Transcript

Ο Εβραϊσµός στην Τουρκίαיהדות טורקיה

www.omogeneia-konstantinoupoli.comΕλληνισµός στη Τουρκία χτές|σήµερα|αύριο

Ο Εβραϊσµός στην Τουρκία

αφιέρωµα

Ο Εβραϊσµός στην Τουρκία έχει παρουσία εδώ και τουλάχιστον 500 χρόνια ενώ σίγουρη θεωρείται και η παρουσία του από αρχαιοτάτωνχρόνων.

Σε αυτό το αφιέρωµα επιχειρούµε την ιστορική του παρουσίαση τουκαθώς και βασικά στοιχεία για την σηµερινή παρουσία τουΕβραϊσµού στη χώρα µας.Η Κωνσταντινούπολη µε της µοναδικής τεχνοτροπίας Συναγωγές καιεξοχικές κατοικίες των παλαιών Σεφαραδίτικων και Ασκεναζίτικωνοικογενειών µας ταξιδεύει πίσω στο χρόνο µε µια δυναµική καισυνάµα ανέγγιχτη –από τον όλεθρο του ολοκαυτώµατος- κοινότηταόπου µαζί µε αυτή του Ιράν(Περσία) αποτελούν πλέον την πιο παλιάΕβραϊκή παρουσία στην Ανατολική Ευρώπη και την Ευρασία.

Ο Εβραϊκός κόσµος στην Τουρκία

Ιστορία του τουρκικού Εβραϊσµού

Η Μειονότητα στην Κων/πολη

Σµύρνη και άλλες πόλεις

Συναγωγές

Εκπαίδευση

∆ιοίκηση

περιεχόµενα

Σήµερα ο πληθυσµός της Εβραϊκής κοινότητας που κατοικεί εντόςτης Τουρκικής επικράτειας -σύµφωνα µε το θρήσκευµαυπολογίζεται µε µέτριους υπολογισµούς σε 18-20.000 ανθρώπους-το 80% Σεφαραδίτες και το υπόλοιπο 20% Ασκεναζίτες καιΡωµανιώτες Εβραίοι οι οποίοι ακτή της Κων/πολης σε περιοχές µεέντονο Ευρωπαϊκό στοιχείο όπως το Σισλί, το Μπεσίκτας καθώςκαι τα παράλια του Βοσπόρου όπως το Νιχώρι, τα Θεραπειά, ηΞηροκρήνη.Εβραϊκή παρουσία θα βρούµε και σε άλλες πόλεις τηςχώρας όπως στη Σµύρνη (2.500), τη Προύσα (100+) καθώς καιστην Άγκυρα (500+). Η κοινότητα διαθέτει µια µεγάλη διασποράπερίπου 80.000 Τουρκόφωνων Εβραίων στο Ισραήλ και πάνωαπο 60.000 ΤουρκοΕβραίων στις ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία καιαλλού.

H Eβραϊκή Μειονότητα της Κων/πολης είναι ενα απο τα ζωντανα αποµεινάρια των ΣεφαραδιτώνΕβραίων που διώχθηκαν απο την Ισπανία το 1492 µε τον περίφηµο νόµο της Ισαβέλλας.Η Οθωµανική -νεοσύστατη τότε- Αυτοκρατορία δέχθηκε τους διωγµένους και έτσι η παρουσία τωνΕβραίων στην Πόλη άρχισε να γίνεται αισθητή. Άνθρωποι των γραµµάτων αλλά και µεέντονη κοινωνική δράση, η Εβραϊκή Μειονότητα της Τουρκίας δεν γνώρισε διωγµούς κατά τον Β' Παγκόσµιο Πόλεµο χάρη στην 'ουδετερότητα' -η οποία αµφισβητήθηκε απο πολλούς-της Τουρκίας.

Σύµφωνα µε πρόσφατα στοιχεία στην Τουρκία σήµερα διαβιούν περίπου 20.000 – 21.000 Εβραίοιοι οποίοι είναι κατανεµηµένοι στις τέσσερις βασικές κοινότητες: Κωνσταντινούπολης, Σµύρνης, Άγκυρας και Προύσσας.

