Download - Ioannis Tritemii Abbatis Spanheymensis D
, - J O A N N I S
TIUTHEMII
ABB ATIS SP AN-
-'HEYMENSis,&c.
Z>ci>
SEPTEM SECUK^
deis, ideH, intelligentiis,ßve Spmtibtts
orbespoßbfummoventibm.
LlBElLUS, * .
Multa fcitug, digna, mira breriiate infe com-
fkclens arcana,
- Imp. Dito M a x i m i i i a n о
Aug.Pio.fapienti dicatus,ex Archetypo
anno 1545. confcriptuS,& d«nu6
cditus. ,
*A T^G E T^T O "\.AT I,
SumptibusLazari Zetznsri,
Anno M. DC. XIIL^
IÖANNIS TRITHE-
MU А В BATIS SPANH E Y-
menf.Libellus demtelligentiiscoélíí-
ftibus,orbes poil DeuuAju-
bemantibus.
— TEterum ièntentia eftplurimorùm,fa-
pientiífime Cifar mundum banc in
feriorem oidinatione p«mi intelíe-
¿tus,qui Deus eft,per fecundas inteî-
ligentias gubernari, quorum opinioni conci
liator alfentiens Medicorum dicit,feptem Pia -
netis,fpiritus feptem à principio cœli & terrae
prarfeäös. Quorum unufquifqiiemündum
•nnisgubernat trecentis quinquaginta qua-
tuor.menfibufque exordine quaternis. Huic
pofitioni complures viri dodtiflimi hadenus
praebuêre confenfum. quam ego non aile -
rendo, fed referendo düntaxat fa
ció tuai Maieftati SacratilL- J
manifeítam.
PRl
t.
RIMU S AnttluiJivefbirituiSa- ., .
turnt vocaturUripel.cut Dens тun-
dü a principio creattonis gubernan-
dum i bmifit,caep. te^ regimen tII m tj,
diemenftiMarti],anno müdi primo,
ff duravit anuis SJ4 menfibut quatuor. Orifiel
мutem nom:n eil offit ij , non natura,jpiritui ratione
atitonu ateributй fub cuiut regimine hominesfue-
runt rudisry agr,ßi , mot c beßiaruminfolitudine
commaraitu. Quod mea non indiget probatione,
cum ex textm Gemfeos omnibusfitmamfeßum.
С Ecundus mundi gubernator eil Anael ,ßnritus An"'-
* У-.neris, jus poß Urifielem regere catpitfut erjus-
xumTlaneta , annomundi3ej. menfe quarto, hoc
eß 24. siie menfislunq , rjr mundisgubernavit aunts
3*4- menfibui quatuor, ufj3adannum orbisconditi
7Í0.H* calculantspatet* atate. Subhuius rsgimine
Anailu hommes caperunt ejfe culitores,domHsqjco-
ßituererjr urbes,artesinveneremanuala,oput lex-
erini , lamfictü, hisq,fimilia, carnu quoqt volfpt*-
tibus perampluss , indulgcre , vxoresq,fibi pukhras
aßismerc, Deüoblsvifii.&anaturali[implicitatein
muliu recede) e, ludosqpantileas invemrc , cuhara
canert,sjrquicqmdadkinerispertinet ranone $cul .
tum excogitart,durauitfyißa in homimbuslafcivist
vita ad diluviü .fumins argumentüprauitatisfua. .
*J* Ertius Zachariel ь/fngclus Ioyis mundum car-
pit gubernart , anno creationis Cœh & Terra,
|to- mtnft 8. hoc efl, 26. die minfis Oíhbris, ф
Я.1 *
2 De Septem Secundéis -
gubernavitmundüannistfj.. menfib.quatuor, ufy
adannos conditi orbis io6j.tnclufive.Sub cuius mo
dérattone kommetprimumfibiDominum in alter-
utrum ufurpare cœperunt\venationes exercere,ten-
torta facere,&t;orporavariisindumentisexornarct
fackitfc est magnatnter bonos malossfe divifio, bwis
invocantibus Deum,ficut Enoch , quem tranftulit
T)ominm,malis autëpofl carnis ¡llecebras difcurren-
tibm.Caperunt etiam hominesfub hunts Zacharié-
lisregimme magia civiliter vivere , legesq^ paiima-
iorü, mafuefcere àferitate priori, Cub aus quocfe du-
catuAdamprimus homofuetmortuus cuntía pofle-
; . ritatirelinquesteflamentüneceßartomoriedi. Уa-
rtadenifchoc tepore adinventiones hominü&artes
emerferut,ficuti hifloriographi ciarim exprefferüt.
Raphael. Uartus mundiretlorfuit Raphael,jpiritusMer-
^~curi],quicœpit anno crcationis cœli gf terra 1o63,
February die 24$prafuit annisjf4.menfibus qua
tuor,&duravit eius dominiñ ufcfe ad annos mundi
1417 menfem quartum. Htfce temporib.fcribäria
primofuit inventa,& literaprimo admodüfeufot-
mam arborü at,¡3 plantarum excogitata,qua tamen
pofleacum tempore& cultiorefumpsêreornatîi, &
caraШritfaciëadfuii gentes arbiiral mintaverHt.
, Muficalium quocfe inflrumentorü ufusfub regimen
huius Raphaels multiplicari cœpit.tf' mercantiarü
primumfuit commutatio per homines adinventa.
JVavigandi quoque rudis audacia his temporibas
primVfui1-pr<tß*mptaJ& aUaidgenus multa. -
Quintín
бор
Ъ ч è? О s г d
А i$ А 19 A 20 A 21 'A 22 A 23 A 24.
Ь ¡9 ь 20 b il . b 12 b 23 b 24 Ь 2J
с 20 с .u с 22 c 13 c 24 с 25 c 26
d il d 21 d 2З d 24 d 25 d 26 d 27
G 22 с 13 с 24 e 25 e 26 с »7 e '28
f 13 f 24 f 25 f z6 f 27 f 28 f 29
g »4а 15 g zé О
27 0 28g 29 g 30
ílс ph iá h 27 h 28 h - 29 h 39 h 31
i 26 i 27 i 28 i 29 i ЗО i 31 i 32
к 27 к 2g к 29 к 50 к 31 к 32 к 3j
1 28 1 29 1 30 1 31 1 32 1 33 1 3+
m 29 m 3° m ;i m Ú m 33 m ?4 «n 3Í
n ЗО n 31 n 32 n 35' n 3 + n 35 n 3<S
о Si 0 32 0 33 0 3+ 0 35 0 3<5 О 37
P32
P 33 P 34 P 35 P 36P 57 P S»
4 33 q 34 q 35 q35
q 37 q 38 q \9t
г 3+ r 35 r 36 rV
r 3» r 39 r 49
s 3?s 36 s 37 s 38 s 39 s 40 S 4Í
t 36 t 3/ 38 t 39 t 40 t 41 t 4*
II 37 u 3S u 39 u 40 u 41 u 42 u 43
X 3? X 39 X 40 X 41 X 42 X 43 X 44
У 39 У4Э
y41
y42 У 43 У 44 У 45"
z 40 z 41 z 42 z 43 z 44 z 45 z 46
W 41 W42 w 43 W44 W45
AiiribuimusfeptemPlaneiisalphabeta (mgulaexnu-
meris port duodccim fígna reftantibus. Et nota quando
in oratione litera geminatur , nonfcribitur biseiusnu.-
merusПЫfemd &fuperiuspun£hiatu r.
ç^Extum &ultimum Polygraphia noflr* librum
ad calcem Deomiferante perduximus,tn quo ей
ßellis errannbusfirmonem concludentes,tn certis le
Horem puntlispr<tmoncmus.Primo,utt]нotiens al-
phabeio utitur cuiuilibetfigni velplanet^ chara -
Шremfive notant eiufdem prнdenter apponat , ge
mina utilitatisgratia. Penhocenim nimius labof
Aufertur amicoLetlori,ejrmanebit infecreto myfle-
rtum,dum induflria quicucfeignarus, tabulam nu
tnerkfcriptam ф-fignorum vel planetarum chara-
£leribuspr<inotatam 'dd Aßronomiit rationem per-
tinereputabet,(ff nihilpenitus myflertt latere fujpi-
cabitur. lianteAde cauf* non ab unitate materia
cjjicialem HterU,fedadiflantefufeepimus ,nefujpi -
- cionisnotamalicuipraberemus. Prudentianihilo-
minus adhibeda eflfcriptoribнs,ijuoniamLetlor a-
ßutus,qut defujficione latintis tangiturfi officium
unius namert deprehenderit , totum alphabetum
facilefiipputabit.Secundo memento quifijuis huius
ret cupis ejfefagaxoperât or , ut quotient tn dtШone
ijüabbet literagemmatur , ut ftptusfit, nonfiriba-
turmfifemel&fnperiuspunilo notetur.Vt exempli
gratia Vrjo dealphàbeto arietis fcribere Ioartnes,
nonduplicoi8.c/uodefln,fidfcribofic 14.. 16-7.18.1o.
2?.vel abbas.6.j,6.23.Ioannes,abbas,ut omnisnota
fvßncionn auferatur. Infimihbus cautela eflfimili
agendum.quianifi operatorfit mdufiria praditus,
noveretfyex parvis mvenire mama<non erit ido*
«eus
.-- éti
neus cui h<tc minima noflra debeant aperirt. Non
paffim omnibus omniafiant communicanda,maxi-
mè quorum ad bonum er malum efl convertibilis
ufits.Ea nos confideratione rationabditer moti,plu-
rain hisfix Polrgraphialiüris volentibusfitrema-
mfefle tradidimus , fid mulioplurafitb mamfeflit
arcana laterepermifimus. Clavem deniquetotum
enucleantem opus conßripßmus , quemadmodum
ßt infingulis metaphoris mtelligendum, quam ta -
men quorundam Confilio domi latere jujfimus , ut
fludiofis materia non defit exercendi memoriam,Ç$
reprobisauferatur caufiifitendi ea,quibus beneu-
ti nonfiunt voluntarii. hatent infingulUpajfibus
plura myfieria,^ quanto exhis matura invenerist
tanto réfiant amphora invenienda. Via paratur
incipientibus,in quaproficientibus non erit diffici
lefucceffu temporis mvenire multa & rara &ma-
xima.Hic dificet Latineficribere.quineficiebat, &
cunela voluntatisfit<e myßeriafermone prudente?
involvereperegrino.Verum ut nonfuatantumin-
telligere queat myíleria,qu<einvolvit idiota,feda-
pertum quoque fermone cuius eatenusfiemperfu
itignarus,negotium efi non magni laborisfipara-
phrafles nofiram in hoc volumine fnefit plene
ajfecutusintentionem.Latentenimfiub cortice nu
clei Steganographia noflrt jufia ratione ßpulti,
ne blaeterombus patefeant indignis. Oper<t der
nique futrat precium ut opus alterum altert non
ni i
612
praiudicaret.Jedjiafuumunicuiaue difiribueretur
inviolatum. Anchorampott Ungaтnavigationem
fatigati hiс,falofub nomineJefu Chrißt Salvatorú
fidelium infigimut vicefimaprima die menfis Mar
ti),Anno Dominica nativitatis, milleßmojcjuingen-
tefimo ocbvo , inditlione Romanorum undecima
tPaapoli Francomm orientalium cwitate,quam
& Wumburg er HerkipoUm
vocanL,.
FINIS.
LlBELLUS. 7
putabantur..Videlicet Phonorсus,¿jni leges &judi- Phon<¿
ciaprimus apud Gracos inflituit , Sol, Mtnerva, ¡en?.
Ceres. Serapis apud Aegjptios, & alu complures.
Ç\Rdine undecimoRaphaelfriritusMercuriietcrii^ ^
mundi regimenfufcepit prima die menfis Iulit
anno mundttftf.menfe prafuit annis354.. me~
fibus+.ufy adannum creationisCœli er terra 3897.
ф S.menfem.His vero temporibus,ut clarepatet ex
veterum htflonü,hominesfapientik operam magis
dederunt,tnterquosfuerunt ultimt clarifßmi viri . '
Mercurius,Bachus,OmQgyrm,Ißs,InaLhus,j4rgus,
sipollo,Cecrops,<jr coptures ala ,qm fuis inven tio- f
nib.& mundo tuncprofuerunt tfpofleritati. Variz
ijuocfehistemporibfuperflitiones tn cultura idolo-
rum perhominesfuerunt tnfiitut<e, incantationesfc
ф artes imaginum diabolicarum mirumin modií
аuЯ<е,сг quicqmdfubtilitatis{3'ingenii Mercurio
exmore aetribuetur,tunc teporis augebatur*. Mo- *****
fes Hebr<torum duxfapientiffimus , multarum re -
rum & artium peritus,veri& unitus Dei cultor,
Нebraorum populum afervitute Aegjptioxum inlibenatem vmdicavit.Hocetiam temporeIanus in Iamis-
ItaliaprimHtregnavit,pofl que Saturnus, quifier-.
tore agrospmguari docuit,&prorDeo habitusfuit.
Circa hoc tempus Cadmus literas Gracas invenit «f ¡nvínmr
Carmentiffilta Evandri Latinas. Deusommpotens 1««апзд
fub regimme huirn Raphaels Angeli Mercum le- Gr*caru-
gépopulofuoperMofen deditinfcriptis, qu<tChnfli Legis &-
futuntnativitatim carnetefiimonifimredditma- en,,:
ttifejmm
* De Septem Secundéis k'
nifeftum'.Mirabilis quoque in mundo r&ligionüfu
itfuborta diverfitas. Muh<equofihis tempor; b fio-
ruerünt SybilLt,prophet<e,Arioli,Лru]р1се*$ Aiagi,
' Vates,ut Sybilla Erythrea, Deifica, Phrygta^cumi
ceteris.
Vodecimo ante ordinemudu denuo regere cœpit
, SamaelAñgelusAíartis.i.diemenfis Otlob an
no mundi 3SÇ2. menfeS, duravtcferegimen eius
annis 3S4.menfib.4.tifi^ ad anuos 4252. Sub emus
regimmefuit magnum illud aefumofiffimum exci-
dtit Troianü in Afia minore,fac~lacfe efl МonarcЫa
Exçidtô multorumcfe Regnorü admiranda mutatioijrmul-
Trôùnum. tarit de novo civitatüinßitutià,utParifienfiu,Ado-
f gunti<eiCarthaginis,NeapolU, er aliarü mültarü.
Parifîiis. Multa etiam regna de novofuerunt exorta, utLa-
Moguniia. ced<smoniorum,Corinthiorum, Hebraorum &co-
pluraalia'.Aiaximafuerinthis temporibus intoto
mundo bella &prélia Regum&gentium , varitejj
Venetorü mutationes Imperiorumi Venetiabhoc tempore ex
eliso' Troianis cöputantinitiü&gentisfita &urbis. Et
v tiotandü,quod& alianationesplurim<ttam inEw
ropa qua in Afiafuapratendüt origineftfumpfijfe a
Troianii^quib.tantÜaccommodarefidei duxi, q'ua-
tü ipfiveritatis mihifujficienii teflimenio pot'erum
~„ . - perjfuadere. Frivolafunt qua afferunt defita nobili-
. ' tateejrantiquit4te,voleniespal<tgloriari,quafinö
fuermtin Europagentes¡ante Troianorum exetdi-
tim&ulluscfetnteripfos Iroianosignobilis. Itemfub
-, humsplaneta imperto Saul primus Iudaorum fa~
~ ... Ям
LlBEiLdS. j»
£iuteßRex,poßea^Dantel, cмutfilins Rex Salo- -
mon, i emplum Dei vert totofamofiffimum m a. ftdo
in Hierufalem conßruxitjnncjperttu*rDeiprofrb:-
I tasfuosamplioreluminegratixfu*illußrans , «ort
filuт de futur* incarnaiюnt Domini Salvatom,
fid "falia muliapradicerefecit,utfiintl-e tefiaM-ir
bßori*,interqxotfuernnt Nathan prepheta Da
vid Regis, Gad,Àfapn, Achias^ Scmeiai,9sffarias,
Anan ей plurib.alits. Homerut Poeta Grxcui Tro- шcro*
jamfcriptorexcidii, Dares Phrygiut, Tiielis Crete-
fis,^ut excidio ipfiinterfuerunt.firfimiliterdcjlr.-
pferunt.fuiffe legñtur his temporibuc m humants.
QRdinc tertio decimo, Gabriel fjnritut Lunado
nuo regimtjimundifufieptt $o.dieIanuarii aw- \
tto ab origine ftmverfi42}?. (fprafuit imperio fuo
Atinis3S4.menfib. 4.. uf^adannü mundi 4606. & й0ц«.
menfem 4 . Ifto autem temporeplures apud Hebreos нла»*
chiruerunt propheta , Helias videlicet , Htlifmt, t),tult.u*-
Aficheaf,Abb.ts , rfr alit complures. Erant^vari»
rtgni Hebräern mutationesLycnrgusfura efrleges
dedifLaccdxmonits. Capetus S»lvim . LybeTius,SyU
vhuRomul9 Sylvins, PrecuSylvins, Numitor.Ita-
ha Regespib huiusmoderammejpiritutfloruerunt,
plnraetiam regnafubeo nova fumpferunt initia,
ut l.idorum,Medorum,Macedonum,Spartanoru oento
e!r aliorum. Л/onarchia Alñrtorum in Sardana- Mjnjr-_
fi -i ' . . eiiii Aиjr-
palo defeat.Similiter regnum Macedontorum rwtum. -
confiimitur, Variahominib impofitafuntjtges, t$?
vert DciKuliutntgligiturfalforumdeorum religi»
mutispropagamr.Yrbt Romafubimptrio httim ß¡i -
De Septem Secundéis
ritas conßraitur anno qmfmt annis regimi-
.- nistpfias Gabrielisin ordine 23ç. difecitfyregnam
Septem ft- tyv'°rum Itali*,& Ramanorummccptt. Hisetia
picteiúi temporibaiThales, Solon, Chilon, Periander, Cleo-
°* - bolus, Bia¿&Pielacusf:ptefipientesinGr,tctacU-
rucrunt,,$exhinc philofophi & poet* in precioha-
КотaЬк beri cotperuntjmperavit autemRgn*primas ur-
Numa bis conditor Romulus annis37. fraericida & culior
ЬaеcЫм. ft^itlonii-^l¡ßilit'T^Jim^Pomp.a'inis42,^uicnli¿
Dcorum ampliavit,tempjre Ez.echi* Regis Iudto-
Nabuci» - rum magna mpace regnü commun. Circafine gu-
" or~ bernati mis hutnsJpiritas Lun* Nabuchodonofor
Rex-Babylonut Hterufilè-co-pit,& deßruxit Sede-
ebtä Reae,<¿-omne populk abduxit captivü.Hitrc-
mcaspropheta claruit , qui hocpr*dixtt excidium.
Hicrcmui. Similiterфex Babylonfaturamliberaiionem.
fyOß Gabrieleт i4.imperiiïmundi itera ajfumpfit
* Micbael(piritus So/u qui cœpitprima di e menfis
Man,anno mundi 4.606.menfe 4.rexitey maudüin
ordinefuo annis 3s^.ufj3 ad annum conditi orbis
Brit,- 4o6o.&menfes S. In tempore bmusregiminis Evil
. Merodach Rex Babjlonis libertatem çrregepopulo
reßituit Htbr*orü,ad diretlionemMichadis,qni,
at Danielfcribit,propopuloßetit ludgorum , cm a
Deofuerant commiffi.ItëhiÇce teporib. Monarchia
vuiur- regm caeptt Perjaru,cuius Rexprimus Darius , &
<Ы» ,fcie- Jècundus Cyrusregna illud Babyloniapotenrijfimu
«um."ïn indieb.Tiaïthafar^ut-Daniel&prophetapradtxe-
rüt)funditusdcßruxerut.Claret hutemparib. Cu
ma»*
LlBELLUS- 9
Ç\Vintmgubernatormundifuit Sometí, angeliesSimiel
^Martifrfui coefit 26.die menfisIunti,anno mûdi
1417.gubernovit mundu aunts5s4.menfibut 4. ufy
adannum i77i.menfcm S.Subcuituregimine Мar-
tisnatux a hommesfnerunt itatt.ltcmJub mode-
ratione huiu*Samaelis,diluviüfuit umverfale,an-
no t>.i: Ai ibs6ficuti ex Genefeos clarepatefett bißo-
ria.Etnotandu ,quodveteres eradidertint philofo-
phi,-uoties SamaelIpmtui Afartisrctlor eßorbis,
tottei Monarcbia nvtabilis alieratto furgit. Reli
giones variantur&ftila, mutantur leges , princi-
i. ii 11 i ad exeraneos transferuntur regna , quod
ex hißoriuperordinëfacilèpojfumusinvenire. Уе*
rinon ßatim aprmcipio rigimmis Samatihune
mantfeßatfut morts ajfetlü , fid pofieaqua guber-
nattontsfua medium excefferit quod idem de aliorü
pUinetarujpiritib.eß intelbgcndum , ut m hifiortis
patet,qui omnesfecundum proprietates naturta-
fbrorumfuorum.infiuunt (¿ operanturad inferiora
mundi huttts.
i^Extusmundigubernator Gabriel Angelut Luna, Cibrid
auicapit pu i Samaelem Martis, 28. die menfis
Oäobrts,anno míidi 1771.menfe S.(еSgubernavit or-
bem,fs^.annos,menfes 4. upj,adann smndi,2t26.
