Download - Latin Grammar
Prva ili a-deklinacija
Casus Nominativus Genitivus Dativus Accusativus Vocatlvus Ablativus
Singularisterraterrae terrae terram terra terra
Pluralisterraeterrarumterristerrasterraeterris
Druga ili o-deklinacija
Imenice muškoga roda svršavaju se u nom. jedn. na -us ili -er, a imenice srednjeg roda na -um.a) Imenice na -us (masculina) i na -um (neutra)
Jednina Množina
Nom.Gen.Dat.Ak.Vok.Abl.
populus narodpopulipopulopopulumpopulepopulo
verbum rečverbiverboverbumverbumverbo
populipopulorumpopulispopulospopulipopulis
verbaverborummverbisverbaverbaverbis
b) imenice na -er (masculina)
Jednina Množina
Nom.Gen.Dat.Ak.Vok.Abl.
magister učitelj magistri magistro magistrum magister magistro
puer dečakpueripueropuerumpuerpuero
magistrimagistrorummagistrrismagistrosmagistrimagistris
pueripuerorumpuerispuerospueripueris
Većina imenica na -er gubi u deklinaciji samoglasnik e od završetka -er, a samo ga neke zadržavaju; npr. liber, libri knjiga, ager, agri njiva, ali vesper, vesperi veče.
Pridevi
U nom. jedu. muški se rod svršava na -us ili na -er, ženski na -a, a srednji na -um. Muški i srednji rod se menja se po II, a ženski po I deklinaciji. Neki pridevi na -er, -a, -um gube u deklinaciji e od završetka -er, npr. piger, pigra, pigrum lenj, a neki ga zadržavaju, npr. liber, libera, liberum, slobodan. bonus, bona, bonum dobar, dobra, dobro
Jednina Množina
Nom. Gen. Dat. Ak. Vok. Abl.
bonus boni bono bonum bone bono
bonabonaebonaebonambonabona
bonum bonibonobonum bonumbono
bonibonorumbonisbonosbonibonis
bonaebonarumbonisbonasbonaebonis
bonabonaorumbonisbonabonabonis
liber, libera, liberum slobodan
Jednina Množina
Nom.Gen.Dat.Ak.Vok.Abl.
liber liberi liberoliberumliber libero
liberaliberae liberaeliberam libera libera
liberum liberi libero liberum liberum libero
liberi liberorum liberis liberos liberi liberis
liberae liberarum liberis liberas liberae liberis
libera liberorumliberis libera libera liberis
aeger, aegra, aegrum bolestan
Jednina Množina
Nom.Gen.Dat.Ak.Vok.Abl.
aegeraegriaegroaegrumaegeraegro
aegraaegraeaegraeaegramaegraaegra
aegrumaegriaegroaegrumaegrumaegro
aegriaegrorumaegrisaegrosaegriaegris
aegraeaegrarumaegrisaegrasaegraeaegris
aegraaegrorumaegrisaegraaegraaegris
Treća deklinacija
A. Suglasničke osnove
Imenice muškoga roda u nom. jedn. najviše se svršavaju na -or (-oris), -o (-onis), -es (-itis), npr. dolor, doloris bol, leo, leonis lav, miles, militis vojnik.
jednina množina
nom.gen.dat.ak.vok.abl.
laborlaborislaborilaboremlaborlabore
miles militis militi militem miles milite
labores laborum laboribus labores labores laboribus
milites militum militibus milites milites militibus
Imenice ženskog roda u nom. jedn. najčešće se svršavaju na -do (-dinis), -io (-ionis), -us (-utis).
jednina množina
nom.gen.dat.ak.vok.abl.
facultas facultatis facultatifacultatem facultasfacultate
nationationis nationinationem nationatione
facultates facultatum facultatibum facultates facultates facultatibus
nationes nationum nationibus nationes nationes nationibus
Imenice srednjeg roda u nom. jedn. najčešće se svršavaju na -us (-oris), -us (-eris), -men (-minis). Primeri: tempus, temporus vreme, genus, generis rod, ime.
jednina množina
nom.gen.dat.ak.vok.abl.
tempus temporis tempori tempus tempus tempore
nomen nominis nomini nomen nomen nomine
tempora temporum temporibus tempora tempora temporibus
nominanominum nominibus nomina nomina nominibus
B. Osnove na -i
Osnove te grupe imenica svršavaju se na -i. Većina imenica muškog i ženskog roda gradi nominativ jednine dodajući osnovi -s.
navis brod, mare more, exemplar primer
jednina množina
nom.gen.dat.ak.vok.abl.
navisnavisnavinavemnavisnave
maremarismarimaremaremari
exemplar exemplaris exemplari exemplar exemplar exemplari
naves navium navibus naves naves navibus
maria marium mariibus maria maria maribus
exemplaria exemplarium exemplaribus exemplaria exemplaria exemplaribus
Tako se menjaju:1. Jednakosložne imenice na -is i -es (parisyllaba); to one koje u nominativu i genitivu jednine imaju jednak broj slogova, npr. hostis, hostis neprijatelj, nubes, nubis oblak;2. imenice na -s ili -er koje ispred završetka -is u genitivu jednine imaju dva ili više suglasnika, npr. ars, art-is umetnost imber, imbr-is kiša;3. neutra s nominativom jednine na -e, -al, -ar, npr. mare maris more, animal, animalis životinja, exemplar, exemplaris primer.
