![Page 1: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/1.jpg)
Konwergencja czy dywergencja
kultur i systemów prawnych?
RedakcjaOktawian Nawrot, Sebastian Sykuna, Jerzy Zajadło
Wydawnictwo C.H. Beck
![Page 2: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/2.jpg)
Konwergencja czy dywergencjakultur i systemów prawnych?
![Page 3: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/3.jpg)
Katedra Teorii i Filozofi i Państwa i Prawa Uniwersytetu Gdańskiego składa serdeczne podziękowania niżej wymienionym osobom i in-stytucjom, bez których wsparcia organizacja XIX Ogólno polskiego
Zjazdu Katedr Teorii i Filozofi i Prawa w Jastrzębiej Górze oraz publikacja niniejszej księgi nie byłyby możliwe:
Biblioteka Uniwersytetu Gdańskiego
Dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego
Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego
Grupa Szydłowski
Hotel Astor w Jastrzębiej Górze
Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka
Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego
Kancelaria Radcy Prawnego Fortuna
Korporacja Budowlana DORACO
Okręgowa Izba Radców Prawnych w Gdańsku
Pomorska Izba Adwokacka w Gdańsku
Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej Adwokat Andrzej Zwara
Rektor Uniwersytetu Gdańskiego
STBU Brokerzy Ubezpieczeniowi
Swissmed Centrum Zdrowia S.A.
Wilbo S.A.
Wydawnictwo C.H. Beck
Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska
![Page 4: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/4.jpg)
Wydawnictwo C.H. BeckWarszawa 2012
Konwergencjaczy dywergencjakultur i systemów prawnych?
RedakcjaOktawian Nawrot, Sebastian Sykuna, Jerzy Zajadło
![Page 5: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/5.jpg)
© Wydawnictwo C.H. Beck 2012
Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o.ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa
Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o.Druk i oprawa: Totem, Inowrocław
ISBN 978-83-255-3140-9
ISBN e-book 978-83-255-3141-6
Konwergencja czy dywergencja kultur i systemów prawnych?
Redakcja: Joanna Ablewicz
Projekt okładki: Robert Rogiński
![Page 6: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/6.jpg)
V
Spis treści
Wykaz skrótów .................................................................................... IXLiteratura ............................................................................................. XIIIWstęp ................................................................................................... XV
Część I.Referaty................................................................................................ 1A.Tworzenieprawa:commonlaw–prawostanowione............................. 31. Tworzenieprawa:pomiędzykulturąprawastanowionegoikulturą
commonlaw (RomanTokarczyk)......................................................... 32. Konwergencjai dywergencjaporządkówprawnychw sferze
tworzeniaprawa(TomaszStawecki).................................................. 24B. Stosowanieprawa:modelsylogistyczny–modelargumentacyjny......... 751. Sylogistycznymodelstosowaniaprawa(StanisławCzepita).............. 752. Argumentacyjnymodelstosowaniaprawa(BartoszBrożek).............. 89C.Aksjologiaprawa:uniwersalizm–partykularyzm.................................. 1031. Konwergencjaw prawiea uniwersalizacjaaksjologiiprawnej.
