![Page 1: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/1.jpg)
1
11
Farmakolog GözüyleMetabolik Sendrom
Prof. Dr. Öner SüzerCerrahpaşa Tıp Fakültesi
Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji AbD www.onersuzer.com
22
Siz bir çekiçseniz,her şey çivi gibi görünür...
![Page 2: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/2.jpg)
2
33
Sendrom X(X = bilinmeyen)
Metabolik sendrom
İnsülin rezistansı sendromu(X = insülin rezistansı)
44
Sendrom X(X = bilinmeyen)
Metabolik sendrom
İnsülin rezistansı sendromu(X = insülin rezistansı)
![Page 3: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/3.jpg)
3
55
Sendrom X(X = bilinmeyen)
Metabolik sendrom
İnsülin rezistansı sendromu(X = insülin rezistansı?)
66
1974’de tanımlandığı şekliyle metabolik sendrom
İnsülin rezistansıKompensatuar hiperinsülinemiGlukoz toleransında değişikliklerPlazma trigliserit konsantrasyonunda artışPlazma HDL kolesterol konsantrasyonunda düşüş
Cell Metabolism 2005, 1: 9-14
![Page 4: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/4.jpg)
4
77
Metabolik sendromun tanı kriterleri (DSÖ 1998)
Diyabet, bozulmuş açlık glikozu, bozulmuş glikoz toleransı veya insülin direnci ile birlikte aşağıdaki faktörlerden en az ikisinin birlikte olması: Hipertansiyon (> 160/90 mm Hg)HiperlipidemiSantral obeziteMikroalbuminüri
88
Metabolik sendromun tanı kriterleri (ATP III)
Aşağıdaki 5 risk belirleyicisinden en az üçünün bulunması:Bel (göbek) çevresinin erkeklerde 102 cm’den, kadınlarda 88 cm’den geniş olması.HDL kolesterolün erkekte 40, kadında 50 mg/dL’den az olması.8 saat açlıktan sonra trigliseritlerin 150 mg/dL’ye eşit veya daha fazla olması.Arteriyel kan basıncının 130/85 (sistolik/diyastolik) mm Hg’ye eşit veya daha yüksek olması.Açlık kan şekerinin 110 mg/dL ve üzerinde olması veya diabetes mellituslu olma.
![Page 5: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/5.jpg)
5
99NHLBI, Clinical Guidelines on the Identification, Evaluation, and Treatment of Overweight and Obesity in Adults
1010Süzer Farmakoloji, 2005 s 114
![Page 6: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/6.jpg)
6
1111
İnsülin rezistansı nedir?
1212
Tip II diyabet gelişimindeki metabolik değişiklikler
Harrison, 2005 s 2157
![Page 7: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/7.jpg)
7
1313Journal of Diabetes and Its Complications, 2002 16: 92-102
1414Süzer Farmakoloji, 2005 s 327
![Page 8: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/8.jpg)
8
1515
İnsülin rezistansı sendromu
Cell Metabolism 2005, 1: 9-14
1616
İnsülin rezistansı sendromu (devam)
Cell Metabolism 2005, 1: 9-14
![Page 9: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/9.jpg)
9
1717
İnsülin rezistansının sonuçları
Cell Metabolism 2005, 1: 9-14PCOS: polikistik over sendromu; NAFLD nonalkolik karaciğer yağlanması
1818Süzer Farmakoloji, 2005 s 324
![Page 10: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/10.jpg)
10
1919Süzer Farmakoloji, 2005 s 325
2020Süzer Farmakoloji, 2005 s 326
![Page 11: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/11.jpg)
11
2121
İnsülin salgılanmasını arttıran faktörlerKarbonhidratlar (glukoz, fruktoz, mannoz)Serbest yağ asitleriVagal uyarıSülfonilürelerRepaglinid
2222
Glukozla uyarılan insülin salgılanmasını arttıran faktörler
Amino asitler (örn. arjinin, lösin)cAMP artışı (β2-agonistler, aminofilin)Hormonlar (glukagon, ACTH, tiroksin, büyüme hormonu, sekretin, gastrin, pankreozimin, östrojenler, plasental laktojen, glukagon benzeri peptit 1, gastrin inhibe eden peptit, kolesistokinin)Nateglinid.