Ο Εβραϊκός κόσµος στην Τουρκία

Κων/πολη

Σµύρνη

24.000 στην Κωνσταντινούπολη

500 στην Άγκυρα

2.500 στην Σµύρνη

50 στα ∆αρδανέλλια

140 στη Προύσσα

50 στα Άδανα

20 στην Ανδριανούπολη

Άγκυρα

ΑττάλειαΆδαναΠαράκτια

Προύσα∆αρδανέλλια

Ανδριανούπολη

Ιστορία του Τουρκικού Εβραϊσµού

Υπήρξε µια εβραϊκή κοινότητα στην Τουρκία ( Μικρά Ασία ) από τον 4ο π.Χ. αιώνα, όπως στηνπεριοχή των Σάρδεων . Σύµφωνα µε την Παλαιά ∆ιαθήκη , ο προφήτης Αβραάµ γεννήθηκε στηνΟυρ στην Χαλδαία. Κοντά στον Ευφράτη (Φιράτ) ποτάµι, υπάρχει µια ιστορική και αρχαία πόλη πουονοµάζεται Σανλιούρφα των οποίων η αρχική ονοµασία ήταν Ουρ. Εβραϊκές κοινότητες στην ΜικράΑσία άρχισαν να ευηµερούν σε όλη την τουρκική κατάκτηση υπό των Σελτζούκων και Οθωµανών .Στη σύγχρονη εποχή, µετά την ανακύρηξη της ∆ηµοκρατίας, στα τέλη της δεκαετίας του 1930 καιστις αρχές του 1940, η Τουρκία µέσω µεταρρυθµίσεων ανοίχτηκε για τους Εβραίους που είχανφύγει από τη ναζιστική καταπίεση και τις διώξεις. Το 1933 η κυβέρνηση Ατατούρκ κάλεσε πολλούςκαθηγητές πανεπιστηµίου εβραϊκής καταγωγής από το εξωτερικό οι οποίοι απειλούνταν από τηναζιστική αγριότητα να έρθουν στη χώρα. Στις αρχές του 19ου αιώνα στην Τουρκία υπήρξαν πάνωαπό 110.000 Εβραίους, µε αποτέλεσµα να είναι η µεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα πέραν τηςΠαλαιστίνης

Η σηµερινή Τουρκία έχει εβραϊκό πληθυσµό εί26.000 µε µεγάλη πλειοψηφία ζει στηνΚωνσταντινούπολη . Το 1992 η κοινότητα γιόρτασε την 500η επέτειο από την ύπαρξή της στηνΤουρκία από την άνοιξη του 1492, όταν ήρθαν στην Κωνσταντινούπολη και έγινε αποδεκτή απότον σουλτάνο Beyazit ΙΙ λίγο µετά τους Μαυριτανούς που διώχτηκαν από τη Γρανάδας τουΦερδινάνδου και της Ισαβέλλας της Ισπανίας οι οποίοι απέβαλε όλους τους Εβραίους από τη γητους και έµµέσος έκανε πογρκόµ έναντι του µεγαλύτερου εβραϊκού οικισµού στην Ευρώπη. Ηκοινότητα είναι 96 Σεφαραδίτες%, τα υπόλοιπα είναι Ασκεναζίτες. Υπάρχουν επίσης περίπου 100 Καραϊτες οι οποίοι ζουν στην Τουρκία , αλλά συνήθως δεν θεωρούν τους εαυτούς τους ένα µέροςτης εβραϊκής κοινότητας και δεν λαµβάνουν µέρος στις δραστηριότητές του.

Τα τελευταία χρόνια µετά από τον περίφηµοφόρο περιουσίας του 1942 υπήρξαν µαζικέςµεταναστεύσεις στο εξωτερικό ενώ το 1955 µετα Σεπτεµβριανά τα οποία έπληξαν κύρια τονΕλληνικό πληθυσµό της χώρας υπήρξαν καισυνέπειες για την Εβραϊκή κοινότητα η οποίαάρχισε να φθίνει πληθυσµιακά και κυρίως λόγοτης αθρόας µετανάστευσης στο Κράτος τουΙσραήλ το οποίο από το 1948 όταν και κήρυξετην ανεξαρτησία του άρχισε να προσελκύειπληθυσµούς από όλες τις εβραϊκές κοινότητεςτης διασποράς.Σταθµός αποτέλεσαν οι βοµβιστικές επιθέσειςσε 2 συναγωγές στην Πόλη τον Νοέµβριο του2003 µε αποτέλεσµα να αξηθούν τα µέτραασφαλείας αλλά και να εµπεδωθεί η ανάγκη για

Εξάλειψη του Αντισηµιτισµού που φάνηκε να έχει διεισδύσει στην Τουρκική κοινωνία.Σήµερα η κοινότητα αν και βιώνει τις πολιτικές συνέπειες των κάπως ψυχρών σχέσεων µεταξύΆγκυρας και Τελ Αβίβ συνεχίζει να αποτελεί αναπόσπαστο κοµµάτι της Τουρκικής κοινωνίας.

Η Μειονότητα στην Κωνσταντινούπολη

Η Μειονότητα της Κων/πολης αποτελεί και την πιοπολυπληθή Εβραϊκή κοινότητα στη Τουρκία: Με πληθυσµόπάνω από 20.000 –απροσδιόριστοι αριθµοί σύµφωνα µεπολλούς κατοικεί κατά κόρων στην Ευρωπαϊκή πλευρά τουΒοσπόρου καθώς και στα Πριγκηπονήσια.

∆ιαθέτει πάνω από 15 συναγωγές –οι περισσότερες σεµπαρόκ και νεοοθωµανικό στυλ –µοναδικές για τηναρχιτεκτονική τους τεχνοτροπία ενώ υπάρχουν και πάνωαπό 2500 επιχειρήσεις Εβραϊκών Συµφερόντων.

Η Αρχιραββινεία της Τουρκία είναι ΝΠΙ∆ και διαθέτεικαθεστώς εκκλησιαστικής και διοικητικής εκπροσώπησηςτου Εβραϊσµού στη χώρα. Υπάγεται στην διεύθυνσηΘρησκευτικών Υποθέσεων του Τουρκικού ΥπουργείουΠαιδείας –και όπως όλα τα επικεφαλή Μειονοτικά / Βακουφικά ιδρύµατα απαλάσσεται από φορολογία ΝΠΙ∆.

