HandreikingBAG-WaboStapsgewijze strategie voor het implementatieproces
De relatie tussen BAG en de omgevingsvergunning betreft een tweezijdige relatie: gegevens van de bouwvergunning (wordt onderdeel van de omge-vingsvergunning) vormen input voor de BAG en de gegevens van de BAG zijn weer input voor het proces van de omgevingsvergunning. Maar wat zou dit nu concreet betekenen voor de individuele gemeente?
Besloten is gezamenlijk een projectteam samen te stellen om de relatie tussen de BAG en de omgevingsvergunning uit te werken in een handreiking. Daarbij is vooral voor ogen gehouden dat dit een praktijkgericht en handzaam docu-ment moest worden. Nu eens niet vanuit Den Haag Centraal verzonnen hoe het in elkaar stak, maar voor en door gemeenten, waarbij de Haagse programma’s een ondersteunende rol spelen.
Zo gezegd, zo gedaan. Er is een projectplan opgesteld en gemeenten werden aangezocht te participeren. Sneller dan verwacht besloten vier noordelijke gemeenten mee te willen werken en daarmee een leidende rol te vervullen in de totstandkoming van de handreiking. In twee wekelijkse sessies werden enorme stapels papier gereduceerd tot een handzaam en makkelijk te lezen stuk. Gedetailleerde informatie en zwaar technische stukken zijn er immers al genoeg.
In deze exercitie hebben het programma Renoir en de verenigingen Stadswerk en BWT hun ondersteuning verleend.
Er is door diverse mensen hard gewerkt aan het maken van deze hand reiking. Onze dank gaat daarom uit naar de deel nemers uit de gemeenten Dalfsen, Emmen, Meppel en Smallingerland voor hun enthousiaste inzet en gastheer-schap. Het waren leuke, intensieve maar bovenal effectieve werk sessies. Daarnaast willen wij de projectmedewerkers van het programma BAG, het programma Wabo en EGEM i-teams bedanken voor hun kritische doch opbouwende noten.
Wij zijn er van overtuigd dat deze handreiking een nuttige bijdrage levert aan gemeenten die aan de vooravond staan van het traject BAG – Wabo. De processen en de stappen die genomen moeten worden om te voldoen aan de landelijke richtlijnen zijn vanuit diverse perspectieven beschreven, zowel vanuit de burger als vanuit de ambtelijke organisatie. We wensen u daarbij veel leesplezier.
Ministerie van VROMMarthe Fuld, Algemeen Projectleider BAGJoke de Vroom, Programmadirecteur Omgevingsvergunning
in samenwerking met:
December 2009
Voorwoord
Handreiking BAG-Wabo | 01
02 | Handreiking BAG-Wabo
Inleiding 04
Leeswijzer 05
1 Situatieschets 05 1.1 Bert Burger heeft plannen 06 1.2 Vooroverleg op het gemeentehuis 08 1.3 Voorbereiden en indienen aanvraag 10 1.4 Bepalen bevoegd gezag 12 1.5 Publiceren van de aanvraag 14 1.6 Vaststellen van de proceduretermijn 16 1.7 Ontvankelijksheids- en inhoudelijke toets 18 1.8 Ontvangen van het advies van de adviseurs 20 1.9 Nummering 22
2 Besluitvorming 24
3 Start sloop 26 3.1 Sloop gereed 28
4 Start bouw 30 4.1 Bouw gereed 32
Nawoord 34
Colofon 36
Inhoudsopgave
Handreiking BAG-Wabo | 03
De Basis Gebouwen Registratie en de Basis Registratie Adressen (samen bekend als de BAG) en de omgevingsvergunning zijn ontwikkeld in verschillende programma’s bij het Ministerie van VROM. Tijdens de invoering van beide processen bij de gemeenten, de BAG-beheerder en uit-voerders van het omgevingsvergunnings proces, komen deze twee processtromen bij elkaar. Met deze handreiking willen we de consequen-ties hiervan in kaart brengen.
Aan de basis van de omgevingsvergunning ligt de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Onder de omgevingsvergunning vallen toestemmingen (vergunningen, ontheffingen, vrijstellingen etc.) op VROM-gebied, zoals voor wonen, bouwen, ruimte en milieu. Maar ook toestemmingen op beleidsterreinen van andere departementen zoals voor monumenten, natuur-bescherming, flora en fauna en water (indirecte lozingen) vallen onder de omgevingsvergunning.
De BAG maakt deel uit van het stelsel van basis-registraties. In de BAG liggen enkele authentieke en niet-authentieke gegevens van gebouwen en adressen vast. Bij het uitvoeren van het omgevings-vergunningproces kunnen deze BAG-gegevens ontstaan of wijzigen.
De aanvraag van de omgevingsvergunning is geautomatiseerd en wordt onder steund door het “Omgevingsloket online”.
In deze handreiking beschrijven wij de interactie tussen de BAG en de omgevingsvergunning aan de hand van een casus. Een inwoner van de fictieve gemeente Burgerland wil een pand kopen, slopen en opnieuw bouwen. Ondersteund door zijn gemeente doorloopt hij het gehele proces. Daarbij laten we twee varianten zien; het papieren traject en het digitale traject.Er is gekozen voor een eenvoudig, maar veel voorkomend Wabo-traject. De sloop en de bouw van een pand. Natuurlijk zijn er veel complexere varianten denkbaar, bijvoorbeeld een combinatie met een milieuvergunning. Daar is in deze case bewust niet voor gekozen.
Inleiding
04 | Handreiking BAG-WABO
De handreiking is zo geschreven dat het verhaal op twee manieren te lezen is. Doordat de opmaak in kolommen is gemaakt, kan de tekst zowel van links naar rechts, als van boven naar beneden (per kolom) gelezen worden.
Voordeel hiervan is dat de consequenties en hande-lingen per uitgangspunt (bijvoorbeeld vanuit het perspectief van de burger) snel en overzichtelijk is te achterhalen door de kolom van de Burger van boven naar beneden te lezen. Is de interesse echter voor alle stappen binnen een bepaald proces, dan kan het verhaal van links naar rechts worden gelezen. In de transparante kolommen worden geen specifieke handelingen uitgevoerd.
1 Situatieschets
In gemeente Burgerland staat dit voormalige postkantoor. De gemeente, de huidige eigenaar, heeft het pand in de verkoop gezet.