![Page 12: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/12.jpg)
12
2323
İnsülin salgılanmasının inhibitörleriİnsülinα2-agonistler, β2-blokerlerSomatostatin, diazoksit, fenitoin, vinblastin, kolşisin.
Streptozosin, pentamidin ve alloksan selektif olarak Langerhans adacıklarında β hücrelerini parçalarlar.
2424Süzer Farmakoloji, 2005 s 322
![Page 13: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/13.jpg)
13
2525Süzer Farmakoloji, 2005 s 322
2626
Mechanismsof Insulin Action
Saltiel and Kahn, Nature 414, 799-806, 2001
![Page 14: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/14.jpg)
14
2727
IRS sonrası olaylarFosfoinositol-3 kinaz (PI3K) YOLUGlikoz transportuGlikojen senteziLipid metabolizmasıNO regülasyonuAntiinflamatuar etki
MAP KİNAZ YOLUProinflamatuar moleküllerin yapımı
• Vasküler hücre adezyon molekülü-1• Plazminojen aktivatör inhibitör-1
Hücre büyümesiHücre differansiyasyonu
2828
Mechanismsof Insulin Action
Saltiel and Kahn, Nature 414, 799-806, 2001
![Page 15: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/15.jpg)
15
2929
IRS sonrası olaylarFosfoinositol-kinaz (PI3K )YOLUGlikoz transportuGlikojen senteziLipid metabolizmasıNO regülasyonuAntiinflamatuar etki
MAP KİNAZ YOLUProinflamatuar moleküllerin yapımı
• Vasküler hücre adezyon molekülü-1• Plazminojen aktivatör inhibitör-1 (PAI-1)
Hücre büyümesiHücre differansiyasyonu
3030
İnsülin rezistansı sonucu diyabet gelişimi
European Journal of Pharmacology, 2004, 490: 135-146
![Page 16: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/16.jpg)
16
3131
İnsülin rezistansının kardiyovasküler hastalık geliştirme mekanizmaları
European Journal of Pharmacology, 2004, 490: 135-146
3232
Metabolik sendromun önlenmesi/tedavisiSantral obesite tedavisiDislipidemi tedavisiHipertansiyon tedavisiİnsülin rezistansı tedavisi
![Page 17: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/17.jpg)
17
3333
Yazın dondurma satışları artar,boğulmalar da...
Dondurma satışlarını yasaklarsanız,boğulmalar azalmaz...
3434
Yazın dondurma satışları artar,boğulmalar da...
Dondurma satışlarını yasaklarsanız,boğulmalar azalmaz...
![Page 18: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/18.jpg)
18
3535Circulation 2004, 110: 227-239
3636Circulation 2004, 110: 227-239
![Page 19: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/19.jpg)
19
3737Circulation 2004, 110: 227-239
3838Süzer Farmakoloji, 2005 s 113
![Page 20: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/20.jpg)
20
3939Süzer Farmakoloji, 2005 s 115
4040Süzer Farmakoloji, 2005 s 120
![Page 21: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/21.jpg)
21
4141
İnsülin rezistansının önlenmesi/tedavisiKilo verme EgzersizAkut etkileri: GLUT 4’ün membrana transportu artar.Kronik etkileri: Mitokondriyal serbest yağ asidi oksidasyonu artar.
