218
KİMYA
GİRİŞ Fen bilimler grubundan biri olan kimya, uğraşı hedeflerini deneylere,
analiz ve sentez yöntemlerine ve aynı bilimler grubunda (biyoloji, fizik, matematik, enformatik, jeoloji, v.b.) ulaşılan bilim sonuçlarına dayatan bir bilim alanıdır.
İncelediği konular:
§ Dünya ve evrendeki maddelerin yapısını. § Maddenin meydana gelişi, yapısı ve özelliklerini. § Yeni maddelerin (bileşiklerin) oluşumunu. § Sanayi, teknik, tarım ve günlük hayata yönelik madde ve ürünlerin
üretiminde uygulanacak olan yöntemlerin bulunmasını.
Kimya sadece doğada bulunan bileşikleri inceleyen bir bilim dalı değildir.O, aynı zamanda şimdiye kadar ve halen doğada bulunmayan madde ve bileşiklerin üretimiyle de ilgilenir. Kimyacılar, günümüze dek 15 milyon üstünde değişik bileşiği ortaya çıkararak insan hayatının kalite düzeyini bir hayli yükseltmeyi başarmışlardır.
HEDEFLER
§ Genel, inorganik ve organik kimya dallarında olduğu gibi, kimya teknolojisi alanında da var olan bilgilerin derinleşmesi ve insanoğlu için öneminin açıklanması; § Fen ve deneyler bilimi olan kimya felsefesinin algılanması; § Yeni bilgi ve bulguların sağlanması doğrultusunda yapılacak teorik
ve uygulamalı çalışmalar sırasında alışkanlık, davranış ve becerile-rin geliştirilmesi;
219
§ Kalıcı bir bilgilenmenin sağlanması için görme, dokunma, işitme ve koku duygularının aktif kılınması; § Doğa ve laboratuvarlarda kaydedilen kimyasal gelişmeleri algıla-
ma, ifade etme ve uygulama konusunda özerk ve eleştirisel düşünü-şün gelişimi; § Akılcı ve ilgi çekici eğitim ve teknoloji yöntemlerinden yararla-
narak, vizüel ve otovizüel teknik araç ve gereçler kullanarak, konu-yu yakınlaştırıcı uslüpler uygulayarak, okul dışı ders çalışmaları yaparak öğrencilerde teorik ve uygulamalı kimyaya yönelik sevgi ve ilginin uyandırılması; § Yaşam çevresi konusunda öğrenci, anababa ve daha geniş çapta bir
topluluğun eğitilmesi.
220
KİMYA (haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 70ders saati)
Sosyal Bilimler ve Dil Ağırlıklı Liseler
GENEL AMAÇLAR
· Fen ve deneyler bilim dalı olan kimya felsefesi özetinin açıklan-ması ve İUPAC (Uluslararası Saf ve Uygulamalı Kimya Birliği) Sistemi’ne göre kimyasal bileşiklerin adlandırılmasının öğretilmesi;
· Kimyasal analiz ve sentezler sırasında kimyasal yasa, ilke ve kura-llarının algılanması;
· Laboratuvar araç, gereç ve yöntemlerinin uygulanması ve labora-tuvardaki davranışlar konusunda olumlu davranış ve iş alışkan-lıklarının yaratılması;
· Kimyanın algılanması, çözümlenmesi, uygulanması ve daha da ge-liştirilmesi doğrultusunda, Kimya’nın da içinde bulunduğu bilimler grubunda (fizik, biyoloji, matematik, coğrafya, teknoloji v.b.) kay-dedilen bilgi ve deneyimlerin uygulanması;
· Doğa malzemelerinin yapısal analizi ve madde yapısının (kütle ve enerjisi) tanınması;
· Kimyasal olaylar sırasında kaydedilen gelişmelerle ilgili sonuç-ların algılanması, çözümlenmesi ve uygulanması için öğrenci duy-gularının aktif kılınması;
· Öğrencide, profesyonel işbirliği, dayanışma ve öğretmen, arkadaş, anababa ve daha geniş çevreyle iletişim kurmakta zorlanmayacak bir kişiliğin yaratılması;
· İnsanlığa yararlı olabilecek teorik bilgilerin pratikte (sağlık, eczacılık, tarım, tenik, gıda sanayisi, el snatları v.b.) uygulanabilmesi doğrul-tusunda öğrencide yaratıcı beceri ve yeteneklerin geliştirilmesi;
· Var olan bilgilerin derinleşmesi, anlaşılması ve hayatta uygulan-ması için yani çıkan bilgi ve bulgulardan yararlanma doğrultusunda beceri ve yetenklerin geliştirilmesi;
· Öğrencide bağımsız aktivite becerisi ve yaratıcı yeteneğinin geliş-tirilmesi;
· Öğrencide, yaşam çevresinin korunması doğrultusunda sağlıklı bir kişiliğin geliştirilmesi.