Pridevi III deklinacije
Pridevi treće deklinacije pripadaju -i osnovama. I za njih važi: -i, -ia, -ium, tj. abl. jedn. -i, nom. akuz. i vok. množ. neutra -ia, a gen. množ. -ium.Ima ih sa tri, sa dva i s jednim završetkom.Tri su završetka: -er, -ris, -re, npr, acer, acris, acre oštar, celer, celeris, celere brz.Dva su završetka: -is, -e, i to -is za muški i ženski rod, a -e za srednji, npr. utilis, utile koristan.Jedan završetak za sva tri roda imaju npr. audax, gen. audacis odvažan, sapiens, gen. sapientis mudar.
Deklinacija prideva sa tri završetka
jednina množina
m. f. n. m. f. n.
nom. acer acris acre acres acres acria
gen. acris (za sva tri roda) acri (za sva tri roda)
dat. acri (za sva tri roda) acri (za sva tri roda)
ak. acrem acrem acre acres acres acria
vok. acer acris acre acres acres acria
abl. acri (za sva tri roda) acribus (za sva tri roda)
Deklinacija pridjeva sa dva završetka
jednina množina
m. f. n. m. f. n.
nom. utilis utile utiles utilia
gen. utilis utilium
dat. utili utilibus
ak. utilem utile utiles utilia
vok. utilis utile utiles utilia
abl. utili utilibus
Deklinacija pridjeva s jednim završetkom
jednina množina
m. f. n. m. f. n.
nom. audax audaces audacia
gen. audacis audacium
dat. audaci audacibus
ak. audacem audax audaces audacia
vok. audax audaces audacia
abl. audaci audacibus
Ovi pridjevi s jednim završetkom:dives, divitis bogat, pauper, pauperis siromašan, vetus, veteris (star)imaju u abl. jedn.: divite, paupere, vetere, a u gen. množ. divitum, pauperum, veterum.U nom. akuz. i vok. množ. srednjega roda upotrebljava se jedino vetera od vetus.
Neke nepravilne imenice III deklinacije
Iuppiter, Iovis, Iovi, Iovem, Iuppiter, Iove Jupiteriter, itineris, put; množ. itinera
vis, vim, vi, f. sila; množ. vires, virium, viribus itd.bos, bovis, m. i f. govedo; gen. množ. boum, dat. množ. bubus ili bobussenex, senis, m. starac; gen. množ. senum
Četvrta ili u-deklinacija
Završetak nominativa jedn. je -us ili -u, a genitiva jedn. -us. Imenice na -us muškoga su roda, a na -u srednjega.
jednina množina
nom.gen.dat.ak.vok.abl.
casus pad casus casuui casum casuus casu
cornu rog cornus cornu cornu cornu cornu
casus casuum casibus casus casus casibus
cornua cornuum cornibus cornua cornua cornibus
Imenica domus, -us, f. (kuća) ima abl. jedn. i akuz. množ. po II deklinaciji: domo i domos. Domi (kod kuće) stari je lokativ.Neke imenice na -us završavaju se u dat. i abl. množ. na -ubus mjesto na -ibus, npr. lacus, jezero, portus luka, quercus hrast, arcus luk, tribus (okrug) imaju locubus, portubus, quercubus, arcubus i tribubus.
Izuzetno su ženskoga roda: Idus (gen. Iduum) 13. ili 15. dan u mjesecu, tribus okrug, porticus trem, acus igla, manus ruka, domus kuća.
Peta ili e-deklinacija
Nom. jedn. svršava se na -es, a gen. jedn. na -ei. Na pr. dies, gen. diei dan, fides, gen. fidei vera.
jednina množina
nom.gen.dat.ak.vok.abl.
dies diei diei diem dies die
res rei rei rem res re
dies dierum diebus dies dies diebus
res rerum rebus res res rebus
Potpunu množinu imaju samo dies i res, a ostale ili nemaju množine ili u množini imaju samo akuzativ.
Imenice te deklinacije ženskoga su roda, a izuzetno su muškoga roda dies dan i meridies podne, ali dies može u jednini biti i ženskoga roda kad znači: rok, vreme, npr dies certa određeni rok.
Nepotpune imenice (defectiva)
Defectiva numero zovu se imenice koje imaju samo jedan broj, i to: singularia tantum ako imaju samo jedninu, a pluralia tantum ako imaju samo množinu, npr.
