Download - Hava Kirliliği ve Neticeleri (08/04/2011)
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
1/122
Kmil B. VARINCAYldz Teknik niversitesi
evre Mhendislii Blm
8 Nisan 2011 Cuma 1
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
2/122
Londrada hava kirlilii
Tarih:5 Aralk 1952
Yer:Londra
Olay:Ani ve byk aplbir hava kirlenmesi
Sonu:4000 l
8 Nisan 2011 Cuma 2Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre MhendisliiBlm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
3/122
Hava kirlilii nedir?Nasl tanmlanr?
Hava kirlilii niye olur?Nasl meydana gelir? Sebepleri, kaynaklar nelerdir?
Hava kirlilii olursa ne olur?Neticeleri nelerdir?
Hava kirlilii nlenemez mi? Nasl?
Ben ne yapabilirim?
8 Nisan 2011 Cuma 3
Akla gelen sorular
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
4/122
8 Nisan 2011 Cuma4
Dnya
Ekvator ap:12.756,28 km
Ekvator evresi:40.075 km
Yzey alan:
510.067.420 km2
Hacim:1,08 x 1012 km3
Yzey scakl:
14C (287 K)
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
5/122
8 Nisan 2011 Cuma 5
Hava
Hava, bir gaz karmdr.%78,084 azot, %20,946oksijen, %0,934 argon vegeri kalan %0,03768lk
ksmda ise karbondioksit vedier gazlardan oluur.
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre MhendisliiBlm
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7a/Atmosphere_gas_proportions.svg -
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
6/122
8 Nisan 2011 Cuma 6
Hava kirlilii
Kirlilik, dengeninbozulmasdr.
Hava kirlilii, havann doalieriinin deimesi,dengenin bozulmasdr.
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre MhendisliiBlm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
7/122
Gaz Kirleticiler
(CO, CO2, SOx, NOx, vb)
Kalc organik kirleticiler
(Dioksin/furan, PCB vb.) Ar metaller
(Kurun, cva, kadmiyum, nikel vb.)
Partikler madde (PM)
Hava kirleticileri
8 Nisan 2011 Cuma 7Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
8/122
Gaz kirleticiler
Gaz kirleticilerfosil yaktlarn yaklmas sonucu olutuklar iinatmosferin kompozisyonunun deiiminde katklar byktr. Azotoksitler genellikle NO olarak salnrlar ve atmosferde ozon veradikallerle hzl bir ekilde reaksiyona girerek NO2yi olutururlar.Bunun yannda atmosferin en alt tabakasnda NO2 ve uucu organik
bileiklerin gne ile reaksiyona girmesiyle troposferik ozonoluur. Esas antropojenik kaynaklar hareketli ve noktasal yanmakaynaklardr. CO2yanmann, CO tam olmayan yanmann rndr.COnun esas kayna tama aralardr. Kkrt ierikli fosil yaktlarn(kmr ve ar yalar) yaklmas SO2nin antropojenik kaynadr.Kkrt ierikli madenlerin erimesi, volkanlar ve okyanuslar SO2nindoal kaynaklardr. Yanma proseslerinde yakt yaklmas ve tama
aralarnda yanma sonucu oluan dier bir kirletici uucu organikbileiklerdir. VOCler benzen gibi organik yapda kimyasal trleriierirler. Gaz kirleticilerin byk ksm solunup ve solunum sisteminietkilerken VOCler ise kansere neden olurlar.
8 Nisan 2011 Cuma 8Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
9/122
Kalc organik bileikler
Kalc organik bileiklerkimyasallarn toksik grubu olarakformlanrlar. Bu bileikler evrede uzun sre bozunmadankalabilirler ve besin zincirinde birikirler. Kalc organikbileikler pestisitleri, dioksin/furan, PCB (poliklorlubifenil)ve dier klorlu organik trleri ierir. Dioksinler tam olmayanyanma srasnda ve klor ieren materyallerin yanmas ileoluurlar. Bu bileikler atmosfere salndktan sonra toprakta,suda ve canllarn ya dokularnda birikirler.
8 Nisan 2011 Cuma 9Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
10/122
Ar metaller
Ar metaller, esas olarak metal elementlerini ierir. Bumetaller Dnyann kabuundaki doal bileenlerdir.Metaller indirgenemez ya da paralanamazlar. Ancak havaaraclyla (atmosferik tama) tanp toprak, su veinsanlarn besinlerine girebilirler. Bunun yannda metalleryanma ve atksu dearj gibi evreye ok eitlikaynaklardan girebilmektedirler. Metallerin ok kk birksm insan vcuduna iz element olarak girer ve bu izelementler normal metabolik reaksiyonlar iin gereklidir.
Yinede yksek konsantrasyonlarda metaller toksikolabilirler. Ar metaller vcutta biyoakmle olurlar.Metabolize edilmeleri ve vcuttan atlmalar ok yavaolduu iin vcutta hzl bir ekilde birikirler.
8 Nisan 2011 Cuma 10Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
11/122
Partikler madde
Partikler madde, hava iinde askda halde bulunanpartikllerin eitli ve kompleks karmn ierir. Partiklermadde doal ve antropojenik faaliyetler sonucu oluur.Partikler maddenin esas kaynaklar fabrikalar, enerji tesisleri,yakma tesisleri, inaat faaliyetleri, yangnlar ve rzgrdr.
Partikllerin boyutu ok deiiktir (PM2.5 ve PM10 aerodinamikaplar 2,5m ve 10 mden kk olanlar) ve farklkategorilerde tanmlanabilirler. Ultra ince (ultra fine)partikller aerodinamik ap 0.1 mden kk olanlar ve ince(fine) partikller aerodinamik ap 1 mden kk olanlar vekaba (coarse) partikller ap 1 mden byk olanlardr. Bupartikller solunum sisteminde depolanabilirler. PM10 st
solunum sisteminde depolanrken ince ve ultra ince partiklleralveollerde birikirler. PMin sala etkilerini deerlendirmekiin nemli rol oynayan parametreler partikl ap, yzeyi,kompozisyonu ve saysdr. Ultra ince ve ince partikller salketkisi bakmndan kaba partikllerden daha tehlikelidir.
