Deelprogramma DSO
Deelprogramma Digitaal Stelsel Omgevingswet
Globale Architectuur Schets
Toepasbare Regels Uitvoeren Versie 0.52 Concept 22-12-2016
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 2 van 49
Deelprogramma DSO
Colofon
Titel : Globale Architectuur Schets
Toepasbare Regels Uitvoeren
Versie : 0.52 Concept
Datum : 22-12-2016
Opdrachtgever : Programma Implementatie Omgevingswet
Opdrachtnemer : Deelprogramma DSO
Auteurs : Stephen Oostenbrink
Domeinarchitect PDSO
Jeroen Ekkelenkamp
Projectarchitect
Contactpersonen : Stephen Oostenbrink
Domeinarchitect Kernfuncties
+31 6 4211 4863
Gebaseerd op : Visie 0.92
Doelarchitectuur 1.0
Overall GAS 0.97
Templateversie : 1.57
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 3 van 49
Deelprogramma DSO
Versiehistorie
Versie Status Datum Auteur(s) Toelichting
0.1 Concept 30-05-2016 J. Ekkelenkamp Initiële versie
0.2 Concept 17-06-2016 J. Ekkelenkamp Opmerkingen VD en AL verwerkt
0.3 Concept 24-06-2016 J. Ekkelenkamp Opmerkingen SO verwerkt
0.4 Concept 08-07-2017 J. Ekkelenkamp Opmerkingen RB, TWM, BM, LvB verwerkt
0.42 Concept 08-08-2016 J. Ekkelenkamp Tussenversie
0.43 Concept 28-09-2016 J. Ekkelenkamp Review SO verwerkt
0.45 Concept 17-11-2016 J. Ekkelenkamp Review provincies, waterschappen en gemeenten
verwerkt
0.5 Concept 05-12-2016 J. Ekkelenkamp Review verwerkt SO
Goedkeuring
Functie Naam Versie Datum Handtekening
Opdrachtgevend Beraad René Kint namens het
Opdrachtgevend Beraad
Programma Directeur Implementatie
Omgevingswet (namens de Programmaraad)
Ineke van der Hee
Programma Manager PDSO Pieter Meijer
Lead architect programma Victorine Binkhorst
Distributie
Functie/Orgaan Versie Opmerkingen
Opdrachtgevend Beraad Omgevingswet
Programma Raad Implementatie Omgevingswet
Programma Team
Architectuur Team Overleg
Project
Review
Naam Versies
Adam Loorbach (AL), business analist 0.1
Vincent van Dijk (VD), business analist 0.1
Stephen Oostenbrink (SO), lead architect 0.2, 0.42, 0.45
Rien Berkhout (RB), architect 0.3
Lennart van Bergen (LvB), architect 0.3
Bart Maessen (BM), Adviseur Tactisch InformatieManagement 0.3
Tsjok Wing Man, Architect 0.3
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 4 van 49
Deelprogramma DSO
Inhoudsopgave
1 INLEIDING ............................................................................... 1
1.1 Doelgroep ......................................................................... 1
1.2 Doel ................................................................................ 1
1.3 Resultaat .......................................................................... 2
1.4 Positionering ..................................................................... 2
1.5 Samenhang andere documenten .............................................. 3
1.6 Organisatieonafhankelijk ....................................................... 3
1.7 Architectuurkader en principes ............................................... 4
1.8 Archimate-notatie ............................................................... 4
1.9 Afkortingen en begrippen ...................................................... 4
1.10 Leeswijzer ........................................................................ 4
2 BUSINESS ARCHITECTUUR ............................................................. 6
2.1 Overzicht business architectuur .............................................. 6
2.1.1 Toelichting gebruikte terminologie .................................. 8
2.2 Diensten & Producten .......................................................... 9
2.3 Processen ....................................................................... 11
2.3.1 Toelichting toepasbaar model ...................................... 13
3 INFORMATIEARCHITECTUUR ........................................................ 15
3.1 Medewerkers en applicaties ................................................. 15
3.1.1 Registratie toepasbare regels ....................................... 16
3.1.2 Regeluitvoering ........................................................ 17
3.1.3 Transformatie .......................................................... 18
3.1.4 Geo ....................................................................... 18
3.2 Gegevens ....................................................................... 19
3.3 Applicatie services ............................................................ 19
3.4 Informatie-uitwisseling ....................................................... 21
3.4.1 Toelichting bepalen conclusies ...................................... 24
3.5 Herbruikbare bouwblokken .................................................. 25
3.5.1 Gebruiken ............................................................... 25
4 BEHEER ................................................................................ 27
5 BEVEILIGING & PRIVACY ............................................................ 29
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 5 van 49
Deelprogramma DSO
5.1 Beveiligingsclassificaties ..................................................... 29
5.2 Beschikbaarheid ............................................................... 29
5.3 Integriteit ....................................................................... 30
5.4 Vertrouwelijk .................................................................. 31
5.5 Onweerlegbaarheid ........................................................... 32
5.6 Controleerbaarheid ........................................................... 32
6 PRINCIPES ............................................................................. 33
6.1 Overzicht ....................................................................... 33
6.2 Business architectuur ......................................................... 34
6.2.1 Organisatie ............................................................. 34
6.2.2 Diensten & Producten ................................................. 35
6.3 Informatiearchitectuur ....................................................... 35
6.3.1 Medewerkers en Applicaties ......................................... 35
6.3.2 Gegevens ................................................................ 36
6.3.3 Informatie-uitwisseling ............................................... 36
6.4 Beheer ........................................................................... 37
6.5 Beveiliging & privacy ......................................................... 37
7 STANDAARDEN ........................................................................ 38
8 ROADMAP .............................................................................. 40
8.1 Overzicht transitie ............................................................ 40
8.2 Huidige situatie ................................................................ 40
8.2.1 OLO ...................................................................... 40
8.2.2 AIM ....................................................................... 40
8.2.3 OLO ...................................................................... 41
8.3 Eindsituatie (2018) ............................................................ 42
9 BIJLAGE A: OPENSTAANDE PUNTEN ............................................... 43
10 BIJLAGE B: BRONNEN ................................................................ 44
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 1 van 49
Deelprogramma DSO
1 Inleiding
Dit document bevat de Globale Architectuur Schets (GAS) voor de component Uitvoeren binnen het project Toepasbare Regels Uitvoeren.
Het doel van een GAS is het beschrijven van de globale architectuur en
de keuzen die daarin voor het project Toepasbare Regels Uitvoeren gemaakt zijn. De GAS beschrijft het eindbeeld van de oplossing en hoe
dit eindbeeld in een aantal realiseerbare stappen bereikt wordt.
Daarnaast zorgt de GAS dat de oplossing aansluit op architectuur van de interbestuurlijke partners (provincies, gemeenten en
waterschappen). Dit geheel zorgt ervoor dat de veranderopgave in
samenhang met andere veranderingen wordt gerealiseerd en past
binnen de gewenste toekomst vaste informatievoorziening van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO).
Een GAS stelt de opdrachtgever in staat gedurende het opstellen ervan besluiten te nemen over onderkende architectuurkeuzen. De GAS beperkt zich tot de bedrijfsarchitectuur en informatiearchitectuur. De
GAS vormt het kader voor de verdere uitwerking in een Project Start
Architectuur (PSA) waar het zwaartepunt verschuift naar de technische
architectuur. De PSA is gehouden aan de oplossingsrichting en de
kaders beschreven in deze GAS en kan hiervan niet afwijken zonder akkoord van de lead architect van het DSO.
De Overall GAS (OGAS) is de overkoepelende kapstok met algemene kaders en richtlijnen voor het stelsel waar elke GAS aan moet voldoen om een digitaal stelsel te realiseren dat op een eenduidige en
samenhangende manier werkt.
Voor het project Toepasbare Regels is ervoor gekozen om twee GAS’sen
op te stellen. Eén voor Toepasbare Regels Maken en één voor Toepasbare Regels Uitvoeren.
1.1 Doelgroep
De GAS richt zich op opdrachtgever en opdrachtnemer (programmaraad). Daarnaast zijn ook bestuurders, PSA schrijvers,
projectmanagers en business analisten belangrijke stakeholders.
1.2 Doel
De GAS helpt in het scherp krijgen van:
De context van de oplossing.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 2 van 49
Deelprogramma DSO
De belangrijkste requirements van de opdrachtgever.
Criteria waaraan de oplossing wordt getoetst.
1.3 Resultaat
De GAS is samen met de GAS Oplegger het startpunt voor de
uitwerking van de PSA en geeft de opdrachtgever het vertrouwen dat de vraag goed begrepen is en de oplossing passend zal zijn.
Met het resultaat van de GAS: Tonen de domeinarchitect van het programma en de projectarchitect
van de implementatiepartij aan dat zij de architecten van de
opdrachtgever goed begrepen hebben.
Is een gemeenschappelijk beeld over de kaders en de oplossingsrichting.
Is een gemeenschappelijk beeld met aanpalende projecten en zijn
wederzijdse afhankelijkheden inzichtelijk en koppelvlakken bekend. Zijn discussiepunten en onduidelijkheden naar boven gebracht en
gezamenlijk opgelost.
Is een aanzet gegeven tot de belangrijkste onderdelen van de oplossingsrichting.
Beschikt de opdrachtgever over een begrijpelijk resultaat om te
accorderen en op te sturen.
1.4 Positionering
Hieronder wordt de basis architectuurplaat van het DSO weergegeven.
Hierop is de positionering van deze GAS aangegeven.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 3 van 49
Deelprogramma DSO
1.5 Samenhang andere documenten
In de laatste versie van het document “DSO - Architectuur - Toelichting
samenhang documenten” wordt toegelicht hoe deze GAS samenhangt
met andere documenten. Dit document hangt samen met de de andere
GAS voor Toepasbare Regels, “DSO – GAS – Toepasbare Regels Maken”.
1.6 Organisatieonafhankelijk
De GAS is neutraal, dat wil zeggen niet ‘gekleurd’ door de strategie van een specifieke organisatie. De GAS is beperkt tot de Bedrijfsarchitectuur
en Informatiearchitectuur lagen, aangevuld met de Beheer en
Beveiliging & Privacy aspecten van deze lagen. Er is bewust gekozen om geen uitspraken te doen over de Technische Architectuur. De GAS
schrijft geen techniek voor en is dus onafhankelijk van de techniek. De
organisatie verantwoordelijk voor de implementatie van een GAS
behoudt zo de vrijheid haar eigen technologiekeuzen te maken, maar met de OGAS en GAS zijn die keuzen nadrukkelijk verbonden aan de
Figuur 1. Positionering GAS op basis architectuurplaat DSO
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 4 van 49
Deelprogramma DSO
principes en de meegegeven oplossingsrichting. Uitzondering hierop zijn
herbruikbare GDI- en DSO-bouwblokken. De GAS zal hier nadrukkelijk
op sturen.
1.7 Architectuurkader en principes
In de laatste versie van het document “DSO - Architectuur - Toelichting architectuurkader en principes” wordt het gehanteerde architectuurkader toegelicht en de manier waarop principes beschreven worden.