221
PROGRAM IÇERIĞI
ÖZEL AMAÇLAR
ÖĞRETIM YÖNTEM VE YÖNELGELERI
DAVRANIŞLAR DERSLERARASI ILIŞKI
FEN BİLİMİ KİMYA (3) o Kimya’ya
giriş; o Fen ve
deneyler bilimi Kimya.
Öğrenciler: v Kimyanın hayat
için önemini yakalamalı,
v Laboratuvar
araç, düzenek ve reagenslerini tanımalı tehlikelerden haberleri olmalı;
v Laboratuvarda çalışma kurallarını bilmeli;
q İletişim yöntemleri, q İnteraktiv yöntemler, q Deney uygulama
yöntemleri,
Ø Laboratuvar araç gereç ve reagenslerini kullanma yeteneğine sahip olmalı, olası tehlikelerden korunmayı bilmeliler;
Ø Kimya ve diğer fen bilimlerinin inceleme alanlarını algılamalı,
Ø Kimya’nın hayat için önemini bilmeli,
ü Tüm fen bilimleri ve Kimya teknolojisi -yle yapıcı bağlar kurulmalı.
KİMYASAL MADDELER (5) o Saf madde
ve karışımlar
v Karışım ve saf maddenin özetini tanımalı;
v Karışımların kimyasal
q İletişim yöntemleri,
q İnteraktiv yöntemi,
q Deneysel çalışmalar,
Ø Karışımların ayrışmasını yapa-
bilmek için uygun yöntemlerin seçimini bilmeli,
ü Matematik ü F izik
222
o Kimyasal sembol, formül ve denklemler,
o Bağıl atom
kütlesi ve bağıl molekül kütlesi
o Mol, molar
kütle ve molar hacım,
o Stekiometri
(kimyasal reaksiyonlar sırasında miktar ve hacım iliş-kileri) hesap-lamaları.
maddelere ayrışma yöntemlerini tanımalı;
v Elementlerin sembol, ve formül kimyasal denklemleri tanımalı;
v Stekiometri hesaplamayı bilmeli.
q İş defterinin kullanılması.
Ø Kimyasal reaksiyonları
yazmayı, denkleştirmeyi becermeli;
223
ATOM YAPISI VE ELEMENTLERİN PERİYODİK SİSTEMİ (4) o Atom yapısı; o Atom
yörüngeleri ve izotopları,
o Enerji
düzeyleri, altdüzeyler ve orbitaller,
o Elementlerin
peryodik sistemi.
Öğrenciler: v Atomun esas
unsurlarını tanımalı;
v Atom numarasını kütle numarasından fark etmeli ve izotop tanımını bilmeli;
v Peryodik sistemin ana gruplarında yer alan element ve iyonların elektron düzenlerinin analizini yapabilmeli;
v Elementlerin periodik sistemdeki yerlerinin kendilerinin atom yapılarının bir yansıması
q Karşılıklı etkileşim ders
modeli (öğretmen – öğrenci, öğrenci – öğrenci);
q s ve p orbital modellerinin kullanılması;
q Elementlerin periyodik
sisteminin kullanımı;
q Elementlerin periyodik sisteminde atom ve iyonların büyüklükleriyle ilgili tabloların kullanımı
q Element taneciklerinin
anlatımı konusunda multimedya bilgilerinden yararlanılmalı;
Ø Element tanecikleri
birbirinden fark edilmeli; Ø Elementlerin atom numarası
ve kütle numarasını kullanmayı bilmeli ve izotop kavramını algılamalı;
Ø Enerji düzeyleri ve
altdüzeyleri arasındaki farkları yakalamalı;
ü Fizik ü Matemetik ü Biyoloji
224
olduğunu algılamalı;
v Elementlerin fiziksel özelliklerinin peryodik değişiminin kendilerinin atom yapılarından kaynaklandığını fark eder.
q İş defterinin kullanımı;
q Test yoluyla bilgi yoklamı.