8 Nisan 2011 Cuma 11Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
12/122
Partikler madde (PM) terimi, havada bulunan katpartikller ve sv damlacklar ifade eder.
nsan faaliyetleri sonucu ve doal kaynaklardan, dorudanatmosfere karr ve dier kirleticiler ile reaksiyona girerler.
PM2,5 ince partikller Tm yanma prosesleri ve baz endstriyel prosesleri
ierir. Solunum sistemi iine girerek birikim yaparlar. PM10 kaba partikller
Kaba partikl kaynaklar ise krma, tme ilemleri,
yollardan kalkan tozlardr.
8 Nisan 2011 Cuma 12
Partikler Madde (PM)
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
13/122
8 Nisan 2011 Cuma 13
Karbondioksit (CO2)
17. yzyln balarndakefedilmi;
Erime noktas:57C (216 K),
Kaynama noktas:
78C (195 K), Renksiz, kokusuz;
Atmosferde %0,035 oranndabulunan;
Karbon ieren maddelerinyaklmas, ile ortaya kanbir gazdr.
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre MhendisliiBlm
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/41/Carbon-dioxide-3D-vdW.png -
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
14/122
8 Nisan 2011 Cuma 14
Kkrt dioksit (SO2) Erime noktas:
72.4 C (200.75 K) Kaynama noktas:
10 C (263 K) Renksiz, keskin kokulu
reaktif bir gaz Kkrt ieren maddelerinyaklmas, metal ergitmeilemleri ve dierendstriyel prosesler sonucuoluur.
Hrltl solunum, gsskmas ve kesik nefesalmaya sebep olur.
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre MhendisliiBlm
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/93/Sulfur-dioxide-3D-vdW.png -
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
15/122
8 Nisan 2011 Cuma 15
Azot dioksit (NO2) Erime noktas:
-11.2C (261.95 K) Kaynama noktas:
21.1C (293.25 K) Krmzms kahverengi renkli; Yanma sonucu oluur,
Astm gibi solunum hastalolan yetikinler ve ocuklarda;ksrk, hrltl solunum vekesik nefes alma gibi solunumbelirtilerine neden olabilir.Ksa sreli maruziyet dahiakcier fonksiyonunu etkiler.
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre MhendisliiBlm
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1a/Nitrogen-dioxide-3D-vdW.png -
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
16/122
Hava kirliliinin kaynaklarn snfa ayrabiliriz.
Nokta Kaynak Byk emisyon kaynaklar, endstri kurulular
izgi Kaynak (Hareketli Kaynak)
Karayollar vb
Alan Kaynak
Meskun alanlar
8 Nisan 2011 Cuma 16
Hava kirliliinin kaynaklar
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
17/122
8 Nisan 2011 Cuma 17
Nokta kaynaklar
Tek bana olduka fazla miktarda kirlilie sebep olan tesisler
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre MhendisliiBlm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
18/122
8 Nisan 2011 Cuma 18
izgi kaynaklar (hareketli kaynaklar)
Karayollarnda aralardan kaynaklanan emisyonlardr.
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre MhendisliiBlm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
19/122
8 Nisan 2011 Cuma 19
Alan kaynaklar
Meskun mekanlarnda iinde bulunduu yayl emisyonkaynaklar
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre MhendisliiBlm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
20/122
8 Nisan 2011 Cuma 20
Dalm - Dispersiyon
E: salm, C: evre konsantrasyon, D: kme
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre MhendisliiBlm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
21/122
8 Nisan 2011 Cuma 21
Hava kirliliinin neticeleriHava kirlilii
Asityamurlar
Canl-cansz
varlklarzerinde
tahribat vetahriat
HavaKalitesininbozulmas
Solunumrahatszlklar
Hastalklar
Zehirlenmeler
lmler
OzonTabakasnnncelmesi
Scaklkdeiimleri
Buzulerimeleri
Basn
merkezlerindedeiim
Sera etkisi
Denizseviyesindeykselme
Rzgar kuaklarndadeiim
Kresel Isnma
klim Deiiklii
U meteorolojikolaylar
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
22/122
8 Nisan 2011 Cuma 22Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
23/122
almalar, hava kirleticilerinin hepsinin yksekkonsantrasyonlarda solunum yollarn etkilediinigstermitir. Bunun yannda benzer etkiler daha dkkonsantrasyonlara uzun sre maruz kalma sonucunda da
grlmtr. Grlen semptomlar burun ve boazda tahri,akcierlerde dz kaslarn evresinin skmasndan dolayhava yollarnn daralmas, ksrk, hrlt, ksa nefes almagibi problemlerin olumas, astm gibi sralanabilir. Akcierlezyonu (doku bozukluu) ya da akcier hastalklar akcieriltihaplanmasnn balamasyla daha da iddetlenir. Hava
kirleticileri; rnein NOxler solunum enfeksiyonlarnarttrr. Sonu olarak hava kirleticilerine uzun sre maruzkalma akcier fonksiyonunu azaltr, astm, anfizem veakcier kanserine neden olur.
Solunum Sistemi
8 Nisan 2011 Cuma 23Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
24/122
Karbonmonoksit (CO) hemoglobine balanr ve onun oksijentama kapasitesini azaltr. Bu durum oksijen eldesiniazaltarak farkl organlarn, zellikle yksek miktarda oksijentketen (kalp, beyin) organlarn fonksiyonunu etkiler.
