Prioriteti, rriten serish pagat e mjekeve
Revi
stë
Perio
dike
Nr.
16, s
htat
or 2
011
Ja ndryshimetPrioriteti, rriten serish pagat e mjekeve
www.isksh.com.al
Kujdesemi për shëndetin tuaj!
Masa e kontributit për personat e punësuar është 3.4 % e pagës mujore (1.7% i paguan punëdhënësi dhe1.7% i paguan punëmarrësi).
Kontributi për të vetëpunësuarit në qytet është 7% e pagës minimale, ndërsa të vetëpunesuarit në fshat paguajnë 3 % zonat kodrinore dhe malore dhe 5 % zonat fushore.
Një mënyrë tjetër është sigurimi vullnetar. Masa e kontributit eshte 3.4 % e pages mujore minimale.
Vlerësoni gjënë më të çmuar!Siguroni shëndetin!
ww
w.is
ksh.
com
.al
Revista “Fokus ISKSH” është një botim periodik i Institutit të Sigurimeve të Kujdesit
Shëndetësor. Synimi i këtij botimi është informimi i të gjithë aktorëve
që japin dhe marrin shërbimin shëndetësor. Mjekët do të kenë kësisoj një dritare më shumë për t’u informuar ndërsa pacientët një mundësi më tepër për të ditur të
drejtat e tyre.
“Fokus ISKSH” përpos kontributit të stafit të Institutit, është e hapur për përfshirjen e ideve të gjithkujt prej aktorëve ofrues të shërbimit shëndetësor, të interesuar për të
dhënë kontributin e tyre.
Përgatiti:Etiola KOLA
[email protected]&fax: +3554 2259 855
Adresa: Instituti i Sigurimeve të Kujdesit
Shëndetësor (ISKSH)Rruga “Sami Frashëri”, Lagjia 8,
Tiranë.Tel: +355 4 2230 984Fax: +355 4 2274 953
Përktheu: Mimoza Backa
INFORMATIZIMIFinalizohet projekti E-Farmaci. .................. fq 13
SKEMA E SIGURIMEVEShtohen emigrantet ne skeme. .................... fq 7
BARNATLista e rimbursueshme 2011. .................... fq 18
INTERVISTAJa perfitimet ne popullate. ......................... fq 10
Në brendësi
Fq.18 Fq.10
Fq.13 Fq.7
Revi
stë
Perio
dike
Nr.
16, s
htat
or 2
011
Ja ndryshimetPrioriteti, rriten serish pagat e mjekeve
4 PAGAT
ISKSH: Rriten pagat e mjekeve
Pagat e mjekeve dhe stimulimi i punes se stafit mjekesor
mbetet nje prioritet i pandryshuar i Qeverise, politike
e cila reflektohet edhe ne rritjen e pagave qe ISKSH
miratoi te henen per mjeket e familjes dhe te gjithe stafin
e qendrave shendetesore ne mbare vendin.
Ne nje konference per shtyp, drejtoresha e ISKSH-se,
Elvana Hana beri te ditur se rritja e pagave per mjeket,
ne varesi te pozicionit gjeografik, shkon nga 2% - 5%, me
rritje deri ne 8% per zera te caktuar te pages.
Me konkretisht po ju paraqesim ndryshimin e pagave
te personelit te qendrave shendetesore.
Drejtoresha e ISKSH-se, Elvana Hana: Efektet financiare rreth 72 milione leke, perfitojne 9300 punonjes te qendrave shendetesore.
a) Pagat e mjekeve te pergjithshem e te familjes te
cilat ndryshojne ne tre nga kater elementet perberes te
saj. Konkretisht:
-Ndryshon shperblimi mujor per detyrime te pergjithshme
profilaktike e higjenosanitare e sherbime shendetesore
parandaluese, i cili eshte i njehesuar me pagen e grupit te
punonjesve te tjere te sistemit shendetesor.Ky shperblim
behet 13.000 leke ne muaj nga 12.000 leke qe ishte me
pare duke pesuar nje rritje prej 1.000 leke ose ne vlere
relative 8.3 %.
-Per rrjedhoje ndryshon edhe shperblimi mujor per
vjetersine ne pune i cili llogaritet ne masen 2% te pages
5
se grupit, pra behet 260 leke ne muaj nga nga 240 leke
qe ishte me pare.Kjo do te thote qe nje punonjes me
vjetersi pune mbi 25 vjket perfiton nje shtese page mujore
per efekt te vjeteresise 500 leke ne muaj.
Sqarojme se per dy elementet e mesiperm pesojne
ndryshime pagat e te gjithe mjekeve pamvaresisht
vendndodhjes se qendres shendetesore.
-Ne projektudhezim eshte parashikuar edhe nje rritje e
shperblimit per pozicionin gjeografik te vendndodhjes se
qendres shendetesore me 1.000 leke ne muaj ne zonat
qendrore,fushore e kodrinore ndersa per zonat malore
e te thella malore, nuk eshte parashikuar ndryshimi ketij
elementi. Siç eshte theksuar edhe ne ndryshimet e pagave
gjate vitit te kaluar,kjo rritje e diferencuar, diktohet nga
fakti se mjeket ne zonat qendrore dhe fushore, realizojne
nje numer me te madh te vizitave duke trajtuar nje numer
te larte banoresh si dhe per te siguruar nje diference page
midis ketyre mjekeve dhe personelit infermieristik qe
shoqeron ata. Konkretisht numeri i planifikuar i vizitave
per mjeket ne zonat qendrore eshte 12, ne zonat fushore
e kodrinore eshte 9, ndersa ne zonat malore dhe te thella
malore eshte 6 vizita.
Sipas ndryshime te parashikuara pesojne rritje 4,2-5%
ose 2.500 leke ne muaj pagat mujore bruto te mjekeve ne
zonat qendrore,fushore e kodrinore ku punojne mbi 1.200
MPF ose rreth 72% e numerit te pergjithshme te mjkeve,
ndersa pagat e mjekeve ne zonat malore e te thella malore
pesojne nje rritje rreth 2% ose 1.500 leke ne muaj.