1.8 Archimate-notatie
In de laatste versie van het document “DSO - Architectuur - Toelichting ArchiMate-notatie” staat een korte toelichting hoe ArchiMate wordt toegepast en wordt de ArchiMate-notatie kort toegelicht.
1.9 Afkortingen en begrippen
In de laatste versie van het document “DSO - Architectuur - Afkortingen Begrippen” staan de definities van begrippen en afkortingen.
1.10 Leeswijzer
In hoofdstuk 2 wordt de business architectuur beschreven.
In hoofdstuk 3 wordt de informatiearchitectuur beschreven.
In hoofdstuk 4 worden de beheeraspecten beschreven.
In hoofdstuk 5 worden de beveiliging & privacy aspecten beschreven.
In hoofdstuk 6 wordt aangegeven welke principes uit de Overall GAS
(OGAS) van toepassing zijn en hoe deze toegepast worden voor deze GAS.
In hoofdstuk 7 worden de standaarden benoemd die van toepassing zijn
voor deze GAS.
In hoofdstuk 8 wordt de roadmap beschreven hoe het eindbeeld in
controleerbare en haalbare stappen wordt gerealiseerd: van de huidige situatie naar de eindsituatie met eventuele tussenstappen.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 5 van 49
Deelprogramma DSO
Bijlage A beschrijft tot slot de openstaande punten, Bijlage B bevat de
lijst met bronnen die voor het opstellen van deze GAS gebruikt.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 6 van 49
Deelprogramma DSO
2 Business architectuur
In dit hoofdstuk wordt de bedrijfsarchitectuur beschreven voor zover die van belang is voor de positie en rol van Toepasbare Regels Uitvoeren.
Het is een beschrijving in brede zin, dat wil zeggen de wat en hiermee
onafhankelijk van de te kiezen oplossing.
De bedrijfsarchitectuur omvat de volgende aspecten: Welke wet- en regelgeving zijn van toepassing. Wie zijn betrokken (organisatie). Wat zijn de diensten en producten. Hoe verlopen de processen.
2.1 Overzicht business architectuur
Regels zijn een subset van de tekst in besluiten. Hierin staat wat wel en
niet mag of moet, door wie, wanneer, waar en hoe.
Toepasbare regels zijn juridische teksten (wet- en regelgeving,
verordening en vergunningen) omgezet naar begrijpelijke regels
(vragenbomen). Begrijpelijk betekent dat deze taalkundig voldoen aan
het afgesproken B1 taalniveau1.
Het ketenproces regelbeheer zoals gedefinieerd in de doelarchitectuur is
het maken van nieuwe of gewijzigde besluiten en het geschikt maken
van de tekst om ze doelgericht, begrijpelijk en op maat aan te bieden.
Binnen regelbeheer worden twee processen onderscheiden:
1 80% van de bevolking begrijpt taalniveau B1. Als teksten op dit niveau worden geschreven, dan
kan het grootste deel van de bevolking ze lezen en begrijpen. En tegelijkertijd blijft de essentie van de
boodschap behouden.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 7 van 49
Deelprogramma DSO
Regels ontwikkelen (valt binnen domein overstijgend proces
(DOP) “Opstellen of wijzingen plannen en verordeningen”): het
voorbereiden en nemen van nieuwe en wijzigingsbesluiten.
Regels toepassen: een subset van de juridische teksten in
besluiten doelgericht, begrijpelijk en op maat aanbieden (de bulk van de aanvragen en meldingen).
Binnen regels toepassen kunnen weer twee deelprocessen worden onderscheiden:
Maken toepasbare regels: het analyseren en specificeren van
toepasbare regels en publiceren naar “Uitvoeren toepasbare
regels”. Uitvoeren toepasbare regels: het aanbieden van de toepasbare
regels op maat als services. Deze services worden onder andere
gebruikt voor het aansturen van de werking van de gebruikerstoepassingen checken en indienen.
Ten behoeve van het uitvoeren worden de toepasbare regels automatisch vertaald in uitvoerbare regels, dit zijn de regels in de taal
van de applicatie die de regels uitvoert.
Hoe het proces gepositioneerd is in de context van de domein overstijgende processen is in de onderstaande figuur weergegeven.
Dit GAS beperkt zich tot het deelproces “Uitvoeren toepasbare regels”
Figuur 2. Overzicht domein overstijgende processen
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 8 van 49
Deelprogramma DSO
Hieronder wordt een overzicht gegeven van de business architectuur die
wordt onderkend. Hier is “Uitvoeren Toepasbare Regels” opgesplitst in
twee deelprocessen.
De verschillende onderdelen met betrekking tot de business architectuur worden in de volgende paragrafen toegelicht. De
applicatieservices worden in het volgende hoofdstuk toegelicht.
2.1.1 Toelichting gebruikte terminologie
Wet- en regelgeving teksten kennen een structuur met als belangrijkste
elementen: activiteiten, norm, werkingsgebied, begrippen, grondslag en
waarde.
De norm is de juridische tekst, waarbij het werkingsgebied het
ruimtelijke gebied is waar de norm van toepassing is. Soms wordt voor een norm in verschillende gebieden verschillende waarden gehanteerd.
Daarom is de waarde apart opgenomen. Een voorbeeld kan zijn dat ‘de
maximale hoogte van een dakkapel aan de voorkant van het huis in het centrum van Haarlem is 1.75 meter’. Centrum van Haarlem zal een
werkingsgebied zijn in de vorm van een coördinatenset (geometrieën).
De norm gaat over de activiteit ‘bijhorend bouwwerk bouwen’. Hierbij is
de ‘het centrum van Haarlem' het werkingsgebied en de waarde is ‘1.75
meter’. Maar buiten het centrum (ander werkingsgebied) kan de
maximale hoogte een andere waarde bevatten, bijvoorbeeld 2 meter.
De feiten die de basis vormen van de norm zijn de grondslagen. Dit kan
een waarde zijn ‘1.75 meter’ en het begrip ‘voorkant van het huis’.
Figuur 3. Overzicht business architectuur
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 9 van 49
Deelprogramma DSO
Afspraken op tekstniveau (waarde ID, semantiek en mogelijke waarden)
zorgen dat waarden uit de tekst (regels) in vragenbomen gebruikt
kunnen worden. Bij het maken van de vragenboom kan naar waarden in
de juridische tekst verwezen worden.
In normen staan begrippen. Een begrip is een gegevensbeschrijving uit
de wet- en regelgeving en wordt gepubliceerd in de Catalogus.
‘Dakkapel’ is een begrip.
Gebruikers denken echter vanuit werkzaamheden (“dakkapel plaatsen”)
en niet vanuit juridische activiteiten. Een activiteit bestaat uit een
werkwoord en een zelfstandig naamwoord, bijvoorbeeld 'bijbehorend bouwwerk bouwen'. Hiervoor geldt: er gebeurt iets in de werkelijkheid,
bijvoorbeeld een nieuwe behoefte om de woonoppervlakte te vergroten
door middel van het plaatsen van een dakkapel, daarvoor gelden regels en moet dus 'iets' (onder andere een vergunning) worden geregeld, waarvan het resultaat wordt vastgelegd en kenbaar wordt gemaakt.
Een werkzaamheid bestaat uit één of meerdere activiteiten. Deze
moeten aan elkaar gerelateerd worden zodat bij het uitvoeren deze gekoppeld kunnen worden. Een gebruiker kiest een werkzaamheid (bv
schuur bouwen), op de achtergrond wordt de juridische activiteit bepaald (bijbehorend bouwwerk bouwen) ten behoeve van het bepalen
van bijvoorbeeld vergunningsplicht.
2.2 Diensten & Producten
Een product is de verzameling van business en/ of applicatieservices, al
dan niet vergezeld van een contract of verzameling overeenkomsten,
die in zijn geheel wordt aangeboden aan (interne of externe) klanten.
Onder dienst in deze context verstaan we de “business service” ofwel
“bedrijfsservice” binnen de ArchiMate-notatie. Een bedrijfsservice is een dienst die voorziet in de behoefte van een klant binnen of buiten de
organisatie. Het stelt functionaliteit van een businessproces beschikbaar
aan externe actoren zoals burgers, bedrijven en overheden of interne actoren zoals andere DSO-onderdelen.
Hierna volgt de beschrijving van de services die door Toepasbare Regels
Uitvoeren ondersteund moeten worden. Het servicemodel (figuur 4) beschrijft welke diensten Toepasbare Regels Uitvoeren levert aan haar
doelgroepen. Hiermee wordt één begrippenkader gecreëerd voor de
diensten en producten die dient als vertrekpunt voor de procesinrichting
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 10 van 49
Deelprogramma DSO
en de informatievoorziening. Hiermee wordt duidelijk welke (externe en
interne) diensten geleverd moeten worden.
Hierboven in figuur 4 zijn de producten en diensten weergegeven. Hierna volgt een beschrijving van de services in het servicemodel.
# Business service Toelichting
1 Valideren en registreren
toepasbare regels
Deze business service levert grotendeels geautomatiseerd
uitvoerbare regels. Er wordt wel een handmatige controlestap
vereist door het BG. Het systeem kan de technische controles
doen, BG zal moeten controleren of de werking juist is
(bijvoorbeeld technisch correct maar niet de beoogde
werking). De ontvangen berichten met toepasbare regels
worden qua structuur en inhoudelijk gevalideerd en, indien
valide, opgeslagen en getransformeerd tot uitvoerbare regels.
2 Ontsluiten gevalideerde
toepasbare regels
Het ontsluiten van de gevalideerde toepasbare regels ten
behoeve van het DSO aan BG en derden.
3 Leveren conclusie Deze business service levert de hieronder beschreven
conclusies.
Hierboven is in een figuur aangegeven waaruit de producten bestaan.
# Product Toelichting
1 Gevalideerde toepasbare regels Het eerste product bestaat uit toepasbare regels die zijn
gevalideerd in samenhang met overige regels. Gepubliceerd
aan BG en derden.
2 Conclusies Een tweede product dat door Uitvoeren toepasbare regels
geleverd wordt, zijn de conclusies die door het proces
uitvoeren geleverd wordt. Conclusies kunnen verschillende
vormen hebben. Een conclusie kan een indicatie zijn dat de
aanvrager vergunningsplichtig is voor een bepaalde activiteit.
Een conclusie kan ook bestaan uit een lijst met
indieningsvereisten of maatregelen waaraan voldaan moet
worden. Het betreft de conclusie waar de vragenbomen naar
toewerken. Er wordt gesproken van een conclusie en niet een
beslissing omdat aan de conclusie geen rechten ontleend
Figuur 4. Weergave van de producten en diensten
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 11 van 49
Deelprogramma DSO
kunnen worden door de gebruiker. De beslissing ligt bij het
bevoegd gezag.
De check is niet verplicht. De wetsjuristen willen niet dat er
rechten aan ontleend mogen worden omdat een check niet 1-
op-1 overeenkomt met de juridische regels. Het doel is om in
zo min mogelijk stappen te bepalen of de gebruiker
vergunningplichtig, meldingplichtig, verboden of vergunning
vrij is. Als een gebruiker 100% garantie wil hebben dan zal
deze toch moeten indienen. Deze aanpak heeft zich bij OLO2
in de praktijk bewezen en heeft nooit tot een rechtszaak
geleid.