Akcier iltihab dnda, partikler madde kandaphtlamaya neden olur ve kan damarlarn etkiler. Bu dabir eit kalp hastal olan (angina) ve mikrokardialbozulmalara nclk eder. Taikardi, kan basnc vekanszlk da (anemi) art ar metal (cva, nikel, arsenik vb)
kirlilii sonucu grlr. En son yaplan epidemiyolojikalmalar dioksin ile ilgilidir. Dioksine maruz kalndktansonra kalp hastalklarnn neden olduu lm oranartmaktadr.
Kardiyovaskler Sistem
8 Nisan 2011 Cuma 24Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
25/122
Sinir sistemi ar metaller ve dioksinlerden etkilenmektedir.Arsenik, cva ve kuruna maruz kalma sonucunda bellekkarkl, uyku dzensizlii, fke, yorgunluk, el titremesi,bulank grtme, heceleri kartrarak okuma gibi
semptomlarn grld belirlenmitir. Dioksinler siniriletim hzn azaltrlar ve ocuklarn zihinsel geliiminibozarlar .
Sinir Sistemi
8 Nisan 2011 Cuma 25Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
26/122
riner Sistem
Ar metaller bbrekte hasara neden olurlar. Giri tplerininfonksiyonu bozulur. Dk molekl arlkl proteinlerinvcuttan atlm artar. Bunun yannda ar metaller taoluumunu ve kanser riskini arttrrlar.
Sindirim Sistemi
Dioksinler karacierde hcre hasarna neden olurlar, kandaki
enzim seviyesinde art grlr, sindirim sistemi vekaracier kanserlerine neden olurlar.
riner ve Sindirim Sistemi
8 Nisan 2011 Cuma 26Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
27/122
8 Nisan 2011 Cuma27
Kirlilik haritalar (NO2)
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
28/122
HK, yaadmz evredeki hava kalitesinin gnlk olarakrapor edilmesi iin kullanlan bir indekstir.
Yaadmz blgenin havasnn ne kadar temiz veya kirliolduu ve ne tr salk etkilerinin oluabilecei konusundabilgiler verir.
HK, kirli havann solunmasndan bir ka saat sonra veya birka gn iinde oluabilecek salk etkilerini belirtir.
8 Nisan 2011 Cuma28
Hava Kalite ndeksi (HK)
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
29/122
8 Nisan 2011 Cuma 29
HK snflandrmalar
Hava Kalitesi ndeksi(HK)
Salk Seviyesi Renkler
HK belirtilen aralktaolduunda ...Hava kalitesi ... renk ile sembolizeedilir
0 - 50 yi Yeil51 - 100 Orta Sar
101 150 Hassas gruplar iin salksz Turuncu151 - 200 Salksz Krmz201 - 300 ok Salksz Pembe301 - 500 Tehlikeli Kahverengi
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre MhendisliiBlm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
30/122
CO iin HKnin 100 olmas, 9400 g/m3 (9 ppm) CO
seviyesine karlk gelir. (ortalama 8 saat)
SO2iin HKnin 100 olmas, 383 g/m3
(0.14 ppm)SO2seviyesine karlk gelir. (ortalama 24 saat) NO2nin ksa sreli salk etkileri, HK deeri 200n
zerine kncaya kadar olumaz. Bu nedenle, HK,NO2iin 201in altnda hesaplanmaz. NO2 iin
HKnin 201 olmas, 1242 g/m3 (0,65ppm). NO2seviyesine karlk gelir. (ortalama 24 saat) PM10iin HKnin 100 olmas, 150 g/m3 PM10
seviyesine karlk gelir. (Ortalama 24 saat)
8 Nisan 2011 Cuma30
HK deerleri
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
31/122
Nedir? Ne yapar?
8 Nisan 2011 Cuma31Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
32/122
Asit yamuru asidik kimyasallarn yamur, kar, sis, iveya kuru paracklar halinde dmesine verilenisimdir.
Atmosfere yaylan kkrt dioksit ve azot dioksitgazlarnn kimyasal dnmlerden getikten sonrabulutlardaki su damlacklar tarafndan emilmesi ileoluur. Daha sonra bu damlacklar yeryzne yamur,kar gibi yollarla derler.
Bu topran asitlik miktarn arttr ve tatl su
kaynaklarnn kimyasal dengesini bozar. Havadaki tipikkarbondioksit konsantrasyonunda oluan yamurun pH'5.6 civarnndadr. Bu yzden pH' 5.6'nn altndakiyamur asit yamuru olarak nitelendirilir.
8 Nisan 2011 Cuma32
Asit yamurlar
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
33/122
8 Nisan 2011 Cuma33
Asit yamurlar
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
34/122
Dnden bugne Dnyann scaklk deiimi ve dourduu sonular
8 Nisan 2011 Cuma34Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
35/122
8 Nisan 2011 Cuma35
Dnyann Scaklk Deiimi
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
36/122
Dnyann durum ve hareketindeki deiiklikler
Kta kayma hareketleri ve da oluumlar
Yanarda faaliyetleri Gneteki deiimler
8 Nisan 2011 Cuma36
Scaklk deiiminin sebepleri
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
37/122
8 Nisan 2011 Cuma 37
Dnyann hareketinin deimesi
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
38/122
Kta kayma hareketleri ve da oluumlar okyanus akntsistemi ve rzgar sistemlerini deitirdiinden iklime etkiyaparlar.