Sipas projektit diferenca ne page midis nje mjeku qe
punon ne zonen qendrore me nje mjek qe punon ne
zonen e thelle malore behet 29.000 leke nga 30.000 leke
qe ishte. Theksojme se nje mjek ne zonen qendrore me
ngarkese normale pra 2000 banore, me vjetersi pune
25 vjet dhe qe kryen mbi 12 vizita ne dite, do te paguhet
PAGAT
Paga 15.07.2011 e ne vazhdim, Paresori
Tabela e pagave e MPF me nje ngarkese 2000 banore dhe vjetersi max. ne pune(25 vjet)
Qender Fushore Kodrinore Malore E thelle
Elementetishte 2010
behet 2011
ishte 2010
behet 2011
ishte 2010
behet 2011
ishte 2010
behet 2011
ishte 2010
behet 2011
profilaksi 12,000 13,000 12,000 13,000 12,000 13,000 12,000 13,000 12,000 13,000
vjetersi 6,000 6,500 6,000 6,500 6,000 6,500 6,000 6,500 6,000 6,500
zone 16,000 17,000 23,000 24,000 26,500 27,500 38,000 38,000 46,000 46,000
ngarkese 16,335 16,335 16,335 16,335 16,335 16,335 16,335 16,335 16,335 16,335
total 50,335 52,835 57,335 59,835 60,835 63,335 72,335 73,835 80,335 81,835
rritja ne % 104.97% 104.36% 104.11% 102.07% 101.87%
rritja ne vlere 2,500 2,500 2,500 1,500 1,500
Tabela e pagave te infermiereve 15,07,2011
Emertimi Pg.grupit Vjetersia Pag,Pozicion Kushte p Shuma Rritja Rritja ne vlere
K/inf.arsim Ishte 10000 5000 25000 40000
larte Behet 10000 5000 26000 41000
Ndryshimi 1000 102.50% 1000
K/inf.arsim Ishte 8000 4000 25000 37000
mesem Behet 8000 4000 26000 38000
Ndryshimi 1000 102.70% 1000
Infermier Ishte 10000 5000 22000 37000
arsim.larte Behet 10000 5000 23000 38000
Ndryshimi 1000 102.70% 1000
Infermier Ishte 8000 4000 22000 34000
arsim mesem Behet 8000 4000 23000 35000
Ndryshimi 1000 102.94% 1000
Infermier ars. Ishte 6000 3000 22000 31000
8/vjecar+kurse Behet 6000 3000 23000 32000
Ndryshimi 1000 103.23% 1000
Ndihmesinferm Ishte 8000 4000 19000 31000
mesem+kurse Behet 8000 4000 20000 32000
Ndryshimi 1000 103.23% 1000
REVISTA Fokus6
me nje page mujore bruto 52.835 leke, ndersa nje mjek
ne zonat e thella malore qe kryen 6 vizita ne dite do te
paguhet me page mujore 81.835 leke.
Nga kjo rritje perfitojne rreth 1650 MPF me nje efekt
financiar 5/mujor per paga dhe sigurime shoqerore e
shendetesore rreth 22.7 milion leke.
b) Edhe pagat e mjekeve specialiste ne qendrat
shendetesore ndryshojne ne tre elemente, paga e grupit,
rritet me 1.000 leke, paga per vjetersi me 20 leke, ose
500 leke ne muaj per vjetersine mbi 25 vjet dhe paga per
pozicion rritet me 1.000 leke, qe do te thote se ne total
paga e mjekut specialist rritet nga 4.81-5.32%, ose ne
vlere absolute me 2.500 leke ne muaj. Paga mujore bruto
e mjeket specialist me vjetersi pune mbi 25 vjet varion
nga 51.500 leke ne 54.500 leke.Nga kjo rritje perfitojne
rreth 300 mjeke specialiste me nje efekt financiar deri
ne fund te vitit 2011, ne paga e sigurime shoqerore e
shendetesore prej rreth 4.4 milion leke.
c) Paga e personelit infermieristik ne total peson
nje rritje rreth 3 %. Theksojme se pagat e infermiereve
ndryshojne ne elementin e pages per pozicion. Ne vlere
absolute kjo page peson nje rritje prej 1.000 leke. Nga
15 Korriku pagat e infermiereve me arsim te mesem
profesional, arrijne deri ne 35.000 leke, e inferimiereve
me arsim te larte arrijne deri ne 38.000 leke, ndresa pagat
e kryenifermiereve arrijne ne 40.000 leke .
Nga kjo rritje perfitojne mbi 6700 infermiere, me nje
efekt financiar deri ne fund te viti 2011, ne paga e
sigurime rreth 39 milion leke.
d) Paga e personelit tjeter jo shendetesore(sanitare,s
hofere,ekonomiste)
Per personelin ekonomist dhe personelin tjeter
(shofer,sanitare, te tjere), gjithsej rreth 650 punonjes,
eshte parashikuar nje rritje mesatare e pagave nga 4%
ne 5%,ose ne vlere absolute 1.100 deri ne 1.500 leke ose
me nje efekt financiar deri ne fund te vitit 2011, ne
paga e sigurime shoqerore e shendetsore rreth 5.4
milion leke.
Ne total efektet financiare nga rritja e pagave per
rreth 9.300 punonjes arrin ne 71.5 milion leke, (pagat
61.3 milion leke dhe kontributi sigurimeve 10.2 milion
lek). Efektet financiare mbulohen nga buxheti i ISKSH
per sherbimin e kujdesit shendetesor paresor. Zbatimi i
ndryshimit te pagave fillon nga data 15 Korrik 2011.
