januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 1
web2.0 strategisch
Interactief webgebruik (web 2.0) in Interactief webgebruik (web 2.0) in de openbare bibliotheekde openbare bibliotheek
Jan Van HeeJan Van HeeVormingsplusVormingsplusFebruari 2009Februari 2009
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 2
web2.0 strategisch
Doelstelling
● De mogelijkheden van interactieve
webdiensten of web 2.0 (blogs, RSS, ...)
voor openbare bibliotheken.
● Een opleidingsdag voor trainers die hun
kennis zullen overbrengen aan de lokale
bibliothecarissen. In functie van de
doelstellingen van de OB (educatie,
cultuur, informatie, ontspanning,
maatschappelijke activering, erfgoed).
● Introductie !
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 3
web2.0 strategisch
Inhoud
− Web 2.0, sociale netwerken, interactieve webdiensten ... ???
Toepassen in een bibliotheek ?
− Applicaties :
● Delen van documenten, foto's en video (sharing)
● Blog
● RSS
● Widgets en mash-ups
● Netwerksites (case : Librarything)
● Samenwerken met wiki's en social bookmarks
− Introductie Web 2.0 in de bibliotheek
− Auteursrechten
− Besluit
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 4
web2.0 strategisch
Vooraf (1)
“De antwoorden uit de hoek van de Kunsten, het cultureel erfgoed en het sociaal-cultureelwerk aan de virtuele cultuurparticipant zijn vandaag nog té beperkt. De website blijft nog téveel een communicatie/informatie middel en lijkt vaak nog op een online versie van deprogrammabrochure, waardoor het nieuwe virtuele publiek al te vaak op zijn honger zitten.”
Bron : Laenen A. – C.H.I.P.S. vzw
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 5
web2.0 strategisch
Web2.0 ?
● “Nieuwe”, interactieve en dynamische
generatie webdiensten.
● Oneindig aanbod van ● Systemen
● Applicaties
● Kanalen
● Actoren
● ...
● Enig gemeenschappelijk element ?
Sociale netwerken
User generated
content
Rich Internet
Application
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 6
web2.0 strategisch
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 7
web20_bib_leuven
Situering Web 2.0
Het klassieke web
1e generatie webdiensten
Web 2.0
2e generatie webdienstenIedereen wordt zelf journalist, schrijver,
uitgever, muzikant, regisseur, bibliothecaris ...
● HTML● Statisch● Enkeling >
massa
● XML, Ajax, ...● Dynamisch● User generated
content● Sociale software● Sociale
netwerken● Interactiviteit● Massa > massa
Blog
RSSsocial
book-
marking
photo-
sharing
PodcastWiki
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 8
web2.0 strategisch
Web 2.0 : voorbeelden (2)
● Iets ouder dan het Web2.0 concept, maar
worden wel onder de noemer social
software geplaatst :
– Internet forums
– expert-sites (ask-an-expert)
– Instant Messaging, IRC en VoIP (Skype)
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 9
web20_bib_leuven
Web 2.0 : de optimisitische visie ...
Toepassingen :● zoeken.bibliotheek.be● Amazon.com● IBL● Blog
Toepassing :
Wikipedia
13 juni 2008 e-cultuur en web2.0 10
web20_bib_leuven
Web2.0 : de kritiek ...
Het suggereert dat iedereen — zelfs de
meest gebrekkig opgeleiden en
onbegrijpelijken onder ons— digitale
media kunnen gebruiken om zichzelf te
uiten en te verwezenlijken.”
Web 2.0 (...) "de
creatieve amateur
verheerlijkt: de
autodidactische
filmmaker, de
slaapkamermuzikant,
de ongepubliceerde
schrijver.
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 11
web2.0 strategisch
Waarom Web 2.0 implementeren ?
● Kennis delen / beheren
● Communicatie (intern en extern)
● Marketing� Kostprijs :
1506 Mentos
502 liter Cola
� Waarde :
10 miljoen
dollar
80 VN-kantoren implementeren
Wiki-software tvv samenwerking
Disney gebruikt sinds enige jaren een
interne blog om te communiceren met
de werknemers
http://www.youtube.com/watch?v=hKoB0MHVBvM
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 12
web2.0 strategisch
Waarom Web 2.0 implementeren ? (2)
● Bottom-up !