KİMYASAL BAĞLAR VE MOLEKÜL YAPISI (5) o İyonik bağ; o Kovalent bağ o Hidrojen
bağı
Öğrenciler: v İyonik ve
kovalent ve hidrojen bağlarının tanımını yapabilmeli;
v Luis’in (lewis)
yapı anlatımını bilmeliler.
q Deneyleri de içine alan karşılıklı etkileşim yöntemi;
q Deneyler: q Kristal özelliklerin
belirlenmesi;
Ø İyonların oluşum nedenlerini bilmeli;
Ø İyonik ve kovalent bağların oluşum nedenlerini ve aralarındaki farkları anlamalı,
Ø Elmasın kovalent kristal yapısını, grafitin yapısından ve özelliklerinden fark etmeli;
Ø Hidrojen bağının, bileşiklerin
ü Fizik ü Matematik ü Biyoloji
225
v Polar ve apolar moleküllerdeki değişmeleri tespit edebilmeli;
v Büyük molekül
tartılı bileşiklerde (albuminler) hidrojen bağını fark etmeliler.
q İyodun süblimleşmesi
(öğretmen); q Kaynama noktası q Alkol ve gıda yağının
suda çözünürlükleri.
fiziksel ve kimyasal özelliklerini etkileme nedenlerini ve hidrojen bağının hayatsal önemini bilmeli.
KIMYASAL REAKSİYONLAR SIRASINDA ENERJİ ALIŞVERİŞİ (3) o Kimyasal
reaksiyonlar sırasında başgösteren enerji türleri;
o Seçenek
enerji kaynakları.
Öğrenciler: v Kimyasal
reaksiyon sırasındaki enerjinin yapısı konusunda bilgi sahibi olmalı;
v Seçenek enerji
kaynaklarından haberleri olmalı;
q Interaktif yöntemi; q Multimedya
malzemelerinin kullanımı;
q Deneyler: q Endotermik ve
egzotermik reaksiyonların açıklanması:
Ø Kimyasal reaksiyon türlerini (ekzotermik ve endotermik) fark etmeli;
Ø Hess yasasının uygulanmasını
bilmeli; Ø Alternatif enerji kaynaklarını
bilmeliler.
ü Biyoloji, ü Fizik ü Ekoloji
226
v Yanma olaylarında ortaya çıkan ürünlerin yaşam çevresine olan etkilerini anlamalılar.
q Standar entalpi
değerleriyle ilgili tabloların kullanımı.
ÇÖZELTİLER (3) o Çözelti
kavramı ve türleri
o Çözelti
yapısı.
Öğrenciler: v Çözünme
sırasında oluşan süreçlerle tanıtılmalı;
v Çözeltileri,
taneciklerin büyüklüğüne göre tanımalı;
v Çözünme hızını
etkileyen faktör-lerin analizini yapabilmeli.
q Araştırma yöntemi; q Çözünürlük ile ilgili
tablo ve grafiklerin kullanımı;
Deney:
q Çözünürlüğün
sıcaklıktan etkilenmesi;
Ø Taneciklerin büyüklüğü ve
çözünen madde miktarına gore çözelti türlerini tanımalı;
Ø Değişik yapılı çézeltiler
hazırlayabilmeli ve aynılarını kullanabilmeliler.