Singularia tantumiusittia, -ae, f.aurum, -i, n.Caesar, -aris, m.Singidunum, -i, n.
pravednostzlatoCezar Beograd
Pluralia tantumdivitiae, -arum, f. insidiae, -arum, f. tenebrae, -arum, f.
Athenae, -arum, f. liberi, -orum, m. Delphi, -orum, m. maiores, -um, m. arma, -drum, n. castra, -orum, n. moenia, -um, n.
bogatstvozasjedatminaAtenadjecaDelfiprecioružjetabor zidine
Komparacija prideva
I latinski pridjevi imaju tri stupnja: pozitiv, komparativ i superlativ.Komparativ se gradi tako što se u pozitivu odbaci genitivni završetak jedn. muškoga roda, i to u II deklinaciji -i, a u III -is, i doda za muški i ženski rod -ior, a za srednji -ius.
Pozitiv Gen. jedn. Komparativ
m. f. n.
clarus (slavan) pulcher (lijep)acer (oštar) brevis (kratak)sapiens (mudar)
clar (i) pulchr (-i) acr (-is) brev (-is) sapient (-is)
clar -ior pulchr-ior dcr-ior brev-ior sapient-ior
clar -ius pulchr-iusdcr-iusbrev-ius sapient-ius
Svi komparativi se menjaju po III, suglasničkoj deklinaciji; imaju, dakle, u abl. jedn. -e, u nom. akuz. i vok. množine srednjeg roda -a, u gen. množine -um.
jednina množina
nom.gen.dat.ak.vok.abl.
m. f. n.
clarior clariusclariorisclariori
clariorem clariusclarior clarius
clariore
m. f. n.
clariores clarioraclariorumclarioribus
clariores clarioraclariores clariora
clarioribus
Superlativ se gradi tako što se pozitivu u gen. jedn. muškog roda odbace nastavci -i ili -is i dodaju nastavci -issimus, -issima, -issimum.
clarus brevis sapiens
clar-isstmus, -a, -umbrev-issimus, -a, -umsapient-issimus, -a, -um
Pridevi na -er grade superlativ tako što se nominativu jedn. muškoga roda u pozitivu doda -rimus, -a, -um, npr. liber: liberimus, cšler: celerrimus.
Neki pridevi na -ilis grade superlativ tako što se pozitivu u genitivu jednine odbaci krajnje -is i doda -limus, -a, -um, na primer:
facilis (lak)difficilis (težak)similis (sličan)dissimilis (različan)
facil-limusdifficil-limussimil-limusdissimil-limus
Nepravilna komparacija
Ovi pridevi grade komparaciju od različitih osnova:
Pozitiv Komparativ Superlativ
bonus (dobar)malus (zao)magnus (velik)parvus (malen) multus (mnogi)
melior, meliuspeior, peius maior, maius minor, minusplus (n.), množina:plures, -a, gen. plurium
optimus, -a, -um pessimus, -a, -um maximus, -a, -umminimus, -a, -um plurimus, -a, -um
Opisna komparacija
Pridevi koji ispred nastavka -us, -a, -um imaju samoglasnik opisuju komparativ tako što ispred pozitiva uzimaju prilog magis (više), a superlativ tako što ispred pozitiva uzimaju prilog maxime (najviše).
Pozitiv Komparativ Superlativ
idoneus (prikladan)diibius (sumnjiv)arduus (strm; težak)
magis idoneusmagis diibiusmagis arduus
maxime idoneus maxime diibiusmaxime arduus
Nepotpuna komparacija
Pridevi bez pozitiva
Komparativ: Superlativ:
exterior vanjskiinferior donjiposterior kasnijipropior bližisuperior gornji ulterior onostrani
extremus krajnji, posljednjiinfimus i imus najdonji, najnižipostremus najkasniji, posljednjiproximus najbližisupremus i summus posljednji; najvišiultimus posljednji, zadnji
U komparaciji (u rečenici) dolazi uz komparativ ili quam s nominativom, odnosno akuzativom, ili ablativ (bez quam), npr. Homerus est clarior quam Vergilius ili Verglio (bez quam). Homer je slavniji nego Vergilije ili od Vergilija.Uz superlativ dolazi partitivni (deoni) genitiv, npr. sapientissimus omnium najmudriji od svih.Superlativom latinski jezik izražava često vrlo visok stupanj, a ne najviši, pa se takav superlativ prevodi sa vrlo i pozitivom, npr. vir doctissimus vrlo učen čovjek. Takav se superlativ zove elativus (elativ).
Neodređene zamjenice (Pronomina indefinita)
1.aliquis, aliquid (imenički) netko, neštoaliqui, aliqua, aliquod (pridjevski) neki, -a, -o
Jednina
Nom. aliquis aliquid
Gen. alicuius
Dat. altcui
Ak. aliquem aliquid
Abl. aliquo
Jednina Množina
N. aliqui aliqua aliquod aliqui aliquae aliqua
G alicuius aliquorum aliquarum aliquorum
D. alicui aliquibus
A. aliquem aliquam aliquod aliquos aliquas aliqua
Ab. aliquo aliqua allquo aliquibus
Umesto te zamjenice stoji quis, quid (ko, šta), odnosno qui, qua ili quae, quod (koji, koja, koje) iza si, nisi, ne, num i relativnih riječi (quo što, quanto koliko, ubi gdje i dr.).