2.3 Processen
Het processenmodel visualiseert en beschrijft de processen die
Toepasbare Regels Uitvoeren levert aan haar doelgroepen. Hierin staan alle processen die van belang zijn voor Toepasbare Regels Uitvoeren. In
eerste instantie de primaire processen. Daarnaast de (be)sturende en
ondersteunende processen. Hiermee wordt in één oogopslag duidelijk wat de omvang van Toepasbare Regels Uitvoeren is: welke processen
zijn er nodig om de producten en diensten te leveren en op welke manier komen die tot stand.
In het overzicht in paragraaf 2 Overzicht business architectuur zijn de
processen weergegeven. De genoemde processen hebben de granulariteit van een bedrijfsproces. In de laatste versie van het
document “DSO - Architectuur - Toelichting procesgranulariteiten” worden de procesgranulariteiten toegelicht.
Hierna volgt een beschrijving van de processen.
# Proces Toelichting
1 Valideren en verifiëren
toepasbare regels
In dit proces worden de ontvangen berichten syntactisch en
semantisch gevalideerd. De syntax validatie kan volledig
geautomatiseerd. De semantische validatie is deels
geautomatiseerd. Een deel zal handmatig gebeuren door het
bevoegd gezag zelf. Automatische controle van de semantiek
zal bijvoorbeeld de aspecten consistentie en volledigheid
omvatten. Eventuele handmatige controles worden uitgevoerd
door het verwerken van testcases (met bekende,
onderscheidende uitkomsten).
BG is zelf verantwoordelijk voor het testen van de eigen
regels in samenhang met de reeds bestaande regels. Er is een
gemeenschappelijk belang om te borgen dat alle regels aan
een samen nader te specificeren kwaliteitsniveau voldoen en
op een eenduidige manier opgezet zijn. Dit kan het beste
uitgevoerd worden door een onafhankelijke organisatie zoals
een centrale beheerorganisatie.
Wat precies automatisch kan en wat handmatig wordt in het
project nader uitgewerkt.
2 Publiceren toepasbare regels Het ontsluiten van de toepasbare regels aan de bevoegd
gezagen en derden.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 12 van 49
Deelprogramma DSO
3 Transformatie De toepasbare regels worden getransformeerd naar de taal
van de rule engine. Dit zal volledig geautomatiseerd
gebeuren.
4 Executeren uitvoerbare regels Getransformeerde toepasbare regels worden als service
ontsloten. De services zullen de vorm hebben van het leveren
van een conclusie ten aanzien van een bepaalde vraag.
Voorbeelden hiervan zijn:
Ben ik vergunningsplichtig?
Welke indieningsvereisten zijn van toepassing
Welke voorschriften en maatregelen zijn van
toepassing?
Aan de hand van de samengevoegde regels van de
verschillende bevoegd gezagen worden de conclusies van de
vragen van de burgers en bedrijven afgehandeld.
Proces buiten scope:
# Proces Toelichting
1 Maken toepasbare regels
(aanliggend proces)
Verantwoordelijk voor het vertalen van wet- en regelgeving in
bedrijfsregels en uitvoeringsregels (samen toepasbare
regels).
2 Uitvoeren check (aanliggend
proces)
Aanliggend proces dat gebruik maakt van de uitvoerbaar
gemaakte regels. Bijvoorbeeld door het opvragen van de
verplichtingen die een initiatiefnemer heeft ten aanzien van
het uitvoeren van een bepaalde werkzaamheid op een
bepaalde locatie.
3 Opstellen of aanvullen
aanvragen en meldingen
(aanliggend proces)
Dit aanliggende proces maakt gebruik van de uitvoerbaar
gemaakte regels. Aan de hand van de vraag uit dit proces
worden de regels uitgevoerd.
De actoren welke betrokken zijn bij de hierboven beschreven processen
worden hieronder beschreven.
# Actoren Toelichting
1 Bevoegd gezag Leveren toepasbare regels aan en testen de regels in
samenhang met overige regels.
2 Centrale beheerder Onderhoud namens de bevoegd gezagen lijsten van aan
toepasbare regels gerelateerde concepten zoals activiteiten en
werkzaamheden inclusief de relaties ertussen.
3 Derden Burgers en bedrijven anders dan bevoegd gezag.
De business objecten welke in de processen gebruikt worden door de
actoren worden hieronder toegelicht.
# Object Toelichting
1 Toepasbaar model De toepasbare regels worden opgesteld volgens het
toepasbaar model. Dit model kent 4 typen regels.
1. Bedrijfsregels: Dit zijn de indicaties (conclusies) die
gebaseerd zijn op wet en regelgeving;
2. Conversieregels: Dit zijn vertalingen van uitvoerings-
regels naar de bedrijfsregels (logica);
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 13 van 49
Deelprogramma DSO
3. Uitvoeringsregels: In een uitvoeringsregel wordt
vastgelegd op welke wijze de gegevens ten behoeve van
de logica worden verzameld. Dat kan bijvoorbeeld een
vraag aan de gebruiker zijn of het ophalen van gegevens
uit een register.
4. Gedragsregels: Deze laag zal gedrag bepalen van de
userinterface. Hierbij worden de volgorde, groepering
etc. van de vragen gespecificeerd.
Op elke laag is het mogelijk om content te definiëren.
2 Uitvoerbaar model Het uitvoerbaar model bestaat uit uitvoerbaar gemaakte
regels op basis van de toepasbare regels. De toepasbare
regels worden (geautomatiseerd) vertaald naar de taal die de
rule engine begrijpt.
2.3.1 Toelichting toepasbaar model
Het toepasbaar model bestaat uit vier typen regels. Hieronder is een
overzicht van deze typen.
1. Bedrijfsregels: De bedrijfsregels laag bevat de conclusies die worden
gemaakt op basis van de wet- en regelgeving. Deze bedrijfsregels
zijn opeenvolgende vragen in een vragenboom die leiden tot een
indicatie of conclusie. Dit kunnen regels zijn omtrent een
Wet- enregel-geving
Indicatieof
conclusie
GrondslagWaarde/Grondslag
AlsX>YdanJa
Als..Dan..
Watisdehoogtevan…
1.
2.
groep
1.Bedrijfsregels
2.Conversieregels
3.Uitvoerings-regels
4.Gedragsregels
Content
Content
Content
Content
Figuur 5. Weergave van de lagen van toepasbare regels
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 14 van 49
Deelprogramma DSO
toestemming (“mag ik hier een steiger bouwen?”), een set aan
voorschriften waaraan je moet voldoen of een set aan maatregelen
die je moet nemen als je een bepaalde activiteit uit gaat voeren.
2. Conversieregels: De conversieregels geven een vertaling van de uitvoeringsregels die verschillende verschijningsvormen kunnen
hebben (zoals bijvoorbeeld waardenlijsten, getallen en ja/nee
vragen) naar de bedrijfsregels (die booleaanse logica gebruiken).
3. Uitvoeringsregels: De uitvoeringsregels bepalen hoe de grondslagen
worden uitgevraagd. Dit kan op verschillende manier gebeuren zoals
een vraag aan een gebruiker of een bevragen van een registratie. Bij de uitvoeringsregels wordt ook de volgorde van de uitvoeringsregels
vastgelegd.
Een voorbeeld van het gebruik van uitvoeringsregel is de vraag of gebouw een monument is. Als de locatie bekend is kunnen de
gegevens worden opgehaald uit de registratie monumenten. Indien de registratie niet beschikbaar is wordt er een vraag gesteld aan de
gebruiker.
4. Gedragsregels: Om aan de gebruiker een logische set met vragen aan te bieden zal er ook sturing moeten zijn op de volgorde en
groepering van de vragen aan de gebruiker. Dit gebeurt in de gedragsregels laag. Daarnaast bevatten de gedragsregels de vereiste
formaten (bijvoorbeeld datumformaat) en eenvoudige controles. Het gaat hierbij om de volgorde waarin de regelsets worden uitgevraagd
(functionele orkestratie). Met de gedragsregels wordt de
userinterface aangestuurd.
Op al de bovenliggende lagen kan content gekoppeld worden. Het kan
bijvoorbeeld gaan over de vraag en helpteksten bij de uitvoeringsregels, of een toelichtende tekst bij een conclusie (bedrijfsregel).
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 15 van 49
Deelprogramma DSO
3 Informatiearchitectuur
In dit hoofdstuk wordt de informatiearchitectuur beschreven van Toepasbare Regels Uitvoeren, deze is bepalend voor de te kiezen
oplossingen.
De informatiearchitectuur omvat de volgende aspecten: Wie voeren uit (medewerkers en applicaties). Wat zijn de gegevens en berichten. Hoe verloopt de informatie-uitwisseling.
3.1 Medewerkers en applicaties
In deze paragraaf wordt de werking van de componenten en de functies
nader toegelicht. Er wordt tevens inzicht gegeven in de gebruikte dataobjecten.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 16 van 49
Deelprogramma DSO
3.1.1 Registratie toepasbare regels
De component registratie toepasbare regels levert een koppelvlak voor
alle bevoegd gezagen om toepasbare regels aan te leveren. De aangeleverde toepasbare regels worden uitvoerbaar gemaakt. De
specifieke functies worden hieronder toegelicht.
# Functie Toelichting
1 Valideren/verifiëren ontvangen
regels
De ontvangen toepasbare regels worden gecontroleerd op
structuur en inhoud.
De structuurcontroles zijn de technische controles waarmee
bepaald wordt of het bericht voldoet aan het afgesproken
informatiemodel toepasbare regels. Er wordt bijvoorbeeld
gekeken naar datatypes en of verplichte attributen zijn
aangeleverd.
De inhoudelijke controles zullen uit verschillende typen
bestaan zoals valideren of de aangegeven data correct is
(bijvoorbeeld niet in het verleden als dat niet is toegestaan).
Wat ook gevalideerd wordt is of de aangeleverde regels een
toegestaan patroon volgen wat betreft het “aanhaken” aan de
landelijke regels. Indien in de uitvoeringsregels verwijzingen
opgevoerd zijn naar attributen van een registratie wordt
gevalideerd of de verwijzing naar de service in het algemeen
en de attribuut in het bijzonder correct is.
Indien niet valide wordt de verzender geattendeerd dat er
fouten zaten in het bericht. Om pingpongen te voorkomen
wordt de validatie zo volledig mogelijk uitgevoerd. Er wordt
niet na de eerst gevonden fout gestopt. De verzender
Figuur 6. Componenten, functies en data objecten
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 17 van 49
Deelprogramma DSO
ontvangt een begrijpelijke melding per fout zodat helder is
hoe het bericht verbeterd moet worden.
2 Publiceren regels Indien het bericht door de validatie heen is gekomen ontsluit
deze functie de toepasbare regels aan derden.
De toepasbare regels worden tevens aan het regeluitvoering
component geleverd.
3 Beheren concepten Functionaliteit ten behoeve van het onderhouden van aan
toepasbare regels gerelateerde lijsten van concepten zoals
activiteiten en werkzaamheden inclusief de relaties ertussen.
De werkzaamheden en activiteiten zijn volgens besluit van
het SAT onderdeel van de gegevensvoorziening Toepasbare
regels. De activiteiten leveren de kapstok waar de regel-
beheerobjecten (vragenbomen) aan hangen.