Bert Burger is al enige tijd op zoek naar een nieuwe woning. Kennissen attenderen hem op het oude postkantoor. Een perfecte locatie, vindt Bert, al voldoet het pand niet geheel aan zijn verwach-tingen. Er dient daarom rigoureus verbouwd te worden. Het lijkt aantrekkelijker het pand te slopen om iets nieuws te bouwen. De financiering lijkt geen probleem. De volgende stap is onderzoeken of Bert Burger zijn plannen kan verwezenlijken.
Conform de burgerservicecode is Bert vrij om voor het aanvraagproces het communicatiekanaal met de overheid te kiezen dat hem het beste past. Hij kan dus via internet het aanvraagproces doorlopen en hij kan het via papier doen. In overleg met de gemeente is een mengvorm van beide eventueel ook mogelijk.
Leeswijzer
Handreiking BAG-WABO | 05
A B1 B2Bert Burger heeft plannen
Burgerperspectief
Als het voormalige postkantoor eenmaal gesloopt is wil Bert
Burger graag een woning voor zichzelf bouwen met een
aanleunwoning voor zijn moeder. De relatie met zijn moeder
is goed en dat wil hij graag zo houden. Daarom wordt de
aanleunwoning volledig gescheiden en krijgt deze een eigen
ingang. De schetsen van de architect spreken Bert aan. Zijn
eerste zorg is nu het verkrijgen van de benodigde vergunning
om te mogen slopen en bouwen. Bert oriënteert zich op de
website van de gemeente Burgerland en volgt een link naar
www.omgevingsloket.nl. Hij voert de vergunningcheck uit, en
stelt vast voor welke activiteiten hij vergunningplichtig is. Voor
hij verder gaat berekent Bert de hoogte van de bouwleges op
www.bouwleges.nl
Gemeenteperspectief minimaal gebruik OmgevingsloketBert leest de informatie die op de website van de gemeente
staat en komt vervolgens uit bij het Omgevingsloket online.
Daar voert hij ook de vergunningcheck uit. Bij het doorlopen
van de vragenboom wordt direct duidelijk welke gegevens Bert
moet verzamelen om de aanvraag in te dienen. Na het door-
lopen van de check kiest Bert ervoor de vergunning op papier
aan te vragen. Hij print de uitkomst van de vergunningcheck en
het aanvraagformulier uit.
06 | Handreiking BAG-Wabo
B3 C DImplementatie
Om Bert Burger de gewenste informatie aan te reiken en het
proces te kunnen opstarten, heeft de gemeente het volgende
moeten realiseren:
• Een website met basisinformatie en/of loketfunctie ,
bij voorkeur Antwoord© en Antwoord© voor bedrijven
• Een (digitale) vergunningenbank
• Een link op de gemeentelijke website naar
www.omgevingsloket.nl
Gemeenteperspectief maximaal gebruik OmgevingsloketBert leest de informatie die op de website van de gemeente
staat en komt vervolgens uit bij het Omgevingsloket online.
Bij het uitvoeren van de vergunningcheck wordt direct duidelijk
welke gegevens Bert moet verzamelen om de aanvraag in
te dienen. Na het doorlopen van de check kiest Bert er voor
de vergunning digitaal, dus via Omgevingsloket online aan
te vragen. Hij logt in met zijn DigiD en gelukkig worden waar
mogelijk gegevens uit de eerder uitgevoerde check meege-
nomen en vooringevuld in het aanvraagformulier. Een stap
vooruit in de vermindering van de administratieve lasten,
constateert Bert.
Handreiking BAG-Wabo | 07
Vooroverleg op gemeentehuis
Burgerperspectief
Bert wil eerst terdege weten waar hij aan toe is en gaat een
vooroverleg aan met Frits van Ambt, de ambtenaar van de
dienst Bouwen. Dit ‘vooroverleg’ is een informeel traject vooraf-
gaand aan de formele aanvraagprocedure. Welke informatie
Bert mee moet nemen is afhankelijk van hoe de gemeente
omgaat met het vooroverleg. Vaak is een schetsplan voldoende
om de haalbaarheid van het geheel te toetsen aan welstand en
het bestemmingsplan. Tijdens het overleg vertelt Frits welke
voorwaarden en eisen er gelden.
Soms neemt de gemeente het schetsplan na het vooroverleg
verder in behandeling. Na bestudering van het schetsplan
brengt de gemeente advies uit over het schetsplan. Bert laat
het schetsplan daarna verder bouwkundig uitwerken.
BAG-proces
Door gebruik te maken van de actuele informatie uit de
BAG wordt de kwaliteit van het vooroverleg aanzienlijk
verbeterd. Via de pandenkaart kan men snel en eenduidig
aangeven om welke objecten de aanvraag betrekking heeft.
Dankzij de relatie met de BAG en andere ‘registers’ (WKPB en
Bestemmingsplannen) wordt snel duidelijk welke gegevens
relevant zijn. Er is zo snel inzicht in de bouwcontouren,
bestemmings plan en eventueel geldende beperkingen.
Het vooroverleg is bovendien – vooruitlopend op de Wet
Eenmalige Uitvraag – een uitgelezen kans voor de gemeente
om gegevens ter verificatie aan Bert Burger voor te leggen.
Gemeenteperspectief minimaal gebruik OmgevingsloketHet vooroverleg is een optionele stap. De gemeente is niet
verplicht deze dienst aan te bieden. Afhankelijk van de eisen
die de gemeente stelt levert Bert informatie aan, waaronder
bijvoorbeeld een schetsplan. De gemeente geeft Bert monde-
ling of schriftelijk een advies op basis waarvan de vergunning-
aanvraag bouwkundig kan worden uitgewerkt.
08 | Handreiking BAG-Wabo
Wabo-proces
Het vooroverleg heeft geen wettelijke status en is een informeel
traject voorafgaand aan de formele aanvraag. De gemeente
kijkt globaal naar de aanvraag, de wensen van Bert en de
geldende regelgeving. De aanvrager en de gemeente werken
naar een situatie toe waarin Bert weloverwogen kan besluiten
om de aanvraag in te dienen of om er van af te zien.
De gemeente is niet verplicht ‘vooroverleg’ als product aan haar
burgers aan te bieden.
Implementatie
De gemeente realiseert voor het adviserend vooroverleg een
aansluiting op Omgevingsloket online. De gemeente moet op
Omgevingsloket online instellen of zij wel of geen vooroverleg
aanbiedt. De huidige aansluiting op het Omgevingsloket Online
is een eenvoudige waarbij mail notificaties worden verstuurd.
Het is de verwachting dat dit in de toekomst uitgroeit tot koppe-
ling tussen de gemeentelijke processystemen en de landelijke
voorziening.
Voor het maken van een afspraak met de gemeente kan Bert
gebruik maken van de afsprakenmodule op het internet of het
Klant Contact Centrum.
