LESZEK ZUGAJ
HISTORIA ADMINISTRACJI W GMINIE BARTOSZYCE
W LATACH 1945-1990
LUBLIN 2015
2
LATA 1945-1954
Do 1945 roku obszar współczesnej gminy należał do niemieckiej prowincji Prusy Wschodnie. Prowincja podzielona była na rejencje, powiaty i gminy wiejskie (jednostkowe). Okolice Bartoszyc należały do rejencji królewieckiej i powiatu bartoszyckiego. Dalej na zachód funkcjonował powiat iławecki z siedzibą w Iławie Pruskiej. Wiosną 1945 roku, na te obszary wkroczyły wojska Armii Czerwonej wypierając Niemców. Początkowo funkcjonowała radziecka komendantura wojskowa, wkrótce także polska administracja cywilna.1 W wyniku podziału Prus Wschodnich między Polskę i ZSRR granicę wyznaczono w linii prostej na północ od Bartoszyce dzieląc w poprzek powiaty bartoszycki i iławecki. Uchwałą Rady Ministrów z dnia 14 marca 1945 roku utworzono okręg administracyjny dla tych obszarów - okręg mazurski. Funkcjonowała tu tymczasowa polska administracja. 2 Okręg składał się z 27 powiatów (zwanych początkowo obwodami). Przyjęto zasadę nie dzielenia dotychczasowych, niemieckich powiatów, które stały się podstawą przyszłej administracji. Funkcjonowały zatem, w ramach Polski, okrojony powiat bartoszycki oraz równie podzielony powiat iławecki, mimo że siedziba tego powiatu pozostała po stronie radzieckiej. W czerwcu 1946 roku rozstrzygnięto o przynależności administracyjnych terenów dawnych Prus Wschodnich. Powołano wtedy województwo olsztyńskie. Rozporządzenie weszło w życie 28 czerwca 1946 roku.3
1 Achremczyk Stanisław, Historii Warmii i Mazur, tom II, 1772-2010, Olsztyn 2011, s. 1043. 2 Tamże, s. 1051. 3 Dz. Urz. 1946, nr 28, poz. 177.
3
Fragment mapy administracyjnej z 1946 roku.
Jednym z podstawowych zadań władz powiatowych było powołanie władz lokalnych wzorowanych na ustroju polskim. Do tej pory funkcjonowały bowiem gminy jednowioskowe (jednostkowe). Każda większa wieś stanowiła w zasadzie odrębną gminę wiejską. Taka była tradycja samorządowa krajów niemieckich. Polska gmina składała się z kilku, kilkunastu a nawet więcej wsi zwanych gromadami (na czele z sołtysami). Na Ziemiach Zachodnich gminy tworzono na podstawie aktów prawnych na poziomie powiatu, dlatego też trudno odnaleźć akty powołania gmin wiejskich z tego okresu. Pierwsze gminy powołano już latem 1945 roku, jednak w następnych latach miały miejsce liczne zmiany granic, nazw i siedzib urzędów. Był to chaotyczny okres pierwszych lat polskiego osadnictwa. Dopiero w końcu lat 40-tych nastąpiła stabilizacja w systemie gminnym na Ziemiach Odzyskanych. Gminy wiejskie zostały objęte przedwojennym prawodawstwem4 z licznymi zmianami z lat powojennych. Funkcje uchwałodawcze posiadała rada gminy, przemianowana po wojnie na gminną radę narodową. Przed wojną to wójt przewodził jej obradom, nie znano bowiem funkcji przewodniczącego rady. Po wojnie radą kierował przewodniczący gminnej rady narodowej. To właśnie przewodniczący stojący na czele prezydium (zastępca, sekretarz i członek) stawał się w okresie powojennym głównym organem decyzyjnym. Do 1939 roku wyboru radnych dokonywało kolegium złożone z delegatów rad
4 Dziennik Ustaw nr 35, z dnia 13 maja 1933 roku, poz. 294, Dz. U. 1944, nr 5, poz. 22, Dz. U. 1944, nr 14, poz. 74.
4
gromadzkich, sołtysów i podsołtysów wszystkich gromad. Po wojnie większość radnych delegowały partie i organizacje społeczne, czyli w praktyce PZPR. Organem wykonawczym był zarząd gminy złożony z wójta, podwójciego i 2-3 członków zarządu - ławników. Przed wojną zarząd gminy z wójtem na czele był zwierzchnikiem całej gminy, po 1945 roku pozycja tego organu spadła do roli wykonawcy uchwał gminnej rady narodowej i prezydium. Organem pomocniczym dla zarządu gminy pozostawał sekretarz gminy, który jako jedyny musiał mieć odpowiednie kwalifikacje. Kierował on pracami urzędników gminnych. W urzędzie gminy zatrudniano kilku pracowników. W standardowym biurze zarządu gminy pracowali: sekretarz gminy, referent finansowo-podatkowy, referent wojskowy, referent gospodarczo-społeczny, drogomistrz, kancelista lub praktykant. Gmina dzieliła się na gromady (główna wieś, mniejsze wsie, przysiółki), odpowiedniki współczesnych sołectw na czele z sołtysem wybieranym przez społeczność gromadzką. Przed wojną funkcjonował także samorząd gromadzki wyrażający się w postaci zebrań gromadzkich. Po 1945 roku rola zebrania została ograniczona, sołtys zaś stał się wykonawcą zarządzeń władz gminnych. Formalnie do 1950 roku funkcjonował samorząd gminny. Praktyka była jednak zupełnie inna. Polska administracja powołała, już w 1945 roku, w ramach powiatu iławeckiego gminy zbiorowe: Albrechsdorf, Bucholc, Gahllenen, Konditen, Landsberg i Petershagen. W sąsiednim powiecie bartoszyckim powstały gminy: Dąbrowa, Gallingen, Lanckorona, Lisków i Szwansfeld.5
5 Powszechny sumaryczny spis ludności z dnia 14 lutego 1946 roku, Warszawa 1946, s. 38.
5
Wyniki spisu powszechnego dla powiatów bartoszyckiego i iławeckiego z lutego 1946 roku. Powszechny sumaryczny spis ludności z dnia 14 lutego 1946 roku, Warszawa 1946, s. 38.
W następnych latach następowały zmiany nazewnictwa na polskie. Następowały też zmiany w systemie gminnym. Dopiero na przełomie lat 40-tych i 50-tych nastąpiła stabilizacja. W tym okresie w powiecie iławeckim funkcjonowały między innymi gminy: Galiny, Wojciechy i Pieszkowo, które obejmowały tereny współczesnej gminy Bartoszyce. Do pierwszej z tych gmin na przełomie lat 40-tych i 50-tych przynależały gromady (sołectwa): Bąsze, Gałajny, Lejdy, Molwity, Nowa Wieś, Solno, Toprzyny i Warszkajty.6 Siedzibą gminy była miejscowość Gałajny, która tuż po wojnie zwała się Galiny7 i stąd pochodzi nazwa gminy. W skład gminy Galiny wchodziły też miejscowości Bezledy, Głomino i Kromarki, jednak nie stanowiły one gromad (sołectw), lecz wchodziły w skład sąsiednich gromad. Do sąsiedniej gminy Wojciechy z siedzibą Wojciechach należały gromady: Barciszewo, Kiersity, Piasek, Rodnowo, Taplikajmy, Wargielity i Wojciechy.8 W składzie gminy Pieszkowo funkcjonowały gromady: Bądze, Burkarty, Głądy, Janikowo, Pieszkowo, Pudlikajmy, Wajsnory i Zielenica.9 Część tego obszaru należy dziś do
6 Wykaz gromad PRL z dnia 1 lipca 1952 roku, Warszawa 1952, s. 178. 7 Nie mylić z miejscowością Galiny na południe od Bartoszyc. 8 Tamże. 9 Tamże.
