Download - Fietsroute M4H
1E M
ER
WEG
AT
ME
RW
EH
AV
EN
2E M
ER
WEG
AT
3E M
ER
WEG
AT
IJSELHAVEN
LEKHAVEN
MARCONIPLEINSTART ROUTE:
M
KEILEHAVEN
NIEUWE MAAS
1
2
35
11
12
13
14
15
17
1819
20
2223
24
25
26
27
2829
21
16
6
7
8
9
10
4
TJALKLAAN
MARCONISTRAAT
GA
LILE
ISTR
AA
T
RA
DIO
STR
AA
TGU
STO
WEG
BEN
JAM
IN FR
AN
KLIN
STRA
AT
VIERHAVEN
SSTRAAT
KEILEWEG
KEILEWEG
KEILESTRAAT LEKSTRAAT
SCHIEDAMSEWEG
RICHTING A20
RICHTING SCHIEDAM
RICHTING DELFSHAVEN
RICHTING R’DAM CENTRUM
SCHIEDAMSEWEG MATHENESSERWEG
RICHTINGMAASTUNNEL /WESTZEEDIJK
RONDJEFIETSENIN M4H
> RONDJE FIETSEN IN M4H
HET MERWE-VIERHAVENSGEBIED (M4H)
IS ÉÉN VAN DE VIER DEELGEBIEDEN VAN
STADSHAVENS ROTTERDAM. WIE DIT
GEBIED ECHT WIL ONTDEKKEN, KAN HET
BESTE DE FIETS PAKKEN. MET DE WIND
DOOR JE HAREN BELEEF JE PAS ECHT DE
STOERE HAVENSFEER. DUS PAK JE FIETS
EN ONTDEK DE LANGE KADES MET HALLEN
VOL NIEUWE, ECONOMISCHE ACTIVITEITEN
EN PROEF DE DYNAMIEK IN M4H.
> Haven en stad ontmoeten elkaar
De zware industrie trekt langzaam weg uit
de stad. De komende 30 jaar groeien de
Stadshavens van Rotterdam uit tot een plek
waar je heerlijk kunt wonen en werken. In
M4H liggen veel kansen voor ontwikkeling:
een prachtig waterfront, een industriële sfeer
en volop ruimte voor nieuwe bedrijvigheid.
Het is één van de laatste gebieden in de stad
waar ruimte is voor nieuwe plannen.
> De Rotterdamse haven
Het complete havengebied van Rotterdam
bestaat uit circa 10.500 hectare. Het gebied
heeft een lengte van circa 40 km.
Het havengebied biedt ruim 90.000
arbeidsplaatsen. Jaarlijks worden 430
miljoen ton goederen overgeslagen en
doen ca. 34.000 zeeschepen en 100.000
binnenvaartschepen de haven aan.
MARCONIPLEIN
EUROPOINT
CITRUSVEILING
ROTONDE
DE FRUITVIS
UIT JE EIGEN STAD
MARCONISTRAAT 52
MARCONISTRIP / MARCONIA
HET VAL VAN DE HEF
BSR VAN UDEN STEVEDORING
LAB OP STRAAT IN M4H
EON ENERGIE CENTRALE
VOEDSELBANK ROTTERDAM
FERRO DOME
KUNST & COMPLEX
ATELIER VAN LIESHOUT (AVL)
DE VERTREKHAL ORANJELIJN
OPTICOOL FRESHLOGISTICS
KATOENVEEM
VOEDSELTUIN
RETAILCENTER
SOUNDPORT
GLAZENPAND
HAKAGEBOUW
HIWA
DIEPEVEENGEBOUW
DAKPARK ROTTERDAM
KEILEWERF
OBA GRAND CAFÉ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
> LET OP!
In M4H is het heerlijk fietsen,
maar kijk wel goed uit. Vracht-
wagens rijden af en aan.
> NAAR HET STARTPUNTHet Marconiplein is het startpunt van de fiets-
route. De Marconitorens zie je al van verre
liggen.
Met openbaar vervoer:
Als je wilt, kun je een fiets huren op de stations
Rotterdam CS en Schiedam. Kijk voor meer
informatie op www.ns.nl. Vanaf beide stations is
het ongeveer 15 minuten fietsen naar het
Marconiplein.
