Download - KREW I JEJ SKŁADNIKI
POBIERANIE I PRZECHOWYWANIE KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW ORAZ OTRZYMYWANIE SKŁADNIKÓW
KRWIOPOCHODNYCH
Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa
im. prof. dr hab. Tadeusza Dorobisza we Wrocławiu
lek. med. Małgorzata Styczeń-Korzeniowska
Wrocław, 2020 r.
Donacja krwi pełnej
Wirowanie Koncentrat
krwinek płytkowych
Świeżo mrożone
osocze
Koncentrat krwinek
czerwonych F
rak
cjo
no
wan
ie
Czynniki krzepnięcia
np. cz. VIII i IX
Immunoglobuliny
Preparaty białkowe
np. albuminy
KKCz filtrowane
KKCz przemywane
KKCz mrożone
RODZAJ , OBJĘTOŚĆ I CZĘSTOŚĆ DONACJI
RODZAJE , OBJĘTOŚĆ I CZĘSTOŚĆ DONACJI
• KREW PEŁNA:
pobierana nie częściej niż 6 razy w roku od mężczyzn i nie częściej niż 4 razy w roku od kobiet ( przerwa między pobraniami nie może być krótsza niż 8 tygodni )
jednorazowo od osoby ważącej co najmniej 50 kg można pobrać 450+/- 45 ml krwi
zasadnicze znaczenie ma czas pobierania : dla przygotowania krwinek płytkowych i świeżo mrożonego osocza maksymalnie 12 minut , a absolutne maksimum to 15 minut
RODZAJE , OBJĘTOŚĆ I CZĘSTOŚĆ DONACJI
• AFEREZA :
automatyczne separatory komórkowe oraz do poboru osocza – w układzie zamkniętym
metodą aferezy można uzyskać składniki pojedyncze lub kombinację składników
większość urządzeń do aferezy wykorzystuje siłę odśrodkową do rozdzielenia krwi na składniki w oparciu o różnice w gęstości
potrzebny składnik zostaje oddzielony , a pozostałe składniki zwracane są dawcy we wlewie przerywanym lub ciągłym
RODZAJE , OBJĘTOŚĆ I CZĘSTOŚĆ DONACJI
• ZABIEGI AFEREZY :
plazmafereza:
pobieranie osocza za pomocą plazmaseparatora
objętość pobieranego osocza nie powinna przekraczać 16% całkowitej objętości krwi – odpowiada to ok. 600- 650 ml osocza
przerwa między pobraniami osocza metodą plazmaferezy – 2 tygodnie
RODZAJE , OBJĘTOŚĆ I CZĘSTOŚĆ DONACJI
• ZABIEGI AFEREZY:
trombafereza:
automatyczny pobór osocza (ok.300 ml lub
450 ml) oraz płytek krwi ( ok. 100 tys./ mm3 ),
przerwy między zabiegami – 4 tygodnie
erytroafereza :
pobór 1 lub 2 jedn. KKCz,
przerwa między pobraniem 2 jedn. KKCz a pobraniem krwi pełnej- 6 miesięcy
RODZAJE , OBJĘTOŚĆ I CZĘSTOŚĆ DONACJI
• ZABIEGI AFEREZY :
leukafereza :
pobieranie granulocytów
przerwy między kolejnymi zabiegami - 4 tygodnie
KREW I JEJ SKŁADNIKI STOSOWANE W LECZNICTWIE
• Krew pełna rekonstytuowana - KPR
• Koncentrat krwinek czerwonych - KKCz
• Koncentrat krwinek płytkowych - KKP
• Osocze świeżo mrożone - FFP
• Koncentrat granulocytarny - KG
• Krioprecypitat
KREW I JEJ SKŁADNIKI STOSOWANE W LECZNICTWIE
• PRODUKTY KRWIOPOCHODNE :
koncentraty czynników krzepnięcia
albuminy
immunoglobuliny
• Są to produkty farmaceutyczne , wytwarzane w wytwórniach frakcjonowania osocza
• Procesowi frakcjonowania poddawane są duże ilości osocza ( od kilku do kilkunastu tysięcy litrów )
PŁYNY KONSERWUJĄCE
CPD , CPDA-1 , ACD-A ( glukoza , jony sodowe i cytrynianowe , adenina )
• Zapobiegają krzepnięciu ( cytrynian sodu )
• Podtrzymują żywotność i funkcję składników krwi ( np. glukoza , ADP )
• Powstrzymują zmiany fizyczne powodujące zniszczenie składników krwi
• Ograniczają proces namnażania bakterii
• Powinny być sterylne i apirogenne
ROZTWORY WZBOGACAJĄCE DLA KRWINEK CZERWONYCH
• ADSOL, AS-2, SAGM
chlorek sodowy , adenina , glukoza , mannitol
cytrynian trójsodowy, mannitol , dwuwodorofosforan sodowy lub guanozyna
• Podtrzymują żywotność erytrocytów po usunięciu osocza
• Objętość dodawanych roztworów waha się od 80 do 110 ml
• Termin ważności KKCz / RW : 42 dni
WARUNKI PRZECHOWYWANIA I TRANSPORTU
• KPR , KKCz , UKKCz , PKKCz , NKKCz
przechowywanie w temp. od +2 do +6 o C
transport w temp. od +2 do +10 0 C
