Koncepcja zarządzania energią
na przykładzie Miasta Bydgoszczy
– członka Energie Cités
Tomasz Bońdos
Koordynator Zespołu ds. Zarządzania Energią
URZĄD MIASTA BYDGOSZCZY
tel.: (52) 58 58 664
email: [email protected]łotów 12 października 2017 r.
Zarządzanie energią a regulacje prawne
Obowiązki gminy w tym zakresie regulują następujące akty prawne:
➢ Ustawa o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. (tekst jednolity z
dnia 09.10.2017 r. Dz. U. poz. 1875)
➢ Ustawa Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r. (tekst jednolity z
dnia 06.02.2017 r. Dz. U. poz. 220);
oraz krajowe dokumenty strategiczne:
➢ Polityka energetyczna Polski do 2025 r. przyjęta przez Radę Ministrów
4stycznia 2005 r.
➢ Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej (EEAP) 2007
ogłoszony przez Ministerstwo Gospodarki w czerwcu 2007 r.
➢ Opracowanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest spójne z polityką Polski
i wynika z Założeń Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki
Niskoemisyjnej, przyjętych przez Radę Ministrów 16 sierpnia 2011r
Zadania publiczne gminy w dziedzinie energetyki
zostały określone w art. 18 ust. 1 prawa energetycznego:
Do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną,
ciepło i paliwa gazowe należy:
1) planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię
elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy;
2) planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się
na terenie gminy;
3) finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych znajdujących
się na terenie gminy;
4) planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację
zużycia energii i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie
energii na obszarze gminy.
Utworzenie Zespołu ds.
Zarządzania Energią
➢ W 2013 roku utworzono jednoosobowe
stanowisko Energetyka Miejskiego
➢ W 2016 roku utworzono Zespół ds.
Zarządzania Energią, w którym obecnie
pracuje 6 osób
5
Zespół ds. Zarządzania Energią koordynuje realizację:
➢ Planu Ochrony Klimatu i Adaptacji do Skutków Zmian Klimatu
(POKASZK)
➢ raportowania działań realizacji SEAP
➢ opracowania Bilansu Klimatycznego
➢ opracowania Inwentaryzacji Gazów Cieplarnianych
➢ opracowania Planów Gospodarki Niskoemisyjnej
➢ zobowiązań płynących z przystąpieniem Miasta Bydgoszczy
do „Porozumienia między Burmistrzami”
➢ projektów zwiększających udział energii odnawialnej
w bilansie energetycznym Miasta
➢ plan zaopatrzenia w Miasta w ciepło, energię, elektryczną i
paliwa gazowe
6
Ponadto ZZE podejmuje działania zmierzające do oszczędności w zakresie
zużycia energii w sektorze publicznym miasta Bydgoszczy poprzez:
➢ organizowanie przetargów na grupowy zakup energii elektrycznej
oraz paliwa gazowego dla Bydgoskiej Grupy Zakupowej, którą
tworzy Miasto Bydgoszcz oraz gminy Stowarzyszenia Metropolia
Bydgoszcz.
➢ Zawieranie umów na dostawę ciepła, energii elektrycznej i gazu
➢ analizowanie zapotrzebowania placówek gminnych w media, w celu
prawidłowego doboru taryfy optymalizacji zużycia
➢ monitorowanie temperatur wewnętrznych w budynkach publicznych
oraz temperatur zewnętrznych
➢ udział Miasta w unijnych i międzynarodowych programach i
projektach z zakresu efektywnego wykorzystania energii, wody oraz
ochrony środowiska
➢ rozpowszechnianie dobrych praktyk, informacji na temat
wdrażanych zadań i projektów
Bydgoska Grupa Zakupowa
dostawy energii elektrycznej
Okres dostawLiczba
zamawiającychWolumen MWh Ilość PPE
01.03.2012-28.02.2013 10 26 494 1 441
01.03.2013-28.02.2014 8 23 903 1 161
01.03.2014-28.02.2015 11 47 668 2 296
01.03.2015-29.02.2016 13 70 713 2 974
01.03.2016-30.06.2017 17 136 011 3 076
01.07.2017-30.06.2018 20 108 439 3 332
8
Dotychczas przeprowadzono 6 przetargów na zakup energii
elektrycznej w ramach Bydgoskiej Grupy Zakupowej.