Drejtoresha e ISKSH-se, znj. Hana, u shpreh gjithashtu
se tashme jane shperndare pagesat per performance per
mjeket e qendrave shendetesore, te cilet kane bere nje pune
te lavderueshme duke realizuar treguesit ne masen 84%.
nga data 15.07.2011
Pagat mjeket specialistegrupi I grupi II grupi III grupi IV
ishte behet ishte behet ishte behet ishte behet
baze 12,000 13,000 12,000 13,000 12,000 13,000 12,000 13,000
vjetersi 6,000 6,500 6,000 6,500 6,000 6,500 6,000 6,500
pozicion 34,000 35,000 32,000 33,000 31,000 32,000 29,000 30,000
totali 52,000 54,500 50,000 52,500 49,000 51,500 47,000 49,500
rritja ne vlere 2,500 2,500 2,500 2,500
rritja ne % 104.81 105.00 105.10 105.32
data 15.07.2011 - Tabela Nr.5
Punonjes mbeshtetes
Nr Emertimi i punonjesit Klasa
Paga baze mujore sipas klasave. Shtesa per vjetersi
Shkalla e veshtiresise e demshmerise
Ne leke Ne %
1 Sanitar I 20,000 1% 20%
2 Shofer autoambulance V 24,600 1% 10%
3 Te tjere II 21,500 1% 10%
4 VI 25,600
7SKEMA
Vitet e fundit vihet re nje rritje e vazhdueshme e
ndjeshmerise ndaj skemes se sigurimeve, madje
mund te themi se ka nje eksplodim te skemes per
sa i takon numrit te perdoruesve dhe po ashtu edhe
shpenzimeve te rimbursimit. Me shume paciente i jane
shtuar skemes se rimbursimit, gje qe reflektohet edhe ne
rritjen e fondit qe perdoret per kategorite ne nevoje per
barna te rimbursueshme”, u shpreh sot ne nje prononcim
per mediat drejtoresha e ISKSH-se Elvana Hana..
Keshtu per vitin 2010, kemi nje rritje te shpenzimeve te
rimbursimit me 1050 milion lek nga ai i vitit 2009.
Po keshtu kemi nje rritje te konsiderueshme te
shpenzimeve per barnat e shtrejta qe mbulon ISKSH
ne QSUT me rreth 350 milion lek me shume per 2010
Zgjerohet skema e sigurimeve, rritet numri i pacienteve qe perfitojne.
Shtohen emigrantet ne skeme
Vetem ne 5 muaj, 130 mije libreza te reja me shume
REVISTA Fokus8
si pasoje e rritjes se numrit te pacienteve te trajtuar me
semundje te renda (Leucemi, Anemi nga Insuficenca
renale kronike ose mosfunksionimi i veshkave) si dhe
rritjes se vleres se rimbursimit per banore.
Per vitin 2011 kosto e kesaj liste parashikohet te arrije
ne vleren rreth 7250 milion lek me rreth 1300 milion me
shume se 2010.
Nga rimbursimi i barnave , kategorite qe perfitojne
me shume jane Pensionistet (44.8%);Invalidet e plote
(29.3%)Te semure me CA (9.5%) Veterane (5.2%) ndaj
totalit , Keto jane kategori qe perfitojne rimbursim te plote
100% te alternatives se pare te barnave te LBR (perjashto
veteranet qe i perfitojne te gjitha barnat si dhe ato jashte
liste) Ne total keto kategori zene 88.8%
Per vitin 2010 kemi nje rritje te shpenzimeve dhe per
kategorine popullsi aktive ne 4.4% , ndersa te papune ne
ndime asistence zene 1.9% ndaj totalit te shpenzimeve e
rimbursimit.
Ne vlere mesatare Rimbursimi /recete per 2010 eshte
1831 lek nga 1675 lek qe ishte ne 2009.
Po keshtu rimbursimi per banore per 2010 eshte 123 lek
nga 99 lek per 2009.
Vlen per tu theksuar se ISKSH rimburson 100% receta qe
shkojne ne afro 400 mije leke te reja vetem per 1 pacient
ne muaj, sic jane barnat per te semuret me leucemi.
Po te nisesh nga vlera me e larte per recete sipas
barnave eshte ajo me IMATINIB (Glivec) – e cila shkon
ne 389.208lek/muaj.
Barnat e tjera vijne nen kete vlere psh Valganciclovir per
2011 do te shkoje rreth 210.720 lek /muaj ; Interferon
159.383lek/muaj; Deferasirox 269.724lek/ muaj
Ne dy vite eshte vene re trefishim I pacienteve qe perfitojne
nga barnat e shtrenjta per semundjet e leucemise si dhe
dyfishim I pacienteve qe perfitojne barnat e shtrenjta per
semundjen e insuficences renale (aktualisht sot trajtohen
550 paciente me kete semundje).
Semundjet me te mbuluara me barna jane ato qe
me frekuente dhe qe kane perdorim me te gjere per
kategorite e siper cituara si Semundjet e zemres dhe HTA
(tensionit) qe zene rreth 32.2% te shpenzimeve totale ,
Diabeti qe ze rreth 13% ;Anemia nga Insuficienca Renale
Kronike me 4.7%; Semundjet pulmonare kronike qe zene
7.7%; Semundjet nervore 11.1% te shpenzimeve totale ;
Talasemia ze rreth 8% .
Rritet numri i librezave te reja
1. Shtrirja e Skemes, nepermjet pajisjes me libreze
shendetit te te siguruarve:
- Gjate 5 mujorit te vitit 2011 jane futur ne skemen e
sigurimeve te kujdesit shendetesor nepermjet pajisjes me
me libreze shendeti 126,902 te siguruar. “Po vihet re nje
Grafiku 2: Ecuria e pajisjes me libreze shendeti e personave per here te pare sipas rajoneve
RevISTa Fokus 9
fenomen qe po behet gjithnje e me shume I ndjeshem, qe
eshte ai I shtimit te emigranteve ne skemen e sigurimeve
shendetesore. Nga agjensite tona rajonale, kryesisht
ne jug te vendit, ka te dhena per nje numer ne rritje te
emigranteve shqiptare ne Greqi, te cilet vijne per te marre
sherbime (barnat e rimbursueshme) ne vendin tone. Kjo
tregon se skema po behet gjithnje e me shume atraktive,
por nga ana tjeter ka nje rritje te konsiderueshme te
shpenzimeve te rimbursimit”, u shpreh znj. Hana.