• KKP, UKKP, PKKP, NKKP
przechowywanie w temp. od +20 do +24 o C , stałe łagodne
mieszanie
transport w temp. od +20 do + 24 0C
• KG
przechowywanie w temp. od +20 do +24 o C
transport w temp. od +20 do + 24 0C
WARUNKI PRZECHOWYWANIA I TRANSPORTU
• FFP
przechowywanie w temp. poniżej - 25o C
przez 36 miesięcy - osocze karencjonowane
przez 24 miesiące osocze inaktywowane
transport w temp. poniżej - 18o C
• Osoczowe czynniki krzepnięcia
przechowywanie w temp. od +2 o C do +8 o C
transport w temp. + 10 0 C
KONCENTRAT KRWINEK CZERWONYCH POZBAWIONY KOŻUSZKA LEUKOCYTARNO - PŁYTKOWEGO ( KKCz )
• Otrzymywany z 1 jednostki krwi pełnej po usunięciu
z niej większości osocza oraz kożuszka leukocytarno
– płytkowego :
1,2 x 109 liczba leukocytów w 1 jednostce
obniża ryzyko wystąpienia poprzetoczeniowych odczynów gorączkowych u biorców i wytworzenia mikroagregatów w trakcie przechowywania
nie zapobiega immunizacji antygenami leukocytarno -płytkowymi
KONCENTRAT KRWINEK CZERWONYCH POZBAWIONY KOŻUSZKA LEUKOCYTARNO - PŁYTKOWEGO (KKCz)
• Hematokryt 65-75%
• Zawiera minimum 43 - 45 g hemoglobiny
• Termin ważności
42 dni z CPD + roztwór wzbogacający
Przed przetoczeniem należy wykonać
próbę zgodności
Schemat przetaczania krwinek (oraz płytek krwi) pozbawionych osocza
O
B A
AB
Schemat przetaczania osocza
O
B A
AB
KONCENTRAT KRWINEK CZERWONYCH - WSKAZANIA
• NIEDOKRWISTOŚĆ :
spowodowana zwiększoną utratą krwinek czerwonych z
powodu
krwotoku ( uraz , zabieg chirurgiczny , poród )
spowodowana krwawieniami z :
przewodu pokarmowego
układu moczowego
narządu rodnego
przewlekła ( zakażenia pasożytnicze , nowotwór złośliwy ,
choroby zapalne )
KONCENTRAT KRWINEK CZERWONYCH - WSKAZANIA
• NIEDOKRWISTOŚĆ :
spowodowana zwiększonym niszczeniem krwinek czerwonych
( hemoliza ) :
zakażenia : bakteryjne , wirusowe , pasożytnicze
niektóre leki
choroby autoimmunologiczne : NAIH z ciepłymi i zimnymi przeciwciałami
choroby wrodzone: niedokrwistość sierpowatokrwinkowa , sferocytoza , talasemie , niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej
choroba hemolityczna noworodków
inne: DIC, HUS, TTP
CZYNNIKI DECYDUJĄCE O TRANSFUZJI KKCz
• Hb, RBC, Ht
• Bezwzględna liczba retikulocytów < 85 % wskazuje na niedokrwistość nieregenerującą się
• Stopień ciężkości niedokrwistości
• Przyczyna i czas trwania niedokrwistości
• Ilość i tempo utraconej krwi
• Mechanizmy kompensacyjne
• Stan kliniczny pacjenta
CZYNNIKI DECYDUJĄCE O TRANSFUZJI KKCz
• Obecność innych schorzeń wpływających na przenoszenie tlenu :
upośledzenie czynności płuc
niedostateczny rzut serca
niedokrwienie mięśnia sercowego
zmiany miażdżycowe naczyń obwodowych i mózgowych
CZYNNIKI DECYDUJĄCE O TRANSFUZJI KKCz
• Zagrożenie hipoksemią i chorobą niedokrwienną serca
• Objawy wskazujące na związek z niedokrwistością
• Hipowolemia – utrudnia określenie niedoboru krwinek czerwonych
OBJAWY WSKAZUJĄCE NA HIPOKSEMIĘ PRZY NORMOWOLEMII
• Niepokój, osłabienie
• Duszność
• Tachykardia
• Spadek RR szczególnie przy pionizacji
• Oliguria, anuria
• Ból wieńcowy
• Zaburzenia świadomości
OBJAWY WSKAZUJĄCE NA HIPOKSEMIĘ PRZY NORMOWOLEMII
• Świeże zaburzenia rytmu serca
• Świeże miejscowe zaburzenia miejscowe kurczliwości serca
• Podwyższenie lub obniżenie ST
• Spadek saturacji < 90%
• Kwasica mleczanowa
KONCENTRAT KRWINEK CZERWONYCH - WSKAZANIA
Stężenie hemoglobiny
5 - 6 g/dl
oraz
wartość hematokrytu
15 – 20%
STANOWIĄ BEZWZGLĘDNE WSKAZANIE DO PRZETOCZENIA KKCz
KONCENTRAT KRWINEK CZERWONYCH - WSKAZANIA
Hb 7 g/dl i niewydolne mechanizmy kompensacyjne - przetaczać
Hb – 7 - 8 g/dl :
przy wystraczającej kompensacji i braku czynników ryzyka – nie przetaczać
