Download - Introductieprogramma nieuw gekozen mandatarissen Gemeenteraadsleden November 2006 – januari 2007
Introductieprogramma nieuw gekozen mandatarissen
Gemeenteraadsleden
November 2006 – januari 2007
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
2
Partners in het initiatief
Actief als gemeenteraadslid
Infosessies voor nieuw gekozen gemeenteraadsleden
Avond 2
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
4
Inhoud
De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als
mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
5
Vooraf
De stemmen zijn geteld … en je bent erbij. Je bent verkozen als gemeenteraadslid van je gemeente. Proficiat!
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
6
Maar nu?
vragen overvallen je: wat moet ik gaan doen? hoe kan ik mij voorbereiden? belangrijke beslissingen?
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
7
Inhoud
De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
8
De rol van een gemeenteraadslid (1)
initiatieven nemen om de betrokkenheid en inspraak van de burgers te verzekeren bij de beleidsvoorbereiding
stem van de burger vertegenwoordigen verantwoording van het beleid naar de
buitenwereld toe
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
9
De rol van een gemeenteraadslid (2)
actief controleur: toezicht op het college en het ambtelijk functioneren
besturen op hoofdlijnen: de koers van de gemeente bepalen
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
10
Inhoud
De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
11
Keuzes te maken en functies te verdelen (1)
wie is kandidaat burgemeester? hoeveel schepenen in het college? hoeveel schepenen krijgt mijn partij? wie wordt voorzitter van de gemeenteraad?
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
12
Keuzes te maken en functies te verdelen (2)
wie wordt OCMW voorzitter? wordt de OCMW voorzitter opgenomen in het
college? OCMW-raadsleden? politieraadsleden?
vertegenwoordigers intergemeentelijke samenwerkingsverbanden?...
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
13
Inhoud
De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
14
Maar je staat er niet alleen voor (1)
fractie: zijn de personen die op dezelfde lijst zijn verkozen. Op de fractievergadering wordt bepaald welke standpunten de partij zal innemen en wat het stemgedrag zal zijn op de eerstvolgende gemeenteraad. Is de plaats bij uitstek om een actieve inbreng te doen
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
15
Maar je staat er niet alleen voor (2)
gemeentelijke ambtenaren: de gemeentesecretaris en de andere gemeentelijke personeelsleden zullen je met genoegen gidsen doorheen het gemeentelijk kluwen. Vanuit hun ambtelijke ervaring maken ze je wegwijs.
lectuur: VVSG,… vroegere raadsleden: ervaring
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
16
Inhoud
De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
17
Ben je in de meerderheid of in de oppositie? (1)
meerderheid van stemmen en zetels coalitie: samengaan van aantal partijen uitvoerend mandaat: burgemeester, schepen,… specialiseren in bepaalde materie
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
18
Ben je in de meerderheid of in de oppositie? (2)
oppositie gemakkelijker opgemerkt! ondervragen schepencollege (interpelleren) kritische bemerkingen op het beleid of een
voorstel constructieve invulling: afspraken over wie doet
wat?
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
19
Inhoud
De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
20
Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? (1) “Hij/zij is de stem van het volk”
volksvertegenwoordiger op het lokale vlak de stem van de burger in de GR luisterend oor, vertolker van grieven, vragen,…
in beleidsbeslissingen beslissingen duiden aan medebewoners
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
21
Hoe doe ik het, wat kan, moet en mag ik doen? (2)
“…inzichten in het gemeentelijk apparaat” nuttige kwaliteiten zijn:
helder zijn standpunt verantwoorden in teamverband kunnen werken kennis en inzicht in bestuurlijke organisatie integer zijn
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
22
Inhoud
De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als
mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
23
Wat zijn mijn rechten als raadslid? (1)
inzagerecht: inzage in alle dossiers, stukken en akten m.b.t. het bestuur van de gemeente
vragenrecht: technische uitleg over bepaalde dossiers van de secretaris of de door hem aangewezen ambtenaren
recht op rapportering
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
24
Wat zijn mijn rechten als raadslid? (2)
agendapunten aanbrengen initiatiefrecht inzake bijeenroeping gemeenteraad:
op gewenste dag en uur minimum één derde van de gemeenteraadsleden
moeten dit verzoek ondertekenen burgemeester en schepenen kan dit ook vragen
aan de voorzitter
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
25
Wat zijn mijn rechten als raadslid? (3)
toegang tot gemeentelijke instellingen: instellingen opgericht en beheerd door de
gemeente passief recht: geen bemerkingen, vragen of …
tijdens het bezoek opmerkingen overmaken aan gemeenteraad
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
26
En mijn plichten? (1)
geen rechtstreeks belang hebben. Ook geldig voor bloed- en aanverwanten tot en met vierde graad.