ü Biyoloji ü Fizik ü Ekoloji
227
KİMYASAL REAKSİYONLARIN HIZLARI (2) o Kimyasal reaksiyon
hızı; o Kimyasal reaksiyon
hızını etkileyen faktörler;
Öğrenciler: v Kimyasal
reaksiyon hızının tanımını öğrenmeli;
v Konsantrasyon ve
sıcaklığın kimyasal reaksiyon hızına olan etkisini algılamalı;
v Katalitik
reaksiyonları ve katalizörlerin etkisini algılamalı;
q İnteraktif ders yöntemi; q Uygulamalı yöntemler; q Deneyler: q Konsantrasyon ve
sıcaklığın reaksiyon hızına olan etkisi .
Ø Kimyasal reaksiyon
hızını anlatabilmeli; Ø Kimyasal reaksiyon
hızını etkileyen faktörleri belirleyebilmeli.
ü Kimya
teknoloji ü Biyoloji ü Fizik ü Matematik
KİMYASAL DENGE (2) o Kimyasal
reaksiyonlarda denge;
o Dengeye etki eden
faktörler.
Öğrenciler: v Denge kuran
reaksiyonlarla tanıtılmalı;
v Kimyasal dengeye
q Interaktif ders yöntemi, q Uygulamalı yöntemler;
Ø Denge kuran ve dönüşsüz reaksiyonları tanımalı;
ü Biyoloji ü Kimya
teknoloji ü Matematik
228
etki eden faktörleri algılamalı;
v Denge sabitini ve
ona etki eden faktörleri algılamalı;
q Test uygulaması;
Deney:
q Denge çalışmaları:
BaCl2 + Na2CO3 (öğretmen);
q Denge çalışması:
FeCl3 + KCNS (öğretmen).
Ø Kimyasal dengeye etki eden dış faktörleri (Konsantrasyon basınç ve sıcaklık) açıklayabilmeli.
SULU ÇÖZELTİLERDE KİMYASAL DENGE (3) o Asit ve bazlar; o Suyun iyonlaşma
ürünü; o Ph değeri; o Puferler.
Öğrenciler: v Sulu çözeltilerde asit
ve bazların tanımını yapabilmeli;
v İletkenlik dengesini anlamalı,
v Kuvvetli asit ve
bazların pH değerlerini hesaplayabilmeli,
v Ka, Kb sabitleri ve pH değerine
q İnteraktiv ders yöntemi q Basit örneklerle pH
değerinin hesaplanmasıyla ilgili alıştırmalar;
Deney:
q İndikatörler yardımıyla
pH değerinin hesaplanması (kırmızı
Ø Arhenius ve Bronsted
– Lowry teorilerine göre asit ve bazların tanımını yapabilmeli;
Ø Ka ve Kb sabitlerine dayanarak asit ve bazların kuvvetlerini belirleyebilmeli;
Ø Basit örneklerde pH değerinin hesaplanmasını yapabilmeli,
ü Biyoloji ü Fizik ü Matematik
229
dayanarak asit ve bazların kuvvetlerini belileyebilmeli;
v Pufer sistemlerini anlamalı.
lahana suyu, limon ve NaOH) (öğrenciler).
Ø Canlı organizmalarda
puferlerin rolünü değerlendirebilmeli;
YÜKSELTGENME VE İNDİRGENME REAKSİYONLARI (2) o Yükseltgenme ve
indirgenme reaksiyonları;
o Yükseltgenme ve indirgenme reaksiyonlarının denkleştirilmesi.
Öğrenciler: v Yükseltgenme ve
indirgeme kavramlarıyla tanıtılmalı;
v Yükseltgenme ve indirgeme arasındaki bağları anlamalı;
v Yükseltgenme ve indirgenme reaksiyonlarının denkleştirilmesini öğrenmeli;
v Değişik kimyasal süreçler üzerinde redoks reaksiyonlarının uygulamasını yapabilmeli.
q İnteraktiv ders yöntemi; q Sanayi ünitesinin
gezilmesi; q Deneyler: q HCl de metallerin
çözünmesi (öğretmen); q KJ çözeltisinde su
elektrolizi (öğretmen).
Ø Yükseltgenme ve indirgenme süreçlerini tanıyabilmeli;
Ø Yükseltgenme sayılarını
hesaplayabilmeli; Ø Yükeltgenme ve
indirgenme reaksiyon denklemlerini (basit örnekler kullanarak) denkleştirebilmeli;
Ø Akünün dolması ve boşalmasını algılayabilmeli.