ograniczona kompensacja wobec istniejących czynników ryzyka ( np. choroba niedokrwienna serca , niewydolność skurczowa serca , niewydolność mózgowo – naczyniowa ) - przetaczać
KONCENTRAT KRWINEK CZERWONYCH - WSKAZANIA
objawy niedokrwistości , np . tachykardia , hipotensja , cechy świeżego niedokrwienia w EKG , kwasica – przetaczać
Hb 8-10 g/ dl i objawy niedokrwistości - przetaczać
Hb >10 g/dl - rzadkie transfuzje KKCz
• Wielu chorych z przewlekłą niedokrwistością dobrze toleruje poziom Hb 7-10 g/dl
KONCENTRAT KRWINEK CZERWONYCH
• Przetoczenie 1 j. KKCz powinno spowodować
u osoby dorosłej wzrost stężenia Hb o 1 g /dl ,
a Ht o 3-4 %
zwykle po upływie tygodnia parametry te
obniżają się o tę samą wartość
KONCENTRAT KRWINEK CZERWONYCH - WSKAZANIA
• W przewlekłej niedokrwistości - schemat przetoczeń:
• Jeżeli nie występuje:
krwawienie
alloimmunizacja
inne czynniki wpływające na efektywność transfuzji
zwykle
należy przetaczać 1-2 j KKCz w odstępach
2 – 4 tygodni
KKCz Z AFEREZY
• Otrzymywany przy użyciu separatora komórkowego
( automatyczna erytroafereza )
• Można uzyskać 1 lub 2 jednostki KKCz od jednego dawcy
• TW 42 dni
• Szczególnie wskazany dla chorych wymagających przetoczenia
więcej niż 2 jednostek KKCz – można wówczas podać 2 j. od
tego samego dawcy , dzięki temu zmniejsza się ryzyko
wystąpienia niepożądanych reakcji poprzetoczeniowych
UBOGOLEUKOCYTARNY ( FILTROWANY ) UKKCz
• Zawiera mniej niż 1x106 leukocytów w 1 jednostce , czyli < 1 log 6
• Ogranicza ryzyko :
wystąpienia niehemolitycznych poprzetoczeniowych
reakcji gorączkowych
alloimmunizacji HLA ( ↓ oporności na płytki ,
TA-GVHD , odrzucanie przeszczepu )
przeniesienia patogenów ( CMV, HTLV , EBV, HSV-6, HHV-8 , Yersinia enterocolitica , Trypanosoma cruzi , Leishmania donovani , Toxoplasma gondii )
immunomodulacji
FILTRY LEUKOCYTARNE
Filtry zatrzymują zanieczyszczenia komórkowe na drodze mechanicznej, pozwalają na usunięcie większości leukocytów i krwinek płytkowych, zatrzymują mikroagregaty
Filtry charakteryzują się małymi stratami objętości składnika w układzie filtracyjnym, niewielkimi stratami hemoglobiny, a odzysk erytrocytów wynosi nie mniej niż 90% w przypadku filtrowania KKCz
Filtry in-line do KKCz Leucoflex®LCR5 i Leucoflex®LCR-D
( Macopharma )
Filtry in-line do KKCz Leucoflex®LCR5 i Leucoflex®LCR-D
( Macopharma )
Filtry laboratoryjne Leucolab® CG4 (Macopharma )
UKKCz
– Filtrowane są krwinki przechowywane nie dłużej niż przez 5 dni
– Filtrowanie powoduje pewne straty erytrocytów
– Filtrowanie w systemie zamkniętym -termin ważności pozostaje bez zmian – 42 dni
– Filtrowanie w systemie otwartym - 8 godz.
UKKCz - WSKAZANIA
• Transfuzje dopłodowe i u noworodków
• U chorych z przeciwciałami anty- HLA
• U potencjalnych wielokrotnych biorców w celu zabezpieczenia ich przed alloimmunizacją antygenami HLA
• U chorych, których należy zabezpieczyć przed zakażeniem CMV ( po usunięciu śledziony , noworodki , chemioterapia , niedobory odporności )
• U chorych , u których występują poprzetoczeniowe reakcje gorączkowe
KKCz PRZEMYWANY
• Krwinki czerwone przemyte 0,9 % NaCl
• Usunięte zostają białka osocza
• Ht 65-70%
• TW : układ otwarty 8 godz. od zakończenia preparatyki
• WSKAZANIA:
u chorych uczulonych na białka osocza ( IgA )
u chorych z ciężkimi objawami reakcji alergicznych , występującymi po przetoczeniu składników krwi
NAPROMIENIOWANY KKCz - NKKCz
• Promieniowanie jonizujące gamma 25-50 Gy hamuje proliferację limfocytów
• Zapobiega potransfuzyjnej chorobie przeszczep przeciw biorcy ( TA-GvHD )
• Stosuje się KKCz przechowywane nie dłużej niż 14 dni
• TW : 28 dni od daty pobrania
NKKCz - WSKAZANIA
• U chorych z wrodzoną lub nabytą niewydolnością układu immunologicznego , leczenie analogami puryn ( cladribina ), ch. Hodgkina