Hutemporibus rurfut muliiplicati fient he-mines ,
ф varias condiderunt urbes. Et noi andu,*uodHe-
brtt dicunt diluviumfatlum,anno mundi,i6s6.fub
regimineMartie. Sedfiptuagmta interpretes Ifido-
rmdr Beda confirmant Mudfallu,anno 2242. fuk
ÍLi s
tio De Septem Secundéis
rttus confiruitur anno i4S¿. quifuit annisregimi-
- .- nis ipfíut Gabrielism ordmc 239. defait^ rtgnum
Septem fa- SfivivrHm Italia,çr Remanorúm mcepit. HuetiM
piciesOix temporibui Tha1es, Solon, Chiton, Periander, Cleo-
Clx- - bolus, Bias&Pic1acusfcpteftpientesinGrxctacU-
ruerunt,«¡ exhinc philofophitf poet* inprecioht-
R-rauiiu. beri cœpzrunt.Imperavit autem R^maprimus nr-
Numa bis conditor Romulus annistf. fratricida (¿-culior
ïîcchias. feditl0nis- Poß iiue1<lumaPomp.annis42,quicuUii
Deorum ampliavit, temporeEz^echia Regis Iudto-
Nabiicho - riim magna inpace regnu contmuit. Circafinegii-
bcrnationis hnntsjpirttus Lu¡и Nabuchodonofor
Rex-Babyloma Hierufiie ccrpit,& defiruxit Sede-
chia Re?e,&omne populü abduxit captivü.Hiere-
тшpropheta claruit , qui hocprtaixit exctdium.
Hiercmus. Similitererex Babylonfuturamliberationem.
.nOß Gabrielem i4.imperiumundi tterit ajfumpfit
* Michael[piritus So/is qui cœpitprima diemenfis
Afau,anno mundi 4606.menfe 4.rexit mundum
ordmefuoannis 3s+.ufj ad annum conditi orbis
Bvii. 4p6a.&menfisS. In tempore huiusregiminis Evil
. Aierodach Rex Babylonislibertatem®epopulo
reßituit Habraorü,ad diret~tionemA>iichaclis,qui,
ШDaтelfcribitfpro populo fíetit ludíorum , cut a
Deofuerant commiñi.ltéhiCce teporib. A-fonarchia
Munar- rtgm c(eplt I erjaru,cuius Rexprimus Darius , &
<hia fecundus Cyrusregnuillud Babyloniafotentißimü
vi, ляуп- ixffabjBtlfhtfitr^utT)aniel&prophetapradixe-
rut)fundirus deßruxerüt.Claret histempqrib. Сu-
mana
LlBELLUS. f
r\lrintusgubernatormundifuit Samael. angelus Sinuei
^ ! /. I .. cœpit 26.diemenfislunii,anno müdi
¡417.gubernavit mundi annistf4.menfibut 4. ufy
ad annum 177t.menfm S.Subcuius regimme Afar-
tisnatura hommesfiierunt imùati.JrcmJub mode-
ratione ljuiu*Samaolis,diluviüfuit univerfale,an-
no müdi и .cut1 ex Genefeos darepatefcit hißo-
ria.Etnotandu ,quodveteres erad-derunt philofi-
ph¡,quottes Samaeljpiritut Afartisrtíior tftorbis,
tottes Monarchi* nutabilis alieratio furgit. Reli
giones varianturфftíia, mutanter leges , princi-
patusql ad exeraneos transferuntur& regna , quod
ex hißoriuper ordintfacilepoffumusinvenirt. f^f-
rmnon ßatim aprincipio regiminis Samael hunc
manifeßatfui morisajft&ü , fid poßeaquä guber-
nationisfua medium excejferit quod idem de ahorm
planetarü̂ iritib.efi intelugendum , ut tu hißortis
patet,qui omnesficundum proprietates natura a-
fbrorumfuorumjnfiuunt ff operanturad inferiora
mundi hums.
Ç^Extmmundigubernator Gabriel Angelut Luna,.Gibria
quicœpit poil Samaelem Martis, 2». die menfis
Oilobris,annomüdi \771.minfe S.iе1gubernavit or-
bem.jf^.annos.menfcs 4. ufq\adann , n üdi,2 ..<>.
Histemporibusrurfutmultiplicati funt htmines ,
&variascondiderunt urbes. Et notandü,quod He-
brai dicunt diluviumfatlum,anno mundi,léS6.fub
regimineAíartis. Sedftptuagintainterpretes Ifido-
ruidr Beda confirmant illudfatlu,anno 2242. Jub
ÍL.1 s
4 De SEPTEM SECUNDE iS -
IGctucl.
gubernationejjurttui Lutue Gabrtela,quod& mihi
veritati magtsvidetmr confintaneum muliiplna-
tione,cjuamexprimere*ion eßpr,ifentis tempern.
g Eptimus mundigubernator MichAelftfit¿iagt-
lm Solu,qui cœpit 24 Februarii,.mno mundiß-
cundii comunemfupputationem 2126. &gnbernt-
Vit orbem annts3s4.menfes quatuor , ufij,adan;w
Repim *tatis mmdi , 24S0. menfs. 4. SubЛngeh Solisrt-
erii«. gimineficuti hißoriaconßnant veritati, R¿"es i¡t-
ter mortales primum ejfe cœperüt,inter quosT{em-
roth primui L bidine-dominadi[Aperfouis impini
tyranniduinvafit.Culius quofc Deorum ßuliin*
hominum mßitutmfuit , ejr tenues (uos adorari
principes ut Deos cvperunt, Рaп* ctiain arteshoc
teporeper hommesfuerüt inventf.falicet Mathi-
tnatica, A;honomra, Aiagia,& unins Deiculm
diverfis caepit exhiberi creaturis , (íf veri cognitm
г/a. Deiperfuperßittonem hominum in oblivionepau-
tиrigí. Lttim devenir. Hisquoij3teporib.Architeélura in
venta cß,cr cœperunt homines politiorib.uti ¿f т0-
ribu¿& injlimtis.
QCtavode hinc ord ne turfui OrifielSatuxniAn-
gelut,mundumgubernare cœptt 26. die metias
Iunu,anno ab originemundi 24So.menfes quatuor,
anniscj336^.^ menfibus quainor,orbemfcundavi-
cegubernavit , ufque ad annum inundi 2$ц.
menfimÇ3 otlavum.Sub hhihigubernationc Anjf-
litmulitplicat*funt gentes, divifa terra in Regio-
nestinfiHutatmultA regna , TurrU *Babel conßru-
tri.r
L t в i 1 1 u s. s
üa,linguarumfatlaconfnfio , homines in omnem
fitnt terramdijperfhcceperùt^homines terrant ac- ,
cигatws colere,agros mflituerefiumentaferere-vi-
neOiSflantare%arbores infodere, & quicquid ad vi-
flumveflttum^ pertmet<ddigentius acquirere. Ab
iflv temporeprimum inter hominesfieri cœpit no-
tilitatis difiretio ,quando viri & moпbusфtnge
nio relicjuos excellentes ivfigniaglortità majoribus
terraepro meritisfufcepcrunt.Htncprimum orbis to
tustn hominumnoiitiam devenire cœpit, cum ubi
que multiplicatifgentibm , ^ multa ortebant rer
gna.tyvariiefunt imguarum differrntiafub fecuta.
~^0no autem ordtne mundum rurfits guberna-
re inchoavit Anaeljpiritus Veneris zo.dieOHo-
bris,anno creationis CœU& terra 2834. menfe S. ejr
prafuitannis3f4,menfibus 4. ufcfeadannîimundi
3189. His temporib. hominesDeum veril ok^viont1^?^ .
thadentes,mortuos (fr eorumflatuaspro Veo colere сгеш«в-
(¿honorare cœperietrfui error plus quitduob.millib.tam'
munduoccupavïtannis. Introducentes curiofoscor
ports ornatm , $ varia genera muficaltum infiru-
mentorum,homines rurfus libidtnem &voluptaie '
cÁrnunimiumprofeijuutifunt,fiatuAS quocfe&te- ;
fia diisfuishomines ht/ce temporib.tnflituentesr^
dicantes. Incantationes& maleficia temporibas
iflisfuerunt excogitata per Soroaflem Batlriano-
rum Regemprimum, (0'alios diverfos)quem Ni-
nus Rex Ajfyrtorum in bellofuperavit.
T\Ecimo ordine ZacharielAngelus IovUiterügu-
±berwre cospit ultimo diemenfis Februarii, *nn» \-
\
6 De sïptem- secunde is
conAitioniiC<xli&terr¿e3i&9.tfgubernAvit annisex
- more-tf4.menfis4.ufijJad annumundiipfms;^^.
-- • & menfem 4, H<ec Utafuere tempora,c/u<e veré au-
promifli reя d'ct fotuerant quibus omnium rerücopia,&
ЫиЬпзс generi humanotncrementü contulit^ &maximum
Лима"" or^ ornM". Similiter tioc tepore DemЛУa-
h<e,lege circumcifionisdedit,& generis humaniRe-
demptione per unigenitifuiincarnationem primo
folUcitutefl.Snb huiusregiminejpiritusPatriarch<e
^ i. mfundatoresiußiti&clarutrunt ,&fußi ab tmfiis
funtpropria voluntate ejropere divifi. daruit his e-
\ tiam temporib.apudArchadiamfupitertfut&Li-
pmiaCœli,^ DeiFiliies, Rex,<jui primus leges Ar-
litititcr chadib.dedit morib.multüfecit ejfe civiles,Dei cul-
Rex Ar- tüdocuii,teplaconfiruxit,inflituit Sacerdotes, &
eludía:. multageneri humano procuravit utiUa , propter
. . . i ' quii & lupitèr ab eй diüus efl,&pofl morte pro Deo
habitus. Duxit autem originem exHeberfiliis,fiili-
Prome- cet Ierari,quemadmodum kifloп<efinant. Prome-
tfceiis. theusjtiamfilius Athlantisfubhuius Angeli regi-
mineditlusefifeçiffe hommes,proptereaquodexri*
dibm ejfecerit dotlos, humanos,manfaetQS , &mo-
ribut (aentiac^politos, imagines artefecitfifi mo-
vere.Ufum annuli primus excogitavit , fceptrum
'diadcmaij3& infignia Regaliafimilitermvenit.Cla
ruerunt (5' alü lovianthis temporib. hominesfitpte-
* tiffimi viri & multeres quifuo tngenio multageneri
humano utilia inventa tradiderunt , & propter
magmtudinemfapientU mortui inter Veos ielati
. . putaban
L i В E t L V S. Ü /
mknaSybitta,yt£noyilibros Tarquinio Prifco Re
gipracio cocmendospropofutt, inqui busfuturorum * *
avifamentorum <¿r ratio contincbaturtotttu Tarqm-
Râifmp. Romanorum. V-rum cum Rex denegaret oiiu
pratmm> eresprimos libros Sjbilla eo vidente exuß
fit ,proreliquisfcx idemprttium poßulabati Ouod
cum tlle rurfiudenegaffet,alios quoque eresigm era-
di dit combwrendos , quod&de vltimisfeajfet , nifi
Rexfuorum corfiLoperfuafns, eos ab interitu dato ROminx,
pratio redemijfet.quodpro ommbiisfucrat poßula- иец'. imi-
tuт. ItemRomani abrogatis Regibus duosper an-
num co-fliles conßituerunt. Phaleristjrannut ¿ici-
.11,. ijs temporibus occupat. Aíagia quoq3 tempori-
bus ißuapudRcges Perßarum magnoinpratiofuiti .
Pythagoras philofophut muln ali] apud Grecos i«.1"*0*
tuncfloruerunt. Tempiü lIicrofolymis$ civitasre-
edificatur. Efdras prophetalibros Aiofi cobußosaBsiriU
Chaldaisi qui Вabjlonyfuerunt ditli,memoria
ufusproArchetypo reparavit. XcrxcsRcx Pcrfarum ^rx«.
exercitumadverfm ür¿cosduxit,fidpar/tmprofi- Roi»» «*.-
cit. Roma capitur, incenditsercfrdeßrieitur à Gallis,
capitolio diuntaxat excepto,tutato abanferei pugi
les laffosfufiitante. Aihenienfmm bellafamofiffima
is queq3tempoributfuere. Socrates rjr Plato philo- Socr««,
fophi tunctemporis vixerunt.Romamiterum abro- Viaa-
gatisconfulibut, Tribunoscr Acdileunßituerunti тпьщц
.cru,.i . ...> temporibusmulciscalamitatib.invt- Ai-4-i«.
luís» AlexiderquotfaMagnmpoßregime Michite- {¡¡¡££r
- .'m' De Septem Secíindeis
lisexatlumin Mac'edpniaregnavit. Monarchiam
moMiTia Perfarumin Dario deflruxn, &fuo imperio totam
dcfti-пйа. Afiamcum farte Europ<tfiibiugavit: vixitannis
33.impera-vit annis 12.menfib.;.pofl cuius mo^tfi in
finita bellafueruntfubfeiutajjmultd mala,&divi-
faeflMonarchïain 4.Apud Hebreosprofacerdotio
fiummo coceríari cœptuefl. Regúü Syri<ttnchoatur.
-p Oft Adichaelew ordine dec. mo qutnto,]am tertio
ft>iritus-Saturni Orffiel , regimen orbis ajfumpfit,
ultima die menfis Septembris,anno conditions uni-
verftçôo.menfe 8.& pr<efpin annis3S4- menfibm 4.
Bellum ufyadannummundisw. Sub cuius regimme bel-
rmism- lufn cœpitPunicum interRomanos e^Curtíiagmen-
jamius. fia. Urbs Roma perignem 0" aquam pcnitus quafi
1 confumptafuit. Colojfus imago fufilis ureapedum
deiu-umir. i2Ó.terr<emotu corruitMnohic annopaxfuit Rom.
pnfl bellum Punicum , qui in 44-o. annis nuni/uam
fine bellofuerunt. Hierofiolyma cum templo tncendi-
Antiochus tur ф deßmtfujr pertAntiochum , & Epiphanem.
Aíachabaorum hißoria^f bellageruntur. His tem-
Cattiugo poribus annoab orbe condito 6o6. Carthagfrdeflrui-
4cftrumir. tur& arfitper dwij -continuos. In Sicilia 7o0oo.
Multa fervorum contradominosfitos conjpiratiofuit. Aía-
poncnta. gna iis temporibus portentavidebantur in Europa,
animalia domeflica fugere ad' nemora, fianguUflu-
Mithr'da х^,^neмe cœloglobmcumfragoremtеMt.Mithri-
tçs. dates Rex Ponti & Armeniaper annos^o . bellum^
geffit cum Romanis. Rcgnum Hebraorum refittui-
, tur
*
t,Ш-
Ic*
, . " L i в Ш t i u s. : 4
tiif,qu6Íintcrrupt:imfuerat anfiis S7f- к tempore
Zedechi<t»fn,adA¡iftobolum.Item Germamtheu- Th"'a
tones invaferunt Romanos, &posl multa praliafe- г^ы\-
runturvitli,ac lóooeo.tnterfecli, prtter innumera- Kmiunos,
biles, qui fe cum domeflicis interfeceruntfub- Caio
gf Aianlio confulibtu.Multinihilontinm Romano -
rumper cos antea fuerunt deleft. Denique bella ci-
vilia,quaannis duraverunt 4o.Romanosvaide at-
triverunt. Tres Roma Soles appariiertmt , nec diu Ties Soies
fed mox in unum redatlifitnti Pauculospoil annos ^oms? vi-
Julius C.iius Cafar Romanorîï ufurpavit imperii*, cjuih«
quod. OckivianwAionfiuspoíleum amtíltavit, er CxClT-
AjiA*n,.4pr:camçr turopamtnunam Monarca. a nus All,
adimavit. Imperavit autemannis 36. pcrquemu s»ftw,
Dempacem orbi contulit untverfo. Aftno à cornil ¡a
urbeyu. Octaviam Cáfaris ч/fuguftt 42, Ortfie- .
lis flxritus Saturm regiminis praferipti anno 24.fi. •
'menfe 8. vicefimo quinto die menfis DecernbrisfE- E:uanire{
Sll S CHRIS TUS Deifihus ex Muña Firgi- i& ciu¡-
ne in В..hi. hem Jiidta natus eíl. Neta quampul- Ч£ "*Гс^
clora divina Providentia ordinatio. Aiundus entm
fkb Orifielis regimme primo creatusefl, & fub ter-
tioquocj^mifericorditer redemptw , injlauraiusçy
renovatus,uthuic defcripttpniregiminismundi fe-
ptemfpirituum plançtarumfidemnon modica tan-
tafathrum cofonantia mintfirarevideainr. Inpri
mo enimregimtne Ortfielis , ma totim mundt fuit
Alonar chia, fubfecundo (utfupra diximus)mmuU
tosfuit divifa.herumfubtertio,utcermturjnHni*~ . •
- - "Rr z " >
14 De Septem Secvnde'is
tatet» revocata , licet ,firetlémetiamur,manife-<
fium etiamfit infecundo regimine Orifielis vnam
totms mundt fuijfe Monarchtam , cum turris con-
iibatas ftruereturBabylon.Ab htm regnumludaorum abla
iumeil,vitlimiufc&iugefitcrificium cejfaverunt,
necreflitueturlud<sislibertas,ante tertiam revolu-
tionem Micka'clisjpiritus, h<eci^fietpofl Chriflt na-
iivitatem anno tito, menfe S. hoc eilanno mundi
7170. menfe 8. Chrifliánam religionem ijs tempori-
bus multi ludtorum&gentiliumajfumpfiruntfim
íaig^nl* plicijfimis atcfe rufiicanispradicantibus ,quos non
Ina-стел- infiitutio humana ,fid Deijpiritus illuflravit. Ad
Ши primamfimplicifatú innocentiammundm tum re
vocan coepit,нtrobicfefpiritu SáturmOrifiele ipfitm
gubernante. M¡xtafitntc<tlefliaterrenissmulti e-
tiam Chrifitanorum , profide quam pradicabant,à
mundiRetloribus crudeliter interfeili.Сщcafinem
regiminisOrifielisHierufitlemperRomanos deftrüi-
inteade- tur^Iudaiin omnèterra dtß?erguntur,intcrfetlis
Rtuittir i Dnfoçies centu milübus& venditis Soooo. felii/ui
fugerüt, (5ficRontani Iudaa penitus deflruxerunt-
Q Rdine 16. pofl Orifielem Anael jpiritus Vene
ris regimen totius mundi tertia vice refum-
pfit, vltimo die Ianuarij. Anno conditionis Coeli&
terr<t HiJ. à Chrifiivero nativitate 1o ç. &guber-
navit orbemannis354. menfibus4. ufijue adahnos
mundis66ç. menfes4. Dominic<t vero Nativitatis
incarne 463. Etnotandum, cjmdpenetoto tempore
ißmsregimimsAtigeUYcntrist Chrißimorum Ec-
L i в i i m s. if
chfiainperfecmiombutfloruit ef pravaluit infini- ^еftn***
r¿ hominum millibusprofideChrtßi occifis. Harefes гАжЬи
.Unique plures his temporibus in Eccleflapullularc ^¡J^*~-
cœperunt, qua nonfinelabore çjrfangitine bonorum
virorum cum temporefueruntextwila.Mulii cla -
ruerunt iis tempori b. viri in omnigenerefcientiarü
dotliffimi (feloqueti/fimi Tlicologi,Aßronomi, Aie- 1
dicißratöres, Hißoriographi çr us confimihs , non | ,
filum intergetesfedctia apud Chrißianos. Cejfavit
randernperftcutio infidelium adverfu* Ecclefianu,
c ; -.:...>1 Conßätinus Cafar Aiagnutflde mjfum- Confbnti-
yfit,annomundi ifiç. paß medium regimintsipfiM™^"*£
Anaelis Angeli Veneris,quamvis etiäpoßea inpar- пш.
tefueritaliquoties per impios turbata, manfit tame
mulioteporeintoto quiettflima. Exhincgenuthu-
manü,quoda temporcNini Regis circa idolorü cul- cultm lc_
t urasper qnnos 23oo.miferabiliter erraverat,ad u- tuuiaius.
niutDcifuit cogmtionem mifiricorditer revocatu.
Artes varia[ubtili tatis his temporibut autlafunt,&
per convenientia natura generis ornatumfumtfe-
runt ^incrementa. Mutanturenim hominum cum NoubUe.
temporemora , ф corpora inferiorafecundssm in
fluentiamfupcriorumdißonuntur. Aiens quidem^
libera cft,$influentiam aßrorum nonfufcipit'ntfi
pranimium,quodcum corpore habet,commercium
feinclinando .vfuium commaculetfuum. Angeli e-
nim qui motoresfunt Orbium,nihil eorum qua na -
turacößitun ,dcßruuntvelfubvertum.Comeinin- cmoetes.
fil ta magmtudinit Conßantini mortem praccjfit.
Rr s
16 De Septem Secundéis
ijrèfi"' -drriana harefis muliisin locis turbavit EcdcfUú
duces in fanctaminfinchuiusregitmnis,temporeJuHaniCt-
yeftibuf. рarц еrтcesaрр.trмeп/Hti mimeis veßib. hominum.
In Afiatf Paleßinafecutafunt bella, peßilcnti* ¿-
fuma in illishcif.in íjuibu; crиceл apparnerü*-. Нu
Fritohui. qucqlten'porib.circaannos Domini¡6o. Fraget m
слтпП. Germant.tßmpßrtmt initimm, qui poflea Calhorn
five ini,ia? dev. iflautei Гнo nomine Vitium Frandiam nuneu-
pavere. D ftnprto Francisfuit magnitisdrne longa
Miçimtia /ara ructuA-fjti»poiuAIoQuntia,nuncv ro/lcr-
HiFianro. bcpahsfoM, Bavari, Snevi,Rhcnenfcs, Saxones,
""" ulii"- Thurinn ^oercumfiii l'or.tificatus mag.-iam locke
partem F, itacta in Germania occupant, bemannt)
Inclinario gubemationis huittsAnaetit 2S0 Romanum inclino-
Rw.un, rt capi t tmpcrium ,(um ятbS captafmt aGottis ОТ
Cintimnini i"ccnfa , filie prius imperial¡ jùb Conßamino ttu
Vamùi,.. Greciam eranslata ,quodmitiumfuit, rfr caufato-
Hunaorfi tius :nàmationisMonarchiic.Nam cercafineni bи-
irruftio- tus reg'menti Anaclis furrexerunt Radagifus.AU-
r,cus,Ati}aulfusej; Rcge^Gottorü. Item poflea Gen-
jericifs Vundalorum, Ath la quofy Hunorum,tjw
totam Europampervagantes, Imperium miferabi-
liter laceraverunt,ut %n hißortispatet.