Als de gemeente wil dat Bert de voortgang van het proces online
kan volgen, dan moeten de volgende zaken geregeld zijn:
• Implementatie van de Persoonlijke Internet Pagina (PIP)
• Implementatie van het zakenmagazijn (voor het bijhouden
van de status van de zaak)
• Aansluiting op DigiD.
Gemeenteperspectief maximaal gebruik OmgevingsloketHet vooroverleg heeft geen wettelijke status en is een informeel
traject voorafgaand aan de formele aanvraag. Deze stap kan
bijdragen aan de doelmatigheid en de kwaliteit van het proces.
Zonder druk van termijnen kan duidelijkheid worden gecreëerd
over aspecten die voor beide partijen nog niet helder zijn. Een
gemeente is niet verplicht een ‘vooroverleg’ als product aan
haar burgers aan te bieden. Bert Burger heeft echter wel de
gelegenheid het vooroverleg via Omgevingsloket online te
starten. Een gemeente die is aangesloten op Omgevingsloket
online heeft de keuze het vooroverleg al dan niet beschikbaar te
stellen. Bert wil weten wat er nodig is voor een juiste aanvraag
en gebruikt Omgevingsloket online om online een vooroverleg
te voeren met de gemeente. Als Bert na het vooroverleg besluit
een officiële aanvraag in te dienen neemt hij automatisch alle
verzamelde en ingevoerde informatie van het vooroverleg mee
naar volgende processtappen.
Handreiking BAG-Wabo | 09
Voorbereiden en indienen vergunning aanvraag
Burgerperspectief
Zodra het bouwplan technisch is uitgewerkt en Bert alle aanvul-
lende informatie compleet heeft kan hij op twee manieren zijn
aanvragen indienen. Op papier (zie de kolom hiernaast) of via
Omgevingsloket online (zie ‘Gemeenteperspectief maximaal
gebruik Omgevingsloket’). Alle Wabo gerelateerde toestem-
mingen kunnen online via Omgevingsloket online worden
aangevraagd. Soms zijn er aanvullende toestemmingen nodig.
Als Bert het dossier fysiek aan Frits van Ambt overhandigt krijgt
hij na een globale controle (de informele volledigheidstoets)
het ontvangstbewijs mee.
Gemeenteperspectief minimaal gebruik OmgevingsloketBert kiest er voor om het aanvraagformulier te downloaden.
Het aanvraagformulier bestaat uit twee onderdelen: één voor
de activiteit slopen en één voor de activiteit bouwen.
Uit het vooroverleg bleek dat Bert Burger ook nog andere
zaken moet regelen. Omdat het contact met Frits van Ambt
prettig was, kiest Bert voor een afspraak aan het loket zodat hij
persoonlijk toelichting kan geven bij de stukken.
Frits ontvangt de aanvraag van Bert. Vanzelfsprekend contro-
leert Frits eerst of de aanvraag volledig is (de zogenaamde
volledigheidstoets). Het is een check op de volledigheid van
de basale gegevens; zijn de juiste NAW gegevens ingevuld,
de handtekeningen gezet en zitten de vereiste bijlagen erbij?
Als Bert dit ter plekke kan herstellen gebeurt dat. Zo niet dan
heeft Bert de keuze de aanvraag eerst te vervolmaken voor hij
hem indient. Het staat hem ook vrij de aanvraag nu in te dienen,
met het risico op een formeel verzoek om aanvulling. Zodra
Frits de aanvraag in ontvangst neemt, krijgt Bert een ontvangst-
bewijs en start de wettelijke termijn.
De beslistermijn voor een reguliere procedure is acht weken,
met een eenmalige verlengingsmogelijkheid van zes weken.
Na overschrijding van de (eventueel verlengde) beslistermijn
is de vergunning van rechtswege verleend (fatale termijn:
Lex Silencio). Na overschrijding en twee weken na de ingebreke-
stelling heeft de burger bovendien recht op een schadevergoe-
ding (‘Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen’ is op
1 oktober 2009 in werking getreden).
10 | Handreiking BAG-Wabo
Implementatie
De gemeente regelt:
• Koppeling met Omgevingsloket online
• Proces zodat notificatie en stukken door de gemeente
worden opgepakt.
• Voortgangsbewaking in verband met Wettelijke termijn
(Lex Silencio en Wet dwangsom en beroep bij niet
tijdig beslissen).
De gemeente heeft de mogelijkheid om in verband met de
gemeentelijke regelgeving de indieningsvereisten uit te breiden.
Dit kan door toevoegen van een beperkt aantal vragen op
Omgevingsloket online.
Omgevingsloket online ondersteunt de mogelijkheid om een
aanvraag door een gemachtigde in te laten dienen. Het systeem
identificeert de invuller met DigiD voor personen of bedrijven.
Vervolgens bepaalt het in welke rol de invuller de aanvraag
invult: voor zichzelf of voor een derde.
Noot: vanuit Omgevingsloket online is niet duidelijk of de aanvraag
slechts een aanvraag voor slopen en bouwen betreft of daarnaast ook
strijdig is met het bestemmingsplan.
Gemeenteperspectief maximaal gebruik OmgevingsloketOm de aanvraag in te dienen moet Bert inloggen op de
Omgevingsloket online. Dit kan alleen met behulp van zijn
DigiD. Aangezien in het voortraject vrijwel alle informatie al
door Bert is aangeleverd hoeft hij nu slechts een paar details aan
te vullen. Door op de verzendknop te drukken is de aanvraag
formeel ingediend. Op dit moment gaat de wettelijke termijn
in. De beslistermijn voor een reguliere procedure is acht weken,
met een eenmalige verlengingsmogelijkheid van zes weken.
De omgevingsvergunning van een reguliere procedure wordt
na overschrijding van de fatale beslistermijn van rechtswege
verleend (Lex Silencio). Na overschrijding en 2 weken na de
ingebrekestelling heeft de burger bovendien recht op een
schadevergoeding (‘Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig
beslissen’ is op 1 oktober 2009 in werking getreden). Frits van
Ambt ontvangt via de e-mail een notificatie en een pdf-bestand
van de aanvraag vanuit Omgevingsloket online. Indien mogelijk
wordt de informatie uit de aanvraag doorgezet naar de proces-
systemen van de gemeente. Door alle controles vooraf volstaat
een beperkte volledigheidstoets.