Η Εβραϊκη κοινότητα της Κων/πολης γιόρτασε πρόσφατα τα500 χρόνια από την είσοδο Σεφαραδιτών Ιουδαίων το 1492 από την Ισπανία και την Γρανάδα. Η πλειοψηφία τωνκατοίκων της κοινότητας είναι Σεφαραδίτες, ενώ τα Λαντίνο–σε σχέση µε τις κοινότητες της Ελλάδας, Βουλγαρίας, ΠΓ∆Μακεδονίας και Σερβίας δεν οµιλιούνται –παρά µόνο ταΤουρκικά.

Οι Ασκεναζίτες Εβραίοι της Τουρκίας συγκεντρώνονται όλοιστην Κων/πολη και έχουν ρίζες από την Μολδοβλαχία καιαπό την Ρουµανία, χωρίς να γνωρίζουµε την ακριβή χρονικήπερίοδο που δηµιούργησαν αυτόνοµη-εβραϊκή οντότητα στηΚων/πολη

Σήµερα οι Ασκεναζίτες της Τουρκίας έχουν διασώσει την Γίντις (εβραϊκη νέο-αραµαϊκή) µε πολλέςΟθωµανικές και Βυζαντινές επιρροές αν και σαν γλωσσικό ιδίωµα είναι εξαιρετικά µικρό –λιγότεροιαπό 1000 οµιλιτές εντός επικράτειας.

Νιχώρι Βοσπόρου : Παλαιό Εβραϊκό προάστιο της Πόλης, Θεραπειά: Προάστιο µε τον περισσότεροεβραίκό πληθυσµό σήµερα στην Κων/πολη

Σµύρνη

Αυτή η κοινότητα στην Σµύρνη , αριθµούσε γύρω στις 2.300, είναι ηδεύτερη µεγαλύτερη στην Τουρκία . Ηδραµατική µείωση του πληθυσµούκατά τη διάρκεια της δεκαετίας του1950 προκάλεσε το κλείσιµο πολλώνκοινοτικών θεσµικών οργάνων. Στηδεκαετία του 1960 λειτουργούσε εκείµόνο ένα εβραϊκό σχολείο και σε δύοσυναγωγές, η κοινότητα διατηρείακόµη ένα νοσοκοµείο και έναΡαβινικό δικαστήριο.

Άγκυρα

Η κοινότητα στην Άγκυρα είναι σχετικά µικρή και αποτελείταικυρίως από µερικές –εµπορικές οικογένειες καθώς καιπροσωπικό από την πρεσβεία του Ισραήλ. Ο αριθµός τουςποικίλει από 100 – 200 άτοµα. Υπάρχει µια συναγωγή

Προύσσα

Ανδριανούπολη

Μια από τις πιο µικρές Ρωµανιώτικες κοινότητες στη χώραείναι αυτή της Προύσσας. ∆ιαθέτει µια συναγωγή την οποίαµπορείτε να δείτε κατόπιν συνεννόησης µε την τοπική Ραβινία.

Με ελάχιστα άτοµα η κοινότητα τηςΑδριανούπολης αποτελεί µια από τιςπιο ιστορικές παρουσίεςΣεφαραδιτών στην Αν. Θράκη. Ησυναγωγή της πόλης έχει µπει σεπρόγραµµα ανακαίνισης.

Συναγωγές στη Τουρκία – Κων/πολη

Συναγωγή της Αχρίδας Ahrıda Sinagogu

Μια απο τις παλαιότερες συναγωγές της Τουρκίαςβρίσκεται στην περιοχή του Μπαλάτ που άλλωτε ήτανη κατ'εξοχήν Εβραϊκή γειτονιά της Πόλης. Η συναγωγήτης Αχρίδος χτίστηκε απο πρόσφυγες απο την πόληΟχρίδα που στα τέλη του 1490 µετανάστευσαν στηνΟθωµανική -νεοσύστατη τότε- Αυτοκρατορία.Η Συναγωγή εγκαινιάστηκε εκ βάθρον το 1992 σεανάµνηση για τα 500 χρόνια της ΣεφαρδίτικηςΚοινότητας Εβραίων στην Κων/πολη. Στη συναγωγήαυτή ο Σαµπατάϋ Ζεβί, ιδρυτής του προοδευτικούκινήµατος του Ιουδαϊσµού Σαµπετάϋ προσευχήθηκεσε αυτήν. Η συναγωγή σήµερα βρίσκεται σε πλήρηλειτουργική κατάσταση.