ü Kimya teknoloji ü Biyoloji ü Fizik
230
İNORGANİK KİMYA (10) o Periyodik sistemde
elementlerin yerleri;
o 1. grupta yer alan elementler, Sodyum (oksijen ile yaptığı reaksiyonları);
o 2. grupta yer alan elementler;
o 3. grup elementleri; o 17. grup
elementleri; o 16. grup
elementleri; o 15. grup
elementleri; o 14. grup
elementleri; o Geçici elementler.
Öğrenciler: v Elementlerin
periyodik sistemindeki yerlerini belirleyebilmeli;
v s, p, d ve f bloku elementlerini ve blok özelliklerini tanıyabilmeli;
v Kimi elementlerin periyodik özelliklerini anlayabilmeli;
v 1,2,3,17,16,15, ve 14. grup elementleri ve bu arada geçici elementlerin doğada bulunuşu, özellikleri ve bileşiklerini tanımalı.
q Periyodik sisteminin
kullanımı;
q Deney: q Alev yardımıyla kim.
reaksiyonlar; q Sodyumun su ile
reaksiyonu; q Su sertliğinin
belirlenmesi;
Ø Elektron düzenlerine
gore elementlerin özelliklerini tanıyabilmeli;
Ø s, p, d ve f bloku elementlerinin ve bloklarının ortak özelliklerini tanımalı;
Ø Geçici elementler dahil olmak üzere 1, 2, 3, 17, 16, 15, ve 14. gup ele-mentlerinin, özellikle-rini, bileşiklerini ve öne-mini açıklayabilmeli;
Ø Mineral gübrelerin
tarım ürünlerinin artışına olan etkilerini algılamalı;
Ø Kompleks bileşiklerin (hemoglobin ve klorofiller gibi) tıp ve biyolojik süreçler açısından taşıdıkları önemi bilmeliler.
ü Biyoloji ü Tarım ü Tıp ü Fizik ü Teknoloji ü Ekoloji
231
KARBON BİLEŞİKLERİ KİMYASI (2) o Karbon
bileşiklerinin sınıflandırılması;
o Atom orbitalleri ve hibritleşme türleri.
Öğrenciler: v Karbon bileşiklerinin
özellikleriyle tanıtılmalı;
v Karbon bileşiklerini taşıdıkları fonksiyonel gruplara göre sınıflandırmayı yapabilmeli;
v Karbonu, hibritleşmiş sp3, sp2 ve sp orbitallerine gore tanıyabilmeli.
q İnteraktiv ders yöntemi; q Uygulamalı yöntemler; q Molekül modellerinin
kullanımı;
Ø Karbon bileşiklerini ve
onların hayat için önemini algılayabilmeli;
Ø Taşıdıkları fonksiyonel gruplara gore organik bileşiklerin sınıflandırılmasını yapabilmeli;
Ø Karbonun sp3, sp2 ve
sp orbitalleri arasındaki farkları ve söz konusu hibritleşmiş orbitallerden kaynaklanan bağ türlerini algılamalılar.
ü Biyoloji ü Tıp ü Tarım ü Kimya teknolojisi
HİDROKARBONLAR (6) o Alkanlar ve
tsikloalkanlar; o Alkenler ve
alkadienler; o Alkinler ve arenler.
Öğrenciler: v Organik kimyanın
esasını oluşturan hidrokarbonlarla tanıtılmalı;
v Hidrokarbonları, karbonlararası
q Interaktiv ders yöntemi; q Alışılagelmiş iletişim
yöntemleri;
Ø Hidrokarbon türlerini
birbirinden fark etmeli; Ø Hidrokarbonların
sınıflandırılmasını (alkanlar, alkenler, alkinler, dienler, tsiklik,
ü Biyoloji ü Tıp ü Tarım ü Kimya teknolojisi
232
bağlara gore tanımalı;
v Hidrokarbonların en önemli temsilcilerini ve onların günlük hayattaki kullanımlarını bilmeli;
v IUPAC sistemine gore hidrokarbonları adlandırabilmeli;
v Yakıt ve sanayi ilkel maddesi olarak hidrokarbonların önemini algılamalı;
v İzomerya kavramını ve türlerini özümsemeli.