Bydgoska Grupa Zakupowa
dostawy energii elektrycznej – oszczędności
Oszczędności na zakupie energii elektrycznej liczone
w stosunku do cennika lokalnego dostawcy na przestrzeni
6 lat (od początku uczestniczenia w grupie zakupowej)
➢ uzyskane przez Miasto Bydgoszcz i jednostki
organizacyjne to ponad 14,5 mln zł brutto
➢ uzyskane przez Miasto i uczestniczące w grupie
podmioty Miasta to niemal 55,0 mln zł brutto.
9
Bydgoska Grupa Zakupowa
dostawy energii elektrycznej – oszczędności
Oszczędności Grupy w poszczególnych latach
Okres dostawOszczędności brutto
[zł]
01.03.2012-28.02.2013 1.294.608
01.03.2013-28.02.2014 2.789.771
01.03.2014-28.02.2015 7.044.987
01.03.2015-29.02.2016 10.092.029
01.03.2016-30.06.2017 24.665.688
01.07.2017-30.06.2018 22.085.474
10
L.p. Zamawiający
Ilośćpunktów
poboru
Szacowane zużycie [kWh]
Koszt zakupu gazu ziemnego (z wyłączeniem dystrybucji)
zł brutto
Oszczędność względem standardowego cennika
Cennik PGNiGObrót Detaliczny
Przetarg na 2017/18 r
zł brutto %
Bydgoska Grupa Zakupowa (BEZ GMIN)
136 64 087 611 7 424 219,18 6 965 909,34 458 309,84 6,17%
1 Miasto Bydgoszcz 94 9 691 676 1 148 480,63 1 075 035,46 73 445,17 6,39%
2Wielospecjalistyczny Szpital Miejski im. Dr. Emila Warmińskiego SPZOZ
1 680 096 80 201,17 75 755,07 4 446,10 5,54%
3Szpital Uniwersytecki nr 2 im. Dr. Jana Biziela w Bydgoszczy
1 9 523 127 1 096 600,83 1 021 949,96 74 650,87 6,81%
4Administracja Domów Miejskich "ADM" Sp. z o.o.
19 2 011 378 240 018,10 226 490,34 13 527,76 5,64%
5Bydgoskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z o.o.
3 1 597 081 189 501,64 177 896,93 11 604,71 6,12%
6Komunalne Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Spółka z o.o. w Bydgoszczy
15 7 678 646 908 967,15 849 228,88 59 738,27 6,57%
7Kujawsko-Pomorskie Centrum Pulmonologii
1 5 060 567 585 861,46 543 063,20 42 798,26 7,31%
8Bydgoski Park Przemysłowo Technologiczny Sp. z o.o.
1 1 762 249 212 619,55 197 310,03 15 309,52 7,20%
9Szpital Uniwersytecki nr 1 im. Dr. Antoniego Jurasza
1 26 082 791 2 961 968,65 2 799 179,47 162 789,18 5,50%
11
Bydgoska Grupa Zakupowa
dostawy gazu ziemnego – oszczędności 2017/2018
➢ koszt inwestycji UM: 38 000 zł
➢ koszt etatu oraz narzędzi pracy: 55 tyś zł/rok
➢ 210 budynków w gestii Miasta
➢ możliwość sterowania 90 budynkami (budynki oświaty - obecnie)
➢ wkrótce + 50 budynków (budynki użyteczności publicznej)
= docelowo ok. 140 budynków
➢ pozostałe 70 budynków nie jest ogrzewane z sieci miejskiej – brak
możliwości sterowania za pomocą aplikacji
➢ obniżenie temperatury w godzinach pracy o ok. 1-2°C
➢ poza godzinami pracy obniżenie temperatury o 6°C
12
Baza Zarządzania Ciepłem
Planowane oszczędności w budynkach oświaty -
około 10% planu ok. 1,4 mln zł
Przykład oszczędności cieplnej dla 46 obiektów UM
1 kwartał 2016 /2017 r.
13
porównanie sprzedaży , dla 46 szt. obiektów UM grupy objętych
obniżeniami temperatur , dla 1-ego kwartału 2016 r. i 2017 r.
Działanie pilotażowe mające na celu optymalizacje ogrzewania
budynków publicznych poprzez dostosowanie temperatury
w budynkach do grafików użytkowania placówek.