− interactie en
participatie
− “ideeënbus”
− klachtenbeheer
● Kanaliseren
● Anticiperen
● Cfr. : “kloteklanten”
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 13
web2.0 strategisch
Waarom Web 2.0 implementeren ? (3)
● Pragmatische redenen :
− Serverruimte sparen
− Gratis software
− Back-up
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 14
web2.0 strategisch
Discussie
● Waarom moet de openbare bibliotheek
zich inlaten met Web 2.0 ?
● Is dat niet iets voor grote bibliotheken of
bibliotheekkoepels (provincie, Digitale
Bibliotheek, Locus, ...) ?
● Verliezen we hier niet alle controle op
inhoud en privacy ?
● En wie gaat dat weer allemaal moeten
doen ... ?
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 15
web2.0 strategisch
Omgevingsanalyse
Web 2.0-diensten zijn nooit een behoefte,
maar een bevrediging van een behoefte
Behoeftes
OplossingIndividu Organisatie
Mensen ontmoeten Samenwerken Sociale netwerken
Zich uiten Communiceren Blogging
Kennis uitwisselen Kennis beheren Wiki
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 16
web2.0 strategisch
Voorbeeld bibliotheek Herzele
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 17
web2.0 strategisch
Inhoud
− Web 2.0, sociale netwerken, interactieve webdiensten ... ???
Toepassen in een bibliotheek ?
− Applicaties :
● Delen van documenten, foto's en video (sharing)
● Blog
● RSS
● Widgets en mash-ups
● Netwerksites (case : Librarything)
● Samenwerken met wiki's en social bookmarks
− Introductie Web 2.0 in de bibliotheek
− Auteursrechten
− Besluit
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 18
web2.0 strategisch
Delen van documenten, foto's en
video : een keuze
● Documenten :
− docs.google.be
− www.slideshare.net
● Foto's :
− www.flickr.com - voorbeeld : www.flickr.com/photos/vvbad/
− picasa.google.com
● Video :
− www.youtube.com
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 19
web2.0 strategisch
Samenwerken via de
kantoortoepassingen van Google
Delen van agenda's en documenten !
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 20
web2.0 strategisch
Flickr-pagina van Bibliotheek Kortrijk
http://www.flickr.com/photos/bibliotheekkortrijk
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 21
web2.0 strategisch
Videokanalen : Bibs Kortrijk en Herzele
http://www.youtube.com/user/bibkortrijk
http://www.youtube.com/user/bibherzele
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 22
web2.0 strategisch
Inhoud
− Web 2.0, sociale netwerken, interactieve webdiensten ... ???
Toepassen in een bibliotheek ?
− Applicaties :
● Delen van documenten, foto's en video (sharing)
● Blog
● RSS
● Widgets en mash-ups
● Netwerksites (case : Librarything)
● Samenwerken met wiki's en social bookmarks
− Introductie Web 2.0 in de bibliotheek
− Auteursrechten
− Besluit
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 23
web20_bib_leuven
Wat is een blog?
● Een website waar berichten chronologisch
worden gepubliceerd
● Geeft commentaar en nieuwsberichten over specifieke onderwerpen of is een persoonlijk dagboek
● Combineert tekst met multimedia en links
● Lezers kunnen commentaar geven op de
berichten
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 24
web20_bib_leuven
Evolutie blogs (bron : www.technorati.com)
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 25
web2.0 strategisch
Een keuze : blog
Communiceren
Feedback vragen
Marketing
Gemeenschapsopbouw
Vlakke communicatie
(skip levels)
Combinatie van push en
pull
13 juni 2008 e-cultuur en web2.0 26
web20_bib_leuven
Biblioblog van Lommel
http://biblommel.wordpress.com/
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 27
web20_bib_leuven
Blog lezen
● URL Pull !Pull !
● RSS (Rich Site Summary) Push !Push !
