Download - KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri
![Page 1: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/1.jpg)
KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri
Dr. Nazif ELALDI
Cumhuriyet Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Klinik Mikrobiyoloji ve
Enfeksiyon Hastalıkları, Sivas
![Page 2: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/2.jpg)
•Modern yoğun bakım tekniklerine rağmen VHA’lar
önemli mortalite nedeni !!!
•Hastalara ait enfekte doku veya vücut sıvılarına
temas ile bulaş var
•Literatürde önemli sayıda hastane kaynaklı olgu var
•Hasta yakınları ve sağlık personeli korunması önemli
•VHA olgularında;
-Hasta yönetimi eksiksiz yapılmalı
-İzolasyon önlemleri eksiksiz alınmalı
![Page 3: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/3.jpg)
•Bir indeks KKHA olgusunu takiben 5 nozokomiyal sağlık personeli olgusu, 2 sağlık personeli EKSİTUS
•İlk hasta bir ameliyat hemşiresi, indeks olgunun kan ve vücut salgıları ile
temasa ilaveten, ölmeden önce hastaya ağızdan-ağıza resüsitasyon yapmış
(eksitus);
•İkinci hasta bir anestezist, indeks olguyu ölmeden önce intübe etmiş
(yaşıyor);
Dubai Rashid Hastanesi Epidemisi (1979)
Suleiman MN, et al. Lancet 1980; 2: 939-41
![Page 4: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/4.jpg)
•Üçüncü hasta bir tercüman, indeks olgu ile temas öyküsü yok,
sadece hasta ile aynı ortamda bulunmuş (yaşıyor);
•Dördüncü hasta bir öğrenci hemşire, indeks olgu ile direkt teması
var, olgunun ölmesini takiben morga gönderilmeden önce örtülerle
sarıp hazırlamış (eksitus);
•Beşinci hasta bir doktor, indeks olgu ile direkt temas etmiş (yaşıyor).
Dubai Rashid Hastanesi Epidemisi (1979)
Suleiman MN, et al. Lancet 1980; 2: 939-41
![Page 5: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/5.jpg)
•Bir indeks KKHA olgusunu takiben 7 nozokomiyal sağlık personeli olgusu
•İndeks olgu ile birlikte 1 sağlık personeli EKSİTUS
•Epidemi bariyer önlemleri ile durdurulmuş
Tygerberg Hastanesi Epidemisi (1984)
van Eeden PJ, et al. S Afr Med J. 1985 Nov 9;68(10):711-7
![Page 6: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/6.jpg)
•İlk hasta bir doktor, hasta ile teması yok, sadece hastanın
bulunduğu odayı ziyaret etmiş, (eksitus)
•İkinci hasta altı hemşireden ilki, servis sorumlusu, indeks
olgu ile teması yok, (yaşıyor)
•İkinci hemşire indeks olgu ile temas etmiş, eline iğne
batmış, (yaşıyor)
•Üçüncü hemşire indeks olgu ile temas etmiş, eline iğne
batmış, (yaşıyor)
Tygerberg Hastanesi Epidemisi (1984)
van Eeden PJ, et al. S Afr Med J. 1985 Nov 9;68(10):711-7
![Page 7: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/7.jpg)
•Dördüncü hemşire indeks olgu ile temas etmiş, (yaşıyor)
•Beşinci hemşire indeks olgu ile temas etmemiş, sadece
hastanın bulunduğu odanın açıldığı koridorda görev yapmış,
hasta odasına girmemiş, indeks olguya ait atık torbası ile
temas etmiş, (yaşıyor)
•Altıncı hemşire, indeks olguya ilaveten nozokomiyal