Handreiking BAG-Wabo | 11
Bepalen bevoegd gezag
Gemeenteperspectief minimaal gebruik OmgevingsloketAangezien er vanaf nu meerdere processen parallel gaan lopen,
schakelt Frits van Ambt een casemanager in die als coördi-
nator optreedt. Uit de aanvraag volgt wie het bevoegd gezag
is. Voor de Wabo fungeert de gemeente ook als loket voor de
provincie. Dit is mede een gevolg van de BurgerServiceCode:
“De burger weet waar hij terecht kan voor overheidsinformatie
en -dienstverlening. De overheid stuurt hem niet van het kastje
naar de muur.”
De consequentie hiervan is dat een aanvraag die bij de
gemeente is ingediend, maar waarbij de gemeente niet het
bevoegd gezag is, geacht wordt juist te zijn ingediend en dus
binnen de wettelijke termijn van acht weken moet zijn doorge-
zonden en afgehandeld.
Voor de aanvraag van Bert Burger is de gemeente het bevoegd
gezag. Indien dit anders ligt doet de gemeente de intake en
draagt zorg voor een snelle en volledige overdracht van alle
informatie naar een ander bevoegd gezag. De gemeente infor-
meert Bert Burger.
12 | Handreiking BAG-WABO
Implementatie
• Aan de hand van de activiteiten in de aanvraag bepalen wie
het bevoegd gezag is. Hieruit blijkt eveneens of een verklaring
van geen bezwaar moet worden aangevraagd.
• Bepalen of er adviseurs bij betrokken dienen te worden.
• Ontwerpen en invoeren proces van overdracht naar ander
bevoegd gezag (Rijk,Provincie, Waterschap).
Gemeenteperspectief maximaal gebruik OmgevingsloketBij het indienen via Omgevingsloket online is reeds bepaald
wie het bevoegd gezag is. In dit geval de gemeente.
Meerdere processen, maar één zaak! Tot en met het archiveren van de aanvraag (zaak) zal er sprake zijn van één instantie voor afhandeling van het hele proces.
Vanuit de optiek van de klant blijft het verder ook één aanvraag. Bij de gemeente kunnen (tijdelijk) parallelle interne subprocessen voor
de delen van de aanvraag lopen, echter er zal door de gemeente regie over moeten worden gevoerd. Bijvoorbeeld door een zogenaamde
casemanager die de verschillende subprocessen in onderlinge samenhang bewaakt.
Nadat alle subprocessen afgerond zijn (en dit aan de casemanager is teruggemeld) zal de aanvraag/zaak weer als zaak één processtap
verdergaan. Feitelijk is hier sprake van één proces, dat tijdelijk in een aantal parallelle processen uiteenvalt en daarna weer als een proces
verder gaat.
Voor elk onderdeel kan een negatief advies terugkomen, de vergunning wordt dan geweigerd. Op het moment dat een vergunnings-
aanvraag wordt geweigerd omdat voor een specifieke activiteit geen toestemming wordt verleend, is het mogelijk dat op verzoek van
de aanvrager de vergunning wel wordt verleend voor de overige activiteiten.
Handreiking BAG-WABO | 13
Publiceren vande aanvraag
Gemeenteperspectief minimaal gebruik OmgevingsloketDe gemeente publiceert in de huis-aan-huisbladen en op
de gemeentelijke website een kennisgeving van de aanvraag
en de datum waarop de aanvraag is ontvangen. Alle inwoners
van de gemeente kunnen hierdoor op de hoogte zijn van
de aanvraag en het voornemen van de gemeente om een
beschikking af te geven (art. 3.8 Wabo).
14 | Handreiking BAG-WABO
Implementatie
Het bevoegd gezag is verplicht kennis te geven van de vergun-
ningaanvragen in een of meer dag-, nieuws- of huis-aan-huis
bladen (3.8 Wabo). Per 1 juli 2009 is de Wet Elektronische
Bekendmaking (WEB) in werking getreden. Hiermee krijgen ook
gemeenten de bevoegdheid tot elektronische bekendmaking.
Voor de bekendmaking Wabo kan de gemeente gebruik
maken van:
• De lokale huis-aan-huisbladen
• De eigen website
• Digitale loket officiële elektronische publicaties
(www.digilop.nl/www.staatspublicaties.nl) en/of
www.overheid.nl (in te stellen vanuit eigen dossiersysteem).
Gemeenteperspectief maximaal gebruik OmgevingsloketDe gemeente publiceert in de huis-aan-huisbladen en op de
gemeentelijke website dat op de aanvraagdatum een omge-
vingsvergunningsprocedure is gestart. Alle inwoners van de
gemeente kunnen hierdoor op de hoogte zijn van de aanvraag
en het voornemen van de gemeente om een beschikking af te
geven (art. 3.8 Wabo).
Handreiking BAG-WABO | 15
Vaststellen van de procedure termijn
Gemeenteperspectief minimaal gebruik OmgevingsloketAfhankelijk van de soort aanvraag maakt de Wabo onderscheid
in reguliere en uitgebreide voorbereidingsprocedures (art 3.10,
lid 1 Wabo).
De aanvrager heeft de mogelijkheid de vergunning gefaseerd
in te dienen. Dit leidt binnen de Wabo tot één vergunning,
maar de beoordeling van de aanvraag en de besluitvorming
daaromtrent vindt in twee fasen plaats. Elke fase vormt een
opzichzelfstaand appellabel besluit gericht op rechtsgevolg.
Beide besluiten, indien positief, vormen gezamenlijk de omge-
vingsvergunning. De activiteiten kunnen pas plaatsvinden als
de besluiten voor beide fasen zijn verkregen.
16 | Handreiking BAG-WABO
Wabo-proces
De reguliere procedure en de uitgebreide voorbereidings-
procedure hebben verschillende proceduretermijnen.
Voor de reguliere voorbereidingsprocedure geldt een
beslis termijn van acht weken gerekend vanaf de datum
van ontvangst van de aanvraag. Deze termijn is eenmalig te
verlengen met zes weken. De beslistermijn van de uitgebreide
voorbereidingsprocedure is, overeenkomstig de Algemene wet
bestuursrecht zes maanden. De gemeente heeft de mogelijk-
heid deze termijn eenmalig te verlengen met zes weken.
Voor de aanvraag via het Omgevingsloket Online geldt dat
de “datum van ontvangst” gelijk is aan het moment dat de
aanvrager de aanvraag op het omgevingsloket verzend.
Dit impliceert dat de gemeente een procedure inricht om de
“mail” van het omgevingsloket ten allen tijde te ontvangen en
de aanvraag zonder vertraging door te zetten naar de behande-
lende afdeling cq. ambtenaar!