2. Perfitimi nga skema e sigurimeve
- Gjate 5-mujorit te 2011 nga MPF e QSH te kujdesit
paresor jane trajtuar me receta me rimbursim 309,470
paciente dhe per pacientet e siguruar jane plotesuar
1,401,143 receta me rimbursim.
- Gjate 5-mujorit te 2010 nga MPF e QSH te kujdesit
paresor jane trajtuar 283,974 paciente, dhe per pacientet
e siguruar jane plotesuar 1,322,324 receta me rimbursim.
Pra, gjate 5 mujorin 2011 jane plotesuar 78,819 receta
me rimbursim me shume se ne 5 mujorin e vitit 2010.
10 INTERVISTA
SHERBIMI
SHENDETESOR
Si funksionon skema e sigurimeve shëndetësore?
“Skema e sigurimeve shëndetësore bazohet në parimin
e soolidaritetit përsa i përket pagesës së kontributeve,
të transparencës përsa i takon alokimit të fondeve dhe
të sipërmarrjes së riskut përsa i përket institucioneve
që janë aktorë të skemës. Ideja e krijimit të Institutit të
Sigurimeve Shëndetësore në vitin 1994 ka qenë ofrimi
i shërbimeve gjithë popullatës duke pasur parasysh
fillimisht përmirësimin e aksesit si tek barnat të cilat në
atë kohë mungonin totalisht (dhe pikërisht për këtë arsye
reformat filluan nga shërbimi farmaceutik) ashtu edhe
tek shërbimet shëndetësore të parësorit dhe spitalorit.
Meqënese pas nisjes së reformave në shërbimin
farmaceutik u vu re një përmirësim i ndjeshëm i situatës,
pavarësisht problematikave që ky sektor mbart në vetvete,
u vendos edhe me sygjerimin e Bankës Botërore shtrirja e
skemës së sigurimeve në të gjithë sistemin shëndetësor”
Cfarë aksesi ka realisht popullata në shërbimet
shëndetësore?
“Sot popullata ka një akses shumë të mirë në shërbimet
shëndetësore. Kështu psh nëse do ti referohemi mbulimittë
popullatës nga mjeku i familjes, ai arrin në një shifër mjaft
të kënaqshme 95%. Gjithashtu, mbulimi i populates me
Hana: Sigurimet, ja përfitimet e popullatës
barna ka ardhur duke u rritur nga viti në vit dhe sot, ne
vitin 2011, numërojmë lloje 420 barnash të rimbursueshme
me një fond 7.2 miliardë lekë. Këto barna janë në rrjetin
e hapur farmaceutik i cili është i aksesueshëm në të
gjithë Shqipërinë. Së fundi, me shtrirjen e reformës edhe
në sistemin spitalor ku theksi vihet sidomos te spitalet
rajonale, padyshim që do të kemi një përmirësim të
aksesit të popullatës pasi nuk do të jetë më e nevojshme
Znj. Elvana HANADrejtoreshë e ISKSH-se
11INTERVISTA
që për cdo problem qytetarët të drejtohen drejt Tiranës,
por do ta marrin shërbimin spitalor në rajonet e tyre me
një cilësi të përmirësuar konform standardeve”.
Cilat janë kategoritë që e përfitojnë nga skema e
sigurimeve shëndetësore?
Të gjithë shtetasit e Republikës së Shqipërisë përfitojnë
nga skema e sigurimeve shëndetësore, qofshin këta
kontribues apo kategori në nevojë, pasi për këta të fundit
kontribuon shteti. Konkretisht shteti kontribuon per këto
kategori: femijet, nxenesit dhe studentet me shkeputje
nga puna; pensionistet; te paaftet (mendore dhe fizike);
te papunet; personat qe trajtohen me ndihme ekonomike
dhe asistence sociale; nenat me leje lindjeje; shtetasit qe
kryejne sherbimin ushtrak te detyruar.
Cfarë përfitohet nga sigurimi shëndetësor?
Nepermjet Sigurimit Shendetesor e gjithë popullata
përfiton sherbimin shendetesor falas te mjeku i familjes;
Sherbimin shendetesor falas te mjeku specialist;
Sherbimin shendetesor falas ne shtepi, poliklinike dhe
spital; Ekzaminimet laboratorike dhe radiologjike falas;
Ekzaminimet unikale terciare me rimbursim ne masen
90% nga ISKSH dhe 10% nga pacienti; Barnat e listes
se rimbursuar falas per femije 0-12 muajsh, invalidet e
plote, pensionistet, te verberit dhe jetimet; Te gjitha barnat
falas per veteranet me semundje kronike dhe Invalidet e
luftes; Barnat falas per te semuret me tumore, transplant
te veshkes, skleroze multiple, talasemia major; Barna me
rimbursim te pjesshem per te gjitha kadegorite e tjera te
popullsise, ne peqindje te ndryshme, por jo me pak se
50%; Barnat e listes kundrejt recetes me rimbursim, te
leshuar nga mjeku i pegjithshem.
Shpesh flitet për të pasiguruarit si kategori që
nuk mund të përfitojnë nga skema e sigurimeve
shëndetësore. Si mund të përfitojnë ata?