Συναγωγή Νεβέ Σαλόµ Neve Şalom Sinagogu

Βρίσκεται στην περιοχή του Γαλατά και αποτελεί ίσωςτην κυριότερη Συναγωγή που υπάρχει σήµερα στηνΚωνσταντινούπολη.Όταν µεγάλωσε ο Εβραϊκόςπληθυσµός στο Πέρα την δεκαετία του 1930 χρειάστηκενα δηµιουργηθεί ενα Εβραϊκό σχολείο και συνεπώςτο 1949 δηµιουργήθηκε η συναγωγή µε τη µορφήπου ξέρουµε µέχρι τα σήµερα.Στα γεγονότα του 1955 παρ'οτι ήσαν καινούρια υπέστει αρκετές ζηµιές. Σήµερααποτελεί τη µεγαλύτερη ενεργή συναγωγή της Πόλης µεχωρητικότητα πάνω απο 2000 άτοµα και είναι ανοιχτή σε

θρησκευτικές γιορτές, κηδείες, γάµους, µπαρ µιτσβά, και άλλα. Έχει γίνει στόχος τροµοκρατικώνενεργειών µέχρι σήµερα µε αρκετά θύµατα παρ'ολα αυτά προστατεύεται και συνεχίζει τηνσεφαρδίτικη παράδοση στο κέντρο της ∆υτικής πλευράς της Πόλης.Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργικήκατάσταση αλλά για να την επισκεφθείτε θα ήταν καλό να έρθετε σε επαφή µε την Ραββινεία.

Συναγωγή Ασκεναζί Aşkenazi Sinagogu

Βρισκόµενη δίπλα απο τον πύργο του Γαλατά, είναι η µόνη ενεργήΑσκεναζίτικη συναγωγή στην Κων/πολη σήµερα η οποία λειτουργείγια προσευχές και επισκέψεις.Ιδρύθηκε απο Αυστροουγγαρούς Εβραίους στα τέλη του 1894 οιοποίοι µετοίκησαν στην ευρύτερη περιοχή του Γαλατά. Σήµερα οιΑσκεναζίτες Ιουδαίοι είναι κάτι λιγότερο απο 10% του συνολικούΕβραϊκού πληθυσµού της Κων/πολης.Στη συναγωγή πραγµατοποιείται το Ασκεναζίτικο τυπικό σε ότι αφορά,Μπαρ και Μπατ Μιτζβά. Ο ∆ρ Ντέιβιντ Μάρκους ίδρυσε ενα απο ταπιο παλαιά σχολεία της περιοχής το Μπενέ Μπερίτ και ήτανπαράλληλα και Ραββίνος µέχρι το θάνατο του το 1938.

Η συναγωγή σήµερα βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση.

Συναγωγές στη Τουρκία – Κων/πολη

Συναγωγή Μπέτ Αβραάµ Bet Avraam Sinagogu

∆ίπλα απο τον σταθµό τραίνων του Σίρκετσι η Συναγωγή Μπετ Αβραάµ αποτελεί µια απο τις πιοπαλιές -Σεφαραδίτικη συναγωγες στο κέντρο της Πόλης.Η συναγωγή σήµερα βρίσκεται σε πλήρηλειτουργική κατάσταση, αλλά για να την επισκεφθείτε θα πρέπει να έρθετε σε επαφή µε το γραφείο∆ηµοσίων Σχέσεων της Ραββινείας.

Συναγωγή Μπέτ Ισραέλ Bet İsrael Sinagogu

Βρίσκεται στο ΣΙσλί στην Ευρωπαϊκή πλευρά τηςΠόλης. Χτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1920 και ήρθε στη σηµερινή της µορφή το 1956 καθώςεξυπηρέτησε την µετακίνηση µεγάλων πληθυσµώνεβραϊκής προέλευσης απο την κεντρική ευρώπη σταχρόνια των Ναζί.Αν και βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάστασηαποτελεί την πιο πολυπληθή συναγωγή σήµερα στηνΚων/πολη και για να µπορέσετε να την επισκεφθείτεθα πρέπει να ζητήστε ραντεβού απο την Ραββινεία.

Συναγωγή Μπέτ Νισσίµ Bet Nissim Sinagogu

Βρίσκεται στο Κουζγκουντζούκι και σήµερα έχει υποστεί ανακαίνηση, χτίστηκε το 1840.Αν και βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση πρέπει να ζητήστε ραντεβού απο την Ραββινεία.

Συναγωγή Μπέτ Γιαακόβ Bet Yaakov Sinagogu

Βρίσκεται στο Κουζγκουντζούκι και σήµερα έχει λιγοστόποίµνιο. Έχει χτιστεί το 1878.Αν και βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση πρέπει ναζητήστε ραντεβού απο την Ραββινεία.

Συναγωγή Έτς Αχαίµ Eç Ahayim Sinagogu

Βρίσκεται στο Μεσαχώρι και αποτελεί µια απο τις πιοπροοδευτικές συναγωγές στην Κων/πολη σήµερα. Καταστράφηκεολοκληρωτικά σε πυρκαγία το 1941 και ξαναχτίστηκε εκ βάθρων.

Αν και βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση πρέπει ναζητήστε ραντεβού απο την Ραββινεία.

Συναγωγές στη Τουρκία – Κων/πολη

Συναγωγή Χεµδάτ Ισραέλ Hemdat İsrael Sinagogu

Μια απο τις πιο παλαιές συναγωγές στην Ασιατικήπλευρά της Πόλης στην περιοχή του Χαϋδάρπασα στηΧαλκηδόνα. Με στοιχεία Μπαρόκ και καθαράκεντροευρωπαϊκές επιροές διαθέτει εναν όµορφοεσωτερικό διάκοσµο.

