Inicjatywa GOLD jako przykład prewencji schorzeń układu oddechowego
Prof. dr hab. med. Ewa Niżankowska-MogilnickaSpecjalista Wojewódzki do Spraw Pulmonologii
Kierownik Kliniki Chorób Płuc CMUJ
Przewlekła obturacyjna choroba płuc
• Obejmuje przewlekłe zapalenie oskrzeli (nieżyt) oraz rozedmę płuc
• objawy: kaszel, odkrztuszanie plwociny, duszność wysiłkowa, spoczynkowa
• objawy niewydolności oddechowej- stała konieczność koncentratora tlenu w domu
• skrajne inwalidztwo
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
• Stanowi poważny i narastający problem zdrowia publicznego na całym świecie, związany z rozpowszechnieniem nałogu palenia tytoniu i zanieczyszczeniem środowiska.
• Wśród przyczyn przewlekłej chorobowości i umieralnościw Stanach Zjednoczonych POChP zajmuje 4 miejsce, a 5 miejsce wśród przyczyn skrócenia życia w pełnym zdrowiuna całym świecie.
• Instytucje odpowiedzialne za opiekę zdrowotną i urzędnicy państwowi nie poświęcają tej chorobie należytej uwagi.
POChP w Polsce • Szacuje się, że w Polsce na POChP choruje około
2 mln ludzi.• Grupę dużego ryzyka zachorowania na POChP
osoby, które ukończyły 40 rż. i palą lub paliły papierosy przez co najmniej 10 lat.
• Około 5 mln ludzi spośród 16 mln mieszkańców Polski po 40 rż. pali papierosy przynajmniej od 10 lat.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
Zaangażowana grupa naukowców zachęciła amerykański National Heart, Lung and Blood Institute oraz Światową Organizację Zdrowia do utworzenia Światowej Inicjatywy Zwalczania Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc - Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease -
GOLD
GOLD: Dokumenty
• Raport: Światowa strategia rozpoznawania, leczenia i zapobiegania POChP
• Skrócone wytyczne postępowania (Executive Summary)
• Podręczny przewodnik postępowania dla pracowników służby zdrowia
• Poradnik dla chorych i ich rodzin
Patogeneza POChP
Czynnik szkodliwy(dym tytoniowy, zanieczyszczenia, narażenie zawodowe)
POChP
Czynniki genetyczneInfekcje dróg oddechowych
Inne
Raport GOLDCztery składowe postępowania
w POChP1. Ocena i monitorowanie ciężkości choroby 2. Zmniejszenie narażenia na czynniki ryzyka3. Postępowanie w stabilnej POChP
- edukacja- leczenie farmakologiczne- leczenie niefarmakologiczne
4. Postępowanie w zaostrzeniach choroby
Ocena ciężkości i monitorowanie przebiegu choroby:
główne aspekty
• Spirometria jest „złotym standardem” w rozpoznawaniu i ocenie ciężkości POChP.
• Pracownicy służby zdrowia prowadzący diagnostykę i leczenie chorych na POChP powinni mieć możliwość wykonywania spirometrii.
Zmniejszenie narażenia na czynniki ryzyka: główne aspekty
• W zapobieganiu wystąpieniu i progresji POChP duże znaczenie ma zmniejszenie narażenia na dym tytoniowy, pyły i środki chemiczne w miejscu pracy oraz zanieczyszczenia powietrza w mieszkaniachi środowisku zewnętrznym.
• Zaprzestanie palenia jest najskuteczniejszą i najbardziej opłacalną metodą zmniejszenia ryzyka rozwoju POChP i zatrzymania postępu choroby (dane kategorii A).
Program POCHPPoznaj wiek swoich płuc
Organizatorzy:Specjalista Wojewódzki ds. Pulmonologiiprof. dr hab. Ewa Niżankowska-Mogilnickadr med. Wojciech Skucha, Ordynator Oddziału Pulmonologii Proszowicedr med. Marcin Kuta, Dyrektor Kasy Chorych ds. lecznictwadr med. Grażyna Spychałowicz, Koordynator ds. profilaktyki Kasy Chorychdr B. Różański, Dyrektor Departamentu Analiz i Planowania Kasy Chorych
Finansowanie: - Małopolska Regionalna Kasa Chorych,Dyrektor dr Jacek Kukurba
- Firma Behringer Ingelheim
Cel programu
• Wczesne wykrywanie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc
• ukierunkowane postępowanie u osób ze stwierdzoną patologią układu oddechowego
• kompleksowa pomoc w rzuceniu nałogu palenia
Metodologia programu• Badaniem spirometrycznym zostały objęte osoby,
nie leczone wcześniej na POCHP z grupy podwyższonego ryzyka - palacze powyżej 39 roku życia, palący ponad 10 lat
• Osoby, u których została stwierdzona POCHP poddano badaniu na poziom 1AT
Realizacja programu
• Przed rozpoczęciem programu - akcja informacyjna w mediach,
• Pacjenci zgłaszają się do Poradni Chorób Płuc bez skierowania z POZ-u,
• Przeprowadzona ankieta „POZNAJ WIEK SWOICH PŁUC”
• Badanie spirometryczne, w tym próba rozkurczowa,• U młodych chorych z obturacją ciężkiego stopnia
wykonano badanie poziomu 1AT
Zakres programu
• Badaniem objęto około 8,5 tys. osób,• w 19 placówkach na terenie całego województwa
małopolskiego
Rozmieszczenie placówek
bocheńskibrzeski
chrzanowski
dąbrowski
gorlicki
krakowski
limanowski
miechowski
myślenicki
nowosądeckinowotarski
olkuski
oświęcimski
proszowicki
suski
tarnowski
tatrzański
wadowicki
wielicki
m. Kraków
m. Nowy Sącz
m. Tarnów
Miechów
Olkusz
Chrzanów Krzeszowice
Oświęcim
Sucha Besk.
Proszowice
Wieliczka
Dąbrowa Tarn.
Brzesko
Limanowa
Zakopane
Procentowy rozkład badanych w grupach wiekowych
Procentowy rozkład wieku
7,34
39,92
30,05
17,83
4,73
0,11 0,020,00
5,00
10,00
15,00
20,00
25,00
30,00
35,00
40,00
45,00
do 40 lat 40 - 50 50 - 60 60 - 70 70 - 80 80 - 90 90 - 100
Przewlekłe zapalenie oskrzeli wśród badanych
53%
47% kaszel < 2 lata lub brak
przewlekłe zapalenieoskrzeli
Odsetek pacjentów z POCHP
FEV1 / VC%N < 85%
17,38
82,62
spir <= 85spir > 85
Postać POCHP(wg. klasyfikacji GOLD)
30,82
51,32
16,01
1,85
0,00
10,00
20,00
30,00
40,00
50,00
60,00
%
stopień Ipostać lekka
stopień IIa stopień IIb stopień IIIpostać ciężkapostać umiarkowana
Postać POCHP
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
Inicjatywa GOLD zwróci na POChP uwagę rządów, osób odpowiedzialnych za zdrowie publiczne, pracowników służby zdrowia i całego społeczeństwa, niemniej jednak do opanowania tego poważnego problemu zdrowia publicznego konieczne będą skoordynowane wysiłki wszystkich zaangażowanych w opiekę zdrowotną.
GOLD w Polsce
Polskie Towarzystwo Ftizjopneumonologiczne Towarzystwo Internistów Polskich Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Konsultant Krajowy w dziedzinie chorób płuc Konsultant Krajowy w dziedzinie chorób wewnętrznych Konsultant Krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej
www.gold.mp.pl
Global Initiative for ChronicObstructiveLungDisease