Przykładrecepcjiprawai dialoguorzeczniczego(LeszekLeszczyński) .......................................................................... 103
2. Prawaczłowiekajakoelementpolitykiwzajemnegouznaniai równościszans(BartoszWojciechowski)............................................ 115
Część II.Komunikaty........................................................................................... 1351. Przejawysuwerennościkantonówszwajcarskichwsferze
stanowieniaprawa−kilkauwag(MaciejAleksandrowicz).................. 137
![Page 7: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/7.jpg)
Spistreści
VI
2. Materiałylegislacyjnew dyskursieinterpretacyjnymz perspektywybrytyjskiej,amerykańskiej,francuskiej,szwedzkieji polskiej(AgnieszkaBielska-Brodziak).......................................................... 144
3. ProblemzakończeniaprocesuwykładniprawawświetleorzecznictwaSąduNajwyższego(OlgierdBogucki)........................ 154
4. Uniwersalnewartościw regulacjachprawnychsferybioetycznej(AnettaBreczko).............................................................................. 160
5. Psychologiczneujęcieprawa:czylio tym,jakszukamyprawanietam,gdzieonosięznajduje(DawidBunikowski)...................... 167
6. Wielojęzycznośćprawaa konwergencjakulturprawnychw Europiei Kanadzie(AgnieszkaDoczekalska)............................... 176
7. Przydatnośćautopoiesisw praktyceprawniczej(KrzysztofDybowski)...................................................................... 181
8. Nowetechnologiea instrumentalnycharakterprawa(DominikGóra).............................................................................. 187
9. Kulturajakoczynniklegitymizującyprawoeuropejskie(JoannaHelios,WiolettaJedlecka).................................................... 189
10. Etykaodpowiedzialnościprawnika:wprowadzenie(PrzemysławKaczmarek)................................................................ 199
11. Deliberatywnymodellegitymizacjisądownictwakonstytucyjnego−zarysproblemu(KrzysztofJ.Kaleta)............................................ 205
12. (Przewrotna)rolaklauzulgeneralnychw orzecznictwieeuropejskim.Studium„interesupublicznego”i „moralnościpublicznej”(AnnaKalisz,AdamSzot)............................................. 213
13. Spotkaniakulturprawnychw procesienegocjacjiBezpośrednichInwestycjiZagranicznychw Polsce(AnnaKociołek-Pęksa,MichałTurczyk).............................................................................. 220
14. Zasadyprawajakoskładnikkulturyprawnej(GrzegorzMaroń).... 22315. Standardyochronyprawczłowiekaw Europiejakokonsekwencja
międzyinnymidywergencjiaksjologicznej(BartoszLiżewski)....... 23216. Filozoficznepodstawykarania−uzasadnienieistnieniakarywe
współczesnychspołeczeństwachdemokratycznych(MichałPeno)... 24317. Klasycznyprocessądowyw świetlemetodalternatywnych
(MateuszPękala)............................................................................. 25018. Narratologiaprawa–uwagidoteoriiB.Jacksonai P.Ricoeura
(MarcinPieniążek)......................................................................... 256
![Page 8: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/8.jpg)
Spistreści
VII
19. Aksjologiaprawaw ujęciuCzesławaMartyniakai ArthuraF.Utza(JadwigaPotrzeszcz)....................................................................... 266
20. Jakbadaćwieleobiektywności?Przyczynekdodyskusjinadmetodologiąprawno-porównawczychbadańorzecznictwa(LidiaRodak,MateuszStępień)....................................................... 274
21. Zasadyinterpretacjiprawatraktatowegojakoźródłokonwergencjikulturprawnych(MarcinRomanowicz).......................................... 281
22. Konwergencjaprawawarunkiemkoniecznymw społeczeństwieinformacyjnym(MałgorzataSkórzewska-Amberg).......................... 293
23. Zakreskonwergencjiw kształtowaniupozycjiustrojowejorazsposobówochronyprawczłowiekai obywatelaprzezombudsmanóww państwacheuropejskich(MałgorzataEwaStefaniuk,TomaszWoś)....................................... 299
24. Czyszkołalegistówopowiadałasięzarządamiprawa?(MateuszStępień)............................................................................ 307
25. Dyskurso przyczynowości–perspektywakrajowa,a innesystemyprawne−jednostudium(SławomirTkacz).................................... 315
26. Bonumcommuneversubonumcommunitatis.Wybraneprzypadkiz orzecznictwaTrybunałuSprawiedliwościUniiEuropejskiej(AleksandraWentkowska)................................................................ 323
27. Równośćpłciw prawieUniiEuropejskiej(AnnaMariaWróblewska).............................................................. 330
28. Tezao istnieniui roliacquisconstitutionnel.UwaginatleorzecznictwaTrybunałuKonstytucyjnego(IwonaWróblewska)..... 340
29. Zapomnianamonografia„Ogólnateorianorm”HansaKelsena(MonikaZalewska)......................................................................... 347
Część III.KołoMłodychInternationaleVereinigungfürRechts-undSozialphilosophie.................................................................................... 357
1. Oryginalizmjakokoncepcjawykładnikonstytucji(MikołajBarczentewicz).................................................................... 359
2. Deontologicznei konsekwencjalistycznekoncepcjeuzasadnieniaprawawłasnościintelektualnej(WojciechCiszewski)......................... 365
3. O wielutwarzachpozytywizmuorazo tym,dlaczegowielośćtaświadczyraczejo rozwojuteoriiniżo jejdegeneracji(AdamDyrda)................................................................................... 373