Αν και βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάστασηπρέπει να ζητήστε ραντεβού απο την Ραββινεία.

Συναγωγή Χεσέδ Λε Αβραάµ Heşed Le Avram Sinagogu

Βρίσκεται στο Χάσκοϋ και είναι µια απο τις λίγεςσυναγωγές που είναι ακόµα ενεργή στη περιοχή. Ανοιχτή τις καθηµερινές καθώς και τιςηµέρες που γίνεται προσευχή.Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση

Συναγωγή Ιταλική Haliç Sinagogu

Ιδρήθηκε απο την Ιταλική Εβραϊκή Κοινότητα και τοαρχικό της όνοµα ήταν Καλ Ντε λος Φράγκος. Ηδηµιουργία της τοποθετείται γύρω στα 1820. Το1931 το κτίριο της παλαιάς συναγωγής λόγωέλειψης στατικότητας γκρεµίστηκε και στη θέση τουχτίστηκε το σηµερινό κτίριο.Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση

Συναγωγή Ιταλική İtalyan Sinagogu

Χτίστηκε στα τέλη του 1780. Βρίσκεται στην περιοχή του Κεράτιουκόλπου. Λειτουργεί σε εξαιρετικές περιπτώσεις και ειναι µια απο τιςπαλαιότερες συναγωγές που µπορείτε να βρείτε στην Πόλη.

Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση

Συναγωγή Μααλέµ Maalem Hasköy Sinagogu

Βρίσκεται στην αρχή του Χασκόϊ µια απο τις παλαιέςσυνοικίες πουείχαν αρκετούς Ιουδαίους. Σήµερα είναι στηνουσία η µόνη συναγωγή που λειτουργεί και µπορείτε να τηνεπισκεφθείτε τις καθηµερινές.

Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση

Συναγωγές στη Τουρκία – Κων/πολη

Συναγωγή Μαγιόρ Mayor Sinagogu

Βρίσκεται στην περιοχή του Χασκόϊ στο Πέραν. Ητανενεργή συναγωγή και ιδρύθηκε απο τους Εβραίους πουήρθαν απο την Μαγιόρκα, εξού και το όνοµα Μαγιόρ. Χτίστηκε στα τέλη του 1500.

Βρίσκεται σε αδράνεια.

Συναγωγή Γιαν Μπόλ Yan Bol Sinagogu

Χτίστηκε απο πιστούς που ήρθαν εδώ απο τοΓιανµπόλ της Βουλγαρίας που είχαν ωστόσοΑσκεαζίτικη προέλευση. Είναι ενα άριστοαρχιτεκτονικό δείγµα του 18ου αιώνα.

Αποτελεί µια απο τις παλαιότερες συναγωγές τηςκατεξοχήν εβραϊκής περιοχής του Μπαλάτ.

Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση αλλά γιανα την επισκεφθείτε θα ήταν καλό να έρθετε σεεπαφή µε την Ραββινεία.

Συναγωγή Νιχωρίου Yeniköy Sinagogu

Χτίστηκε απο τον Αβραάµ Σαλοµόν Καµόντο στα τέλη του 1800 και βρίσκεταιστο Νιχώρι του Βοσπόρου.Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση αλλά για να την επισκεφθείτε θαήταν καλό να έρθετε σε επαφή µε την Ραββινεία.

Συναγωγή Caddebostan Caddebostan Sinagogu

Χτίστηκε το 1953 στην περιχή της Χαλκηδόνας στο Caddebostan. O Αλβέρτος Αρδίττης είναι ο αρχιτέκτονας. Είναι η πιο πολυπληθήςσυναγωγή της Ανατολικής πλευράς αφού συγκεντρώνει πολύ κόσµο.

Αν και βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση πρέπει ναζητήστε ραντεβού απο την Ραββινεία.

Συναγωγές στη Τουρκία – Σµύρνη

Συναγωγή Μπέτ Ισραέλ Bet İsrael Sinagogu

Μια από τις παλαιότερες συναγωγές στην Σµύρνη, άλλωτεαποτελούσε την µεγαλύτερη ενώ στη συνέχεια είχε επιταχθείκατά τη διάρκεια του 1922.

Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση αλλά για νατην επισκεφθείτε θα ήταν καλό να έρθετε σε επαφή µε τηνΡαββινεία.

Συναγωγή Σαάρ Ασαµαγίαν Şar Aşamayan Sinagogu

Η καινούρια συναγωγή της Σµύρνης χτισµένη το 1989 στοκεντρικό Αλσαντζάκ και είναι η µοναδική ορθόδοξη συναγωγήστη χώρα.

Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση αλλά για νατην επισκεφθείτε θα ήταν καλό να έρθετε σε επαφή µε τηνΡαββινεία.

