Download - Gazların Özellikleri
![Page 1: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/1.jpg)
1
Gazların Özellikleri
• Gaz Basıncı
• Sıvı Basıncı
P (Pa) =
Yüzey (m2)
Kuvvet (N)
P = g ·h ·d
Basınç, birim alana düşen kuvvettir.
Paskal, Pa; kilopaskal, kPa
g: yerçekimi ivmesih:yükseklikd:sıvının yoğunluğu
Gazların Basıncı
![Page 2: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/2.jpg)
2
Barometrik Basınç
Standart Atmosferik (Barometrik) Basınç
1,00 atm= 760 mmHg, 760 torr
101,325 kPa
1,01325 bar
1013,25 mbar
Atmosferik (Barometrik)
Basınç)
dHg = 13,5951 g/cm3 (0°C)
g = 9,80665 m/s2
Evangelista Torricelli, 1643
![Page 3: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/3.jpg)
3
Manometreler
Gaz Basıncı Barometrik Basınca Eşittir
Gaz Basıncı Barometrik Basınçtan Büyüktür
Gaz Basıncı Barometrik Basınçtan Küçüktür
Açık uçlu manometre ile gaz basıncının ölçülmesi
![Page 4: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/4.jpg)
4
Basit Gaz Kanunları
• Boyle 1662 P α 1V PV = Sabit
Sabit sıcaklıkta, sabit miktardaki gazın hacmi basıncı ile ters orantılıdır.
P1 V1 = P2 V2
![Page 5: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/5.jpg)
5
Charles KanunuCharles 1787 Gay-Lussac 1802
Hacim (mL)
V α T
V = b T
Sıcaklık (oC)
Hacim (mL)
Sıcaklık (K)
Sabit basınçtaki, belirli miktar bir gazın hacmi sıcaklıkla doğru orantılıdır.
Mutlak Sıcaklık eşeli veya Kelvin eşeli: - 273,15oC veya 0 K,
T(K)= t(oC)+ 273,15
V1 V2
T1 T2
=
![Page 6: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/6.jpg)
6
Avogadro Kanunu• Gay-Lussac 1808
Küçük hacimdeki gazlar küçük oranlarda reaksiyona girerler.
• Avogadro 1811Eşit hacimdeki gazlar eşit sayıda moleküllere sahiptir.Gaz molekülleri reaksiyona girdiği zaman bozunurlar.
V α n veya V = c n
Normal Koşullarda (0 C= 273,15 K ve 1atm= 760 mm Hg)
1 mol gaz = 22,414 L hacim kaplar
Sabit basınç ve sıcaklıkta:
![Page 7: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/7.jpg)
7
Gaz Kanunlarının Birleşmesi: İdeal Gaz Eşitliği ve Genel Gaz Eşitliği
• Boyle Kanunu V α 1/P• Charles Kanunu V α T• Avogadro Kanunu V α n
PV = nRT
V α nTP
![Page 8: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/8.jpg)
8
Gaz Sabiti
R = PVnT
= 0,082057 L atm mol-1 K-1
= 8.3145 m3 Pa mol-1 K-1
PV = nRT
= 8,3145 J mol-1 K-1
= 8,3145 m3 Pa mol-1 K-1
![Page 9: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/9.jpg)
9
Örnek 1: 45 C ve 745 mm Hg basınçta 13,7 g Cl2(g)’nin kapladığı hacim ne kadardır?
1 atm = 760 mmHg; R = 0,08206 L atm /(mol K); Cl:35,5
193,071
17,13980,0
760
174515,31815,27345
2
2 Clg
Clmolgn
mmHg
atmmmHgPT
Çözüm
LV
atm
KKmolatmLmolV
P
nRTV
14,5
980,0
15,318)/(08206,0193,0
Soru: 350 mL’lik bir kap içerisinde ve 175 C’deki 1,00 x 1020 molekül N2’nin oluşturduğu basınç ne kadardır?
![Page 10: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/10.jpg)
10
Genel Gaz Eşitliği
R = = P2V2
n2T2
P1V1
n1T1
=
PsVs
nsTs
PiVi
niTi
Bu denklem genellikle bir veya iki gaz özelliği sabit olduğu koşullarda uygulanılır ve denklem bu sabitler yok edilerek basitleştirilir.