Implementatie
De risico’s met betrekking tot wettelijke termijnen zijn dusdanig
dat sommige gemeenten ervoor kiezen om al in de eerste week,
dus vóór de ontvankelijkheidstoets, een inschatting te maken.
Met betrekking tot de volgende aspecten:
• Regie
• Pré-toets bouw
• Pré-toets Milieu.
wordt een inschatting gemaakt van procedure’s en termijnen
door middel van een pré-toets.
Gemeenteperspectief maximaal gebruik OmgevingsloketAfhankelijk van de soort aanvraag maakt de Wabo onderscheid in
reguliere en uitgebreide voorbereidingsprocedures (art 3.10, lid 1
Wabo). De aanvrager heeft de mogelijkheid de vergunning gefaseerd
in te dienen. Dit leidt binnen de Wabo tot één vergunning, maar de
beoordeling van de aanvraag en de besluitvorming vindt in twee fasen
plaats. Elke fase vormt een opzichzelfstaand appellabel besluit gericht
op rechtsgevolg. Beide besluiten, indien positief, vormen gezamenlijk
de omgevingsvergunning. De activiteiten kunnen pas plaatsvinden
als de besluiten voor beide fasen zijn verkregen. De activiteiten uit
het project bepalen welke procedure op beide fasebeschikkingen van
toepassing is. Bestaat het project geheel uit activiteiten waarop de
reguliere procedure van toepassing is, dan doorlopen beide beschik-
kingen de reguliere procedure. In alle andere gevallen wordt voor
beide fasen de uitgebreide procedure gevolgd. Dus ook wanneer één
van beide beschikkingen uitsluitend betrekking heeft op een activiteit
waarop – zou deze afzonderlijk worden aangevraagd – de reguliere
voorbereidings procedure van toepassing zou zijn. Om te voorkomen dat
de faserings regeling in die gevallen tot een onevenredig lange procedure
zou leiden, is bepaald dat de beslistermijn van 6 maanden wordt verkort
tot 14 weken. De verkorting van de beslistermijn is afhankelijk van de
activiteiten in de betreffende fase en kan zich de eerste of de tweede fase
voordoen. De tweede fase kan alleen worden bekort als er geen sprake
is van een wijziging van de beschikking met betrekking tot de eerste fase
die de uitgebreide procedure heeft doorlopen. Het is mogelijk zowel de
eerste als de tweede fase te verlengen met 6 weken.
Handreiking BAG-Wabo | 17
BAG-proces
Naast de gegevens uit de BAG zijn de gegevens uit de volgende
registraties belangrijk voor de ontvankelijkheidstoets:
• Basisregistratie Topografie
• BRO (Basisregistratie Ondergrond)
• Basisregistratie Kadaster
• Bestemmingsplannen
• en beperkingen Wkpb.
Een medewerker van de afdeling Geo-informatie haalt
BAG-relevante informatie op en tekent het gemaatvoerde
bouwplan in op de kadastrale situatie tekening (de voor-
lopige Geometrie). Daarmee wordt onder andere bepaald of
het geheel binnen alle ter zake doende rooilijnen past. Veel
gemeenten doen dit aan de hand van een schets en tekenen
later definitief in. Het is een overweging waard om de plannen
direct in te tekenen op de kaart. Dit heeft verschillende voor-
delen; het scheelt werk (zolang op het uitvalpercentage van
de aanvragen wordt gestuurd), de kaart kan op vele momenten
in het proces worden gebruikt en in de vervolgfasen hoeft men
slechts de status van de ingetekende laag aan te passen (wat
aanmerkelijk scheelt in doorlooptijd na het verstrekken van
de beschikking).
Ontvankelijksheids- en inhoudelijke toets
Gemeenteperspectief minimaal gebruik OmgevingsloketDe casemanager bepaalt op basis van de informatie die hij van
Frits van Ambt krijgt welke adviseurs aan het proces deelnemen.
De aanvraag wordt eerst op ontvankelijkheid getoetst, daarna
volgen de inhoudelijke toetsen. De aanvragen worden getoetst
op de volgende aspecten:
• Volledigheid
• Het type aanvraag
• Conformiteit indieningvereisten
• Monument
• Bodem.
18 | Handreiking BAG-WABO
Wabo-proces
De procedure van Bert Burger is een reguliere voorbereidings-
procedure. De gemeente zal allereerst de aanvraag autonoom
toetsen op volledigheid. Vervolgens zullen de volgende
gebieden parallel getoetst worden: bestemmingsplan, welstand
en techniek.
Indien de aanvraag van Bert Burger had geleid tot een
uitgebreide omgevingvergunningsprocedure, zou een aantal
betrokken bestuursorganen (de zogenaamde vvgb-adviseurs)
een “verklaring van geen bedenking” moeten afgeven. In deze
gevallen is het, in verband met de doorlooptijd, noodzakelijk dat
de aanvraag per omgaande aan het betrokken bestuursorgaan
wordt toegestuurd.
Nadere toelichting vvgb:De bestuursorganen, die voorheen bevoegd waren om een
bepaalde toestemming te verlenen, moeten – vanwege hun
deskundigheid of verantwoordelijkheid – gevraagd worden om
over het desbetreffende onderdeel van de omgevingsvergun-
ning ‘een verklaring van geen bedenkingen’ (vvgb) af te geven.
De Wabo regelt dat het bevoegd gezag niet kan afwijken van
een vvgb en verplicht is de daarin opgenomen voorschriften in
de vergunning over te nemen. Zonder vvgb kan de vergunning
niet worden verleend.
Implementatie
Het verdient sterk de aanbeveling om de gebruikte oppervlaktes
van BWT, WOZ en BAG gemeentebreed gelijk te trekken. Dit
heeft de volgende voordelen:
• BAG en WOZ sluiten beter op elkaar aan
• Er ontstaan geen verschillen in de waardering van het object
(bouwsom versus Woz-waarde) hetgeen leidt tot minder
beroeps- en bezwaarprocedures
• Het inmeten van de oppervlakte hoeft slechts één keer plaats
te vinden, zowel voor de BAG als de WOZ.
Handreiking BAG-Wabo | 19
BAG-proces
De BAG-beheerder krijgt in dit stadium de volgende voor
de BAG relevante gegevens.
• Kadastrale situatietekening
• Gemaatvoerde situatietekening d.w.z. inclusief alle ter zake
doende rooilijnafstanden
• Een volledig gemaatvoerd bouwplan
• Tekeningen van de begane grond
• Tekeningen van de verdiepingen (evt. van belang voor
de juiste adressering)
• Tekeningen van de kelders
• Alle doorsneden ( i.v.m. peilvaststelling).