Συναγωγές στη Τουρκία – Άγκυρα

Συναγωγή Σαµάνπαζαρί Samanpazarı Sinagogu

H συναγωγή της Άγκυρας χτισµένη το 1930 µε απλήβαλκανική τεχνοτροπία.Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση αλλά για νατην επισκεφθείτε θα ήταν καλό να έρθετε σε επαφή µε τηνΡαββινεία.

Συναγωγές στη Τουρκία – Προύσσα

Συναγωγή Γκερούς Geruş Sinagogu

Χτισµένη το 1894 στο κέντρο της Προύσσας.Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση αλλά για νατην επισκεφθείτε θα ήταν καλό να έρθετε σε επαφή µε τηνΡαββινεία.

Συναγωγή Μαγιόρ Mayor Sinagogu

Χτισµένη το 1890 στη ΠρούσαΒρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση αλλά για νατην επισκεφθείτε θα ήταν καλό να έρθετε σε επαφή µε τηνΡαββινεία.

Συναγωγές στη Τουρκία – Πριγκηπονήσια

Συναγωγή Πριγκήπου Büyükada Sinagogu

Η εν λειτουργία συναγωγή στη Πρίγκηπο αποπερατώθηκε το 1942 καισήµερα έχει το µεγαλύτερο ποίµνιο στα Πριγκηπονήσια.

Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση αλλά για να την επισκεφθείτε θαήταν καλό να έρθετε σε επαφή µε την Ραββινεία.

Συναγωγή Χάλκης Heybeliada Sinagogu

Χτίστηκε το 1953 και είναι η µεγαλύτερη από τις συναγωγέςστα Πριγκηπονήσια.

Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση αλλά για νατην επισκεφθείτε θα ήταν καλό να έρθετε σε επαφή µε τηνΡαββινεία.

Συναγωγή Αντιγόνης Burgazada Sinagogu

Στο κέντρο του νησιού αποτελεί µια µικρή συναγωγή χτισµένη το1961 και σήµερα έχει περίπου 40 άτοµα σαν ποίµνιο.Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση αλλά για νατην επισκεφθείτε θα ήταν καλό να έρθετε σε επαφή µε τηνΡαββινεία.

εκπαίδευση

Εκπαίδευση / εκκλησιαστικάΣήµερα στην Κων/πολη λειτουργούν 21Συναγωγές, εκ των οποίων οι 10 σε τακτική βάση.Οι πιο πολλές απο αυτές είναι σε µέτρια κατάστασηκαι χρειάζονται ανακατασκευή. Πιο µεγάλη σεχωρητικότητα είναι η Συναγωγή Μπετ Ισραέλ στοΣισλί. Η Νεβέ Σαλόµ αποτελεί µια απο τις πιογνωστές συναγωγές αφού ήταν µια απο αυτές πουεπλήγησαν στις τροµοκρατικές επιθέσεις τουΝοεµβρίου 2003 απο την Αλ Κάιντα.Υπάρχουν 15 Σχολεία µε καθαρά Ιουδαϊκήεκπαίδευση καθώς και το περίφηµο Ατς ΧαϊµΝοσοκοµείο/Γηροκοµείο στην Εβραϊκή συνοικίαΜπαλάτ στην ευρύτερη περιοχή του Φαναρίου.Αρχιραββίνος είναι ο Ισαάκ Χαλέβα

ΝεκροταφείαΣήµερα στην Τουρκία υπάρχουν οκτώ νεκροταφεία:

Κων/πολη :Ουλούς, Μεσάχωρο, Κίλυος(Χιλή), Χάσκιοϊ, Βαγλάρµπασι, και το Ασκεναζίτικο νεκροταφείο του Ουλούς.

Σµύρνη:Εβραϊκό Νεκροταφείο Σµύρνης

Προύσσα:Εβραϊκό Νεκροταφείο Προύσσας

ΆγκυραΚοινοτικό Νεκροταφείο της Εβραϊκής κοινότητας

Συναγωγές στη Τουρκία – Πριγκηπονήσια

Συναγωγή Πριγκήπου Büyükada Sinagogu

Η εν λειτουργία συναγωγή στη Πρίγκηπο αποπερατώθηκε το 1942 καισήµερα έχει το µεγαλύτερο ποίµνιο στα Πριγκηπονήσια.

Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση αλλά για να την επισκεφθείτε θαήταν καλό να έρθετε σε επαφή µε την Ραββινεία.

Συναγωγή Χάλκης Heybeliada Sinagogu

Χτίστηκε το 1953 και είναι η µεγαλύτερη από τις συναγωγέςστα Πριγκηπονήσια.

Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση αλλά για νατην επισκεφθείτε θα ήταν καλό να έρθετε σε επαφή µε τηνΡαββινεία.

Συναγωγή Αντιγόνης Burgazada Sinagogu

Στο κέντρο του νησιού αποτελεί µια µικρή συναγωγή χτισµένη το1961 και σήµερα έχει περίπου 40 άτοµα σαν ποίµνιο.Βρίσκεται σε πλήρη λειτουργική κατάσταση αλλά για νατην επισκεφθείτε θα ήταν καλό να έρθετε σε επαφή µε τηνΡαββινεία.