”Pasi shpjegova më lart se si përfitojnë shtresat në
nevojë si pensionistët, fëmijët, gratë shtatëzëna, po ju
them se fenomeni i të pasiguruarve ka të bëjë tërësisht
me ekonominë informale. Konkretisht, mund të themi që
vitet e fundit ekonomia i është nënshtruar një procesi të
formalizimit të gjerë, gjë që e vërteton mbledhja dyfish e
kontributeve në këto 4 vite. Nga ana tjetër me forcimin
e shtetit dhe legjislacionit në tërësi dhe strukturave të
kontrollit në vecanti, presim një përmirësimim të mëtejshëm
të situatës. Megjithatë duhet theksuar se askush nuk
është i përjashtuar nga shërbimi shëndetësor.
Në vitet e fundit cfarë ka ndryshuar në skemën e
sigurimeve shëndetësore? Cfarë ka ndryshuar për
mjekët dhe personelin shëndetësor?
”Me reformat e vitit 2007 ku i gjithë shërbimi parësor
kaloi në skemën e sigurimeve shëndetësore, ju hap
rruga një decentralizimi në vendimmarrje, duke i dhënë
më shumë kompetenca qendrave shëndetësore. Kjo do
të thotë se vendimet aktualisht po i marrin vetë qendrat
shëndetësore që japin shërbimin direkt ndaj pacientit dhe
nuk merren më me komandë nga një institucion, i cili sado
përgjegjës të jetë, është larg pacientit dhe nevojave të tij të
përditshme. Ky decentralizim ka sjellë një mirëpërdorim të
fondeve të Qendrave Shëndetësore, duke bërë të mundur
rritjen e pagave thuajse dyfish për mjekët dhe inferierët
si dhe 6-fishimin e shpërblimeve brenda vitit për stafin e
qendrave shëndetësore. Nga ana tjetër është rritur cilësia
e shërbimit në këto qendra si rezultat i plotësimit të tyre
me pajisjet mjekësore bazë. Në këtë mënyrë qendrat
janë bërë të afta të ofrojnë të plotë paketën e detajuar
të shërbimit, e cila për herë të parë është realizuar këtë
vit në bashkëpunim me USAIDin. Përsa i përket sistemit
spitalor, reforma sapo ka nisur por ka ende shume pune
per tu bere nga te gjithe aktoret e sistemit shendetesor.
Cilat kanë qenë përfitimet e pacientëve falë këtyre
ndryshimeve?
”Pacientët janë përfituesit kryesor të reformave të nisura.
Sot ata marrin më shumë barna të rimbursueshme si
rezultat i mirëadministrimit të fondeve, shtresa të vecanta
si veteranët dhe invalidët e luftës i marrin 100% të gjitha
barnat, gjë që nuk realizohej më parë. Kjo do të shtrihet
edhe për shtresa si të persekutuarit, ushtaraket apo
shtresa të tjera të cilat mbrohen me ligj. Sot pacientët
marrin një paketë bazë shërbimesh të mirëpërcaktuar, e
cila është transparente në cdo Qendër Shëndetësore. Si
rezultat i saj ne po shohim një frekuentim shumë më të
madh të mjekut të familjes. Vetëm në vitet e fundit, rreth
REVISTA Fokus12
300 mijë persona më shumë kanë frekuentuar mjekun
e familjes dhe kjo është një shifër e konsiderueshme.
Gjithashtu pacienti merr të plota të gjitha shërbimet në
spitale, duke ndjekur sistemin e referimit. Në kuadër
në reformës, edhe në spitale do të evolohet një paketë
shërbimesh transparente dhe e aksesueshme në të gjithë
vendin”.
Sigurimet shëndetësore janë një model i njohur në
Botë. A është ky modeli më I mirë për Shqipërinë dhe
pse?
”Sigurimet shëndetësore janë një nga modelet më të
suksesshme në Botë pasi janë modelet më kosto efektive.
Ne Botë ka patur shumë diskutime në vitet ’60-’70 por edhe
më vonë për të parë cilat ishin sistemet më të mira përsa i
përket kujdesit shëndetësor të popullatës. Dy modelet më
konkuruese ishin modelet Bismark dhe Beverage të cilët
bazoheshin njëri (Bismark) në sigurime, duke patur
në qendër principin e solidaritetit dhe transparences (pra
paguajnë të gjithë në mënyrë transparente një
shumë të caktuar për të përfituar të sëmurët) dhe tjetri
(Beverage), kishte më shumë lidhje me sistemet lindorei
cili kishte në qender pagesën e taksave në mënyrë të
përgjithshme pa patur një transparencë të saktë për
përqindjen që i shkonte shëndetësisë por që ngarkonte
shtetin me përgjegjësinë e kujdesit shëndetësor. Përvec
anës së transparencës, një dallim tjetër i madh mes dy
sistemeve është dhe kosto-efektiviteti. Sistemet Bismark
janë shumë më kosto-efektive për shkak të presionit të
paguesve të kontributeve për të marrë shërbime efektive
me një kosto më të mirë pasi janë ata që paguajnë
drejtpërdrejt.Sistemi ynë ka evoluar nga një sistem
Beverage deri në vitin ’94, i cili rezultoi jo i mirë dhe
joefektiv, tek hapat e para të një sistemi Bismark i cili filloi
pjesërisht me mjekun e familjes dhe barnat dhe rezultoi
më i suksesshëm për ato që mori përsipër. Tani, me
reformat e reja të ndërmarra nga qeveria demokratike,
janë të gjitha premisat që ky sistem të konsolidohet. Nga
ana tjetër ka një garanci shumë të madhe për sukses
pasi ky është një sistem I sprovuar në Europë. Mjafton të
përmendim që vende si Gjermania e kanë të konsoliduar
prej mëse 150 vjetësh.
Sigurimi
shëndetësor
13INFORMATIZIMI
Në mbështetje të një prej prioriteteve të Qeverisë për
modernizimin e sistemit shëndetësor, ISKSH po luan
një rol kyç në informatizimin e sistemit, si një hallkë mjaft e
rëndësishme që do të sjellë më shumë transparencë në të
gjitha nivelet e shërbimeve.
