Kleinschalige Vergisting
in Vlaanderen
2e Vlaams Vergisterforum – 19/09/2012
Lies Bamelis Greet Ghekiere
Jonathan De Mey
Bedrijfsvoorstelling
Bedrijfsvoorstelling
Ieperseweg 87, 8800 Rumbeke - Beitem
• Innovatief en duurzaam agrarisch ondernemen
• Onderzoek en advies in land- en tuinbouw
• Praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek
→ eigen vergistingsinstallatie (31 kWel)
• Degelijk advies en professionele oplossingen
• Analyses op water, plant, bodem en mest
• Innovatie (energie, water, aquacultuur, groene grondstoffen)
• Zorg voor milieu en landschap, aandacht voor buur en burger
Vergisting
Onopgelost afbreekbaar organisch materiaal(polymeren)
Eiwitten Koolhydraten Vetten
Aminozuren, suikers Hogere vetzuren, alcoholen
Intermediaire producten (butyraat, propionaat,…)
Waterstof, koolstofdioxide
Acetaat
Methaan,koolstofdioxide
Hydrolyse
Acetogenese
Methanogenese
Acidogenese
Onopgelost afbreekbaar organisch materiaal(polymeren)
Eiwitten Koolhydraten Vetten
Onopgelost afbreekbaar organisch materiaal(polymeren)
Eiwitten Koolhydraten Vetten
Aminozuren, suikers Langketige vetzuren
Intermediaire producten (butyraat, propionaat, alcoholen , …)
Waterstof, koolstofdioxide
Acetaat
Methaan,koolstofdioxide
Hydrolyse
Acetogenese
Methanogenese
Condities : - Anaëroob- Mesofiel (35 – 37°C) of
thermofiel (50 – 55°C)- HRT : 30 – 70 dagen- Stabiele voeding vereist
Output vergister : - Biogas (50 – 75 % CH4)
Naar WKK -> Electr. + Warmte
- Digestaat (± input)- Output = continu- Nutriënten : IN = OUT
Tendens
Bron: Biogas-E, 2011. Voortgangsrapport 2011 Anaerobe vergisting in Vlaanderen.
° Vergisting in kader van mestverwerking (66%) of afvalverwerking° Schaalvergroting
In agrarisch gebied installaties tot 60 000 ton/j
Tendens
Huidige “pijnpunten” grote installaties Gebrek betaalbare biomassatromen & logistiek Ruimtelijke ordening Aansluiting op elektriciteitsnet Arbeidsintensiteit & administratieve last
Daardoor meer vraag naar kleinere installatie welke geïntegreerd kunnen worden in het (landbouw)bedrijf
Aantal installaties in Vlaanderen, in werking of in opbouw gedurende de laatste 3 jaar (Voortgangsrapport 2011, Biogas-e vzw)
Tendens
Schaalvergroting => Relatieve kostenbesparing
° Lagere investeringskost /kWe geïnstalleerd vermogen° Lagere werkingskosten /kWhe° Betere positie op de biomassa-markt voor levering biomassa
Biolectric: 9.500 €/kWeMicroferm: 6.130 €/kWePortaferm: 15.000 €/kWe
Eder et al, BOKU, 2010
Wanneer kleinschalige vergisting?
Drijfveer: zelf voorzien in de energievraag van het bedrijf+ 0,19 €/kWh versus + 0,05 €/kWh
Voordelen maximaliseren door: - Zoveel mogelijk gebruik van eigen biomassa- Eenvoudig concept – weinig arbeid
Kleinschalige landbouwvergisters
Rendabiliteit kleinschalige landbouwvergisters
Case per case – aanpak + volledige kosten / baten in kaart brengen !
- Beschikbare (mest)opslag - Afzet mogelijkheden digestaat
(scheider, …)- Hoge actuele kosten elektriciteit- Energieprofiel (piekverbruik vs continu
verbruik)- Nuttige toepassing warmte binnen
bedrijf- …
Stand van ZakenSinds 2009 – 2010 diverse commerciële (demo)installaties:
Naam KWe Substraat
DU Portaferm 10 – 20 Mest
DU Enbea Bots 40 –> 190 Diverse ook met hoge DS-gehalte
DU Bebra 60 – 100 – 150 -190 Mest
DU Smack Eucolino 18 – 36 – 55 - 75 Diverse
DU Consentis CON2 Tot 75 Mest
VS Avatar Energy 13 -> 130 Mest
UK Marches Biogas 12 -> 500 Diverse
Nl HoSt Microferm 62 Mest (runderen)
Be Biolectric 10 (en groter) Mest
Be Greenwatt 100 Oogstresten
Piloot / 1e installaties
Portaferm (DU)
Bebra (DU)
Enbea Bots (DU)Consentis CON2 (DU)
Piloot / 1e installatiesSmack – Eucolino (DU)
Avatar Energy (VS)
Host – Microferm (NL)
Marches Biogas (UK)
Greenwatt (BE)
Stand van ZakenBiolectric (BE) • Enkel mest
• Max 64 000 kWhe / jaar• Terugdraaiende teller
Opvolging 2 installatie in praktijk:• Elektriciteitsproductie• Warmtebenutting: vergister ↔ eigen gebruik
warm water• Nodige arbeidsinzet• Staalname digestaat & mest: bemestingswaarde• 1 jaar: 2012-2013
Johan Hollevoet, Diksmuide Patrick Devreese, Gistel
Biogaspotentieel van biomassa
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
m³
bio
gas/t
on
vers
mate
riaal
Energiegewassen
Afval
Groenteafval
Aandachtspunten
DIGESTAAT• Opslag
• Niet onder de stalrooster (stalklimaat)• Indien externe opslag niet aanwezig -> impact op
rendabiliteit• Meststof : minder geur & efficiënter• Micro-vergister:
• Geen toevoeging van co-stromen -> kost afzet digestaat = kost afzet ruwe mest
• Pocket-vergister: • indien co-vergisting energie-gewassen ->
verhoogde nutriënten afzet (N & P)
AandachtspuntenWETGEVEND KADER1. Milieuvergunning2. Erkenning eindproduct
Input VLACO 1069 light (afzet in
Vlaanderen)
FOD (bij afzet bij
derden= handel)
bemerkingen
Energiegewassen Neen Neen Ja
Bedrijfseigen mest Neen Ja (VLM) bij derden
Ja Want mest wordt verwerkt.