6
gminy Bartoszyce.10 W sąsiednim powiecie bartoszyckim na przełomie lat 40-tych i 50-tych funkcjonowały tylko 4 gminy; Dąbrowa, Galiny, Sępopol i Sokolica. Obszar współczesnej gminy położony był w granicach dawnych gmin: Dąbrowa, Galiny i częściowo Sokolica. Do gminy Dąbrowa z siedzibą w Bartoszycach należały gromady (sołectwa): Dąbrowa, Kiertyny Wielkie, Łapkiejmy, Plęsy, Sędławki, Skitno, Spytajny, Szylina Wielka, Tromity, Wipławki, Wirwilty i Żydowo.11 W skład gminy Galiny, z siedzibą w Galinach w powiecie bartoszyckim, wchodziły gromady: Galiny, Gromki, Krawczyki, Lusiny, Minty, Osieka i Węgoryty.12 Natomiast do gminy Sokolica w powiecie bartoszyckim należały gromady: Bieliny, Drawa, Łabędnik, Maszewy, Pasławki, Różyna, Sokolica i Wiatrowiec.13 Dodatkowo niewielki obszar współczesnej gminy Bartoszyce, wieś Trutnowo, należał pierwotnie do gminy Kiwity w powiecie lidzbarskim.
10 Tamże. 11 Wykaz gromad PRL z dnia 1 lipca 1952 roku, Warszawa 1952, s. 176. Prawdopodobnie do tej gminy należały też miejscowości: Borki, Tolko i Łojdy. 12 Tamże. 13 Tamże, pierwszym wójtem gminy Sokolica został Władysław Januszewski, od 1946 roku na tym stanowisku pracował Piotr Dwornowski. Siedziba gminy mieściła się w Sokolicy.
7
Podział na gminy z 1952 roku (opracowanie własne)
8
W 1950 roku skończono z fikcją samorządu gminnego. Na mocy ustawy z 20 marca 1950 roku O terenowych organach jednolitej władzy państwowej
14 zniesiono wszelki
samorząd terytorialny. Jego cały majątek przejęło państwo. Rozwiązano organy wykonawcze gminy (wójt i zarząd gminy) i rady gromadzkie. Wszystkie kompetencje przejęły gminne rady narodowe. Członków rad delegowały partie polityczne i organizacje społeczne. Gminne rady narodowe zbierały się na sesjach raz w miesiącu omawiając najważniejsze sprawy gminne. Głównymi tematami były kwestie podatkowe, spółdzielczości, pomocy sąsiedzkiej, akcji żniwnej itp. GRN wyłaniała ze swego grona stałe komisje problemowe. Gminna rada narodowa wybierała także ze swego grona prezydium GRN składający z następujących osób: przewodniczący, zastępca, sekretarz prezydium i członek prezydium. Był to jednocześnie organ uchwałodawczy i wykonawczy. Prezydium zbierało się na sesjach dwa razy w miesiącu. Etatowymi pracownikami gminy stali się przewodniczący i sekretarz prezydium. Te osoby kierowały działalnością urzędu gminy, zwanego odtąd "prezydium gminy" i kierowały bieżącą działalności gminy. Prezydium gminy (urząd gminy) podzielono na referaty: ogólno-administracyjny, finansowy, spraw socjalnych i kulturalnych, wojskowy i spraw rolnych. Na czele poszczególnych gromad, tak jak poprzednio, stał sołtys. Formalnie wybierany przez ludność wsi, w praktyce powoływany przez władze gminne. Jego praca był niewdzięczna i sprowadzała się do egzekwowania narzuconych ówcześnie obowiązkowych dostaw płodów rolnych i wysokich podatków.
14Dz. U. 1950, nr 14, poz. 130.
9
GROMADZKIE RADY NARODOWE 1954-1972
W końcu 1954 roku wprowadzono zupełnie nowy system administracyjny na polskiej wsi.15 Ustanowiono ustrój gromadzki. Gromady miały stać się zalążkiem dużych, kolektywnych gospodarstw rolnych, na wzór radziecki. Nowe gromady (nie mylić z gromadami - sołectwami z lat 1945-1954) liczyły od tysiąca do trzech tysięcy mieszkańców i obejmowały po kilka wsi. Na czele danej gromady stała gromadzka rada narodowa (GRN) - organ uchwałodawczy, wybierana w powszechnych wyborach spośród wyznaczonych przez władze kandydatów.
Pierwsze wybory do rad gromadzkich przeprowadzono 5 grudnia 1954 roku. Wyborom towarzyszyła wielka akcja propagandowa. Kolejne wybory również przeprowadzano w podobny sposób. Frekwencja zawsze zbliżała się do 100%.
Z grona radnych wyłaniano prezydium GRN; przewodniczący, zastępca, sekretarz prezydium i dwóch, trzech członków.16 Tylko przewodniczący i sekretarz prezydium byli etatowymi pracownikami. Organem pomocniczym było biuro gromadzkie, zwane powszechnie prezydium.
Jednym z problemów ówczesnej administracji było rozdrobnienie. W dawnej gminie utworzono po kilka gromadzkich rad narodowych z osobnymi biurami gromadzkimi. Każdej z tych gromad należało zapewnić lokal, sprzęt biurowy i kadry. Często był z tym duży problem. Pensje były niskie i trudno było znaleźć do pracy kompetentne osoby. W latach 1954-1958 gromady posiadały bardzo wąskie kompetencje. W praktyce zostały głównie sprowadzone do wykonywania zarządzeń władz powiatowych.
Zlikwidowano w tym okresie stanowisko sołtysa wprowadzając powoływanych przez władze pełnomocników gromadzkich. Był to jedyny okres w dziejach wsi polskiej, kiedy nie funkcjonował urząd sołtysa. Gromada składała się z wsi, dla większych z nich ustanowiono pełnomocników.