– Titel
– Samenvatting
– Abonneren
– Reader/Aggregator
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 28
web20_bib_leuven
Corporate blog
● Weblog van een organisatie of bedrijf
● Interne blogs (zie ook wiki's)
– Participatie
– Kennisdeling
– Communicatie tussen verschillende 'lagen'
– Groepsgevoel
Disney gebruikt sinds enige jaren een
interne blog om te communiceren met
de werknemers
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 29
web20_bib_leuven
Corporate blog (2)
● Externe blogs
– Nieuwe producten en diensten
– Communicatie van het beleid
● Conversaties
– Reactie op kritiek/klachten
● Kloteklanten
– Beeld van de bedrijfscultuur
– Minder formeel dan persberichten
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 30
web2.0 strategisch
Inhoud
− Web 2.0, sociale netwerken, interactieve webdiensten ... ???
Toepassen in een bibliotheek ?
− Applicaties :
● Delen van documenten, foto's en video (sharing)
● Blog
● RSS
● Widgets en mash-ups
● Netwerksites (case : Librarything)
● Samenwerken met wiki's en social bookmarks
− Introductie Web 2.0 in de bibliotheek
− Auteursrechten
− Besluit
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 31
web20_bib_leuven
RSS : Wat ?
De afkorting staat voor Really Simple Syndication en bestaat uit een stukje script (XML) dat een
RSS-reader op de hoogte stelt van een wijziging op een website.
RSS wordt vooral gebruikt bij weblogs, forums of nieuwssites om telkens op de hoogte te kunnen
zijn van het laatste artikel/nieuws.
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 32
web20_bib_leuven
RSS : voorbeelden
Bibliotheek Peer
Ovinob
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 33
web20_bib_leuven
RSS-feeds lezen
● Webapplicaties:
– Google Reader
– Bloglines
– Netvibes
● Client software:
– Thunderbird, Outlook 2007, ...
– Firefox, Internet Explorer, ...
● Integreren op je eigen website of blog
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 34
web20_bib_leuven
Voorbeeld Google Reader
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 35
web20_bib_leuven
Voorbeeld Thunderbird
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 36
web20_bib_leuven
Voorbeeld Firefox
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 37
web2.0 strategisch
RSS op je website
Dynamische, externe inhouden (nieuws, blogs, ...)
integreren op je website/blog
http://news.google.be/news?
hl=nl&tab=wn&ned=nl_be&q=com
posteren&ie=UTF-8&output=rss
Integreren via nieuwsreader
van de website
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 38
web20_bib_leuven
Voorbeeld
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 39
web20_bib_leuven
Voorbeeld www.judoclubberlare.be
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 40
web2.0 strategisch
Inhoud
− Web 2.0, sociale netwerken, interactieve webdiensten ... ???
Toepassen in een bibliotheek ?
− Applicaties :
● Delen van documenten, foto's en video (sharing)
● Blog
● RSS
● Widgets en mash-ups
● Netwerksites (case : Librarything)
● Samenwerken met wiki's en social bookmarks
− Introductie Web 2.0 in de bibliotheek
− Auteursrechten
− Besluit
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 41
web2.0 strategisch
Integreren in website via widget
Een keuze : widget
Ruimte besparen op de eigen server
Content delen
Foto's
Picasaweb.google.be
Flickr.com
Documenten
Presentaties
docs.google.com
slideshare.net
zoho.com
Film
YouTube.com<div style="width:425px;text-
align:left" id="__ss_23806
5"><object style="margin:0px" width="425"
height="355">...
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 42
web2.0 strategisch
Widget : YouTube in blog of website
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 43
web2.0 strategisch
Voorbeeld : widget zoeken.bibliotheek.be
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 44
web2.0 strategisch
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 45
web2.0 strategisch
• 1 + 1 = iets anders• “A mashup combines two or more other
applications creating another application
that can help you better perform
different activities”
• Bekendste voorbeeld :
Google-maps
Bestaande informatie herwerken :
Mashup's
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 46
web2.0 strategisch
Mash-up : get London reading
http://www.getlondonreading.co.uk/Books-in-London
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 47
web2.0 strategisch
Inhoud
− Web 2.0, sociale netwerken, interactieve webdiensten ... ???
Toepassen in een bibliotheek ?