2.
qudam, quiddam (imenički) netko, neštoqutdam, quaedam, quoddam (pridevski) neki, -a, -o
Menja se samo prvi deo, a -dam se ne mijenja. Pazi! Akuz. jedn. quendam, quandam, gen. množ. quorundam, quarundam.
3.
quisque, quidque (imen.) svako, svaštaquisque, quaeque, quodque (prid.) svaki, -a, -o
4.
quilibet, quidlibet (imen.) ko mu dragoquilibet, quaelibet, quodlibet (prid.) koji mu drago
Neodređenim zamjenicama po svom su značenju srodne opšte odnosne zamjenice:
quicumque, quaecumque, quodcumque koji god quisquis, quidquid ko god
Zamenički pridevi (Adiectiva pronominalia)
unus, -a, -um jedan solus, -a, -um sam totus, -a, -um čitavullus, -a, -um ijedan nullus, -a, -um nijedanuter, utra, utrum koji (od dvojice)uterque, utrdque, utrumque jedan i drugialter, -era, -erum drugi(od dvojice)neuter, -tra, -trum nijedan (od dvojice) alius, -a, -ud drugi (od više njih)
Zamenički pridevi imaju u gen. jedn, za sva tri roda nastavak -ius, a u dat. jedn. -i, npr. unius, nullius, alterius; uni, nulli, alteri.
nemo nikonihil ništa
Nom. nemo nihil
Gen. nullius nullius rei
Dat. nemini nulli rei
Ak. neminem nihil
Abl. nullo nulla rei
Nemo gradi gen. i abl. od zameničkog pridjeva nullus. Nihil gradi gen., dat. i abl. od nulla res.
BROJEVI (NUMERALIA)
Brojevi su: 1. glavni (cardinalia) na pitanje: koliko? (quot?)2. redni (ordinalia) na pitanje: koji po redu? (quotus?)
glavni (cardinalia)
redni (ordinalia)
dijelni (distributiva)
priložni (adverbia numeralia)
1. unus, una, unum primus, singuli, semel,
2. duo, duae, duo secundus, bini, bis
3. tres, tria tertius, terni (trini) ter
4. quattuor quartus, quaterni quater
5. quinque quintus, quini quinquies
6. sex sextus seni sexies
7. septem septimus septeni septies
8. octo octavus octoni octies
9. novem nonus noveni novies
10. decem decimus deni decies
11. undecim undecimus undeni undecies
12. duodecim duodecimus duodeni duodecies
13. tredecim tertius decimus terni deni terdecies
14. quattuordecim quartus decimus quaterni deni quaterdecies
15. quindecim quintus decimus quini deni quinquies decies
16. sedecim,sexdecim
sextus decimus seni deni sexies decies
17. septendecim septimus decimus septeni deni septies decies
18. duodeviginti duodevicesimus duodeviceni octies decies
19. undeviginti undevicesimus undeviceni novies decies
20. viginti vicesimus viceni vicies
21. viginti unus,unus et viginti
vicesimus primus,unus et vicesimus
viceni singuli,singuli et viceni
vicies semel
22. viginti duo,duo et viginti
vicesimus secundus,alter et vicesimus
viceni bini,bini et viceni
vicies bis
30. triginta tricesimus triceni tricies
40. quadraginta quadragesimus quadrageni quadragies
50. quinquaginta quinquagesimus quinquageni quinquagies
60. sexaginta sexagesimus sexageni sexagies
70. septuaginta septuagesimus septuageni septuagies
80. octoginta octogesimus octogeni octogies
90. nonaginta nonagesimus nonageni nonagies
100. centum centesimus centeni centies
101. centum unus,centum et unus
centesimus primus,centesimus et primus
centeni singuli,centeni et singuli
centies semel
200. ducenti, ae, a ducentesimus duceni ducenties
300. trecenti trecentesimus treceni trecenties
400. quadringenti quadringentesimus quadringeni quadringenties
500. quingenti quingentesimus quingeni quingenties
600. sescenti sescentesimus sesceni sescenties
700. septingenti septingentesimus septingeni septingenties
800. octingenti octingentesimus octingeni octingenties
900. nongenti nongentesimus nongeni nongenties
1,000. mille millesimus singula milia milies
2,000. duo milia bis millesimus bina milia bis milies
100,000. centum milia centies millesimus centena milia centies milies
1,000,000. decies centenamilia
decies centies millesimus
decies centena milia
decies centies milies
Od glavnih brojeva menjaju se; unus, duo, tres, stotine od 200 do 900 i milia (množina od mille; gen, milium, dat. milibus itd.).