Per te rritur transparencen ne funksion te permiresimit te
sherbimit ndaj popullates, ISKSH ka arritur te finalizoje
nje projekt shume te rendesishem, ate te hedhjes on-
line të recetave nëpërmjet programit të E-Farmaci. Ky
projekt mundesoi lidhjen në kohe të shpejtë të rreth 92%
të të gjithe sherbimit farmaceutik të kontraktuar në të
gjithe vendit duke siguruar në ketë menyre informacion
Finalizohet projekti E-Farmaci
ISKSH: Te dhenat online per barnat e rimbursueshme
Per te rritur transparencen ne funksion te permiresimit
te sherbimit ndaj popullates, ISKSH ka arritur te
finalizoje nje projekt shume te rendesishem, ate te
hedhjes on-line të recetave nëpërmjet programit të
E-Farmaci. Ky projekt mundesoi lidhjen në kohe të
shpejtë të rreth 92% të të gjithe sherbimit farmaceutik
të kontraktuar në të gjithe vendit duke siguruar në ketë
menyre informacion në kohe reale dhe të perditësuar
në lidhje aktivitetin e Farmacive, me Rimbursimin e
medikamenteve të listës duke realizuar në të njejtën
kohe kontrolle me eficente, shpejtësi në vendimmarrje
dhe transparence me të gjere në trasaksionet tona
financiare me keta ofrues.
REVISTA Fokus14
në kohe reale dhe të perditësuar në lidhje aktivitetin e
Farmacive, me Rimbursimin e medikamenteve të listës
duke realizuar në të njejtën kohe kontrolle me eficente,
shpejtësi në vendimmarrje dhe transparence me të gjere
në trasaksionet tona financiare me keta ofrues.
Shumë shpejt synojmë gjithashtu përfshirjen ne sistemin
‘E-Farmaci’ të recetave per listën e barnave të shtrenjta.
Në baze te kontrates së re me farmacite, këto kane 48 ore
afat per te regjistruar receten qe ekzekutojne. Falë këtij
sistemi, ISKSH nëpërmjet drejtorive të saj të kontrollit,
marrin brenda 48 oresh nje informacion per transaksionet
dhe sasine e barnave.
E-Farmacia ka krijuar nje regjister qendror online te
barnave te rimbursueshme. Tani mjafton te azhornojme
listen e barnave ne serverin e ISKSH dhe ne cast e kane
te gjitha farmacite. Gjithashtu ky projekt ka krijuar nje
regjister qendror online te farmacive. Regjistri ka te dhena
identifikuese , te dhena per te kontaktuar me farmacine, si
dhe statusin e kontrates.
Nje nder projektet me madhore qe ISKSH aktualisht po
punon eshtë ai i ndertimit dhe funksionimit të sistemit të
integruar të informacionit të skemes sociale të sigurimeve
shendetësore. Perfundimi i projekti per sistemin e
integruar të informacionit dhe implementimi i tij do të
benin të mundur transformimin e ISKSH në nje bleres real
të paketave të sherbimeve shendetësore. Ky transformim
eshtë dhe realizimi i objektivave tona madhore në funksion
të modernizimit të skemes, dhe kjo bazuar edhe në
platformen e ligjit të ri të sigurimeve shendetsore të miratuar
se fundmi nga Parlamenti Shqiptar. Ky ligj percakton
dimensione të reja per Skemen tonë duke mundesuar
nje ndjekje me të detajuar të sistemit të kontributeve
shendetësore të qytetareve si edhe të shpenzimeve
të Fondit per të siguruarit e saj në të gjithe zinxhirin e
levizjes se tyre. Në të njejtën ligjin e ri krijon hapsira të reja
per Fondin e Sigurimeve në drejtim të menyres se hartimit
të paketave të sherbimeve per popullatën dhe menyres se
kontraktimit me ofruesit, mundeson zhvillimin e metodave
të pagesave duke i orientuar ato me shume në volume,
sherbime dhe aktivitete të ofruara.
RevISTa Fokus 15
Sot ISKSH ka nje sistem informacioni elektronik shume
me te gjere e me te zhvilluar krahasuar me vitin 2006,
perdorimi i te cilit eshte nje mbeshtetje e fuqishme e gjithe
aktivitetit financiar dhe klinik te ISKSH-se.
Ky zhvillim ka ardhur si rezultat i nderhyrjeve te shumta ne
fushen e teknologjise se informacionit, te cilat shpeshhere
jane renditur nder prioritetet e ISKSH-se.
Keshtu, nese para vitit 2007 ISKSH kishte vetem nje
sistem qendror te Informacionit i cili perpunon recetat e
dorezuara nga farmacite e kontraktuara ne nje sistem te
instaluar ne DRSKSH-te e ISKSH-se, sot me zgjerimin
e skemes gjate viteve te fundit ne sistemin paresor e
spitalor, ne perpunojme informacion elektronik nga rreth
800 farmaci, nga 38 spitale dhe 419 QSH.
Projektet e IT ne ISKSH nga kostot e spitaleve te sistemi i integruar i informacionit
Sistemet e informacionit ne mbeshtetje te reformaveMiranda Bleta,
drejtore e DIAS ne ISKSH
16 STUDIMI
Te gjitha keto subjekte me perjashtim te nje pjese te
QSH, perpunojne informacion elektronik ne pajisjet
e tyre kompjuterike e raportojne elektronikisht ne
ISKSH informacion elektronik mbi aktivitetin e tyre te
perditshem.
Projekte te rendesishme u realizuan qe nga 2007 te
cilat siguruan nje baze te gjere informacioni elektronik te
dixhitalizuar dhe sot mund ti pergjigjiemi mjaft pyetjeve
me rendesi per aktivitetin e Isksh-se si:
Cili person eshte ne skeme e me c’dokument
per ke pershkruhet nje recete mjeksore e
rimbursueshme, nga cili, dhe cfare pershkruhet ne te.