Met de fiets op / achter de auto:
Bij het startpunt van de fietsroute is het betaald
parkeren. Je kunt op straat parkeren, in de Euro-
pointparkeergarage of in de parkeergarage van
het Dakpark. Op de Marconistraat ter hoogte
van de Fruitvis is het gratis parkeren.
Adres voor de routenavigatie: Marconiplein.
> DE FIETSROUTE IN HET KORT
DE FIETSTOCHT IS ONGEVEER 9 KILOMETER LANG
EN START BIJ HET MARCONIPLEIN. JE FIETST EERST
OVER DE MARCONISTRAAT EN DE GUSTOWEG DOOR
HET MERWEHAVENGEBIED. VERVOLGENS FIETS JE
VIA DE GALILEÏSTRAAT HET VIERHAVENSGEBIED
IN EN VERKEN JE HET GEBIED RONDOM DE KEILE-
HAVEN. VIA DE VIERHAVENSSTRAAT FIETS JE NAAR
HET DIEPEVEENGEBOUW. DAARNA GA JE OVER HET
DAKPARK WEER TERUG NAAR HET MARCONIPLEIN.
VAN DAARUIT KUN JE EEN BEZOEK BRENGEN AAN
DE KEILEWERF EN DE FIETSTOCHT AFSLUITEN BIJ
OBA GRAND CAFÉ & TURKS RESTAURANT.
inm4h.nl
9km
koffie / lunch
eten
winkelen
parkeren (garage)
parkeren (gratis)
park
leuk voor kinderen
monument / bezienswaardigheid
metrohalte
tramhalte
bushalte
watertaxihalte (geen fiets mee)
verboden in te rijden met auto
> LEGENDA
> COLOFONDeze fietskaart is een uitgave van:
Stadshavens Rotterdam, 2015
Vormgeving:
Rotterdams Collectief, Rotterdam
Fotografie:
Bas Wilders, Dirk Jan Pino, beeldarchief
Stadshavens Rotterdam
Tekst:
Stadshavens Rotterdam
Productiebegeleiding:
Tappan Communicatie, Den Haag
In de app Beleef de haven kunt u een virtuele tour maken door de Rotterdamse haven met interactie-ve panoramafoto’s. Download de app in de Play Store (Android), de App Store (iOS) of op inm4h.nl.
Let op: in de app Beleef de Haven staat de fietsroute ‘Pierewaaien in de Fruithaven’. Deze wijkt iets af van de route ‘Rondje fietsen in M4H’.
> OVER M4H
De Keilehaven, Koushaven, IJsel-
haven en Lekhaven vormen samen
de Vierhavens. Ze werden tussen
1910 en 1916 aangelegd. De Merwe-
haven werd in 1933 als stukgoed-
haven in gebruik genomen. Na de
oorlog werden de ondiepe stads-
havens gerenoveerd en vooral
gebruikt voor de overslag van fruit
en sappen. De Vierhavens- en
Merwehaven werden daarom ook wel
Fruitport genoemd. Tegenwoordig
heet het gebied Merwe-Vierhavens of
afgekort M4H. Het is één van de vier
deelgebieden van Stadshavens
Rotterdam.
Je fietst door naar de rotonde (4). Veel vrachtwagens zijn te groot om een rotonde te kunnen nemen. Maar de gemiddelde lengte van de vrachtwagens die dit gebied aandoen is maar 12 tot 18 meter. Een extra ruime rotonde volstaat daarom. Op de rotonde zijn enkele bomen ge-plaatst die verwijzen naar de handel van de oude haven. Het is een kerspruim (prunus cerasifema), een boswilg (salix caprea) en twee notenbomen (juglans regia). Denotenbomen hebben tijd nodig om hun plaats in tenemen. Ze verwijzen zo naar de toekomst en naar de komst van nieuwe bewoners.
Ga op de rotonde rechtdoor en vervolg je weg, dit is nog steeds de Marconistraat. Fiets links via de parallelweg langs het water. Als voorlopige be-stemming bieden de haven-loodsen van dit voormalige spooremplacement - samen met tijdelijke bebouwing - plaats aan ateliers, tentoon-
stellingen, experimentele maakindustrie en horeca. De blauwe loods is omgedoopt tot De Fruitvis (5). Deze bijzonder Rotterdamse locatie voor bijeenkomsten en evenementen is in de toekomst ook voor publiekgeopend voor eten, drinken en vermaak.