− Applicaties :
● Delen van documenten, foto's en video (sharing)
● Blog
● RSS
● Widgets en mash-ups
● Netwerksites (case : Librarything)
● Samenwerken met wiki's en social bookmarks
− Introductie Web 2.0 in de bibliotheek
− Auteursrechten
− Besluit
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 48
web2.0 strategisch
Sociale netwerksites
● Algemeen :
− www.facebook.com - de hype van 2008
− www.netlog.com - vooral jongeren
− www.myspace.com - als uithangbord
● Specifiek :
− bibliotheek20.ning.com - voor bibliothecarissen
− www.librarything.nl - boeken
− www.linkedin.com - professioneel netwerken
− www.lastfm.com - muziek
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 49
web2.0 strategisch
Bibliotheken en facebook
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 50
web2.0 strategisch
Aanmeldingsbericht Bib Maaseik
Bedankt voor je aanmelding bij de groep 'Bib Maaseik'.
Graag wil ik je eraan herinneren dat dit een 'open' groep
is. Ieder lid kan dus reageren op prikbordberichten,
discussies, geplaatste items, foto's enz. Maar dat is niet
alles. Jullie kunnen ook zelf een nieuwe discussie starten
of een bericht op het prikbord plaatsen met bijvoorbeeld
een leuke tip. Als je beschikt over foto's of filmpjes mag
je die ook plaatsen. Dit kunnen bijvoorbeeld foto's of
videoopnamen zijn van een activiteit in onze bib.
Kortom, het is de bedoeling dat deze groep helemaal van
jullie wordt, ook opmerkingen of zelfs klachten mag je
hier in alle vrijheid poneren, maar natuurlijk wel altijd in
een 'propere' taal.
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 51
web2.0 strategisch
Bibliotheek Herzele community
13 juni 2008 e-cultuur en web2.0 52
web2.0 strategisch
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 53
web2.0 strategisch
Open Vlacc op LibraryThing
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 54
web2.0 strategisch
LibraryThing for libraries
http://www.librarything.com/forlibraries/
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 55
web2.0 strategisch
Inhoud
− Web 2.0, sociale netwerken, interactieve webdiensten ... ???
Toepassen in een bibliotheek ?
− Applicaties :
● Delen van documenten, foto's en video (sharing)
● Blog
● RSS
● Widgets en mash-ups
● Netwerksites (case : Librarything)
● Samenwerken met wiki's en social bookmarks
− Introductie Web 2.0 in de bibliotheek
− Auteursrechten
− Besluit
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 56
web2.0 strategisch
Wiki : wat ?
Een Wiki is (web)toepassing, waarmee documenten gezamenlijk kunnen worden gemaakt of bewerkt, zonder de tussenkomst van een centrale redactie. Het woord wiki wiki komt uit het Hawaïaans en heeft de betekenis van 'snel, vlug, beweeglijk'.
(bron : Wikipedia)
cfr. : versiebeheer in een tekstverwerker
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 57
web2.0 strategisch
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 58
web2.0 strategisch
Een keuze : wiki
Samenwerken
Inhouden verzamelen en delenVersiebeheer
Mail beperken
Kennismanagement
Verschillende wikifarms :
“Beste koop” :
www.wikispaces.com
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 59
web2.0 strategisch
Voorbeeld : werkgroep Beeld en
Geluid (wvla)http://beeldengeluid.wikispaces.com/
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 60
web2.0 strategisch
Voorbeeld : kennis delen Bib Herzele
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 61
web2.0 strategisch
Opzetten wiki
● Keuze 1 : wiki-farms (om zelf een wiki
te maken zonder een eigen
hosting/server te hebben)
− Een keuze :
http://www.wikia.com/
http://www.wikispaces.com/
● Gebruikt de wikimedia-software (Wikipedia)
● Gratis, wel advertenties.
− Hou www.zoho.com in de gaten !
− Zelf kiezen via :
http://www.wikimatrix.org/
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 62
web2.0 strategisch
● Keuze 2 : Laten draaien op eigen server
met afzonderlijke software
− Een keuze :
http://www.mediawiki.org/
de software van de Wikipedia
http://wiki.splitbrain.org/wiki:dokuwikigeen database nodig !
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 63
web2.0 strategisch
● Keuze 3 : Integratie in een
Contentmanagement Systeem (CMS)
− De mogelijkheid is meestal reeds aanwezig in
bekende CMS-sen.
● Een CMS (of blog- en wiki-software)
uitproberen ?
http://www.opensourcecms.com/
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 64
web2.0 strategisch
Inhoud
− Web 2.0, sociale netwerken, interactieve webdiensten ... ???