q Molekül moddelerine dayalı açıklamalar;
Deney: q Hidrokarbonların elde
edilişi (öğretmen);
aromatik, v.b.) yapabilmeli;
Ø IUPAC sistemine göre
hidrokarbonları adlandırabilmeli;
Ø Yakıt ve sanayi ilkel maddesi olarak hidrokarbonların önemini algılamalılar.
FOSİL KÖKENLİ YAKITLAR (3)
o Kömür ve türleri; o Petrol ve petrol
ürünleri; o Doğal gaz.
Öğrenciler: v Fosil kökenli yakıt-
ların oluşumuyla tanıtılmalı;
v Fiziksel hallerine göre yakıtların
q Alışılagelmiş iletişim yöntemleri;
q İnteraktiv ders yöntemi;
Ø Yakıtların kökenleriyle
ilgili teorileri algılamalı; Ø Fiziksel hallerine gore
yakıtların sınıflandırıl-masını yapabilmeli;
ü Kimya ü teknolojisi ü Metalurji
233
sınıflandırılmasıyla tanıtılmalı;
v Fosil kökenli
yakıtların önemini ve sanayide ilkel madde olarak kullanımlarını ayrıntılarıyla öğrenmeli;
v Petrolün işletim teknolojisini ve petrolden elde edilen ürün türlerini algılamalılar.
q Petrol ürünleri ve değişik kömür türlerini gösterme yöntemleri ;
Deney: q Naftın ayrımsal
damıtımı (öğretmen).
Ø Fosil kökenli yakıtların
önemini ve sanayide ilkel madde olarak kullanımını özümsemeli;
Ø Petrolün işletim teknolojisini ve petrolden elde edilen ürünlerin türlerini açıklayabilmeliler.
OKSİJENLİ ORGANİK BİLEŞİKLER (11) o Alkoller; o Fenoller; o Eterler; o Aldehitler ve
ketonlar; o Organik asitler ve
ürünleri; o Lipidler, sabunlar
ve deterjanlar; o Karbonhidratlar.
Öğrenciler: v Yapılarında oksijeni
bulunan organik bileşiklerle (OH fonksiyonel grupuna sahip alkol, fenol ve eterler; karbonil grupuna sahip aldehit ve ketonlar; karboksil grupuna
q Alışılagelmiş iletişim
yöntemleri; q Interaktiv ders yöntemi; q Uygulamalı yöntemler
(resim ve çizimlerin kullanımı);
Ø Oksijenli organik
bileşikleri yapılarındaki fonksiyonel gruplara göre sınıflandırabilmeli;
Ø Alkolleri fenollerden fark edebilmeli;
Ø Oksijenli organik bileşiklerin yapısını, özelliklerini ve
ü Biyoloji ü Tıp ü Eczacılık
v.b.
234
sahip organik asitler ve ürünleri) tanıtılmalı;
v Alkollerin yapılarını tanımalı;
v Alkollerin primerlık,
sögenderlik ve tersiyerlik özelliklerini fark etmeli;
v İUPAC sistemine gore alkolleri adlandırabilmeli;
v Fenolleri, yapılarında
OH grubu olan kokulu bileşikler olarak tanımalı;
v Fenollerin eczacılıkta
ve sanayideki kullanımını bilmeli;
v Eterlerin yapılarını ve adlandırılmalarını tanımalı;
q Molekül modellerinin
kullanımı; Deneyler : q Etilasetatın elde edilişi
(Etanol + As. asit) (öğrenciler);
q Aset aldehit ve glükozun
gümüş yapılı ayna ile reaksiyonu (öğretmen);
q Sabunlaşma reaksiyonu
(öğretmen ve öğrenciler); q Amidonun iyot ile
reaksiyonu (öğrenciler);
kullanımını açıklayabilmeli ;
Ø İUPAC sistemine göre, oksijenli bileşikleri adlandırabilmeli;
Ø Oksijenli organik bileşiklerin hayat için olan önemini algılamalı ;
Ø Sabunlaşma
reaksiyonlarını yazabilmeli, kullanışlarını bilmeli;
Ø Heksozları monomer olarak kullanarak karbonhidratların sınıflandırılmasını (monosakarit, polisakaritler) yapabilmeli;
Ø Aldehitlerin ve
şekerlerin oksitleşme reaksiyonlarını yazabilmeliler.