• U pacjentów otrzymujących leki immunosupresyjne
• Przetoczenia wewnątrzmaciczne , u wcześniaków , transfuzja wymienna u noworodka
• Przetaczanie składników dobieranych w HLA
• Gdy KKCz jest pobrane od dawców spokrewnionych z biorcą ( pokrewieństwo I i II stopnia )
KKCz MROŻONE • Zamrożone w ciągu 7 dni od pobrania
• Jako środek krioochronny stosowany jest glicerol
• Przechowywane w niskich temperaturach
od - 80 o C do - 196 o C - nawet przez 10 lat
• Przed użyciem krwinki czerwone są rozmnażane i przemywane roztworem 0,9% NaCl w celu usunięcia glicerolu, a następnie zawieszane w fizjologicznym roztworze chlorku sodowego
• Ht wynosi 50-65%
• Przetaczane jak najszybciej po rozmrożeniu
• Jeżeli wymagają przechowania po rozmrożeniu, to mogą być przechowywane w temperaturze + 2 o C do + 6 o C , nie dłużej niż 8 godzin
KONCENTRAT KRWINEK PŁYTKOWYCH ( KKP )
KKP zlewany - otrzymywany z kożuszków leukocytarno - płytkowych pochodzących od kilku dawców
KKP z aferezy - otrzymywany za pomocą separatora komórkowego od jednego dawcy
• TW : 5 dni - przy zastosowaniu pojemników oddychających
• NIE OBOWIĄZUJE PRÓBA ZGODNOŚCI
KKP
• Krwinki płytkowe mogą być przechowywane
w jednoimiennym osoczu lub w mieszaninie osocza ( ok. 30%) i odpowiedniego roztworu wzbogacającego ( zapobiega aktywacji płytek , obniża agregację płytek , dostarcza energii , obniża poziom wytwarzania mleczanów , utrzymuje prawidłowy poziom pH ) :
np. SSP+ ( PAS III )
KKP Z AFEREZY
• Koncentrat krwinek płytkowych uzyskany metodą aferezy zawiera dużą liczbę krwinek płytkowych i ma tę olbrzymią zaletę, że biorca narażony jest na kontakt tylko z jednym dawcą
• Wadą tej metody jest jej wysoki koszt
• Produkt ubogoleukocytarny w zależności od zestawu poprzez: filtrowanie uzyskanego koncentratu lub poprzez zastosowanie odpowiedniego wirowania w trakcie separacji
• Wymagana liczba płytek w preparacie nie mniej niż
3 x 1011
REKONSTYTUOWANY KKP
• Zawiera krwinki płytkowe zawieszone w osoczu zgodnym grupowo z biorcą z zachowaniem odpowiednich zasad
• Uniwersalne zastosowanie mają krwinki grupy O Rh D– zawieszone w osoczu grupy AB
• Termin ważności:
system otwarty - 6 godz. od zakończenia preparatyki
system zamknięty - 5 dni
KKP MROŻONE
• Zamrożone wraz z odpowiednim środkiem krioochronnym
• Przechowywane w temperaturze - 80 °C mają termin ważności do 12 miesięcy.
• Przechowywane w temperaturze -140 °C mają termin ważności 2 lata
• Po rozmrożeniu i rekonstytucji KKP nadaje się do użycia w ciągu 2 godz
• Plt- przynajmniej 30-40% od preparatu wyjściowego
KKP INAKTYWOWANE
• Ubogoleukocytarne krwinki płytkowe uzyskane przy użyciu separatora zawieszone w mieszaninie 30-40% osocza i 60-70% roztworu wzbogacającego, które następnie przed przechowywaniem poddano procedurze inaktywacji biologicznych czynników
chorobotwórczych (UKKP- Af. inaktyw.)
KKP INAKTYWOWANE
• Metoda wykorzystuje ryboflawinę (witamina B2) jako czynnik fotouczulający w połączeniu z ekspozycją na światło ultrafioletowe- system Mirasol. Jest to reakcja fotodynamiczna, w wyniku której czynniki chorobotwórcze inaktywowane są za pośrednictwem wolnych rodników tlenowych.
• System Mirasol inaktywuje osocze i KKP.
• Zastosowanie metod inaktywacji czynników zakaźnych w składnikach krwi zwiększa bezpieczeństwo transfuzji
KKP INAKTYWOWANE
• Metody te zmniejszają ryzyko przeniesienia:
znanych czynników chorobotwórczych, dla których nie zostały
opracowane metody detekcji,
nieznanych czynników chorobotwórczych, które mogą zostać przeniesione na skutek migracji ludności,
bakterii (ryzyko związane z przetaczaniem KKP )
chorób pierwotniakowych, jak malaria, choroba Chagas’a,
które nie są rutynowo badane.