∆ιοίκηση

Η Εβραίκή Μειονότητα της Τουρκίας είναι επίσηµα αναγνωρισµένηαπό τη Συνθήκη της Λωζάνης σαν Εθνική Μειονότητα και έτσιαπολαµβάνει δικαιωµάτων βάση των συµβάσεων που έχειυπογράψει η Τουρκική ∆ηµοκρατία.Σηµερινός Ραββίνος είναι ο Ισαάκ Χαλέβα.

∆ιευθύνσεις Συνδέσεις

Προτάσεις για ιστοσελίδες

Αρχιραβινεία ΤουρκίαςΕφηµερίδα ΣΑΛΌΜ

Πόρταλ ΣεβιβόνΕβραϊκό Μουσείο Πόλης

Ένωση Εβραϊκών Κοινοτήτων ΤουρκίαςΕβραϊκή Κοινότητα

http://www.musevicemaati.com/http://www.salom.com.tr/http://www.sevivon.comhttp://www.muze500.comhttp://www.turkyahudileri.comhttp://www.turkishjews.com

Αρχιραβινεία ΤουρκίαςYemenici aptül latif sok no:23 : 0212 2938794 φαξ: 0212 3523559 Beyoğlu / İstanbul

יהדות טורקיה זור יהדות טורקיה היא אחת הקהילות היהודיות העתיקות והמשפיעות ביותר בא

כבר בימי . שני אזורים שטורקיה מהווה חלק מהן, הבלקן ובאזור המזרח התיכוןשרידי . הבית השני התיישבו יהודים באסיה הקטנה ויש על כך עדויות היסטוריות

בירתה של ממלכת לידיה , ס נמצאו בעיר סרדיס" לפנה4-בית כנסת מהמאה ה שמה של סרדיס היה . הקדומה "Sfard" , המוזכרת בספר עובדיה " ספרד"אולי

א�ר , וגלת יר��לם, עד צרפת, �נענים-ה�ה לבני י�ראל א�ר -וגלת החל: " שנאמרבתקופה הביזנטית הייתה באסייה ). א"כ', א:מקור)את ערי ה�גב , �ספרד יר��

.הקטנה ובארצות הבלקן קהילה יהודית רומניוטים אשר הגיע מארץ ישראל הם היו . מאנית הזמינה את היהודים שגורשו מספרד ומפורטוגל'האימפריה העות

התרבות והרפואה של , שנה לגורם דומיננטי ומכריע בחיי המסחר300במשך - בארץ ישראל וסלוניקי -צפת , איזמיר, איסטנבול: ארבע ערים באימפריה. המדינה

300,000 מנתה יהדות ספרד 1900בשנת . היו למרכזה של יהדות ספרד, ביווןלארצות המזרח התיכון ולארץ , ליבשת אמריקה: רובם היגרו למדינות העולם. נפש

בתי 23פעילים במדינה . יהודים] 1[26,000היום הקהילה היהודית מונה . ישראללקהילה היהודית באיסטנבול בית ספר יסודי ועל יסודי . באיסטנבול 16מהם , כנסת

. בית ספר יסודי -ובאיזמיר בן , אברבנאל, בכר, בין משפחות יהודי טורקיה ניתן למצוא את משפחות גמליאל

רובם עלו לארץ ישראל -רוב יהדות טורקיה היגרה מהמדינה . ועוד) בן בסט(בשט . וחלקם היגרו למדינות אירופה וצפון אמריקה 20-במחצית השנייה של המאה ה

ראש מכון שטראוס עמיאל להכשרת רבנים לקהילות יהודיות , אליהו בירנבויםהיהודים במדינה : " כי2008מדווח בשבועון מקור ראשון בספטמבר , בתפוצות דרישות ביטחון גבוהות בכניסה . חוששים לביטחונם" חילונית-המוסלמית , הטורקית

תופעה שהחמירה לאחר שני -משרדי הרבנות ובניני הקהילה , לבתי כנסתאין יהודי , מחשש לביטחונם. שבאיסטנבול" נוה שלום"הפיגועים בבית הכנסת

. השפהטורקיה נוהגים לשוחח בשפתם הלדינו ורק זקני הקהילה עדיין שומרים על

מאנית 'בימי האימפריה העות

בית . מאנית ' לשלטון העות1324הוקם בעיר בורסה אשר עברה בשנת " עץ חיים", בית הכנסת הראשון בטורקיה. נפש140למרות שהקהילה היהודית במקום מונה רק , כנסת הקיים עד היום

לא לסרב לכניסת יהודים או לגרום להם "פרסם הצהרה ובה הוא בקש ממושלי האימפריה , הסולטאן באיזיט השני הוא העניק לפליטים רשות להתיישב בתחומי האימפריה והעניק להם ". אלא לקבל אותם בסבר פנים יפות, קשיים

בין השאר . פליטים אלה סייעו לקידומה של המדינה. איזמיר ואדנה, ואכן הם באו לאיסטנבול. מאנית'אזרחות עות. באיסטנבול 1493דוד ושמואל איבן נחמיאס יסדו את בית הדפוס בשנת . הקימו את בית הדפוס הראשון במדינה