3.1.2 Regeluitvoering
Dit component omvat de rule engine verantwoordelijk voor het
uitvoeren van de uitvoerbaar gemaakte regels.
# Functie Toelichting
1 Regels uitvoeren Op basis van aangeleverde informatie probeert de functie tot een
conclusie te komen. Een conclusie kan bijvoorbeeld zijn het afleiden van
de toestemmingen ten aanzien van een vergunning check van een
bepaalde werkzaamheid. Als de functie nog niet tot een conclusie kan
komen zal deze om de nog missende informatie vragen. Dit kan leiden
tot een “dialoog” met de gebruiker. Dit wordt als dynamisch formulier
gevisualiseerd door gebruikerstoepassingen in het loket.
In deze functie vindt ook de functionele orkestratie plaats. Functionele
orkestratie zijn de ‘regels over de regels’. Om tot een conclusie te komen
kan het nodig zijn om meerdere deelconclusies te trekken. Ook kan het
zijn dat een regel van de provincie voorrang heeft boven een regel van
een gemeente. Daarnaast wordt de wereld van de gebruiker
(werkzaamheden, bijvoorbeeld “een schuur bouwen”) gekoppeld aan de
juridische wereld (activiteiten, “bijbehorend bouwwerk bouwen”).
2 Technische
orkestratie
De toepasbare regels geven aan welke uitvoeringsscenario’s relevant zijn
voor het bepalen van grondslagen. Deze functie zorgt ervoor dat het
juiste uitvoeringsscenario wordt uitgevoerd zoals het ophalen van een
gegeven uit een registratie of het uitvragen bij de gebruiker.
De verschillende services aan het loket kunnen een dialoog vereisen
voordat er tot een conclusie gekomen kan worden. Deze functie
orkestreert tevens de dialoog.
Indien van toepassing worden antwoorden hergebruikt, bijvoorbeeld als
twee dakkappelen tegelijkertijd worden aangevraagd, dan hoeft een
initiatiefnemer dezelfde vraag maar 1 keer te beantwoorden. Dit geldt
ook voor vragen die hergebruikt worden over verschillende checks heen.
Bijvoorbeeld plichtencheck, bijlagencheck en indienen.
Indien van toepassing kan er door een bevoegd gezag verwezen worden
naar de de uitvoeringsregels van andere bevoegd gezagen. Hiermee
kunnen de vragen/antwoorden onderling hergebruikt worden. De
benodigde informatie staat in de registratie toepasbare regels. Als
dezelfde vraag gesteld wordt en de vragenbomen zijn gekoppeld, kan het
antwoord hergebruikt worden.
Noot: Het verschil tussen functionele orkestratie en technische
orkestratie is dat de functionele orkestratie in de regeluitvoering zorgt
voor de orkestratie tussen regelsets en de technische orkestratie
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 18 van 49
Deelprogramma DSO
orkestreert de relatie met de buitenwereld zoals de gebruiker en
bijvoorbeeld gegevens ophalen uit een basisregistraties.
3.1.3 Transformatie
Het transformatie component is het onderdeel welke functionaliteit biedt
ten aanzien van het transformeren van de aangeleverde toepasbare regels.
# Functie Toelichting
1 Transformeren regels De transformeren regels functie vertaalt toepasbare regels in
de meer specifieke taal van de rule engine. Dit zal volledig
geautomatiseerd gebeuren.
Onderdeel hiervan is het extraheren van de content
(toelichtende teksten, plaatjes etc.) en het invoeren hiervan
in het CMS. De verwijzing naar de content wordt onderdeel
van de uitvoerbare regel.
3.1.4 Geo
Het Geo component is het onderdeel welke functionaliteit biedt ten aanzien van ruimtelijke analyses.
# Functie Toelichting
1 Geo analyse Alle regels kennen een werkingsgebied. Een vergunningcheck
of vergunningaanvraag is altijd locatiegebonden. De geo
analyse functie geeft antwoord op de vraag welke regels van
toepassing zijn door te bepalen of de locatie van de uit te
voeren activiteit binnen een werkingsgebied van een regel
valt.
Tevens ondersteunt de functie de validatie van de toepasbare
regels door aangeleverde werkingsgebieden te valideren.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 19 van 49
Deelprogramma DSO
3.2 Gegevens
In deze paragraaf worden de dataobjecten beschreven.
# Dataobject Toelichting
1 Toepasbare regels Het toepasbare regels object bestaat uit de bedrijfsregels en
de uitvoeringsregels. De toepasbare regels zullen worden
aangeleverd aan de component Toepasbare regels uitvoeren
conform het nog nader te bepalen toepasbare regels
informatie- en uitwisselingsmodel (standaard). Dit model zal
worden gebaseerd op de Decision Modeling Notation (DMN.)
Dit bestaat uit de beschrijving van de vragenbomen op basis
van beslistabellen en de bijbehorende content. Onder content
vallen bijvoorbeeld de vraagteksten, toelichtingen bij vragen
en figuren ter illustratie. De specificatie is verder aangevuld
met specificaties om de uitvoeringsregels te kunnen vatten.
DMN voorziet niet volledig in de behoefte om content aan te
geven zoals toelichtingen op (tussen)resultaten. De
uitvoeringsregels kunnen ook niet in DMN worden uitgedrukt.
Daarom hebben we het over DMN+. Lokaal bevoegd gezag
moet ook kunnen uitdrukken hoe ze inhaken op de landelijke
regels. Er is geen standaard beschikbaar die alle benodigde
rijkheid heeft om de toepasbare regels uit te drukken en
daarom is gekozen om een eigen standaard te ontwikkelen
gebaseerd op DMN en andere standaarden.
Het moet mogelijk zijn voor BG om zelf bronnen te definiëren
waarmee vragen voor ingevuld kunnen worden. Hoe dat
mechanisme eruit moet zien is nog een open vraag.
2 Uitvoerbare regels De toepasbare regels getransformeerd in de taal van de rule
engine. De vertaling wordt 1-op-1 doorgevoerd. Er is alleen
sprake van transformatie.
3 Feiten Om tot een conclusie te kunnen komen moeten gegevens
verzameld worden. Een feit kan uitgevraagd worden aan een
gebruiker of aan een registratie. Registraties (bijv. BR)
kunnen een bron zijn, maar ook elk ander bron dat bij het
beoordelen van een aanvraag wordt gebruikt zoals een
informatieproduct.
Bij het uitvragen aan een register zijn verschillende varianten
mogelijk zijn: register verplicht (waarde kan niet gewijzigd
worden, register niet beschikbaar dan stopt het proces),
register is leidend (waarde kan niet gewijzigd worden, als
register niet beschikbaar is mag de waarde door gebruiker
ingevuld worden), register is indicatief (waarde kan door de
gebruiker gewijzigd worden, als register niet beschikbaar is
mag de waarde door gebruiker ingevuld worden). De feiten
zijn die gegevens die nodig zijn voor de rule engine om tot
een conclusie te komen. De feiten worden gekoppeld aan de
grondslagen via de uitvoeringsregels.
3.3 Applicatie services
In deze paragraaf worden de belangrijkste applicatieservices toegelicht
die relevant zijn voor het ondersteunen van de bedrijfsprocessen zoals
aangegeven in figuur 2.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 20 van 49
Deelprogramma DSO
# Service Toelichting
1 Controle service Wordt gebruikt door het validatie en verificatie proces. Ontsluit
functionaliteit voor het controleren van de door de bevoegd gezagen
aangeleverde toepasbare regels. Het ondersteunen van de handmatige
controle is onderdeel van de controle functionaliteit. Hier hoort ook een
functie bij voor het vrijgeven voor productie.
2 Publicatie service Wordt gebruikt door het publicatieproces. De service ontsluit functionaliteit
waarmee de toepasbare regels worden ontsloten.
3 Transformatie
service
Wordt gebruikt in het transformatieproces. Ontsluit functionaliteit voor het
transformeren van toepasbare regels naar uitvoerbare regels.
4 Regel uitvoer
service
Wordt gebruikt door het regels uitvoeren proces. De service ontsluit de
functionaliteit waarmee de conclusies worden afgeleid.
5 Opvragen/
bewerken
concepten service
De service ontsluit functionaliteit voor het onderhouden van lijsten van aan
toepasbare regels gerelateerde concepten zoals activiteiten en
werkzaamheden inclusief de relaties ertussen.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 21 van 49
Deelprogramma DSO
3.4 Informatie-uitwisseling
In deze paragraaf wordt beschreven met welke componenten uit de
omgeving er interactie plaatsvindt en wat de relevante services hierbij
zijn. Technisch zullen alle services via het Knooppunt lopen.
In de tabel hieronder wordt een overzicht gegeven van de componenten waarmee interactie plaatsvindt.
# Componenten Toelichting
1 Omgevingsloket Het Digitaal Loket Omgevingswet (DLO), is een
webgebaseerde gebruikersinterface die zorgt voor interactie
met de gebruiker. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een
loket voor publiek (Extern DLO) en een loket voor bevoegd
gezagen en haar adviseurs (Intern DLO).
2 Apps derden Het digitaal stelsel is servicegericht en open. Externe partijen
kunnen slimme toepassingen ontwikkelen die gebruik maken
van dezelfde services als het DLO.
3 Landelijke voorziening
Bekendmaken en Beschikbaar
stellen (LVBB)
Levert functionaliteit rond het bekendmaken en consolideren
van besluiten. Levert tevens de functie Register
Omgevingsdocumenten (ROD). De ROD-functie ontsluit alle
omgevingsdocumenten (en andere juridische instrumenten)
ten behoeve van het DSO.
4 Regelbeheersystemen LBGen Lokaal Bevoegd Gezag (LBG) hebben de keuze om eigen
processen en systemen te gebruiken voor de voortbrenging
Figuur 7. Overzicht componenten en hun interactie
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 22 van 49
Deelprogramma DSO
van hun regels. Deze systemen kunnen toepasbare regels uit
de Registratie toepasbare regels halen voor het gebruik
binnen hun processen.
5 Toepasbare regels maken De component Toepasbare regels maken levert de landelijke
toepasbare regels.
6 CMS Alle content die door vragenbomen wordt gebruikt, wordt
beheerd in het Content Management Systeem (CMS).
Voorbeelden zijn toelichtingen op vragen, plaatjes ter
ondersteuning, filmpjes etc.
Het CMS bevat daarnaast toelichtende (help)teksten, uitleg
etc. voor gebruik in de gebruikerstoepassing. Hiermee is het
beheer centraal geregeld en losgetrokken van de applicatie.
Dit is een nieuwe component die door het DSO-programma
wordt gerealiseerd.
7 Externe bronnen Conceptuele verzameling van bronnen zoals
(basis)registraties en informatieproducten. Het is nog niet
bekend welke bronnen geraadpleegd moeten worden. De te
raadplegen bronnen moeten eenvoudig uit te breiden zijn
voor een BG. Er moet een mechanisme komen om dit te
ondersteunen. Of dit onderdeel wordt van het toepasbare
regels informatiemodel (DMN+) of een apart koppelvlak
wordt, is nog een open vraag.