− Applicaties :
● Delen van documenten, foto's en video (sharing)● Widgets en mash-ups● RSS● Blog● Podcast● Wiki● Social Bookmarks● Netwerksites
− Introductie Web 2.0
− Auteursrechten
− Besluit
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 65
web2.0 strategisch
Wat is social bookmarking?
− Manier om Internet bookmarks op te slaan,
te ordenen, te delen en te doorzoeken
− Toegankelijk voor het publiek of een
bepaalde groep
− Tagging
− Sociaal netwerk: gebruikers met zelfde
interesses
− Betekenis – menselijke activiteit
− Geen gecontroleerde 'trefwoordenlijst'
(folksonomy)
13 juni 2008 e-cultuur en web2.0 66
web2.0 strategisch
Social bookmarking : mogelijkheden
− Del.ico.us
− Furl.it
− Connotea (social citations)
13 juni 2008 e-cultuur en web2.0 67
web2.0 strategisch
Een webpagina taggen
13 juni 2008 e-cultuur en web2.0 68
web2.0 strategisch
De persoonlijke pagina
13 juni 2008 e-cultuur en web2.0 69
web2.0 strategisch
Tagcloud op de website
(Nashville public library)
Voorbeeld Brussel :
http://www.hob.be/nl/delicious/index.asp
13 juni 2008 e-cultuur en web2.0 70
web2.0 strategisch
Ontsluiting via het publiek
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 71
web2.0 strategisch
Inhoud
− Web 2.0, sociale netwerken, interactieve webdiensten ... ???
Toepassen in een bibliotheek ?
− Applicaties :
● Delen van documenten, foto's en video (sharing)
● Blog
● RSS
● Widgets en mash-ups
● Netwerksites (case : Librarything)
● Samenwerken met wiki's en social bookmarks
− Introductie Web 2.0 in de bibliotheek
− Auteursrechten
− Besluit
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 72
web2.0 strategisch
Aanpak introductie
1. Creëer een gemeenschapsgevoel
2. Hou het simpel (vooral de uitleg), begin simpel
3. Wek nieuwsgierigheid
4. Betrek iedereen, laat iedereen content aanleveren (UGC)
5. Zorg voor een diverse content-mix
6. Zorg voor een leerweg
7. Zorg voor een snelle (eerste) impact
8. Zorg voor constante ontwikkeling
9. “Let the outside in and the inside out” (Paul Lomax,
twopointoh.co.uk)
10. Evalueer constant en stuur bij
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 73
web2.0 strategisch
Innovatietheorie van Rogers
Bron : Diffusion of Innovations / Everett Rogers.
Kloof
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 74
web2.0 strategisch
Leerweg actoren
Gewennen
Creatie van meerwaarde
Gebruik
Vermijden
Passief
Actief
Bewustzijn vergroten :●Missionarissen●Niet dwingen●Learning by doing
cfr. : “23 dingen”
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 75
web2.0 strategisch
Inhoud
− Web 2.0, sociale netwerken, interactieve webdiensten ... ???
Toepassen in een bibliotheek ?
− Applicaties :
● Delen van documenten, foto's en video (sharing)
● Blog
● RSS
● Widgets en mash-ups
● Netwerksites (case : Librarything)
● Samenwerken met wiki's en social bookmarks
− Introductie Web 2.0 in de bibliotheek
− Auteursrechten
− Besluit
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 76
web2.0 strategisch
Auteursrechten ???
Je eigen werk beschermen
en delen ?
Foto's, muziek, ... zoeken en
gebruiken ?
= creativecommons.org
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 77
web2.0 strategisch
Verder met Web 2.0
● www.23dingen.be !!!
● www.23dingen.nl
● bibliotheek20.ning.com
● Informatie 2009
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 78
web2.0 strategisch
Verder lezen ...
● www.maarifa.be
● www.slideshare.net/jvanhee● http://delicious.com/jvanhee/bundle:Web%202.0
● Of : [email protected]
●
januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 79
web2.0 strategisch
Tot slot ...
Waarom zou een organisatie Web2.0
implementeren ?
●Gadget ? Trend ? Mode ?
●3 E's ... euh ... 4 E's
− Efficiëntie
− Effectiviteit
− Economy
− ... Enthousiasme
Nog vragen ?
Contact :
skype : jan.maarifa