olguların hepsi ile temas etmiş, eline iğne batmış, (yaşıyor)
Tygerberg Hastanesi Epidemisi (1984)
van Eeden PJ, et al. S Afr Med J. 1985 Nov 9;68(10):711-7
![Page 8: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/8.jpg)
- 3’ ü iğne batması toplam 9 yaralanma saptanmış 3’
ünde KKHA gelişmiş
- İğne batmasının yarattığı morbidite 3/9 (%33)
- 46 hemorrajik hasta teması saptanmış 4’ ünde KKHA
gelişmiş
- İnfektivite oranı 4/46 (%8.7)
- Toplam 459 KKHA hastası ile temas öyküsü saptanmış
- Yaklaşık infektivite oranı 7/459 (%1.5)
TYGERBERG HASTANESİ EPİDEMİSİ (1984)Tygerberg Hastanesi Epidemisi (1984)
![Page 9: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/9.jpg)
• KKHA vaka tanımlarına uyan hastalar için
uygun hasta odaları hazırlanmalı
• KKHA konusunda, hastane çalışanlarının
eğitimi ve enfeksiyon kontrolü için bir ekip
oluşturulmalı
• Uygun yerlere uyarıcı levha asılmalı
• Ziyaretçilerin hasta ile teması önlenmeli,
gerekirse kontrollü ziyarete izin verilmeli
Hastane Yönetiminin Görevleri*
* Sağlık Bakanlığı 23.07.2004 tarihli genelgeKırım-Kongo Kanamalı Ateşinde Vaka Yönetimi ve İzolasyon Önlemleri
![Page 10: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/10.jpg)
• Evrensel korunma önlemleri için gerekli
olan malzemeler (eldiven, maske, gözlük,
önlük vb.) eksiksiz olarak tedarik edilmeli
• Hasta odalarının, malzemelerin ve hastaya
ait dışkı, idrar ve vücut sıvılarının uygun
dezenfeksiyon ve atılımı sağlanmalı
HASTANELERİN YAPMASI GEREKEN ÇALIŞMALAR (2)
* Sağlık Bakanlığı 23.07.2004 tarihli genelgeKırım-Kongo Kanamalı Ateşinde Vaka Yönetimi ve İzolasyon Önlemleri
Hastane Yönetiminin Görevleri (2)
![Page 11: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/11.jpg)
• Hastaların, gerek hastane içi gerekse
hastane dışı nakillerinde gerekli önlemler
alınmalı
• Hastalıktan ölenler, usulüne uygun olarak
yıkanmalı, kefenlenmeli ve durumdan il
sağlık müdürlükleri haberdar edilmeli
HASTANELERİN YAPMASI GEREKEN ÇALIŞMALAR (3)
* Sağlık Bakanlığı 23.07.2004 tarihli genelgeKırım-Kongo Kanamalı Ateşinde Vaka Yönetimi ve İzolasyon Önlemleri
Hastane Yönetiminin Görevleri (3)
![Page 12: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/12.jpg)
KKHA İzolasyon
• Hastalar izolasyon odalarına alınmalı• Anteroom (hol?) olmalı• İzolasyon odası yoksa
– Tuvaletli tek oda• Koğuşsa uzak bir köşe• Ya da diğer sağlık işlemlerinden ayrı
bir bölme– Havalandırma olmamalı– Etrafında güvenlik oluşturulmalı
![Page 13: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/14.jpg)
Anteroom’da Olması Gerekenler
-Rutin hasta bakımında gerekli olan;– Önlük– Maske– Eldiven
-El yıkama için lavabo-Dezenfeksiyon için gerekli solüsyonlar-İlaçlar (acil ilaçlar, analjezik,antb. vs)-Test için ağzı kapaklı tüpler
![Page 15: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/15.jpg)
• CDC Evrensel önlemleri geliştirdi (1987) • HICPAC, ABD’ de uygulamaya başladı
(1995) • Hastalara ait
- Kan
- Vücut sıvıları (semen, vajinal sekresyonlar, BOS v.b.)