Je hebt uitzicht op de haven én op één van de meest voor-uitstrevende projecten van Rotterdam: de stadsboerderij van Uit Je Eigen Stad (6).Tussen de groentebedden scharrelen de kippen en in de loods wordt vis gekweekt.Met een innovatief aquaponicssysteem wordt het water dat
door de vissen is bemest hergebruikt om groenten te kweken in speciale teeltbakken. Alle producten zijn in de winkel te koop, maar je kunt hier ook lekker eten en drinken in het restaurant of op het terras. ’s Zomers vind je hier elk weekend een markt waar je de lekkerste(streek)producten kunt kopen.
Iets verderop aan de linker-kant vind je de creatieve broedplaats Marconistraat 52 (7). Hier werken onderandere architecten enontwerpers. Ook Dutchdesigner Richard Hutten heeft er zijn werkplaats. We fietsen vervolgens langs een groot, voormalig
rangeerterrein aan je rechterhand. Lokale ondernemers hebben de handen ineengeslagen en werken hier dekomende jaren aan Marconia (8). Een openbare experi-menteerruimte voor makers, bouwers en vernieuwers.
Fiets door tot aan de Gusto-weg en sla links af. Hier ligt tijdelijk Het Val van De Hef (9). In 2016 vindt de reno-vatie plaats. Tot die tijd zal Het Val dienen als decor en stadspodium voor een breed scala aan activiteiten in M4H. Check www.inm4h.nl voor de actuele programmering.
Een stuk verderop zie je nog veel havenactiviteiten bij BSR Van Uden Stevedoring (10), met overslag van verschillende bulkgoederen. Vanaf hier fietsen we terug naar de rotonde bij de Citrusveiling.
Voordat we daar zijn, komen we op de Marconistraat eerst langs Lab op Straat in M4H (11). Lab op Straat is een test- en showstraat waar het bedrijfsleven, overheid en kennisinstituten samenwer-ken aan het duurzaam maken van onze wereldhavenstad. Op een totale lengte van zo’n
120 meter test de gemeente een nieuw type bestrating en innovatief straatmeubilair. Bijvoorbeeld een lichtge-vende bank en een sprekende prullenbak. Neem even pauze en geniet op het mooie straatmeubilair van de unieke vergezichten over het water van de Merwehaven.
Sla rechtsaf bij de rotonde en ga de Galileïstraat op. Hier is de entree van de voormalige EON-energie centrale (12). De schoor-steen is vanuit de stad te zien. De energiecentrale ging in 1935 officieel in bedrijf. In de loop van de tijd is er veel veranderd op
het terrein. Zo ging de centrale over van kolen naar gas als brandstof. In 2014 stopte de schoorsteen met roken: een belangrijke stap op weg naar een aantrek-kelijk leefklimaat in M4H. De voormalige elektriciteits-fabriek aan de Rotterdamse Galileïstraat is nu om-gebouwd tot warmteverdeelstation. De restwarmte komt vanaf de afvalverbrandingscentrale Rozenburg (AVR) via een ondergronds netwerk door Vlaardingen en Schiedam aan in M4H. De warmte wordt hier door-gepompt naar het centrum van Rotterdam.
Wanneer het witte hek open is, kun je op het ter-rein een bijzondere beel-dengroep vinden. Deze prijkte ooit op de gevel van het 25kV-schakelhuis. De beeldengroep toont onder andere een fakkel, houweel, mijnwerkerslamp en een bundel bliksem-
schichten. Deze afbeeldingen staan symbool voor het licht dat hier voorheen met elektriciteit werd opge-wekt en voor de grondstoffen en de arbeid die nodig zijn om de fabriek te laten draaien.
Nu maken de gebouwen van de oude energiecentrale ruimte voor de start van een grote productiecampus. Deze campus met veel groen gaat zich richten op innovatieve activiteiten van technische ondernemers. Het gaat hier om kleinschalige hightech productie-plaatsen met kantoorfaciliteiten en gemeenschappe-lijke voorzieningen.
Fiets door tot het eind van de Galileïstraat en ga links met de bocht mee de Keileweg op. De grote loodsen hier hebben een koelfunctie. Tot voor kort kwam het meeste fruit aan in pallets. In de loodsen werd het fruit gekoeld opgeslagen tot het op de markt werd gezet. Tegenwoordig komt 90% van het fruit aan in koel-containers en gaat het gekoeld door naar de klant. Sommige loodsen transformeren mee met het gebied, terwijl andere een nieuwe functie krijgen of gesloopt worden.