Eğer iki gazın ya da tek bir gazın iki halinin (başlangıç ve son) kıyaslanması gerekiyorsa, sabit terim (n, P, V, T) götürüldükten sonra Genel Gaz Denklemi kullanılmalıdır. Diğer durumlarda İdeal Gaz Denklemi kullanılmalıdır.
![Page 11: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/11.jpg)
11
6-4 İdeal Gaz Eşitliğinin UygulamasıMol veya Kütle olarak gaz miktarı veriliyor mu veya soruluyor mu?
Genel Gaz Denklemini birleşik gaz denklemine indirgeyerek kullanınız.
PiVi = PsVs
Ti Ts
Vi=Vs
Pi = Ps
Ti Ts
Hayır
EvetEğer gaz kütlesi sabitse İdeal Gaz Denklemini Kullanınız PV=nRT
Eğer gazın kütlesi değişiyorsa
Genel Gaz denklemini kullanınız.
PiVi = PsVs
niTi nsTsBoyle Kanunu
PiVi = PsVs
Ti=Ts
Vi = Vs
Ti Ts
Pi = Ps
![Page 12: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/12.jpg)
12
Mol Kütlesi HesaplanmasıPolipropilen endüstri için önemli bir kimyasaldır. Organik sentezlerde ve plastik üretiminde kullanılır. Cam bir kabın ağırlığı boş, temiz ve havasız iken 40,1305 g, su ile doldurulduğu zaman 138,2410 g (25°C deki δ= 0,9970 g/cm3) ve polipropilen gazı ile doldurulduğu zaman 740,3 mm Hg basınç ve 24,0°C de 40,2959 g gelmektedir. Polipropilenin mol kütlesi nedir?
Strateji:
Vkab bulun, mgaz bulun, Gaz denklemini kullanın
Vkab = mH2O : dH2O = (138,2410 g – 40,1305 g) : (0,9970 g cm-3)
= 0,1654 g
mgaz = mdolu - mboş= (40,2959 g – 40,1305 g)
= 98,41 cm3 = 0,09841 L
![Page 13: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/13.jpg)
13
Gaz Denklemi:
PV = nRT PV = mM
RT M = m
PVRT
M = (0,9741 atm)(0,09841 L)
(0,6145 g)(0,08206 L atm mol-1 K-1)(297,2 K)
M = 42,08 g/mol
![Page 14: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/14.jpg)
14
Gazların Yoğunlukları
PV = mM
RT MP
RTVm
= d =
PV = nRT ve d = mV
, n = mM
Katı ve sıvı yoğunlukları ile gaz yoğunluğu arasında önemli iki fark vardır.
1- Gaz yoğunlukları önemli ölçüde basınç ve sıcaklığa bağlıdır; basınç arttıkça artar ve sıcaklık arttıkça azalır. Sıvı ve katıların yoğunlukları da sıcaklığa bağlı olmakla birlikte basınca çok az bağlıdır
2- Bir gazın yoğunluğu onun mol kütlesi ile orantılıdır. Sıvı ve katıların yoğunlukları ile mol kütleleri arasında hiçbir ilişki yoktur.
![Page 15: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/15.jpg)
15
Kimyasal Tepkimelerde Gazlar
• Stokiyometrik faktörlerin gaz miktarlarıyla olan ilişkisi diğer girenler veya ürünlerinki ile aynıdır.
• İdeal gaz eşitliği gazların kütle, hacim, sıcaklık ve basınç hesaplamalarında kullanılır.
• Birleşik gaz kanunu diğer gaz kanunları ile geliştirilebilir.
![Page 16: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/16.jpg)
16
Birleşen Hacimler Kanunu• Tepken ve ürünlerin yada bunların bazılarının gaz olduğu
tepkimelerde stokiyometrik hesaplamalar oldukça basittir.