- Dokular potansiyel infeksiyöz
Evrensel Önlemler
![Page 16: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/16.jpg)
Bariyer Önlemleri
– El yıkama– Eldiven giyme– Maske takma– Gözlük (invaziv
işlemde)
– Koruyucu giysi– İğne uçları ve kesici
alet güvenliği– Yüzey, çarşaf vb
temizliği– İnvaziv işlemler
azaltılmalı
![Page 17: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/17.jpg)
-Mümkünse disposable malzemeler kullanılmalı - Enfekte atıklar ve tekrar kullanılmayacak olan
malzemeler yakılarak imha edilmeli-Dezenfeksiyon işlemlerinde; -Günlük çamaşır suyu çözeltileri
-Gulataraldehid (%2) -Sabun
-Deterjanlar
-Su kullanılabilir -CCHFV için etkililer
Dezenfeksiyon 1
![Page 18: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/18.jpg)
-Antiseptik olarak;-Korhekzidin veya iyot bileşikleri de kullanılabilir
-Ellerin dekontaminasyonunda; -Klorhekzidinli % 70’lik izopropil alkol kullanılabilir
Dezenfeksiyon 2
![Page 19: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/19.jpg)
-Çamaşır suyundan dezenfeksiyon amacıyla çözelti hazırlamak için;
-%5 klor içeren hazır çamaşır suyundan;
-1/10 (%0.5) (1 birim % 5’lik çmşr suyu, 9 birim su)
-1/100 (%0.05) (1 birim % 5'lik çmşr suyu 99 birim su)
-Çözeltiler günlük olarak hazırlanıp kullanılmalı
Dezenfeksiyon 3
![Page 20: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/20.jpg)
-1/10 (%0.5)’ luk Çamaşır suyu;
-Hasta nakli yapılan araçlar
-Hastaya ait vücut sıvıları, idrar ve dışkı
-Cesetlerin yıkanmasından sonra ceset
dezenfeksiyonunda kullanılmalı
-Çözeltinin gözlere ve deriye teması önlenmeli
Dezenfeksiyon 4
![Page 21: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/21.jpg)
-1/100 (%0.05)’ lük Çamaşır suyu;
-Yüzeylerin
-Tıbbi malzemelerin
-Hastaya ait malzemelerin (yatak vs.)
-Tekrar kullanılabilen malzemelerin (elbise, eldiven, çizme, termometre, steteskop vb.)
dezenfeksiyonunda kullanılmalı
Dezenfeksiyon 5
![Page 22: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/22.jpg)
-Otoklav
-Kaynatma (20 dk) (uygun malzemeler)
Sterilizasyon
![Page 23: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/23.jpg)
Koruyucu giysi
• Hastaya bakım veren tüm sağlık personeli
• Hastanın atıkları ve giysilerini temizleyen personel
• Hastanın testlerini yapan lab. personeli
• Tıbbi atık personeli
• Cenazeyle uğraşanlar
• Aile üyeleri
![Page 24: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/24.jpg)
• Hastalara ait sekresyon, çıkartılar ve diğer vücut
sıvıları atılmadan önce mutlaka 1/10’ luk klor içeren
çamaşır çözeltisi ile en az 5 dk muamele edilmeli
• Hastaların ve personelin kullandığı disposable
çamaşır, çarşaf, önlük ve eldiven gibi materyeller
çift torbaya konmalı, dışarıdaki torba dezenfekte
edilmeli
• Hastalara kullanılan kateter vb gibi tıbbi aletler
dezenfektan içeren sert plastik kutulara konmalı,
kutunun dışı dezenfekte edilmeli
![Page 25: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/25.jpg)
Enfekte Materyale Temas Varsa (1)
• Kaza ile iğne batması söz konusu olursa;-O bölgeye % 70’lik alkol 20-30 saniye uygulanır-Sonra sabunlu su ile yıkanır -Hızlı akan su altında 20-30 saniye kadar tutulur
• Hastanın kan ve vücut sıvılarına temas olması halinde; -O bölge sabunlu su ile iyice yıkanır
• Göze enfekte materyel sıçramışsa; -Göz temiz su ile iyice yıkanır
![Page 26: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/26.jpg)
•İnfekte kan ve doku teması varsa;
-Ateş ve diğer belirtiler yönünden üç hafta
takip
-Ateş günde iki defa ölçülmeli
-Ateş 38,3°C veya üzerinde ise Tedavi?