Aan de linkerhand hebje de VoedselbankRotterdam (13). Sjaak en Clara Sies begonnen hier in 2002 met het ondersteu-nen van dertig Rotterdam-se gezinnen. In tien jaar tijd groeide hun project uit tot een landelijk netwerk van meer dan honderd
voedselbanken. De Voedselbank Rotterdam heefteen eigen kringloopwinkel, Keigoed.
Op de hoek Keileweg /Benjamin Franklinstraat staat een markante gas-houder. Het terrein van voormalig chemiebedrijf Ferro Holland wordt grondig gerenoveerd. Deze unieke locatie wordt geschikt gemaakt voor grootschalige evene-
menten op het gebied van kunst en cultuur, muziek en multimedia. Eén van de grootste evenementen-organisatoren van Nederland staat aan de lat om deze locatie te transformeren naar Ferro Dome (14).
Sla rechtsaf de Benjamin Franklinstraat in, langs het gebouw van Kunst & Com-plex (15). De kunstenaars van één van de oudste ate-liergemeenschappen van Rotterdam kregen lang geleden de sleutel van deze oude verpakkings-fabriek om er te werken
tot de Bordeelwet zou zijn afgeschaft. Daarna zou er
een stadsbordeel in het pand komen. Maar het liep anders: in 1994 kwam er een tippelzone pal naast het gebouw. In 2005 verdween de tippelzone weer en de kunstenaars hebben er nog steeds hun ateliers. Nu staat een grootscheepse renovatie van het pand gepland.
Aan de andere kant van de Benjamin Franklinstraat,tegenover Kunst & Com-plex is Atelier Van Lieshout (16) gevestigd. Dit kunst-bedrijf van Joep van Lies-hout maakt internationaal naam met helder gekleurde polyester objecten die balanceren op de grens van
kunst, architectuur en design. Veel kunstwerken staan in de beeldentuin. Binnenkort wordt het depot ook opengesteld voor publiek.
Even verder de Benjamin Franklinstraat in, ligt op de hoek van de Keilestraat De Vertrekhal Oranjelijn (17). Hoewel de naam anders doet vermoeden, was dit het voormalig poort-gebouw van Thomsen’s Havenbedrijf. Het werd tijdens de wederopbouw
gebouwd naar een ontwerp van Brinkman & Van den Broek, het architectenbureau dat ook de Graansilo in de Maashaven ontwierp. De Vertrekhal hoorde tot een groot loodsencomplex, dat tot in de jaren zeventig van de vorige eeuw een belangrijke rol vervulde bij de stukgoedoverslag in het gebied. Koffiebrander Rob Kooij kocht het pand in 2003 en na jaren renovatie is het nu de werkplek van bedrijven in de food- endesignsector. Zoals Spark design & innovation, Jordy’s Bakery, Koekela en Maxwan Architects + Urbanists.
Fiets ook even over het parkeerterrein naar de achter-kant van het gebouw en gluur door de ramen. Op de plek waar vroeger de pakweg 300 fietsen van demedewerkers van Thomsen’s stonden, is nu SANTAS koffie gevestigd. Daarboven is De Vertrekhal geves-tigd. Exploitant Peter Straver en zijn team ontwikkel-den de voormalige wachtruimte voor de passagiers van de Oranjelijn tot de top 3 best beoordeeldetrouwlocaties van Nederland.
Fiets nu door naar de kop van de Keilestraat, richting het water. Het kan hier flink druk zijn met af- en aanrijdende vrachtwagens die citrusfruit, exoten en druiven inladen vanuit de zes koelhuizen van Opti-cool Freshlogistics (18). Rechts van je zie je het
Katoenveem (19), speciaal gebouwd voor de aanvoer en opslag van balen katoen. Het gebouw werd in 1920 ontworpen door Jan Kanters, de vaste architect van het Blaauwhoedenveem. Het is nu een rijksmonument. Er wordt gewerkt aan een nieuwe bestemming van dit gebouw.