15 Dz. U. 1954, nr 43, poz. 191. 16 Tamże.
10
Od lutego 1958 roku weszła w życie nowa ustawa o radach narodowych dająca gromadom większe uprawnienia.17 Rozpoczęto także proces komasacji gromad w duże jednostki, większość z nich była bowiem kompletnie nieefektywna. Tak jak poprzednio na czele gromady stała gromadzka rada narodowa wybierana w wyborach powszechnych. Władze przywiązywały dużą wagę do wyborów. Pierwsze dwie kadencje rad narodowych były trzyletnie (1955-1958, 1958-1961). Od 1961 roku kadencje rad narodowych były czteroletnie.18 Przed każdymi wyborami na wsiach przeprowadzano kampanię wyborczą, w postaci zebrań wiejskich. Na zebraniach ludność wysuwała swoje postulaty. Te realne stawały się programem wyborczym. Gromadzkie rady narodowe zbierały się na sesjach raz w miesiącu. Z grona radnych powoływano prezydium; przewodniczący, zastępca i sekretarz prezydium. Prezydium kolegialnie reprezentowało gromadę na zewnątrz. Etatowym pracownikiem był tylko przewodniczący. Prezydium zbierało się na sesjach maksymalnie dwa razy w miesiącu. W tym okresie (1954-1972) nie funkcjonował ścisły podział między organy uchwałodawcze i wykonawcze. Od wiosny 1958 roku zatrudniano sekretarza gromadzkiego jako stałego pracownika nadzorującego pracę biura gromadzkiego. W biurze pracowało kilku urzędników - referentów. Ważną zmianą po 1958 roku, było na nowo ustanowienie sołtysów wybieranych przez społeczność wiejską podczas zebrania wiejskiego. Sołtysów musiała jednak zaakceptować gromadzka rada narodowa lub prezydium GRN. W początku lat 70-tych funkcjonował już formalny podział na sołectwa. W drugiej połowie lat 60-tych rosły uprawnienia gromad (na przykład w kwestiach podatkowych). Od 1968 roku ustanowiono gromadzkiego zootechnika i agronoma, którzy tworzyli gromadzką służbę rolną. W rejonie Bartoszyce funkcjonowały następujące gromady:
GROMADA BEZLEDY
W skład gromady Bezledy włączono dotychczasowe gromady: Bąsze, Lejdy, Molwity i Solno, miejscowość Piersele z dotychczasowej gromady Warszkajty z gminy Galiny oraz miejscowość Wysieka z dotychczasowej gromady Barciszewo z gminy Wojciechy.19 Gromada funkcjonowała do końca 1972 roku. Początkowo w powiecie iławeckim, następnie w powiecie górowskim (1959-1961) i wreszcie w powiecie bartoszyckim.
17 Dz.U. 1958, nr 5, poz. 16 (tekst ujednolicony Dz.. U. 1975, nr 26, poz. 139). 18 Daty wyborów: 5 grudnia 1954, 2 lutego 1958, 16 kwietnia 1961, 30 maja 1965, 1 czerwca 1969; 19 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1954, nr 11, poz. 50.
11
GROMADA BARTOSZYCE
W skład gromady Bartoszyce włączono dotychczasowe gromady: Dąbrowa, Kiertyny Wielkie, Sędławki, Spytajny oraz obszary miejscowości: Nalikajmy, Wipławki i Zagławki z dotychczasowej gminy Dąbrowa.20 Z dniem 1 stycznia 1960 roku gromada Bartoszyce powiększyła się o obszar wsi: Gile i PGR-y Czerwona Górka, Kinkajmy i Lisówka ze zniesionej gromady Maszewy, wsi Osieka, Plęsy i Połęcze oraz kolonie Milicz, Perkujki, Bukowo i Lipina ze zniesionej gromady Osieka, wsi Skitno, Szylina, Szylina Mała, Szylina Wielka, Falczewo i Wirwity oraz kolonię Grąd i Wiatrak ze zniesionej gromady Wirwity, dodatkowo włączono do tej gromady także Leginy, Żydowo, kolonię Nowe Witki oraz PGR-Łoskajmy i Zawiersze ze zniesionej gromady Żydowo.21 Z początkiem 1962 roku do gromady włączono dodatkowo wsie Witki i Tromity ze zniesionej gromady Wiatrowiec.22 Z początkiem 1968 roku w skład gromady Bartoszyce włączono także obszar PGR Łapkiejmy z gromady Wodukajmy.23 W takim kształcie terytorialnym gromada funkcjonowała do końca 1972 roku.
GROMADA GALINY
W skład gromady Galiny włączono dotychczasowe gromady: Galiny, Gromki oraz miejscowość Ciemna Wola z dotychczasowej gromady Minty z gminy Galiny.24 Z początkiem 1960 roku w skład gromady Galiny włączono wsie Lusiny, Węgoryty, kolonię Pasarka, Pasaria i Witoszyn oraz PGR-y Glitajny i Kosy ze zniesionej gromady Maszewy. Dodatkowo także wsie Brzostkowo, Krawczyki, Minty i Szwaruny oraz kolonie: Klekotki i Szwarunki ze zniesionej gromady Osieka.25 Z początkiem 1962 roku w skład gromady włączono obszar zniesionej gromady Wozławki (Wozławki, Sułowo, Trutnowo i Warmiany).26 Gromada funkcjonowała do końca 1972 roku.
20 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1954, nr 11, poz. 50 21 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1959, nr 28, poz. 81. 22 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1961, nr 22, poz. 191. 23 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1967, nr 13, poz. 103. 24 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1954, nr 11, poz. 50 25 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1959, nr 28, poz. 81. 26 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1961, nr 22, poz. 191.
12
GROMADA ŁABĘDNIK
W skład gromady Łabędnik włączono dotychczasowe gromady: Bieliny, Drawa i Łabędnik oraz miejscowości: Chełmiec, Nowosadki, Pasławki, Śmiardowo i Zawada z dotychczasowej gromady Pasławki oraz miejscowość Spurgle z dotychczasowej gromady Sokolica z gminy Sokolica.27 Od 1 stycznia 1960 roku gromada Łabędnik powiększyła się o obszar wsi Dębiany, Łabędnik Mały, Maszewy, Nuny i Wardomy ze zniesionej gromady Maszewy.28 Od 1 stycznia 1962 roku do gromady Łabędnik dołączono także wsie Sokolica i Gruda ze zniesionej gromady Wiatrowiec.29 Gromada funkcjonowała do 1972 roku.
GROMADA MASZEWY
W skład gromady Maszewy włączono dotychczasowe gromady: Maszewy z gminy Sokolica, Lusiny i Węgoryty z gminy Galiny oraz miejscowości: Gile, Lisówka i Kinkajmy z dotychczasowej gromady Tromity z gminy Dąbrowa.30 Gromada Maszewy została uznana za nie przyszłościową. Z końcem 1959 roku gromadę zlikwidowano. Część miejscowości włączono do gromady Bartoszyce (Gile, PGR-y Czerwona Górka, Kinkajmy, Lisówka), Łabędnik (Dębiany, Łabędnik Mały, Maszewy, Nuny oraz Wardomy) oraz do gromady Galiny (Lusiny, Węgoryty, kolonia Pasarka, Pasaria, Witoszyn oraz PGR-y Glitajny i Kosy).31
GROMADA OSIEKA
W skład gromady Osieka włączono dotychczasowe gromady: Osieka i Krawczyki z gminy Galiny oraz Plęsy z gminy Dąbrowa i miejscowości: Brzostkowo, Minty, Szwarunki i Szwaruny z dotychczasowej gromady Minty z gminy Galiny. Gromadę Osieka zlikwidowano już z końcem 1959 roku. Obszar gromady podzielono między sąsiednie gromady Bartoszyce (Osieka, Plęsy, Połęcze, kolonie Milicz, Perkujki, Bukowo i Lipina) oraz Galiny (Brzostkowo, Krawczyki, Minty, Szwaruny oraz kolonie Klekotki i Szwarunki).32
27 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1954, nr 11, poz. 50 28 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1959, nr 28, poz. 81. 29 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1961, nr 22, poz. 191. 30 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1954, nr 11, poz. 50 31 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1959, nr 28, poz. 81. 32 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1959, nr 28, poz. 81.
13
GROMADA RODNOWO
W skład gromady Rodnowo włączono dotychczasowe gromady: Rodnowo i Kiersity z gminy Wojciechy oraz Wajsnory i miejscowości: Burkarty, Guntkajmy, Swalmy, Wojtkowo i Kicina z gromady Burkarty z gminy Pieszkowo.33 Gromada Rodnowo została zniesiona z końcem czerwca 1968 roku. Cały obszar gromady włączono do sąsiedniej gromady Wojciechy.34 Gromada funkcjonowała początkowo w ramach powiatu iławeckiego. W latach 1959-1961 należała do powiatu górowskiego, od 1962 do powiatu bartoszyckiego.