ТУ Oil Anaelem ordme 17. Zachariel (piritusjovis
reamen univerfale tenia vice rtfumpßt prima
die Junif^ymo mundis66ç menfe 4- Dominica vero
Nativitatis 46i.menfe7.rjrpr,tfmt annisist.men-
fibus quatuor, ujque annos mmidi 6o23.menfim{jl
S.Domini aufem S17. A inii i his temporibus amore
-.. , • philofo
L I В E L I U S. I7
philofophi<e Chrifiiana ,fèfe ad Eremunt contule-
runt, muкa фam apparuêre portenta, С°mete^т<ата^
terr<emotus pluviafanguinis. MerUnitsm Tumbe
natus miranda pradixit tn principio hutas reqimi- tlls,PIllvia• i . , ' ' . o fangmms .
nts. Arllurusquemvulgo Arcum appellant , Rex Merlinas.
Britannt* famofifiimusbarbaros vicit, рacemМc- beb*"*'
clcji(treddidit,muliapr<dtaviiïorgeffit, fidï Chrù- ' -
fit ampliavit, Galliam totam,Noruegiam,Daciam
ф muitasprovinciiufuo imperiofubiugavit.Erat.
omniumfui temporis Regumgloriofijjimus,qui pofi
multa egregiapatrata,nufi¡uam comparavit,mul-
ti$anш expeÜatus a Britonibusredire,de quo mi-
rahiles olim Aíimi cantilenas ediderunt,auo regaa-
te,Anglia tnflorefuit,eut ter denaregnajervierunt. rcgna fei>
Hifie temp9ribus monachorumin Ecclefia Dei or. vícnmt
dmes cœperunt multiplicari. Tbeodoricus RexGor моплсь'o-
thorum Arnanus totamltaliampoffedit , Boetium ™» *níi-
conjulem occidit.Erant omniaperturbattone plena, ",e/urbát"
imperiüfimulfj Ecclefia,Zenon er Anaficfiuslm- au ftatns
peratores Atrrianiщ Oriete,T'hsodmcus&fui C¡e? &
cejfores in Italia, HonoriusRexVandalcrüin Afii-ci-^-
ivuyramidem éxercebantnon parvam. Clodoveus "с"' Rcx
' I " n ' - " n- r rt I n Eraaaas.
tandem RexFyancorumtn Gallia falius Chnjha- ьмнц*
nus&GotlsosJuperayit&pacem rebus impo fui ttlt-
cetnon ub'.cj^terrarum-ftempore S. Beneditli,anno
Chriflianorum quingentefmo , vel circa tn princi
pio regim-tnis hmus Angeli ZacharieltsJovn, cuius
efl proprium Cp-.ritus,wiperia mudare fsregna.quod
tnhacrevoluti«nefiiclum,multip!icitcrhißort<ede-
Kr 4. ..-
ï8 De Septem Secundéis
clarant,&quod iffefacere nonpotnú RaphaeliAn
gelo Menxurijfuccejforifuofacienda'in СaroloFra-
-. corüordinavit. Multaenim reffna ß/bhisito. an-
nmitorum nu defecerunt, Gothorum, yandalorum, Burguaio-
rcgnoriim. y-unt, Longobardorum, Thuringinçrü, Alemanno-
1Ш5 iaip. tum,Bavarorum,&'alia complura.Jufltnianut Im-
gioríxii- peratorprimusRempub.legibinornavitpulcherri-
empoHú. me.^irifub Zachariele clariffimi piaresfloruerüt,
Tempium Jufiinianus templar» S. Sophia 40o. turrim Cón-
s. Sophia. flantinoyon extruxit.Imperium bipertitum,confu-
fum,& turbationibus plenum crebriusfuit. Signa
multa hisapparuêre teporibus, ubeß reperirein hi-
Cofdrai. ßoriis. CoJUrai Perfarum Rex Hterufalem cœpit,
m«t.h0" ^ФЧЩ Sracleus poflea occidit,MachometArabsSa-
racenàrumfeékimtntroducit hifie temportbuscir
ca Chrtfii annum boo. per quam imperium Roma-
numin iis4fia ex totojam cernitur ablatum.Dago-
^goler- yertfiS Rtx Francia Anglos,qui tunc Saxones dice-
bantur,fitperansinterfecit. Notandum quodfides
Chrifiianapaulatim abhinc inAfia&Africa cœpit
deficerefub intrantefecto. Saracenorum , quajam.,
Kotabii«. totum mundumfœdavit.Circa annos Domini
774. crucesapparuerunt in veftibus hominüm, s¿r
non dtupoftea divifum eil imperium Romanorum,
Caroius fatbi translatione Monarchiaad Francos in Caro-
lum,<jui eripuit de interituEcclefiam g?imperium,
&gcjfitpralta multa , Nomenfub eo Weflgallorum
in Saxoniapoilvifloriamcœpit.
Oúlavo
L i I ! L L H S, 19
ÇyCtavo decimo locoyoßZachяridem IovUAnge-
ium,Raphael j¡iirttus Aiercurit mundi guber-
nationcm ternofiifcepit, 2. die menfis Novembris,
мне coneùrtoau univerfi 6023. mer.fe S. cDomifiic*
viro nativitatis&i7.&prafuit orbi3i4menfibut 4.
ufifoadannosmundi6j7ft. Dominica vero щи In
principio hmutri.volnt.onis Alonarchia Romani Tranriati»
imperii ficutdix¿mus,in Carolum Magnumeràs-
Utaeß.P0flC.1ro umfilms eins Ludovicus impe- Frances .
ravit annu 2s.ÜHo mortMofiliieius interfedimi-
tantes,tmperii vires rurfns extenuarunt .Norma--
ntGalliam devafiarunt.Roma bis fтc¿aturaSarra- ^п^лл
cents, Sub Ludov cofecundo fourmis pluit è Calo pluvia-
m Italiaper er.duum.- In Saxonia villa auadam ^/-^'"¡j
cum omnibus adficus homindus in momento. \»sao-
abfirbeturhiatu terrahombih. Circa -Domini aя-1"4*
nosoxo. motus m Italia fafb funtmagni,dcfearfy
Italia ab impertoFrancorum.proprtosfyfibi confti-
tmit Reges , quorumprimusfuit Berengarius Dux ^
Forolivii,cutfeptemperordinemfucceßerunt,anms R""'i,п.-'
ferme quinqua^nta.ufdad imperii transiafionéin p««
Gtrmanos. Fattus^fuitprimus imperator Otto,& МПС5 ы,р
< x hi ne Monarchia r, formari c0cpit.cutfi-tus Otto, Hunjaro-
tj-nepos Otto in impertofuccefferunt ,fub яГ»П«
eenvertuntur Hungari ad Chrtflianorum fidem. ctoift
Otto auttm teniusfine liberismortuus, EU tlores Х£ы°'"ь
imperiipeßfe mßituit. , ояno Chrißianorum tooJ- oщ».
ficuti permanent ufifue in prafentem diem. Hieru-
falïvcro capitHràSarracents. Portentamulcafitnt
* Rr s
i
to De çfptem secundiis
VifЛ in Ccr¡e,,ierc,t:rra,-nari¿r4i/Mtf. Oiteneve-
r-o tert,orn.rtuo,Henricu4 рптutprip»pium ele- ,
Benneus {l,onefi:crc¡Ji' ttmperavit «unis гo. ant Bamber-
fimáaipr gcnjuimtcchjiamfundavit (ymoriens v rgo uni
ВaшЬеr- çnm uxore Ktuiounda miraculis corucaГци i pol)
«nui Ее- ^, i i 1_ ' 'cicßx. qttemLonraaiu eligitterprimiu -Dux l-rancoruт,
imperayit amiis jo. . Item Goifridni Comes de
hnheu terrainfauíiam,& Hiemfalem de mani-
b,ii mfidelium recuperavit. Antefinem revolutmais
muliafignaçr portenta vifafunt , &parvo elapfi
tempore gens Tartarorm» egrejfide fimbiu [uu,
T s- le? mu^ta'MPtri0 К0тanofec't mala,fames, psßilen-
in oiicu- ti,*& terramotns imperiofuerunt. Soles eres enO-
««. vififnnt totidemg3Lùn,t>a¡mo Domini 115}.
fridcricusprimutTïarbaroffa ditlm imperare, ca
pitaimperavit annis33.Cmnsimper;i fuit imtiü
an.Raphaelis336, Aiuliageffit magnifiée,vires im-
perii dilatavitttfmulia bellafelici tergej/it,cninitê
pore nono Egiani çrLituotrit adfidem Ciorißi con-
verfifunt.
Ono decimo oedine imperium mundi univerfa-
lefumpfit tenia vice Samaeljpiritm Aiartis,
tertio die À4artii,anno mundi 6yS.& gubernavit
annis$ï\.menfes t.ufife adannos mundi 673%. mert
j..Do?nini vero is2s, Sub cutut regimine mulia in
orbcterraram bella fuerunt, quib. infinita homini
milhaperierunt^regnaquam.plura prißinos ter
minos amifetunt. Inter bridertcum Imperatoren»
primum,& Romanosproceres difcordiamuliafne-
ti runt
L t В E L L U S 'I
nmrfffuit* magns,tjr Romanoram muha miÜia T3„ä,.orя
perierunt.Ditlus FridericusAícdiolanurn fnnàitus ireupti»-
jifbverttt. Imodium deßrmtur.Hierufdem à Sar-
racetm iter.-im cap»tur. Imperium Tanart ru om-
f.iu hoc tempore in Orbe maximîi his trpo"i b. hnti0
lifmpfit,fecrrumque in mundo plagan maximam,
nec ccß-ant. Pпß Frideritum Ifamcutfilita etnsad
Iwperatorem elicitur. Quomortuo.fiifma confun
da impertis fuit Шrрр0ф Ottont, &fecutafiml
tnfimbm Germanrapralia mulia , Argentina, Co- wdcidefe
. ..;.r, Leodii , frvormati*,Spir,t.& in totaregno.6**~
M,ndicanrium filTaliU tempvribm infiiiuttur,
anno Samaelis 40.velcerca.Vnde ccrtum eft omnia
Providentiafiiri. Sarracem muliapraliaadverßa
Chr;ßtanos.nAßa ¿r Afiicagtßerunt. Cnnßanti-
nopolis capitura Germants, Çi Balduinm Fla -еjrt* Noia.
Cumes Imperator inßituttnr. Fx Almanta pueri
plus quam 200on. àpyratis merguntur in mart , eut
vano/peritufcducli fe terram Iandam recupera!n
ros dicebam.E.\Ht[pania co.idunati paßores peco-ScA-úo a
rum mulli Рarфut acceden tes,bona clcricorum ra. tmtt
puerunt.populo congratulante. Scdcum mannsm
Laicorumextenderuntbwta, nrcaiifiint. Anno
Chrißianorum 1212. Fridcruutßcundu* ehgitur,
imperavttanntf ^3,cjut multa conera EccUßam e-
ftt Annoiíitt.EcUpfis&terramotmcontinutmul- ЕЛ!г«t*
L 11^ ir г Г terre m«-
ta bommum milita opprtfjcrunt, trijta quoqueper tm.
maritimosflutluspenetotafibmerfafutt rjr p.rie- ^
runtplmquam iooooo.hominum.Tartari Hunga-
riaт devaßant atqut Poloniam.Armenia majori
21 De SEPtEM SECUNDEiS
priiss,&muliispiperatisregionibus.AnnoChriflia-
libri per
I inv«V-" norumi2átti.quidam Iudtus apnd Tulttum fo-
Ыхиы. dicns,libraminvtmtiincjuo eratfcriptumnn teri. o
mundo Chriflus nafuetur devirgmc Muria, (ft pro
faliste haminum patierur,mox crcdens b.iptiz.ains
eßtertiusmtindus. Tertia Soturnijpiritusrevolu-
ttofuit,deqnafupra ditlumeß, in cшuл principio
. ömftm futt de f^irainenatM. Romam Pontifices
iniptr.Fri- trtdericum abrogantesimperio 2S. annu vacujje
J«- dixcrnnt adelcÜionem Rodolpht Comitis de
H.ibjpurg.inter reges conJhinentes,Principinm e-
jtibijpuig. Utliore,primoHenricum Comitemde Schwart^è-
bMrgTmtringum.F~vilhelmiim Comitem Hoian-
di*. Conradumfilium Friderui. Alphonfum Rege
CaßelU çr RichardumComitem Cornubtafiaerem
-R¿*is Angine, gmnliiplicatafunt mala m terra.
Ыuaбб Hoc tempore circaannosDomini 1260. Suitenfium
^tîr*1' confederal ioprimiim cœpit , gens parva mmero,
quecum tempore crevit & muiros nobiltum altos
interfeccruntialtos defimbui fugarunt > virt bell.-
cofirfuorum Rcfpubl. notaefi ommbm German;*,
populis. AnnoChrißiarjgrum 1273. Rudolphut de
Habfjturg ekclione Principum Imperator conßt-
tuitur}(fr imperavit annts 1S.vir per omnia prudes
. Cr optimui,de quo-DucesAxßrts omnes poßeade-
SummA" fiendermit..Tartari terrasChnfi,anorum,Conßan-
«* t tf/ttpffofitф Grteciam invademes , mulia damna
Chrißiams intniernut. Sarraccm mnliatmAfia a -
yttates occupant,^ plus quam 4. >: enties Çhrtßia-
.* norum
LÍBBtLUS. 2}
.orum interfiaunt.Rudolphe mortuo.Adolphus de do,"i"¡¡c'
,Vajfamin RegemeleЯuteß , tfimperavit anuís 6. putantmi-
quem Albertut fibtu Rudolphi poffea fnperans
bello juxta Vvormatiam occidit & Imperator ele- fouinai.
elm fuit anno uçS.imperavitfo annis to &àfi-aeruK^^
filio interfiatur.OrdoTemplarioruтjuffu Clemen- rCx.
tu Vapt quinttdeßrmtur.InfulaRhodus per Chri-^"ua
ßiauoide mambiu Sarracenorum capta eß , anno оыпТс™
* obfidiom, or bellt conera eos contmm. Alberto per рЬrужия
HtporemoccijoiHenriciaS. Imperator conjtttutut,
Comes Lucinburg nfis, qutimperavit annisqum--
que. Quo mortuo Ludovicmquartus Bavarix im-
peratannuj2.incipiensannoi3is.cMt Romam Po-
ufices coronamdederunt.Fridericut Dux Außrit
fe oppofuit,fedab eo ¡npcr.tt ut eft. Poß Ludovicum ,,X -
Carolin quartus BohemiaRex,Imperator conßitut RexJmP.
tur,qui Epsfcopatum PragenfeminArchiepifcopa-
tum erexit.imperavit annis. it.Terramotutmaxi-_
tmfuerunt.Hic Carolutmulia circaTelomadeno-nu.
vo inßttuit in favorem Prmcipum E1ec1oruт.ГЛaп"-
Guntberut Comesde Schxoartzjenburg , fe ^<Ç"»CjrnIi ¡a.
apVellitans Carolo Imperatorioppofuit .fidmhibaVven-
adverfmeum prtvaluit. Poß Carolumfibtu <«■'"i"''*
Vvenceslam imperavit annis 22foß queт lodocus
Marchio Aioraviafucctffit SigifmundoVvences-
lat germano. VvencesUusfuit depofitut. Lcupoldut
duxAußri* cum S. Comitibut &plus 4000. a Sut-
tenfibusinbcllodimicans occifmtß. Sub Fvences-
UoBohemorum Rege,®- Imperatortdogma Hujft-
tarum
/ *4 De Septem Se с un dis.
tarum initiumfumpfit . Quo depoßto.üupmm О-
mesPalatinus Rheni Bavaria^ dux\futt eltñus,$
imperavit annis lo.Anno-Domini 1360. Sarracena
bellum induxerunt Chrißiani , fed male fuccefu
chriib«- proprerarrogantiam Gallarum , qutaplus ашт
nnnim \oi)oio.no(lrorum occubuerunt,prater captivosjn-
Siriimun- ter ijuos fuitJoannes Burgundiorum -Dhxt multa
dus loipe-fuerunthiste-mporib. bella.Anno 14-07. Sigifmundus
™ - fit Imperator annu гу. Bohemiam vaßare conaш
eß.pro exturbationeharrfium ,fed parumprefeci{.
Alalia & Regnum Franciaper Anglos ¿ Burgnndiones aert-
ïd^c-iîis citervaffaturtgr afßigitur. Sigfmundovitade
Frauciani funtlo Albertus dux Außri,t,gcner ems fíteceffit,
- anno Ghrißianorum i4i$.rcgnaviián aтш danta*
•> . xat Juobus,vir optimus& imper,o dignus. Qw
3. imvai.mortuo,Frider:cus3.duxAuftri,t,Erntßifiliuia,lt-
tor. clions Principumlmperatorconßitutusfuit,^an-
nus6. impcravit,vir ingenio divinus (¿animo paci-
c™K2m\-ficusanm Dopum i44o.cœpitregnare. Anno Cbn-
nopoisyaßiunorum 14s3. Conßantmopolii eraditione cuiHs-
pn"r* dilanuetfisaTurciscapttur^paulatim totaGrt-
cia defect àfîde Chrißiana^ Perro enim tempwi
muka regna grprovincia Chriflianorum à Tnnif
BeUnmm ^aßanturfrcapiuntur.Adulia Chrißiani bellain-
tumuitns . terfife hoc tempore habuerunt graviffima in Gal
lia,Anglia, Saxonia , Vuefiphalia , Prußta,FUn-
preiforii - drta,SHevia &/iliis locis Hts temporib.ars 1 inpref-
foriaMoguntt* AíceropolisAlemania inventa er;
in***c" Atdtnovo ymirakili indußria , munere divmitati:morn * i * ' .
L i В E t l Ü *. if
Аanо Chrißianorü 14^6Turaproßrati in Hurga
rta perfidoles mulii perierunt. Paerorumperegrina-
tio adfantf* Michaelem mirabilisfuit.Ten,t mo* mv
trtsw regno Nt.tpolitanofucrunt,&perierunt plus
уuят 4-0000.homimim.Anno Dominit462.Mog~t- Mn°i.niU
tsa capiturtfjpoliatuy,MeeropolisFrancorum,Ca- CJi"ll!r-
rolusdux Burgundi* Francos devicit anno 146у. всНшпПи
Poflea anno 67. Dînante^- Ltodion deßruxit.Amo ™в"Гйй~
i47*.ineravit Gildriam , eamq, potenter obtinuit, com««,
fimUiter (fr Ducatttm Lotbaringattotam. Cometes
per menfem lanuarium, anno Domini1472. appa* «.
rmt.Caroins dux Burgundia oppidum 'PÇuficum
ad anni ftiatium,po{lca obfedit , anno 74.qu' poßea
anno 1477 fu bello fuitocafus princeps magnani-
mus. Tura mul-as Chriß;anorum avitates his të- Tm«r4
porib.cœperunt,Nigropontumin Euboia, Rsgnum-rj£^at
quoq.-te Bofneum , Ducatnm de Spetis, Achaiam
Alytfenam,^ plurareqnain Oriente. Amo 1476.
concurfus ßuliorum m Francia German'* falius j
ejl Nicl.iushaufcnerroribftsplcnis.Aiino f.*fo.7*rWut ni,:»*
ei magnocum exerciru Rhadi.mos obfiderüt ,fedno
pravalnerunt,eode~ annodifccdentesa Rhodü; I/y- ^«п*
d'untum cœprrunt ,intctfeitis Chrtßianorum pins-
qu.im 12000.folчт 22,fuga elapfis. Et annofanent i
Imperator 7urcarum Aíachometmortuus ijl, cut
Bayfetasprimogemtusin regnofuccefßt , imperant
fäm annu 27.Anno Chrtßianorum tí^S6..Maximi-
itanus Frideritifilius Rtx -RomanorumFrancofor- .
ÀHtconßitmtter& Cafará Mut Papa anno iso8.fii-
lutMHS-
±6 De Septem Secundéis
lutatutefi,tjui ordmem militia S, Georgii coneré
hareticosgr Turcas inßttutt, Suitenfes bella domu-
11, Syсam{/ros rebelles ufij3 in hunc diem , belloim-
fngnat,fortunabiturfy adverfusfœdifragas omnes.
Rex Gallorumfiuo more,per fecutorimperii, nova
re infidias compertus eß. Omnipoient tueatur Sa-
maelis imperio defcriptos anno isoS. Veneti impeno
Cafans rebelles banno & bello notatifunt. Em
pertmaciapœna,fiitisfatlionis confuli* premium.
Circafinem huius terti,t revolutionis Samaelis , al-
Motatile terationisimagoeranJjl'it ad primum ,rjreritper-
- ditio mulior:im.l^t/ienim T.reducatur , Deomi-
r.ifirante,adAlgos , eritalicuius Mmarchia ,vsl
< tnagnialicuiuseranslatioregni.Seélareligionisco-
fierget magna,veterum dejirutlio rcligionum, Ti-
mendum ne caput unum amittat beflia ijuarta. h
Samuele Marsprimo pr.idi.xit diluvium. Trojan*
inficundoexcidium, m tertio erit circa finemmA-
, gnnm umtatts deerimentuт. Expracedentibus e-
. « vimjudicentur futura quafequtmtur. Ыon con-
fumabitur hac Alartis. tertia revolutiofine pro-
phetia,&nov.ealicuiusinfiitutiohi$ religiouis. Ab
hine anno C-nrißianorum ifoS. reßanfanni uftj¿ ad
finemgubernamentiSamaelis v7. In quibus dabun-
fcidirta turfigniflcantes initium malorumfiguraj Amu
çaiocum. enimChrißianorum 1s2t. crucesmveßimentis ht-
тmum vifie ante decenntum quodprateriitfuum
oßendenteffeilum,fcdi3.abhinciure citatus locum
dabisnefcienti,matorpoßfatarefurgesmihiin ter-
tionifilicet nebula tegat. Ordini
L I В Ж t t U S. 2J
çyRdine vicefimo Gabriel Angelus Luna mtíndi
regimen recipiet,anno mundi 6732. menfe 4. die
menfis Iunii 4 anno Chriftianorum ij2f. & mun-
dam qubernabitannistfj-.menfibui 4.ufq? ad annos
mundi 7086.Ф mtnfim 8.Domtnic<t verb nativita-
tisi$7?.menfi¿fimilietr 11 . Huios revolutionisfur
turaferiesprophetiamrequirit. . ,'-
Non b<tc ajfertivefcripfifacMtijfime &tfar,ijui-
buscnm injuria Orthodox<t fidei nulla eft rattone
ctedcndum. Sunt vero qui menfis in hisfupputa-
vèreLunares^mbus confintiendumfiduxcris,mu-
tandafunt ea,qu<t aliterfcripfi. Aianu quoc^ mea
propriaproteflor,& ore confíteor,quoA irihis omni
bus nihil crtdoffiihilq-admieto , mfiquod Ecclcfia
credit catholica , c&teraut vana confióla &
fuperftitiofa refuto & con-
temno.