Cilat jane inventaret, hyrjet e shitjet, gjendja e
farmacive dhe Depove te Barnave mbi medikamentet
e rimbursueshme.
C’aktivitet kane Qendrat Shendetesore, cilet
jane banoret ne ngarkim te mjekut te familjes,
rimbursimi apo vizitat e kryera nga cdo mjek etj.
Projekti me i ri i ISKSH-se eshte SI te Llogaritjes se kostos
se Spitaleve. Ky Sistem funksionon aktualisht ne cdo
qender kostoje te rreth 40 spitaleve. Baza e informacionit
eshte kartela klinike e pacientit dhe formacione te tjera
finaciare te spitalit,keshtu ne mund te percaktojme: Cilet
jane inpacientet e spitaleve e cila eshte kostoja e
spitaleve per cdo pacient, sherbim, diagnoze etj.
Keshtu, nese me pare kishim informacion mbeshtetur
kryesisht ne baze regjistrash e pune manuale,
pamjaftueshmeri informacioni, pasaktesi e mungesa
feedback-u, si rezultat i realizimit te projekteve te ndryshme
te IT, u siguruan analiza me te shpejta e efektive dhe
informacion i vlefshem e cilesor per vendimarrje.
Implementimi i projekteve te IT-se ka ndjekur disa drejtime
si:
1. Sisteme qe mundesojne regjistrimin e informacionit
elektronik qe ne “burim te krijimit te tij”, duke perfshire
ofruesit e sherbimit ne shkalle te gjere.
2. Mirekoordinim te burimeve te donatoreve, fondeve te
BB, fondeve te kontraktuesve dhe te vete ISKSH-se.
3. Sisteme “ne kohen e duhur” per zgjidhje te objektivave
te posacme te menaxhimit te ISKSH-se, shpeshhere
projekte te ndryshme me faza paralele implementimi
apo te shpejta.
4. Mbeshtetje shpeshhere ne stafin e saj, per dizenjimin
dhe ndertimin e softwareve.
5. Kompjuterizimit te aktoreve.
6. Sisteme qe e mbeshtesin zbatimin e tyre ne kontraten
perkatese me institucioneve shendetesore etj.
Realizimi i ketyre projekteve ka rezultuar ne rritjen e
transparences me ofruesit e sherbimit, ndryshimin e
kultures se perditeshme te punes se tyre duke e lehtesuar
ate, forcim te partneritetit me ofruesit e sherbimeve
e menaxhim me te mire te ketyre institucioneve
shendetesore.
Pervecse u rrit disa here numuri i perdoruesve te ketyre
sistemeve, u realizua kompjuterizimi per here te pare i
te gjitha QSH qe ne 2009, i cili i hapi rrugen projekteve te
rendesishme ne sistemin paresor dhe informatizimi per
here te pare i te gjitha farmacive qe nga 2007.
Gjithashtu u forcua partneriteti me institucionet
shendetesore kryesisht farmacite te cilet bashkepunuan
per sigurimin e pajisjeve hardwarike ne mbeshtetje te
softwareve te prodhuar nga ISKSH.
Duke qene se sistemi i tyre u dizenjua ne menyre te tille qe
ti sherbenin jo vetem ISKSH-se por edhe vete farmacive
ne punen e tyre te perditeshme, shume shpejt farmacistet
nga mungesa e deshires per sigurimin e pajisjeve u bene
bashkepunetoret tane ne permiresimin e sistemit.
Vetem nga ky sistem, ISKSH ka kursyer mbi 60 mil leke te
reja gjate 2005-2009 e nga keto rreth 45% e vleres i takon
2008-2009, menjehere pas implementimit te sistemit te
farmacive.
Totali i perdoruesve te rregjistruar ne sistem
Rritja e numurit te perdoruesve te Sistemeve te ISKSH-se nder vite.
17STUDIMI
Si perfundim realizimi i projekteve te IT, ne mbeshtetje te objektivave te ISKSH-se gjate
reformave te saj jo vetem rezultuan esenciale dhe ne funksion te forcimit te menaxhimit te
ISKSH-se e institucioneve shendetesore, por jane konceptuar ne menyre te tille qe t’i sherbejne
me se miri arritjes se vizionit te ISKSH-se per ndertimin e nje sistemi informacioni me modern
e te integruar.
PACIENTI
MJEK / INFERMIERE
KARTELA
DEPARTAMENTI I
FINANCES
PERIODIKE
PERIODIKE
ZYRA E KOSTOS
Diagnostikim Listepagesa e
Ekzaminim
Mjekim Shpenzimedirekte
ShpenzimeindirekteSherbim
• SHERBIMI
• GJENERALITETE
• PERIUDHA
• SIGURIME
• KATEGORITE
• DIAGNOZA
• MJEKIMET
• TRANSFUZIONE
• DIETAT
SPITALI
ISKSH
REVISTA Fokus18
Barnat, ISKSH: Mbulojme 95% te semundshmerise kronike“ISKSH arrin te mbuloje rreth 95% te semundshmerise
kronike me barna te rimbursuara ne sherbimin paresor,
cka eshte arritur fale mbeshtetjes se vazhdueshme te
Qeverise per sektorin e shendetesise. Aktualisht fondi per
barnat e rimbursueshme eshte 7.2 miliarde leke te reja
te cilat shkojne per kategorite ne nevoje si pensionistet,
Drejtoresha e ISKSH-se: Vetem gjate viteve te fundit fondi per barnat e rimbursueshme eshte dyfishuar duke shkuar ne 7.2 miliarde leke te reja per kategorite ne nevoje
invalidet, femijet etj”, u shpreh drejtoresha e ISKSH-se
Elvana Hana.