GROMADA WIATROWIEC
W skład gromady Wiatrowiec włączono dotychczasowe gromady: Wiatrowiec, Różyna oraz miejscowości Sokolica i Gruda z dotychczasowej gromady Sokolica, Kinwągi z dotychczasowej gromady Pasławki z gminy Sokolica jak również miejscowości: Tromity i Witki z dotychczasowej gromady Tromity z gminy Dąbrowa oraz południowo-zachodnia część dotychczasowej gromady Sępopol o powierzchni 70 ha. Gromada Wiatrowiec funkcjonowała do końca 1961 roku. Następnie jej obszar podzielono między sąsiednie gromady Łabędnik (Sokolica i Gruda), Sępopol i Bartoszyce (Witki i Tromity).35
GROMADA WIRWILTY
W skład gromady Wirwilty weszły dotychczasowe gromady: Szylina Wielka i Wirwity z gminy Dąbrowa, obszar gromady Rusajny z gminy Sępopol i miejscowości: Liski i Roskajmy z dotychczasowej gromady Roskajmy z gminy Sępopol oraz miejscowość Skitno z dotychczasowej gromady Skitno z gminy Dąbrowa. Z końcem 1960 roku gromadę zniesiono i włączono jej obszar do gromady Bartoszyce (Skitno, Szylina, Szylina Mała, Szylina Wielka, Falczewo i Wirwilty oraz kolonie Grąd i Wiatrak) oraz pozostały obszar do gromady Sępopol.36
33 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1954, nr 11, poz. 50. 34 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1968, nr 9, poz. 84. 35 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1961, nr 22, poz. 191. 36 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1959, nr 28, poz. 81.
14
GROMADA WOJCIECHY
W skład gromady Wojciechy włączono dotychczasowe gromady: Wojciechy, Wargielity37, Piasek, Taplikajmy oraz miejscowości: Barciszewo, Wólka i Pilwa z dotychczasowej gromady Barciszewo z gminy Wojciechy.38 Z początkiem lipca 1968 roku w skład gromady Wojciechy włączono obszar sąsiedniej gromady Rodnowo.39 Gromada funkcjonowała początkowo w ramach powiatu iławeckiego. W latach 1959-1961 należała do powiatu górowskiego, od 1962 do powiatu bartoszyckiego. Gromada Wojciechy działała do końca 1972 roku.
GROMADA ŻYDOWO
W skład gromady Żydowo włączono dotychczasowe gromady: Łapkiejmy40 i Żydowo oraz obszary miejscowości: Leginy z dotychczasowej gromady Wipławki i Przewarszyty z dotychczasowej gromady Skitno z gminy Dąbrowa, jak również obszar miejscowości Gulkajmy i Judyty z dotychczasowej gromady Domarady z gminy Sępopol.41 Gromadę Żydowo zniesiono już z końcem 1960 roku. Cały jej obszar włączono do sąsiedniej gromady Wodujakajmy (Łapkiejmy, PGR Gajek, Gierczyn, Jeleń Park, Parkoszewy, Pełkity, Judyty, Gulkajmy i Przewarszyty) oraz do gromady Bartoszyce (Leginy, Żydowo, kolonia Nowe Witki oraz PGR Łoskajmy i Zawiersze).42
37 Dziś Worgielity. 38 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1954, nr 11, poz. 50. 39 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1968, nr 9, poz. 84. 40 Z miejscowością Parkoszewo. 41 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1954, nr 11, poz. 50. 42 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1959, nr 28, poz. 81.
15
Podział na gromady w 1955 roku (opracowanie własne)
16
Akt powołania gromadzkich rad narodowych z 1954 roku (Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1954, nr 11, poz. 50)
17
Akt powołania gromadzkich rad narodowych z 1954 roku (Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1954, nr 11, poz. 50)
18
Akt powołania gromadzkich rad narodowych z 1954 roku (Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1954, nr
11. poz. 50)
19
GMINNE RADY NARODOWE (GMINY) 1973-1990
W 1972 roku władze centralne doszły do wniosku, że system gromadzkich rad narodowych, ustanowiony w latach 50-tych, nie przystaje do nowej rzeczywistości. W miejsce gromad powołano gminy - podobnie jak przed 1954 rokiem. Reforma weszła w życie z dniem 1 stycznia 1973 roku.
Według ustawy o gminach, gminne rady narodowe pozostawały organem władzy
państwowej i podstawowym organem samorządu społecznego na terenie gminy. Dalej ustawa głosiła: Gminna rada narodowa zapewnia wykonanie na terenie gminy zadań państwowych,
wzrost i unowocześnienie produkcji, ze szczególnym uwzględnieniem produkcji rolnej, rozwój
gospodarczy, społeczny i kulturalny gminy, zaspokajanie potrzeb bytowych ludności oraz
umocnienie dyscypliny społecznej.43 Wprowadzono wyraźny podział między funkcjami stanowiącymi i wykonawczymi. Najważniejszym organem gminy stała się gminna rada narodowa - organ uchwałodawczy. Wybory do gminnych rad narodowych przeprowadzono po raz pierwszy w dniu 9 grudnia 1973 roku. Dlatego też początkowo w gminnych radach narodowych zasiadali dawni radni gromadzcy (styczeń-listopad 1973). Pierwsza sesja GRN, w początkach stycznia 1973 roku, miała uroczysty charakter. Przybyły przedstawiciel władz zwierzchnich wręczył władzom gminnym symboliczny akt powołania gminy, często przechowywany do dziś.
Wybory do rad narodowych przeprowadzono następnie: 5 lutego 1978 roku, 17 czerwca 1984 roku44 i 19 czerwca 1988 roku. Frekwencja według oficjalnych obwieszczeń była bardzo wysoka, z wyjątkiem ostatnich, kiedy to podano faktyczne wyniki. Gminna rada narodowa liczyła od 20 do 50 członków i zbierała się na sesjach co 1 -2 miesiące. Radni nie pobierali diet. Przewodniczącym rady zostawał obligatoryjnie, w latach 1974-1980, pierwszy sekretarz gminnego komitetu PZPR. Przewodniczący GRN, jego zastępcy i szefowie komisji gminnych tworzyli prezydium gminnej rady narodowej. Prezydium gminnej rady narodowej reprezentowało gminę na zewnątrz. Organ ten zbierał się na sesjach przeciętnie raz w miesiącu. Zupełną nowością w systemie gminnym było powołanie naczelnika gminy - organu wykonawczego wobec GRN i prezydium GRN. Naczelnik gminy był powoływany i odwoływany przez wojewodę. Gminna rada narodowa mogła początkowo tylko wyrażać niewiążącą opinię o kandydaturze.45 Naczelnik gminy stał na czele urzędu gminy, który podzielono na trzy piony; biura urzędu gminy na czele z sekretarzem biura UG, gminną służbę rolną (GSR) z kierownikiem oraz urząd stanu cywilnego z kierownikiem USC na czele. Gmina dzieliła się na sołectwa z sołtysami wybieranymi na zebraniach wiejskich.
43Dz. U. 1972, nr 49, poz. 312. 44 Powinny się odbyć w 1982 roku, lecz z uwagi na stan wojenny przesunięto ten termin. 45 Dz. U. 1972, nr 49, poz. 312.