8 Stelselcatalogus DSO In de Catalogus worden voor de fysieke leefomgeving
relevante begrippen beschreven en gekoppeld aan de
desbetreffende wetgeving, standaarden en de
gegevensverzamelingen. De Catalogus geeft eenduidig aan
welke gegevens waar te vinden zijn en de relatie hiertussen.
Hieronder wordt aangegeven van welke services de componenten
gebruik maken.
# Service gebruiken Toelichting
1 Ophalen gegevens service Haalt de relevante gegevens op uit de desbetreffende bron.
2 Ontsluiten besluiten Het ontsluiten van bekendgemaakte besluiten of delen
hiervan ten behoeve van het DSO.
De granulariteit van wat opgevraagd kan worden is groot.
Deze applicatieservice biedt de mogelijkheid om precies die
eigenschappen met bijbehorende waarden op te vragen die
nodig zijn om vragenbomen uit te voeren. Een voorbeeld
hiervan zou een specifieke grondslag kunnen zijn zoals de
maximale bouwhoogte binnen een bepaald werkingsgebied.
3 Content service Via de content service wordt de uit de toepasbare regels
geëxtraheerde content opgeslagen in het CMS.
4 Vastleggen metadata De activiteiten en werkzaamheden worden in de registratie
toepasbare regels beheerd. Het is wel wenselijk dat deze
begrippen ontsloten kunnen worden via de Catalogus. Via
deze service wordt de relevante verwijzing vastgelegd in de
Catalogus zodat de Catalogus weet waar de informatie staat
en een samenhangend beeld kan vormen.
Referenties naar werkzaamheden en activiteiten staan dus in
de Catalogus. De content zelf staat in de registratie
toepasbare regels. Er is hierover een besluit genomen door
het stelsel architectuur team.
Hieronder wordt aangegeven welke services de componenten
realiseren.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 23 van 49
Deelprogramma DSO
# Applicatie service realiseren Toelichting
1 Regels ontvangen service
Bevoegd gezagen maken van gebruik deze service voor het
aanleveren van hun toepasbare regels. Het koppelvlak is
gebaseerd op het nog nader te specificeren informatiemodel
toepasbare regels. De basis van het koppelvlak is de
standaard DMN voor de bedrijfsregels. Deze wordt aangevuld
zodat ook uitvoeringsregels uitgedrukt kunnen worden.
Gezien het feit dat gebruikerstoepassingen “domme”
applicaties zijn, zal een deel van de front-end aansturing
zoals vraagvolgorde, waardelijsten, etc. ook via dit koppelvlak
in de regels aangegeven moeten worden.
2 Geo analyse service Elke regel heeft een werkingsgebied. Bij een check of
indiening moet er gekeken worden welke regels van
toepassing zijn gegeven onder andere de locatie. Deze
service geeft antwoord of een locatie (de locatie wordt geduid
door een coördinaat of een polygoon) binnen een
werkingsgebied valt.
De service wordt tevens gebruikt voor geo validaties van de
aangeleverde toepasbare regels. Bijvoorbeeld om te checken
of de door een gemeente aangeleverde werkingsgebieden ook
daadwerkelijk binnen de gemeentegrenzen vallen. Een andere
validatie zou kunnen zijn dat een polygoon een gesloten vorm
is die zichzelf niet overlapt.
3 Bepalen conclusie service
Koppelvlak met gebruikerstoepassingen dat een conclusie
geeft ten aanzien van een bepaalde vraag. Er kunnen
verschillende conclusies worden gevraagd:
Welke toestemmingen zijn van toepassing
(vergunningsplicht, meldingsplicht, etc)
Welke voorschriften en maatregelen zijn van
toepassing
Welke indieningsvereisten zijn van toepassing
De conclusies worden via vragenbomen afgeleid.
Voor het bepalen van de conclusie wordt er gewerkt met
activiteiten. In de interactie met de gebruiker wordt door de
gebruikerstoepassing de werkzaamheid bepaald. Op basis
hiervan wordt de activiteit afgeleid.
4 Bepalen werkzaamheden
service
Service die alle beschikbare werkzaamheden inclusief
synoniemen beschikbaar stelt.
De service kan ook alle gerelateerde werkzaamheden van een
bepaalde werkzaamheid beschikbaar stellen.
Bepalen werkzaamheden is niet regelgestuurd en wordt
daarom niet geleverd door de regeluitvoering. In essentie is
het een lijst met kenmerken. Op basis van linked data wordt
de lijst ontsloten vergelijkbaar aan de Catalogus.
5 Opvragen/ bewerken concepten
service
Indien vanuit de Catalogus een gebruiker in een activiteit of
werkzaamheid wil inzien zal de Catalogus via deze service de
relevante data ophalen.
6 Ontsluiten Toepasbare Regels
service
Open service die toepasbare regels ontsluit aan bevoegd
gezagen en derden. Via deze service kunnen regels van
andere bevoegd gezagen hergebruikt worden.
7 Toepasbare regels ontvangen
service
Service gerealiseerd door het transformatie component. Via
deze service worden de toepasbare regels ontvangen.
8 Uitvoerbare regels ontvangen
service
Service gerealiseerd door het regeluitvoering component. Via
deze service worden de uitvoerbare regels ontvangen.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 24 van 49
Deelprogramma DSO
3.4.1 Toelichting bepalen conclusies
Deze service ontsluit de uitvoerbare regels middels een generiek
mechanisme van vraagbomen: een vraagboom richt zich op een
conclusie. Een vraagboom bestaat uit een verzameling van één of meer vragen. Hij ontstaat door de dialoog tussen de rule engine en de
gebruiker. Om tot een conclusie te komen zijn feiten nodig. Deze
worden (onder andere) verzameld door vragen te stellen aan een gebruiker. Welke vragenreeks moet worden gesteld is steeds
afhankelijk van de antwoorden op de voorgaande vraag of vragen. Er
wordt daarmee een dynamisch opgebouwde boom van vragen
doorlopen die leidt tot een conclusie. Het kan ook zijn dat meerdere conclusies samen een eindconclusie vormen.
Op elk moment kan de check of een aanvraag op aangeven van de gebruiker als herbruikbaar product worden bewaard om later te kunnen raadplegen of om later af te maken. Dit kan anoniem in een eigen
omgeving of na zichzelf bekendgemaakt te hebben in een projectdossier. Dit wordt geregeld door de gebruikerstoepassing.
Als een check later wordt afgemaakt kunnen vragen en antwoorden in
de opgevraagde vragenboom wijzigen als er sprake is van gewijzigde regelgeving of van wijzigingen in gebruikte bronnen (registraties,
basisadministraties e.d.). Zo een wijziging wordt door de conclusieservice gesignaleerd en gemeld aan de initiatiefnemer.
Bekende gegevens worden opgevraagd via bronnen. Een bron is een
webservice.
Indien dit niet mogelijk is wordt het bij de gebruiker uitgevraagd. Dit is
geregeld in de uitvoeringsregels.
Er kan samenhang zitten tussen vragen en antwoorden en deze zullen hergebruikt worden indien ze in 1 keer uitgevraagd worden,
bijvoorbeeld als er twee dakkappelen aangevraagd worden, dan wordt
de eerder opgevoerde informatie vooraf ingevuld voor de gebruiker ter verificatie. Dit geldt ook voor hergebruik over verschillende typen
conclusies heen, bijvoorbeeld het bepalen van een toestemming en het
bepalen van de indieningsvereisten.
Het is een eis dat tijdreizen binnen het digitale stelsel mogelijk moet
zijn. Een service ten aanzien van een conclusie kan worden
aangeroepen met een peildatum. In de basis zal dat de systeemdatum zijn maar kan ook in het verleden liggen. Theoretisch is het ook
mogelijk om een datum in de toekomst te gebruiken maar de conclusie
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 25 van 49
Deelprogramma DSO
zou dan zeer onbetrouwbaar zijn. Dit gezien het feit dat het niet
gegarandeerd kan worden dat de conclusie gebaseerd is op een
complete set aan regels. Regels hebben een datum van
inwerkingtreding en een datum van uitwerkingtreding. Op basis hiervan
worden de services in staat gesteld om de vragenbomen met een peildatum aan te bieden.
Indien BG eigen bronnen wil gebruiken zullen deze aan nader te
bepalen aansluitvoorwaarden moeten voldoen. Een mogelijke eis in dit kader zou kunnen zijn dat ze met een peildatum bevraagbaar moeten
zijn.
Een gebruiker van de conclusieservice kan een tussentijdse bewerking opslaan om later af te ronden. Indien de relevante vragenboom
gewijzigd is in de tussentijd moet dit aan de gebruiker gemeld worden.
Tijdens de overgangsperiode kan de situatie zich voordoen dat nog niet alle toepasbare regels voor het bijbehorende werkingsgebied en de
bijbehorende activiteiten zijn gepubliceerd. Bij de Landelijke Voorziening Bekendmaken en Beschikbaar stellen wordt gecheckt of er
relevante ruimtelijke plannen zijn. Zie [BRON 7] voor verdere toelichting.
3.5 Herbruikbare bouwblokken
3.5.1 Gebruiken
De volgende bouwblokken zullen worden afgenomen:
# Bouwblok Type Toelichting
1 Auditing DSO Auditing is het vastleggen van gebeurtenissen en bijbehorende
informatie. Auditing is zowel van belang voor operationele
veiligheid als het voldoen aan wet- en regelgeving door
achteraf te kunnen vaststellen of een bepaalde gebeurtenis
heeft plaatsgevonden. Applicaties en componenten sturen
auditinformatie voor traceerbaarheid naar deze component. De
component biedt een webgebaseerde gebruikersinterface die
toegang geeft tot de auditinformatie en deze doorzoekbaar
maakt. Auditinformatie wordt ook gebruikt om
berichtenverkeer in de keten te volgen. Hierdoor zijn
beheerders in staat om zelfstandig berichten in de keten te
volgen en de oorzaak van problemen te herleiden in de keten.
2 Berichtarchivering DSO Indien onweerlegbaarheid van het berichtenverkeer vereist is,
dient een verstuurd of ontvangen bericht gearchiveerd te
worden. Hiermee wordt het bericht zelf vastgelegd, zodat later
bij vragen aangetoond kan worden dat een bericht is
ontvangen van of verzonden naar een bepaalde organisatie en
wat de inhoud van het bericht was. Deze component biedt een
webgebaseerde gebruikersinterface die toegang geeft tot de
gearchiveerde berichten.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 26 van 49
Deelprogramma DSO
3 Logging DSO Applicaties loggen informatie naar deze component om fouten
te kunnen identificeren en op te lossen. Het logniveau van
componenten en applicaties is in de applicaties zelf dynamisch
instelbaar, zodat dit kan worden verhoogd bij problemen en
weer worden verlaagd als de problemen zijn opgelost. Deze
component biedt een webgebaseerde interface die toegang
geeft tot de logging informatie en maakt deze doorzoekbaar.
4 Rapportage DSO Component waar analyses mee gedaan worden (zoals aantal
raadplegingen van een informatiebron, aantal log-ins op een
applicatie). De rapportagetool is bedoeld voor gebruikers, zoals
business analisten en functioneel beheerders. Ook voor het
genereren van standaard rapportages.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 27 van 49
Deelprogramma DSO
4 Beheer
In dit hoofdstuk worden de relevante beheeraspecten beschreven als een van de pijlers van een betrouwbare dienstverlening.