8 Nisan 2011 Cuma 38
Kta hareketleri
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
39/122
Dnyann en souk blgesi,
Avustralyann iki kat byklnde,
15 milyon yldr %98i buz,
Dnyadaki buzullarn %90i, temiz suyun %70i burada, Buz kalnl 1,5-4,5 km,
Gelen nn %80-85ini yanstr,
Dnya ikliminin soutma sistemidir,
Rzgar sistemi ve okyanus aknt sistemini etkiler
8 Nisan 2011 Cuma 39
Antarktika
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
40/122
8 Nisan 2011 Cuma 40
Okyanus aknt sistemi - tayc bant
Okyanuslar aras su al-veriinisalar,
Dnyadaki rmaklarn 20 katkadar su tar,
Is transferini salar, Bat Avrupa bu bant sayesinde10 derece daha scak
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre MhendisliiBlm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
41/122
8 Nisan 2011 Cuma 41
Yanarda faaliyetleri
Yanarda patlamalarylaatmosfere ok bykmiktarlarda toz ykselir. Butozlar, gne nlarnn geiiniengelleyen bir tabaka olutururve bylece dnyann scaklda der.
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre MhendisliiBlm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
42/122
8 Nisan 2011 Cuma 42
Scaklk-Aerosol ilikisi
1991de Filipinlerdeki Pinatubo yanardann patlamasylatonlarca kkrt dioksit stratosfere yaylm ve orada slfrik asitdamlacklarna dnmt. Tm dnyaya yaylan bu ayresolbattaniyesi, gelen gne nlarn yanstt gibi dnyann ssnda souruyordu. Bu yznden de bir yl boyunca dnyannortalama scaklnda bir d yaanmt.
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre MhendisliiBlm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
43/122
Gne'in manyetik alanndaki deiimler ve Gne lekeleri,yaylan enerji miktarn etkiler. Bu da doal olarak Dnya'nnald enerji miktarnn deimesine yol aar. Ve iklimleretkilenir.
8 Nisan 2011 Cuma 43
Gneteki deiimler
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
44/122
Bugn aslnda, bundan 50 milyon yl nce balam olansouk dnemin iindeki ksa sreli scak vahalardanbirindeyiz. Byk bir olaslkla da vahann sonu grnmeyebalad.
Buna gre dnya u anda artk souma eiliminde olmal.Ancak son 150 yllk gzlemler, bir eylerin sanki tersgittiini gsteriyor.
Soumuyor, snyoruz.
8 Nisan 2011 Cuma 44
Isnyoruz
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
45/122
Scaklk kaytlar
Gl ve akarsulardaki scaklk art
Buzul erimeleri Deniz kabarmalar
Atmosferde scakln 0 dereceye indii yksekliin artmas
1970ten bu yana her sene 4,5 m artyor
8 Nisan 2011 Cuma 45
Isnmann delilleri
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
46/122
8 Nisan 2011 Cuma 46
Scaklk kaytlar
1860-2000 yllar arasnda 0,7 derecelik bir art
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre MhendisliiBlm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
47/122
Yeni Zelanda'daki buzullar yalnzca 20 ylda ktlelerininn yitirdiler,
spanyada 1980'de 27 olan buzul says bugn 13e dmdurumda,
Peru Andlar'ndaki Qori Kalis buzulu, 1963-78 yllararasnda, ylda 4 metre kadar geri ekilirken, 1995'tebuzulun yllk geri ekilme hz 30 metreye ulat,
Afrika'da Kilimanjaro Da'ndaki buzul, 20. yzyldaktlesinin yaklak drtte n yitirdi,
Ayn dnemde Kafkaslardaki buzullarn ktlesi yarya indi,
in-Rusya snrnda, Tiyen an Dalar'ndaki buzullarsa son40 ylda yaklak % 20 kldler.
8 Nisan 2011 Cuma 47
Buzullarn erimesi
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
48/122
8 Nisan 2011 Cuma 48
Buzul erimeleri
Dnyamzn snyor olduuna ilikin en gzel delillerinden biri, orta
ve alak enlemlerde dalardaki buzullarn geri ekilmeleridir. Bu geriekili, zellikle son yirmi ylda hz kazanmtr. Buzullardanbuharlaan sular da denizlerin dzeylerinin ykselmesine yol aar. Budeer 20. yzylda 10-25 cmdir.
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre MhendisliiBlm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
49/122
8 Nisan 2011 Cuma 49
Buzul erimeleri
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
50/122
8 Nisan 2011 Cuma 50
Buzul erimeleri
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
51/122
Nedir? Nerededir?
8 Nisan 2011 Cuma 51Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
52/122
8 Nisan 2011 Cuma 52
Ozon bilgisinin zamansal geliimi
1840 : Ozon kefedildi, 1880 : Gnein ultraviyole
nlarna kar bir filtrevazifesi yapt vestratosferde bulunduu farkedildi,
1920 : Ozon tabakas ileilgili ilk sistematik lmlerbalad,
1985 : Ozon deliikefedildi,
1987 : Montreal Szlemesiimzaland.
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii
Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
53/122
8 Nisan 2011 Cuma 53
Atmosfer ve tabakalar
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
54/122
8 Nisan 2011 Cuma 54
yi-Kt ozon
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
55/122
8 Nisan 2011 Cuma 55
Ozon tabakasnn incelmesi
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
56/122
8 Nisan 2011 Cuma 56
Ozon tabakasn
zledim!
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii
Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
57/122
Nedir? Nasl oluyor?
8 Nisan 2011 Cuma 57Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
58/122
8 Nisan 2011 Cuma 58
Gelen enerjinin dalm
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
59/122
8 Nisan 2011 Cuma 59
Doal Sera Etkisi
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
60/122
8 Nisan 2011 Cuma 60
Sera Gazlar
Su buhar (H2O)
Ozon (O3)
Karbondioksit (CO2)
Metan (CH4)
Azot oksit (N2O)
Kloroflorokarbonlar (CFC)
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii
Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
61/122
8 Nisan 2011 Cuma 61
Kresel Isnmaya katklar
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
62/122
1860dan bu yana meydana gelen 0,7 derecelik artn %60karbondioksitten kaynaklanyor.