Laus Deoomnipocenti.
FINIS.
Ss
t
EPISTOLA A
UQfOT JE X O P E-
. íRtE .Epis to l адлм ja
Triccmii Abbatis Spanhey-
, . . iroeníkícleótie.
«CUBRÄbANiUS ,D.E G A NA Y С LA.
-R-ISSKAbO \VI Ri0 JOANNI TritFMW
iAbbatiSpaiiheymenfi noftrar tempefta-
tis iplendori Salutem.
I X)npoftßabfCondi ,digrAffíme vir,ßlart
$jtibar, cumnoßrüpercumt hemijpbtnii,
ïneqjhumanis-fuberaht obtutik,fedfulg\-
idijfima fu* lucUjpicula in omnium dif-
funditoculos, eos^rapitinfwt claritatis admira-
tionem.ftaquoquelucidißimus tu* dotlrinafulgor
baudquaquam deütefeerepoteßfedin omnesquä-
tolibtt locorum interfittiofemotosfui luminuemit-
tit radium. Hinc apud exteros tuum nomen habt-
tur cehbyttiffimum, mirifque ejfertur praconw,
quifingularis dotlrin* t u,tfama exciti,nihilarden
tins optant , quam infignisfiientiatua radio illa-
flrari.Etipfe quoquetua humanitatisfiducia fre-
tus„hat ad te litteras darenonfumveritus , quibu
(frtuadignitati-congratularer, dr тeuт tibi defi
denum cxplicartm. Inadit in тanштемcpißoh
\ ati
t
E p i j r o i ¿ " 2f
a te profeSîa ad quenâam loannem Steihehmoelent
qнem in ipfofitlutationis exordio , pofltm nominis
expreffionem,virum defidertorum tnfacris nuncu-
pas.Eafane raram фadm.rabilem contj.net philo -
fophiamjuntdcnumeris.tum de elementis , adeo
tanien Anigmatibus obvelata-.& arcanis obflrufam
«jrebisjit eins nullo modo rnihi pervafit intellige-
ti^mei^löge excedatanimi captnm. St ita^apud
te ali c] Hai Ut tu effet interpretatio, sjuam mihi com-
municarenon abnueres > nihil ipfi libentiui legere
velim.Conjetlat enim animus dign'am admodunt
xfr altam verbis Ulisfitbejfe fiententiam, & extua
itidemofficina aliaprodiijfe opera , iju<e confite"
tum excedant philofiphandi modum , (tffecretani
contmeant facratamfue fctentiant. llla fi tuo
predio ajfetfuerer ¿ Aetalicis opibus & divitiis
Crtffioptabiliora eontingerent. Qua mihi obfecró
ttiinomtnisculiorirobfervantiffimo impartiri noti
recufies.Carolus noflerBovillus,cjuifuperiorib annis
cumper Gcrmamamiter ageret tuam excellentia
invifiere vevit frequentem tui afud me fecit
mentionem,meijue totitm, utverumfatear, adegit
tuarum virtutum obfirvatorem admiratorem-
<juefieri. Demit harü latortuapraflan ti<e moths (fr
- amicusmagifler Narcifcus , majoraamminoflrê
vota^qUttbreMjibdieteris haudfacile compleíli pop
fimjatins explanabtt. Vale noflri fieculideêus ф
umcumdotlrin<ejpecimen. ExPartfioIIL Calenda
AuguftuAnno M\D*Va -
- . - ' Ss i
jo Ad Jo. Trithemium
JO. TRITHE. AB. SPANHEY.
menfis Germano de¿Ganay viro do-
¿tiffimo Salinem.
VEnitadnosNeometimOrator tuusmagifler
l^arcifcus quinta decima die menfis Augu -
fit lieterasperferenstuas,ßmul gg'-ata mu-
riufcula3quem detinuimus apud nos diebm ferme
duodecim,nefruflratantum iter ajfumpfijfe vide-
retur:magnafuntemm quépereumnobisfigntficA-
fii,nec erat noflrafacultatisillifine matura delibe-
- ratione dare rejponfitm.Mentemtuam eiusrelatio-
neadplenum tntelleximus,&quantum nobisjam ii-
tmt,operamdedimus,ut tuo tenonfrußratü defi-
deriointelligeres. In omnibus antem tibi fatisfacere
bac vicepotuimus minime,proptereaquod aprima
die menfis AprilUhuititanniin noflro nonfuerimm
monaflerio , cuim rei caujas tibi referenda! ipfi
JVarcifco adperfetlum commifimus. Ad intelli
genitam eptfloUnoflra , quam Ioanni Stetnennioel
anno priorefcripfimus, Narcifco introitum dedi~
musaliqualem,kquorerum intelhgesfundamentü
J < Arcanarum,quarum cognitione laboras. Ad uni-
tatem reducendus omnino eft ternarius,fi més
. harumrerum velitintelle&umconfequi per-
caqu**?1 fe&um.Unarius enimnon eft numerus » &ex
dem,«** ipfo numerus omnis confurgit.Rejiciàturbi-
ÏB- narius & ternarius,ad unitatem convertibilis
erit. Vtrnm o Germane,tet Hermes mquit , fine
men
EPIStOLA. JI
mendaciocertum, &unitatis cognationevc-
riflîmum -Non omnium capax Narcifcas.
Qffod eftfupertus,eflficut quod efl tnj"erita;efr c/uod
efl i nfertus,eftficut i/uod eftfuperim^quiafolit uni-
tatibut confiat omnis numerus adperpetranda mi-
racula uniusrei mulia.Nonne res omnes ah unare
fluant bonitate uifjus^rfr quicquidunitati coniun-
gitur,nbnpotefl effe diverfum , fedfrutlificat {im
plicitatet?aptattone uniut ? Quid-ex unitate no- -
futur?Nonne ternarius?Accipe. Vnariusefl (im
plex,btnqrius compofitus^ernariujtyero ad unita-
tisreducturfimpltcitatem. Non[um Tritemiut
mefitis triplicis,fed inunamente numero gaudens
ternario^quiverçparitmirabilemfœtum. Pater e-
ius Sql,mater vero Luna. Portavit femen in utero
ventas,terra nutrivit.PateromnisperfeElionis ton
us mundihic efl.Partus eius integra (fr immenft. Si
verfumfuerit in terrafeparabts terra ab tgne,(piß^
afubtiliföternariusjam fibtreddetus cum tnge
nioфfuavitate magna aterra confcendet in cœ-
lumjternmçcj virtute & pulchritudine decoratus
reyertetur adterraw.tfrecipitvim fupeftorem &
tnferiorem.eritcfejam potens &gloriofus tn cUrita
te unitatis , omnem aptus producerenumerum,&
fugiet omnis obfcuritas. Vnum cftprinctpiumpu
rum , binarittsab unitate recedens componitur,
quia impojfibile eflduo ejfe principia. Solus ergo
tfrnartusfacratus,virtuofus,& potens. binariofu-
ftrato,infuumprtnciptum non natura ,fedfmili-
. *' ' « 'St S •
yi Jo. T R I t E M I I
tudinisparticipatiene rtvertitur,in quofine cotra*
dbÜione omniamyfttria inetlligit mens arcanipul-
chre ordtnati. Н<ec eft totwsfortitudmispukherri-
ma virtus,qu<evincit omnia mundana^penetrat
folidum corpus omne tmgens unumquodcfe pul-
chritudtne optabilr,ficuti Alchymici quidem pro
mtetunt m corporibus compofitis,fiderrant7falhin-
tur,(fr decipiunt omnes,a quib.libenterfuerint ah-
diti.Poluntimitarinatura, &facerepanes quod
'films eft univerfalis,cumradictm virtutis natmt
non mtelligant. 'Non acquiefcas inßpientiffimis
Alchymiflis',quomamfatui funt &fimiarum difci-
pnh,hoftes natur¡e,& cœleflium contemptores ,fine
quorum tntelligibili cognatione nihil eft/ilcbjmta,
fedqui terrena non intelligit ,ficut Dominus nofter
jcfus Chnftus dixerat.cœleflia quomodo tnvented
Noftra philofiphia cœlefliseflnon terrena,utfum-
mum illudprmcipium quodDeum nuncuрaтш,
mentis intuitu perfidem ejr cognitionem fidehter
ajpiciamus Vatrem ф- Filtum , & Spiritumfantlu,
uпum princpium,unum Deum,ttnumifefummum
bonum mTrinitateperfonarumfempiternü,exifle'
tem veraciter credentes, puré cognofcentes,s$ cum
ferventiffmi amoris gf fervitutis cultufemper я-
dorantes,à quofunt omnia qua ufpiam ejfe poffmt.
Ad hune nifimens animata confurgat, nihileorum
quafuntpulchraintelliget,fedtnfua ignorantia ta-
befeet. Non eft vulgaris ô Germane ifie afcenfus,ne
que eorum imitatione fufftciensyquiunaduniaxat
aU
E P'ï Ï "fr ff V. At, Jfî
alafurfumferuntur ,fedomninopaucifßmisfami~
ltaris,illisvidelicet,qui femet tn miiiatem non te»
merèreduxerunt.Mulu quidem conantur ,ftdrtottt
omntumefl m mente ternarius. Nonnefujpetluri'
caelum necejfarioprimum caput elevamus , reduci*-
musquepoflea quamfujpextmut ?- Soltó licet ¡ culis
intueri Solem.Aures non vident. Vt tgitur confien-^
dat animas,non aurisfiat,fedoculta & cor,fiatqutr
ex ternario unitas participation bonitatis ad1-
principium,quiaunum eflbonum omnipotent,non-
duo nec^plura.Nifienim fiat unitas,no'/ifietfimili~
tudmis m mente conjuntlio, neque.bomparticipa—
tio^&fine hisnulla tranfcenfioinifiautem h<tc p¡r~&*
cedant¡necfefuperiorum inteltigentiam ,- tiec^infe-*:
riorumpropriäm conféqui poterit operatitme.. Res'
auteta-unwerfales'quáfingnlaresneceflartO,&rertZ-
coditiones quadamfunt manifefl<t,qu<tdam mani-
fefliores,tf quídam mantfefiijfima. Et alt<e quidem -
funt occult<e,ali<eoccultiores-,aliit oc&ultijßma tarn
fenfui quam rationi. •Quam diverfitatem-operatur '
ipfarum rerum natura. Hincfit,quod quidam
mines cateris evadutfapientiores. Aiagis ante fa~r .
piens dicitur- qui mimupercepiibiliapercipit. Nu-^
merus ordme confiat sfmenfura.Ordo quoc^finc nit
ro ijr mefura tfi nopotefl. Menfura aute (¿numero >
coflat ordme„ ígnitas hic fír ternariui binariüno
admitiuntfedomnem exuti multitudinë innata '
fibi puritate fimplicifßma in primo confifiunt.*
Н<гc adfuperos via, ¿ Germane, perquam anti—
j4 . J о. Т я i т н в м 1 1
quifapientesmtelligib- liter profettirationù duftii
i ' plurima perceperunt , qu<e ultra humanam com-
prehenfionem ànoflris nunc reputanturfapienvb.
PbaudtrepleniusfStüdium générât cognitioné,
cognùioautem paritamorem, amorfimiiicú-
dmem.fimilitudocommunionem, coromunio
- ш Tirtutem, virtus djgnitatetrsdigniias.potétiá,
& potentia facit roiraculum. Нoе iter uмей ad
fine magkarüperftBionü ta dwtnaru quanatura-
liu ac¡nib.arcetur gr cnfunditur procul omnefu-
" perftiitofúm,praftigiofumatfydtabolicíí.Enimve-
ro nihilaliudper mag:<i intelhgi volumus quÜfa-
pientia.phyficarüfcili cet tfmethaphyfîcarü intelli-
gentia rerü^u<t divinarü ejrnaturaliu virtutüfei-
entia c oflat. Harmomam cœlefle non materialised
fpiritualemconfonantiam nobisfujpiciendamfiias
oportet, ubi numerus, ordo&mehfuruper ternariti
in unitatem conveniunt,adijuam confonatiam in
feriora noflra omniafunt conformanda. Fatum eft
harmoniam arbitrari cœleftem,fteûarum confina-
tiümotu caufanle auribus perceptibilemformare
finü.Eft autem harmomacaleftis,numero ,ordme,
&menfurA dtftributionum corporum inviolabilis
confinantia.Sedhancfupergrcdi neceffeeft tutter-
1 tiariopareturafcenf1sad tam qua fupercœleftts eft
Uimlnpe' harmomam,ubi nihilmatcrtale,fidfjnritualiafunt
rUimhii* omnia. Inde mentiajfumendafimilitudo unde ve-
tcnt m WJÍ Stellaris enim harmonia mentem ate dedit нeе
tnfimt. Qmdamphilocrypkutdicebatßc: Qui-
»' cunifc
Epístola. jf
cunqueeonditionemc«leflisharmont<tnotamhabe-
ret,tam pr<eterita quamfuturacognofceret. Quis
autem mihi dabitut ex /»illt busunus , qui harmo-
niam hanc intelligat cœleflem ? adfupercozleßemj
mens nat&eñ,cuiusfimilitudtne vivit. Aßra nihil
intelligent, nec fin ttun t qutdem, unde пеcfiapi en
ttam menu noflraconferunt , nec aliquandoinnos
dominium habent,quifpirituambulamus,confiten-
tes DominumJtfium Chriflum omnia infua pote-
flate habente,ad cmusnosfimilitudine pro viribus
fideliter oportet conformare. Ipfieil enim Jàpientia
Dei p4tr¿i,tpfi eflfons tforigofcientUjpfeeil animi
centrüjper que fatlafunt omnia. Abeat hommes te
merant,homines vani,l'f mendaces Aflrologi, dece-
pteres mentiït,&frivola garrientes. Nihil enim ad
mentiimmortalem^nihiladficiemiänaturalem^ni
hilfacit adfapientiamfupercœleflemfiellarum dtfi
pofitio ,fid corpus in corpus duntaxatfuum habet
imptrium. tJWens eil libera,necflellisfubjicitur,
nec earum influentiasconeipit , nec motumfiqui-
tur,fidfupercœlefli principio , à quo &faclu eïl efr
fœcundatur,tantumcommunicat. Cateraqua tibi
adinquifitiones tuasrejpondendafuerant o Germa -
ne,facratioreinclufimusfcrinio , tibifill per Nar-
cifcum exhibenda , cui çjr clavem tibi affrrendarru
nonfatisfeienti commifimus , nefirinium arcanis
plenumfine militatepejfidem. Venire autem ad te
perfonaliterhaevicenequivimus , quoniam alior*
/km vocfltifittttHi. Difies tamen ex Narcifco men
>- }6 Ad Jo. TrIth emium
tem noflram plenius, quomodo & quand» nobis ad
te veniendifaculiasaccederepoffit. Inaltislitcrú
fcripßmus omnia qua nobisad teßribendavidebS-
- tur.Falt noflri memor,nec tut oblitus. Ev Neometi
civitate Sptrenfi24.dj-eAugufliiAnnoCbriflitfos.
LIB ANIVS GALLVS
JO A NN I T RIT HE MI О ( S P A N-
heymenfis Cœnobijdigniffimp
Abbaci. S.-
NUllàmihirequies mentis, à PaterTrithemiy
donee evincammbahchoram, non dixerim
malorumfedextrcitationis.. 4>4d laborera
fumusnati „ laboremus agendofimul gfpatiendo, .
quoniamfic penitus oportet expedi tcfe nobis. Non
metuashanebominum adverfum te tnvidiam, da-
bit enim rebus tuisforteminbrevi meliorem. Eius
-c amorepatienter tolera-quipro te mortumeflin cru
ce , ne contrifleris , fed tacitus mente tranquillafe-
ejuere Dei confilmm , quoniam altorfum vocaris.-
Cußodipropofitumtuum^necfedivitiMcures^nequc
vamfßmosmundi honores.Ftnem cogitaquo tendi-
rrithemy mus,principiumamaundefumns. Trithemtum
precoragnofeas ter mentis acie magnum,Ghxi ft ia--
nus imitando Chriftú, Mönachus cont¡emné,-
do mundum , & philofophus non admitiendo
petturbationem, cumfis ter magnus&m ChrtfÜ-
amore beatut tandem evades. Saturmmaliquatu--
lumг
£ p i s т o t л. 37
lum,tjuoniamtibinonfatisproipere movetur, quod
eф-pradixeram cumprafins tecum in tuo ejfem Cœ-
nobio,declinadumfcias. Aiarttquidem&Mercu
rio in breVhcrede mihi, cum bona quamvis humili
contiene relevaberis. Net^enim Deut terelinquet,
ô TrithtmijiccfaLibantut. Audi confiliüeiutauem
contemnerc nonlicet. Da locü invidia,melioratibi
parantur. Poßauindecim Lunasvocantemfequere,
пecprim. Vade nunc vocante philochrjpho magno
corlo patefatlo reverfurm.tum ant me aut nuntiu ,
тeu Neometividebis. Libros autë tuosarcanorum
teßes cave Saturnia ajpiciat.ftinerießoparatut, fjr
tiihil obiivifiariseorurfua adnoßra conducut.Sile-
tio anacrifimferva,necanteteput emitte columba.
Caput erigefursü nefy dtfietlito. Panos linque men
daces,ut mtelligätfero juidbonü.Cave,o Trilhemi,
nefolis r adios cavernisinducas, auoniam perniciofi
dracones. Aerefublimi.ore non nififemel abfcodas in
terra Bob* &caprii no porrigas tuüpane,necjpirit¡l
perjanuas minores emitias. Ниut eßo tecum ca ve
nefolut, Muliitudincfugito oтnё.aaunüeß omnia,
drfineuno eß nihil,Manucacti ne aucas,fed baculo
tantü,Aqua vino no mifieas,necfit in menfa taapa
ns- duplex. Aves infoie non nuerias,fed in uтbra,&
canib.non oßendas penitut vierü autJpe culü,щшл
periculosü eß.Umbra ne verberes,ejuomainiuria eß
folie. Formicis utere.fi avis* captu forfitadeleäaris.
LMceinaqfSA divide,ne cogelataßridefiat.Auima-
ifuitr eßo,nec deficiae.01rtlbemi,euoniafialiutne-
mo Ш uirAhabcrcvoIutritjCcrtcLibaniMthaMfu
}8 Ad Jo.Tr iTHE, EpiSTolAí
Sunt nobis amia Reges ф fotentes , qui te nomine
iantumfeientes labchtijfimefovebunt. 1S(thilper-
mittit omnipotensfint cauCa , needefperandum eñ
defumm<t boititatis dementia. Scio quod timeas
Dhum 'mentis acuminefublimai us, nec profpera
тundi curás,necformidasadverfa. Unde talent te
natlusdifcipulum , omnia qua meafunt tibi lt ben .
ter communieavi. Tutantumm Chrtflomanensß-
delis,tnuno folo,cjuod licite potes, Pythagoricus tflo.
Valeplus quam alter ego in toquijoius eil femper.
Ex Santlo Qutntino 6. die menfisJunij , asfnna
I О AN N ES TRITHE-
MIUS ABBAS SPANHEYM ENS1S
DominoJoanniWeftenburgh Comiti,&c. Vi
ro defideriorum , de tribus naturalis Ma- .
gia?principiis,finequibus nihil inipfa
ad effedum product
poteft.