KKP INAKTYWOWANE
• System wykazuje skuteczność przeciwko szerokiej gamie patogenów, w tym:
wirusów
-otoczkowych (HIV, HCV, WNV, CMV, HBV)
- bezotczkowych (parvowirus B19, HAV),
bakterii G (+) i G(-)
pasożytów
KKP INAKTYWOWANE
Termin ważności wynosi 5 dni (dzień pobrania liczy się jako dzień 0)
Przechowywanie w temperaturze od +20 °C do
+ 24 °C, przy stałym mieszaniu
MIRASOL PRT
KKP FFP
KKP INAKTYWOWANE
• Zasadniczym wskazaniem jest małopłytkowość (< 10 000 /µl) i towarzyszące jej objawy małopłytkowej skazy krwotocznej. Inne wskazania do transfuzji KKP zależą od stanu klinicznego chorego
• jednorazowo przetacza się 4-6 jednostek KKP (ok. 1 jedn./kg masy ciała biorcy)
• nie zaleca się stosowania u pacjentów ze stwierdzonymi reakcjami alergicznymi na związki chemiczne stosowane lub powstające w procedurze inaktywacji czynników chorobotwórczych
KKP - WSKAZANIA
• Skaza małopłytkowa, krwawienie na tle niedoboru lub złej jakości płytek
• Profilaktycznie np. w trakcie chemioterapii (gdy poziom płytek poniżej 5- 10 tys./mm3)
• Operacje-poziom płytek min. 50-80 tys./mm3
(punkcja lędźwiowa,, założenie stałego wkłucia, biopsja wątroby, laparotomia lub podobne zabiegi),
• Zabiegi operacyjne neurochirurgiczne i okulistyczne- liczba płytek krwi >100tys./mm3
KKP - WSKAZANIA • Chorzy z upośledzonym wytwarzaniem płytek krwi i ryzykiem
krwawienia
czynniki ryzyka wystąpienia krwawienia:
zakażenia bakteryjne lub wirusowe
powikłania choroby lub stosowanego leczenia np. GvHD
temperatura > 38 o C
zwiększona liczba krwinek białych
osoczowa skaza krwotoczna
gwałtowny spadek liczby płytek
zmiany tkanek o charakterze martwiczym
leki upośledzające funkcje płytek ( np. aspiryna )
leki przeciwzakrzepowe ( np. heparyny )
KKP - WSKAZANIA
szczególnym ryzykiem krwawienia u dzieci jest ich aktywność fizyczna i możliwość urazu
U chorych tej grupy profilaktyczne przetoczenia płytek stosuje się przy liczbie płytek 20 x 10 9 /l lub przy wystąpieniu objawów skazy krwotocznej
• Przetoczenia KKP w masywnym przetoczeniu krwi
(małopłytkowość z powodu rozcieńczenia )
po przetoczeniu 10 j. KKCz w celu profilaktyki koagulopatii
leczenie koagulopatii w przypadku krwawienia zagrażającego życiu , gdy liczba płytek wynosi < 100 x 10 9/l
KKP - PRZECIWSKAZANIA
• Plamica zakrzepowa małopłytkowa , zesp. hemolityczno – mocznicowy ( HUS ), zesp. HELLP ( powikłanie stanu przedrzucawkowego lub rzucawki) – przetoczenia KKP mogą nasilać objawy choroby (dostarczanie materiału do mikrozakrzepów )
• Immunizacyjna plamica małopłytkowa –obecne autoprzeciwciała będą niszczyły także przetoczone KKP
• Małopłytkowość zależna od heparyny
• Poprzetoczeniowa skaza małopłytkowa
KKP • 1 jednostka KKP zawiera ok. 0,6 x 1011 płytek w 50 ml osocza
• Jednorazowo przetacza się: osobie dorosłej 4-6 jednostek. Ta dawka powinna
spowodować: wzrost liczby płytek o 30-50 tys./mm3, u chorego
o pow. ciała 1,82m2 ( o ile nie występuje u niego oporność na przetaczane KKP )
oraz efekt kliniczny- ustąpienie krwawień i pojawiania się wylewów podskórnych i wybroczyn
dzieciom - 1jednostkę/ 10 kg m. c.
OCENA EFEKTYWNOŚCI PRZETACZANIA PŁYTEK KRWI
• Ocena kliniczna: ustąpienie krwawień, zaprzestanie pojawiania się wybroczyn lub wylewów podskórnych i śluzówkowych
• Ocena wzrostu liczby płytek u chorego po przetoczeniu:
1.Absolutny wzrost płytek krwi ( AP - absolute platelet increment )= liczba płytek krwi po transfuzji – liczba płytek krwi przed transfuzją
Zadowalający AP :
wzrost poziomu płytek krwi o 10 x 109/ l po 1 godz. od przetoczenia
lub
wzrost płytek krwi o 5 x 109/ l po 24 godz. od przetoczenia
OCENA EFEKTYWNOŚCI PRZETACZANIA PŁYTEK KRWI
2.Procentowy wzrost płytek krwi ( PPR - percentage platelet recovery )
Oczekiwany PPR – 60 % , u osób bez śledziony do 100 %
Niesatysfakcjonujący PPR < 30 %
3. Skorygowany wskaźnik wzrostu (CCI - corrected count increment
Efektywny wzrost : CCI > 10 x 109 / l po 1 godz. Nieefektywny wzrost : CCI < 7,5 x 10 9 / l po 1 godz. i CCI < 5 x 109 / l po 24 godz.
OPORNOŚĆ NA PRZETACZANE KKP
• Przetoczenie może być nieefektywne w przypadku oporności na płytki wywołanej przez czynniki :
Nieimmunologiczne :
hipersplenizm , krwawienie , DIC , infekcja z gorączką , leczenie np. amfoterycyną B , wankomycyną , proces rozrostowy w szpiku , niewydolność nerek lub wątroby )
Immunologiczne :
alloprzeciwciała do HLA klasy I , alloprzeciwciała do HPA
autoprzeciwciała do glikoprotein błonowych płytek krwi GP IIb / IIIa , GP Ib/IX , GP Ia / IIa
przeciwciała zależne od leków ( np. heparyna , chinidyna, diuretyki , antybiotyki )
KKP
• UKKP - ubogoleukocytarny
system zamknięty : TW 5 dni ,
po badaniu mikrobiologicznym – 7 dni
• PKKP przemywany 0,9 % NaCl
układ otwarty TW 2 godz., układ zamknięty-5 dni
przemywany w roztworze wzbogacającym
• NKKP
TW bez zmian
KKP – po redukcji biologicznych czynników chorobotwórczych - 5 dni
OSOCZE ŚWIEŻO MROŻONE ( FFP )
• Osocze, które zostało zamrożone ( do temp. – 300 C ) nie później niż 6 - 8
godz. od chwili pobrania
• Otrzymywane z krwi pełnej lub metodą aferezy automatycznej
( plazmafereza )
• 1 jednostka z KPK - ok. 150 ml , z plazmaferezy - ok. 200 ml
• Zawiera: czynniki układu krzepnięcia ( w tym labilne: V i VIII ), albuminy ,
globuliny, węglowodany oraz lipidy
• Każda jednostka zawiera minimum 50 g/l białka całkowitego, nie mniej niż
70 IU na 100 ml czynnika VIII i podobne stężenie pozostałych labilnych
czynników krzepnięcia
• Nie powinno zawierać istotnych klinicznie przeciwciał odpornościowych
FFP - WSKAZANIA
• Chorzy, u których występuje niedobór czynników
krzepnięcia:
chorzy ze złożonymi koagulopatiami przygotowywani
do zabiegów chirurgicznych ( profilaktyka nadmiernego
krwawienia )
Substytucja czynnika V i XI z powodu niedostępności
stężonych koncentratów
Obecnie przypadki przedawkowania antagonistów
witaminy K leczone są koncentratami zespołu
protrombiny
FFP - WSKAZANIA
• Masywne przetoczenia :
osocze w dawce 15 – 20 ml/kg m.c. ; w przypadku objawów koagulopatii 30 ml/kg m.c.