20
Na obszarze współczesnej gminy Bartoszyce powołano z początkiem 1973 roku dwie gminy; Bartoszyce i Galiny. W skład gminy Bartoszyce włączono sołectwa: Barciszewo, Bąsze, Burkarty, Dąbrowa, Falczewo, Kiersity, Kiertyny Wielkie, Leginy, Lejdy, Nalikajmy, Osieka, Plęsy, Połęcze, Posłusze, Rodnowo, Skitno, Solno, Spytajny, Szylina, Taplikajmy, Tromity, Wajsnory, Wawrzyny, Wirwilty, Wojciechy i Żydowo.46 Do sąsiedniej gminy Galiny włączono sołectwa: Galiny, Gromki, Krawczyki, Łabędnik, Maszewy, Minty, Sokolica, Trutnowo, Węgoryty.47 Z początkiem czerwca 1975 roku weszła w życie reforma administracji ustanawiająca dwustopniowy podział (zamiast trzystopniowego; województwa, powiaty, gminy). Zlikwidowano powiaty, tworząc jednocześnie nowe, mniejsze województwa (zamiast 17 województw – 49). Gminy Bartoszyce i Galiny włączono do województwa olsztyńskiego.48
W 1976 roku w całym kraju przeprowadzono weryfikację gmin. Nie wszystkie gminy, według władz, spełniały narzucone zadania. Wiele gmin zlikwidowano, w tym także gminę Galiny w powiecie bartoszyckim. Jej obszar włączono do sąsiedniej gminy Bartoszyce. Likwidacja gminy Galiny miała miejsce z końcem stycznia 1977 roku.49
46 Dz. Urz. WRN Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1972, nr 13, poz. 176 47 Tamże. 48Dz. U. 1975, nr 17, poz. 92. 49 Dz. U. 1977, nr 2, poz. 11.
21
Akt powołania gmin Bartoszyce i Galiny (Dz. Urz. WRN Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1972, nr 13, poz. 176)
22
Zmiany polityczne z lat 1980-1981 spowodowały pewne zmiany w ustroju gminnym. Zrezygnowano z obligatoryjnego zajmowania przez sekretarza komitetu gminnego PZPR funkcji przewodniczącego prezydium. Większe zmiany wprowadzono ustawą z 20 lipca 1983 roku o systemie rad
narodowych i samorządu terytorialnego50
. Powołano nowe instytucje na kształt samorządu terytorialnego. Każde sołectwo stało się jednostką samorządu wiejskiego. Samorząd wiejski otrzymał prawo do dysponowania własnymi funduszami, ale nie uzyskał osobowości prawnej. Zebrania wiejskie decydowały o sprawach lokalnych, powoływały sołtysa i radę sołecką jako organy wykonawcze. Na czele rady mógł stanąć przewodniczący rady sołeckiej, ale często kierował nią sołtys, pełniący jednocześnie funkcję przewodniczącego rady sołeckiej. Sołectwo mogło uchwalić swój statut i powoływać komisje. Nadzór nad samorządem wiejskim sprawowała rada narodowa i naczelnik. Nowa ustawa obligowała naczelnika gminy i GRN do respektowania uchwał zebrań wiejskich. Wszelkie sprawy dotyczące poszczególnych wsi musiały być ustalane z danym samorządem wiejskim. Wybory do rad sołeckich przeprowadzono jesienią 1984 roku, natomiast kolejne jesienią 1988 roku.
W latach 80-tych wzrosła też rola gminnych rad narodowych w procesie powoływania naczelnika gminy.
Zmiany zapoczątkowane w 1989 roku doprowadziły do uchwalenia nowej ustawy o samorządzie gminnym, który nadał samorządność dotychczas istniejącym gminom. Z końcem kwietnia 1990 roku zakończyła się, przed terminem, kadencja rad narodowych. Dla gmin rozpoczął się nowy okres w dziejach gmin.
50Dz. U. 1983, nr 41, poz. 185.
23
ANEKS - SPISY RADNYCH GROMADZKICH I GMINNYCH (przepisałem literalnie
nazwiska ze źródła, jednak czasem w źródle zdarzały się błędy, za co z góry
przepraszam)
GROMADA BEZLEDY
Kadencja 1954-195751
Kadencja 1958-196152
Stańczyk Czesław Dymianiuk Mikołaj Strzelec Kazimierz Ścibek Władysława
Piechota Andrzej Rachubko Józef
Sołoducha Artem Hołowczuk Adam
Bielecki Józef Bralski Wacław
Niedźwiedzka Alicja
Gut Antoni Dolny Jan
Mamińska Genowefa Brejnak Józef
Strzelec Kazimierz Szpakowski Ferdynand
Skrzypa Jan Reluga Władysław Koncewicz Maria
Matuszyk Jan Bralski Wacław
Kwiliński Michał Szydełko Michał
Matusiak Zygmunt Rapacz Andrzej
Kadencja 1961-196553
Kadencja 1965-196954
Dolny Jan Tymiński Piotr Olech Roman ,
Bilewicz Aleksander Walentynowicz Benedykt
Troczyk Lubomira Krysiak Władysław
Borkowski Aleksander Łężniak Ludwik
Kamiński Wacław Hołowczuk Adam
Ogonowski Jan Matuszyk Jan
Koncewicz Maria Matulewicz Jan
Archaniołowicz Leonard Daniel Pleński Czesław Zamaro Henryk Szurnicka Maria
Niemas Józef Traczyk Lubomira
Pikuła Henryk Groszyk Jan
Pobieraj Stanisława Pokusiński Józef
Kamiński Wacław Lipiński Józef
Gołowczuk Adam Kerbaun Beno
Nosarzewski Marceli Kryśkiewicz Mieczysław
Piechota Andrzej
51 Radni rozpoczęli działalność w grudniu 1954 roku, jednak oficjalna publikacja list radnych miała miejsce w styczniu 1955 roku. Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1955, nr 1, poz. 1 52 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1958, nr 2, poz. 9. 53 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1961, nr 11, poz. 74. 54 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1965, nr 10, poz. 89.
24
Kadencja 1969-1972 (1973)55
Pokusiński Józef Pleński Czesław
Sójka Michał Rolkowski Jan
Traczyk Lubomira Matulewicz Władysław
Różycka Lubomira Pytelewska Agnieszka
Groszyk Jan Dach Teofil
Janowicz Stanisław Lubaczewski Kazimierz
Gołowczuk Adam Sołoducha Arten
Nosarzewski Marceli Woźniak Zdzisław
GROMADA BARTOSZYCE
Radni kadencji 1954-195756
Radni kadencji 1958-196157
Kafarski Bogusław, Jurgielewicz Zygmunt,
Szutek Bazyli, Staszkiewicz Aleksandra,
Majak Stefania, Sikorski Stanisław,
Monkiewicz Czesław, Minkowicz Adam,
Żyndul Józef, Piątkowski Tadeusz,
Kaszuba Stefan, Jaroszewicz Bronisław,
Wójciak Bronisława, Brudzyński Adolf, Grządka Stanisław,
Kwieciński Jan, Wójcik Edward,
Jurgielewicz Zygmunt Popławski Aleksander Wójciak Bronisława
Malinowski Jan Dubicki Ignacy
Zdobylak Marek Szutek Bazyli
Stachyra Antoni Bulejak Kazimierz Zielonka Stanisław
Wójcik Jan Brudzyński Adolf
Nikonowicz Wiktor Monkiewicz Czesław Kostaniecki Zdzisław
Sławiński Piotr Urbański Bronisław
Warda Bolesław Sokolski Antoni
Łozowski Bronisław
55 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1969, nr 8, poz. 70. 56 Radni rozpoczęli działalność w grudniu 1954 roku, jednak oficjalna publikacja list radnych miała miejsce w styczniu 1955 roku. Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1955, nr 1, poz. 1 57 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1958, nr 2, poz. 9.
