Download - Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
1/109
Kafa travması
Prof. Dr. Kamil Karaali
Akdeniz Üniversitesi
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
2/109
Kafa travması
• Özellikle genç erişkin ve çocuklarda önemli birölüm ve sakat kalma nedeni
• 15-24 yaşlarda en sık
• Erkeklerde 2-3 kat daha fazla
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
3/109
Kafa travması
• Görüntüleme
– hasarın derecesini belirleme
– hangi tedavinin yapılacağına karar verme
• Hızlı ve etkin olmalı
• BT
– Akut kanama
– Kırıklar
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
4/109
BT
• Beyazlar : Kanama
•Siyahlar : Enfarkt
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
5/109
BT
• Hangi durumlarda akut kanama BT’ de
hiperdens olmayabilir??
– Şiddetli anemi (Hb < 8-10 g/dl )
– DIC
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
6/109
BT
• BT hangi durumlarda yetersiz kalabilir?
•Bazı kanamalar – İnfratemporal bölge
– Subfrontal bölge
– Posterior fossa
• Diffüz aksonal / vasküler zedelenme
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
7/109
BT
• Kafa travmalı olguda aşağıdaki bulgular var iseBT’ nin pozitif çıkma olasılığı yüksektir
• Kusma, şiddetli baş ağrısı • Nöbet
• 60 yaş üstü olgular
• Alkol ya da ilaç intoksikasyonu
• Boyun travması
• Pıhtılaşma bozukluğu
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
8/109
Direkt grafiler?
• Kafa travmalı olguların değerlendirilmesindeyerleri çok sınırılı
• BT’de kesit düzlemine paralel yerleşimli kırıkhatları gözden kaçabilir
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
9/109
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
10/109
Anjiyografi?
• Diseksiyon
• Psödoanevrizma
• AV fistül
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
11/109
MRG
• Diffüz aksonal zedelenme (DAI)
•Diffüz vasküler zedelenme
• Subdural hemorajiler (öz. İzodens / kronik)
• Subaraknoid kanamalar (FLAIR)
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
12/109
Kafa travması
• Primer hasar: Darbe alındığı andaki zedelenme
– Kontüzyonlar
– Hematomlar (parankimal, epidural, subdural)
– Aksonal ve vasküler hasarlar
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
13/109
Kafa travması
• Sekonder hasar: İntrakranyal basınç artışı,serebral ödem, enfeksiyon, hipoksi ve enfarktgibi travma sonrasında gelişen ikincilpatolojiler
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
14/109
Epidural hematom
• İç tabula ile dura arası boşluğa olan kanama
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
15/109
Epidural hematom
• En sık neden temporal kemik kırıklarıdır ( % 90)Buna bağlı olarak a.meningea media ya da venyırtılır ve epidural mesafeye kanar
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
16/109
Epidural hematom
• Çocuklarda kafatası elastiktir bu nedenlekırık olmadan da epidural hematom gelişebilir
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
17/109
Epidural hematom
• Kanama, dış bakıda epidural mesafede koyukırmızı jöle şeklindedir
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
18/109
Epidural hematom
• Kanama, genelde yavaş olur ve travma zamanıile klinik kötüleşme arasında belli bir süre(lucid interval) geçer
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
19/109
Epidural hematom
• Posterior fossada genelde venöz sinüs yırtıklarısonucu gelişir ve tentorium komşuluklarındaizlenir
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
20/109
Epidural hematom
• BT görüntüleri:
– Konveks şekil tipiktir
– Akut dönemde içkesiminde düşükdansiteli alanlar olabilir
(swirl sign)
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
21/109
Epidural hematom
• BT görüntüleri:
– Sütürleri geçmez
– Kronikleştikçe dansitesidüşer, konkav hale
geçebilir
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
22/109
Epidural hematom
• BT görüntüleri:
– Venöz epiduralhematomlar çocuklardasık olup kırık eşliketmeyebilir
www.med.wayne.edu
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
23/109
Epidural hematom
• MRG görüntüleri
– T1 intensitesi subakut
dönemde en parlaktır
– Çok erken dönemde T2
belirgin hipointens
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
24/109
Epidural hematom
• A. meningea media ile v. meningea media
arası fistül
• A. meningea media psödöanevrizması
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
25/109
Subdural hematom
• Pia/araknoid membran ile dura arasındakiboşluğa olan kanamadır
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
26/109
Subdural hematom
• Travmaya bağlı olarak subdural mesafedekiköprü venlerinin yırtılması sonucu gelişir. Buvenler komşu venöz sinüse nispeten sabittir,
travmada beynin hareketine eşlik edemezler
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
27/109
Subdural hematom
• Basit tipinde eşlik eden parankim hasarıyoktur
• Komplike tipte ise beyin parankimi de
hasarlanmıştır
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
28/109
Subdural hematom
• Komplike tipte mortalite oranları oldukçayüksektir ( % 35-50)
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
29/109
Subdural hematom
• Travma anından itibaren semptomatik olanlarakut
• 3 gün – 3 hafta arası : Subakut
•3 haftadan sonra : Kronik
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
30/109
Subdural hematom
• Yaşlı hastalarda minör kafa travmalarındansonra subdural kanama gelişebilir ve büyükboyutlara ulaşıncaya kadar farkedilmeyebilir.