u chorych z oczywistym lub grożącym krwawieniem miąższowym spowodowanym koagulopatią z PT < 50% lub APTT > 45 sek. i/lub stężeniem fibrynogenu < 1-2 g/l
nie powinno się przetaczać osocza po zabiegu pomostowania naczyń wieńcowych , jeśli PT > 50%
i stężenie fibrynogenu wynosi > 1 g/l
FFP - WSKAZANIA
• W przypadku uszkodzenia wątroby :
u krwawiących chorych z niewydolnością wątroby
u chorych z niewydolnością wątroby w przypadku planowanych zabiegów chirurgicznych , w celu profilaktyki krwawienia
profilaktyczne stosowanie osocza nie jest wskazane u chorych z niewydolnością wątroby przed wykonaniem cienkoigłowej biopsji wątroby, paracentezy, nakłucia klatki piersiowej i wkłucia do żył centralnych
FFP - WSKAZANIA
• Rozsiane wykrzepianie śródnaczyniowe ( DIC ) :
wskazane jest przetaczanie osocza w dawce 20 ml/kg m.c. chorym z DIC i koagulopatią ( wskaźnik protrombinowy < 50 % i/lub stężenie fibrynogenu
< 1 g/l ) oraz z aktywnym krwawieniem
u chorych z ostrym zapaleniem trzustki bez towarzyszącego DIC i bez koagulopatii wyrażającej się wartością PT < 50 % nie zaleca się przetaczania osocza
FFP - WSKAZANIA
• Plamica zakrzepowa małopłytkowa ( TTP ) i zesp. hemolityczno – mocznicowy = hemolityczna niedokrwistość mikroangiopatyczna ( MHA ):
w leczeniu tych chorób , szczególnie postaci najcięższych , najskuteczniejsza jest lecznicza wymiana osocza ( jako płyn uzupełniający stosuje się osocze )
u chorych z wrodzoną postacią TTP można przetaczać osocze co 1 – 3 tygodnie w dawce 10 ml/kg m.c w celu utrzymania remisji
FFP - WSKAZANIA
• Chorym z wrodzonym niedoborem czynników krzepnięcia , dla których niedostępne są preparaty komercyjne ( czynnik V i XI ) należy przetaczać osocze w dawce 15 – 20 ml/kg m.c. przed zabiegami chirurgicznymi i inwazyjnymi zabiegami diagnostycznymi i w przypadkach krwawienia aby utrzymać stężenie tych czynników na poziomie 15-20 %
częstość przetoczeń należy uzależnić od okresu półtrwania brakujących czynników :
czyn.V (czas półtrwania 12 – 15 godz. ) osocze należy przetaczać co 12 godz.
czyn. XI (czas półtrwania 60 godz. ) osocze należy przetaczać co 24 godz.
FFP
• Karencjonowane lub inaktywowane
• Zgodne w układzie ABO
• Próba zgodności nie obowiązuje
• Przetacza się co najmniej 15-20 ml/kg m.c. z
szybkością 30 – 50 ml / min
• Osocze należy rozmrażać w temp. + 37oC
w urządzeniu do tego przeznaczonym ( suchy
podgrzewacz lub łaźnia wodna )
FFP
• PO ZASTOSOWANIU FFP :
Ocena kliniczna
Oznaczanie:
PT
APTT
KRIOPRECYPITAT
• Uzyskany z karencjonowanego FFP :
Zawiera w 1 jednostce :
0,25 g fibrynogenu
80-100 j cz. VIII + cz. vW
cz. XIII , fibronektynę
• Przetaczanie zgodne w układzie ABO
• 1j –ok. 20 - 30 ml
• Transfuzja 1j. na 10 - 15 kg m.c.