LOngi defideratio ftinerts tui ad nos animurru
induxit.ut votis tuisfatisfaBuri ad interro-
gata daremusrefponfum. Profundorum &
fecre.torumnoflrorum,qu&fenfupercepiflt, hdec ra
dix&fundamentum omnis creaturarum. Prima
divißo naturalis radiçem fiienti<e confùmmatt
r -4-*- ^ " produat,
Jo.. Trit н в ми Ер i toi A. 39
produat,cuius annotat1o ifla. Quatuor ßtnt mau
tres eorum , t,ju<e m ordint riovißimo : & quatuor
funt patres corum,qu&in principio horum ommunt
nexus;&primum connexu» ¿ ejr *ltimumjtmplcx ,
purum,unicum,folum^ omnia tmgit. forrafim-
plex, elementumpurum, ejrprimum abunoproce-
dens,non componitur, nonmuiatur ; non patitur
connexiohem,fidmanet,quodeftincorruptib. le,&
in uno confiflitunum,& non urium noñ eflnumerus,
ejr eflnumerus,nonnumeratur tfnumeratur, inter
ipfum &unum non eß numerus. In unitäte manet
unum, &percomplexumefßcitternarium, quem
otites compleflcns mtrabili natura omnia reducit
adunum,virtus etusanullo magiflrorum explicari
peromnia potefl.Non efi ipfum,quod coltmus Deus¿
Creatura efl animi homtnis , imago nec viva nec
mortua, per quant гn omnißientia mirabilis effe-
tlusfit. Et dico tibiamice tnfummaveriiâte Deii
quoniam quicunque huius puréfimpucitatisfim-
pUci noticiafublimatus eft, in omnifeientia natit-
rali conf1mmatus eritperficietj^ opera miranda\&
flupendostnvenieteffeflus. ВonumfimpleXunicum
efi , (¿rperipfum nonfblumfimiltafidej'dtßintilia
multafiunt. Terra compofita elementum natuгл
purum, fimplex& unicum : fedquia compofitunu
- neceffiv'efit multiplex,varium, фimpurum,redum
ci bile tamenper ignem in aquam, ab illa in ignem,
ab tllo tn unum fimplex.tf efi numerus & numera-
tur,ф non efi numerus фnon numtratur. Non
numt
4o Jo. ThitheMii
numeratur,qmanaturafimplex,&accidente com*
-pofitum.Ideoquenumerari nonpotefî,quoniam an
te ipfiim non efl numerus. Numeratur autem. ab
umtäie unum non abfilutü,fedinclufum,<&dicitur
unн exclujitm,unií inclufum, unumqsрerunйab u-<
no,fciltcet ab animammdi,fite^ ternarius,ejfe cum
uno vultnai ur'aliter,unü perfe potens,in uno impo-
tens, in altero impotent in fphera fempervolviturt
in unoefe manet igneunis, fidnonfie imaginatur.Si
perignempurificatum adfimplicitatemfuam con
grua lotione reducitur,omnia myfteriafcienti<epro
funda operaripotefl. Terrade compofito elementum
eil,ijr non efielementum, perquodternarias in bi
narium reducitur,quatuor abunogradibus difian
te. Mivacontinet.varium eït Ç? multiplex,corru-
ptibile:ф tamen extra unttatiscirculum non vaga-
tur. huiHscum ternario per binarium in uno fecre-
torum omnium magiflerium eñ.El quacunquehu .
manitus adinventamirabihter confiant , eim funt,
foteflatifubiee~hi,&fieri pojfunt operationtperfefkti
Obfirvatnumerum,gradum, ijr ordtnem, qmbus
omnismirabilium natura operatio confiat.Miran
dafunt qu<epotenseslfacere,{$plufqitam creditur,
flura, quanec Deo iniurtam nec maculam aтma
inferunt,peripfum mirabilia operantur. Pcripfum
omnium humanarumadinventionum plena cogni-
tio eil, &operatio effetliva in quacuncfe re obfcurax
quia-virtus eius ex intellects procedens non permit-
Sit.crrareper.tresgradus'operanti, difcermtomni**
qué
E p it ox*. 41
tjUthominefdicunt.TSlecfeduci inerrorëptripfum
tnchoAta operado potefl. Quicquid tsiflronomi.,
qmcquid Aiathemattci, qmcquidMagi,quicqmd
invidentes naturaperfecutores Alchymtfl<t , quic-
quidd-emombus fietertotcs.Necromanticipromit-
tunt,novit dt[cernercintelligeraretlificare, inve
nire, fuiscfeprinciptis aptatafine malitiaperficere,
hoctpfumelementum non elementum per numeric
àferemotumcumfiЫ coniuntlo in unitatfm/impli
citerreduílum. Sine huius medijfinisprincipijt^ co-
gnitioneper nunieros,gradus Sordtnes,nec Magtu
imagimbus virtutem daretfine crimine&d etianu
cumfcelere darepotefi,nec Alchymifta imitari na-
turam,nechomojpirituscompellere,necfuturapr**
dicere vates natura.necqutfquam curiofks experú
men*vrum capere rationem. Omnis itaquenatur<t
cenfiftens limitib. operatio mirandorum ab unitate
per binarium in ternarium defcendit , nonprius ta
men quam кquaternartoper ordtnem graduum m
fimplicitatem confurgat : namfiquatuor numerare
wlis,nonaliter quamab unofits tnchoandum tfdi-
cisunum,duo,tria,quatuor, quafimulfumptafa-
ciunt decem. Н<ecomnis numeriperfetla cofumma-
tio efl : quiafit tunc regreffus adunum,quiaultra
denarmnon eftnumerusfimplex.Namunumtduot
tria gfquatuorfuntdecë, gffine regrejfu adunitai e.
numerus ulterius non J>greditur. Miranturhuius
conexionis¿funda nefcietes,quth.principiisinope-
tatione mirandorii Htamur, falfi nosveldamonum
adiutorto,
4¿ < Jo. Trithbmii
adiutorio,veLqualibet contra fantlijfimamfidenú
noflram Chrifltanam fuperflitione tnniti ofman
tes. Nos amcm h<te de nobisjadicanies propter eo-
rum qua promifimus ignorantiam non miramur.
QnoniaficutfanB jfma teflatur firiptura de in
terna cognitione Dti,quanemointelligit,quam qui
Accipif.eta hisvelnoSimbui,velutinemo potefl.nifi
dwtno munere lumen fingulafe acceperit intelli-
gendi ex natura in naturam ¿ fueritq?tn eo cum lt-
mtne ignis,cum igne ventus , cum ventopoieflat,
cumpoteflate fcientia, &cumfiicntiaßi)t>e mentis
integrity Tu aiitem amice,qui& vitanoflra con-
ditionemvidtßi ; ßf operum ditlorum^rationem
finfu confecutus es,famam noflram innocentiamcfo
abamulorumtemeritate defende : quia cum Deo
potes in veritatei cum tibi vifumfuerii opportм-
numi Non quodfaifa hominumjudicia vereár,
fed ne quis nimium credulus obloquentiнm diilis
ignorans de nobisfeandalumfumât*. Omnia enun
qucefcireunquamprofeffusfum , càm Deo фfine
tniuriafidei noflra Chñ/ltanafio,& operâtusfUm.
. Licet ex multis pauciffimi queant inveniri i qui
tnyßeria occultafum adinventionum naturalinm
intelligantj. Homofum mortalis,fcio, Chriflianus
fidei confiantia,fidelismonâchus, profeffionismca,
non immemor ,pecc4tor , fid pœmtentice faini aris
faretnamfeduloportäns. Non ignoro quid mede-
ceaf.nonfum tam hebes,utfutura cogitarepoflfia
da nequeam. Sed bonus Ulefater Çarmelitarum
Prior
i
С
1 . ' к
È и -i т o i â. 4|
Trior Gandavienfis litera» Boutio miffas,ßautnon
recepijfet autdomi conjervaffet receptas,non effet St
ud veßrates de me rumormirabilium rantut. Hmc
enimvariàfisntdemeopinionee in omni pene terrai
fuborta,aliis Iandern , aliis vitupermminmepri
novitatis adinventtonepromentibus. Magiam me
penitutignorare naturalem dicere non poß-um,per
quam qua mirandafiuntnaturaliterfiunt. Super
natseraminmenihil , praterf.dem Chrtßianam,
nam natura-non dtdit,ftdgratia.Dotlißimusille,
tjr interfanBos veréfantlißimiu Albertus Magnui
rattone profundijfimi intellctlm cognomentoMa
hnut aternamemoria dignmprofunda phtlofophià
naturaferutatwi miranda&cateru inaudita di~
feendo cognovit,Mfa adeo, ut apudimperitos etiam
magut &{uperßitiofiuufque in huntdiem initerio-
sefit habitns. *JÁ€agiam naturanon ignoravitp
pravorumfy librosplurimosfupcrßitiofos inculpate
jit, ó- nitdievit : neeproptercapravusautfuper-
ßitiofutfuit. Scientia autem mali non eft malü¿
fed vA&S.Feramigiturgpatienterferam,quodvit
tantus toleravitfinepeccato. Nec mefitre mjfiica
nego,quànquam ^Alberto <fjrÇcientia inferiorfinu
procul , ff nuliatenus fantlimoniacomparandus.
JÄCulmfateormagorumVolumina legt, praßigio-
umij. non paucafjnthemataperlußravi. Necea
volumina,qu* ligamentajpmtuum decent i & е*Ъ
confimilta pen it tu à leihone noßra refeci , & in his
mmbmßmitrfmperifatmtn fantb.fide Ckri*
44 J о. Т к i т н в м 1 1
flianorum evafi,quia divtno mнnere qti<t legerапи
tntellcxi,ut plurimum. О с larijfime,ô bane Dem,
quot vana.conficki tfridiculofa, Шceo mendofa.cs"
dbominanda qua occultantur tn librismagi<efuper-
ßitioft.dr tn tllts ifU<e de conmrationibus damonum
confvribuntur,qu<enemo melius comprehendere,di-
fcernere , & confutarepoteft quam quiintelligit.
Magia naturalis, qua alienandoprincipüs natura
innixa ,ж {uafimplicita-tepura conftabat , totmen-
daciis,totimpuritatibus,tot^ deceptionibm eonfu-
fa eil,ut nemo,mfi ,n utraq^ doßijfmusfit, qut al
teram ab altera difcernerepoffit. Quantos errantes
in magiatpßi naturalifolus egonovi virosalioqutn.
dotlijfimos,quorumnonnulli& tempos ejrfubflan-
tiam ts4lchymiaimpendentesperdunt,nonnulli vi-
tam cumrebus amietunt,alijmedicinam exipfaeli-
cere cup¡entespoft longos labores nihilproficiunt, a-
Iff mirandorum effctluumfecreta persecutantes ai
nullam experientiampervenire queunt, alt) futura
pradicere gefltentes pro verisfalfa loquuntur : hi
dum optnionesJut capitis ventofas ingerunt ab ex-
pertis dudum confcriptis , qua non mtelligunt
bona ф vera , mala & faifa imperiie efßctunt.
1\(ota tria principia tn magia naturalt occulta,
prtncipia fitnt , fine quorum noticia perfecta
nullus operantem feqmtur ejfetlus. Trimu»
principium in um conßßif : non a quo , fed per
quod omnis mtrandorum naturaltum virtut
producitur in effeclum , de quo diximus , quia
- purum
Í F I S T Ö 1 À. 4?
partsm ab uno procedensnon componitur,non mu-
tatur. i ipfum à ternanù & quaternariofit
admonadem pro<rre(fué , ut denarim compleatun
peripfumemmc$i numtri regreßtu adunumfimul
defcenf¡im quatuor, ф afcenfitsin monadem.Im-
pojjibile esl compleri denarium , nifiper ipfumt
qma monas in triade Uta convertitur. Omnes
bec prinapium poilprincipium menadis ignoran
te* niltn ternario proficimt , & adреcrum «j¡ta
teruarmm non pertingu,vt,. Namfi oшnм ma
norum libros babeant curfus fiderum , vntutes,
poteftates , operationes , ф proprietates perfc-
tli cognofcant , ipforumque imagtnes , annuloSi
figilU gf fecretiffima qu<eqtie ad plenum in teilt -
gant , nullum tamen mirandorum confequi pof-
funt in fuis operatiombus effetlumfine hMmprin
cipe a prtncipio cognitione in principiurru. 1Яn-
de omnes qmtquot vidi in magia naiurali ope
rantes , aut nihil confecutt funt , aui dd va
na frivola ф psperflitioft foft Ungam ф inutil
lem operat:onem per dejperationem prolapßi Prin-
cipium verb ficundum ordtne non tamen digni-
täte feparatum à primo , quod unum exiflens
facit ternarium-, , eil quod operaiur miranda
per btnartum in Uno , eil enim unum ф non-i
eil unurru , eilfimplex ф m quaternario com-
рoтtur , quo purificato per ignem th fola a-
yua pura egreditur, ф ipfitm ad fuam fimplia-
Tt л ,
¿4 Jo- TrithiMii
tatem reverjùm complementиm operanti m
bit occuliorum. Hie centrum eßmagic*na
i cuius circumfcrentia fibi untta circulum
fintat immenfus ordom infinitum,virtus et <
omnia purificata фfimpíex minor ommbi
ternariofupergradn compofita. Quaternai
tem Pythagoriciunumerus ternariofuffulctu
dinemgradumfc obfervatpurfieatm purut
ad binarium mternario mirandaфocculi*
raoperaripoteß.hic efi quaternaritu,in cuп
fura ternarius binario coniuntlus in uno cui
ót,quamirabiliterfacit. Ternarius eninr ni
adunitatemredutlusperajpetlum omniam
tinet,& quavulipoteil. Prindpium terti
fe non eftprincipium,fedin binario inter ip,
finis,omnisfeientia&artismyßica infalUbil
cenerante in ali ofacili9 quam in tpfo erratu
niapauciffimivivunt in terra, quiefunda i
tefisgantVariü eil, compofitüi& per fiepten,
ternarium allies mmliiplicatum , con/urgen
nensfixum. In ipfo efi confummatio numc
duum cjrordints, perquodomnesphilofophi
torumnatura Deii/cri inquifitores mirabd
tlutconfecutifunt,peripfum adfimplexclem
in ternario redutlumfubitofiant cur»e infirm
miraculose &naturaliteromnium agritudi
opusfc inmagianatural*gfpriternaturali ej
tii,confiquitur efetlurru. Fugiunt damone.
duntfy voeatificwdum dijpofitionem quaw
prt
E p i s i o i a. 4.7
frttdiÜiofiuturorumperipßtm verificatur , occul-
torumcfj infinuatio non aliunde quam per ipfum a
naturapercipitur. Hocumco mediofecretum na
tur<t aperitur ъ/ilchymiflis ,fine quo nec intelletltu
misacquiriturtnec operationis ejfetlus invenitur.
Errant crede amice mihi, errant omnes quifine ifiit
iribusprincipiis quicquam operari in occultis na-
turçfcientiisfe pojfe confidunt : maiorautem cau[л
erroris eñ,quodfipientes olimficretisnaturaimbu-
ti hite velpenitustacuerunt,vel nimia obfeuritatt
involverunt,ut non nifiab eisfimilibus intelligi vt-
raciter queawt,. Secreta eil huius inflitutionis
philofiphia efr cœlefiis,in quafiquis/cire &inteili
gere veraciter cupit¿umultut hominumfugiatne-
çeffe efl,mundum deferat,,cœlum non oculis tantum
fed&mente contempleiur. Spiritus Dei ubivult
ß>irat", quem vult iHuminau , quemfuo numine ob-
umbraverit in omnem cognitionem veritatis indu-
cif.quiacceperitgratiasagat condignas Deo , fiu-
deatfiutlibusreßondere operis boni, fetfe accepijfe
recognoßat,& non inveniet undefiiperbiat.. Ille
utem , euifeireiflafublimia donatum nonfuerit,
tutfocordiamfream intelligat., quia non laboravit
m feiret, aut mifiricordiam Crcatoris collaudet,
quain bonum eius voluitut impedimenta nefeiret,
*ut fi non acquißerit,Deüfibinon extitijfe debito-
rem donationis fqteatur, &non murmurct. amicus
к audi confiilentem tibi amicum,intelltges fatlum%
&propmqmmm vitlorinvidiQignem, noп aоrспи
Tt 3
«
i V, Jo. Trithimii
pedibui calca,mortalium Dei tmmortulis ei
riculum minaturhvirat. Fuge fy-iod m o,
fer hominem non honunum ettam cafeßtttm
linio hirundinum '-./i.- . tua per- culum %a"i '
velum raftum a vento peifiqueris , fat.ga
ftp r cu ari o, fèdper ternarшт in unita te iter,
furgesф te fclicem inventes. Si operation
afole , quem tibt naturavidetur abfcondere
cuntlu ad verum folem qui Den* eil per ft
cogmtionispurificata ab imferwribu* men ,
ßderio anima fervore fanSijfimt amoru fu,
convenat, Quia d. vim amoris ars longa,
breve eïi,praßatfycrcatorem quam ercatín
Veritatefemperdilig re. Ego tefttnu mente,
ntemcorpore ordinatum ueroff3Valert in Üb;
fHfemper&cHpio&orot quem mihi pl: c
motu mifiricordem facerepro vmbuê cur^i
Spanheym Cœnobio meo, quod vidßi pauf
paupere mea manu,tepoßulante fir.pß deci
menfis Afsif, Anno DominiJefu Çhrißt Sal
fiddium M.D.III.
JOANNES TRITHEMIUS AI
Spanheymenfis ad llluih iflimum Dominum О
mumMarchioncmBrandcburgenfem.dc
bus convenio niibu» vera
Mago.
SEreniffimo fíbtßriífimofy Principi ac
tio,DJoachim» Brandcburvcnfifaen
Ai
Epístola.'
^J^Carchioni.Stetmenfium Pomeranorum^ Duel
ínviíliffimo^c.ac Sacri Imperij Romam ¿Ar< hi~
camerario , Principi Eleélori, Joannes Trithemiut
ny4bbas Spanheymenfis humilem paratiffîma^que
in cuntlis obfequendt voluntdtem. lUuflnffime
Princeps , fanBum & laudabiledefiderum feront -
tatis tua ex relatione doEliffimi flrenui^ oratoris
tui Domini M. quem cum Uteris crcdentit ad me^
tnififti,cognovi,cuimoremgerere maxime &veller»
(fr optaremiaccedendi autemperßnaliter mviSbant
tuam maieflatem hacviçe omnis mihi adempta eil
facultaspropter multas& varias rationes eidem a-
ratori expofitaSfijuitantofludto mfiu eii,ut me tum
Gelfitudtm adduceret,ut diligentiorem eo invemre
fotitijfes neminem. Utinam locorum difiantia in
ter nos brevtor effet , mecfe am nulla detineret curл
reifamiliaris^autfacilior conditio relevaret,advo-
laremprotmus,tuam^firenitatem libens acfidens
adirem^perirem^profundaßcretißimac^ Magùe
naturalis, qua aut nemtnemaut paucißimos hodie
fcire &intelligere crediderim. Omnes enim auot-
ijtso* novi .vidt, (jaudivi tn Magia ipfanaturali,
tn compofitione imagmum, annulorum &figillorié,
abditb^naturaoperationib.laborantes nih lprofi-
ciunt.nec ullumfitarum operation»?» cöfequuntur
cffetlum :fidpoft longam & tnutilem Operationen*
jipe desperantes adfrivola & fuperflitiofa prola-
buntur.Maçia autenaturaUspura eflfohdafiabi-
licita^ua: Principes maxime decet& ornad .
Tt *
»
>p Jo. TaiTHEMif
pec unquam ab ecclefia prohibita , пес etia\
prohibenda , quippe quepuris principasnah
nititur,nullamqutfitperßttionem admittit.
eriafunt principi a omnino (ccrctiffima , ум.г
philofiphorum literis aliter quam occultijii»
volutisfy méfierits denodavit, proptereane ¿t
vorumnotttiamdevenirent,qui multa per e,
trarent mala. Sunt anteт ipfitprincipia inteL
humano nimis difficilia,folify hominiab aflrù
te , ingenio & naturajpccialiconditionc e¿i(¡
.pern a, fine quorum cognitioneperfccTn nihtl ¡
ciunt in Magia operantes. Tf autemfcrov
Princeps in magicis tjf. occuliis naturœvirtu,
nonfilumper defiderium occupatum.fcd&aр
mceruditumdr expertum tuut mihi dixff or«
. -ci an tpfaprincipia teneas cum ¡ie[cio> mitto g
ti,ttu*duasepißolas > quas dudumfiripß am
yatio?icm fieretorum meorum ßere çupientû
Quarum explanationem per la teros dare dt¿
eïlnifitotiut iJMagitfundamentumjrationes ,
Îerationes,modum & ordinem non epißolisfid
rismagnisvelimexpUcare,quod occupational
prohibent,nec brevitastemporisadmittit. Ven
ßtua velit Serenitas , ut opus licet arduum va.
aggrediar , me facile provocabit non par
temporis Jpacio confumendum i vehementer
mim lator tfr gaudeo te in hit artibus & ß"
deleihri , qu,t бг filos Principes decent ,
Viteres Reges , Ducest atque praccllentes Iff1
omaverunf.nec hodiePrincipem vivere crediderim
foratoris tui miranda relatione indufiut ) quem
auttibi praferendumin hisjudicem , autcuifecre-
ta тcaф quidquidinmagicisfum-ajfecutus тa-
luerim aperi re. Quidemmpulchrius.quidutilius,
quam Principemgencre,rebus&fapientia mßgnem
invincibilemque expofcam eis obletlari ßudiü ,
quorum ufu%eges tfr Principes olimfapientes &
potentißimictteris in terra omnibus metuendifa-
tlifunt , umfolum hisßudiispotentes , metuendi
mirabilibme§etlt,fubditas fibi gentes prudentißi-
mç gubernarunt ffedetiam cum divittis honore ac
feUcitatt nomenacquißveruntaternum ? litmam
Reges &Principes nofiri omnes f.aferontatis fiw
dtumtmitarentur.quam bene Rejpublica regeretur,
quamofe effentfelices hic in tepore tfpofi mortemin
atemuate ? MagiafiqHidem naturalis nonfolum
tffetlus operaturvifibiles , fedetiam intelletlum i-
pßut hominisin eaperiti mirabiliter in cognition»
ein inиata illuminat, invißbilesquefrutlusanime
praßat. Sed videmus nomtn Magiaeuntlis peni
hodit hominibus mvifumtfr odiofum,ue omnes in
taßudentes unafe titent ia damnent , omnemqueu-
fumeius Chrtßiana religions adverfum penitus&
conerarium exißiment.Et hac bonafanftaquefite •
tia Magia naturalis injußadamnatio undtputat
feraiiftme Princeps exordiumfumpfit , meamfen-
tentiam aeeipito. Poßeaquam vet eres illsfapien-
tesphilofopht Principes f¿ Reges infeientia Mac:a
Tt J
f2 Jo. Tritemii
naturalisperfecle imbuti ab hacluce decejferunt ,
Jcientiam ipfam occuliis fecretijfimiscfe mjßeriifob-
volutamfludt»relinquentes , ne tndignis pateret
Acceffiu. Quifcripta eorum legere & operan in eis
voluerunt homtnes}bifarièprocejferunf.quidam e-
mm ex eis cum legijfent mirandafapientum in ma-
gicisexperimenta, defiderio (ff curiofitate atiraEli,
quodinvitifaciuni hodte,operarifecundum factem
leilionisccppcruntïnon intellgentesea qua legerut.