Dyrektorzy placówek
Wydział Edukacji i Sportu
Inspektor w Zespole ds. Zarządzania Energią
nadzorujący realizacje grafików
KPEC
Dolina nocna 16°C
Zapotrzebowanie szczytowe 23°C
Zmniejszczenie nastaw
Podczas weekendów 16-17°C
Baza Zarządzania Ciepłem
Cechy systemu Bazy Zarządzania Energią
➢ system ma monitorować miasto w zakresie zużycia energii, emisji
➢ poprzez bieżący monitoring kosztów energii system ma pomóc
w planowaniu budżetu
➢ docelowo system ma integrować inne aplikacje miejskie związane z
danymi wykorzystywanymi do zarządzania energią (np. systemy księgowe,
żeby uniknąć powielania wprowadzania danych do wielu systemów)
➢ system powinien również umożliwiać monitorowanie realizacji i raportowanie
realizowanych programów typu PGN, można w to włączyć powietrze
➢ system powinien obsługiwać również interfejs GIS-owy - dane przestrzenne,
wybór obiektów na mapie, wizualizacje itp.
➢ system ma być docelowo elementem Smart City, jedną z jego
podstawowych platform
Cechy systemu Bazy Zarządzania Energią
➢ system ma być otwartą platformą, którą łatwo poszerzyć o dodatkowe
elementy i funkcje
➢ system ma być szyną danych i umożliwiać podłączanie nowych
jednostek/użytkowników na zasadzie wejść i wyjść do systemu
➢ system ma importować gotowe pliki wsadowe zawierające dane z faktur
w formatach CSV (energia elektryczna, gaz, ciepło, woda), które mają
wprowadzać do systemu bezpośrednio dostawcy mediów - docelowo
z wszystkimi dostawcami (np. ENEA i KPEC MWiK umożliwiają to już
teraz)
➢ system ma być bazą wszystkich obiektów miejskich - baza energetyczna -
charakterystyka wszystkich obiektów, w tym dane z audytów energetycznych,
zużycia historyczne i bieżące itd.
19
Projekt CEC5 „Demonstracja efektywności energetycznej
i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w
budynkach publicznych"
Centrum Demonstracyjnego Odnawialnych Źródeł Energii na terenie Zespołu Szkół Mechanicznych nr 2 w Bydgoszczy
Budynek spełnia normy domów
pasywnych:
➢ zużycie energii pierwotnej
poniżej 120 kWh/m2
➢ zapotrzebowanie na energię
poniżej 15 kWh/m2 rocznie
➢ 100 ogniw fotowoltaicznych
(moc zainstalowana 10 kW)
➢ turbina wiatrowa o mocy 3,0 kW
➢ pompa ciepła
Przykłady działań inwestycyjnych
20
Termomodernizacja obiektów
oświatowych Miasta Bydgoszczy
➢ 27 budynków do termomodernizacji
➢ dla większości podpisane umowy z wykonawcami
➢ 5 budynków już po termomodernizacji (stan na 06.10.17)
➢ realizacja pozostałych obiektów do października 2018
➢ łączne śr. ograniczenie zużycia energii na poziomie 55,88%
Dofinansowanie wykorzystane w obu konkursach 59 264 271,49
Alokacja dla całego termo ( 13 909 648 euro x 4,3636) 60 696 140,01
Pozostało w alokacji 1 431 868,52
Średni poziom dofinansowania w stosunku do wartości całkowitej projektów
71,24%
Inwestycje w instalacje OZE w Bydgoszczy
II . Budowa mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii na budynkach
publicznych w ramach termomodernizacji (w trakcie realizacji)
➢ Na termomodernizacje bydgoskich szkół i przedszkoli, przy wsparciu
unijnym, w najbliższych latach planowane jest przeznaczenie 102 mln zł
(w tym 60 mln zł dofinansowania). Dzięki tym inwestycjom miasto mniej
wyda na ogrzewanie, a budynki zyskają estetyczne elewacje.
