Download - hyrje ne biokimi
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
1/30
BIOKIMIA
Molecular bases of medicine(biokimi)
Molecular medicine(biokimi klinike)
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
2/30
Biokimia sht pjes e shkencs pr jetn. Detyra e sajsht q me metoda kimike t hulumtoj fenomenet jetsore.Para se gjithash na njofton me strukturn kimike t
prbrsve qelizor.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
3/30
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
4/30
Kimia organike sintetike sht zhvilluar pas sintezs s ures
nga Wlleri, n fillim ngadal e pastaj vrullshm kshtu q
koh pas kohe sht zvogluar marrja me bashk-dyzime
natyrore. N dekadn e fundit interesimi pr bashk-dyzimet
makromolekulare sht gjithnj e m i madh. Prcaktimi i
strukturs s proteinave tash sht detyr parsore e biokimis
deskriptive.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
5/30
Prshkrimi i thjesht i materieve kimike do t jeptevetm pasqyrn statike, filmimin momental t qelizss gjall( ose t ndonj organizmi t gjall) dhe me tnuk do ti kontribuohej hulumtimit t fenomenevejetsore.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
6/30
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
7/30
Sot dihet se gati t gjitha materiet, nga t cilat sht
ndrtuar qeliza, gjenden n shndrrim t vazhdueshm.Jeta karakterizohet me fleksibilitet kimik dhe krejt ajo qm par sht konsideruar form statike, vrtet sht endrlidhur me proceset kimike dhe lvizjen.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
8/30
Kshtu q biokimia moderne s pari sht biokimidinamike.
Me kt, para se gjithash, mendohet n fenomenin e
metabolizmit( shndrrimin e materieve), sintezn dhe
zbrthimin e bashk-dyzimeve natyrore me qllim fitimi
t energjis kimike dhe n ndrtimin e substratit t
qelizave vetjake.
Kto reaksione kimike i prshpejtojn enzimat, prandaj
studimi i tyre prfshin nj lmi t gjer t biokimis.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
9/30
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
10/30
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
11/30
Kshtu q biokimia mund ti sqarojproceset fiziologjike.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
12/30
Me analiz ajo mund t deprtoj shum m
thell se sa me rrugt e mundshme t fiziologjis.Nga Starlingu pason thnia se do problem
fiziologjik prfundimisht mund t kaloj n problem
biokimik.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
13/30
Jo vetm problemet klasike fiziologjike, por edhe
manifestimet fundamentale jetsore, sot mund tprqendrohen n proceset biokimike dhe tinterpretohen n mnyr biokimike.Nj nga shembujt sht natyra kimike dhe mnyra e
veprimit t faktorve trashgues. Kjo sht lmi q sotquhet biologji moklekulare.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
14/30
Nj nga shembujt sht natyra kimike dhe mnyra e
veprimit t faktorve trashgues(gjenetika) . Kjo shtlmi q sot quhet biologji moklekulare.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
15/30
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
16/30
Metodika kimike , me t ciln shrbehet biokimia, na
njofton me proceset esenciale t qelizs. Por kjonjkohsisht edhe na kufizon. Nse hulumtojm memetoda kimike, mund t presim prgjigje vetm nsfern e njohurive dhe prvojave kimike.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
17/30
Fenomenet jetsore, t cilat hyjn n lmenjt tjera, psh.
Fenomenet bio-elektrike , reaksionet n ngacmime,
mnyra e marrdhnieve t ndrsjella nuk mund t
prfshihen me metoda kimike. Pr kt jan t nevojshmemetoda t tjera t hulumtimit. Disa fenomene, si sht
vetdija njerzore, tash pr tash nuk mund t prfshihen n
analizat shkencore- natyrore.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
18/30
Meq biokimia merret me hulumtime t llojllojshme,rezultatet e saj aplikohen n shum shkenca t ngjashme.
Disa probleme themelore t biologjis, psh. esenca dhemnyra e veprimit t faktorve trashgues, fituan trsishtaspekte t reja n baz t njohurive biokimike . Shumsmundje i kemi kuptuar si pengesa n metabolizm ose
anomali t proceseve biokimike.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
19/30
Pra Biokimia prfshin fusha t mdha t
biologjis s qelizs, t biologjismolekulare dhe t gjenetiksmolekulare(Robert K. Murray, MD, PhD).
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
20/30
N fakt t gjitha ilaet si materie kimike ndikojn n
proceset biokimike.