![Page 9: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/9.jpg)
Spis treści
VIII
4. Czyzapadłojużorzeczenieo uznaniuzazmarłegoautora,czylikilkauwago postmodernizmiew kontekścieprawa(Justyna Jezierska)............................................................................. 381
5. Integryzmprawnyw EuropejskimTrybunalePrawCzłowieka(Anna Koropczuk)............................................................................. 384
6. Partykularyzmi uniwersalizmwartościwyrażanychprzezprawow kontekściekonwergencjii dywergencjikulturi systemówprawnych(Jędrzej Maśnicki)............................................................. 391
7. Nielingwistycznaaekspresywnakoncepcjanormy(Oskar Pogorzelski)............................................................................ 398
8. Ejusdem Genesis(Kasjan Wiśniewski)................................................ 4059. Odpaństwa„pozytywnego”dopaństwa„regulującego”
−kukonwergencjiporządkówprawnych(Marta Żuralska).............. 413Indeksrzeczowy.................................................................................... 421
![Page 10: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/10.jpg)
IX
Wykaz skrótów
1. Akty prawa
KPS......................EuropejskaKartaSpołecznaKC........................ ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16,
poz.93zezm.)KK........................ ustawaz6.6.1997r.–Kodekskarny(Dz.U.Nr88,poz.553
zezm.)KPK...................... ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks postępowania karnego
(Dz.U.Nr89,poz.555zezm.)KPP...................... Karta Praw Podstawowych (Dz.Urz. UEC z 2007 r.
Nr303,poz.1)KWPT................. Konwencja Wiedeńska o Prawie Traktatów z 1969 r.
(Dz.U.z1990r.Nr74,poz.439)TFUE.................. Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U.
z2004r.Nr90,poz.864,s.2)TUE..................... Traktat o Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r. Nr 90,
poz.864,s.30)
2. Organy i instytucje
EKPCz.................EuropejskaKomisjaPrawCzłowiekaETPCz.................EuropejskiTrybunałPrawCzłowiekaMTS.....................MiędzynarodowyTrybunałSprawiedliwościNSA.....................NaczelnySądAdministracyjnyONZ....................OrganizacjaNarodówZjednoczonychRPO.....................RzecznikPrawObywatelskichSA........................SądApelacyjnySN........................SądNajwyższy
![Page 11: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/11.jpg)
Wykazskrótów
X
TK........................TrybunałKonstytucyjnyTSUE...................TrybunałSprawiedliwościUniiEuropejskiejUE........................UniaEuropejskaWSA....................WojewódzkiSądAdministracyjnyWTO................... Światowa Organizacja Handlu (World Trade Organiza-
tion)
3. Czasopisma
BiuletynRPO.......BiuletynRzecznikaPrawObywatelskichBiul.SN.................BiuletynSąduNajwyższegoDz.U.....................DziennikUstawMoP.....................MonitorPrawniczyOSG.....................OrzecznictwowSprawachGospodarczychOSNAPiUS.......... OrzecznictwoSąduNajwyższego IzbaAdministracyjna,
PracyiUbezpieczeńSpołecznychOSNC..................OrzecznictwoSąduNajwyższegoIzbaCywilnaOSNK..................OrzecznictwoSąduNajwyższegoIzbaKarnaOSNP...................OrzecznictwoSąduNajwyższegoIzbaPracyOTK-A................OrzecznictwoTrybunałuKonstytucyjnegoseriaAPal.........................PalestraPiP........................PaństwoiPrawoRPEiS..................RuchPrawniczy,EkonomicznyiSocjologicznyZNUJ...................ZeszytyNaukoweUniwersytetuJagiellońskiego
4. Inne skróty
art......................... artykułcyt......................... cytowanycz.......................... częśćitd......................... itakdalejitp.......................... itympodobnelit.......................... literam.in......................międzyinnymin...........................następny,-a,-eniepubl..................niepublikowany,-a,-enp..........................naprzykładNr.........................numeroprac..................... opracowanieorz......................... orzeczeniepkt........................punktp.n.e......................przednasząerą
![Page 12: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/12.jpg)
Wykazskrótów
XI
poł.........................połowapor.........................porównajpoz........................pozycjaPrMiędzPubl........PrawoMiędzynarodowePubliczneprzeł......................przełożył,-apt...........................podtytułemr........................... rokred......................... redakcjarozdz..................... rozdziałRP........................RzeczpospolitaPolskas. .......................... stronat. .......................... tomt.j........................... tekstjednolitytj........................... tojesttłum...................... tłumaczenietys......................... tysięcytzn......................... toznaczytzw........................ takzwany,-a,-euchw...................... uchwałaust......................... ustępw...........................wiekuwyd.......................wydaniewyr........................wyrokz........................... zeszytzezm.................... zezmianamizł.......................... złotyzob........................ zobacz
![Page 13: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/14.jpg)
XIII
Literatura
Ancel M.,Znaczenieimetodyprawaporównawczego.Wprowadzenieogólnedobadańprawnoporównawczych,Warszawa1979.