Ga terug en betreed ter hoogte van de Keilehaven aan de Benjamin Franklin-straat via de doorgang in het hek de Voedseltuin (20). Loop door de Voed-seltuin met de fiets aan de hand. De tuin, die in vol ornaat direct voor je ligt, is vrij toegankelijk. Maak
er dus gerust een wandeling. De Stichting Voedseltuin Rotterdam is los van de Voedselbank opgericht. In deze tuin van 7.500 m2 wordt biologische groente en fruit verbouwd, ook voor de Voedselbank. In de tuin kunnen Rotterdammers zonder baan werkervaring opdoen. Zo vergroten ze hun kans op betaald werk. Rechts staat het Veemgebouw, in de volksmond het Retailcenter (21). Dit gebouw omvat in totaal 15.000 m2 bedrijfsruimte. Laat je verrassen door onder andere de Boulderhal Neoliet.
Wanneer je de Voedsel-tuin doorsteekt zie je links Soundport (22). Dit voormalige pakhuis is met gemeentesteun aangekocht en verbouwd door de SKAR (Stichting Kunst Accommo-datie Rotterdam).In Soundport werkenartiesten, sounddesigners
en theatermuzikanten. Ook zijn er opname- en oefen-studio’s. Kortom, alles wat met geluid te maken heeft vind je in Soundport. De verbouwing behelsde daarom ook een grondige geluidsisolatie. Veel van de onder-nemers hier zijn afgestudeerden van het Rotterdams conservatorium die eerder vanuit huis werkten.
Je kijkt nu tegen de achter-kant van het Glazenpand (23) aan, gelegen aan de Vierhavensstraat. Hier is Studio Roosegaarde geves-tigd. Daan Roosegaarde is een Nederlandse pionier, kunstenaar, ondernemer en ontwerper die graag de grenzen tussen mens en
cyberspace aftast. Hij maakte onder andere een inter-actief korenveld van honderden LED-lampjes (Dune), een jurk die transparant wordt op basis van hartslag (Intimacy) en een snelweg waarbij de belijning oplicht in het donker (Smart Highway). Roosegaarde heeft voor de locatie van zijn droomfabriek bewust voor Rotterdam gekozen: “Rotterdam heeft de ambitie om dé Maakstad 2.0 te worden. Hier gebeurt het, hier wil ik zitten met mijn ‘droomfabriek’, op de plek waar cross overs ontstaan.”
Je komt rechts via een klein weggetje weer uit op de Keilestraat. Naast het tankstation staat het Haka-gebouw (24), een icoon van het Nieuwe Bouwen. Het Hakagebouw werd ontworpen door architect Hermann Friedrich Mertens. Het werd in 1932 gebouwd
als hoofdkantoor van de coöperatieve groothandels-vereniging ‘De Handelskamer’, die de belangen van arbeiders behartigde. De coöperatie leverde arbeiders levensmiddelen van goede kwaliteit voor een redelijke prijs. Naast kantoor was het Hakagebouw ook de cen-trale plaats voor de verzameling, verpakking en expe-ditie van de artikelen. Met acht verdiepingen was het gebouw destijds het hoogste in de omgeving en kreeg het de bijnaam ‘de toren der lage landen’. Tijdens een grondige restauratie zijn onder andere de bijzondere lift (een zgn. paternosterlift) en de glas-in-loodramen in ere hersteld. Ook is het pand aangesloten op rest-warmte van de AVR. Zo werd het Hakagebouw gereed gemaakt voor een tweede jeugd.
Je fietst nu langs HIWA (25), gespecialiseerd in de opslag en overslag van vruchtensappen en vruchtensapconcentraten. Dichter ligt de stad niet bij de zeehaven. Hier meren zeeschepen aan uit onder meer Cuba en Brazilië.Samen met de European
Juice Terminal en Kloosterboer voorziet HIWAongeveer de helft van Europa van een fruitig sapje.Rotterdam is de grootste inkoper van Braziliaanssinaasappelsap. Dit sap gaat zelfs naar sinaasappel-landen als Spanje, Italië, Griekenland, Turkije en Israël.
Steek bij het kruispunt de Vierhavensstraat over. Aan het einde van de Bigshops gaat er een olifantenpad richting het Diepeveen-gebouw (26). Dit gebouw werd in 1930 gebouwd in opdracht van staalgroot-handel Diepeveen. Architect Willem Kromhout liet zich
inspireren door het gemeentehuis van Hilversum dat werd ontworpen door Willem Dudok. Het Diepeveen-gebouw bestond uit een magazijn, een kantoor, een woning voor de magazijnmeester en een reclametoren waarop de naam van het bedrijf werd geschilderd.