Sipas te dhenave te ISKSH-se, mbulimi i populates me
barna ka ardhur duke u rritur nga viti në vit dhe sot, ne
vitin 2011, numërojmë lloje 420 barnash të rimbursueshme
me një fond 7.2 miliardë lekë. Këto barna janë në rrjetin e
RevISTa Fokus 19
hapur farmaceutik i cili është i aksesueshëm në të gjithë
Shqipërinë.
Lista e barnave te rimbursueshme e vitit 2011 eshte
pasuruar me 11 alternativa te reja, nga te cilat disa
formedoza barnash qe trajtojne semundje kronike, duke
krijuar keshtu mundesine e nje dozimi me te mire dhe
me efikas per pacientet. Keto barna te reja perdoren
per mjekimin e anemise tek te semuret me veshka, per
diabetiket, te semuret e pneumologjise, kardiologjise,
okulistikes etj. Ne total lista e barnave te rimbursueshme
2011 permban 420 barna nga 409 qe ishte ne vitin 2010
(ose 236 principe active).
Bazuar ne konsumin e barnave te rimbursueshme te vitit
te kaluar, rritjes natyrale te semundshmerise si dhe rritjen
e vazhdueshme te ndjeshmerise ndaj skemes, efekti
financiar I kesaj liste pritet te shkoje ne 7.250 milione
leke te reja deri ne fund te vitit, duke perfshire ketu edhe
rimbursimin e TVSH mbi barnat, I cili I mbartet i gjithi nga
ISKSH.
“ISKSH do te marre persiper edhe mbulimin e TVSH 10%
per barnat e rimbursueshme, duke mos cenuar ne asnje
rast pacientet. Theksojme se ISKSH eshte e vendosur te
intensifikoje kontrollet, duke bere nje monitorim te rrepte në
të gjithë vendin, në mënyrë që të sigurojë qëndrueshmërinë
e skemës dhe të minimizojë në maksimum abuzimet”, u
shpreh drejtoresha e ISKSH-së.
Me konkretisht në listën 2011:
Jane zevendesuar 13 alternativa barnash dhe jane shtuar
11 barna te reja (apo 6 principe aktive te reja) qe jane
kryesisht :
Forme-doza te reja te barnave te listes te cilat permiresojne
cilesine sherbimit.
Barna te tilla jane:
Ampicilline 1gr fl;
Somatropine 8mcg(24UI),12mcg(36UI), 24mcg(72UI)pen;
Beclomethasone100mcg/doze*200doza spry nasal;
Ferrum hydroxide sucroze 100mg/5 ml iv amp.
Beclomethasone + formoterol 100mcg / 6mcg* 120 doza/
inhalacion pompe;
Kombinimi Valsartan + amlodipine + hydrochlorthiazide (160
+ 5 + 12.5)mg; (160 + 10 + 12.5) mg; (160 + 5 + 25) mg;
pasi keto barna kane kompliance me te mire dhe perdorim
me te pershtashem per te semure kronike.
Alternativa mjekuese dhe kombinime te reja te barnave
te listes.
Ne kete grup perfshihen barna te reja :
Indicaterole maleate 150 dhe 300mg tabl, me perdorim ne
semundjet kronike respiratore;
Tobramycine 3mg/ml-5 ml Pika per sy,
Tobramycine0.3%-3.5 gr pomade per sy;
Kombinimi Tobramycine+Dexamathasone (3mg+1mg)
mg-3.5 gr Pomade per sy e (3mg+1mg)ml-.5 ml Pika per
sy;
Latanoprost 0.005%-2.5ml pika per sy, kombinimi
Latanoprost+Timolol maleate (50mcg+6.83mg)-2.5 ml
pika per sy ;
Pyrantel embonate 125 mg, 250 mg tabl , 125mg/2.5ml-15
ml fl si antiparazitar;
Insulina Lispro 100UI/ml-3 ml se bashku me ate te
kombinuar Insulin Lispro protamine 100UI/ml-3 ml ne
raport 25/75 dhe 50/50 si nje insuline e re analoge duke e
plotesuar me mire kete grup barnash .
Barnat dhe kombinimet e barnave ekzistuese te listes qe
jane perfshire ne kete liste 2011, jane kombinime barnash
me perdorim kryesisht ne nefrollogji(Anemia ne paciente
me IRK) endokrinollogji, pneumologji dhe cardiologji,
okulistike, parazitollogji, duke realizuar mundesi me te
mira te mjekimit per semundjet respiratore, kardiake dhe
ato te syve dhe diabetit e tjere.
20
20 diagnozat me rimbursim me te larte per periudhen Janar-Korrik 2011
STATISTIKA
Diagnoza Nr. pacienteve Nr. recetave Rimbursimi (ne Leke)
Hipertension esencial 182,317 786,659 762,024,922
Diabetis melitus 47,697 215,581 441,484,544
Thalasemia Major 283 1,257 294,618,695
Insuficienca kronike e veshkave 2,213 9,225 269,883,549
Astma bronkiale 18,718 70,131 251,777,024
Insufiçence kardiake 22,729 93,210 162,277,454
Leucemia mieloide 222 570 152,462,381
Psikoza skizofrenike 9,324 39,358 152,398,327
Epilepsia 9,333 41,014 124,582,444
Tumori malinj i gjirit te femrat 2,613 12,328 121,138,471
Glaukoma 10,136 44,632 119,752,950
Semundje e zemres nga hipertensioni 23,969 82,071 110,155,916
Skleroza multiple 209 753 71,281,329
Hipoplazia e prostates 11,812 49,360 54,972,051
Sindrom parkinson 4,687 20,339 53,396,761
Turbullim i gjendres hypofizare 318 1,148 44,724,957
Arteroskleroza 12,854 42,536 43,247,910
Tumori malinj i prostates 556 2,195 41,451,208
Gjendjet post Transplantit renal 139 608 41,311,840
Çregullime te ritmit te zemres 16,554 65,991 38,844,910