25
Radni kadencji 1961-196558
Radni kadencji 1965-196959
Staniak Jan Klamra Regina
Korzeniewski Józef Stefańczyk Alina Harhaj Mikołaj
Tarasewicz Stanisław Szponar Edward Warwas Wacław Malinowski Jan Szutek Bazyli Jurgiel Wiktor
Bała Jan Staszkiewicz Aleksandra
Brudziński Adolf Bagiński Tadeusz Warda Bolesław
Malinowska Jadwiga Piniaha Piotr
Rajtaik Franciszek
Staniak Jan Klamra Regina
Andruszkiewicz Jan Stanusz Bolesława Szponar Edward
Wójciak Bolesław Warwas Wacław
Waręcki Stanisław Jurgielewicz Zygmunt
Szutek Bazyli Karczmarczyk Irena Bagiński Tadeusz
Staszkiewicz Aleksandra Bała Jan
Brudzyński Adolf Bulejak Kazimierz
Malinowska Jadwiga Michalski Zygmunt
Lipiec Stefan Jankowski Władysław
Grela Władysław Sokólski Antoni
Kozłowski Konstanty Bryl Jadwiga
Martynkien Janusz Leszczyńska Krystyna
Wojnicz Ludwik
58 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1955, nr 1, poz. 1 59 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1958, nr 2, poz. 9.
26
GROMADA GALINY
Radni kadencji 1954-195760
Radni kadencji 1958-196161
Dyrko Władysława, Kępiński Czesław,
Nowik Alfons, Sławiński Mieczysław, Wiszniewska Wanda,
Zdunek Witold, Brzyski Michał, Speruda Piotr, Dudek Janina, Jacyszyn Jan
Jaksina Józef Ludwiniak Bronisław
Chomiuk Józef Mackiewicz Alfons Rożkowicz Stefan
Kosakowski Stanisław Mikołajczyk Jan
Woronowski Aleksander Wołoch Adela Speruda Piotr
Prościński Piotr Poczepowicz Czesław
Borek Aniela Mazul Jerzy Garbacz Jan
Kadencja 1961-196562
Kadencja 1965-196963
Kulesza Wacław Lokaj Józef
Kozłowska Weronika Pliszka Czesław
Wasilewska Irena Tomczyk Józef
Woronowska Stefania Łokociejewski Jan
Czesnakowski Henryk Chomiuk Józef
Gajowiak Helena Wołoch Adela
Baranowski Stanisław Gierach Stanisław Krzyiszycha Julian
Poczepowicz Czesław Prościński Piotr Szporka Zenon
Kasjaniuk Aleksander Lemieszek Józef
Grabowski Ryszard Wojciuszkiewicz Stanisław
Krzywice Jan Mażul Jerzy
Szołoch Edward Łokaj Józef
Guzanek Helena Łozowski Michał Melęda Stanisław Tomczyk Józef Krzywiec Jan
Poczepowicz Czesław Niedziółka Henryk Droździel Edward
Bawszewicz Melania Skóra Helena
Krzyszycha Julian Kosakowski Stanisław
Szporka Zenon Wojciuszkiewicz Stanisław
Chodań Eugeniusz Wermiński Józef Kodź Czesław
Dajek Stanisław Woronowska Stefania
Tomaszewski Władysław
60 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1955, nr 1, poz. 1 61 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1958, nr 2, poz. 9. 62 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1961, nr 11, poz. 74. 63 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1965, nr 10, poz. 89.
27
Dusza Marian Kuś Czesław
Rakieć Zygmunt Teleon Piotr
Iwachów Jan s. Jana
Kadencja 1969-1972 (1973)64
Marszałek Jan Guzanek Helena Kulesza Wacław
Saulewicz Jan Tomczyk Józef Łokaj Marian
Woronowska Stefania Ławrynowicz Edward
Kosakowski Franciszek Borek Teresa
Jankowski Wiktor Kmita Maria
Rodziewicz Henryk Wawrzyniak Daniel
Mackiewicz Stanisław Chodań Eugeniusz Walczak Genowefa Krutelewicz Helena
Brończyk Stefan Krzywiec Jan
Rakieć Zygmunt Sołowiej Wincenty
Dajek Stanisław Dusza Marian
Matejunas Stefan Zawadzki Bronisław
Brudzyński Jan
64 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1969, nr 8, poz. 70.
28
GROMADA ŁABĘDNIK
Radni kadencji 1954-195765
Radni kadencji 1958-196166
Kaczyński Bolesław, Dudek Stanisław,
Kelnerowski Henryk, Bejnerowicz Wanda, Oniszczuk Mikołaj,
Witt Herbert, Jagieło Władysław,
Strzedziński Henryk, Domino Danuta,
Siwiński Jan
Żukowski Stefan Polak Roman
Nakonieczny Grzegorz Kosobucki Wacław
Butajło Antoni Świątek Władysław
Budkiewicz Franciszek Zawadzki Adam
Choruży Stanisław Bieniek Władysław
Czerlunczakiewicz Jan Ben Piotr
Kołek Józef Staniec Mieczysław
Broda Jan
Kadencja 1961-196567
Kadencja 1965-196968
Dworak Michał Bieniek Władysław Litwińska Jadwiga
Witt Herbert Grądzki Zdzisław Hryszko Bazyli
Broda Jan Choruży Stanisław
Rogala Józef Golubski Franciszek
Czerlunczakiewicz Jan Olszowy Mieczysław Sawicka Władysława
Dąbrowski Mieczysław Grygalun Stanisław Wierciński Antoni Żemło Kazimierz
Witt Herbert Chmielewski Romuald
Dworak Michał Herman Marianna
Borys Cecylia Zając Antoni Borys Piotr
Pliszka Czesław Choruży Stanisław
Deleżuch Romualda Lewandowski Jerzy
Czerlunczakiewicz Jan Przybyłek Leokadia Wierciński Antoni
Dąbrowski Mieczysław Dziemiańczyk Jan Martusewicz Jan
Grygalun Stanisław Binkul Stanisław
Kuzia Adam Jerzy Żemło Kazimierz
65 Radni rozpoczęli działalność w grudniu 1954 roku, jednak oficjalna publikacja list radnych miała miejsce w styczniu 1955 roku. Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1955, nr 1, poz. 1 66 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1958, nr 2, poz. 9. 67 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1961, nr 11, poz. 74. 68 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1965, nr 10, poz. 89.
29
Kadencja 1969-1972 (1973)69
Pliszka Czesław Lewandowski Jerzy Herman Marianna
Borys Cecylia Chmielewski Romuald
Lemiesz Stanisław Marczak Franciszek Deleżuch Romualda Przybyłek Leokadia Komar Mieczysław
Łukasik Jan Dziura Franciszek
Kibicki Marian Czarnota Jan
Paszkowski Antoni Wierciński Antoni Binkul Stanisław
Nakonieczny Michał Grygalun Stanisław Dziełak Eugeniusz
Całka Henryk
GROMADA MASZEWY
Radni kadencji 1954-195770
Radni kadencji 1958-196171
Mońko Ludwika, Szalast Stanisław,
Kuzia Antoni, Wieleński Józef,
Świstek Kazimierz, Grygalun Stanisław,
Słodziński Józef, Żukowski Stefan, Biliński Henryk,
Gołębiowski Józef, Lemieszek Józef, Stróżyk Wacław,
Szabracki Stanisław, Dudek Feliks,
Lewczuk Anastazja
Żabiński Jan Mońko Hipolit
Kupisz Bronisław Sawicki Bronisław
Chiński Jan Sawicka Władysława
Wileński Józef Wierciński Antoni Sufryda Tadeusz Szporka Zenon
Grygalun Stanisław Dworak Michał Lemieszek Józef
Kosjaniuk Aleksander Walczak Jan
69 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1969, nr 8, poz. 70. 70 Radni rozpoczęli działalność w grudniu 1954 roku, jednak oficjalna publikacja list radnych miała miejsce w styczniu 1955 roku. Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1955, nr 1, poz. 1 71 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1958, nr 2, poz. 9.