Nom. duo duae duo tres tria
Gen. duorum duarum duorum trium
Dat. duobus duabus duobus tribus
Ak. duo(s) duas duo tres tria
Abl. duobus dudbus duobus tribus
Uz glavne brojeve dolazi brojeni predmet u onom padežu u kojem bi bio da nema broja, npr. Video decem milites. Vidim deset vojnika. Promenljivi brojevi se slažu sa svojom imenicom: u rodu, broju i padežu, npr. classis ducentdrum navium flota od dve stotine brodova. Uz milia dolazi brojeni predmet u genitivu, npr. tria milia militum.
Redni brojevi se menjaju kao pridjevi na -us, -a, -um. U našem jeziku samo je posljednji broj redni, a u latinskom su redni svi brojevi, npr. godine hiljadu devet stotina pedeset i osme anno millesimo nongentesimo duodesexagesimo.Quota hora est? Septima. Koliko je sati? Sedam.U lat. jeziku na pitanje: Koliko je sati? odgovara se rednim brojem, a ne glavnim kao u našem jeziku.
GLAGOLI (VERBA)
Latinski glagol ima:
1. dva broja (numerus): jedninu i množinu;
2. tri lica (persona);
3. dva glagolska lika (genus): aktiv i pasiv;
4. tri načina (modus): indikativ, konjunktiv i imperativ;
5. šest vremena (tempus): prezent, imperfekt, futur I, perfekt, pluskvamperfekt i futur II ili egzaktni;
6. pet glagolskih imena (nomen verbale): infinitiv, particip, gerund, gerundiv i supin.
Glagolski oblici se grade od različnih osnova: 1. prezentske (npr. od rogare: roga-), 2. perfektne (rogav-)3. participske (rogatu- od roga-to-).
Zajednički deo svih triju osnova (roga-) zovemo glagolskom osnovom.
Od prezentske osnove grade se: prezent, imperfekt, futur I, infinitiv prezenta, imperativ, particip prezenta, gerund i gerundiv.
Od perfektne osnove grade se: aktivni oblici perfekta, pluskvamperfekta, futura II i infinitiv perfekta aktiva.
Od participske osnove grade se: pasivni oblici perfekta, pluskvamperfekta, futura II, particip i infinitiv perfekta pasiva, particip i infinitiv futura aktiva i supin.
Da se upoznaju sve osnove za građenje glagolskih oblika, navode se za latinski glagol četiri oblika: prezent, infinitiv prezenta, perfekt i particip perfekta, npr. rogo, rogare, rogavi, rogatum.
Prema prezentskoj osnovi glagoli se dele na četiri konjugacije koje se najbolje vide u infinitivu prezenta.
U I konjugaciji prezentska osnova svršava se na -a, zato se zove a-konjugacija, npr. roga-re pitati;
u II konjugaciji na -e, zato se zove e-konjugacija, npr. mone-re opominjati;
u III konjugaciji na suglasnik, zato se zove suglasnička. Budući da između osnove i nastavka dolazi kratak samoglasnik (tzv. tematski / vezivni), ta konjugacija se naziva i konjugacija s kratkim samoglasnikom, npr. scrib-e-re pisati;
u IV konjugaciji na -i, zato i-konjugacija, npr. puni-re kažnjavati.
Lični nastavci
a) za indikativ i konjunktiv:
Aktiv Pasiv
indik. perf.
Jednina1. lice 2. lice3. lice
-m, -o -s-t
-i-isti -it
-r -ris-tur
Množina1. lice 2. lice 3. lice
-mus-tis-nt
-imus -istis-erunt
-mur -mini-ntur
b) za imperativ:
Aktiv Pasiv
Jedn.2.lice Jedn.3.lice
I -- --
II -to-to
-re --
Množ. 2.lice Množ.3.lice
-te--
-tote -nto
-mini--
Pregled glagolskih oblika
U tabelama su navedeni aktivni i pasivni oblici konjugacija prema osnovama od kojih se ti oblici grade, tj. prema prezentskoj, perfektnoj i participskoj osnovi.
Većina glagola I konjugacije završava se u perfektu na -avi, a u participu perfekta na -atum. Zato se takvi glagoli navode samo u 1. licu prezenta i infinitivu, npr. rogo, 1.
Isto tako, većina glagola IV konjugacije ima u perfektu završetak -ivi, a u participu perfekta -itum. Takvi se glagoli zbog toga navode ovako: -punio, 4.