De toren had geen func-tie, maar was vooral vanaf het water goed zichtbaar. Nadat het gebouw op het nippertje was gered van sloop werd het in 1989 gerestaureerd en in ge-bruik genomen door Art Constructions. Inmiddels is het Diepeveengebouw een
rijksmonument en is Vorm & Decor de eigenaar.
Achter het pand Diepe-veen is de entree naar het Dakpark Rotterdam (27). Boven de 1 km lange winkelboulevard met big shops ligt op negen meter hoogte het DakparkRotterdam. Hier was vroeger een rangeerter-rein voor treinen dat voor
veel stof en herrie zorgde. Nu is het park een groene oase van 80.000 m2, met een speeltuin, een Orange-rie én een prachtig uitzicht over de haven. Het park is vrij begaanbaar, maar wel met de fiets aan de hand. Parallel aan het Dakpark gaat er ook half-onderlangs een fietspad, het Dakpark blijft op meerdere plekken toegankelijk.
Wanneer je het Dakpark aan de andere kant weer af komt en een klein stukje terug fietst heten deondernemers op deKeilewerf (28) je van harte welkom. De Keilewerf is gevestigd in een oude opslagloods, Vierhavens-straat 56 te Rotterdam.
Er zijn diverse bedrijven gevestigd in de Keilewerf. De ondernemers hebben uiteenlopende disciplines, te weten marmerkunstenaar Kiriakos, bouwmarkt van restmaterialen Buurman, oefenstudio Cosmic Carnival. In de Keilewerf werken ook jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt. Zij bouwen mee aan projecten van de ondernemers als ervaringsplek of dagbeste-ding. Hergebruik van materialen staat centraal, de nieuwe bouwmarkt formule Buurman verwerkt afval van bedrijven tot verkoopbare materialen.
Sluit de fietsroute passend af met een kopje thee in de verborgen theetuin van Oba Grand Café & Turks Restaurant (29) aan de Keileweg 10 tegenover de bouwmarkt Praxis.
BIJ HET MARCONIPLEIN (1) KOMEN VEEL WEGEN BIJ
ELKAAR; HET IS OOK EEN BELANGRIJK KNOOPPUNT
VOOR HET OPENBAAR VERVOER. HET PLEIN IS
VERNOEMD NAAR DE ITALIAANSE NATUURKUNDIGE
GUGLIELMO MARCONI. DE FIETSROUTE START HIER.
WELKOM IN M4H!
Je staat oog in oog met de torens die tijdens de fietsroute een vertrouwd baken zullen zijn, deEuropointtorens (2). Deze kolossen uit de jarenzeventig van de vorige eeuw zijn op Amerikaanse leest geschoeid. Ze wer-den gebouwd in opdracht
van Handelsmaatschappij Overbeek. Eén van deze torens is getransformeerd tot Rotterdam Science Tower; in deze toren zijn veel internationaal georiën-teerde (bio)medische bedrijven gevestigd. Dankzij de gebruikte perspectiefcorrectie maken de drie torens een kaarsrechte indruk.
Bij het Marconiplein steek je over richting de KFC. Je laat de torens aan je linkerhand liggen en fietst de Marconistraat in. Links passeer je de Europoint-parkeergarage en steek de Benjamin Franklinstraat over. Vlak voor de rotonde ligt aan je rechterhand de
voormalige Citrusveiling (3). Het gebouw dateert van 1951-1955 en werd ontworpen door Hugh Maaskant. De veiling oogt strak, industrieel en functioneel.Tijdens de veilingen lagen de kisten fruit beneden in de ‘monsterzaal’ waar de kopers het fruit bekeken. Aan de buitenkant van het gebouw zijn glazen uit-bouwtjes te zien. De handelaren hadden per persoon zo’n hokje ter beschikking met een stoel, een asbak en een telefoon. Nu is het gebouw te huren voor eve-nementen. Tijdens Open Monumentendag kun je de Citrusveiling van binnen bezichtigen.
3.
2.
12.
15.
22. 26.
27.
28.
23.
24.
25.
16.
17.
19.
20.
13.
14.
5.
6.
7.
9.
11.
> BELEEF DE HAVEN!