Barcz J.(red.),PrawoUniiEuropejskiej.Zagadnieniasystemowe.Prawoma-terialneipolityki,Warszawa2006.
Bauman Z.,Etykaponowoczesna,Warszawa1996.Bauman Z.,Szanseetykiwzglobalizowanymświecie,Kraków2007.Bogucki O.,Czepita S.(red.),Systemprawnyaporządekprawny,Szczecin2008.Brodecka-Chamera A., Brodecki Z., Konopacka M., Komparatystyka kultur
prawnych,Warszawa2010.Brożek B., Stelmach J., Załuski W., Dziesięć wykładów o ekonomii prawa,
Warszawa2007.Fukuyama F.,Koniecczłowieka.Konsekwencjerewolucjibiotechnologicznej,
Kraków2004.Izdebski H.,Doktrynypolityczno-prawne,Warszawa2010.Jurczyk T.,PrawajednostkiworzecznictwieEuropejskiegoTrybunałuSpra-
wiedliwości,Warszawa2009.Kaczor J.(red.),Z zagadnieńteoriiifilozofiiprawa.Teoriaprawaeuropejskie-
go,Wrocław2005.Kalaga W.(red.),Dylematywielokulturowości,Kraków2004.Leszczyński L.,Klauzulegeneralnewstosowaniuprawa,Lublin1986.Leszczyński L.,Zagadnieniateoriistosowaniaprawa.Doktrynaitezyorzecz-
nictwa,Kraków2004.Machińska H.(red.),60latRadyEuropy.Tworzenieistosowaniestandardów
prawnych,Warszawa2009.Morawski L.,Argumentacje, racjonalnośćprawa ipostępowaniedowodowe,
Toruń1988.Morawski L.,Domniemaniaadowodyprawnicze,Toruń1981.
![Page 15: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/15.jpg)
Literatura
XIV
Morawski L.,Główneproblemywspółczesnejfilozofiiprawa,Warszawa2001.Morawski L.,Wstępdoprawoznawstwa,Toruń2000.Morawski L.,Wstępdoprawoznawstwa,Toruń2009.Morawski L.,Wykładniaworzecznictwiesądów.Komentarz,Toruń2002.Nowacki J.,Domniemaniaprawne,Katowice1976.Nowacki J.,Tobor Z.,Wstępdoprawoznawstwa,Kraków2002.Nowicka A.(red.),Prawoprywatneczasuprzemian.Księgapamiątkowadedy-
kowanaProfesorowiStanisławowiSołtysińskiemu,Poznań2005.Redelbach A.,Wstępdoprawoznawstwa,Poznań1993.Safjan M.,Wyzwaniadlapaństwaprawa,Warszawa2007.Sagan S.,Serzhanova V.,Naukaopaństwiewspółczesnym,Warszawa2010.Soniewicka M., Stelmach J. (red.), Analiza ekonomiczna w zastosowaniach
prawniczych,Warszawa2007.Sójka-Zielińska K.,Drogiibezdrożaprawa.Szkicezdziejówkulturyprawnej
Europy,Ossolineum2000.Stawecki T.,Staśkiewicz W.,Winczorek J.,Międzypolicentrycznościąafrag-
mentaryzacją.WpływorzecznictwaTrybunałuKonstytucyjnegonapolskiporządekprawny,Warszawa2008.