Indien van toepassing wordt in dit stadium een huisnummer-
besluit voorbereid.
Ontvangen advies van de adviseurs
Gemeenteperspectief minimaal gebruik OmgevingsloketDe casemanager krijgt van alle adviseurs ruim voor het einde
van de wettelijke termijn een advies. Dit kunnen de volgende
adviezen zijn:
• volledig (dus in behandeling nemen)
• er is aanvullende informatie van Bert Burger nodig;
• er is meer tijd nodig om over volledigheid te oordelen
• coördinatie met Waterwet nodig (directe lozing art. 3.5 Wabo)
• onlosmakelijk verbonden activiteiten art 2.7 Wabo. (in dit
geval moet Bert Burger gevraagd worden de aanvraag aan
te vullen met de ontbrekende activiteiten. De soort aanvraag
kan hiermee veranderen van een reguliere naar een uitge-
breide voorbereidingsprocedure!)
• MER verplichting, indien dit het geval is wordt Bert Burger in
staat gesteld om een MER op te stellen
• Niet volledig (buiten behandeling laten), dit is trouwens
alleen mogelijk als aan Bert op een eerder moment reeds om
aanvullende gegevens is gevraagd.
Alle adviezen luiden “volledig”. Zodra de casemanager alle
adviezen heeft ontvangen stuurt hij de “aanvraag” door naar
de BAG-beheerder.
Noot: als één van de adviseurs om meer tijd zou hebben gevraagd,
had Frits van Ambt het sein gekregen om contact op te nemen met
Bert Burger. Naar aanleiding van deze afstemming geeft Bert extra
informatie. Op basis van dit overleg wordt een besluit geformuleerd en
wordt de termijn met (maximaal zes weken) verlengd. (art 3.12 lid 8
Wabo & art 3.18, lid 2 Awb)
20 | Handreiking BAG-WABO
Wabo-proces
De adviseurs sturen hun adviezen naar de casemanager. Deze
adviezen kunnen elk de volgende uitkomsten hebben: positief,
negatief en aanhoudingsgrond (art. 3.3 Wabo).
In dit geval gaat het om een meervoudige aanvraag met de
onderdelen slopen en bouwen.
Implementatie
Dit is het moment waarop de casemanager beoordeelt of
de behandeltermijn moet worden verlengd (met maximaal
zes weken).
Het voeren van een voortgangsbewaking wordt in dit stadium
belangrijker. Bij overschrijding van de beslistermijnen is de
vergunning met een reguliere behandeltermijn van rechtswege
verleend. Bij een overschrijding van een uitgebreide procedure,
kan de aanvrager beroep aantekenen tegen een fictieve
weigering (niet tijdig beslissen op de aanvraag) en heeft recht op
een schadevergoeding (Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig
beslissen).
Ook als een advies niet tijdig wordt verkregen moet de
gemeente binnen de termijn op de aanvraag beslissen waarbij
het te late advies niet wordt meegenomen.
Handreiking BAG-Wabo | 21
BAG-proces
Een bouwaanvraag kan de bouw van een pand met één of
meer verblijfsobjecten behelzen.
In dat geval moeten evenzoveel nummeraanduidingen
(van verblijfsobjecten) worden voorbereid. De casemanager
stuurt het dossier (digitaal) door naar de BAG-beheerder.
De BAG-beheerder toetst op het ontstaan van verblijfsobjecten
en daarmee de noodzaak tot het uitgeven van nummeraan-
duidingen. Eventueel maakt de BAG-beheerder een voorstel
tot nummering van de verblijfsobjecten.
Omdat het huisnummerbesluit gelijktijdig met de vergunning-
verlening moet worden genomen, is het noodzakelijk tijdig met
het huisnummeringproces te starten.
De GEO-medewerker vervaardigt aan de hand van de onder-
grond welke bij het bouwvoornemen is ingediend, een contour
van het pand en een puntcoördinaat van elk verblijfsobject.
Ook kan op basis van een verkavelingstekening een contour en
puntcoördinaat worden bepaald. Daarbij waakt hij erover dat
voldaan is aan de minimale eisen van nauwkeurigheid die de
BAG stelt. Deze geometrische gegevens geeft hij door aan de
BAG-beheerder zodat deze beschikbaar zijn als de vergunning
daadwerkelijk wordt verleend.
Nummering
22 | Handreiking BAG-WABO
Implementatie
Sommige gemeenten waren gewend al nummeraanduidingen
toe te kennen tijdens het ontwerpbestemmingsplan.
Na invoering van de BAG is dat niet meer toegestaan. Wel
kan een gemeente desgewenst een huisnummerplan maken,
maar dat plan heeft geen formele status en wordt dus niet
opgenomen in de BAG!
Handreiking BAG-WABO | 23
A B1 B2BAG-proces
Gelijktijdig met het verlenen van de omgevingsvergunning wordt door
B&W (of een daartoe gemandateerde) een huisnummerbesluit genomen
(zie ook pagina 22, ‘Nummering’). Het is te overwegen deze bevoegd-
heden daartoe in één hand te leggen. Binnen één werkdag na het gereed-
komen van een positieve beschikking geeft de case manager aan de
BAG-beheerder het signaal dat de vergunning is verleend en de nummer-
aanduiding is toegekend. Voor de BAG geldt dat een straatnaam of huis-
nummer in de BAG wordt opgenomen, zodra er een straatnaambesluit/
huisnummerbesluit is genomen (binnen vier dagen). De BAG-beheerder
verleent aan de te slopen objecten de status ‘sloopvergunning verleend’
en verwerkt de gegevens van het te bouwen pand, verblijfsobject(en)
en adres (nummeraanduiding(en)) gelijktijdig binnen vier dagen na de
datum van de beschikking in de BAG-registratie.
Op grond van het huisnummerbesluit worden één of meer postcodes
aangevraagd bij TNT Post. Het huisnummerbesluit wordt aan belang-
hebbenden verstuurd. De nummeraanduiding wordt geregistreerd in
het Basis registratie Adressen met een koppeling aan de openbare ruimte
en daarmee automatisch aan de woonplaats. Dit moet een bestaande
openbare ruimte zijn; bij nieuwe openbare ruimten moet hierover
dus tijdig een besluit zijn genomen en moet deze tijdig zijn opgevoerd
in de BAG.Alle belanghebbenden worden geïnformeerd: zowel de
interne afdelingen als de externe (semi-)overheidsinstanties, maar ook
de direct belanghebbenden zoals projectontwikkelaars en bouwbe-
drijven. De BAG-beheerder archiveert de brondocumenten, bestaande
uit het huisnummerbesluit en de omgevingsvergunning (inclusief de
geometrische ondergrond).