Het stelsel moet ervanuit kunnen gaan dat de beheerder van de
voorziening zorgdraagt voor de voorziening als dienst. Het moet zo ingericht zijn dat de dienst als geheel voldoet aan de afgesproken
dienstniveau.
Het principe uit de Overall GAS dat in ieder geval van toepassing is dat
de beheerorganisatie van een component opereert in samenwerking
met de stelselpartners (DSO.BEH.10.001). Voor meer informatie over
principes en de eisen die daaraan gesteld worden hoofdstuk 6. Bij het inrichten van beheer zal aandacht worden gegeven aan alle
relevante onderdelen van het ITIL/BISL/ASL raamwerk met speciale aandacht voor de volgende aandachtspunten op deelaspecten:
Incident en probleem beheer. Tijdens het gebruik van de primaire
diensten ontstaan problemen en vragen. Deze worden gemeld als
“incident”. Dit proces zorgt ervoor dat deze incidenten en/of
problemen adequaat worden afgehandeld. Het betreft hier tweedelijns support. De servicedesk van het DSO vormt de eerste
lijn. Operationele IT aansturing. Dit proces zorgt voor de operationele
aansturing van IT t.b.v. de primaire processen. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om bewaking, herstarten of het draaien van
specifieke rapportages.
Transitie. Dit proces zorgt voor het in gebruik nemen van nieuwe releases of functionaliteit. Het gaat bijvoorbeeld om communicatie
(richting opdrachtgever en gebruiker) m.b.t. een nieuwe release, de opdracht voor het uitrollen van een release of het bijwerken
van documentatie.
Wijzigingenbeheer. Het proces wijzigingenbeheer zorgt voor de juiste besluitvorming met betrekking tot wijzigingen in de
primaire diensten. Dit gebeurt met name vanuit perspectief
opdrachtgever.
Gebruikersondersteuning. Dit proces verzorgt alle communicatie tussen functioneel beheer en opdrachtgever. Het kan hierbij gaan om FAQ’s,
incidenten, handleidingen, rapportages, etc. Het kan hier ook gaan om
eventuele tweedelijns ondersteuning bij aanleveringen door
bronhouders.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 28 van 49
Deelprogramma DSO
Specifiek aandachtspunt is de inrichting van centrale beheer. De
volgende taken moeten belegd worden:
Beheren centrale gegevensverzamelingen
Gegevens omtrent activiteiten en werkzaamheden horen niet thuis bij een specifiek BG. Het is wel essentieel dat er een
eenduidige set komt. Dit kan alleen bewerkstelligd worden als
het beheer van de gegevens centraal uitgevoerd wordt. Check op samenhang en kwaliteit van aangeleverde toepasbare
regels
De kwaliteit en samenhang tussen regels kan niet in zijn geheel
geautomatiseerd getest worden. BG is zelf verantwoordelijk voor het testen van eigen regels, echter er is een gemeenschappelijk
belang om te borgen dat alle regels aan een samen nader te
specificeren maatstaf voldoen. Dit kan het beste uitgevoerd worden door een onafhankelijke organisatie.
In het project wordt de standaard voor toepasbare regels
ontwikkeld (DMN+) op basis waarvan toepasbare regels door de bevoegd gezagen aan de Registratie toepasbare regels
aangeleverd. De standaard moet ook in beheer genomen worden voor verdere ontwikkeling.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 29 van 49
Deelprogramma DSO
5 Beveiliging & privacy
In dit hoofdstuk worden de relevante beveiligings- en privacyaspecten beschreven als een pijler voor een betrouwbare serviceverlening.
Betrouwbaarheid is in de context van beveiliging en privacy het
inbouwen van die mechanismen die bescherming van informatie tot
doel hebben.
5.1 Beveiligingsclassificaties
Informatiebeveiliging wordt in drie beveiligingsclassificaties
onderverdeeld: beschikbaarheid, integriteit, en vertrouwelijkheid.
Classificatie Toelichting
Beschikbaarheid Hoe vaak en wanneer een component toegankelijk is en kan worden gebruikt.
Integriteit
Het in overeenstemming zijn van informatie met het afgebeelde deel van de
werkelijkheid en dat niets ten onrechte is achtergehouden of verdwenen
(juistheid, volledigheid en tijdigheid). Het gaat hier om de integriteit van
gegevens waarop en waarmee een component werkt.
Vertrouwelijkheid Het beperken van de bevoegdheden en de mogelijkheden tot muteren, kopiëren,
toevoegen, vernietigen of kennisnemen van informatie tot een gedefinieerde
groep van gerechtigden.
Onweerlegbaarheid Begrip dat gebruikt wordt bij elektronische berichtuitwisseling en dat inhoudt dat
de zender van een bericht niet kan ontkennen een bepaald bericht te hebben
verstuurd en dat de ontvanger van een bericht niet kan ontkennen het bericht van
de zender in de oorspronkelijke staat te hebben ontvangen.
Controleerbaarheid Er wordt voor gezorgd dat de beoogde toegang tot gegevens en de juiste werking
van zijn systemen continu alsook achteraf te controleren is.
Waarde Niet voldoen leidt tot
Zeer Hoog Vragen in de Tweede Kamer; maatschappelijke onrust; levensbedreigende
situaties; grote financiële gevolgen voor de Nederlandse overheid.
Hoog Financiële consequenties (op den duur); vragen/klachten bij het management;
vragen in de Raad van Toezicht of door de Minister; negatieve publiciteit.
Midden Vragen/klachten bij gebruikers/klanten; vragen/klachten bij het management.
Laag Geen gevolgen (alleen vervelend).
Zeer Laag Niet relevant/niet van toepassing.
5.2 Beschikbaarheid
De beschikbaarheid van Toepasbare Regels Uitvoeren moet worden
geclassificeerd als hoog. Als de beschikbaarheid het laat afweten zal dit
snel tot vragen/ klachten bij het management. Een deel van de services bepalen de werking van het loket. Het niet beschikbaar zijn van deze
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 30 van 49
Deelprogramma DSO
services zal zeker leiden tot negatieve publiciteit en vragen in de Raad
van Toezicht of door de Minister.
In de volgende tabel wordt per bedrijfsservices de classificatie geduid
waarbij afgeweken kan worden bovenstaande algemene insteek.
Bedrijfsservice Classificatie Toelichting
Valideren en
registreren
toepasbare regels
Midden Het niet werken van deze service zal op zijn hoogst leiden tot
klachten van gebruikers en vragen aan het management.
Ontsluiten
toepasbare regels
Hoog Het niet werken van deze service zal leiden tot een negatieve
publiciteit doordat een breed scala aan afnemers niet in staat
is zijn werk te doen.
Leveren conclusie Hoog Het niet werken van deze service heeft als resultaat dat de
werking van het digitale loket en third party apps niet meer
naar behoren werken. Dit brengt negatieve publiciteit met
zich mee.
De oplossing moet 7 dagen per week, 24 uur per dag met een hoog
beschikbaarheidspercentage beschikbaar zijn.
5.3 Integriteit
De Integriteit van Toepasbare Regels Uitvoeren moet worden geclassificeerd als hoog. Er worden disclaimers afgegeven ten aanzien
van de conclusies echter als de integriteit het laat afweten zal dit al snel tot negatieve publiciteit leiden.
In de volgende tabel wordt per bedrijfsservices de classificatie geduid
waarbij afgeweken kan worden bovenstaande algemene insteek.
Bedrijfsservice Classificatie Toelichting
Valideren en
registreren
toepasbare regels
Midden Het incorrect werken van deze service zal op zijn hoogst
leiden tot klachten van gebruikers en vragen aan het
management.
Ontsluiten
toepasbare regels
Hoog De toepasbare regels die ontsloten worden vormen veelal de
basis voor de toepasbare regels van de afnemers. Niet
integere gegevens zullen dan ook potentieel een
olievlekwerking zien. Dit zal snel leiden tot negatieve
publiciteit en vragen aan het management.
Leveren conclusie Hoog Als gebruikers niet meer uit kunnen gaan van de conclusies
die geleverd worden haalt dat de werking van het digitale
loket en de 3rd party apps onderuit. Dit zal leiden tot
negatieve publiciteit en vragen aan het management.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 31 van 49
Deelprogramma DSO
Complexiteit is dat voortbrenging van regels gedistribueerd is over de
processen van 400+ BG. Optimaliseren tbv integriteit op procesniveau
is onvoldoende. Dit levert een requirement voor centrale
beheerorganisatie die testen uitvoert op samenhang/ totaal.
5.4 Vertrouwelijk
De gegevens gebruikt in de regelbeheerprocessen kennen een lage
vertrouwelijkheidsgraad. De gebruikte wet- en regelgeving is openbaar.
De toegevoegde informatie tijdens de processen ten aanzien van de uitvoer zijn ten behoeve van publieke diensten. Er hoeven hiervoor
geen speciale maatregelen te worden ingericht. Beveiliging is vanuit dit
gezichtspunt voor een belangrijk deel gericht op het bewaken van de
integriteit en minder op de vertrouwelijkheid.
Voor het aanleveren van gegevens zoals de toepasbare regels moet
toegang wel geregeld worden. Dit mag alleen gedaan worden door bevoegd gezag. Specifieker, er moet ook worden gecontroleerd dat de aangeleverde Toepasbare Regels voor het ambtsgebied van het BG zijn.
Bedrijfsservice Classificatie Toelichting
Valideren en
registreren
toepasbare regels
Midden Voor het aanleveren van gegevens zoals de toepasbare regels
moet toegang wel geregeld worden. Dit mag alleen gedaan
worden door bevoegd gezag. Er moet ook worden
gecontroleerd dat de aangeleverde Toepasbare Regels voor
het ambtsgebied van het BG zijn.
Een algemenere vraag is of een BG wel bevoegd is bepaalde
regels te stellen. Dit is iets breder dan de geografische
afbakening via een ambsgebied. In de rijks amvb's staat
nadrukkelijk of er maatwerkregels mogelijk zijn op decentraal
gebied. Soms staat dit "aan" en soms staat dit "uit" (bijv
technische bouwregels).
Ontsluiten
toepasbare regels
Zeer laag De toepasbare regels kunnen gezien worden als open data.
Eenieder mag de data afnemen.
Leveren conclusie Zeer laag De conclusies kunnen gezien worden als open data. Eenieder
mag de service afnemen.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 32 van 49
Deelprogramma DSO
5.5 Onweerlegbaarheid
Ten aanzien van het ontvangen van de toepasbare regels is
onweerlegbaarheid van belang. Er mag geen twijfel bestaan of een BG
daadwerkelijk bepaalde regels verstuurd heeft of dat deze ontvangen
zijn.
Bedrijfsservice Classificatie Toelichting
Valideren en
registreren
toepasbare regels
Midden Onduidelijkheid ten aanzien van het ontvangen of verzenden
van toepasbare regels zal leiden tot leiden tot klachten van
gebruikers en vragen aan het management.
Ontsluiten
toepasbare regels
Laag Problemen voor deze service ten aanzien van
weerlegbaarheid zijn op zijn hoogst irritant.