Quicum nullum confequerentur prompt opera
tion* effetlumpropter omnimodamfm ignorantia,
libros optimos rfr txperientia probatos inteWgen-
tiarumvelut manes,falfos , mendaces (¿frivolos
sumignominia abjicientes condemnarunt. -Alii
veropr*firipta ratione infruEluofe laborantes cum
nihil in compofitione rerum magtcarum proßce-
rent,fique arbitrarentur promijjione aullorumefi
fe deceptos ,«folividerentur abdutli , fedplures
haberentfocioserroris , majora quam inveniffent
prominentes, vana,frivola (fr confiSlafiiinter li-
bnsfapientumimmifcuerunt , charatleres varios
cumignotisnominibus inferentes ,inquibutmagna
laterentfecreta.perquorumfcientiam mirandafie
ripojfe dtxerunt. Alii non contenti pradiblo modo
homtnibusilludere,ut naturalem Magiam , quam
tionintelligebant magis confunderent , diabolicas
injfitutiones addiderunt,qw.b.ufifeadeo fœdata ejr
eonfufafuere Voluminafapientum, ut nonfoluma
ßudiofisnqnmucligi hoetempere & emendarme-
aueant%
E P I S Т О 1 A. fj
aueant,fidquodgrav>us efl,ab omnibus pene vi^h
bonis,qui ca di- иrнеre nequeunt , cum non didut-
rit¡t, - nquam ma a,rcproba,fup^rfl:tiofia,diaboli^
ca,& {atrofian it afide t t<oft: te contraria condemneu-
tur.unde mag a¡ar<íla (fr bona recle er pvrè licet
ounlc ab auch, <bus ol m confripta itaconfiufii,
deiur,.atatymftЯa cfl u - nomen eim audtre inter
Chrifl«anos V d a-- m borrendum , fiify horrendum
omiлb>и,& non tarn mvifia quam impenetrabilü.'
Lay,mm nonfint hodie.qu naturalem Magiar:i à
fupcrfl Uofa ejrvatafictrgere qutant.fanElaiacet
cump ofana turpiter contempta , ufij3adeo,qH$d
pttdxatores verbi Det ac medici an«marum con
fesores omnem populum Cbrtflianu amulru an
ritt palam ejr occultefub magnarunt exeommuni-
catione cenfurarnm ab eins obfervantia arcend«
frohibcant,ufinm eim omnibus Chrtflianis penitus
tnterdicant^Ubroshmtufcientm quotquot inve
riirepoiuerunttgnicomburendos tradunt. Quodß.
Magia ipfa naiuralis adprimampuritatemfinar»
reductreturfitret cunüudenuoamabilisrjr maxi
meMilu Prmc pibitf. Sed qui* tamidonew, quit
tam doilusfs pot ens-qui hocopns aggredipojfit?N7
efl untus d*ei tiegotium,necviri pauperis inerudi-
titfa oput,ubi <£• fcientia profundiffima in omnipe-
lte¡luntiarequ¡ritur,($ opes,volumina comporta.-
ri fit queant.pofltilantur muhorum. Multosin-
<venimus multa фmagnapromittentes,qui compo-
fitiembuiimagtnum danteperam ,fedprtfistfhtei
ad\ 4 » 1
/4 J°, Trithemij!
udcffeBumfinefuperflitione paucifßmos. Et quia
tuл/п Serenitatem magnifiée Princeps fludiorerti
abditarum, qua magia ipfa natural^ perficiuntur
dcditamfcio,quantum licet pandam tibi paucis,
qua nunquam dtxi,qmbus ignofcas ,quemadmo-
dumin hac profundafcientiafit operandum. Sunt
tnim homini in Magiaftudere & operari militer
volentifubjetlantceffaria. Imprimis neceffarium
efl,ui anaturafit ad ifiamartemnonfolum incli
natus,fed g? dtfpofitus,am[altem praceptorts ma-
giflerto dijponibilisper reütficationem à ternario in
ümtatemper btnarmmdivifum. Quodapertim
explanare Uteris nequaquam vaho ,fermone vera
fpJfum,nonetiamomnibus, fed his duntaxat quos
intelligentiaperlufiravit. Secundo oportetlingua
fufftcientemnoticiam habere,proptereaut vulgaris
non capiat tantammajcfiatem (cientiaipfius Ma
gia naturalis. Sed&fundamentum Aflronomk*\
ïnfiitutionisfcireneceffarium efl,autfaltem habere
advotüqui fciat. lertio necejfariü efi habereal/u
copias librorum in hacfcientia, &qui funtemen-
dati,ficutiinveniütur hodiepauci,vel ut habeatur
admanumrfw vitia eorundtm emendare veraci-
terpofßtф non augere.Quarto neceffarius efl do-
Uijßmus&expertus praceptor in arte : quoniam
\acfcientiatantis efl obvoluta myßeriis , ut fine
dotiereperttifimanonqueat apprehendi,nifiomni-
potensDEU Sfingulari donogratia velit illumi-
%arcmcntem,quod rarifßmefieri çonpttvit.Quin- :
Í9
Epístola. $f
to necejfe eß,ut faatdivifionemtotius univerfifu-
pertorum& infcribrum,abund ufquc in quatema-
risim in ternario quiefcentem , noveritque ordinent
defcenfut&afcenfus^adum^numerum tinflexum
<$. refiexum effe efr non effe m unuin & eriai & hoc 1
fiire difficillimumeß.quiaomnis mirandorumef-
fetltmmradix , quocunque modofiant in Magia
taт naturali quamfupernaturali huiut principti
fundamento innititur.quocirca omnisquihuncor-
dinem apprehenderit,ipfamque тo dum intellexe-
rtt, perfeblè confummatm in omnifiientia profun
da Magia erit, mirandosquein operalione confh-
qiie tur cffetlns. Sed quiahac fare mma eß diffici
le, paucijfimi ui ditcr , muht vero infruäuofitn
Magialaborant. Sexto oportet ut noveritarticon-
tienientem vivendi modum, debil umque ordinen*
laborandi,temporishoram,opns operisque dominü,
ideßplanetam,locum aptumformam, materiam»
tjr materia commixtionem , purum (gimpurum,
Jtmplex &compofitüifimilt, diverfumy eonexumó^
conjunct~orumi фpoß hxc omnia fuatpfiutanimé
men/uram,virtutem&bomtatem inpotentta eun-
dt. Septimo utfetat fiib cuius planet* dommiofti-
ritus hora.diei ac temportsfit qa*libet res mundi,
{ccundumfubfiantiam,accident ($ ejfttlum maxi-
n.-. ,per quem operamr.Inferiora emmfuferioribus
ftibjeäafuut,&fiolafimiUtudmc , qua fubßamia,
accidente,potentia,virtute, numero,gradu aepro-
prietatt confiat , perappUcatidnem umusadaliud
mod*
f 4 Jo. Trithemií
modo in artefirmato mirw doram m mag¡4 ndttí*
ralifitutdis operario. Oílavo neceffe eftfare inma*
gtanaturalioperante'm , einteiligere omneт т-
telltgen iarum Proprietäten*, ordtnem ,gradns,!o~
eafive locatiems , nominafive verba. фofficia
veopera,quemadmodumfc habeant ad extrema
in ordine j & quomodo per eatfit operandum in
qualibet xntentisne univerfali: antprtmum necef-
faria fcientia efl , per quam certe pcrficiuntur,
quemadmodnmcaro , nepu;r.fiat,fiile confrva-
tur. Nono in his tfteafilmperficere nonpotefl, focios
oportet habere, nut natura dignos, autinflitutiont
digmficatos: quiaficiorum mdigmtas operationii
effeüum impedit tn omni operatione Magia tan*
naturalis quam Jùperftitiofie, ac etiamfitpernatu-
ralis. Decimo oportetin Magia operantemfirmum
ejfe confidential de confecutione effetlus nullate-
яus hafitare, non tamen ob idquod credultras ali-
quid condueat in his, fed quod hafitatio firmitatem
eperantis anima per medium in extremumfranoit
debilemcfe facit ,fine cuius virtute flabili nonfità
ßtperioribwinfiuxpuoptatus. Vndecimo oportet
volentemin Magia naturali operari frutluofeom
nia confervarefecretißima , ф nullt profetlumveí
defeüum operationù , neque tpfam Operationemi
ñeque voluniaiem*neque artem, neque tempni re-
itclart,nifipr<eceptori& difeifuloi Quia пае fci
entia publicum fitg. t,& divulgata raro nde perfe-
Яш tenfiqutretur effeHus. Hatfitnt tnviiiiffmt
frmcepsj
Ё Г I ! Т О 1 Â. 5?
Princéps,qua tuaferenitatifcrt bere bac vite valui,
ne oratorem tuum remit terem vacuum,quiutfcri-
beremtnflantijfime oravit ,firipturus mijfurusque
poflhac majora& latiora , cum tut majeflati h<ec
placuiJfeedotlusfUero.Caterafeorfumfiripßmiß^
propter hutusprolixitatem epifiola.Dcus Seremta-
tem tuam confirvet incolumem.DataexSpanheym
Cœnobto meovicefimafextadie lunii Anno Chrifit
millefimo qumgentefimo tertio.
1 1 lar dua* epiftola? antecedentes nunquam
ante hac impreiTx fuerunt.
JOANNES TRITEMIUS
Abbas Spanheymenfis Joanni Capelle-
rio Mathematico S.
EAmt bi partent Steganographia noflr<t mi-
noris,cui titiilum dedtmus gr<ecum yXwr-
TovQoçjuur, id eß,lingua fertthtatem , referid
btfecimus quampridempoflulafli à nobis, opus ut
Jits arcanum,hatlenus nullt vifum, quod ea mieti
mus lege quofervetur occultum. Amorem tuum&
indeficiens erga litieras Gracasfludtum,caterasque
philofophta mundana fcientias non vitupero , fed
laudarem potius magnisquepraconiis ejferrem ,ß
hac omnia rite ordmaveris ad amorem divinum
Univtrfa enim mortalium fludia , qua non
fuermt aЛ Dei charitattm ordinata , prarfui
vanA
j8 jö. Tr ir É м i i
vanarfr ommChrifiianocontemnendafunt. - Ctt-
randumigitur nobis , ut mens noflra propria me
ntorfalutis nunquamfludiisinhareat mundanis,
fedUlisutatur potins ad minifierium &fervitu-
tem non continue,fidcumfuerit necejfarium, dun-
taxatfer vicesfhiloßphia 0"fapientiafpiritualù,
fer qnam in Det cognitionen» amando perducitur,
& in amoris dulcedinem cognifcendo roboratur.
Mortalesfumus&urgentibus naturaftátutis, ne
cesario morimur omnes,hocfolumferentes nobifcü,
qubddifcendo&fludendo incognitione & amorc
fummt boni Creatoris noflriprofecimus. Caterori
verofrutlusomnesfludiorumßcutnebula cumia-
bote habito evanefcunti Omnisarshumanitus ad'
inventa,qua divina noncoharctfcientia , licet in
bacvita nomenfibi ufitrfetfcientia\quantumlibei
' celebriüris , habitumfo ajfequatur demonfirati-
vum , tam diu poieflmanere in homme, quàmiÀ
corfor» cumratiene vita. Cejfatautem feniius ci
moritur homo * er cum cateris vita atlionibus ex~
firat.DihacvanafcientiamundifanttusChriflo-
fhilus Seit in quadam efiflola. Siquis exiflimatft
feire aliquid, nondumcognovit,quemadmodum o-
forteateumfare.Aifi quitdiligitDeuni,hic cogni-
tuseßab illo. Cuiusfententiám divus Bernardus
pulchrèdiiucidansin medii AHonibus dixit. Vides
,¡ubdnonprobatmultumfcienies,fi modumnefei-
antfciendi. Vides quomodofruílum gf utilitatem
fiientiammodofcigndi çonfiitmt. Qmltrgodicet,
Ë H $ t o i a. 59
nifiut foiai quo ordine , quoftudio , quofineunum -
quodque[cire oportcat„ Quo ordise,ut illudprius
quodmaturim mover adfalutem. Quoftudio,
ut iliud ardentгus, quodmovct vehementius ada-
щorem. Quofine,ut nonad inanemgloriam 0"с
ftentatiohem , fedadtuam aliorumquefalutem.
QuemaAmodum vero non eft una omnmm adfci-
entiamproperantium intentio,itanec finis quidem
unm. Alu namque multa fcirèciipiunt eo tan-
tufineutfciant, grfrutlum (цa curioßtatü unum
ф innih{lo confiftentem recipiunt. Alt* antemfit-
revoluntpropter commodum temporale, ut^yide-
licet diVttias honoresque affequantur & dignita*
tes'.qui quidaliud quam turpem exercentes qu<t-
ftum ipfo fcientia facro nomine penitus cenfindi
funtindigné Etquam multi hodte ad fientiam
fem hmc finem conferre reperiuntur. Et funt
nonnulli qui Çcirevoluntut ipfiab hominibus feia
anturquorum fruïtusfcientiл vanilas eft. Оm-
nium prafcriptorum intentiones ad feiendum re-
prehenfibtlesfunt, finis culpa , acj udien ratiöni
obnoxiut. Sunt vero alii quifcire cupiunt utproxi
mos in Chrifti amore infttmant&adficent arden-
tius,& horumfinis charitasefti&fruBusjfivitd
dotlrind concordet , <etetna felicitas. Alii auieni
funt quifcirevolunt^ut ipfiin lege domini adficen-
tur,quorumfinisprudentia^merces vit<e debitA
bonafempiterna beatitudinisretributio. V*desnüc
nmice quis debeatnoftrafinis ejfefcientia^ quem»
¿O - J O. T R I T H E M I I
*
admodum nosfcire oporteat. Сu ni ergofinis[cien*
шReculativa fit Veritas, (¡r ргaШca opus, tan-
tumfcimus quantum de cogmtione Dei omnipo
tentes apprehendimus^quifolus efi veritas: tanium
vero cognofcimm quantum diligimut. Scientä
enim veia& faUuaris Dei pane Cognitionen],
cognitioamorem,amor frequentiam , frequé-
tiafamiliaritatem familiaritasfiduciam , hdu-
. cia omnium quae poftulaveris à domino Iefu
facilem impetrationem. Scientia quippe virtu-
tis culium pr<ccedit,quia nemo poteft ßdeliter aji-
tere quod ignorât. Cognitio veri (¿amor reШ cèr-
tijfimum adfelicitatemparant intronum. Prace-
ditautemficut diximus amorem cognitio s cum
nemopojfit amare veraciter quod penitus ignorat.
Propter?* dixit adPatrem in Evangelio dominus
lefks Chriftus. Н<ec efivita aterna, ut cognoftant te
firlumDeum,tfquem mififti Iefiim Chriftum. Quid
nam altud'eft ittafiiperc<tleftU beatorum Jpirituum
amœnitatisfruitio3quam divin<t majeftatis еogni
tion amor ? Salutarit enimfcienti<t cognitio an-
nexumfibi habet amorem : necpoteft mens intel-
leBualisfempitern&fruitionis habere confortium,
ßaut cognitio fueritfine amore , aut amor fine
cognitione. Damones quidem malt cognofcunt,
fed quia non habent amorem , adfruitionem qut
exutroqueffrnon ex altero nafcitur filo minime
fertmgunt* Amorem uтш fumm* veritatit
phtlf
fe p i « Т О ь a" Si
philofophi gentiles quiddm , (¿"extra Chrifiiamfi
mum pofiii hodie forfitm muht habere viden-
tur,fed quia non cognoftunt Patrem umverfita-
iisfoïum verum Deum ,(jrquem mißt Ule domte
'/mm noflmm lefum ChrißutH , infuis cognitioni-
busevanuerunt , &' adfruitionemfumma bounaris
neq-taqu^mpervemunt. Dicitautem ipfifitlvatof
hoflcr Dominus lefia Chriflus deiHti qui rpfitm <ve¿
nijfe in mundumnon cognoftunt perfidem infan-
Üo Evangeltp, Qginen creditjamjudicaipts efl.Et
S. Chriftophilus ,Stnefide,inquit,impoffibileeflpla-
ceredeo. Vera etiim cognitib exfide efl amor) *.
¿x cogmtione. Homo ergo qui non habetfidem, noп
habet cognitionem. Qui autemnon habet cognition
nem non habet amorem. Et qui non habet amorem,
honpotefthaberefruitim'em. Hocefi enimquoâ
ipfi Dominm lefts jam afcenfurus tn coelum fuis
díf ipulis revelavit dicens. Eùntesin mundunt
itniverГum,prindicate Evangelium omni creatu
r<t. Qmcrediderit @' baptizantefuerit falvui
èrit,qui vero noncrediderit condeninabitur. Ptimd
itaque ad Deum via eflfcientia five cognitio per *
fidem, fine qua nemo falvabitur. Ad hanc ve¿
ramfcientiamô Mathematice omnesalia fcientiê,
&fladia tria referanturi quodmfifeceris, inani & m
flulto labore confumeris. H<ec efl fcientia verd¡
qu<t fcienteni compuntlione (fr amore afßcit nofi
èxtollii , necfuperbientes quos itüpleverii fedge-
mentesfacitijuxtailludvirifapientis : Qui addií
:- - Га г ' £-"-
ч
6г Jo. Tritemii
1
МП•
h
fcientiam,addit ($dolorem,eo cjnodin muliafcicn-
tiamulcafitindignatio.O nunc igitur amice , pro-
videamm nobis m tempore opp-portuno, шßudia
voßra faciamut bona, quando tempm habemm,
quemadmodum fantlm dicit Apoßolm.
лЙЬкг TfÔtkc »iasr#*T?«i.»w»» ji*»)j5'iSÍ/7to», (с с* tí? ¿*ni-
Vçgux.; лv*&л!v&v, чдц ток £?V тr,vалыv1цv
a\ic lAiXttTÜ yiwr][À«fi*in$p^u,è $ упя »Ç5t-
fj^UirlpaMi x/xxç-ilx,ç. xvifüf^j пК&тгцov aïy,sû^
i$ «*iJf*/au{ и àj-xmxhihÇï l-uxyyii Кх~пУе.ье,ч Л
íi ii£-,*(>&air bpioAoySfdfa i» ямvт* xuxçtkuxtX
y,u¿üv,í-;ií;q avyy.wuwv у]/a7v ямуупшa-цтщ. à-i.uc
Steif яЬцкштл ßr.muiüx ,' l¿ ftqhiulxTrc-n íy.il i;cù
KvtÇùitic íi(aíwvx.a#*ylywtniíTsv 7г?oф))7>|» ijaaia*
/.лЛшил^иГv.л^-гаоЭи! хавалo! jivío&-t , «сфёЛe0Зч
T*i TUJ^-xC Ttî» ^V^«» i/jU¡üV, olmtowl* TW» ó-
( <P$0íAUü¡V ЩН. ЯииВК&Щ SvnTuv -тoще/шv -Juâv.
fAxit-n KXAcv wonTy. ÎK^Tf.^xn Ktiiriy , pvox&i a -
íúCri,¿ б^лЛe^Э-йГ/^, Aeya» xi¡"e^®- i ¿t** &ï» «i
ci/xXçûxtù[A.wv wf <P*¡hx¿v,£t¡i J^tÓf* AóCxavw |a* Л-
Uiriyùc x.'oKKiyov,ùi í¿aov К'&кхvш. (i Sew* Илцп (с ii-
в-aк^^пп/aч,^ áyx.ó-x-ñs yii фх-уьo^щ. ¿ тг»
Ifti»)Aexv^((^eAtjty. 1от?£«фч ti 9rfóf |U6 i| SAM
.Й-
• • •
E P I S T O l A. ¿J
е-пъкгщыч jà^-<èoÎKTi!^uviçiv'o x.v¿¿@*, (è [*ítx~
K#M<B&* (PK kcckIcuí. (¿ ó %£iS"ó<p<A©" ПлиЛ©» <¿-
яг^Л@~"РкЕ'ф4oчo/? ïçoltpcav Аeум. CS*- èçiv Ц[л7»ц
-яглЛ») 7г?oçл]/лх Ёогсркл, хЖх 7tf@* rciç x^pvxç,
TtfcçT»ç i%x<nxi,-7rfoçGW x.oo-fAOX.çMVçui m oxûtssç
rScцш<& T*T*ywf¿í тл 7w<&f*xTw.» TÍf srov>¡eJi«f
ûiv w£v¡y¿$/©j 7nçi7r»Ti7fyiTwlívx кмдог/if- UXVTÍ-
wn fcVTr/f « ¡tupi©* 4[m¡v tyrSç xçiç®' vt tu x-
y!¡¡¡ <&xyyíAlw »mv,}(;*iyi(¡í7ií>>t}'7rto<rdíxlt(&t "vx/лч
ticreA&niTt ùç zret+pfftüv: cW f&fö sroi»v o %ptçé-
я-iV« £¿>£ ijSdití $ цухтпрхггк fit , é <Q&útAÍ*T0*
«Vfli.
Magna vero nobuo amicepuritate &fanblita-
te opus efi,fivtr<tfaptentiafrutluscum beaujfimis
Chrtfttapoftolis in <eterna cuptmusfelicitate obti-
riere.Dicit enim rurfusin quadamepfiolaS.Chri-
ßophilus , Pacemfequamini cum omnibus&fan-
clhmoniam.fine ijna rumo videbit Deum. In Le
vineo etiam dtxit adMofen , 'Dominus , Loquere
ad omnem cœtumfiltorum lfrael, & dices adeos,
Saniließote,qma ego JantinsfumdominusDeus
6$ Jo, Tr Fr e m i i
veflerquid autemfanüii as efe pяtandafit,Dio-
nyfius Ariepagitesm 12.de divmis nominibui.cap.
цon tacuit, fanclnas inqçiensefl, ut [ccundumnos
loquamur%omnifeelere h hera pcrfeUaqu% tfpetîi-
tus incoinqumata mundicia. Dens nafierfan*
tim efi,nos autempeccatores & immundi4Cum er
go inter di.ffimiUa nonfiat unio , quomodo inter
f)eum Qrnos concordiafiet ? Audiamus divinum
dotloremfantlum Augnfiinum. 7^uilu^? inquit,
fanflusch lufius caret peccato., nec famen ex hoc
definit ejfe iuflus velfanclm,cum affcïlu teneatfan-
Slitatfm. Dicit emmfiriptura. Septies in die
caditjuflus& refurget ,impii autem corruent in
malum. Si cadit,inqmt Hieronymus, quornodo
jufius\ Sijuflus quomodo caditîSedjufli yocabn-
lumno' amietit , quiperpœmtentiaf.mperrefurgit.