2NO(g) + O2 (g) 2NO2 (g)
2 mol NO + 1 mol O2 (g) 2 mol NO2(g)
T ve P nin sabit olduğunu varsayınız, bu durumda bir mol gaz belli 1V hacmini, 2 mol gaz 2V hacmini ve 3 mol gaz 3V hacmini kaplayacaktır
2NO(g) + O2 (g) 2NO2 (g)
2 L NO(g) + 1 L O2 (g) 2 L NO2(g)
![Page 17: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/17.jpg)
17
Örnek: Yüksek sıcaklıkta sodyum azid, NaN3, bozunarak azot gazı N2(g) oluşturur. Gerekli reaksiyon başlatıcı araçların kullanılması ve oluşan sodyum metalinin tutulmasıyla bu reksiyon sistemleri hava yastıklarında kullanılır. 70,0 g NaN3 in bozunmasıyla 735 mm Hg basınç ve 26°C sıcaklıkta ne kadar hacimde N2(g), elde edilir.
2 NaN3(s) → 2 Na(l) + 3 N2(g)N2’nin molünü hesaplayın:
N2 ’nin hacmini hesaplayın
nN2 = 70 g N3 x
1 mol NaN3
65,01 g N3/mol N3
x3 mol N2
2 mol NaN3
= 1,62 mol N2
= 41,1 L
P
nRTV = =
(735 mm Hg)
(1,62 mol)(0,08206 L atm mol-1 K-1)(299 K)
760 mm Hg1.00 atm
![Page 18: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/18.jpg)
18
Gazların Karışımı
• Kısmi Basınç– Aynı kap içerisindeki bir gaz karışımındaki her
bir gaz bileşeni kendi kısmi basıncını uygular. Ptop= Pa + Pb + Pc + …
• Gaz kanunları gaz karışımlarına uygulanabilir.
• Basit bir yaklaşımla ntoplam, fakat …
![Page 19: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/19.jpg)
19
Kısmi Basınç ve Dalton Kısmi Basınç Kanunu
Ptop = Pa + Pb +…
Va = naRT/Ptop ve Vtop = Va + Vb+…
Va
Vtop
naRT/Ptop
ntopRT/Ptop= =
na
ntop
Pa
Ptop
naRT/Vtop
ntopRT/Vtop= =
na
ntop
na
ntop
= a (Mol Kesri)Hatırlayın
![Page 20: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/20.jpg)
20
Kinetik Moleküler Teori• Gaz partikülleri noktasal kütleli,
sabit, rastgele ve doğrusal hareket
yaparlar.
• Gaz partikülleri birbirlerinden çok
uzak mesafededirler.
• Tüm çarpışmalar hızlı ve elastiktir.
• Gaz partikülleri arasında herhangi bir
kuvvet yoktur.
• Toplam enerji sabit kalır.
![Page 21: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/21.jpg)
21
Kinetik Molekül Teorisine Bağlı Gaz Özellikleri
Yayılma (Difüzyon)
- Rastgele molekül hareketi sonucu moleküllerin göç etmesidir.
Dışa Yayılma (Efüzyon)
- Gaz moleküllerinin bulundukları kaptaki küçük bir delikten kaçmasıdır.
![Page 22: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/22.jpg)
22
Graham Kanunu
MA
RT3
A
BA
Brms
Arms
M
M
3RT/MB
3RT/M
)(u
)(u
Graham Kanunu:İki farklıgazın dışa yayılma hızları mol kütlelerinin karekökü ile ters orantılıdır.
Yalnızca düşük basınçtaki gazlar içindir, difüzyona uygulanmaz
Gazların efüzyon (dışa yayılma) hızları, urms=
Gazların ortalama kinetik enerjileri, EK = 3/2RT’dir.
MA
RTuv
MA
RTv
RTvMA
rms
3
32
3
2
1
2
2
2
![Page 23: Gazların Özellikleri](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061505/56814bb6550346895db888e7/html5/thumbnails/23.jpg)
23
Gerçek Gazlar• Sıkıştırılabilirlik faktörü: PV/nRT = 1
• Gerçek gazlardan sapma.
– PV/nRT > 1 – Moleküler hacim büyük ise.
– PV/nRT < 1 – moleküller arası etkileşim kuvveti.