Leveren conclusie Laag Problemen voor deze service ten aanzien van
weerlegbaarheid zijn op zijn hoogst irritant.
5.6 Controleerbaarheid
Het moet inzichtelijk zijn welk bevoegd gezag, wanneer, welke toepas-
bare regels heeft ingediend. Het is minder van belang wie welke
conclusie opgevraagd heeft.
Bedrijfsservice Classificatie Toelichting
Valideren en
registreren
toepasbare regels
Midden Indien het niet achterhaald kan worden welk bevoegd gezag
op welk moment bepaalde toepasbare regels heeft ingediend
zal dat leiden tot klachten van gebruikers en vragen aan het
management.
Ontsluiten
toepasbare regels
Laag Problemen voor deze service ten aanzien van weerlegbaar-
heid zijn op zijn hoogst irritant.
Leveren conclusie Laag Problemen voor deze service ten aanzien van weerlegbaar-
heid zijn op zijn hoogst irritant.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 33 van 49
Deelprogramma DSO
6 Principes
Kaders- en richtlijnen waaraan de realisatie en beheer van het Digitaal Stelsel Omgevingswet gehouden is worden als principes geformuleerd.
Afwijken van de principes is alleen toegestaan na akkoord van de lead
architect PDSO. Dit hoofdstuk beschrijft de principes.
De principes volgen het NORA 9+2 vlaksmodel, een raamwerk dat ook
gehanteerd wordt in de Nederlandse Overheid Referentie Architectuur
(NORA) en afgeleide architecturen. Zie de laatste versie van het document “DSO - Architectuur - Toelichting principes” voor een
toelichting hoe principes beschreven zijn.
6.1 Overzicht
Hieronder worden de principes opgesomd die in het DSO worden
gehanteerd. In deze lijst is aangegeven welke van toepassing zijn voor deze GAS.
Identificatie Statement Van toepassing
DSO.BA.01.001 Er wordt rekening gehouden met de digitale volwassenheid van
ketenpartijen.
DSO.BA.01.002 Afnemers en toeleveranciers hebben één aanspreekpunt bij vragen
en problemen.
X
DSO.BA.01.003 Gebruikers hebben interactie met stelselonderdelen via
gebruikerstoepassingen en systemen en apps van bevoegd
gezagen en derden.
X
DSO.BA.01.004 Terugmeldingen worden afgehandeld door de bronhouder.
DSO.BA.02.001 Services moeten voldoen aan de gestelde kwaliteitseisen. X
DSO.BA.03.001 Processen worden verbonden met services.
DSO.BA.03.002 De status van processen zijn bekend. X
DSO.IA.04.001 Componenten richten zich op één functionele taak. X
DSO.IA.04.002 Scheiding van data, functionaliteit en presentatie. X
DSO.IA.04.003 Eigenaarschap van componenten is overdraagbaar.
DSO.IA.04.004 Componenten gebruiken Herbruikbare Functies. X
DSO.IA.04.005 Software en content zijn onafhankelijk van elkaar. X
DSO.IA.05.001 Acties zijn herleidbaar tot een persoon of systeem. X
DSO.IA.06.001 Koppelvlakken worden gedefinieerd op basis van het informatie-
uitwisseling lagenmodel.
X
DSO.IA.06.002 Koppelvlakken ondersteunen versies. X
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 34 van 49
Deelprogramma DSO
DSO.IA.06.003 In- en uitgaande berichten zijn onweerlegbaar. X
DSO.BEH.10.001 De beheerorganisatie van een component opereert in
samenwerking met de stelselpartners
X
DSO.HEV.11.001 Componenten kennen een gelaagde opbouw en voldoen aan de
voorgeschreven compartimentering.
X
DSO.HEV.11.002 Componenten kennen een solide updatemechanisme. X
DSO.HEV.11.003 De bron van een transactie is altijd herleidbaar. X
Hierna wordt voor elke principe dat van toepassing is, aangegeven hoe
deze ingevuld wordt voor deze GAS. Om duplicatie van teksten in de
OGAS te voorkomen worden op de identificatie, statement en eisen na
de andere standaard onderdelen van een principe weggelaten. Hiervoor
kan de OGAS geraadpleegd worden.
6.2 Business architectuur
6.2.1 Organisatie
Identificatie DSO.BA.01.002
Statement Afnemers en toeleveranciers hebben één aanspreekpunt bij vragen en problemen.
Eisen Er is een centrale stelsel serviceorganisatie waar alle vragen en problemen
binnenkomen (1e lijn support).
De serviceorganisatie Toepasbare Regels ondersteunt als het inhoudelijke vragen
(werking) van het Toepasbare betreft (2e en 3e lijn support).
De serviceorganisatie van het knooppunt ondersteunt bij het aansluiten op
knooppunt en bij connectiviteitsproblemen met het knooppunt (2e en 3e lijn
support).
Identificatie TPR.BA.01.003
Statement Gebruikers hebben interactie met stelselonderdelen via gebruikerstoepassingen en
systemen en apps van bevoegd gezagen en derden.
Eisen De handmatige validatiestap heeft een gebruikerstoepassing. Het kan zijn dat technisch
en semantisch alles klopt maar dat het resultaat toch niet gewenst is. De handmatige
validatie is niet strikt noodzakelijk maar zal wel worden mogelijk gemaakt.
Identificatie BLU.BA.03.002
Statement De status van processen zijn bekend.
Eisen Bevoegd gezag moet de (voortgang)status van de aangeleverde toepasbare regels
kunnen opvragen.
Procesgegevens worden vastgelegd.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 35 van 49
Deelprogramma DSO
6.2.2 Diensten & Producten
Identificatie DSO.BA.01.004
Statement Services moeten voldoen aan de gestelde kwaliteitseisen.
Eisen Informatie over kwaliteit en telbaarheid van alle stappen worden geregistreerd.
6.3 Informatiearchitectuur
6.3.1 Medewerkers en Applicaties
Identificatie DSO.IA.04.001
Statement Componenten richten zich op één functionele taak.
Eisen De componenten Toepasbare Regels Maken en Toepasbare Regels Uitvoeren zijn
opgedeeld om hieraan te voldoen.
Identificatie DSO.IA.04.002
Statement Scheiding van data, functionaliteit en presentatie.
Eisen Business logica en data wordt gerealiseerd in een backend en ontsloten via services.
Het is niet toegestaan om business logica in de presentatielaag onder te brengen.
De gebruikerstoepassingen ten aanzien van checken en indienen kennen geen
business logica. Dit wordt door Toepasbare Regels Uitvoeren geleverd via de
loketservices.
Identificatie DSO.IA.04.004
Statement Componenten gebruiken Herbruikbare Functies.
Eisen Functionaliteiten die niet business specifiek zijn worden als aparte herbruikbare
componenten gerealiseerd.
Toepasbare Regels Uitvoeren maakt zoveel mogelijk gebruik van herbruikbare
componenten.
Alle functionaliteit van een Herbruikbare Functie is ontsloten via goed gedefinieerde
leverancier en product neutrale koppelvlakken zoals het informatiemodel toepasbare
regels.
Identificatie DSO.IA.04.005
Statement Software en content zijn onafhankelijk van elkaar.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 36 van 49
Deelprogramma DSO
Eisen Vraagbomen en werkzaamheden worden als content behandeld en onafhankelijk
van de release cyclus van de software naar productie gebracht en in gebruik
genomen.
Content wordt via de staging omgeving naar productie gebracht.
Het uitrolmechanisme van staging naar preproductie naar productie is volledig
geautomatiseerd en wordt door een functioneel beheerder vanuit een beheerconsole
aangestuurd en gecontroleerd.
Het uitrolmechanisme moet het volledig automatisch terugrollen naar de
voorgaande versie mogelijk maken, voor het geval dat er na het uitrollen problemen
optreden.
6.3.2 Gegevens
Identificatie DSO.IA.05.001
Statement Acties zijn herleidbaar tot een persoon of systeem.
Eisen Er wordt auditing informatie op recordniveau bijgehouden van gegevensmutaties.
Gegevens worden niet verwijderd, maar gemarkeerd als verwijderd.
6.3.3 Informatie-uitwisseling
Identificatie DSO.IA.06.001
Statement Koppelvlakken worden gedefinieerd op basis van het informatie-uitwisseling lagenmodel.
Eisen Koppelvlakken worden gedefinieerd op basis van het informatie-uitwisseling lagenmodel.
Identificatie DSO.IA.06.002
Statement Koppelvlakken ondersteunen versies.
Eisen Koppelvlakken ondersteunen versies.
Een afnemer bepaalt zelf welke versie van een koppelvlak zij gebruikt.
Er worden maximaal 3 versies van een koppelvlak ondersteund.
Een oude versie van een koppelvlak wordt nog maximaal 1 jaar na introductie van
een nieuwe versie ondersteund.
Identificatie DSO.IA.06.003
Statement In- en uitgaande berichten zijn onweerlegbaar.
Eisen Auditing en berichtarchivering is per koppelvlak in en uit te schakelen.
Auditing en berichtarchivering gebeurt automatisch.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 37 van 49
Deelprogramma DSO
6.4 Beheer
Identificatie DSO.BEH.10.001
Statement De beheerorganisatie van een component opereert in samenwerking met de
stelselpartners
Eisen Stelselsamenwerking is onderdeel van de stelselafspraken.
Vanuit onderdelen wordt tweede- en derdelijns ondersteuning geleverd.
Incidenten met onderdelen worden gemeld bij de centrale serviceorganisatie van het
DSO.
6.5 Beveiliging & privacy
Identificatie DSO.HEV.11.001
Statement Componenten kennen een gelaagde opbouw en voldoen aan de voorgeschreven
compartimentering.
Eisen De interactielaag (front-end) communiceert met de servicelaag (koppelingen).
De servicelaag met de applicatielaag (backend ontsloten via webservices).
De applicatielaag met de datalaag (gegevens).
Identificatie DSO.HEV.11.002
Statement Componenten kennen een solide updatemechanisme.
Eisen Kritische beveiligingspatches worden binnen 1 week geïnstalleerd.
Beveiligingspatches worden binnen 4 weken geïnstalleerd.
Identificatie DSO.HEV.11.003
Statement De bron van een transactie is altijd herleidbaar.
Eisen Berichten zijn voorzien van een transactie ID.
Alle organisaties loggen dit ID met andere relevante informatie.
Bij services betekent dit dat de afnemer naast de transactie ID ook de medewerker
registreert die de transactie initieert.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 38 van 49
Deelprogramma DSO
7 Standaarden
In deze bijlage worden de standaarden benoemd die van toepassing zijn bij het ontwikkelen van Toepasbare Regels Uitvoeren. Veel van deze
standaarden zijn afkomstig van het Forum Standaardisatie
(http://www.forumstandaardisatie.nl)
Naam Omschrijving Bron Beherende
organisatie
Versie Informatie
HyperText
Markup
Language
(HTML)
HTML is een taal waarmee
vastgelegd kan worden hoe
webpagina's opgemaakt moeten
worden. HTML maakt het mogelijk
om de structuur van een tekst
gebaseerd document te beschrijven
door links, hoofdstukken,
paragrafen, lijsten enz. aan te
geven.