אתם קוראים לפרננדו : "הסולטאן הטורקי הכריז על העדר התבונה של פרננדו השני מלך ספרד, לפי סיפור עממיהיהודים פיתחו יוזמות !". האך בגרשו את היהודים הוא הופך את המדינה שלו לענייה ואת שלנו לעשיר, מלך חכםלא מעט בזכות יוצאי ספרד שגם הם עברו לגור בערי הנמל האגן , הרחיבו את המסחר עם ארצות אחרות, עיסקיות

רופה התנהל רק על ידי השליטים הטורקיים לא סמכו על נאמנות הנוצרים וכך המסחר עם ארצות אי. ההים התיכון.יהודים

, היום עיר הבירה-סראייבו , איסטנבול: מאנית היו בערים אלו'הקהילות היהודיות העיקריות ברחבי האימפריה העות , העיר השנייה בגודלה ביוון ומערי הנמל החשובות שבה-סלוניקי , והעיר הגדולה ביותר במדינת בוסניה והרצגובינה

, ירושלים וצפת בארץ ישראל, ניקופוליס ביוון , ליד הגבול עם יוון ובולגריה-אדירנה בחלק האירופאי של טורקיה טוקט , במצרים ובפנים טורקיה באנטוליה בבורסה העיר , דמשק בסוריה (Tokat) הקהילה באיזמיר הוקמה . ואמסיה

כי בזכותם מספר על תרומת היהודים שהגיעו מספרד לגודל האוכלוסייה ניתן ללמוד מעובדה. מאוחר יותר ובכך הייתה למרכז היהודי הגדול 3,000- ל 200- ובצפת מ1,500- ל 70-המשפחות היהודיות בירושלים עלה מ

! בתי כנסת 44 נפש עם 30,000ובאיסנבול היית הקהילה של . משפחות500בדמשק היו . בארץ

יהדות טורקיה

בעת החדשה

. התיכוןהייתה הקהילה היהודית בטורקיה אחת מן הקהילות הפורחות ביותר במזרח , 17- וה 16-בין המאות ה -חלקם הגיעו למשרות ולעמדות בכירות בחצר הסולטאן , יהודים30,000-בקונסטנטינופול בלבד התגוררו קרוב ל

שלושתם -דונה גרציה וסלומון אבו יעיש , דוגמאות לכך הם דון יוסף נשיא. יועצים ופקידי ממשל, בנקאים, רופאיםהם היו בעלי השפעה רבה בחוגי השלטון . והגיעו לתהילה בטורקיה, שחזרו ליהדות, נוצרים חדשים פורטוגזיים

ואף קיבלו תוארי דוכסות מהסולטאן , מאני'העות .אלה . ויהודים רבים שחיו בתחומיה חוו חילופי שלטון ונתינות, במלחמת העולם הראשונה נחלה טורקיה מפלה

ואלה שחיו באזור המזרח התיכון השונים עברו למנדט , שבטריטוריות באזור הבלקן הפכו לנתיני המדינות השכנותבמהלך . עברה למנדט לידי בריטניה, מאנית'שהייתה חלק מהאיפריה העות, ארץ ישראל. של בריטניה או צרפת

ובכך ניצלו אלפי היהודים ששהו בה , מלחמת העולם השנייה שמרה טורקיה על נייטרליות .-בסך הכול עלו לישראל כ . עלו רובם של יהודי טורקיה לארץ ישראל , וגם לפניה, עם הקמת של מדינת ישראל

. יהודים17,400-כיום יש בטורקיה כ . יהודים55,500, לדוגמה , כך; ליהודים בערים שונות בטורקיה היו מנהגים שונים במקצת , בהיותה של טורקיה מדינה גדולה יחסית

על אף היותם חלק מיהדות טורקיה , יהודי העיר אורפה מכונים אורפלים והם מהווים עדה נפרדת .

‘’Εβραϊσµός στην Τουρκία’’/ ©®2011 gmt Ελληνική Μειονότητα Τουρκία (webportal)Αρχισυνταξία: Ελένη ΙωάννουΣυνεργασία: ∆όµνα Κουγιουµτζόγλου, ∆ανιήλ Εµφιετζογλου, Μάνος Χρηστίδης, Ανδριαννή Αραµπατζή, Ματίνα Χακοέλ και Ισαάκ Καράσσο.(ana metinci: Elen İoanuKooperatif :Domna Kuyumcoğlu, Daniyil Emfieçoğlu, Mano Hristidis, Adriani Arabacis, Matina Hakoel, İsak Karaşo)Butün hakkları saklıdır.İstanbul Yahudi ve Müsevi Birliğine, İHLAS Ajans, Neve Şalom Sinagogu ana resmi sitesi ve İstanbul Emniyet Mudürlupu teşekkür ederiz)

[email protected][email protected]

- To παρόν αποτελεί ένθετο αφιερωµένο στην παρουσία της έτερης Μειονότηταςστην Τουρκία. Τα στοιχεία αποτελούν έγκυρα µέχρι και τις 01/05/2011 όποτε ξεκίνησεκαι η συλλογή στοιχείων

יהדות טורקיה

www.omogeneia-konstantinoupoli.comΕλληνισµός στη Τουρκία χτές|σήµερα|αύριο


Top Related