niet (on)rechtstreeks deelnemen aan diensten, leveringen of aanbestedingen van de gemeente
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
27
En mijn plichten? (2)
niet als advocaat, notaris of zaakwaarnemer optreden in rechtsgedingen tegen de gemeente.
als raadslid bent u niet onschendbaar u bent aansprakelijk: geen misbruik maken van je
ruim inzagerecht in gemeentelijke dossiers bv. naar pers toe…
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
28
En mijn plichten? (3)
deelname aan onderzoek rekeningen van ondergeschikte besturen: verboden indien lid
u kan nooit rechter en partij zijn (individuele belangen)
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
29
Inhoud
De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
30
En mijn statuut? (1)
presentiegeld: op kosten van de gemeente bij aanwezigheid op een vergadering van de gemeenteraad of commissies
verlof: een afwezigheid van min. 12 weken wegens medische of studieredenen of verblijf in het buitenland (vervanging op vraag)
ouderschapsverlof: geboorte of adoptie van een kind (vervanging op vraag)
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
31
En mijn statuut? (2)
cumulatie van politieke mandaten: voorzitter van gemeenteraad die lid is van de
Federale of Vlaamse Regering of Europese Commissie
voorzitter gemeenteraad met het mandaat van voorzitter van de raad voor maatschappelijk welzijn
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
32
En mijn statuut? (3)
politiek verlof: recht op politiek verlof (verlof om tijd vrij te hebben voor politiek mandaat) verschilt naargelang de sector waarin je tewerkgesteld bent en naargelang opgenomen mandaat (raadpleeg je werkgever)
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
33
En mijn statuut? (4)
privésector: werknemer behoudt zijn/haar loon gedurende afwezigheid, maar gemeente betaalt een bepaald bedrag aan werkgever. (wordt tot op zekere hoogte afgehouden van presentiegeld)
overheid: twee dagen “dienstvrijstelling” per maand en 2 à 4 dagen facultatief politiek verlof per maand (naargelang minder of méér dan 80000 inwoners)
onderwijs: geen politiek verlof, Andere regeling burgemeester en schepenen
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
34
Wie kan geen deel uitmaken van een gemeenteraad? (1) provinciegouverneurs provinciegriffiers arrondissementscommissarissen magistraten en griffiers personeelsleden van de gemeente in kwestie
=> uitzondering vrijwillige brandweerlieden en ambulancediensten
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
35
Wie kan geen deel uitmaken van de gemeenteraad? (2)
leden van een districtsraad personen die een gelijkaardig ambt of mandaat
uitoefenen in een andere lidstaat van de Europese Unie
de bloed- of aanverwanten tot en met de tweede graad of echtgenoten in de GR van een zelfde gemeente (Art 11 §7)
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
36
Inhoud
De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
37
Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk? (1) aantal vergaderingen: minstens 10 per jaar voorzitter beslist tot bijeenroeping en stelt
agenda samen, opent de vergadering en is belast met ordehandhaving
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
38
Hoe werkt de gemeenteraad in de praktijk? (2)
agenda: bepaalt plaats en tijdstip vergadering agendapunten kunnen op de agenda geplaatst
worden door: college van burgemeester en schepenen individuele raadsleden (moet voorstel van
beslissing en toelichtende nota bevatten en 5 dagen voor de vergadering bezorgd worden aan de gemeentesecretaris)
toevoegen van agendapunten raadsleden hebben het recht om schriftelijke
vragen aan burgemeester en college te stellen
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
39
Hoe werkt de gemeenteraad in de praktijk? (3)
tussenkomst: elk raadslid die een tussenkomst wenst te doen
moet hiertoe de kans krijgen raadslid vraagt het woord door handopsteking tussenkomst is liefst beknopt en to-the-point
openbaar: publiek en pers
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
40
Hoe werkt de gemeenteraad in de praktijk? (4)
NIET deelnemen aan de raad? bij rechtstreeks of onrechtstreeks belang vaststelling of goedkeuring van jaarrekening van
een instantie waaraan hij rekenschap verschuldigd is of waarvan hij tot het uitvoerende orgaan behoort