30
GROMADA OSIEKA
Radni kadencji 1954-195772
Radni kadencji 1958-196173
Aleksiejczuk Wincenty Korzeniewski Zygmunt
Pieniacha Piotr Kaźmieruk Stefan
Żurawska Irena Czupajło Jan
Mioduski Józef Iwaszkiewicz Wacław
Sobolewski Jan Pałyga Józef
Monkiewicz Janina Smoliński Rajmund
Tomczyk Józef
Smoliński Zenon Oskroba Teodor
Korzeniewski Zygmunt Sobolewski Jan
Wojtysiak Mieczysław Dobnik Stanisław
Pieniaha Piotr Łokoj Józef
Kulesza Wacław Mihol Michał
Żurowska Irena Mioduski Józef Tomczyk Józef
Sanlewicz Konstanty Brygoła Aleksander
GROMADA RODNOWO
Radni kadencji 1954-195774
Radni kadencji 1958-196175
Onufrejuk Albina Dymidziuk Grzegorz Kuliński Eugeniusz
Jabłonowski Saturnin Zapotoczny Teodor Jakimow Jarosław
Andrukaniec Mieczysław Rapcewicz Jan
Ciosek Franciszek Gąsior Stanisław
Dobrowolska Kazimiera Baliński Stanisław
Huszcza Zenon Demidziuk Grzegorz
Sosnowska Zofia Kuliński Eugeniusz
Wojtkiewicz Jan Trofimiuk Józef Bożyczko Zenon
Wojtkiewicz Antoni Gąsior Stanisłąw
Ogulewicz Witold Rabcewicz Jan
Pauperowicz Marian Markowski Stanisław
Gilis Józef Kędzierska Jadwiga
72 Radni rozpoczęli działalność w grudniu 1954 roku, jednak oficjalna publikacja list radnych miała miejsce w styczniu 1955 roku. Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1955, nr 1, poz. 1 73 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1958, nr 2, poz. 9. 74 Radni rozpoczęli działalność w grudniu 1954 roku, jednak oficjalna publikacja list radnych miała miejsce w styczniu 1955 roku. Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1955, nr 1, poz. 1 75 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1958, nr 2, poz. 9.
31
Kadencja 1961-196576
Kadencja 1965-196977
Rabcewicz Jan Wojtkiewicz Antoni
Bożyczko Marian Demidziuk Grzegorz
Wojtkiewicz Jan Jakimow Jarosław Trochimiuk Józef Orłowski Lucjan
Szwed Jan Markowska Helena Czajkowska Janina
Kowalczyk Jan Ogulewicz Witold
Kapturski Stanisław Iwanowski Benedykt
Szwed Jan Rudzki Leon s. Leona
Bożyczko Marian Huszcza Rajmund Trochimiuk Józef
Wojtkiewicz Antoni Kakojejko Jan Rabcewicz Jan
Onufrejuk Albina Demidiuk Grzegorz
Rychel Piotr Ogulewicz Witold
Kowalczyk Jan Baran Roman
Gwoździkowska Anastazja
GROMADA WIRWILTY
Radni kadencji 1954-195778
Radni kadencji 1958-196179
Stankiewicz Bronisław Grzechulski Józef
Szczerba Władysław Zawadzka Mieczysława
Flis Stanisław Możdżyński Stefan
Gębarowski Klemens Rybacki Tadeusz
Klamra Władysław Słowik Józef Curyło Aniela
Zełobowski Jan Stankiewicz Bronisław
Korzeniewski Józef Filipiuk Marian
Możdżyński Stefan Machaj Andrzej Cieplak Józef
Matusewicz Józef Częścik Czesław Koniszewski Jan Miziak Edward Pacyński Jacek Słowik Józef
Wójciak Bolesław Rybacki Tadeusz
76 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1961, nr 11, poz. 74. 77 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1965, nr 10, poz. 89. 78 Radni rozpoczęli działalność w grudniu 1954 roku, jednak oficjalna publikacja list radnych miała miejsce w styczniu 1955 roku. Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1955, nr 1, poz. 1 79 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1958, nr 2, poz. 9.
32
GROMADA WOJCIECHY
Radni kadencji 1954-195780
Radni kadencji 1958-196181
Małachowski Franciszek Radziwinowicz Anatol Gawroński Stanisław Czopek Franciszek Deptuła Stanisław
Zinkiewicz Zygmunt Bartoszko Wiktor
Kaczmarczyk Józef Iwanowski Wacław
Grądzki Józef Danilewicz Wincenty Leszczyński Edward
Węsik Stanisław Żubrowski Stanisław Pawłowska Teofila
Mackiewicz Jan Szwed Jan
Marczak Jan Kaukas Stanisław
Niemas Józef
Wąsik Stanisłąw Smagała Stanisław
Turek Bolesław Baliński Marian
Sobolewski Albin Kordek Paweł Grądzki Józef
Suchta Kazmierz Iwanowski Wacław
Zienkiewicz Zygmunt Biały Piotr
Kłosowski Stanisław Lejsa Adam
Baran Michał Szymański Wacław Malinowski Henryk
Polewaczyk Bolesław Iwanowicz Piotr
Kadencja 1961-196582
Kadencja 1965-196983
Więcław Józef Wojtala Stanisław Baliński Marian
Lech Ignacy Malinowski Henryk Krupiczowicz Emilia
Łach Roman Sobolewski Albin Wasilewski Stefan
Mieczkowska Melania Lejsa Adam
Puchalik Stefan Kłosowski Stanisław
Jabłonowski Jan Bokisz Stefan
Chowańśki Mieczysław Korpusik Franciszek
Kudaszewicz Bogdan Borkowska Jana Irena
Stefanowicz Władysław Sokołowski Feliks
Lech Ignacy Jasiecki Jan
Bieniek Władysław Drabiszczak Michał
Kordek Paweł Bartoszewicz Ignacy Smagała Stanisław
Puchalik Stefan Malinowski Henryk Rudnicki Ryszard Sobolewski Albin
80 Radni rozpoczęli działalność w grudniu 1954 roku, jednak oficjalna publikacja list radnych miała miejsce w styczniu 1955 roku. Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1955, nr 1, poz. 1 81 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1958, nr 2, poz. 9. 82 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1961, nr 11, poz. 74. 83 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1965, nr 10, poz. 89.
33
Szwed Mirsoława Kłosiewski Stanisław
Szydlik Władysław
Kadencja 1969-1972 (1973)84
Bieniek Władysław Kordek Paweł
Bokisz Jan Wasilewski Marian
Więcław Janina Świerzek Marian
Kudaszewicz Bogdan Chowańska Stanisława
Wąsik Stanisław Przybylski Czesław Sobolewski Albin Rudnicki Ryszard
Kowalczyk Barbara Balcerzak Stanisław
Kakojejko Jan Bożyczko Marian
Rudzki Leon Lenczewski Józef Onufrejuk Albina
Wojtkiewicz Antoni Gładkowski Wojciech
Jaremus Grzegorz Sokołowski Feliks
Łach Roman Ogulewicz Witold
Plich Ryszard Leszczycki Jan
84 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1969, nr 8, poz. 70.