• Atrofi
• Gergin venler
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
31/109
Subdural hematom
• BT görünümü:
– Konkav
– Hiperdens
– Sütürleri geçebilir
. . .
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
32/109
Subdural hematom
• BT görünümü:
– “Swirl” sign
Emerg Med J doi:10.1136/emj.2010.104596
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
33/109
Subdural hematom
• BT görünümü:
– Kronikleştikçeseviyelenmeler
oluşur
– Şekli konveks-elipsoid olabilir
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
34/109
Tanınız nedir?
• 68y, E, başağrısı, hareketlerde yavaşlama
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
35/109
Subdural hematom
• İzodens subdural hematomları, özelliklebilateral ise BT’ de atlamak son derece
kolaydır
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
36/109
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
37/109
Subdural hematom
• Bilateral izodens subdural hematom
• Sulkuslar hastanın yaşına göre nasıl????
• Korteks beyaz cevher sınırı normal yerde midaha mı içeride????
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
38/109
Tanınız nedir?
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
39/109
Subdural hematom
• Bilateral izodens subdural hematom
• Kontrast madde ile kuşku giderilebilir
• Gereğinde MRG yapılabilir
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
40/109
Subdural hematom
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
41/109
MRG
SDH
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
42/109
Subdural hematom
• Bir bebek / çocukta değişen evrelerde SDH“dövülmüş çocuk / çocuk istismarı” bulgusuolabilir
http://www.radiologyassistant.nl/en/43c63c41ef792
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
43/109
Subdural hematom
http://www.radiologyassistant.nl/en/43c63c41ef792
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
44/109
Subdural higroma
• Subdural mesafeye BOS ile aynı görünümdesıvı birikimidir
• Akut travmada araknoid membran yırtıklarısonucu
• Subdural hematomların çözülmesinden sonra
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
45/109
Subdural higroma
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
46/109
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
47/109
Hemorajik kontüzyon
• Frontal lobların inferior anterior ve lateralyüzeyleri
• Temporal loblar
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
48/109
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
49/109
Hemorajik kontüzyon
• Erken dönemde hemoraji belirgin olmayabilirbu nedenle saptanmaları birkaç günlükdönemde daha kolaydır
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
50/109
Hemorajik kontüzyon
• Parankim içinde kan-sıvı seviyesi hasarlıparankim içine kanamadan kaynaklanır vekötü prognoz göstergesidir
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
51/109
Kup-Kontr kup lezyon
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
52/109
Kup-Kontr kup lezyon
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
53/109
Penetran yaralanmalar
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
54/109
Penetran yaralanmalar
http://scienceblogs.com/neurophilosophy/2008/05/unusual_penetrating_brain_injuries.php
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
55/109
Penetran yaralanmalar
• BT bulguları
– Kemik hasarı
– Metalik yabancı cisim, fragmanlar
– Kanama (epidural, subdural, SAK)
– Hemorajik trakt
– Hava
– Vasküler hasar ( iskemi, enfarkt, rüptür,diseksiyon..)