=> praktische afspraken worden opgenomen in een huishoudelijk reglement
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
41
Stemprocedure
gewone stemprocedrue afwijkende regeling
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
42
Notulering
gemeentesecretaris stelt verslag op van de vergadering van gemeenteraad
geen woordelijk verslag, wel resultaat van de stemming
vanaf 1 januari 2007 wordt individueel stemgedrag genotuleerd
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
43
Hoe werken de commissies? (1)
taak van de commissies: voorbereiden van besprekingen in de zittingen verlenen van advies formuleren van voorstellen inzake inspraak commissies kunnen steeds deskundigen en
belanghebbenden horen
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
44
Hoe werken de commissies? (2)
voorzitterschap: de mandaten worden door de GR evenredig
verdeeld over de fracties op basis van voordrachten, ingediend door de fracties
enkel raadsleden kunnen voorzitter zijn van een commissie, burgemeester en schepenen niet
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
45
Hoe werken de commissies? (3)
fractie behoudt eenzelfde aantal leden ook als de fractie splitst ook als iemand zich als onafhankelijk raadslid
opstelt of overgaat naar andere fractie
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
46
Hoe werken de commissies? (4)
akte van voordracht van kandidaat-commissielid: meerderheid binnen zijn fractie indien slechts 2 verkozenen: handtekening één lid
volstaat men kan slecht één akte van voordracht tekenen
per beschikbaar mandaat voor de fractie
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
47
Hoe werken de commissies? (5)
elke fractie is in commissie “aanwezig”: indien fractie na toepassing van evenredig stelsel
niet vertegenwoordigd is kan fractie een raadslid aanwijzen, die met raadgevende stem in de commissie zetelt
huishoudelijk reglement bepaalt nadere regels inzake samenstelling en werkwijze toekenning presentiegelden
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
48
En dan komt de installatievergadering… (1)
uitnodiging door uittredend voorzitter gemeenteraad (GR)
wanneer: eerste werkdag van januari om 20 uur of bij bezwaar tegen verkiezing binnen de 10 dagen na dag dat de uitslag definitief is
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
49
En dan komt de installatievergadering … (2)
uittredend voorzitter zit de installatievergadering voor. Hij blijft voorzitter tot een nieuwe voorzitter verkozen is.
indien de uittredende voorzitter van de gemeenteraad de installatievergadering niet kan voorzitten
uittredend lid van het college van burgemeester en schepenen in volgorde van hun rang
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
50
En dan komt de installatievergadering … (3)
raadsleden: uittredende leden onderzoeken geloofsbrieven
van verkozenen. eedaflegging in handen van de voorzitter:
“Ik zweer de verplichtingen van mijn mandaat trouw na te komen”
de eed niet afleggen of afwezig zijn zonder geldige reden op volgende vergadering: afstand van mandaat
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
51
En dan komt de installatievergadering … (4)
voorzitter GR: verkozen onder de leden op basis van
voordrachtakte akte van voordracht:
ondertekend door meer dan de helft van verkozenen en een meerderheid van personen op de lijst van de voorgedragen kandidaat
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
52
En dan komt de installatievergadering … (5)
akte kan einddatum mandaat en naam opvolger vermelden
uiterlijk 8 dagen voor installatievergadering aan gemeentesecretaris overhandigen→voorzitter
na controle door voorzitter kandidaat voorzitter verkozen verklaard
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
53
Meer info:
1. even naar uw secretaris2. startersboek gemeenteraadsleden3. gespecialiseerde VVSG-pockets 4. website www.vvsg.be
5. website www.binnenland.vlaanderen.be
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
54
Volgende keer: programma avond 3
Wat moet ik weten over de gemeentefinanciën ? plannen en begroten boekhouding jaarrekening rol van diverse spelers gemeenten financieel
Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden
55
Partners in het initiatief