Konjugacija: I Konjugacija: II
Konjugacija: III
Konjugacija: IV
Indikativprezenta
rogo roga -sroga -troga -musroga -tisroga -nt
pitampitašpitapitamopitatepitaju
mone -omone -smone -tmone -musmone -tismone -nt
scrib -oscrib -i-sscrib -i-tscrib -i-musscrib -i-tisscrib -u-nt
puni -opuni -spuni -spuni -muspuni -tispuni -u-nt
Indikativ imperfekta
roga -ba-mroga -ba-sroga -ba-troga -ba-musroga -ba-tis
pitah pitaše pitašepitasmopitaste
mone -ba-mmone -ba- smone -ba-tmone -ba- mus
scrib -e-ba-mscrib -e-ba-sscrib-e-ba- tscrib -e-ba-mus
puni-e -ba-mpuni -e-ba-spuni -e-ba-tpuni -e-ba-mus
roga -ba-nt pitahumone -ba-tismone -ba- nt
scrib -e-ba-tisscrib -e-ba-nt
puni -e-ba-tispuni -e-ba-nt
FuturI
roga-bo roga -bi-sroga -bi-troga -bimusroga -bi-tisroga -bu-nt
pitat ćupitatćeąpitat ćepitat ćemopitat ćetepitat će
mone -bomone -bi-smone -bi-tmone -bi-musmone -bi-tismone -bu-nt
scrib-a- mscrib -e- sscrib-e- tscrib -e- musscrib -e- tisscrib -e-nt
puni -a-mpuni -e-spuni -e-tpuni -e-muspuni -e- tispuni -e-nt
Imperativ
J. rogaM. roga-te
J.roga rogaM. rogaroga
pitajpitajte
pitajneka pitapitajteneka pitaju
J. mone M. mone-te
mone -tomone -tomone -totemone -nto
scrib -escrib -i-te
scrib -i-toscrib -i-toscrib -i-totescrib -i-nto
puni puni -t
puni -topuni -topuni -totepuni -u-nto
Konjunktiv
prezenta
roge- mroge- sroge- troge- musroge- tisroge- nt
mone -a-mmone -a-smone -a- tmone -a-musmone -a-tismone -a-nt
scrib-a-m scrib -a-sscrib -a-tscrib -a-musscrib -a-tisscrib -a-nt
puni -a-mpuni -a-spuni -a-tpuni -a-muspuni -a-tispuni -a-nt
Konjunktiv
imperfekta
roga-re- mroga-re-s roga-re-t roga-re-mus roga-re-tis roga-re-nt
mone-re-m mone -re-s mone -re-t mone-re-mus mone -re-tis mone -re-nt
scrib-e-re-m scrib-e-re- s scrib-e-re-t scrib-e-re-mus
scrib-e-re-tis scrib-e-re- nt
puni-re-m puni-re-s puni-re-t puni-re-mus puni-re-tis puni-re- nt
Glagolska imena
Infinitiv prezenta:roga-re
pitati mone-re scrib-e-re puni-re
Particip prezenta: roga-ns (roga-ntis)
pitajući onaj koji pita
mone-ns (mone-ntis)
scrib-e-ns (scrib-e-ntis)
puni-e-ns (puni-e-ntis)
Gerund: gen. roga-ndi dat. roga-ndo ak. roga-ndum
abl. roga-ndo
pitanja pitanju pitanje pitanjem, pitajući
mone-ndi mone-ndo mone-ndum mone-ndo
scrib-e-ndi scrib-e-ndo scrib-e-ndum scrib-e-ndo
puni-e-ndi puni-e-ndo puni-e-ndum puni-e-ndo
Oblici prezentske osnove
Pasiv
Konjugacija: I Konjugacija: IIKonjugacija: III
Konjugacija: IV
Indikativ prezenta
rogo-rroga-ris roga-tur roga-mur roga-mini roga-ntur
bivam pitan ilipitaju me ili pitam se
mone-o-r mone-ris mone-turmone-murmone-minimone-ntur
scrib-o-rscrib-e-ris scrib-i-turscrib-i-murscrib-i-miniscrib-u-ntur
puni-o-rpuni-ris puni-turpuni-murpuni-minipuni-u-ntur
Indikativ imperfekta
roga-ba-rroga-ba-risroga-ba-turroga-ba-murroga-ba-miniroga-ba-ntur
bijah pitan ili pitahu me ili pitah se
mone-ba-rmone-ba-rismone-ba-turmone-ba-murmone-ba-minimone-ba-ntur
scrib-e-ba-rscrib-e-ba-risscrib-e-ba-turscrib-e-ba-murscrib-e-ba-miniscrib-e-ba-ntur
puni-e-ba-rpuni-e-ba-rispuni-e-ba-turpuni-e-ba-murpuni-e-ba-minipuni-e-ba-ntur
Futur I
roga-bo-rroga-be-risroga-bi-turroga-bi-murroga-bi-miniroga-bu-ntur
bit ću pitan ili pitat će me ilipitat ću se
mone-bo-rmone-be-rismone-bi-turmone-bi-murmone-bi-minimone-bu-ntur
scrib-a-rscrib-e-risscrib-e-turscrib-e-murscrib-e-miniscrib-e-ntur
puni-a-rpuni-e-rispuni-e-turpuni-e-murpuni-e-minipuni-e-ntur
Futur I
roga-bo-rroga-be-risroga-bi-turroga-bi-murroga-bi-miniroga-bu-ntur