Bedrijfseigen dierlijk OBA
Neen Ja (VLM en OVAM) bij
derden
Ja Melkproducten: onmiddellijk te
verwerkenBedrijfseigen plantaardig OBA
Neen Neen Ja
Extern plantaardig OBA Ja Neen Ja Beperkte lijst stromen
Slibs ja Neen ja FAVV: bacteriologie
Extern dierlijk OBA WORDT NIET TOEGELATEN IN POCKETVERGISTER
Aandachtspunten
RISICOANALYSE• Geen ontploffing, wel brandbaar• Opletten met methaan en zwavel• Opletten met schuimvorming en waterlopen• Digestaatopslag niet onder roosters (best extern onder
gaskap)• Opmengen met mest : aparte analyse en code
DIGESTAAT SCHEIDING• Dikke fractie mest als strooisel. Dikke fractie digestaat?• Scheiding wordt belangrijk, zeker naar fosfornorm• Eventueel centrifuge bij biologieën : letten op
hygiënisatie• Mobiele scheider? Probleem van opslag
Aandachtspunten
FISCALITEIT • Forfait : wordt als landbouw beschouwd indien
stroomproductie voor eigen gebruik. Zoniet < 5580 € extra omzet
• Opletten verlies VLIF-steun (volledig bedrijf)• Aparte vennootschap is mogelijk aangewezen• Synergie op vennootschap en verhuur aan
melkveebedrijf? • Vraag eerst advies!BOUWKUNDIG – hoe bouwen?• Traditionele stal (kelder 2m diep)• Stal met ondiepe kelder (1m)• Stal met volle vloer• Stal met volle vloer + mestput
RekentoolsOnline rekenblad Pocketvergisting o.b.v. mest
www.enerpedia.be → Simulatie
terugverdientijd→ Kleine vergisters op
mest
Rekentools
Uitgebreide tool met landspecifieke templates
- Nadruk op landbouw covergisting- Keuze in biomassa- Verschillende subsidiekaders- Vooraf geïntegreerde parameters - Aanpasbare templates – up to date- Gratis ter beschikking op www.bioenergyfarm.eu - Afschrijvingen, exploitatie, …- Vier scenario’s (stroom, wkk, opwerking, injectie)
Resultaat = uitgebreide haalbaarheidsstudie
Rekentools
Rekenblad Pocketvergisting o.b.v. mest en eventuele co-stromen
- Toevoer verschillende voedingsstromen- Volledige investeringsanalyse (incl. systemen voor
warmtegebruik, digestaat opslag, …) - In kaart brengen verschillende opties voor verwerking
digestaat met bijhorende onkosten (MAP 4, …)- Verschillende afschrijvingstermijnen voor roterende &
vaste delen- Gedetailleerde opsomming exploitatiekosten- Jaarlijkse slijtage motor (daling efficiëntie) in rekening
gebracht- …
Resultaat = bedrijfsspecifieke KBA
Innovatie projecten
Doel: optimale conversie van biomassastromen naar
energie ‘Evaluatie verschillende conversieprocessen Benchmarking stimulerende en belemmerende elementen
in beleidskader verschillende NWE regio’s ‘Ontwikkeling regionale strategiën voor valorisatie
biomassa stromen Looptijd: 2011 – 2015 Financiering: EU-INTERREG IV.B. + Vlaamse overheden
INTERREG – ARBOR (Accelerating Renewable Energies through valorization of Biogenic Organic Raw Materials)
Hoofdpartners Vlaanderen
Ind. co-partner VlaanderenAanvullende stuurgroep
Innovatie projecten
Haalbaarheidsstudies kleinschalige vergisting op “andere biomassastromen” (witloofwortels, slibs, …)
Case-studies: - Vergisting op landbouwschaal- Vergisting op huisschaal
- Inventarisatie mogelijke biomassastromen- ontwikkeling piloten rond energetische
valorisatie oogstresten
Innovatie projecten
Demonstratie project inzake rationeel energieverbruik – Vergisting op boerderijschaal
- Doel: vergisting bedrijfseigen biomassa stromen met volledige integratie in het landbouwbedrijf
- Looptijd : 2012 - 2015- Financiering : Vlaams Energie Agentschap (VEA)- Hoofdaanvrager : IVACO cvba- Partners:
Conclusie
TROEVEN KLEINSCHALIGE VERGISTING:- Bijdrage doelstelling hernieuwbare energie (20 20 20)- Heeft potentieel te besparen op :
- Drukken energiefactuur- Uitsparen fossiele energie
- Veel minder NIMBY dan grootschalige vergisters- Veel minder administratie dan grootschalige vergisters
(geen externe stromen)- Merendeel inputstromen in eigen handen => onafhankelijk
van de marktprijs
MAAR REKEN JE NIET RIJK!! REKENTOOLS
Contact
Lies [email protected] 14 08 58
Greet [email protected] 0499 56 59 77
Jonathan De [email protected] 0476 50 92 53