Prandaj njohja e biokimis nga kuadrot e drejtimeve
mjeksore t ndryshme sht me rndsi t veant.Kjo sepse njohja e ndryshimeve biokimike dhe
interpretimi i tyre mundson diagnozn e hershme dhe
ofron mundsin e mjekimit adekuat t pacientve.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
21/30
Ose thn ndryshe - biokimia paraqet baznme t ciln smundja mund t kuptohet nnivel molekular, siguron njohuri n t cilat dot bazohej diagnoza, mjekimi dhe mjekimime ilae t reja.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
22/30
Proteinat-aminoacidet(metabolizmi) Enzimat, ndrtimi-klasifikimi, funfksioni,kinetika,rregullimi. Koenzimat-vitaminat
Materiali gjenetik (purinat , pirimidinat , DNA,RNA) Metabolimzi i karbohidrateve Vragu respirator_fosfolirimi Hormonet(mekanizmi i veprimit) Lipidet, metabolizmi
Regullimi acido bazik-uji Makr o dhe mikroelemente-keletrolitet Koagulimi i gjakut Funksioni biokimik I disa organeve(muskujve etj)
Kollokviume: 2 n semestrin dimror + 2 semestrin veror
20% + 80% testi prfundimtar
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
23/30
Ky modul prfshin: Bazn e strukturs kimike t proteinavedhe faktort q ndikojn n te. Funksioni katalizues ienzimave. Metabolizmi baz, n veanti roli i ATP dhe rrugte lidhura me transdukcionin ( shndrrimin) e tij.
Metabolizmin e polisaharideve, lipideve dhe amino acideve.Parimet baz t kontrollit dhe integrimit t metabolizmit.Struktura dhe funksioni i DNA, replikimi (kopja) e DNA.Struktura, mekanizmi transkriptues( kopje-shnues) dhefunksioni i RNA. Mekanizmi i sintezs s proteinave.
Kontrolli i ekspresionit t gjeneve. Mutagjeneza tesmundjet humane q paraqiten me ekspresionin e gabuart gjeneve.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
24/30
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
25/30
Aspiratat e modulit jan q t japin nj vshtrim tstrukturs dhe funksionit t molekulave trndsishme biologjike n qelizat e njeriut dhe tproceseve t rndsishme metabolike q ndodhinbrenda qelizave. Kjo prfshin kuptimin e struktursdhe funksionin e materialit ton gjenetik. sht erndsishme q studentt ta realizojn njohjen edomosdoshme e t detajuar t procesit normal qelizor
me qllim q t kuptojn se far gabimesh ndodhin tesmundjet e njeriut.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
26/30
Njohurit dhe shtjet q duhet t kuptohen
Studentt do t: njohin bazn e strukturs kimike t proteinave dhe si mund t ndikojn faktort e
jashtm n t.
kuptojn se si proteinat, si enzima, mund t luajn rol dhe t kontrollojnreaksionet n qeliz me pH 7 dhe n 37 0C.
jen t aft t prshkruajn rrugn e pjesmarrjes n metabolizmin qelizor, nveanti rrugt t cilat prfshijn shndrrimin e energjis nga ushqimi n drejtim tformimit t ATP.
ken njohuri t prgjithshme t rrugve t biosintezs s polisaharideve, lipidevedhe aminoacideve.
johin se si hormonet mund t ndikojn n rrugt metabolike n mnyra tndryshme n prputhshmri me specifikat dhe strukturn e tyre kimike.
jen t aft t prshkruajn si ndryshon metabolizmi n qeliz t indeve tndryshme dhe si harmonizohet kontrolli i metabolizmit.
jen t aft t zbatojn kt njohuri n rrethanat klinike . T kuptojn proceset endryshme q formojn informacionet e bartura n qeliza; psh. struktura dhefunksioni i DNA, RNA dhe proteins.
jen t aft t prshkruajn se si kodi gjenetik prcakton strukturn e nj proteinenga sekuenca gjenetike.
kuptojn se si kto procese jan t kontrolluara n qelizat normale; t jen t aftt shpjegojn se si funksionojn mutagjenet, dhe cilat jan pasojat kryesore tmutacioneve n shndetin e njeriut.
jen t aft q n detaje t prshkruajn se si disa smundje t njeriut jan sirezultat i gabimeve t ekspresionit t gjeneve.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
27/30
Shkathtsit intelektuale
Shfrytzimi i duhur i burimeve pr t
ndihmuar n kuptimin e prmbajtjes ktijmoduli.
Aftsimi pr t diskutuar shkakun dhe pasojate smundjeve t njeriut q rrjedhin ngarregullimet e proceseve normale metabolikedhe gjenetike.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
28/30
Shkathtsit praktike profesionale
Studentt duhet t jen t aft t mojnliteraturn dhe t paraqesin informacionet n
mnyr t kuptueshme dhe bindse. Studentt duhet t jen t aft ti prpunojn
t dhnat eksperimentale bazike dhe t
prdorin rezultatet pr sqarimin e problemeveq kan lidhje t prbashkt me smundjet enjeriut.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
29/30
Shkathtsit pr transferimin e njohurive
Prdorimi i burimeve si jan biblotekat dhe IT
facilities. Paraqitja e e puns t nj grupi n mnyr t
qart.
Arsyetimi nga vet ata i studimit t tyre.
-
8/8/2019 hyrje ne biokimi
30/30
Qndrimet dhe sjelljet
Studentt do t msojn:
Rndsin e ndjekjes s ligjratave dheseminareve.
T tregojn respekt pr ekipin dhe prstudentt tjer duke mbajtur qetsi nligjrata dhe seminare prderisa t mos kenpyetje.