![Page 1: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/1.jpg)
Falsyfikacjonizm& obiektywistyczna
teoria wiedzyKarl Raimund Popper & Imre
Lakatos
![Page 2: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/2.jpg)
1902-1994
Logika odkrycia naukowego, 1934
Droga do wiedzy: Domysły i refutacje, 1963
Wiedza obiektywna: Ewolucyjna teoria epistemologiczna, 1973
Wiedza a zagadnienie ciała i umysłu. W obronie interakcji, 1994
![Page 3: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/3.jpg)
Legalna opozycja Jak dokonuje się
przejście od jednej teorii do drugiej?
Jaka jest logika sprawdzania i uzasadniania nowych koncepcji w nauce?
Empiryzm, realizm, ale anty-weryfikacjonizm!
W tej mierze, w jakiej naukowiec krytycznie
osądza, modyfikuje czy odrzuca własną inspirację,
wolno nam traktować podjętą tu analizę
metodologiczną jako pewnego rodzaju
„racjonalną rekonstrukcję”
odpowiednich procesów myślowych”
(Logika odkrycia naukowego)
![Page 4: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/4.jpg)
Hans Reichenbach
kontekst odkrycia kontekst uzasadnienia
![Page 5: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/5.jpg)
Problem indukcji
1. Łabędź x jest biały
2. Łabędź x1 jest biały
3. Łabędź x2 jest biały
|
|
|
n. Łabędź xn jest biały
|
Wszystkie łabędzie są białe.
Nie wymagam, by jakiś system naukowy można było wybrać raz na zawsze w sensie pozytywnym, wymagam natomiast, by miał on taką formę logiczną, aby testy empiryczne pozwalały na decyzję w sensie negatywnym: musi być możliwe obalenie empirycznego systemu naukowego przez doświadczenie.
(Logika odkrycia naukowego)
FALSYFIKACJA
![Page 6: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/6.jpg)
Falsyfikacjonizm naiwny
NAUKA ZACZYNA SIĘ OD PROBLEMÓW
kryterium demarkacji: falsyfikowalność
FALSYFIKOWALNA koncepcja
SFALSYFIKOWANA teoria
![Page 7: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/7.jpg)
á la MODUS TOLLENS
(T → P) ⌐P
_________
⌐ T T – system zdań, teoria i
warunki początkowe P – wniosek wynikający z
systemu zdań T, określony empirycznie, a nie tylko logicznie
![Page 8: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/8.jpg)
Kiedy teoria jest naukowa?
(…) kiedy klasa jej potencjalnych falsyfikatorów nie jest pusta, czyli zawiera treść empiryczną.
Zatem,teoria jest naukowa wtedy i tylko wtedy, gdy posiada treść empiryczną.
![Page 9: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/9.jpg)
Nienaukowa – teoria Alfreda Adlera
Teza: Ludzkie czyny są motywowane uczuciami niższości.
Przypadek: X stoi na brzegu rzeki, nagle do wody wpada dziecko. X albo skoczy do rzeki, by ratować dziecko, albo nie skoczy.
Wyjaśnienie: Skoczy - chciał pokonać poczucie niższości dowodząc, że jest dostatecznie odważny. Nie skoczy - postanowił pokonywać poczucie niższości dowodząc, że ma dostatecznie dużo siły, aby pozostać niewzruszenie na brzegu.
![Page 10: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/10.jpg)
CEL NAUKI Dążenie do prawdy,
której nie da się osiągnąć!
Naukowcem jest ten, kto uporczywie i zuchwale, w sposób krytyczny podąża za prawdą!
Kryterium falsyfikacji ma uczynić owo podążanie skutecznym!
![Page 11: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/11.jpg)
WIEDZAobiektywizm (niezależność od podmiotów poznających)
antysubiektywnośćanty-psychologicznośćracjonalność (ewolucyjny efekt prób dostosowania się człowieka do otoczenia)
prawdoupodobnieniekorroboracja
![Page 12: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/12.jpg)
KORROBORACJA Potwierdzanie teorii
przez niemożliwość znalezienia jej zaprzeczenia lub konkurencyjnej wobec niej teorii.
Raport z dotychczasowego zachowania teorii.
![Page 13: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/13.jpg)
TRZY ŚWIATY
Świat 1 - świat stanów fizycznych
Świat 2 – świat duchowy, świat stanów umysłu
Świat 3 – świat idei w sensie obiektywnym; świat możliwych przedmiotów myśli
![Page 14: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/15.jpg)
Ewolucyjna teoria wiedzy
„Główna różnica między Einsteinem a amebą (…) jest taka, że Einstein stara się
świadomie wyeliminować swój błąd. Próbuje on uśmiercić swoje teorie, jest
wobec nich świadomie krytyczny i dlatego stara się formułować je raczej ostro niż
niejasno. Ameba natomiast nie może być krytyczna wobec własnych oczekiwań czy
hipotez, ponieważ nie może stanąć naprzeciw nich, one są jej częścią.”
(Wiedza obiektywna. Ewolucyjna teoria epistemologiczna, s. 38)
![Page 16: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/16.jpg)
FALSYFIKACJOZNIMNAIWNY WYRAFINOWANY
![Page 17: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/17.jpg)
Imre Lakatos 1922-1974
„Kryterium Poppera nie bierze pod uwagę znaczącej
nieustępliwości teorii naukowych. Uczeni mają grube skóry. Nie porzucają oni teorii po prostu dlatego, że fakty jej przeczą.”
Czego zatem potrzebujemy do obalenia teorii?
![Page 18: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/18.jpg)
Imre Lakatos Dowody i refutacje. Logika odkrycia
matematycznego 1976 Pisma z filozofii nauk empirycznych, 1978
naukowe programy badawcze twardy rdzeń, miękka otoczka (pas
ochronny) heurystyka pozytywna, heurystyka
negatywna programy degenerujące się programy postępowe
![Page 19: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/19.jpg)
Obiektywizm Lakatosa„Stwierdzenie może być pseudonaukowe, nawet jeśli jest doskonale „do przyjęcia” i każdy jest co do niego przekonany; może być natomiast naukowe wartościowe, nawet jeśli jest „nie do wiary” i nikt nie jest przekonany co do niego. Teoria może mieć najwyższą naukową wartość nawet jeśli nikt jej nie rozumie, nie mówiąc o akceptowaniu.”
(Metodologia naukowych programów badawczych)
![Page 20: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/20.jpg)
Naukowe programy badawcze
Programy ocenia się w kategoriach postępowych i degenerujących się przesunięć problemowych.
Heurystyka negatywna(jakich dróg unikać?)
Heurystyka pozytywna (jakimi drogami podążać!)
![Page 21: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/21.jpg)
Teoria grawitacji Newtona
Twardy rdzeń: trzy prawa dynamiki, prawo grawitacji
Wszelkie anomalie były rozwiązywane poprzez zmianę tez w pasie ochronnym, bez zmian w twardym rdzeniu.
![Page 22: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/22.jpg)
Postępowość programu
Większa zawartość empiryczna.
Bardziej pomysłowi twórcy, którzy potrafią sformułować hipotezy chroniące przed odrzuceniem twardego rdzenia.
![Page 23: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/23.jpg)
Nie ma falsyfikacji bez lepszej teorii!
Newton Einstein
![Page 24: Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062410/56815931550346895dc668ae/html5/thumbnails/24.jpg)
Wyrafinowany falsyfikacjonizm Można odróżnić metodę
naukową od nienaukowej, w tej pierwszej postuluje się utrzymanie falsyfikatora.
Demarkacja wiedzy nie ma tylko charakteru metodologicznego, ale również społeczny i polityczny.