➢ Budowa 12 instalacji
fotowoltaicznych o łącznej mocy
106 kWp na budynkach
oświatowych w Bydgoszczy
➢ Pierwsze instalacje są
w trakcie przekazywania
Inwestycje w instalacje OZE w Bydgoszczy
II . Budowa mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii na budynkach
publicznych w ramach termomodernizacji (w trakcie realizacji)
lp obiekt adres koszt ogółem dof % dof kwoty moc (kWp)
1 Zespół Szkół nr 9 ul. Cicha 59 80412,44 80% 64 329,95 zł 10
2 Gimnazjum nr 24 ul. Kościuszki 37 A 39 901,49 75% 29 926,12 zł 5,2
3 Przedszkole nr 20 ul. Kornela Ujejskiego 70 78297,62 80% 62 638,10 zł 10
4 Przedszkole nr 43 ul. Powalisza 8 52497,21 75% 39 372,91 zł 5,2
5 Zespół Szkół nr 4 ul. Zofii Nałkowskiej 9 42 479,15 75% 31 859,36 zł 5,2
6 Zespół Szkół nr 17 ul. Kapliczna 7 43186,09 85% 36 708,18 zł 5,2
7 Pałac Młodzieży ul. Jagiellońska 27 174829,31 75% 131 121,98 zł 18,15
8 Zespół Szkół Nr 31 Specjalnych ul. Fordońska 17 82202,27 80% 65 761,82 zł 7,29
9 Szkoła Podstawowa Nr 66 ul. Z. Berlinga 3 131154 70% 91 807,80 zł 12,96
10 Zespół Szkół Nr 15 ul. Czerkaska 8 92796,55 75% 69 597,41 zł 9,18
11 Zespół Szkół Nr 23 ul. Nakielska 273 137468,55 75% 103 101,41 zł 15,12
12 Przedszkole Nr 18 ul. Betoniarzy 2 38928,55 70% 27 249,99 zł 2,16
994 153,23 zł 753 475,02 zł 105,66
Inwestycje w instalacje OZE w Bydgoszczy
I . Budowa mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii na budynkach
publicznych w Bydgoszczy w ramach RPO
[konkurs nr RPKP.03.01.00-IZ.00-04-077/16] (realizacja 2018 r.)
➢ Budowa 12 instalacji fotowoltaicznych o łącznej mocy 152 kWp oraz
1 instalacji fototermicznej na budynkach publicznych w Bydgoszczy
➢ Koszt inwestycji 1 068 000,00 zł, poziom dofinansowania 45%
➢ Planowany zwrot inwestycji
5 lat
➢ Roczne oszczędności dla
budżetu Miasta na
poziomie 100 000.00 zł
Inwestycje w instalacje OZE w Bydgoszczy
I . Budowa mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii na budynkach
publicznych w Bydgoszczy w ramach RPO
[konkurs nr RPKP.03.01.00-IZ.00-04-077/16]
lp nazwamoc instalacji
(kWp)
1Szkoła Podstawowa Nr 65 im. Czesława Tańskiego ul. Teodora Duracza 7
9,9
2Szkoła Podstawowa Nr 65 im. Czesława Tańskiego ul. Teodora Duracza 7 (BASEN)
16,5
3 Zespół Szkół Nr 9 9,94 Zespół Szkół Nr 10 9,95 Zespół Szkół Nr 25 9,9
6 Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 4 ul. Stawowa 39 9,9
7 Zespół Szkół Medycznych im. E. Warmińskiego ul. Swarzewska 10 9,9
8Zespół Szkół Samochodowych, ul. Powstańców Wielkopolskich 63
9,9
9 Szkoła Podstawowa Nr 10 - I I – Szkoła, ul. Śląska 7 9,07
10Zespół Szkół Medycznych im. E. Warmińskiego ul. Swarzewska 10 (BASEN)
16,5
11 Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 4 ul. Stawowa 39 ( BASEN) 30,2512 UMB ul. Grudziądzka 9,9
suma 151,52
Inwestycje w instalacje OZE w Bydgoszczy
III . Wdrożenie instalacji odnawialnych źródeł energii na Schronisku dla Zwierząt
w Bydgoszczy w ramach działania 3.1 Wspieranie wytwarzania i dystrybucji
energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych
[Konkurs nr RPKP.03.01.00-IZ.00-04-102/17] (realizacja w 2018 r.)
➢ Koszt inwestycji 558 658,92 zł, poziom dofinansowania 85%
➢ Instalacja powietrzenej pompy ciepła wraz z układem
krótkoterminowego magazynowania energii zasilany z układu ogniw
fotowoltaicznych w układzie off – grid o mocy 21 kWp
➢ Wytyczne w zakresie efektywności
nowobudowanego segmentu Schroniska
zgodne z wytycznymi na 2020 r.
➢ Planowany zwrot inwestycji 2,5 roku
Inwestycje w instalacje OZE w Bydgoszczy
IV . Modernizacja istniejącego źródła ciepła w budynku Kujawsko-Pomorskim
Centrum Edukacji Ekologicznej w Myślęcinku na system biwalentny z OZE
[Konkurs nr RPKP.03.01.00-IZ.00-04-102/17] (realizacja w 2018 r.)