024 | Handreiking BAG-Wabo
Besluitvorming
Burgerperspectief
Bert Burger ontvangt een beschikking. Hiermee beschikt hij
over een omgevings vergunning om te slopen en te bouwen.
Met slopen mag hij pas starten nadat de bezwaar termijn van
6 weken is verlopen. Met bouwen mag hij direct beginnen,
zolang hij zich maar realiseert dat er nog een bezwaartermijn
van zes weken loopt en het risico bestaat dat de vergunning
naar aanleiding van beroep en bezwaar alsnog wordt inge-
trokken. (Zie art 3.12, lid 8 Wabo & art 3.18 lid 2 Awb.)
Gemeenteperspectief minimaal gebruik OmgevingsloketHet proces loopt op rolletjes. De verschillende adviezen worden
gebundeld tot één ontwerpbeschikking. De adviezen kunnen
de volgende uitkomsten hebben:
• Positief
• Negatief
• Er is een aanhoudingsgrond (art. 3.3. Wabo).
In dit geval zijn er voor Bert Burger geen problemen want
alle adviezen zijn positief. Het beschikkingsdocument wordt
opgesteld. Deze beschikking moet de gemeente bekendmaken
door middel van een publicatie in het lokale huis-aan-huis blad.
Hopelijk maakt geen van de omwonenden bezwaar.
24 | Handreiking BAG-WABO
B3 C DImplementatie
De gemeente moet de volgende processen ontwerpen
en invoeren:
• Het samenstellen van de beschikking aan de hand van
de gebundelde adviezen
• Het synchroniseren van de processen vergunningverlening
en nummertoekenning
• Het proces dat na het gereedkomen van de beschikking
de BAG-beheerder wordt ingeseind
• Na het gereedkomen van de beschikking moet het besluit
bekend worden gemaakt.
Handreiking BAG-Wabo | 25
A B1 B2Start sloop
Burgerperspectief
Bert Burger start met de sloop na 6 weken als de beroep- en
bezwaartermijn is verstreken.
Bert laat ceremonieel de sloopkogel slingeren. Frits van Ambt
fietst juist op dat moment langs, stapt af en feliciteert Bert met
het heugelijke moment, maar waarschuwt hem dat de start
van de sloop wel even gemeld moet worden bij de gemeente.
Bert belt diezelfde dag met de gemeente om de start van de
sloop door te geven.
Gemeenteperspectief minimaal gebruik OmgevingsloketBert Burger neemt telefonisch contact op met Frits van Ambt.
Een collega van Frits neemt op en vraagt of hij Bert kan helpen.
Bert meldt dat de sloop is begonnen. De collega bedankt Bert
voor de mededeling en belooft Frits hiervan op de hoogte
te stellen.
26 | Handreiking BAG-WABO
B3 C DWabo-proces
De medewerker BWT pakt het signaal van de collega van
Frits op en registreert in het BWT-processysteem de melding:
‘start sloop’.
Implementatie
Leg de processen voor de afwikkeling van sloopgerelateerde
zaken vast in het procedurehandboek BWT. Te denken valt
hierbij aan:
• afsluiten nutsvoorzieningen
• informeren van brandweer
• signaal naar handhaving (controle asbest etc.).
Handreiking BAG-WABO | 27
A B1 B2BAG-proces
Vanuit het BWT-systeem ontvangt de BAG-beheerder een
signaal dat de sloop voltooid is.
De BAG-beheerder voert de volgende mutaties op de BAG uit:
1. Nummeraanduiding
De status van de nummeraanduiding wordt gezet op ‘naam-
geving ingetrokken’
2. Verblijfsobject
De status van het verblijfsobject wordt gezet op
‘Verblijfsobject ingetrokken’
3. Pand
De status van het pand wordt gezet op ‘Pand gesloopt’. Dit
werkt direct door in alle aan het pand gerelateerde objecten
en de geometrie.
De BAG-beheerder archiveert de bijbehorende
brondocumenten.
WOZ krijgt de melding ‘pand gesloopt’.
Sloop gereed
Burgerperspectief
Nadat de sloop voltooid is geeft Bert Burger een seintje
aan Frits van Ambt. Bert heeft daar zelf baat bij aangezien
het verdwijnen van het oude pand direct doorwerkt in
de WOZ-waarde en dus in zijn WOZ aanslag.
Gemeenteperspectief minimaal gebruik OmgevingsloketDe telefoon van Frits van Ambt rinkelt. Het is Bert Burger.
Hij meldt dat de sloop gereed is. Frits kan nu de diverse acties
binnen de gemeente uitzetten.
28 | Handreiking BAG-WABO
B3 C DWabo-proces
De melding ‘sloop gereed’ van Frits van Ambt wordt geregi-
streerd in het BWT-systeem. De BWT-medewerker stuurt
een signaal naar de BAG-beheerder.
Handreiking BAG-Wabo | 29
A B1 B2BAG-proces
De BAG-beheerder ontvangt van de afdeling BWT de melding
dat de bouw is gestart. De bijbehorende brondocumenten
worden gearchiveerd en in de BAG krijgen de (nieuwe) pand-
gegevens de status bouw gestart.
Start bouw
Burgerperspectief
Bert Burger heeft de waarschuwing van Frits van Ambt bij
de aanvang van de sloop ter harte genomen. Dit keer geeft hij
keurig op tijd de start van de bouw door aan de gemeente.
Bert gaat (samen met zijn aannemer) aan de slag.
Gemeenteperspectief minimaal gebruik OmgevingsloketFrits van Ambt ontvangt een telefoontje van Bert Burger met
de melding dat er nu wordt gestart met de bouw. Frits geeft
deze melding door aan de afdeling BWT.
30 | Handreiking BAG-WABO
B3 C DWabo-proces
De afdeling BWT krijgt van Frits de melding door en registreert
deze in het BWT proces systeem. Er gaat een brondocument
naar de BAG-beheerder. Dit kan de melding zijn, een proces-
verbaal van de waarneming opgesteld door bijv. een bouw-
inspecteur of het gehele bouwdossier.
Bij aanvang en tijdens het bouwproces heeft de afdeling
BWT en/of Milieu meldingen nodig om indien gewenst de
voortgang te kunnen bewaken. Volgens het bouwreglement
van de gemeente dient Bert of zijn aannemer de gemeente
minstens twee werkdagen van te voren op de hoogte te stellen:
• Bij de aanvang van de werkzaamheden
• Bij het aanvangen van de ontgravingswerkzaamheden
• Bij de aanvang van de grondverbeteringstrajecten
• Bij het storten van beton.