bit ću pitan ili pitat će me ilipitat ću se
mone-bo-rmone-be-rismone-bi-turmone-bi-murmone-bi-minimone-bu-ntur
scrib-a-rscrib-e-risscrib-e-turscrib-e-murscrib-e-miniscrib-e-ntur
puni-a-rpuni-e-rispuni-e-turpuni-e-murpuni-e-minipuni-e-ntur
Konjunktiv prezenta
roge-rroge-risroge-turroge-murroge-mini
mone-a-rmone-a-rismone-a-turmone-a-murmone-a-mini
scrib-a-rscrib-a-risscrib-a-turscrib-a-murscrib-a-mini
puni-a-rpuni-a-rispuni-a-turpuni-a-murpuni-a-mini
roge-ntur mone-a-ntur scrib-a-ntur puni-a-ntur
Konjunktiv imperfekta
roga-re-rroga-re-risroga-re-turroga-re-murroga-re-miniroga-re-ntur
mone-re-rmone-re-rismone-re-turmone-re-murmone-re-minimone-re-ntur
scrib-e-re-rscrib-e-re-risscrib-e-re-turscrib-e-re-murscrib-e-re-miniscrib-e-re-ntur
puni-re-rpuni-re-rispuni-re-turpuni-re-murpuni-re-minipuni-re-ntur
Glagolska imena:Infinitiv prezenta
roga-ri biti pitan mone-ri scrib-i puni-ri
Glagolska imena:Gerundiv
roga-ndus, -a, um
onaj koji treba da se pita
mone-ndus, -a, um
scrib-ndus, -a, um
puni-ndus, -a, um
Oblici perfektne osnove
aktiv
Konjugacija I:
Konjugacija II:
Konjugacija III:
Konjugacija IV:
Indikativ perfekta
rogav-i rogav-isti rogav-it rogav-imus rogav-istis rogav-erunt
upitao sam
monu-imonu--istimonu--it monu--imus monu--istis monu--erunt
scrips-iscrips-isti scrips-it scrips-imus scrips-istis scrips-erunt
puniv-ipuniv-isti puniv-itpuniv-imus puniv-istis puniv-erunt
Indikativ pluskvamperfekta
rogav-era-m
rogav-era-s rogav-era-t rogav-era-mus rogav-era-tisrogav-era-nt
bijah upitao
monu-era-m
monu-era-s monu-era-t monu-era-mus monu-era-tis monu-era-nt
scrips-era-mscrips-era--s
scrips-era--t
scrips-era--mus scrips-era--tis scrips-era--nt
puniv-era-m puniv-era-s puniv-era-t puniv-era-mus puniv-era-tis
puniv-era-nt
Futur II rogav-er-o budem monu-er-o scrips-er-o puniv-er-o
rogav-eri--s rogav-eri-t rogav-eri-mus rogav-eri--tis rogav-eri--nt
upitao, upitam
monu-eri-s monu-eri-t monu-eri-mus monu-eri-tis
monu-eri-nt
scrips-eri-s scrips-eri-t scrips-eri-mus scrips-eri-tis
scrips-eri-nt
puniv-eri--s puniv-eri--t puniv-eri--mus puniv-eri--tis puniv-eri--nt
Konjunktiv perfekta
rogav-eri--m rogav-eri--s rogav-eri--t rogav-eri--mus rogav-eri--tis rogav-eri--nt
monu-eri-m monu-eri-s monu-eri-t monu-eri-mus monu-eri-tis
monu-eri-nt
scrips-eri-m scrips-eri-s scrips-eri-t scrips-eri-mus scrips-eri-tis
scrips-eri-nt
puniv-eri--m
puniv-eri--s puniv-eri--t puniv-eri--mus puniv-eri--tis puniv-eri-nt
Konjunktiv pluskvamperfekta
rogav-isse-m rogav-isse-s rogav-isse-t rogav-isse-mus rogav-isse-tis rogav-isse-nt
monu-isse-m
monu-isse-s monu-isse-t monu-isse-mus monu-isse-tis monu-isse-nt
scrips-isse-m scrips-isse-s scrips-isse-t scrips-isse-mus scrips-isse-tis -nt
puniv-isse-mpuniv-isse-s puniv-isse-t puniv-isse-mus puniv-isse-tis puniv-isse-nt
Infinitiv perfekta rogav-isse monu-isse scrips-isse puniv-isse
Oblici participske osnove
pasiv
Konjugacija: I Konjugacija: II Konjugacija: III Konjugacija: IV
Indikativ perfekta
rogatus,-a, -um
sum es est
upitan sam
ili upitalisu me
rogati,-ae, -a
sumus
estis sunt
monitus,-a, -um
sum es est
moniti,-ae, -a
sumus
estis sunt
scriptus,-a, -um
sum es est
scripti,-ae, -a
sumus
estis sunt
punitus,-a, -um
sum es est
puniti,-ae, -a
sumus
estis sunt
Indikativ pluskvamperfekta
rogatus
-a, -um
eram eras erat
bijah upitanili bili su me upitali
rogati -ae, -a
eramus
eratis erant
monitus-a, -um
eram eras erat
moniti -ae, -a
eramus
eratis erant
rogatus
-a, -um