Stelmach J.,Brożek B.,Metodyprawnicze,Warszawa2006.Stosowanieprawa.KsięgajubileuszowazokazjiXX-leciaInstytutuWymiaru
Sprawiedliwości,Warszawa2011.Szydło M.,Swobodyrynkuwewnętrznegoaregułykonkurencji.Międzykon-
wergencjąadywergencją,Toruń2006.Tokarczyk R.,Filozofiaprawa,Warszawa2009.Tokarczyk R.,Komparatystykaprawnicza,Warszawa2008.Tokarczyk R.,Współczesnedoktrynypolityczne,Warszawa2010.Tokarczyk R.,Współczesnekulturyprawne,Warszawa2010.Wiśniewski A., Koncepcja marginesu oceny w orzecznictwie Europejskiego
TrybunałuPrawCzłowieka,Gdańsk2008.Wołodkiewicz W.,Europaipraworzymskie.Szkicezhistoriieuropejskiejkul-
turyprawnej,Warszawa2009.Wronkowska S.,Podstawowepojęciaprawaiprawoznawstwa,Poznań2003.WronkowskaS.,Ziembiński Z.,Zarysteoriiprawa,Poznań1997.Wróblewski J.,Sądowestosowanieprawa,Warszawa1972.Zajadło J.(red.),Leksykonwspółczesnejteoriiifilozofiiprawa.100podsta-
wowychpojęć,Warszawa2007.Zajadło J.,Pocoprawnikomfilozofiaprawa?,Warszawa2008.Załuski W.,Ewolucyjnafilozofiaprawa,Warszawa2009.Zieliński M.,Poznaniesądoweapoznanienaukowe,Poznań1979.Ziembiński Z.,Logicznepodstawyprawoznawstwa,Warszawa1966.Zubik M. (red.), Księga XX-lecia orzecznictwaTrybunału Konstytucyjnego,
Warszawa2006.
![Page 16: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/16.jpg)
XV
Wstęp
Gdy w 1962 roku Marshall McLuhan określił świat mianem globalnejwioski, miał na myśli przełom, jaki dokonywał się wówczas dzięki rozpo-wszechnieniu mediów elektronicznych, w dziedzinie wymiany informacji.Istniejącewcześniejograniczenia,związanez regułybądźz koniecznościąfi-zycznego transportu informacji, a zatem i czasem niezbędnym do jej prze-kazania,bądźkosztamitejoperacji(budowastosownej infrastruktury),bądźjednymi drugim,w sposóbniejakonaturalnyzaczęłyzanikać.Pojawieniesiękomputerai mediówcyfrowych,sieciInternet,nosiłoznamionarewolucjiniemniejszejaniżelita,któradokonałasiędziękiwynalazkowiGuttenberga.Dziśinformacjapisanaprzypomocyklawiaturykomputeraznajdującegosięw jed-nymzakątkuświataniemalnatychmiastmożezostaćodczytananamonitorzelubwyświetlaczuodległegoo dziesiątkitysięcykilometrówlaptopa,palmtopa,telefonukomórkowegoetc.Przekazinformacjistałsiętani,szybki,efektywnyi niezwykleprosty.
Procestworzeniasięglobalnejwioskiniebyłbyjednakmożliwybezkon-wergencji systemów teleinformatycznych. Istniejące różnice pomiędzy róż-nymi systemami telekomunikacyjnymi musiały ulec zatarciu, tak jak wiekiwcześniej poszczególne kultury, pragnące rozwijać handel, bądź współpracęnainnychpolach,musiałyprzyjąćwspólnestandardy.W przypadkuwymianyinformacji konwergencja objęła zarówno składnik „materialny”, czyli infra-strukturę,jaki „formalny”,czylisposobyświadczeniausług.