Implementatie
Voor deze fase heeft de gemeente de processen ingericht
waardoor:
• De melding van de burger aan het loket (in persoon, per
telefoon, fax, internet of briefkaart) resulteert in een melding
aan de afdeling BWT
• De afdeling BWT na het verwerken van de melding in het
processysteem de brondocumenten en de melding door-
geeft aan de BAG-beheerder.
Handreiking BAG-WABO | 31
A B1 B2BAG-proces
De BAG-beheerder ontvangt met de melding vanuit het
BWT-proces de brondocumenten en (indien het BWT-proces is
afgerond) het volledige bouwdossier. Het object krijgt binnen
vier dagen na de melding in de BAG de status “pand in gebruik
(niet ingemeten)”. Voor de BAG is het niet relevant of het object
“bouwkundig gereed” is. Dit is wel van belang voor de afronding
van het BWT proces. Dit is vervolgens input voor topografie.
De BAG-beheerder geeft de afdeling Geo-Informatie opdracht
de definitieve geometrie van het pand in te meten.
032 | Handreiking BAG-Wabo
Bouw gereed
Burgerperspectief
Na oplevering van het nieuwe pand kunnen Bert Burger en
zijn moeder hun nieuwe woningen gaan betrekken. In principe
moet Bert direct na ingebruikname hier een melding van maken
op het gemeentehuis. Frits heeft in een eerdere fase aan Bert
een ‘statiegeldkaart’ gegeven. Als Bert met deze kaart direct
de ingebruikname meldt krijgt hij een klein deel van de leges
van de gemeente terug.
Gemeenteperspectief minimaal gebruik OmgevingsloketFrits krijgt de ‘statiegeldkaart’ van Bert terug. Deze kaart heeft
de gemeente een jaar geleden ingevoerd omdat het gereed
melden niet het eerste is waaraan een burger denkt als een huis
wordt opgeleverd. De statiegeldmethode is een optie en geen
standaard maar scheelt in elk geval een aantal huisbezoeken.
32 | Handreiking BAG-WABO
B3 C DWabo-proces
De afdeling BWT registreert de melding bouw gereed. Dat
wil niet zeggen dat het BWT proces is afgerond en het dossier
gesloten kan worden. Er vinden nog nacontroles plaats en het
pand moet eventueel nog worden ingemeten. Deze stap is de
laatste interactie tussen de Wabo en de BAG. Vanuit BWT gaat
er een signaal naar de BAG-beheerder dat het pand “gebruiks-
gereed” is. De handhaver/bouwinspecteur BWT geeft aan het
eind van het BWT-proces de voltooidverklaring af. Het bouw-
werk voldoet dan aan de voorschriften/vergunning.
Formeel mag Bert Burger pas zijn intrek nemen ná de
gereedmelding.
Implementatie
Voor deze stap moeten de procedures zijn ontworpen en
ingevoerd om vanuit BWT te melden dat de bouw gereed is.
Gemeente Burgerland moest aanvankelijk veel moeite doen
om burgers en bouwers te bewegen de bouw gereed te
melden. Sinds enige tijd werkt Burgerland met “statiegeld”.
Elke aanvrager die tijdig meldt dat de bouw is afgerond krijgt
een klein deel van de leges terug, deze aanpak blijkt goed te
werken. Na sluiting van het bouwdossier dienen alle stukken
– dus inclusief correspondentie, verslagen etc. – integraal te
worden gearchiveerd. Het ligt voor de hand om dit vanuit BWT
te organiseren aangezien deze afdeling/dienst de laatste activi-
teiten in het proces verricht.
Handreiking BAG-WABO | 33
De handreiking BAG-Wabo is bedoeld voor alle gemeenteambtenaren die te maken krijgen met de BAG en/of de omgevingsvergunning. Met dit document willen we inzicht geven in de samenhang tussen beide wettelijke toepassingen.
Meer achtergrondinformatie is te vinden via de volgende links:
Het stelsel basisregistraties:• http://www.e-overheid.nl/sites/stelselbasisregistraties/
stelselbasisregistraties.html
De BAG: • http://wetten.overheid.nl/BWBR0023466• http://bag.vrom.nl
De Wabo• www.vrom.nl/omgevingsvergunning• http://omgevingsvergunning.vrom.nl• http://wetten.overheid.nl/BWBR0024779• http://www.omgevingsloket.nl• http://www.Stadswerk.nl
Voor hulp bij implementatie gaat u naar de volgende links• http://www.egem-iteams.nl• http://www.egem-iteams.nl/nup-de-praktijk• http://www.e-overheid.nl/home.html
Nawoord
34 | Handreiking BAG-Wabo
Handreiking BAG-Wabo | 35
Vertegenwoordigers deelnemende gemeenten
Dhr. F.M. Lensen, senior medewerker vastgoedinformatie, gemeente Dalfsen Dhr. ing. J. Webbink, hoofd afdeling Milieu en Bouwen, gemeente DalfsenDhr. H. Blaak, waarderingsdeskundige WOZ, gemeente EmmenDhr. Mr. H.K. Doedens, senior juridisch medewerker, gemeente EmmenMevr. K. Pastoor, senior medewerker/coördinator WOZ, gemeente EmmenDhr. C.W. Chiang, medewerker Geo-Informatie, gemeente MeppelDhr. W.H. Swartjes ing., coördinator vergunningen, gemeente MeppelDhr. M.J.W. Crince, medewerker geo-informatie, gemeente MeppelDhr. G. van Alst, Afdeling Publiek, Hoofd eenheid Vergunningen en handhaving, gemeente SmallingerlandDhr. J. Postema, Hoofd afdeling Publiek, gemeente Smallingerland Dhr. Ing. R. van der Wijk, coördinator geo-informatie, gemeente Smallingerland
Namens EGEM-I en RenoirDhr. A. Bruggeman, projectleider BAG – WaboDhr. P.C.A. Bossina, projectsecretaris BAG – Wabo
Meer informatie
Meer informatie over de Wabo vindt u op Kennisplein Omgevingsvergunning, www.omgevingsvergunning.vrom.nl Meer informatie over de BAG vindt u op www.bag.vrom.nl of www.minvrom.nl, dossier BAG.
Colofon
36 | Handreiking BAG-Wabo
VRO
M 9
209
/ Dec
embe
r 200
9
Dit is een publicatie van: Ministerie van VROMRijnstraat 8 | 2515 XP Den Haag | www.vrom.nl