• TW: 36 miesięcy od daty pobrania osocza
KRIOPRECYPITAT - WSKAZANIA
• Hemofilia A*
• Choroba von Willebranda*
* ( w przypadku braku osoczowych czynników krzepnięcia )
• Niedobór i zmiany jakościowe fibrynogenu
• DIC
• Transfuzje masywne
OSOCZE O OBNIŻONEJ ZAWARTOŚCI KRIOPRECYPITATU
• Pozostaje po usunięciu krioprecypitatu
• Zawiera:
albuminy
immunoglobuliny
czynniki krzepnięcia ( z wyjątkiem cz. V, VIII i fibrynogenu)
Może być przeznaczony do użytku klinicznego (z osocza po karencji lub po inaktywacji) lub do dalszego frakcjonowania
Przechowywany w stanie zamrożenia w temp. < -25 st.C
OSOCZE O OBNIŻONEJ ZAWARTOŚCI KRIOPRECYPITATU
• Termin ważności zależy od temperatury przechowywania i jest taki sam jak dlaFFP
• Jeśli składnik nie zostanie wykorzystany natychmiast po rozmrożeniu, można go zamrozić i przekwalifikować na „ Osocze nieklasyfikowane ( nie do transfuzji)”
• Wskazania:
W zabiegach leczniczej plazmaferezy u chorych z zakrzepową plamicą małopłytkową
KONCENTRAT GRANULOCYTARNY ( KG )
• Wskazania:
poważne zakażenia bakteryjne lub grzybicze u chorych z neutropenią ( liczba granulocytów we krwi poniżej 0,5 x 109/l ) postępujące lub utrzymujące się pomimo leczenia odpowiednimi antybiotykami , ewentualnie także innymi środkami leczniczymi ( dożylne immunoglobuliny, G - CSF albo inne rekombinowane cytokiny )
nawracające zakażenia u chorych z niektórymi wrodzonymi zaburzeniami czynności granulocytów, np.: przewlekła choroba ziarniniakowa
posocznica u noworodków z liczbą neutrofilów < 3000/ ml
KONCENTRAT GRANULOCYTARNY ( KG )
• Otrzymywany metodą leukaferezy od jednego dawcy
• Należy opracować 8 do 10 litrów krwi
– Można stymulować dawców glikokortykosteroidami i/lub
czynnikami wzrostu ( G-CSF )
60 mg prednizonu lub 8 mg deksametazonu
300 do 480 µg G-CSF s.c. na 12 godzin ( 8 – 16 godz. ) przed aferezą
• Zawiera ok. 1,2 x 1010/ l granulocytów oraz limfocyty , krwinki
czerwone , płytki krwi w 200 - 300 ml osocza
• TW : 24 godziny
• NALEŻY WYKONAĆ PRÓBĘ ZGODNOŚCI
KONCENTRAT GRANULOCYTARNY ( KG )
• Dawka terapeutyczna dla dzieci i dorosłych wynosi 1,5 do 3 x 10 8 granulocytów/kg m.c. , dla noworodków > 1 x 10 9 granulocytów /kg m.c.
• Leczenie powinno trwać przez co najmniej kolejne 4 dni , następnie należy:
dokonać oceny reakcji pacjenta i jego stanu klinicznego , na tej podstawie podjąć decyzję co do dalszego postępowania.
• Na ogół przetoczenia KG stosuje się do czasu:
wznowienia czynności szpiku chorego,
zwalczenia zakażenia,
stwierdzenia braku poprawy pomimo stosowania odpowiednio dużych dawek KG
pojawienia się poważnych niepożądanych reakcji poprzetoczeniowych
KONCENTRAT GRANULOCYTARNY ( KG )
• Należy napromieniać
• Przetaczać przez standardowy filtr 170 µm w ciągu 1- 2 godzin
– Wzrost liczby granulocytów mniejszy niż 500/µl w 2- 4 godziny po przetoczeniu - jest niesatysfakcjonujący ( dalsze podawanie KG może nie rokować )
– U chorych należy zachować przynajmniej kilkugodzinny odstęp między podaniem KG a infuzją amfoterycyny B
KONCENTRAT GRANULOCYTARNY ( KG )
Zgodnie z obecnym stanem wiedzy nie ma wskazań do profilaktycznego stosowania koncentratu granulocytarnego
PRODUKTY KRWIOPOCHODNE
• Koncentrat czynnika VIII
• Koncentrat czynnika VIII zawierający czynnik von Willebranda
• Koncentrat wysoko oczyszczony czynnika IX
• Koncentrat czynników zespołu protrombiny : II, VII , IX , X ( PCC )
• Koncentrat aktywnych czynników zespołu protrombiny (aPCC )
PRODUKTY KRWIOPOCHODNE
• Koncentrat fibrynogenu
• Koncentrat czynnika VII
• Koncentrat czynnika X – wydajemy PCC
• Koncentrat czynnika XIII
• Albuminy
• Globuliny
• AT III
• Białko C
• Koncentrat inhibitora C1 esterazy
IMMUNOGLOBULINY
• Uzyskiwane poprzez frakcjonowanie puli osocza ludzkiego pochodzącego od wielu dawców
• Są wolne od ryzyka przeniesienia chorób wirusowych
• Ig domięśniowe ( IMIG ) zawierają IgG , a także IgM i IgA - obecnie są stosowane w celach profilaktycznych
• Ig dożylne ( IVIG ) zawierają ponad 90% IgG ; IgM i IgA stanowią śladowe ilości
• Okres półtrwania immunoglobulin w krążeniu biorców wynosi 18 - 32 dni
IMMUNOGLOBULINY - WSKAZANIA
• Profilaktycznie w zapobieganiu zakażeniom wirusowym ( swoiste IMIG )
• Leczenie pierwotnych i wtórnych zespołów niewydolności immunologicznej ( tylko IVIG )
• U chorych z chorobami o podłożu immunologicznym ( np. ITP. , PTP , kolagenozy, krążący antykoagulant czynnika VIII )
ALBUMINY
• Roztwór albumin zawiera w 96% albuminy , 4% globuliny i inne białka
• Dostępne są 5% , 20% i 25 % roztwory albumin
• Roztwór 5% albuminy pod względem osmotycznym i onkotycznym odpowiada osoczu i zawiera 50 mg/ml albuminy . Roztwór 20 % zawiera 200 mg/ml albuminy, a 25 % - 250 mg/ml
• W procesie frakcjonowania roztwór jest ogrzewany i nie powinien przenosić chorób wirusowych
ALBUMINY - WSKAZANIA
• Stany hipowolemii i niedobiałczenia, a w szczególności wstrząs hipowolemiczny ( krwotoczny
lub septyczny )
• Zabiegi wymiany osocza ( lecznicza plazmafereza )
• Hipoalbuminemia w przebiegu niewyrównanej niewydolności wątroby, nie poddającej się leczeniu farmakologicznemu
• Oparzenia
• Albumina 20% : leczenie obrzęków opornych na leczenie diuretykami w stanach niedobiałczenia. Przetoczenie 20 % roztworu albuminy może spowodować ostrą hiperwolemię i obrzęk płuc.