Atmosferdeki karbondioksit miktar son 200.000 yln en stdzeyinde
Sorumlusu: nsanolu
8 Nisan 2011 Cuma 62
Karbondioksitin sera etkisi
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
63/122
8 Nisan 2011 Cuma 63
Karbondioksitteki art
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
64/122
8 Nisan 2011 Cuma 64
Gemi dnemler CO2deiimi
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
65/122
8 Nisan 2011 Cuma 65
Olaylarn karbondioksit art ile ba Yz elli yllk scaklk kaytlar,
Dnyann bu dnemde 0,5-0,7C kadar sndn ortayakoyuyor. Bilim adamlar,endstri devrimiyle birlikteatmosferde karbondioksit vemetan gibi sera gazlarndakiartmasnn bu snmayla ilikili
olduunu dnyorlar. nkbuz rnekleri zerinde yaplanalmalar, yz binlerce ylboyunca atmosferdeki sera gazoranlarnn Dnyannscaklyla birlikte artpazaldn gsteriyor.
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii
Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
66/122
8 Nisan 2011 Cuma 66
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii
Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
67/122
8 Nisan 2011 Cuma 67
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii
Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
68/122
8 Nisan 2011 Cuma 68
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii
Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
69/122
8 Nisan 2011 Cuma 69
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii
Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
70/122
8 Nisan 2011 Cuma 70
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii
Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
71/122
8 Nisan 2011 Cuma 71
Dier emisyonlar
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
72/122
8 Nisan 2011 Cuma 72
Kii ba karbondioksit salnm
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
73/122
8 Nisan 2011 Cuma 73
Tahmini toplam salnm
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
T h i i k b di k i d i
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
74/122
8 Nisan 2011 Cuma74
Tahmini karbondioksit dzeyi Kresel snmann
durdurulabilmesi iin tmlkelerin atmosfere saldklarCO2miktarnda ok ciddi birazalma olmas gerekiyor. Nevar ki ne sanayilemi lkelerne de gelimekte olanlar bu
ynde her hangi bir nlemalmyorlar. Karbon dioksitdzeyi de azalmak yle dursunsrekli olarak ykseliyor; buhzla giderse 2100de 1850dekidzeyinin 3 katna kmas
bekleniyor.
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii
Blm
M t (CH )
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
75/122
8 Nisan 2011 Cuma75
Metan (CH4)
Havadan hafif, renksiz,
kokusuz, Atmosferde CO2miktarnn
1/200 kadar,
Is tutma kapasitesi CO2in
20 kat, Atmosferde kalma sresi 10
yl,
Kresel snmann %10-15inden sorumlu,
Her yl %1 orannda artyor.
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii
Blm
Kl fl k b l (CFC)
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
76/122
Kloroflorokarbonlar (CFC) 1928 ylnda yeni bir gaz tr olan
kloroflorokarbonlar bulunur. Ksaca CFColarak gsterilen bu gazlar ok ilginzelliklere sahiptir: Zehirli deil, korozifdeil, yanc deil, olduka kararl, uzunmrl ve uucu. Bu stn zelliklerindendolay harika gaz olarak adlandrlankloroflorokarbon gazlar, ksa zamanda
ok geni uygulama alan bulur. zelliklesoutucularda, iklimlendirmecihazlarnda, pskrtclerde ve kpkretiminde ok yaygn olarak kullanlr.Kullanldka ilevi biten gazlar ve atklarsrekli olarak havaya braklr. Bu gazlaruucu olduklarndan kolaylkla atmosfereyaylr. Kararl olduklarndan bozulmadanatmosferde uzun sre kalabilir vezamanla tm atmosfere yaylr. CFCgazlarnn atmosferdeki deriimi1950'lerden sonra hzla artar.
8 Nisan 2011 Cuma76
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii
Blm
M k t bl
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
77/122
8 Nisan 2011 Cuma77
Mukayese tablosuCO2 CH4 N2O CFC'ler O3 H2O
sera etkisindeki rol yksek yksek yksek yksek yksek yksek
ozon tabakasnaetkisi
artrc-azaltc artrc-azaltc artrc-azaltc Azaltc yok Azaltc
balca doalkaynaklar
doal evrim sulak alanlartopraklar, tropikalormanlar
yok hidrokarbonlar buharlama
balca insanikaynaklar
fosil yaktlar,ormanszlatrma
pirin tarlalar,hayvanlar, fosilyaktlar, biomasyanmas
gbreler, toprakkullanmnda deiim
buzdolaplar,aerosoller,endstriyel ilemler
Nox'lihidrokarbonlar,biomas yanmas
sulama
kal sresi 50-200 yl 10 yl 150 yl 60-100 ylhaftadan ayakadar
gnler
endstri ncesiyounluk (ppb)
280.000 700 285 0 10 bilinmiyor
imdiki younluk 363.000 1.670 310CFC-11: 0,26 CFC-12: 0,52 CFC-113:0,08
20-40 (kuzeyyarmkrede)
3.000-6.000(stratosferde)
art hz 0,50% 0,90% 0,30% 4% %0,5-2 bilinmiyor
kresel snmayakatks
1 11 270 3400-7100 - -
insani seraetkisindeki pay
60% 15% 5% 12% 8% Bilinmiyor
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii
Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
78/122
Nedir? Ne oluyor?
8 Nisan 2011 Cuma 78Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
79/122
Hava, herhangi bir yerde ve zamandaki atmosfer koullarnnksa sreli durumudur. Hava, yeryznn herhangi biryerindeki scaklk, ya, nem, gnelenme, sis, bulut,rzgar ve hava basnc gibi ok saydaki deikenin
birliktelii ile aklanr. klim, yeryznn herhangi bir yerinde uzun yllar boyunca
gzlenen hava koullarnn ortalama durumudur. Ancakiklim, yalnzca ortalamaya yakn koullar deil, u deerleri(ekstremleri) ve tm istatistiksel deiimleri de ierir.
klim deiiklii, nedeni ne olursa olsun (tabii yada insanfaaliyetler neticesinde) iklim koullarndaki byk lekli(kresel) ve nemli yerel etkileri bulunan, uzun sreli veyava gelien deiiklikler biiminde tanmlanr.