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
56/109
Penetran yaralanmalar
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
57/109
Penetran yaralanmalar
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
58/109
Subaraknoid kanama
• Araknoid ve pia arası mesafeye kanama
• % 50 -70’ i anevrizma rüptürü sonucu
• Diğer nedenler
– Travma
– Hemorajik tümör
– AVM
– Kanama diatezleri
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
59/109
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
60/109
Subaraknoid kanama
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
61/109
Soru 1
• Bu görünüme hangi nedenyol açmış olabilir?
• A) SAK
• B) Leptomenenjit
• C) Leptomeningeal
karsinomatöz
• D) Oksijen tedavisi
• E) Tümü
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
62/109
Soru 1
• Bu görünüme hangi nedenyol açmış olabilir?
• A) SAK
• B) Leptomenenjit
• C) Leptomeningeal
karsinomatöz
• D) Oksijen tedavisi
• E) Tümü
Subaraknoid kanama
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
63/109
Subaraknoid kanama
• MRG’ de FLAIR sekanslar SAK için idealdir
• Hiperakut döneme dikkat !! Saptanmayabilir
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
64/109
Subaraknoid kanama
• Bu görünümün ayrıcı tanısındaleptomeningeal patolojiler ( özellikle menenjitve malign süreçler) vardır
Subaraknoid kanama
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
65/109
Subaraknoid kanama
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
66/109
Diffüz aksonal zedelenme
• Kafa travmalarında, özellikle araç içi trafikkazalarında koma ve ağır prognoz açısından enönemli patoloji
• Rotasyon ve akselerasyon/deselerasyona bağlıbir zedelenme türü
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
67/109
Diffüz aksonal zedelenme
• Beynin değişik yoğunluktakibölgelerihızlanma/yavaşlama anında
değişik hızlarda hareket eder
• Bu esnada aksonlarda
gerilme ve buna bağlızedelenme gerçekleşir
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
68/109
Diffüz aksonal zedelenme
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
69/109
Diffüz aksonal zedelenme
• En sık etkilenen yerler
– Gri/beyaz cevher bileşkesi
– Korpus kallozum (en sık splenium)
– Beyin sapı (kötü prognoz) “Duret hemoraji”
– İnternal kapsül
– Sperior serebellar pedinkül
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
70/109
Diffüz aksonal zedelenme
• BT lezyonları göstermede yeterince duyarlıdeğildir
• Lezyonların büyük kısmı hemorajik değildir
• MRG’ de özellikle gradient eko T2 sekanslar( veya SWI gibi duyarlılık ağırlıklı sekanslar) enhassas yöntemlerdir
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
71/109
Diffüz aksonal zedelenme
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
72/109
Diffüz aksonal zedelenme
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
73/109
Diffüz aksonal zedelenme
• SWI görüntüler gradient ekodan daha hassasolabilir
AJNR Am J Neuroradiol 29:9 –17 Jan 2008
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
74/109
Diffüz aksonal zedelenme
http://www.neurographics.org/2/1/1/5.shtml
Serebral mikrohemorajiler
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
75/109
Serebral mikrohemorajiler
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
76/109
Subkortikal zedelenme
Aşağıdaki bölgelerde yerleşen“Diffüz Aksonal Zedelenme”
• Beyin sapı
• Bazal ganglionlar / talamus
• Üçüncü ventrikül komşuluğu parankim
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
77/109
Kafa travması
• Sekonder hasar: İntrakranyal basınç artışı,serebral ödem, enfeksiyon, hipoksi ve enfarkt
gibi travma sonrasında gelişen ikincilpatolojiler
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
78/109
Herniasyonlar
• Parankimal yapılar kafatsı gibi rijid bir alandasınırlı
• Ödem ya da kitle lezyonları nedeni ile
parankimal yapıların olması gerekenkompartmandan diğerine geçmesi herniasyonolarak adlandırılır
• Parankimal ve vasküler hasar ile sonuçlanır
l
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
79/109
Herniasyonlar
SUBFALSİN ( a)
TRANSTENTORİAL
Unilateral=Unkal ( b )
Bilateral=Aşağı=santral ( c)
DİĞER
External ( d )
Tonsiller ( e )
bf l h
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
80/109
Subfalsin herniasyon
• En sık görülen tip
• Singulat girus, falks serebri altından karşıyaherniye olur
• Karşı ventrikül kompresyonu
• Orta hatta şift
S bf l i h i