SZTUCZNE ŁZY
• Krople do oczu produkowane z krwi własnej
są surowicą wytworzoną w sposób jałowy z własnej krwi pełnej
surowica (krople –sztuczne łzy) zastępuje własne łzy
służą do zakrapiania oczu przy objawach zespołu suchego oka
sztuczne łzy wykazują skuteczne i długotrwałe działanie nawilżające
zapewniają warstwę ochronną na powierzchni oka
nie zawierają żadnych konserwantów i dodatków
przywracają jak najbardziej naturalną warstwę łez
• Wskazaniem do zastosowania sztucznych łez jest zespół suchego oka- stan chorobowy wywołany przez niedostateczne wydzielanie filmu łzowego (warstwę łez okrywającą gałkę oczną) lub nieprawidłowy skład łez, lub ich nadmierne parowanie
SZTUCZNE ŁZY
• Z pobranej krwi pełnej w zamkniętych i jałowych pojemnikach, z użyciem jałowych drenów i zgrzewarki do jałowego łączenia drenów ,w zależności od indywidualnych cech krwi pacjenta, wytwarza się od 400 do 700 jednorazowych drenów z surowicą- sztucznych łez. Jeden dren to 2 krople surowicy, czyli dwie dawki
• Sztuczne łzy należy przechowywać w stanie zamrożenia
(w zamrażarce) w temperaturze ok. – 20°C w oryginalnym opakowaniu
• Ważne są przez 1 rok od daty produkcji podanej na opakowaniu
SZTUCZNE ŁZY Z SUROWICY
OSOCZE BOGATOPŁYTKOWE (Plateled Rich Plasma PRP)
• Osocze bogatopłytkowe jest osoczem o zwiększonej liczbie płytek krwi (liczba krwinek płytkowych powinna wynosić powyżej 1x106/ml)
• uzyskane z krwi pełnej pacjenta (autologiczne) wykorzystywane jest w procesie leczniczym uszkodzonych ścięgien, mięśni, więzadeł ,chrząstek
• Wskazania:
zawsze ustala lekarz prowadzący pacjenta
• najczęstsze wskazania to: łokieć tenisisty, golfisty, kontuzje, uszkodzenia ścięgien, mięśni, więzadeł, urazy, zmiany przeciążeniowe, schorzenia stawów, w tym choroba zwyrodnieniowa stawów, złamania oraz brak zrostu po złamaniach, przyspieszanie procesu gojenia się tkanek miękkich
OSOCZE BOGATOPŁYTKOWE (Plateled Rich Plasma PRP)
• Z krwi pełnej autologicznej pacjenta (350 ml+/-10%) w procesie wirowania, preparowane jest osocze bogatopłytkowe o objętości około 30 ml zawierające zwiększoną liczbę płytek krwi. W końcowym składniku liczba krwinek płytkowych powinna wynosić powyżej 1x106/ml
• Liczba płytek krwi w PRP zależy od wyjściowej liczby płytek krwi u pacjenta. W trakcie preparatyki uzyskuje się przynajmniej 6-krotne zagęszczenie płytek krwi.
• PRP należy transportować w pojemniku do transportu składników krwi w temperaturze 20-24 ºC
• PRP przechowywane jest w temperaturze 20-24 ºC przy stałym mieszaniu.
OSOCZE BOGATOPŁYTKOWE (Plateled Rich Plasma PRP)
• PRP ma ważność 5 dni, ale podanie pacjentowi dostawowo powinno być wykonane w dniu po donacji - gdyż ryzyko zakażenia składnika krwi wzrasta w miarę przechowywania
• Przed podaniem należy ocenić szczelność pojemnika z PRP, nie podawać w przypadku stwierdzenia uszkodzenia pojemnika.
• Przed pobraniem PRP z pojemnika macierzystego do strzykawki należy delikatnie wymieszać zawartość
pojemnika.
OSOCZE BOGATOPŁYTKOWE (Plateled Rich Plasma PRP)
• Przeciwwskazania:
aktywny proces zapalny, w tym proces ropny w miejscu wkłucia
zmiany zapalne tkanek w okolicy wkłucia
zmiany skórne w okolicy miejsca wkłucia
infekcja miejscowa lub ogólna
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