KEUZEHULPTOOLS IN HOOFD-HALS KANKER – WAAR, WANNEER EN VOOR WIE? MARIJE JF PETERSEN ([email protected]) ARTS-ONDERZOEKER, HOOFD-HALS ONCOLOGIE EN CHIRURGIE
INHOUD SESSIE
• Gezamenlijke besluitvorming
• Keuzehulptools
• Larynxcarcinoom
• Hoe de 1e wereldoorlog had kunnen worden voorkomen bij juiste besluitvorming
• Sneak preview keuzehulptool larynx
KEUZES IN DE ZORG
ARTS geeft informatie
Samen nemen ze een besluit
PATIENT Overweegt opties
VOORBEELDEN KEUZEHULPTOOLS
VOORDELEN KEUZEHULPTOOL
>> Meer kennis >> Betere inschatting van risico’s >> Minder keuzeconflict
Patiënten veranderden vaak hun mening
Stacey et al, Cochrane Database Syst Rev, 2014
WAAROM EN WANNEER KEUZEHULPTOOL?
• Niet altijd 1 ‘beste’ behandeling
• Bewijs niet altijd eenduidig
• Iedere patient is anders en maakt andere
keuze’s
Stacey et al, Cochrane Database Syst Rev, 2014
GEVORDERD STROTTENHOOFDKANKER
GEVORDERD STROTTENHOOFDKANKER
• 700 nieuwe patiënten/jaar waarvan 125 gevorderd stadium
• Mannen > vrouwen
• 5-jaars overleving 40-50%
• 3 gebieden: glottis, supraglottis en subglottis
BEHANDELING GEVORDERD STROTTENHOOFDKANKER
Dep VA affairs, NEJM, 1991 Forastiere et al, NEJM, 2003
HAD DE 1E WERELD OORLOG KUNNEN WORDEN VOORKOMEN BIJ DE JUISTE BESLISSING?
OPEREREN, BESTRALEN EN MET OF ZONDER CHEMO?
• Keuze’s beginnen bij goede voorlichting
• Fitzgerald: ‘Pre-operative counseling was considered inadequate by laryngectomees and/or their carers’
• Tot 40% géén counseling ontvangen
Fitzgerald et al, Pre-operative counseling for laryngectomy patients: a systematic review, 2015, Head and Neck
KEUZES ARTS VERSUS PATIËNT
• Afwegingen zeer anders
• McNeil, NEJM 1981 • ‘Survival is not their only consideration’
• Laccourreye, 2014 • Adequate risico perceptie leidt tot andere keuzes in de behandeling
ONTWIKKELING KEUZEHULPTOOL
METHODE
• Literatuur onderzoek • 1438 hits
• Interview artsen (Hoofd-hals chirurgie, Radiotherapie en Medische Oncologie) over voorlichting
• Video’s artsen • Video’s patiënten
• Pilot versie ahv IPDAS criteria
DE HOOFD-HALS CHIRURG AAN HET WOORD
EVALUATIE PILOTVERSIE
• Interview patiënten • N=15, status na TL, CRT, RT • 2 vrouwen, leeftijd 49-77 jaar • ‘Thinking out loud’ • Gestructureerde vragenlijst
• Getranscribeerd + uitgewerkt ahv beslisboom
RESULTATEN INTERVIEWS PILOT VERSIE
Positief
• Beter visueel beeld
• Meer inzicht in voor en nadelen
Verbeterpunten
• Minder tekst
• Duidelijkere lay-out
TWEEDE VERSIE KEUZEHULPTOOL
27
30
31
32
33
EVALUATIE TOOL
EVALUATIE TOOL
• Vergelijking huidige voorlichting met voorlichting waarbij patiënten keuzehulptool krijgen
• Keuzehulptool wordt pas gegeven na OON
• Geen vervanging van huidige voorlichting maar ‘extraatje’
• Gestandaardiseerde vragenlijsten: - Decision conflict scale - Control Preference scale - Shared Decision making scale (ook voor arts) - Kennistest
Degner, 1997 Rodenburg-Vandenbussche, 2015 O'Connor, 1995
TOEKOMST
• Indien positieve evaluatie keuzehulptool ook in andere klinieken implementeren
• Wordt inmiddels vertaald in het Engels
• De tool zal (indien noodzakelijk) jaarlijks worden vernieuwd en verfijnd
• Nu aan de slag met een tool voor oropharynx tumoren!
CONCLUDEREND
• Keuze’s maken begint bij goede voorlichting, keuzehulptools kunnen hierbij ondersteunen
• Positieve resultaten keuzehulptools voor andere ziektebeelden
• Strijd tussen KNO-artsen had mogelijk een oorlog kunnen voorkomen..
• Keuzehulptool voor larynxcarcinoom in ontwikkeling
• Hoop voor de toekomst: betere gezamenlijke besluitvorming
MET DANK AAN
Antoni van Leeuwenhoek • A.J. Timmermans • O. Hamming-Vrieze • A. Al-Mamgani • J.P. De Boer • M.M. Stuiver • Prof. F.J.M Hilgers • Prof. M.W.M. Van den Brekel
• Alle patiënten die hebben meegewerkt aan het onderzoek
MAASTRO Clinic • A. Berlanga • D. Rijkels • F. Hoebers • Prof. P. Lambin
UMC Utrecht • B.M. Tijink • Prof. R. De Bree
VRAGEN?
Bedankt voor de aandacht!