Jednym ze skutków konwergencji systemów teleinformatycznych byłoi jestprzyśpieszenie tempa jej rozwojuna innychpłaszczyznach.W śladzaupodabnianiemsięsposobówi formkomunikacji,następowałproceszbliża-niasię systemówekonomicznych,gospodarczych,prawnych,a takżecałychkultur,któryswąkarykaturalnąformęuzyskałw opisanejprzezGeorgeRitze-ra„makdonaldyzacji świata”.Szczególnie interesującyw tymmiejscuproceskonwergencjisystemówi kulturprawnych,któregokorzenibeztrudumożna
![Page 17: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/17.jpg)
Wstęp
XVI
doszukiwaćsięjużw świeciestarożytnym,równieżzdajesięwchodzićw nowąerę.Powszechneotwieranie sięgranic, zarówno tychfizycznych, jak i men-talnych,wymuszaposzukiwanienowych,wspólnych rozwiązań. JednoczeniesięEuropy,zbliżaniesięposzczególnychkulturprawnych,pokonywaniebariercywilizacyjnych, wymusza przyjmowanie takich rozwiązań, które okażą sięefektywnezarównow Warszawie,Londynie,Toronto,jaki Pekinie.Przykła-dowodzisiejszykonsument,mieszkającyw podalpejskiejwiosce,a nabywającyw sklepieinternetowym„założonym”naserwerzew StanachZjednoczonych,prowadzonymprzezzamieszkałegonastałenaTajwanieHindusa,wyprodu-kowany w Chinach telewizor, a jakże – marki Japońskiej, pragnie dokonaćtransakcji sprawnie, bez konieczności wczytywania się w zawiłe formularzeumowne,odsyłającedoaktówprawnychpaństw,którychnazwynawetnigdyniesłyszał.Podobnieturystawyjeżdżającydoinnegokrajupragnie,bynierzec„oczekuje”,abyniemalżewszystkofunkcjonowałow nim,takjakw „domu”.Takteżcorazczęściejw istociejest.
Obokzbliżaniasięposzczególnychsystemówi kulturprawnychnawie-lupłaszczyznach,zauważyćmożnatakżeprocesidącyw przeciwnymkierun-ku,a mianowicieoddalaniasięichnapewnychpolach.Podobniebowiemjakw świecieprzyrodniczymdojśćmożedorozszczepieniajednegogatunkunakilka różnych, z którychkażdyw nieco inny sposóbprzystosuje siędowa-runków życia, tak poszczególne systemy, a nawet instytucje prawne, mającwspólnekorzenie,zaczynająfunkcjonowaćodmiennie.Jakdalekomożezajśćdywergencja systemów prawnych, która mimo ich wspólnych korzeni, una-ocznialoswielutraktatówmiędzynarodowych,tworzonychw obrębiejednej„wspólnotywartości”,a mimotonieratyfikowanychprzezwiększośćjejczłon-ków,z uwaginaróżnice„lokalne”?
Opisi analizazasygnalizowanychpowyżejprocesówkonwergencjii dy-wergencjisystemóworazkulturprawnychstanowiłazasadniczycel,zorgani-zowanego w Jastrzębiej Górze w dniach 19−22.9.2010 roku, XIX Ogólno-polskiegoZjazduKatedrTeoriii FilozofiiPrawa,z któregomateriałyzawartezostaływ niniejszymopracowaniu.UczestnicyZjazdustaralisięokreślićistotęwspomnianychprocesów,zidentyfikowaćpola,naktórychzachodzą,ichrealnądynamikę,a takżeaktualnei potencjalnekonsekwencje.
OddawanadorąkCzytelnikówksiążka,podobniejakZjazd,podzielonazostałanatrzyczęści.W częścipierwszejzaprezentowanezostałytekstyre-feratówwygłoszonychw pierwszymplenarnymdniuZjazdu,przezzaproszo-nychgości.Pierwszedwareferaty,autorstwakolejnoProf.RomanaTokarczykaorazProf.TomaszaStaweckiego,dotycząproblemówkonwergencjii dywergen-cjisystemówi kulturprawnychw kontekściefenomenutworzeniaprawa.Naczympolegaichwzajemneoddziaływanie?Czywrazz ichwewnętrznąewolu-cją,poszczególneporządkiprawnezbliżająsiędosiebie,czyteżoddalają?Jakiemechanizmysprzyjająichkonwergencji,a jakiedywergencji?–tegorodzaju
![Page 18: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/18.jpg)
Wstęp
XVII
pytania, a także próby odnalezienia na nie odpowiedzi stanowią przedmiotwskazanychopracowań.