8 Nisan 2011 Cuma 79
Tanmlar
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
80/122
Scaklk deiimleri,
Ya deiimleri,
Nem oranlarndaki deiimler,
Bulutluluk oranlarndaki deiimler,
Rzgar kuaklarndaki deiimler,
Basn alanlarnda deiiklik,
Gnelenme oranlarndaki deiim,
Dier meteorolojik olaylardaki deiimler
8 Nisan 2011 Cuma 80
klim Deiikliinin gstergeleri
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
81/122
Matematik modelleme
Bilgisayar destekli modeller
Tm modeller bir kresel snma olacanda birleiyor.
Ancak ne kadar olaca ve etkileri konusundaki ngrlerdeiiyor.
8 Nisan 2011 Cuma 81
Kresel iklim modelleri
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
82/122
Hidrolojik dngnn deimesi Enerji temin gvenlii Su kaynaklarnn hacminde ve kalitesinde azalma Kara ve deniz buzullarnn erimesi
Kar ve buz rtsnn alansal olarak daralmas Deniz seviyesinin ykselmesi Kuraklk ve seller klim kuaklarnn yer deitirmesi Yksek scaklklara bal salgn hastalklarn ve zararllarn
artmas sonucunda dnya leinde sosyo-ekonomiksektrleri, ekolojik sistemleri ve insan hayatn dorudanetkileyecek nemli deiiklikler
8 Nisan 2011 Cuma 82
Muhtemel etkiler
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
83/122
Kuzey kutbundaki buzullarn tamamnn eriyeceingrlyor,
Deniz seviyesinin 15-95 cm artaca ngrlyor,
Milyonlarca insann yaad Nil ve Yangtze deltalar, Po
ovas, ukurova, Banglade kylar, Pasifik'teki ada lkelerisular altnda kalacak, evrede mlteci patlamas vetoplumsal atmalar ortaya kacaktr.
Temiz su kaynaklarnn denizlere karmas ve su skntlar
8 Nisan 2011 Cuma 83
Buzullarn erimesi
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
84/122
Scaklktaki artn 1-3,5 derece olaca ngrlyor, Artan scaklktan dolay insan lmlerinde art, Scak dalgalar, kuraklk, ar yalar, seller, ortalama
scaklklarda deiiklikler, vb. ar doa olaylarnda da birart bekleniyor.
8 Nisan 2011 Cuma 84
Scaklk art
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
85/122
Aknt sistemi durabilir,
Akntnn stt yerler sour,
Akntnn getii yerlerde iklim farklar azalr,
Yangnlar, ormanszlama, erozyon, sel, frtna vekasrgalarn artmas
8 Nisan 2011 Cuma 85
Tayc bandn deimesi
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
86/122
Scak oktan kaynaklanan insan lmleri
Ozon tabakasnn incelmesinden kaynaklanan cilt ve derihastalklar, yanmalar
Stma gibi salgn hastalklarn yaylmas
Virs eitliliinin ve dalmn artmas
8 Nisan 2011 Cuma 86
nsan sal
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
87/122
Bitki ve hayvanlarn yaam alanlarnda deiiklikler
Baz bitki ve hayvan poplasyonlarnda azalma
Aalarn erken ieklenmesi, bceklerin erken ortayakmas, kularn erkenyumurtlamas
Bitki ve kara hayvan trlerinin drtte birinin yada 1milyondan fazlasnn yok olabilecek
8 Nisan 2011 Cuma 87
Canllara etkisi
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
88/122
8 Nisan 2011 Cuma 88
Dnyaya ka tane gkta arpt umurumdadeil, ben hala insan trnn ortadan kalkmasnakresel snmann neden olduuna inanyorum.
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii
Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
89/122
Farkl ya sistemleri tarm alanlarnn deimesinisalayacak,
Maliyet artacak,
Kuraklk artan yerlerde tarm azalacak,
8 Nisan 2011 Cuma 89
Tarmdaki deiimler
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
90/122
Fosil yakt yerine alternatif enerji kayna araylar
Temiz ve yenilebilir enerji kaynaklarna verilen neminartmas
8 Nisan 2011 Cuma 90
Enerji sektrne etki
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
91/122
2010 - 2020 arasnda Avrupa ktasnda scaklk ortalama 14.5santigrat derece decek. Ancak ABD ve Avrupa ktasnda,scakln 35 santigrat dereceyi getii gn says da artacak.
klimdeki dengesizlikler, tarm ve lke ekonomilerinivuracak. ngiltere souk ve kurak olacak, iklim Sibirya'yabenzeyecek.
8 Nisan 2011 Cuma 91
Pentagon Raporu
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
92/122
Deniz kabaracak, kylardaki Avrupa kentleri, ykselensularn altnda kalarak Lahey'le ayn kaderi paylaacak.
Hindistan, Gney Afrika ve Endonezya kuraklk ve alk
yznden i karklklarn penesinde dalacak. Kitleselyama olaylar balayacak.
Suya sahip olmak iin savalar kacak. Nil, Tuna ve Amazonnehirleri evresi, sava alanna dnecek.
8 Nisan 2011 Cuma 92
Pentagon Raporu
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
93/122
Su ve enerji kaynaklarn korumak iin Japonya, Almanya,Kuzey Kore, Gney Kore, ran ve Msr nkleer silahgelitirecek.
Din, ideoloji yada ulusal onur gibi gerekelere dayanan
savalar tarihe karacak, savalarn tek amac "hayattakalmak" olacak.