Etnop folumfepties , fedetiamfeptuagies fepties
delinquentifi convertai nr adpœmtentiam, pecca-
ta donantur. Et i/uamvisnemofiatfanílus viri
busfuis , cum nonft volentii neque currefttisfed
miferentis Dei, voluntas tamen noflra bona adno-
flrifanßificationem necejfario requiritur* ut Dei
gratia in nobisfantlitatem operetur. Quoniam
qmdemficuti nequefine multere vir , neque fint
vire mulierexfehominemprocreat:ita nee volun
tas hominisbonafinegratia Dei, neefine veluntatt
ipfius hominis bona divina miferatio quenquam
fintlificat. Liberum arbitrium donavit homini
Peus,quo habeat voluntatem infua foteßate ,non
i * -- V Ht
E p i s т e i а. Ц
utbtnrsmàfe poffit quodvult , fed ut velit quod
poffe donaverit ipfe. -Jinde & facer Chriflophilus
dixit , Wis m: hi adjacetftrfît. ere autem non tn
vento. CurЪoс ô divmorumfanile/peculator , cun*
mhdadeo boпa fuffiaat voluntati ficut ipfafibi?
Sed non eßinquit volenti* neque currentu,fed mi-
firentk Dei.Hanc Pauli fiententiam multicarnjt-
literRentesnonfane tntelligent, propter hoc vel
maxime,quodfubjupxit, Ergocui viiltmiferetur,
ф anem vuli mdurat, Carnalibus mmmm ctr-
cuncintli adfaciem cordis velaminibus turbantur,
ijrplerunquedemiferatione Dei clementiffmi de-
tberarevidentur , quafidivmavoluntasnoflrtfit
cauCadamnAtionis , &non potins ipfa voluntas
noflra propria , quam iUi conformare cpntempfi-
mus.Qicm enimtnduratDeus.propria voluntatis
'avcrfe dememo mdurat s ejrquemßlvatutique
propria voluntatis converfitbonitatefalvat. lu<t
voluntatis eflcurrere , Dtibomtatis efl falvare.
Nonfalvabit tegratia,fi tua voluntasfuerit oao-
fa.lmpojßbflenamqueefl bonamnonfalvart volu-
tatem. Sed б tpfa donum Dei efl, quoniam rtec vel
le bonum nec perficerefinegratia T)ei poffumus.
Dtus autem beneditlus qui vult omnes homines
faïvosfierijmifireri nobis; & daregratiamfemper
quidtmparatus efl, mens vero noflra carnis nimm
dtleHatacommercio^uotiesmpeccatüavertesfea
fummo bonoprolabitur , petits nubem reams inter-
!
Vu 4-
$6 Jo. Tmtemii.
ponit, аuagratia mifirentis Dei "ahoquin fimper
promptajnea minimi operetur. Enimvero quem-
admodumadfolem converfmlun<tglobusillim /pie- -
dore luminojhs ac lucidus efficitur. quanto plus
appropïntfuaverit diretl<e oppofitiont3 tanto magis '.
tlluflratur. Quodfiterra corpus intervenerit, ecltp-
fim moxlunapatitur, tfinvolutionib. obfufcatur,
Sic mens noflra ad Deum per volantat em bonam
drinterni defiderium amoris cogverjapulcberrimü
atque dulcijfim'is gratiarum illufiratiombus per-
funditur, Qr infanElo/peculationis acumine miri-
ficè roboratur. Mox vero utpetcatinubes inteu
cejferit,fe lumen illad indeficiens abfcondit. Praoc-
cupatum namquefiecnlaribusfive carnalibtts defi-
deriis animum , Dei gratia nequaquam illuminat.
Ñeque mifceri peterunt vana veris,<eterna caducis,
jpiritualia-carnalibvu ,imafummis, impura fan-
tlijfîmis,cœleflia terrenis , utpariter mens fapiat
qu<efurfum,& quafuper terram. Vale Capellerie,
fcientiisqucinfuda falutaribUs, quarumfrutlu* in
calo promietitur,&finis nulli unquamfini obnoxi*
m habetur. herumque vale. Ex Colonia
18.die menfis Julii. Anno
Af.D,r.
• .
JOAN-
J
Epístola. I - ,> 6j
•- ——_-.-_
JOANNES TRITHE-
MIUS ABBAS SPANHEYMEN-
fís Libanio fuo prœceptori uni-
- .. .f. со falutem.
Literas tuas dulciffimas, praceptorum pptime,
decima quartu dte menfisJulif apudColomam
sségrippinarru, ubi conventmcelebrabatur zsfle-
тaтa Principum,Regenoflropr<tfinte, accepijegi,
& tntellexi. Sequar confiltumquoddedifli,tametß
gravifjlmum futurum fit murmur inter noflros,
quorum in me ltngua bacchabitur. - tStäeldntius-
totum cumfuis in nos malumfufiituvit,quem norL,
dubitamus cafuruminfoveam quamparavit. Pa
ria nobis confuluit tuisnofler Afirophilus dibiis, nec
inuno quidem deflexitfententia. Vocavit me Prin ••
ceps eJtyCarchio Coloniam , & obtinuitvt cum ep
vadam,adtempmmanfurustn tJfrCarchta. Tua ,
cuflodiam non modopracepta , fid & confiliapro
viribusiffa. Bobui & caprisfœnumfubtraxi,&
magnum cumfimiis bellum,fed hailenus vitlor e-
vafi.Magno tui defiderio fervetJoachim Brande-
burgenfium tjfyíarchio, Princeps aterna memoria
dtgnus, juvenis annorum uniies ф• viginti, peritus
linguaLatin<t,&fludiofifßmus verafapientiaama
tor. Ofiunijuamfieripoffet,uttecoramvidere &
alloquimereretitr. Hummiffimus eil Princeps,&
y Vu s
6% J 0# T R I t H E M I I
qui difiere non folum non ernbefcit, fedф maxime
ctípit. fellem adeumfiriberes q:tffitprimum^ano-
bis argumentumftmens,mitteresy3 aliquid ex offi.
cina PeUgij. Itzi veLm agas,quatenus uternoflrum
exierit -prior , quiremanfitaltermsfuih<er&sefío.
Confolationibm tuisfortior mens fucki eñ tibify vi-
cemreclinat libens quam deba. Oramccum^precor
ad Deum,ut quod volumus , .maximequelle debe-
mШуПоbиШe concedate. Scribo fapienti & Deo di
lectofacerdoti,qui nosjuvarepotes!prtcibm& vo-
tis , utmens refurmetur tnverfa , fitunum in amore
ф cognitione unimfummi boni , Patrií , ф Fil¿j, t¿r
Spiritus fanüi,gratiam ajfecuta principift a qua
" multitudine labitur,unitate adipfum reformatm.
Vltinam opr<eceptorum omniumpoH Deumfidelif-
fime,vel nuctandemßeri pojfet quod optuvimmft-
pe,quo nobisveros 0"fantlos liceret imitarifiapien-
tes , qui per abflractionem fibi veraciter umtnm
cum ardentisimo amoris defiderioin Deumftlutis
tramitemtenuerunt . Qmdnobisфmundo , qui
laincvelocitermigraturi fumui} Et ce quam mihi
antatora mundi mercedem mbuere, qui Deo fer-
vire pr<elatm Monachorumfinemundo nonpotui.
1Slihilunqua,ut nofli,qu<efivi müdanü,nihil ama-
Vf terrtnü,omnes mundivoluptatesfugi atc^ dejpe-
-.xi,^ perfecmionë ab homimb.fuflmut gratisfine
demerito,fine caufkßne culpa.Deut ante omnipo-
tens cuifoli placere cupio,hancfuper me tribnlqtio~
tum aecitiiufli necfine caußipermißt , cuius boni-
ч
. tE p i s т o i .t ▼
tatigrafios ago, quia in vertíate cognovi hanc <e- '
mulorum afLvcrfum me tniuriamnonparummihf
prodejj'e. t/fccipio quod meum eïî cumpatientia,
quantum tnûulfcrit DominusJefits : ipfiqui non**
merenti coram hominibm intulere contumeliam^,
viderint quo ^clo ad tnferendam fuerint indutli.
T^on moveVf intima mihi fach, dumvideor me-
cum:fedcum iranqutlhtatementisdicere poßumu:
Confia mensretli .famamendacta fpernit, fitens
verum , quod. tili tn Vitium crédula turbafient).
4S{ihii de me dubittí amanttffimr preceptor , fa
ciam pro viribus quod Chrifii d.ecet amatorenu
atcfe dtfcipulum,feram<fe mentt'tranquilla qua no -
bisferenda propofuit. Qmdniferrempatienter qui
efr Chriftianusfumtf' Ädonachtu,magna nonigna-
rus mercedit t Tupro me ora ac vale. H<tcjcripfi ч
ex civitate Neometenfi yvicefima die mevfit чЛu-
gufii, (jrpir Narcifcum MedicumVarifiosin do-
mum Caroli Bovilli de Sanelo Qutntim ôriundi
'fheologi,quem nofli,amici nofln,tibiprafintanda
ordinavi,nec dubito quinfideliter ad teperft-
reniur. Iterumvale. <ss4nno
ChrifitM.D.F.
ч> . *
* * -.' V -. ч .Y. " V,
REVE
JO* Jo. TritHImi0
REVERENDISIMO IN
CHRISTO PATRI THEODORI.
coEpifcopo Lu becenfi Joannes
T
Trithemius falu-
tem.
Amblicus Academicorum facerdosmanu Se-
-Л remffmi Prmcipisnofiri *du meas ineroducia
iuo me nominefalntavit. Latut admifi philofipbi
noßris inßitutts nonnunquamfe ingerentem , quem
dum lego una cumProclofuo conphilofopho,profun-
diusej3intueor, nomosfed Ariopagitam Dtonjfium
me legerefierumq3 invento.Et hoc mihifatlum mo
re vaerum placer,quippequi potare de rivuloin-
tertafum contentut,donec adfontis mihifcaturigi-
nempuriffimi ltceat pervenire. Gratias habto tu*
humanitati doftijjime prafu! , qui me non an
denteтп petere tantis hojpitibut honorafli. litar eo-
rum letlione tempore modico,faciamg3 moxtua re
petantferinia. Fitam Apollinij 7hian,ti quodam
enchiridioimptejfamex ColoniaAgrippina mecum
uuperattuli,cuiui inire judicium occupations me
prinapis hac vice non permittunt. Vereorenim рr*-
cipitem darefentcnttamj, propterea vel maxime,
quod Divut Hieronymus in proœmio bibliotheca
facra nonfine laudibut videtur ineroduxijfe 'tApol-
lomum.Examinandafuntprint amefingulaquam-
primum
Epístola. i71
primumperotiumhcuerit.poßea meamßne cuiuf.
quam i» ¿indicio di camfintintiam.Vale prafidum
decus.tf me dediticium habeto commendatum. Ex
Coloma juxta Sprevum & Urfulum uliima die
m:n[is Otlobris.Anno DominiALD.V.J 4
IOANNES TRITfiE-
MIUS ABBAS MONASTER.II S,
Jacobi in fuburbio civitatis Hcrbipolenfisjo-
anni Virdungode HasfurtMathc-
maticodocliffimo *
falutem. .
ibuit mihi literas tuas Henricut Gronige-
rut Reverendißimi Prafulis nofiri a fecrttist
quibus plane cognovicaufam meam petitoriam a-
pudlllußrijfimumPrincipent Philippum Comitem
Palatinumpertefuijfepromotam. Quare tibigra
ttai l abco quam maximas , referamq, pro viribus
quoties mihi dabitur occafio. De libris vero Princi
pefaciamjuxta confitium tuum^quamvis timeant
nemora inducat pericuJum, quoniam hominesfunt
vigilantiautplurimum carentes,quiparvam rebus
etiam arduis adhibeant curam. Librum vero tunm
quemmihicommodaßimanibuscommififcriptoris,
qui moxutfuertt rejcriptus , adtefine mora rever
tetur. Libros autem Berengarq meos,quosapudte
Sudoritdtmi/eram refcribcndost cumperftcerkad
me
JL Jo. T R I T H В M I I
meut redestjabeto .HomoUlede quo mihifcripfi*
fii, Georgttu Sabellicus,qmfeprtncipem necroman^
' ticortim außtseji nominare, gyrovagus,batiologH.<,
tfcircuMcellio esî,dignus qui verberibus cafligetur,
ne temere detPceps tam nefanda Ecckfi<efaníl<t
contrariapublice audeatprofiteri. 'Quid emmfunt
aliud titult quosfibi ajfitmit , nißßultiffima ac ve-
fanit mentisindicia,quifefatuum nonyhilofophum
cflendit ? Sic enim titulumfibi convenientemfor-
mavit i MagiflerGeorgiui Sabellicus,Faufiusju
nior, fonsnecromanticorum, aflrologus,magu«fe-
cundm,chWomanticm,agromanticm,p^romanti-
cus,tn hydra arteficundus. Videflultamhommis
temeritatem,quantaferaturinfania,utfefontemJ
necromantUprofiteri prafiimat, quivere omniunu
honarumliterarum ignarus fatuum fe potiiu ap
pellaredebuißetquam magifiruni. Sedme non laut
eiusnequitia. Cumannopriore de Marchia Bran-
deburgenfi redirem , hunc ipfitm hvmmem apud
Geilenhufem oppidum inveni,de quo mihiplura di-
cebanturtn hojpitiofrivolanonfine magna eius te-
mtritate ab eôpromijfà. Qui moxutme adejfe au-
divit, fugit de hojpiiio, ф änullopoteratperfuade-
ri,quodJemeispr<efintaret ajpetlibus.Titulumfiul-
tipia fis<e qualem deditad te quemmemoravimui,
per quendamcivemadme quoife deflinavit. Refe-
rebant mihiquidam in oppidofacerdotes, quod
multorüpráfentiadixerit,tantam fe omnisfapien-
iUconfeGuwmfiientiamatcfememoriam,utfi vo-
Epístola. 7j +
lumina Platonistf ssfriflotelis omnia cum tota eo-
rumphilôfiphtaintotoperijfetabhemtnummemo-
riafpfe fuo ingenio velutEzjras alttr Hebram , re¿
flauere ur.iverfa cumpraflantiore valereret elega-
tia. Pofiea me Neometi chiflente Herbipohm vemt,
eademque vamtateaElm inplurimorumfcrtur di-
xijje prafenua , quod Chrifli Salvatoris miracula
nonfint miranda,fe quoque ommafacere poffeauct
Chriflusfecit quoties& quandocunefo vein. In ulti*
maquo,j^ huius anni quadrageflma venit Stauro-
nefum,Qrfimúiflultici<tgloriofus defe pollicebatur
ingcntia,dicensfe tn Alchjmia omnium quifuerint
unquam efeperfetlijfimum,&fcire atcfepojfequic-
quid hommes optaverint. Vacabat interea munus
docendifcholaflicum in oppido memoralo, adquod
Francifci ab Sick¿ngenBaliviprincipistui,hominÍ4
mj/flicam rerumpercupidi Emotionefuit ajfum-
ptus,qui mox ncfandijfimoformationsgenere cum
pueris videlicet voluptari cœpit,quofiatim deducío
in lueemfuga pœnam declmavitparatam, J£ef
funt qutemihtcertijfmo confiant teflimonio de ho*
mine illo , quem tanto venturum ejjè defideriopra-
flolaris.Cum venerit ad te,non philofophum,fedhch*
mtnemfatnam & mmia temeritate agitatum in-
vemes. Уale, met memor cum opportumtatt ' '
principah.Ex Herbipolivicefima die
menfis Augufli,Anno Chrtßta-
nortimM.D.ni.
JOAN-
ч
»74 J О. , T R I T H E M 1 I
I О AN NES T RIT HE-
MIUS ABBAS D. JACOBI HER-
bipolenfis , Rogerio Sycambro fa-
' lutem & charitatem.
ETiflolam tnamprima die ntenfissSfugufiiaA
medatamRogeri chariflime,fafiepifexta die
eiufdemmenfis ,in quaiterumatqueiterumpoflu-
las,uttibi titulos 0" rationem omnium lucubratio-
num tranfinittam , quod itгdem & teprim rogajfe,
фmepromijfione polliciium non ignoro. Faciam
nuncitaque quodhortaris , pinacemcfeedmonunu
mearum per ordinem tcmporis quofitntfatl* tiki
defignabo.
tnprimiscùm cffeni annorumtrium ф vigintif
comportavi exfcriptis dotlorumfuptmulam virtu-
tuminduobuslibris, quam necdumin lucemederi
potui. Hocopusfi<¡ incipitiMagna virtue animaeй
virtutem ama.
nsfdinftantiamquofejoannis Damij Curtenßj,
tiuhcprapofitifanElimonialium in JVoviburgopro-
pe Budorim,tuncAíonachi ejr Capellani mei,firi-
pfidetentationibmMonachorum libros duos , qui
&ipfinecdumfunt emiffi. Hoc opusfie incipit,Hu-
manumgenus.
<iAd inflantiam denique Nicolai Stauronefift
tune Priortsmet clauftralis in Spanheym, firipfifit*
yd
Е Г I S Т О L A. ff
per regulan* Santli Patris noflri BenediEli libros
duos,quodfic incipit, Feniteßli/audite me,timo-
rem Dànum docebo.
nAd petitionem quocfe memóratijoannis Damy
firipfidftos libros exhortationum admonachoS, qui
ф ipfidelitcfcunt.Hoe opusfic incipit,Militi<t con
venit Chrißidn<e. ч
tAd inflantiam cmufdam amici librumfcripß
unum de miferia vit<epr<efintis, in qнo legentis ani-
тнm admundi cotemptum tnducere conatus fitm.
Hoc opusdudumfmt impreJfum,&incipit,Cum ni-
hitfit vitale> . . . -
ContravitiUmproprietatit monachorum atque
clauflralium fcripfi librum unum ad infiantiarru
cuiufdam monacht m Bildenflat , qui eil imprejfus
Afogunii* anteplures annos. Hoc opusficincipit,
Omnes advititm,'&ci
Cbroniconquoquemonafteri] tuncmei Spanhej-
menfis , a temporefundationisfuaufque adannos
Chriflianorum mdkfimum quingentefimumfecun-
dumcummagnolaboreconfcripfi, in quo fucceffio-
nes,tempora,&gefla omnium Abbatum eius a pri
mo uf^ueadme, quantum invenire potui diligen-
tiffime ordinavi , magnum volumen conficienshi-
jloriarum,inquofingulis annis multaper digreffio-
neminferuirerummemoratu in Alcmaniadigna-
rum.Hoc opusfic incipit,Anno Domini.
T>e "modo &forma vifitntionis claufiraliumfcri-
pfi librum, qui Nurcnberg*dudumjujfu Patrunu
V _ _
j6 J О. T R I t H E M l I
tflimprejfus, &ficincipit, Francstuorvißtabisß
rette. i я . -< г.
Юemodoetiam фforma celebrandifynodunu
ordinu Provmcialem fcripßlibrum unum juffu ф
imperio Patrum,quipr<efmpto coimpreßuseilf in*
eipit, Quoniam m celebrand.
Statuta quoque capitulorum provincialium à
tempore Conçût] Confiantienfisufqueadcapitidum
in H rjfav;a celebratum,mandato Tatrum abbre-
viandom unum Ubrum comportavi , qui duobus
prafcriptis Nurihberg<t comprejfus eiï , tjr inapii
fic, Quoniam volentifingula ord.flap.
Statuta etiam annalis capituli Patrum de ob-
ßrvantia , eorumjuffu in unum Ubrum ornation
fiylo abbreviandoredegi , qui Colonichabetur iru
Cœnobio Santli *J\/Cartim , <& in Spanheym habe
tur,&incipitfictReverendisin Chrißo.
esidinflantiam Joannis nAbbatisBursfeldenfis
modumtfformam defcripßannale capitulum cele-
brandi,quod opus priufquamperficerem Ule obi t,
С l bellusm Spanheym cum aliis remanfit. Incipit
autemfic.Reverendo Patri DominoJoanni.
tssfdpreces Blaßj /Ibbatis Htrfavienßs chrom-
con eiufdem Cœnobiyfcribere adorfusmatorempar
tem complevi , fed tllo mortuo editiohem intermifi,
incertus quamercedefncceffor eiuslabortm recom
pensarefuturusfit.
ssideiufdemAbbatisBlaßypreccsfcripfilibrum
тumdt rmriA ordinknoßri, quem m*6i*iv, *d eft,
lugubrem,
Epístola. yf
lugubrem ,pr*noinvi . Hoc oput MoguntU imprtf-
fum eil,c¡rmandato Paerum admenfitm inprovin-
a ali capitulofemperlegi confuevit. Incipit autem,
Cum ordinis noßri prifiinum decoreт.
*Ad inßanttam GeHaci de Brejtbach Abbatis
Tuitienfisprope Coloniam, firipfi de laudefcripto-
rum librttm unum,qui tflMoguntiiimprtffut , &
incipit , Venerabili pderi Domino,&c:
¿Jdprccts quorundampatrum dt ordine Car-
tmelitarumfiripfi libros duos , in quorum primo,
prinapium,incrementum,tfr laudes eiufdem ordi-
ttis digejfi . Infecundo iäußres vires qui in eo cla-
fucrunt confignavi. Hoc opiu Moguntiaimprejfum
tft»& incipit,Preabut rjr tnßantia vene.&c.