➢ Koszt inwestycji 602 040,62 zł, poziom dofinansowania 85%
➢ Modernizacja węzła cieplnego kotłowania olejowa pod kątem współpracy
z układem pompy ciepła, Montaż instalacji fotowoltaicznej, powietrznej
pompy ciepła termomodernizacja, Montaż instalacji automatyki i sterowania
27
(aktualnie 3% wskaźnik udziału OZE w Bydgoszczy, dane ENEA 2016r.)
Udział OZE w Bydgoszczy wzrośnie o 378,18 kW
Inwestycje w instalacje OZE w Bydgoszczy
Instalacja Odnawialnych Źródeł Energii 2017/2018
lpInwestycja moc (kWp)
1budowa mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii na budynkach publicznych w ramach termomodernizacji (pV)
105,66
2budowa mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii na budynkach publicznych (pV)
151,52
3wdrożenie instalacji odnawialnych źródeł energii na Schronisku dla Zwierząt w Bydgoszczy (pV)
21
4modernizacja istniejącego źródła ciepła w budynku Kujawsko-Pomorskim Centrum Edukacji Ekologicznej w Myślęcinku (pompy ciepła + pV)
2x40 + 20
suma: 378,18
28
Inwestycje w instalacje OZE w Bydgoszczy
Realizacja PGN oraz SEAP
➢ Możliwość systemu monitorowania ww. systemów w ramach
ENERGY@SCHOOL
CitiEnGOV
➢ Ograniczenie emisji GHG na poziomie
➢ Głównym czynnikiem okresu zwrotu inwestycji jest cena energii
elektrycznej
➢ Większość producentów daje gwarancje na sprawność modułów oraz
okres ich pracy na ponad 20 lat.
➢ Światowa tendencja do spadku cen za instalacje PV
➢ Koszty związane z eksploatacja po stronie wykonawcy przez okres
trwałości instalacji (5 lat) – warunek
➢ Projekt pilotażowy w kierunku instalacji OZE na nowych basenach,
halach sportowych oraz budynkach po termomodernizacji.
➢ Ogromne znacznie edukacyjne oraz wizerunkowe dla miasta Miasta
Najważniejsze informacje o projektach
Nazwa projektu: CitiEnGov, Miasta dla dobrego zarządzania energią – CE496
Nazwa programu: Interreg Central Europe 2014-2020
Nazwa osi Priorytetowej w ramach programu: 2. Współpraca w zakresie strategii
niskoemisyjnych w Europie Środkowej.
Nazwa celu szczegółowego: 2.2 Poprawa terytorialnych strategii energetycznych i
polityk mających wpływ na łagodzenie skutków zmian klimatycznych
274 500 Euro budżet dla Miasta Bydgoszczy
85% poziom dofinansowania
Termin realizacji: 1 lipca 2016 r. – 31 maja 2019 r.
Najważniejsze informacje o projektach
Nazwa projektu: ENERGY@SCHOOL, Optymalizacja energii i zmiana
zachowań w szkołach Europy Środkowej – CE744
Nazwa programu: Interreg Central Europe 2014-2020
Nazwa osi Priorytetowej w ramach programu: 2. Współpraca w zakresie strategii
niskoemisyjnych w Europie Środkowej.
Nazwa celu szczegółowego: 2.1 Opracowanie i wdrażanie rozwiązań na rzecz
zwiększenia efektywności energetycznej oraz wykorzystania energii ze źródeł
odnawialnych w infrastrukturze publicznej.
250 308,75 Euro budżet dla Miasta Bydgoszczy
85% poziom dofinansowania
Termin realizacji: 1 lipca 2016 r. – 30 czerwca 2019 r.
Najważniejsze informacje o projektach
Nazwa projektu: mySMARTLife, Inteligentna przemiana miast UE w kierunku
nowej koncepcji inteligentnego życia i gospodarki – 731297
Nazwa programu: Horyzont 2020
Budżet projektu dla Miasta Bydgoszczy ogółem:
123 125 Euro
(dofinansowanie 100%)
Termin realizacji: grudzień 2016 - listopad 2021
Jednym z głównych celów projektu mySMARTLife jest redukcja emisji dwutlenku
węgla w miastach oraz zwiększenie wykorzystania źródeł energii odnawialnej.
W rezultacie podejmowanych działań miasta demonstracyjne mają stać się bardziej
przyjazne dla środowiska.
34
Dziękuję za uwagę
Tomasz Bońdos
Koordynator Zespołu ds. Zarządzania
Energią
URZĄD MIASTA BYDGOSZCZY
tel.: (52) 58 58 664
email: [email protected]