Drugą płaszczyznę analiz procesów konwergencji i dywergencji syste-mówi kulturprawnychstanowiłfenomenstosowaniaprawa.Prof.StanisławCzepita i Prof. Bartosz Brożek poddali analizie kolejno tradycyjny – sylogi-stycznymodelstosowaniaprawaorazzdobywającycorazwiększąpopularność,argumentacyjny model stosowania prawa. Rozważając kwestie istoty rozu-mowania prawniczego, Autorzy obracali się wokół pytań: czy poszczególnemodele stosowaniaprawamogą stanowićpłaszczyznę zbliżenia się różnychporządkówprawnych, czy też sprzyjają ichoddalaniu się?Czykryteriapo-prawnościstosowaniaprawa,pomimoróżniczachodzącychw obrębieokreślo-nychporządkówprawnych,mająwalorpowszechności,czyteżnie?
Referatydwóchostatnichzaproszonychgości–Prof.LeszkaLeszczyń-skiego oraz Prof. Bartosza Wojciechowskiego – dotyczą aksjologii porządkówprawnychi zachodzącychnatejpłaszczyźnieprocesówkonwergencjii dywer-gencji.Czytelnikodnajdziew nichrozważaniadotyczącetakpodstawowychkwestii jak sposoby kształtowania się „wspólnoty wartości”, czynników od-powiedzialnychza relatywizacjęwartości,próbyodpowiedzinapytanie: czypomimo istnienia indywidualnych różnic w identyfikowaniu wartości jakowartości, istniejąwartościuniwersalne lubzasadyumożliwiająceprzyznaniewyróżnionejpozycjiokreślonejklasiewartości?
Kolejnączęśćksięgiwypełniają tekstydwudziestudziewięciukomuni-katów wykłoszonych podczas drugiego dnia plenarnego Zjazdu. Problemykonwergencjii dywergencjisystemówi kulturprawnychzostaływ nichprzed-stawioneniezwykleszeroko.PoszczególniAutorzysięgająpodoświadczeniaróżnychkultur i cywilizacji. Zbliżaniesię i oddalanieporządkówprawnychzanalizowanezostajez różnychperspektywnaukowych:zarównoperspektywynaukdogmatyczno-prawnych,jaki psychologii,socjologiiorazfilozofii.Ob-szary,którychdotycząrozważania,obejmująm.in.nowetechnologiei rewolu-cjębiotechnologiczną,wpływkulturynaporządkiprawne,modelesądownic-twakonstytucyjnego,interpretacjęprawatraktatowegoi wieleinnych.
Całośćksięgidopełniajątekstykomunikatówwygłoszonychprzezczłon-kówKołaMłodychPolskiejSekcjiIVR(InternationaleVereinigungfürRechts--undSozialphilosophie−MiędzynarodowegoStowarzyszeniaFilozofiiPrawai FilozofiiSpołecznej)–w większościstudentówWydziałówPrawai Admini-stracjiróżnychuczelni.Częstokroćtekstytestanowiąpierwszypoważnykroknadrodzeichkarierynaukowej,stądteżdostrzegalnyw nichjestnieskrywanyentuzjazmnaukowy.W historiiOgólnopolskichZjazdówKatedrTeoriii Fi-lozofiiPaństwai Prawapanel„młodychadeptównauki”zostałzorganizowanyporazpierwszy,pozytywnedoświadczeniaz nimzwiązane,z poziomemme-rytorycznymzaprezentowanychkomunikatównaczele,pozwalajednakwyra-zićprzypuszczenie,iżwpiszesięonnadobredoprogramukolejnychZjazdów.
![Page 19: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/19.jpg)
Wstęp
XVIII
Oddając książkędo rąkCzytelników, redaktorzywyrażająnadzieję, żestaniesięonanietylkoźródłeminformacjidlaosóbzainteresowanychproble-matykąprocesówkonwergencjii dywergencjiporządkówprawnych,aleprzedewszystkim,żemyśliw niejzawartesprowokujądopodjęciapogłębionychba-dańnadnaturą,kierunkamii ocenąewolucjisystemóworazkulturprawnych.
Gdańsk,29lipca2011r.Prof.zw.drhab.JerzyZajadłoDrOktawianNawrotDrSebastianSykuna
![Page 20: kultur i systemów prawnych? - Gandalf.com.pl · 2012. 1. 20. · Kancelaria Adwokacka Adwokat Barbary Ratnickiej-Kiczka Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Kopoczyńskiego Kancelaria](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022063015/5fd2ffcab7c6d340255ddeee/html5/thumbnails/20.jpg)
Część I. Referaty