De laudibut quoq3 S.villa чna mairis ini-aßi«
nt(]3caßijfima virgints Maria Dei geneericisfiripfi
librum unum ad preces Rumoldi Priorts Franco-
fordenfis memorati ordinis, qui tfl imprejfut, & in-
cipit,Voti compelía ncctffitas.
t/td preces cuiufdam Novellifacet.doits Trico
tai Mernicenfis, apmd Grunes quodam confcholarit
metfiripfide inßitutioncvit* facerdoi alis librunu
unum,qut eß imprejfut,&incipitfie,PetitàтcNU
folaefrater charijfime.
tsfdJoannem Camerarmm Dalbereium Van»
gionum erudiujfimumantißitem h brum firipfi de
teclefiaßicisfcrtptonbm pranotatum, qш Вafile4
Xx л
7§ Jo. T RIt HB M II
fuit impreßus,ficincipitpoHepiflolam , Multorum
inßantiafiepe rogatus.
as4d preces Jacobi Wimpfelingi .Sletflaetenfir,
Poeta, Oraroris, atque Theologiclarifiimi opufcu-
lum firipfi de illuflribus Germania fcriptoribus,
quodpr<tnotuvi : Catalogumluminarium Germa
ni<t. Hoc opus <¡JtyCogunti<eimprejfumfic incipit,
Quoniam fitnt nonnuíüjacobe. /
Deviris^uoqueillítfiríbus ordink noflrifcripfi
libros quatuor; qui пecdum in lucemprodierunt,,
quorumprimus loquitur deprincipio ¿r incremen
to ipfius ordtnii ingenere. Secundus vero catalogtu
eíl Santlorum ex ordineipfo canontaatorum. Ter-
titu Romanos continet pontifices ex ipfo ajfumptos.
Etquartutviros ordinii exprimit mfignes^qm non-.
minus Ecchfiam catholicamqnàm ordinem ipfurru
fcriptis ф lucubrationibmfuis magnifiée ornarunt.
Hocopusficinciptt,Cogitantimih:accrebrius. <h
4s4d firatrem Albertum Latronem, ordinisAii-
norum,fcripfi de computo Ecclefiafiico librum u-
num,quinopeiladhucdedutlus in publicum. In
ctpit autemjoannes Trithemius Abbas,tfc.
eyidimperiumpatrum ordints mei de obfervan-
tianoflra,qu<t Bursfeldenfisàlocofu<e originis dich
eft,fcripfiarduum opus de triplici regione clauflra-
lium,occafione acceptu,ex quibusJynthematibus in
prologofit mentio. Sunt autem tres ltbri, quorum
primus regionem defbribit clauflralium incipien-
tium,ficundHíproficientium,tertimperfetloruz?L.
Hoc
E p i s t o t A Í -; 73
Hocорus^ytogunti<timpreßum eft.&pofl epißo -
lammeant adpr<tfidentesficmcipit , Cum vit<emo-
naflica ftatum.
asidpreces qnocfecuiufdam amici,pr<efato trium
reojoHum claufirabum operi adiunxi postfinem-,,
jpirituale exercitium monachorum librummum*
qmfimúitercum tllo tft impreftus , @" incipitfic:
Quoniam opufculum de triplta reg.
Rurfut de ipfo monachorum exercitio unum epi
tomaadeiufdem amicipetitionem extraxi , quod
cumprafcriptisfimiliter eilimprejfum ,&fic tnci-
pit: EtfiformulaJpiritualis.
Aiagnum poil b<tc £9" nimis arduum opus Stego-
nographbtmirabilis adiventionistn olio Ubrospar-
tiendumfchberefumadorfits , cuiusprimumqui-
demlibrum &fecundum adfinem ufque perduxi,
tertiumvero mancum &reliijuosomntsdimifi uf-
mut inhunc diem animofipultos , multiplici confi-
derationeperfuafiu,cum laborfit magnm,$jr for-
fitan retributioparva.^Caneatergo imperfetlum,
ficmjacetidonecaUudperfuadeatvtili'.as, Hoc o-
pusficincipit: Aatiqmffimosfapientes,quos Gracó
firmonephilofophos. . .
esídpreces Udalrici Eftingenfis Theologi , Colo-
nienfiscfe maioris Ecclefia Canonici, de certis du-
biis & qнtgftiombus in Evangelio клт Joannen*
fcrtpfiadtextum Gracum ÜbeHum , qui non esiim-
pre]fue,&incipit,Crfbrisamicorum.
' . - ' • ' - i
Xx 3
go Jo. TrithimÍi
Mindeт éliumfcripfilibellam de quibúfdAm
in PfalieriodubiU adexemplaria Gracorum , quo
rum brevem feci .ibfolutionem. biapit autem:Cum
nuperadColomam. ,4
*Dcfànch, Jima quoque maereusinna Rofariunu
quinquaginta dißmtlum articulit ordinavi , pro
meameamdevotionc,fimul&hurariasprects,quiitt
curfumappellare confuevimut , ofßctum mijfecum
feguentia, Exulient inhacdie, & alia qua incipif.
Jefit cœlorum regisfanibim laudemut,
%/íd preces Macarij Abbaiis Limpurgenfisfiri.
pfi de miferiapralatorumClauJlralium libros duos,
qui necdum in lucerafunt editi , fedm Spanheynu
manferun t. Hoc opusfie inciptt: Ut de miferiapr€-
lAtorum claufirahum, фc.
Orat iones in capitulis ordinis & exerahabitas,
piaresferiptt numero quam viginti, quorum aliqu*
t^toguntiafuerunt imprejfe, aliaveroper armeos
difiierfafunt,.
Rofaria quoque multa de diverfisfanilis, Tetro,
Paulo,Mana Magdalena^ ahis, collctl.ts , profit
fivefequenuas , orattones^fupplicatoriatfine certe
numero complures,adinßantiam devotorum domi
numfcripfi,quorum omnium exemplaria non reti-
nui. Complura etiamparvafiripfiopufiula, quo-
rumhacvice titulos omnium admemoriam nequeo
revocare. Exhisnonnullain lucemeditajamdudum
frоdierunp » alia veroin Spmhejmnecdumfatis
V . fluçubrata
E 1 I S Т О I A. i . ' 8í
elucubrate. dimifi', in poflerum forfian perßcienda.
De origine ejr progrejfu Виcum Bavaria hi-
ßortaw quoqueficripfijubente Serenißmo Principe
Domtno Ph'lippo Comite Rheni Palatmo,cuius ex-
ordiumnperis kmemorialapfiumeïlr" .
I EpifloLu vero adamicos fcripfimultas, quarum
paucatшunum librum coadunavi , illas videlicet
quasm prtncipio ъАbbaп<t men Spanheymenfis e-
mifieram. Reliquie autem abfique ordme jacent
adbuc m ßhedulis dijperße , quas fi gotero itL*
unum volumen alsquo tempore comportare cá
rabo, - , ' .
Hacfiunt fiyntiiematzt mea Rogeri amantifjime
$ycamber¡qu&inusfbbatiA Spanhcymenfi mefcri-
ffijfe ad prafens memini , inter oaupationes rei
familiaris continu.u,tf creberrrmasvt nofli in or-
dine meo vifitat:ones ? ab anno Chriflianorunu
mittefimo quaàrwgentefimo otluagefimoque ter
tio , die menfis Juli/ vieefima nona , quando in-,
tAbbatem fui eleftus Spanheymenfim , ufique
ad annum millefimumquingentefintum quintum,
prtmam videlicet diem menfis гАрrйи, quando
de Spanheym ultimo exivi non amphus reverfits.
«si tempore vero exitus mei de Spanheym ufique
ad introitum meum in hatte Divi Jacobi tsfbw
batiam , fluxerunt menfes decem & oslo , dies
qui'ndecim , inquibusparum ßribere potui , prê
ter quafidam epiflolas familiares quas in unum li-
brum ate pcßea redegi.' Цoуem vero menfibus»
Xx *
Jo. Trithimm
quibus interea cumfirenifßmo PrincipeJoachinu
EleBoreinsJfyCarchtA Brandeburgetifium manfe-
ram,quod te non latet,minimefui ocioftts,fidqua-
damadeiusImperium lucubravi opufcula , quo
rum aliqua complevi , reЩиa imperfeùki dimifi.
ISlam complurtum hißorias abbreviavifanftorunt
adeiufdem Principe infiantiam, quorum devotio-
neperampUmfervebat,multasque ф varias ora-
tiones de eifilem fuppltcatorias in uno volumine
comportaviqHodficincipit:^\(Cagnumi¿'arduum
opusmiamore Princeps,&c,
Eodemquoque tempore irtt^Carchia conflitu-
tus jubentememorato Principefcripfi de variis at?
que diverfis materiis (fr rebus antiquitatum ex
dijpHtutione quotpdiana emergentibus libros 14-. i>L>
uno volumine, quod opus pranotavi Panalethiam,
cuiusprologusprimusfieincipit , Multafuntpr<t
ceptor magne,&c.
c/fliudetiamopus Hieraticum fcripfiadeun-
dem Principem pro diverfis morbis propelltn-
dis necejfarium , in quatuor ejr triginta partí
culas divifum , cuiusprimus prologusfie inci
pit : Ел qua tuamaieflatifcripturus aggredior,
фс.
"Prafcripta tria volumina complevi ad finem,
reliquorumverb , qua needum perfect, títulos htc
dicert пeтa comрeШи
Epístola. Sj
Hacfitnt Roger: charifllme ¡qua Abbas Spkn-
hcymenfisiniribui&vigmtiannus luc:;bravit opu-
fcula,qua -verofequuntur,pofleaficripfi Abbat Mo-
pafieriifanbli lacobiApoflçlunfiuburbano Herbi-
polenß,cut nunc pr<tfum indignut , tanto ltterarum
intëtioni vacas liberiut, quato propter inopia rei te -
poralu mtnuifiumintxternUoccupatut. Sciens e-
nim locum ejfe pauperem & quietum, eo affumpfi
kbcntiut,quomepojfe vacarefludto ficripturarum
hbertutjperabam :fcistnim, quod plurcs magnas
Abbatias,&pingues mihi a Vrincipibut oblatas, a-
morequietis&fcriptHrAwm contempß. Нancau-
i em,cum mihifntjfet oblata,meo confidens ampli-
m convenircpropofito ¡fciens pauperculam ajßum-
pfi,tnqua necdum integrum complevi annum,unde
фрauca luçubravi, '
Inprfmfsfiripfilt(>rum Hnum in laudesßantliffi-
mijofieph nutrici Domini& Salvatoris noflri Iefu
Chrtfit.cui adjunxi Rofariumquinquaginta arti-
cnlorum ex pracomis meritorumeius. Officium
t|Uoque cum orationibm, & proßt, quam SeqHen-
tiam appellant.Hocopusficincipit'.Magnoßtpe de-
fiderioflatHifatisfacereф devotionipropria.
Poflh<tcfiripßadJacobumTritemium fratrem
Mpißolawm mearum familiarium libros duos,
quorumpriTKuscontmet quafdamepiflolas numera
fixagintafex,quasfcripfiaddiverfos per totum il-
ludtempus,quode Monaflenв Spanheymenfi exi-
vt,ufque adintroitummeumin hunclocum. Se-
' i ' Xx f
8¿ Jo. T R I t ï M 1,1
cundia vero continet epifiolas fimiliterfexaginta,
qua* hoc anno Âbbatia huim primo firipß ¿id di
verf s. Hoc optafieincipit : Qpportunefatit admo-
nuiftifuAviflime^jc.
Scñpfipr<etereahocipfo anno magnum labo
riofum opus tnfix libros partiales divfum , <jaod
pranotavigraca dttlionepollographiam, quodlati
nefinatmultamfiripturam '.docetemm miranda
fubtilitatenatmali , multos'immo infinitosfiribe-
di modos, gf nuntiandtficretijjîmè tietijjimcqùe aс
fine aliquafitfyicione univerfaliter m omni ltngua
totimmundi quodeunque fuerit nuntiandum vel
firibcndum.Hoc opusficmciptt: Lcgimus complu-
resveterumfap.eiiteSf^c. Sed notandum %ogeri,
^quod hoc opus habere nemtnem <ti¡ uè decet ac Prin
cipes magnos atque potentes , per quodfecretijßma
negotiafitanuntiare pojfunt abfcntibusfine t¡mo
re,ttaquodarcanum eorum totmmundus non pofi-
fit invenvre abfiquehutus librifcienüa , qufefacile
difiitur habito volümineb&fine labore iiwemotia-
rettnetur. Proptereaflatia hoc opus cuidam offerre
Frincipi , çntHsfapientia &virtnsomnebcnum
meretur. , . . . ' -
- ' Contraperniciofum quoque Simanitcacproprie-
tatis clauflralium morbum ($ Vitium maxime
AioniaUum, adpropofitAtn mihi qutflionem re~
ßiondendo fcripfihbrumunum,quific incipit: ЕЙ
'теnoЫнm qiioddam Aiomalium,&c¿ -<
H<ec etiamfunt Rogeri, qu<tprafienti anno in hac
\ , fantti
"Epístola. S;
fanilijacobi Abbatia conflitutus lucubravi , quo
rumfcire titulos&feriem toties defiderafii. In ma-
mbui ¿idhuc quadam verfantur imperfecta, quorü
titulos& pranotationes te fcirefaciam%cumad cal-'
cent edita fuerint, л
Decrevi autem inpoflerum ¡fivoluertt Altiffi-
mш," 4i poteßomniafolns^oput lucubrare meorum
omnin nfhaximum ,quodlt bris dнodccim
foret dißtngaendum , quorum materia erit deda-
mombus artibufqueprofanis& maleficlis eorunde,
quibushumanumgenusmiferèdecipiunt : eflque
mihi animus omnes fuperfiitiofàs damonum artes
tfhominum proviribusexplodere, confutare, &
quàmfint vanißima,pernicioßtac deteflanda muU
tipliciter expropriisfiulto,rum,qm eм tradiderunt,
librisdemonfirare: videtur emm mihi neccfÇarmm
opus his maxime temporibus, in quibns hommesni--
miumfunt curiofi, dotlivideliect nonullifimiliter
&indoíli,eaperquirenies , qua melius nefctrent.
Laboris tamen arduimagnitudine non mediocriter
detemtusadtempus diffèrrt mtentionem hanc me
ant utile putavi, quo interimfucceffivè materia in
unumpro tanto necesaria opere comportetur. H<t(¡
junt,quatibiadlitcrastuas)tfdicio meo reßriben-
dafuerant. Si qua vero pofl hac in lucem edidero,
non inter ultimosfcies.V'ale noflrimemoradDtum.
Ex líerbipolt ultima die Augufii. Anno Chxtßia-
V JOAN:
86 Jo. Trit E M II
IOANNES TRITEMrVS
ABBAS DIVÍ JAC0BI HER-
bipolis magiftróLibanioGallo prsceptori fuo
do£tiffimofalutem & perpctuam
in Domino charita-
tera.
N'Efciohibaniquid mali nobis intuleritfor-
tuna,qmdve mvidtrit boni,Ht cum natura
fimul &gratia nos mente &jpiritufeçerit
unanimesуШa tanto locorum intervalle voluerit ab
invicem corporibus ejfe diftantesiftndefit , quod u~
terque vehementer dolemui^ne^ verbis quidem,ne-
que Uteris mutuis, nifi poflmen/es& annosplerum-
queplures,nospojjè confolari, 0" tnterdum ne hoc i-
ffiim quidem propter rarum qui literas perferañt
noflras , referantcfeoccurfum. Accept nuper infine
menfis Septembrisliteras, quai adme cuidam mer-
catoriFrancfordiampetituro,inHtfpan ia vieefim*
quarta dte menfisJumi, ut apparuet,tradidifli,or'
natas fimul ejr multisphilofbphia noflra myfieriis
flenas,tn quarum letltonefitpius & iterum repeti-
ta,ufqueadeo miratus &Utatusfium,at pene mihi
viderer extra mefaRus,nec ejfem Franciamecum,
fedin Hifi>ania,velin Majoricatecum.Erunt mi-
ht litera h<e tua quoad vixero memortalefempiter-
numtâ in unicumpofl Dominum noflrum lefism
Chrtfiuram repofit<t confugium , per quas in
adverfis
Epístola. i?
advtrfis conflantiam,in ambiguis experiarverita-
tem. Magnismirandifque in philofophia fctuent
arca-. is .q. rte meojudicio nulliuscapietmortaluin-
telldfus,qui tuo prius nonfueritmagiflerioimbu-
tus. Cellar» te breviproponistntraremagidri^quem
imitarimoribus Untlis temporeparvo tn terris , te
perpetuo nmiquampudebettn ccflis. Sedinterea
praceptor ducrpulum cut imbucndum commendas,
fipro Chrifli amoretu eremum, illeinhabitat mun-
dum?OLibani anima dimidtum mea, meprecan-
temßpoßibilefuerit, exaudi/utpriu/quam tuum
hacmrenimis ardua exequarispropofitumfideletn
imo fideltjfimum tibiaccedas Àîclanium , cut ßt-
pientijfimus archieomes jugiteradefl Tbeophilus ,
quiforfitanfua prudentta Pelagium Ubi novum
exmathethofufcitabit. Majoricamßccine Li bani
abibis confufioni exponens Triandricum , mœrori
quocjue Afegalopium, quorum alter promißt, alter
jam diu anheluspraflolatur adventum ? Quidve-
lim intelligis,fac utamorem in nos tuumfortiffimü
etiamnunc experiamurvalentiorem. Libros divi
Pelagiicœleflisdotbrin<e,quos Aíelanio internun-
tiante poflulavimus àte ,jam nos confitemuradc-
pt'os,pro quibus®'tibigratiai agimus,$juxta pla-
citumfideliterremitiemus.Aiearumcupidererum
Libam,vivo hie tanto liberior mihi, quanto mundi
pa*tperiarrebus,ternarium pro viribusadunitate
reducens,mentemque reflituensßbi,quopurior in-
telletlus adme1aí evadat principajureprtpofitas.
88 Jo. T R I T H E M I 1
' Efimihi contentiomterdiu cum Melantianis , qui
binarápA? temfubvertere conautur , aliquantoque
tempore nonjure,fedviolentia quadam feptimam
fiib --qmnoíUaU portionem agelli pojfederunt. Nb-
ßerille pigmentaria fuomorein orbe rotatur,pa-
rumftabilisloco,qui quoti es adnos revertitur, ne
vosfemper auribustngerit ventos. Mare Deo Opti
Max. largiente tranquillum agnofiito, quamdiu
flacueritilli , ijui omnia dedit,ijuo nobisfeliciter
navigandum, hoc folum trifle habentibus j quod
tempeflate tranfatla , incommodorwn memimjfe
pudet. Archicomitem Melanit praceptorem vigi-
lantiffímum ,fi quotempore victniorem tibuntel-
lexeris,nonpr<etereasvelim, utpote amantiffimum
tui.& qui communis in Chriflofit multorum ami-
cuiicrebrofo benefecerit nobis* Dedi hasad te perfe-
redas leterasmeas cuida mihiignoto , quife in Gallia
teflabaturiturum,cum mandatufquatenus Carolo
Bovillo Theologorum Principi eas apud Parifios
philofophanti confignaret , per quem ad tuas tuto
pervenirentmanus. Tumihirefcriberecum decre-
veris peripfum Bovillum,fi aliter neqmveris, mi
hi ¬um &amicum, literas tuas ad me ordina
ptrferendas. Valenoflri memorad Deumé Ex
Herbjpolis.Otlob.AmoChriflia-
norum MtDVlI.
?- ,«,
'v SERE-
J : ' ' '
»
<
f . - j
EriS TOLA. 8?
SERENISSIIdO INVICTISSI-
moque Principi & Domino.Et JoachimBran-
denburgenfíum Marchioni,Stecinenfium Po-
meranorumque Duci.facri imperii Archica-
merario, Principi Eleftcri,Joannes Tri-
teaiius.AbbasS Jacobi Herbi-
polenfis falutem,
SErenijßme Princeps, tuainprimis excellenti*
mtum facto, me feremtatis humilimum ora-
torem,Deo miferante Opt. Max.fanum 0" tn-
columem,mto,¡uejnore valentem,acnihil magis o*
ptantcm,ijuamut omnia circaflatum tu* Sereni-
tatis&xoriscjuocfe ,filii, acfratrisprojperogerantur
fucceffu. Librum.pro quo inmenfe Majo tuafere-
nitas ad me literas dedit , juxta Votum fcriptori
meo dedi refcribendum,.¡uem menfeperfeÜum Sc-
ptembri , quanta mihifuitpojfibile venuflate ac
pulchritudmefecioperimentis ligari, deforis^mo-
re tuo infuperficie deauraripertotum.VolaiauteM
quantotius ipfum librum tua deflinare majeflati,
пec differrem vel pauculoj dies, nifi tabellarium,
quem eram mijfurus, febres detinerent quartan<t,
quimox,utconvaluerit , librum tua Celfitudini
portabittCateravero,quatuaferenitas mihi lucu-
branda commifittpartimjam edtdi,partimadhüe
perficiendainmanib.verfanturuf^ diem. Curaba
tnim pro viribus i utpromis in me beneficié* me-
mor
po J о. T ». I t H E M 1 1 Epi sf .
mor фgratus tnventar , qmbus etfi referregratiai
nequeo, habere tamen & agere mmime cejfabo.
Quodvere defideratum volumen cum /atore pra-
fentium literarumferenitatituanon mißrimfaüü
ratione arbitrerisopbrtet: eflenimjuvenis &pau.
perfcholaris^aliquamdiufamulus meus exiflens,
i/uimсa cohortattonefiudium repetiturus , quod
intermiftrat , Francofordianum illudferemtatis
tu<e Gytnnafium adibit,cui has quidemtradtdi li-
terasdibrumvero committerepericulorum metuno
audebam. Spero tamen ijuodbrevi convaieften/e
tabellarte meo ,gratiam Utior iuam aditurus fiti
Cjphum argenteum intus &forts deauratum, que
mihi clementia tuaper eundemtabellariumdefli-
navit , cum maxima animigratitudine mcfateor
fufcepijfe,pro ijuogratiai ago quAntaspoffum &lfa-
beo immortales: eritenim mihi ferenitaitsт<eme-
moriale magnum,^fignum benevolentiatuainme
manifeflum. Complevi,Domino adjuvante,poly
graphia mea opusinfix partesfive libros difimtlu,
quodtuamajtflati Confiat effe dieatum. Operant
dabo , utfacrúconjpetlibus tuis quantotius exhi-
beatur. Omnipotens Dens celfitudinem tuam, o
Princeps inclyte, diu confervet tncolumem perpe
tuo^ felicem,cuimehumili/ùpplicatione com
mendo. Ex HerbipoU i S. die menfis
1 Otlobr.Anno Chrifltanorum
FINIS.
9* r 1
*
• 4.
t