projectdossier bevat minimaal:
•Schriftelijke opdrachtbevestiging
•Kopie van het afgemelde energielabel
•Invoerfile EPC (Energielabel)
•Herleidbaar vastgelegde opnamegegevens
•Wijze waarop isolatie is bepaald
•Bewijzen vastgelegd tijdens bouwproces
•Eventuele klachten
![Page 25: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/25.jpg)
Projectdossier (2)Opleveren: niet alles is te controleren
Dus bewijs verzamelen tijdens bouw o.a.:•Foto’s isolatiedikten, merk, type•Foto’s aansluiten isolatiemateriaal•Foto’s ingestorte leidingen
Ook KOMO-attesten, facturen, getekende opdrachtbrieven e.d.
Projectdossier 10 jaar bewaren
![Page 26: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/26.jpg)
Nieuwbouw label •BRL 9500 Energieprestatie gebouwen•ISSO 82.1 Nieuwbouwmethode•NEN 7120 EPG=> EPC-berekening•NVN 7125 Energieprestatienorm voor
maatregelen op gebiedsniveau•NEN 8088 Ventilatienorm•NEN 1068 Thermische eigenschappen
Vakbekwaamheid
![Page 27: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/27.jpg)
Ontwikkeling vragen: met opleidingsinstituten
Beoordelen vragen door examencommissie (marktpartijen)
Examen
Rond zomer 2013: 1e examens: (bij voldoende belangstelling)
Toetsing door:
Open boek examen.
![Page 28: Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen Kees Arkesteijn (ISSO)](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102815/5551a0ee4979591f3c8b7232/html5/thumbnails/28.jpg)