34
GROMADA ŻYDOWO
Radni kadencji 1954-195785
Radni kadencji 1958-196186
Siergiej Irena Draks Stanisław
Wróblewski Franciszek Piotrowski Kazimierz
Sul Piotr Burda Olga
Wychódzki Józef Chmielewski Hieronim
Bernard Czesław
Szymański Bolesław Setnik Genowefa
Wowręty Jan Hryszko Marian Picza Stanisław Paluch Julian Krutul Alfons
Pakisz Włodzimierz Minkiewicz Augustyn
Bohdanowicz Wincenty Łazar Jan
Chmielewski Hieronim Stoltz Janusz
Michniewicz Piotr Stoniak Jan
85 Radni rozpoczęli działalność w grudniu 1954 roku, jednak oficjalna publikacja list radnych miała miejsce w styczniu 1955 roku. Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1955, nr 1, poz. 1 86 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1958, nr 2, poz. 9.
35
GMINNA RADA NARODOWA BARTOSZYCE
Kadencja 1973-197787
Kadencja 1978-1984
Przybylski Czesław, Balcerzak Stanisław, Sieklucki Stanisław, Szołtun Aleksander,
Wąsik Stanisław, Hotys Danuta,
Łuński Grzegorz, Wojtkiewicz Czesław,
Huszcza Janina, Ogulewicz Witold,
Kakojejko Jan, Pokusiński Józef,
Dach Teofil, Czarnuszewicz Genowefa,
Różycka Lubomira, Gołowczuk Adam, Bakalarczyk Jerzy,
Gut Stanisław, Groszyk Jan,
Matulewicz Władysław, Bulejak Kazimierz,
Kozłowski Konstanty, Pawlak Stefan, Morawski Piotr,
Szutek Wacław Bazyli, Pych Czesław,
Kucharczyk Karolina, Janczyk Eugeniusz,
Suprynowicz Michał, Michał Zygmunt, Grela Władysław,
Pszczółkowska Alina, Dimitrijew Aleksy,
Klamra Regina, Warchoła Jan,
Curyło Tadeusz, Mocarska Katarzyna, Pasławski Eugeniusz,
Bogucka Bożena Elżbieta, Kiziniewicz Jan
Kaczmarek Genowefa, Pych Czesław,
Bielski Ryszard, Anosiewicz Piotr,
Wójcik Janusz, Kozłowski Konstanty,
Curyło Tadeusz, Dobrzyńska Filomena, Czunkiewicz Mirosław,
Gawerski Henryk, Pętoś Idzi,
Dimitrijew Aleksy, Kasprowicz Stanisław,
Chilczuk Anna, Michalski Zygmunt, Naumowicz Witalis,
Groszyk Jan, Piszczek Grzegorz, Krasuska Krystyna, Szerechan Krystyna, Bulejak Kazimierz,
Matulewicz Władysław, Różycka Lubomira,
Matulewicz Jan, Dziewa Aleksander,
Kotulski Tadeusz Jan, Łach Roman,
Wojtkiewicz Czesław, Plich Ryszard Franciszek,
Przybylski Czesław, Wąsik Stanisław,
Matuszewska Krystyna Teresa, Szablak Wincenty Józef,
Iwanowicz Antoni, Mizak Jan,
Bobrowicz Władysława, Kink Witold,
Borejek Jerzy Szczepan, Matejunas Stefan, Kulesza Wacław, Boiwkam Paweł,
87 Dz. Urz. WRN Olsztyn, 1973, nr 13, poz. 163.
36
Guzanek Helena, Tomczyk Józef,
Olender Kazimierz, Szypcio Halina,
Czajkowski Jerzy Jan, Kalisz Tomasz,
Kossakowski Kazimierz, Świątek Zofia,
Herman Marianna
Kadencja 1984-1988 Kadencja 1988-1990
Monkiewicz Ryszard, Pętoś Idzi,
Kotulski Tadeusz, Kucharski Adam,
Rokicka Zofia, Garbaczewski Marian,
Kopytko Zdzisław, Karwowska Henryka,
Tatur Stanisław, Tiszuk Roman, Liman Zenon,
Kasprowicz Zbigniew, Groszyk Jan,
Matusiak Zygmunt, Bronisławska Celina,
Suchodolski Apolinary, Matulewicz Jan,
Lewandowski Józef, Mikita Jan,
Okuniewicz Stanisław, Orłowski Tomasz,
Szabracki Kazimierz, Łach Roman,
Mackiewicz Elżbieta, Drabiszczak Jan,
Bokisz Józef, Jakóbczyk Józef,
Kaczyński Kazimierz, Zdziobło Jan,
Wilumow Stefan, Kink Witold,
Kulesza Wacław, Kanclerz Czesław, Kurczyna Henryk,
Kucharski Adam Józef, Bała Kazimierz,
Kwiecińska Łucja Zofia, Tomaszewicz Tadeusz,
Czerniak Halina, Sidor Stefan,
Rymko Andrzej Wiesław, Kwiatkowski Roman,
Bobel Jadwiga, Frąckowiak Zbigniew Wojciech,
Szerejko Józef, Pętoś Idzi,
Szablak Mieczysław Józef, Tekieli Krystian,
Bronisławska Celina Grażyna, Chmura Tadeusz,
Gabryszewska Marianna, Lewandowski Józef,
Wojtkiewicz Waldemar, Fiedorowicz Ryszard,
Loba Halina, Orłowski Tomasz,
Opaliński Krzysztof, Bałuch Mirosław Stefan,
Bokisz Józef, Drabiszczak Jan,
Przybylski Bogdan Jan, Kapanajko Kazimierz, Kolasiński Kazimierz,
Kanclerz Czesław, Szewczyk Mikołaj Witold,
Tomczyk Kazimierz, Kurczyna Henryk Bronisław,
Masiulaniec Anna,
37
Ostapowicz Zbigniew, Czajkowski Jerzy, Lotek Eugeniusz, Kibicki Leszek, Szypcio Halina,
Czerlunczakiewicz Jan88
Artymiak Halina, Kuzia Krystyna,
Łojewski Czesław, Gaber Jadwiga,
Wrona Zbigniew, Komajda Henryk89
GMINNA RADA NARODOWA W GALINACH
Kadencja 1973-1977
Kmita Maria, Matejunas Stefan,
Murawski Piotr Zdzisław, Wierciński Antoni,
Woronowska Stefania Teresa, Boiwka Paweł, Saulewicz Jan, Tomczyk Józef,
Bobrowicz Władysława, Jaskólski Antoni,
Skarol Henryk Czesław, Brończyk Stefan,
Truchanowicz Witold, Borek Jerzy,
Szporka Zenon, Chmielewski Romuald,
Kossakowski Kazimierz, Nakonieczny Michał,
Kozłowska Janina, Binkul Stanisław, Kalisz Tomasz, Szypcio Halina,
Czajkowski Jerzy Jan, Giruć Sabina,
Paszkowski Antoni
88 Dz. Urz. Województwa Olsztyńskiego, 1984, nr 1, poz. 1. 89 Dz. Urz. Województwa Olsztyńskiego, 1988, nr 9, poz. 127.