Farmakolojik tedaviBiguanidlerTiazolidinedionlarα-glukosidaz inhibitörlerAntioksidanlarDeneysel yaklaşımlar
4242
İnsülin rezistansının önlenmesi/tedavisiKilo verme EgzersizAkut etkileri: GLUT 4’ün membrana transportu artar.Kronik etkileri: Mitokondriyal serbest yağ asidi oksidasyonu artar.Farmakolojik tedaviBiguanidlerTiazolidinedionlar ve diğer PPAR agonistleriα-glukosidaz inhibitörleriAntioksidanlarDeneysel yaklaşımlar
![Page 22: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/22.jpg)
22
4343
Biguanidler(buformin, fenformin, metformin)Normal bireylerde hipoglisemi oluşturmazlar. Hiperinsülinemik hastalarda diyabet gelişimini önleyebilirler veya geciktirebilirler.β-hücrelerinde insülin salınmasını arttırmazlar. Ancak, periferik dokularda, insülin etkinliğini reseptör sonrası mekanizmalarla arttırırlar. Anaerobik glikoliz artışına bağlı periferde glukoz kullanımı artar. Bu nedenle laktat seviyeleri artar ve laktik asidoz oluşabilir.Karaciğerden glukoz çıkışını azaltırlar. Glikoneogenez düşer. Glukozun ve B12 vitamininin bağırsaktan absorbsiyonu düşer.LDL ve VLDL kolesterol ile trigliserit konsantrasyonlarını düşürürken HDL’yi arttırırlar. Kullanan hastalar kilo kaybeder. Obez hastalarda tercih edilirler.Karaciğer ve böbrek yetmezliğinde kullanılmamalıdırlar. Ketonüriye neden olabilirler. Teratojeniktirler.
4444
Tiazolidinedionlar(pioglitazon, rosiglitazon, siglitazon, troglitazon)Dokuların insüline duyarlılığını arttıran yeni grup oral antidiabetik ilaçlardır. Adiponektinin sentez ve salınımını arttırırlar İnsülin rezistansını kırmak için kullanılırlar.Hedef hücrelerde insülin duyarlılığını arttırırlar. İnsülin salgılanmasını arttırmazlar ve hipoglisemi yapmazlar. İnsülinin hedef hücrelerinde PPAR-γ (peroxisome proliferator-activated receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz girişini arttırırlar.Trigliseritleri azaltırken, HDL ve LDL’yi arttırırlar.Piyasaya ilk çıkan tiazolidinedion olan troglitazon, bazı hastalarda karaciğer yetmezliği ve ölüme neden olmuştur ve bu nedenle piyasadan çekilmiştir. Klinik tecrübeler şimdilik yetersiz olsa da, diğerlerinde bu yan etkiye henüz rastlanmamıştır. Su-tuz retansiyonu yaptıkları için konjestif kalp yetmezliğinde kontrendikedirler.
![Page 23: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/23.jpg)
23
4545European Journal of Pharmacology, 2004, 490: 135-146
4646European Journal of Pharmacology, 2004, 490: 135-146
![Page 24: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/24.jpg)
24
4747
α-glukosidaz inhibitörleri(akarboz, miglitol, vogliboz)Tip I diyabette insülinle beraber, Tip II diyabette ise tek başına veya başka bir oral hipoglisemik ilaçla beraber kullanılabilirler.İntestinal epitelde disakkaritlerin emiliminde rol oynayanα-glukosidazı inhibe ederek glukoz emilimini azaltırlar. Kendisi hipoglisemi yapmaz ancak özellikle postprandiyal hiperglisemiyi önlerler.Ön çalışmalar akarbozun glukoz toleransı bozuk hastalarda Tip II diyabet gelişimini de önlediğini göstermektedir. En önemli yan etkileri bağırsakta çok fazla gaz oluşturmalarıdır.
4848
Diğer PPAR agonistleri
![Page 25: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/25.jpg)
25
4949
5050
Endojen PPAR ligantları
![Page 26: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/26.jpg)
26
5151
5252
AntioksidanlarAlfa lipoik asidN-asetil sisteinBenfotiamin (tiaminin lipidde çözünen formu)
![Page 27: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/27.jpg)
27
5353Trends in Endocrinology and metabolism, 2004, 15: 425-431
5454Current Opinion in Pharmacology, 2004, 5: 135-142
![Page 28: Farmakolog Gözüyle Metabolik Sendrom - onersuzer · receptor-gama) reseptörlerini aktive ederler. GLUT 4’lerin sentezini arttırarak, yağ ve çizgili kas hücrelerinde glukoz](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022012001/607fca7f3c7a844d324e0f02/html5/thumbnails/28.jpg)
28
5555
Deneysel yaklaşımlar...
5656
Teşekkürler