Forum
standaar
disatie
W3C 4.01 http://www.w3.org/T
R/html401/
XML Extensible Markup Language (XML)
is een standaard voor de syntaxis
van formele markuptalen. Hiermee
kunnen gestructureerde gegevens
worden gerepresenteerd in de vorm
van tekst, die zowel door mensen als
machines leesbaar is. XML wordt
gebruikt voor de ontwikkeling van
domein- en toepassingsspecifieke
markuptalen.
Forum
standaar
disatie
W3C 1.0 http://www.w3.org/T
R/REC-xml/
DMN Decision Modelling Notation is een
standaard voor het beschrijven en
modelleren van herhaalbare
beslissingen in organisaties.
OMG OMG 1.1 http://www.omg.org/
spec/DMN/
Digikoppeling De standaard om
systeemkoppelingen tussen
overheden te realiseren.
Het gaat hier om de logistieke
afspraken en niet om
inhoudelijke afspraken.
Forum
Standaa
rdisatie
Logius 2.0 Versie 3.0 is
vastgesteld, maar
nog niet
opgenomen in de
PTOLU lijst van
Forum
Standaardisatie.
Content
Management
Interoperability
Services (CMIS)
Content Management
Interoperability Services (CMIS) is
een open standaard die een
scheiding mogelijk maakt tussen
zogenaamde ‘content repositories’
en content applicaties. Hierdoor
kunnen content (ongestructureerde
data, zoals documenten en e-mails)
en bijbehorende metadata
(beschrijvende data) gemakkelijker
worden uitgewisseld.
Forum
Standaa
rdisatie
OASIS 1.0 http://docs.oasis-
open.org/cmis/CMIS/
v1.0/os/cmis-spec-
v1.0.html
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 39 van 49
Deelprogramma DSO
BWB JC-BWB biedt een eenduidige manier
van verwijzen naar (onderdelen van)
wet- en regelgeving. Hiermee wordt
de interoperabiliteit van juridische
documenten en systemen die veel
verwijzingen kennen naar wet- en
regelgeving bevorderd.
Forum
standaa
rdisatie
Juriconnect 1.3.1 http://standaarden.ov
erheid.nl/bwb
Juriconnect
Decentrale
Regelgeving
(JCDR)
De standaard biedt een eenduidige
manier van verwijzen naar
(onderdelen van) decentrale
regelgeving waarmee de
interoperabiliteit van juridische
documenten en systemen die veel
verwijzingen kennen naar decentrale
regelgeving wordt bevorderd.
Forum
standaa
rdisatie
Juriconnect 1.0 http://juriconnect.nl/i
mplementatie.asp?su
bpagina=documentati
e
European Case
Law Identifier
(ECLI)
Met de ECLI standaard kunnen:
1) alle rechterlijke uitspraken in de
Europese Unie (zowel van nationale
als van Europese gerechten) worden
voorzien van een gelijkaardige,
unieke en persistente identifier. Deze
identifier kan worden gebruikt voor
identificatie en citatie van
rechterlijke uitspraken en derhalve
om deze te vinden in binnenlandse
of, buitenlandse, Europese of
internationale
jurisprudentiedatabanken.
2) alle rechterlijke uitspraken
worden voorzien van uniforme
metadata, gebaseerd op de Dublin
Core standaard. Het zoeken van
uitspraken in allerlei databanken
worden daardoor gefaciliteerd.
Forum
standaa
rdisatie
Juriconnect 1.0 http://www.juriconne
ct.nl/implementatie.as
p?subpagina=docume
ntatie
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 40 van 49
Deelprogramma DSO
8 Roadmap
In dit hoofdstuk wordt de roadmap beschreven om het eindbeeld in controleerbare en haalbare stappen te realiseren: van IST naar SOLL
met de tussenstappen. Per situatie wordt kort beschreven wat het
verschil is met de voorgaande stap en toegelicht waarom deze stap
nodig is. Tussenstappen zijn expliciet gemaakt en er wordt aangegeven of het een logische tussenstap is of een afwijking. Indien het een
afwijking is, wordt aangegeven wanneer deze afwijking weer in lijn
gebracht moet worden met het eindbeeld.
8.1 Overzicht transitie
8.2 Huidige situatie
8.2.1 OLO
Omgevingsloket Online (OLO) en Activiteit Internet Module (AIM) zijn
twee aparte voorzieningen waar toepasbare regels gebruikt worden. De vraagbomen en werkzaamheden zijn in OLO voor inwoners en bedrijven
te weinig herkenbaar.
8.2.2 AIM
De Activiteitenbesluit Internet Module (AIM) is bedoeld voor milieurelevante activiteiten. Het Activiteitenbesluit bevat algemene
milieuregels voor bedrijven. Bedrijven die onder het Activiteitenbesluit
Figuur 8. Transitie
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 41 van 49
Deelprogramma DSO
vallen hebben vaak geen vergunning voor het oprichten of veranderen
nodig.
Met AIM kan een bedrijf:
Controleren of een vergunning of melding nodig is, inzicht krijgen in milieuregels en maatregelen, en
online een melding Activiteitenbesluit indienen.
In AIM wordt regelbeheer voor het grootste deel opgelost met behulp
van Excel. In Excel worden de juridische regels geanalyseerd, de
verschillende norm en condities binnen deze regels uiteen gerafeld
(inclusief onderlinge verbanden) en omgevormd tot vragenbomen (met vragen, antwoorden en toelichtingen). Het beheren van voorschriften en
maatregelen wordt gedaan met beheerschermen. Er zit veel overlap in
de functionaliteit van AIM en OLO. Alleen wordt deze functionaliteit anders opgelost. In AIM zijn bijvoorbeeld check en indienen vervlochten, waardoor het niet mogelijk is om in te dienen zonder eerst
een check uit te voeren. AIM heeft daarnaast functionaliteit voor voorschriften op maat, maatregelen op maat en bedrijfsprofielen. Om
aan alle vormen van huidige functionaliteit te voldoen zal ook deze AIM specifieke functionaliteit ondersteund moeten worden in het nieuwe
systeem. Daarnaast moeten checken en indienen ontvlochten worden.
Als de conclusie van de check is dat een vergunning aangevraagd moet worden, dan wordt de gebruiker doorgestuurd naar het Omgevingsloket
online (OLO). Hier moet de gebruiker alle gegevens opnieuw invoeren.
AIM kent geen lokale regelgeving.
8.2.3 OLO
Met Omgevingsloket online (OLO) kan digitaal een aanvraag of melding
gedaan worden voor omgevingsvergunningen en watervergunningen.
Met OLO kan ook een vergunningcheck worden gedaan om te zien of een vergunning of melding nodig is. De doelgroepen van OLO zijn
burgers, bedrijven en overheden.
Regelbeheer in OLO 2 bestaat uit vragenbomen. Deze vragenbomen zijn
onderdeel van de software. Om de vragenbomen te wijzigen is een
technische aanpassing van de software nodig. Dit betekent een nieuwe
release van het systeem. Het uitrollen van een release kost veel tijd en
inspanning en wordt om deze redenen beperkt tot maximaal 2 maal per
jaar. Dit zorgt ervoor dat het regelbeheerproces zeer rigide is, waardoor
OLO als geheel niet wendbaar is.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 42 van 49
Deelprogramma DSO
OLO 2 biedt geen inzicht in de impact van wijzigingen in de regelgeving
op het systeem. Hierdoor is het doorvoeren van wijzigingen complex.
8.3 Eindsituatie (2018)
Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet is de basis van Toepasbare Regels gerealiseerd. Dit betekent dat landelijke en lokale
vragenbomen ondersteund worden die locatiegericht zijn en gebruik
maken van waarden in (lokale) besluiten. De gebruikerstoepassingen Toepasbare regels beheren, Check en Indienen draaien geïntegreerd in
het Digitaal Loket Omgevingswet. De onderdelen werken met elkaar
samen middels goed gedefinieerde koppelvlakken, maar zijn
ontkoppeld. Er worden geen onnodige vragen gesteld, indien mogelijk wordt de benodigde informatie uit een registratie gehaald.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 43 van 49
Deelprogramma DSO
9 Bijlage A: Openstaande punten
In deze bijlage worden de nog openstaande punten opgesomd.
Referentie Openstaand Punt Maatregel
1 Onduidelijk is in welke mate wat precies automatisch kan en wat handmatig getest moet worden.
2 Wat de geo analyse functie moet doen is helder. Het is nog niet duidelijk of het een centraal of decentraal component gaat worden.
3 Indien een opgeslagen check of indiening opnieuw gestart wordt moet er aangegeven worden of de onderliggende wet- en regelgeving veranderd is. Het is nog niet duidelijk hoe dat moet werken.
4 Het moet mogelijk worden gemaakt voor BG om zelf bronnen te definiëren waarmee vragen vooringevuld kunnen worden. Het is nog niet duidelijk wat hier precies de grenzen van zijn wat betreft implementatie. Het is ook nog niet duidelijk of dit onderdeel wordt van het toepasbare regels informatiemodel of dat dit een apart koppelvlak wordt.
5 BG is zelf verantwoordelijk voor het testen van eigen regels, echter er is een gemeenschappelijk belang om te borgen dat alle regels aan een samen nader te specificeren maatstaf voldoen. Dit kan het beste uitgevoerd worden door een onafhankelijke organisatie. Hoe dit in te richten is nog een open punt.
Concept | Globale Architectuur Schets Toepasbare Regels Uitvoeren | 0.52 pagina 44 van 49
Deelprogramma DSO
10 Bijlage B: Bronnen
In deze bijlage worden de voor dit document gebruikte bronnen beschreven.
Referentie Document Omschrijving
1 Peter Visser et al, (2015). Project Digitale Agenda
Omgevingswet. Versie:1.0. Den Haag: Ministerie
van IenM.
Document dat de ‘de Rol van ICT voor
de Omgevingswet’ beschrijft.
2 Jeroen Ekkelenkamp, JE, (2016). DSO – GAS –
Toepasbare Regels Maken. Versie:0.2. Den Haag:
RWS.
DSO – GAS – Toepasbare Regels
Maken
3 Stephen Oostenbrink, SO, (2015). DSO –
Blueprint – Overall GAS. Versie:0.97. Den Haag:
RWS.
Overall GAS
4 Visiedocument Digitalisering Omgevingswet.
Versie 0.9. Den Haag: Ministerie van IenM.
Visiedocument Digitalisering
Omgevingswet
5 Peter Visser, (2015). Doelarchitectuur van het
digitaal stelsel ter ondersteuning van de uitvoering
van de Omgevingswet in 2018. Versie:1.0. Den
Haag: Ministerie van IenM.
Doelarchitectuur van het digitaal
stelsel ter ondersteuning van de
uitvoering van de Omgevingswet in
2018
6 Stephen Oostenbrink, (2015). Globale
Architectuurschets Toepasbare Regels. Versie
0.63. Den Haag: RWS.
Eerste GAS Toepasbare Regels voor
opsplitsing in Maken en Uitvoeren
7 DSO - Architectuur - Notitie - PR12 PR13 -
Ontbreken toepasbare regels. Versie:0.6. Den
Haag: RWS
Notitie die het risico van het ontbreken
van toepasbare regels toelicht.