•Şüpheli veya doğrulanmış olgu ile
temas sonrasında ribavirin proflaksisi
uygulanabilir
4 x 0.5 gr/ 7gün oral
Enfekte Materyale Temas Varsa (2)
![Page 27: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/27.jpg)
•Laboratuvar personeli uyarılmalı
•Personel evrensel önlemlere uymalı
•Tanı amacıyla kan ve doku örnekleri
alınırken ve laboratuvara yollanırken
korunma önlemleri alınmalı
•Mümkünse testler güvenlik kabinleri içinde
yapılmalı (Güvenlik seviyesi II)
•Serumlar etrafa sıçratılmamalı
Laboratuvar Önlemleri (1)
![Page 28: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/28.jpg)
•Test serumları işlemden önce Triton (R) X-100
ile muamele edilmeli
•Kan yaymaları tespit edilmişse zararsız
•Rutin testler otomatize sistemler ile yapılmalı
•Rutin dezenfeksiyon işlemleri uygulanmalı
Laboratuvar Önlemleri (2)
![Page 29: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/29.jpg)
•Hasta öldüğünde temas en aza indirilmeli
•Cenazeyi hazırlayacak olan kişi koruyucu önlemler
(plastik önlük, kalın eldiven, maske, gözlük vb.) almalı
•Ceset yıkandıktan sonra 1/10'luk çamaşır suyu çözeltisi
ile spreylenmeli, varsa ceset torbasına konarak
kapatılmalı ve 1/10'luk çamaşır suyu çözeltisi ile tekrar
spreylenmeli
Cenazelerin Hazırlanması ve Gömülmesinde Yaklaşım (1)
![Page 30: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/30.jpg)
•Ceset torbası yoksa, iki katlı pamuklu bir bez ile sarılmalı ve
1/10'luk çamaşır suyu çözeltisi ile tekrar muamele edilmeli,
plastik bir malzeme ile sarılmalı, tabutlanmalı, mühürlenmeli
•Cenazeleri taşıyanlara da gerekli koruyucu önlemler
aldırılmalı
•Tabutun açılmasına müsaade edilmemeli
•Yapılanların gerekçesi vefat eden kişinin yakınlarına
anlatılmalı
•Mezarın derinliği en az 2 metre olmalı ve cenazeler tabutla
gömülmeli
Cenazelerin Hazırlanması ve Gömülmesinde Yaklaşım (2)
![Page 31: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/31.jpg)
Sahada Alınması Gereken Önlemler (1)
•Kene olan alanlardan kaçınmalı
•Kaçınılamıyorsa belli aralıklarla vücut kene varlığı için
kontrol edilmeli
•Kene yapışmış ise varsa penset ile yavaşça çıkarılmalı,
yoksa eldiven ile bir kerede çıkartılmalı
•Piknikten dönüldüğünde vücut kontrol edilmeli
![Page 32: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/32.jpg)
Sahada Alınması Gereken Önlemler (2)
•Sahada çizme giyilmeli
•Pantolon paçaları çorap içine alınmalı
•Belirli aralıklarla hayvanlar akarisitlerle ilaçlanmalı
• Repellentler (böcek kaçırıcı ilaçlar), insan ve
hayvanlarda deriye sürülebilen maddeler
•Sahada insektisit uygulamaları
•Biyolojik yöntemler
![Page 33: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/33.jpg)
•CCHFV’ ye karşı fare beyninden izole edilen
virusun formalin ile inaktivasyonuyla elde
edilmiş bir aşı var
•Doğu Avrupa’da (Bulgaristan) kullanılmış
olmasına rağmen etkinliği ve emniyeti
tartışmalı
KKHA Aşısı ?
![Page 34: KKHA Korunma ve Kontrol İlkeleri](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062217/568145dc550346895db2ded4/html5/thumbnails/34.jpg)
Teşekkürler