20 yl iinde, dnyann doal kaynaklarnn, nfusu beslemekapasitesi azalacak. Sava ve alk nedeniyle milyonlarcainsan lecek, sonunda yeryznde doal kaynaklarn
besleyebilecei sayda insan kalacak.
8 Nisan 2011 Cuma 93
Pentagon Raporu
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
94/122
ABD ve Avrupa, kurakln 400 milyon insan tehdit edeceiAfrika'dan kitlesel g aknlaryla bouacak. Zengin lkeler,gten korunmak iin birer "kale" olacak. skandinav
lkelerinden de gneye g balayacak. 8200 yl nce iklimdeiikliinin yol at dev kitlesel gn bir benzeriyaanabilir.
8 Nisan 2011 Cuma 94
Pentagon Raporu
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
95/122
2000-2400 Yllar aras:El Nino yznden iklim deiiklikleri olacak. klim deiiklinedeniyle stma,tifo gibi hastalklar yeniden ba gsterecek.Kasrga ve hortumlar dnyay kasp kavuracak. Sera etkisi iddetiniarttracak. nmzdeki 100 yl iinde meydana gelecek s
deiimleri bitki rtsn etkileyecek. Buzullarn erimesi subasknlarn arttracak. Alp dalar bata olmak zere birok blgebyk felaketlerine sahne olacak. Isnma bugnk sratiyledevam ederse 400 yl iinde Alp dalarnda kar kalmayacak.
2400-2500 Yllar araszellikle Gney Yarmkre etkilenecek. Gney Yarmkreden,Kuzey Yarmkreye byk gler balayacak. Su seviyesiokyanuslarda sratle ykselecek. Ayn dnemlerde GneyAvrupa'da byk bir kuraklk balayacak. Kuzey Avrupa ise selsular ile bouacak.
8 Nisan 2011 Cuma 95
Hawkingin Kyamet Teorisi
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
96/122
2500-2800 Yllar arasGney Yarmkrede lmden kaan insanlar,KuzeyYarmkreye gnce, gler lkeler aras savalara neden
olacak. evre kirlilii doal kaynaklar kurutacak. Kuzey veGney kutbundaki buzullar eriyecek, karalarn ounu sukaplayacak.
2800-? Yllar arasDnyann atmosferi deiecek ve Dnya, Mars gibi slfrik
asitlerden oluacak, hi bir canl yaayamayacak.
8 Nisan 2011 Cuma 96
Hawkingin Kyamet Teorisi
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
97/122
Scak iklim kuanda, ani basn farklarndan kaynaklananve hzlar saatte 100 - 150 kmye kadar kabilen ok iddetlirzgrlardr.
Daha ok okyanuslar zerinde oluurlar. Belirli yollar
izleyerek karalarn zerine de sokulurlar. Sarmal hava hareketleri halinde olduklarndan, genellikle
hortumlara sebep olurlar. evrelerine byk zarar verirler.
8 Nisan 2011 Cuma 97
Kasrga
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
98/122
8 Nisan 2011 Cuma 98
Kasrgalar
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
99/122
8 Nisan 2011 Cuma 99
Kasrgalar
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
Kasrgalarn neticeleri
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
100/122
8 Nisan 2011 Cuma 100
Kasrgalarn neticeleri
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
Kasrgalarn neticeleri
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
101/122
8 Nisan 2011 Cuma 101
Kasrgalarn neticeleri
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
102/122
8 Nisan 2011 Cuma 102
Kasrgalarn neticeleri
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
103/122
8 Nisan 2011 Cuma 103
Kasrgalarn neticeleri
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
104/122
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
105/122
Yakt deiimi
Enerji kayna olarak daha evreci yaktlar kullanmak
Teknoloji deiimi
Yakma sistemlerinde teknolojik yenilikler kapsamndadeiiklikler
Artma
Emisyonlarn azaltlmas iin atk gazlarn artlmas
Kanuni dzenlemeler
Kanun, ynetmelik ve uluslararas szlemeler
8 Nisan 2011 Cuma 105
Kirlilik nleme mekanizmalar
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
106/122
1979 : WMO I. Dnya klim Konferans Eyll 1987 : Montreal Szlemesi
Ozon tabakasna zarar veren kimyasallarn azaltlmas
1988 : Deien Atmosfer Toronto Konferans BM klimin Korunmas Karar
1990 : WMO II. Dnya klim Konferans 1992 : BM evre ve Kalknma Konferans (Yeryz
Zirvesi)
BM klim Deiiklii ereve Szlemesi Ama: Atmosferdeki sera gaz birikimlerini, insanniklim sistemi zerindeki tehlikeli etkilerini nleyecekbir dzeyde durdurmak
8 Nisan 2011 Cuma 106
Toplantlar - Szlemeler
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
107/122
Hkmetler aras klim Deiiklii Paneli (IPCC) Nisan 1995 Almanya : 1. Taraflar Konferans
DS Berlin Buyruu Aralk 1997 Japonya : 2. Taraflar Konferans
DS Kyoto protokol Gelimi Taraf lkeler insan kaynakl karbondioksit
(CO2) edeer sera gaz salmlarn 2008-2012dneminde 1990 dzeylerinin toplam olarak en az % 5altna indireceklerdir
Kasm 1998 Arjantin : 3. Taraflar Toplants DS Buenos Aires Eylem Plan
8 Nisan 2011 Cuma 107
Toplantlar - Szlemeler
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
108/122
1991 ylnda Rio evre ve Kalknma Konferansnda kabuledilip 50 lkenin onaylamasn mteakip 21 Mart 1994teyrrle girmitir.
Szlemenin amac; atmosferde tehlikeli bir boyuta varan
insan kaynakl sera gaz emisyonu konsantrasyonunun iklimsistemi zerindeki olumsuz etkisini nlemek ve belli birdzeyde tutulmasn salamak.