235
v Aldehit ve ketonların yapısal analizini yapabilmeli;
v Aldehit ve ketonların adlandırılmalarını yapabilmeli;
v Kaboksilli asitlerin ve ürünlerinin yapılarını algılamalı;
v Lipidler ve yağlı
maddelerin hayat için gerekli bir madde olarak yapısını bilmeli;
v Yağların hidrolizi yoluyla sabunları elde etmeyi bilmeli;
v Karbonhidratları, biyomoleküller şeklinde tanımalı;
v Karbonhidratları, yapısal taşlarına göre sınıflandırabilmeli;
236
AZOTLU ORGANİK BİLEŞİKLER (10) o Nitrobileşikler o Aminler o Heterotsikilik
azotlu bileşikler o Alkaloidler o Amino asitler o Proteinler o Nükleik asitler o Hormonlar o Vitaminler o Enzimler
Öğrenciler: v Yapılarında,
fonksiyonel gruplar dahilinde (aminler, nitro bileşikler, amino asitler) ve hetero atom şeklinde azotu bulunan (heterotsikilik) bileşikleri tanımalı;
v Nitrobileşiklerin yapılarını, özelliklerini ve önemini yakalamalı;
v Alkaloidleri, bitkisel
kökenli doğa ürünleri olarak algılamalı; özelliklerini ve kullanımını özümsemeli;
v Alkaloidlerin yapılarını ve biyolojik boyutlarını tanımalı;
v Alakloidlerin insancıl
q Alışılagelmiş iletişim
yöntemleri; q İnteraktiv ders yöntemi ; q Uygulamalı yöntemler
(resim ve çizimler kullanarak);
q Molekül modellerinin
kullanımı (internet); q Multimedya araçlarının
kullanımı; q Dergilerin kullanımı; Deneyler: q Proteinlerin (yumurta
akını kullanarak) asit ve bazlarla yaptıkları
Ø Azotlu organik
bileşikleri tanımalı; Ø Azotlu organik
bileşikleri, fonksiyonel gruplarına göre sınıflandırabilmeli;
Ø Alkaloidleri, bitkisel
kökenli doğa ürünleri olarak tanımalı;onların insan organizması için yarar (ilaç olarak) ve zararlarını (uyuşturucu olarak) özümsemeli;
Ø Amino asitlerinin fonksiyonel gruplarını fark etmeli;
Ø Amino asitlerini, karboksil ve amino gruplarının numaralarına göre adlandırmayı ve sınıflandırmayı bilmeli;
Ø Peptit bağlarının
ü Biyoloji ü Tıp ü Eczacılık ü Tarım
237
amaçlar için kullanımını algılamalı;
v Alkaloidlerin yanlış amaçlar için kullan-ımının doğuracağı te-hlikeleri yakalamalı;
v Amino asitleri ve
proteinleri, canlı organizmaların yapı taşları olarak algılamalı,
v Nükleik asitlerin yapıları ve türleri konusunda (DNA, RNA) bilgilenmeli;
v Nükleik asitlerin, biyolojik kalıtım malzemesinin korunması ve sürdürülmesindeki rolünü algılamalılar.
Enzim, hormon ve vitaminlerin rölü konusunda bilgilenmeli.
reaksiyonlar; (öğretmen ve öğrenci) q Proteinlerin ayrışma
reaksiyonları.
yapısını ve önemini açıklayabilmeli;
Ø DNA ve RNA’nın yapı taşlarını, özelliklerini ve biyolojik kalıtım malzemesinin korunmasındaki rollerini açıklayabilmeliler;
Ø Enzim, hormon ve vitaminlerin rollerini tanımalı.
238