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
81/109
Subfalsin herniasyon
• Karşı ventrikül foramen Monro obstrüksiyonunedeni ile sonradan genişleyebilir
• Anterior serebral arter kompresyonları nedeniile bu sulama alanında enfarktlar gelişebilir
S bf l i h i
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
82/109
Subfalsin herniasyon
T i l h i
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
83/109
Transtentorial herniasyon
• İkinci en sık herniasyon tipi
• Unilateral (unkal) tipinde medial temporal lob
suprasellar sisterne doğru yer değiştirir
• Daha ileri dönemde quadrigeminal sistern veserebellopontin sistern silinebilir
Transtentorial (unkal) herniasyon
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
84/109
Transtentorial (unkal) herniasyon
T t t i l h i
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
85/109
Transtentorial herniasyon
• Posterior serebral arter kompresyonu,sekonder enfarktlar
• Mezensefalonda kanamalar ( Duret)
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
86/109
A d t t i l h i
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
87/109
Asendan tentorial herniasyon
• Serebellum incisuradan yukarı herniyedir
T ill h i
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
88/109
Tonsiller herniasyon
• Serebellar tonsiller foramen magnumhattından aşağı uzanır ( > 5 mm)
S 2
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
89/109
Soru 2
• Patoloji nerede?
• A) kemik yapı
• B) vasküler yapı
• C) Müsküler yapı
• D) Parankim
•E) Cilt altı doku
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
90/109
Di k i l
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
91/109
Diseksiyonlar
Diseksiyonlar
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
92/109
Diseksiyonlar
• Arter duvar yapılarında ayrışma ve intramuralkanama
• Travma sonrası intrakranyal ya daekstrakranyal arterlerde gelişebilir
• Ekstrakranyal diseksiyonda nörolojik defisitlergenelde geç gelişir
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
93/109
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
94/109
Diseksiyonlar
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
95/109
Diseksiyonlar
• İntrakranyal arterlerde de künt ya da penetrantravmalara bağlı olarak gelişebilir
• Supraklinoid karotid arterde en sık
• Orta ve anterior serebral arterlere uzanabilir
Diseksiyonlar
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
96/109
Diseksiyonlar
• İntrakranyal diseksiyonun mortaltesi çokyüksektir
• SAK’ a yol açabilir
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
97/109
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
98/109
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
99/109
Tanınız nedir?
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
100/109
Tanınız nedir?
• A) Normal
• B) Dekolman
• C) Diseksiyon
• D) Fistül
• E) biraz ağır birsoru oldu bu
Tanınız nedir?
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
101/109
Tanınız nedir?
• A) Normal
• B) Dekolman
• C) Diseksiyon
• D) Fistül
• E) biraz ağır birsoru oldu bu
Tanınız nedir?
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
102/109
• A) Normal
• B) Dekolman
• C) Diseksiyon
• D) Fistül
• E) Enfeksiyon
Tanınız nedir?
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
103/109
• A) Normal
• B) Dekolman
• C) Diseksiyon
• D) Fistül
• E) Enfeksiyon
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
104/109
Kavernöz sinüs
ICA
SPS
IPS
İnternal jugular ven
Eksternal jugular ven
Posterior fasial ven
Ana fasial vein
İnferior kavernöz sinus arter
Pterygoid pleksus
Superior oftalmik ven
Meningohipofizyal trunkus
Angular ven
İnferior oftalmik ven
Fattahi: J Craniofac Surg,14(2).March 2003.240-246.
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
105/109
KKF’ler arterial beslenmesine göre 4 tipe ayrılır• Direkt-
-Tip A, yüksek akımlı, ICA’dan direkt
beslenme• İndirekt –dural- yavaş akımlı
-Tip B: ICA’nın dural dallarından
-Tip C: ECA’nın dural dallarından-Tip D: miks tip hem ICA hem ECA’nın
dural dallarından
Karotikokavernöz fistül
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
106/109
Karotikokavernöz fistül
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
107/109
R
KS
SOV
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
108/109
R
Angular V
SOV
Intercavernous baglantılar
SOV
-
8/17/2019 Kafa Travması, Sunum, Kamil Karaali
109/109
• Sabrınıza teşekkürler……………