Ek II listesi: 1992de OECD yesi 24 lke, Avrupa Birliilkeleri
Ek I listesi: Ek II listesine ek olarak Pazar ekonomisine geisrecinde olan lkeler
8 Nisan 2011 Cuma 108
klim deiiklii ereve szlemesi
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
109/122
8 Nisan 2011 Cuma 109Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii
Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
110/122
DSnin yetersiz olduu dnlerek ykmllklerin daha
sk hale getirilmesi ve yasal balayc bir belge olmasamacyla Kyoto Protokol hazrlanm olup 16 Mart 1998-15Mart 1999 tarihleri arasnda imzaya ak kalmtr.
Protokole gre Ek I listesinde yer alan lkeler 2008-2012birinci taahht dnemi sonunda toplam sera gazemisyonlarn ortalama olarak 1990 yl seviyesinin en az%5,2 altna indirme ykmlln kabul etmitir.
8 Nisan 2011 Cuma 110
Kyoto Protokol
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
111/122
Protokoln yrrle girmesi iki arta baldr; Birincisi; protokoln 55 lke tarafndan
onaylanmas kincisi; 1990 ylnda hesaplanan toplam CO2
emisyon miktarnn en az %55inden sorumlu Ek Ilkelerinin bu 55 lke iinde yer almas %36,1 paya sahip ABD imzalamamtr. %17lik paya sahip Rusya Federasyonunun
imzalamas ile 16 ubat 2005 tarihinde protokolyrrle girmitir.
Protokol bugne kadar 141 lke ve Avrupa Birliitarafndan onaylanmtr.
8 Nisan 2011 Cuma 111
Kyoto Protokol
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
112/122
8 Nisan 2011 Cuma 112
CO2salnmlar
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
113/122
8 Nisan 2011 Cuma 113
Kyoto Protokoln kabul edenler
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/Kyoto_Protocol_participation_map_2005.png -
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
114/122
8 Nisan 2011 Cuma 114Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii
Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
115/122
Emisyon ticareti Madde 17 ile dzenlenmitir. Ek I lkeleri arasnda emisyon ticaretini mmkn
klmaktadr.
Ortak uygulama Madde 6 Sera gaz azaltmn amalayan projelerden Emisyon
Azaltma Kredisi elde edilir. Temiz kalknma mekanizmas
Madde 12 Ek I lkelerinin Ek I d lkelerde gerekletirecekleri
projelerden Sertifikalandrlm Emisyon Azaltm Kredisielde etmeleri
8 Nisan 2011 Cuma 115
Esneklik mekanizmalar
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
116/122
Isnmadan Kaynaklanan Hava Kirliliinin KontrolYnetmelii, 07/02/2009-27134
Trafikte Seyreden Motorlu Kara Tatlarndan Kaynaklanan
Egzoz Gaz Emisyonlarnn Kontrolne Dair Ynetmelik,08/07/2005-25869
Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii,16/10/2009-27277
Hava Kalitesi Deerlendirme ve Ynetimi Ynetmelii,
05/05/2009-27219
8 Nisan 2011 Cuma 116
Trkiyedeki kanuni dzenlemeler
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
Bilinlenme kampanyalar
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
117/122
8 Nisan 2011 Cuma 117
Bilinlenme kampanyalar
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
118/122
Akll ve gereki olmal,
Gelimeleri yakndan takip etmeli,
Frsatlar deerlendirmeli,
Esneklik mekanizmalarn iyi kullanmal,
Milli menfaatleri n planda tutmal,
lke gereklerini iyi tahlil etmeli
8 Nisan 2011 Cuma 118
Trkiye ne yapmal?
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
119/122
Hayat alkanlklarmz gzden geirelim,
Doal ve sade yaam tercih edelim,
Ne yaptmzn farknda olalm,
sraftan kanalm, Geri dnme, geri kazanma katkda bulunun,
Bildiklerimizi bakalar ile paylaalm,
Aa dikelim, dikmeyi zendirelim
8 Nisan 2011 Cuma 119
Biz ne yapalm?
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
120/122
Ampulnz deitirin Standart akkor ampulnz tasarruf ampul ile
deitirin, ylda 75 kg karbondioksit tasarrufusalayn.
Daha az araba kullann Daha sk yryn, bisiklet kullann ve toplu tamaaralarndan daha ok faydalann. Arabakullanmadnz her 2 km iin 0,75 kg karbondioksittasarruf edeceksiniz.
Lastiklerinizi kontrol edin Dzgn iirilmi lastiklerle litre bana aldnz yol%3 orannda artacaktr. Her 4 litre benzin tasarrufu,10 kg karbondioksiti atmosferimizden uzak tutar.
8 Nisan 2011 Cuma 120
Biz ne yapalm?
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
121/122
Daha az scak su kullann Suyu stmak iin ok fazla enerji gerekmektedir. Daha
az su tketen bir du bal ile 175 kg, giysilerinizi soukya da lk suda ykayarak da 250 kg karbondioksittasarrufu yapabilirsiniz.
Ambalajlar fazla olan rnlerden kann pnz %10 orannda azaltarak 600 kg karbondioksit
tasarrufu yapabilirsiniz. Bir aa dikin
Bir aa mr boyunca 1 ton karbondioksit emer.
8 Nisan 2011 Cuma 121
Biz ne yapalm?
Hava Kirlilii ve Neticeleri - Kmil B. VARINCA - YT evre Mhendislii Blm
-
8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (08/04/2011)
122/122
Kmil B. Varnca
Yldz Teknik niversitesi naat Fakltesievre Mhendislii BlmZ-039 Davutpaa Yerlekesi 34220Davutpaa / Esenler / stanbul
Telefon: +90 (212) 383 53 73Faks: +90 (212) 383 53 58
nternet: www.yildiz.edu.tr/~kvarincaE-posta: [email protected]
Teekkrler