eram eras erat
rogati -ae, -a
eramus
eratis erant
rogatus
-a, -um
eram eras erat
rogati -ae, -a
eramus
eratis erant
Futur II
rogatus
-a, -um
eroeraserit
budem upitan
rogati, -ae, -a
erimuseritis erunt
monitus
-a, -um
eroeraserit
moniti -ae, -a
erimuseritis erunt
scriptus
-a, -um
eroeraserit
scripti -ae, -a
erimuseritis erunt
punitus
-a, -um
eroeraserit
puniti -ae, -a
erimuseritis erunt
konjunktiv perfekta
rogatus-a, -um
sim sis sit
rogati-ae, -a
simus
sitis sint
monitus-a, -um
sim sis sit
moniti-ae, -a
simus
sitis sint
scriptus-a, -um
sim sis sit
scripti-ae, -a
simus
sitis sint
punitus-a, -um
sim sis sit
puniti-ae, -a
simus
sitis sint
pasiv konjunktiva perfekta
rogatus-a, -um
essem
esses esset
rogati-ae, -a
simus sitis sint
monitus-a, -um
essem
esses esset
moniti-ae, -a
simus sitis sint
scriptus-a, -um
essem
esses esset
scripti-ae, -a
simus sitis sint
punitus-a, -um
essem
esses esset
puniti-ae, -a
simus sitis sint
glagolska imena: particip perfekta pasiva
rogatus, -a, -um upitan, -a, -o
monitus, -a, -um scriptus, -a, -um
punitus, -a, -um
glagolska imena: Infinitiv perfekta pasiva
rogatum -am, -um (-us, -a, -um) esse
monitum, -am, -um (-us, -a, -um) esse
scriptum -am, -um (-us, -a, -um) esse
punitum -am, -um (-us, -a, -um)esse
glagolska imena: Particip futura aktiva
rogaturus, -a, -um,onaj koji će pitati
moniturus-a, -um
scripturus-a, -um
puniturus-a, -um
glagolska imena:
Infinitiv futura aktiva
rogaturum, -am, -um(-us, -a, -um) esse
moniturum -am, -um (-us, -a, -um) esse
scripturum -am, -um (-us, -a, -um) esse
puniturum -am, -um(-us, -a, -um) esse
glagolska imena:
Supin
rogatumrogatu
monitummonitu
scriptumscriptu
punitum punitu
Glagoli III konjugacije na -io
Neki se glagoli III kortjugacije svršavaju na -io; to i u prezentskoj osnovi ponajviše gube kad za njim dolazi i ili e. Evo glavnih oblika:
Indikativ prezenta:
Aktivcapi-o (uzimam)capi-scapt-tcapi-muscapi-tiscapi-unt
Pasivcapi-orcap-e-riscdpi-turcapi-murcam-minicapi-u-ntur
Imperfekt akt.: capi-ebam, -as itd.; pas. capi-ebar, capi-ebaris itd.
Futur I akt.: capi-am, -es itd.; pas. capi-ar, -eris itd.
Infinitiv prez. akt. cap-ere; pas. cap-i
Imperativ I: cape, capi-te! impt. II capi-to, capi-to, capi-tote, capi-unto
Particip prezenta: capi-ens, -entis
Gerundiv: capi-end-us, -a, -um
Verba deponentia
Neki glagoli imaju samo pasivne oblike, ali značenje| aktivno. Oni su, tako reći, odložili pasivno značenje pa se pog tome zovu odložni glagoli (verba deponentia). Od aktivnih oblika imaju particip prezenta, particip i infinitiv futura aktiva. Pasivno značenje ima jedino gerundiv. Deponentia se konjugiraju jednako kao i obični glagoli u pasivu. Navodimo ih u 1. licu prezenta, infinitivu prezenta i I. licu perfekta, npr.:
hortor, hortari, hortatus sum hrabritivereor, vereri veritus sum bojati seloquor, loqui, locutus sum govoriti partior, partiri. partitus sum deliti
Imperativ deponentnih glagola
I konjugacija: hortare sokoli, hortamini hrabriteII konjugacija: verere puštuj, veremini poštujteIII konjugacija: loquere govori, loquimini govoriteIV konjugacija: partire dijeli, partimini delite
Verba semideponentia
Verba semideponentia zovu se oni glagoli kojima su oblici prezentske osnove aktivni, a u perfektu. pluskvamperfektu i futuru II imaju pasivne oblike s aktivnim značenjem, na primjer:audeo, audere, ausus sum usuditi segaudeo, gaudere, gavisus sum radovati sesoleo, solere, solitus sum običavati
Glagoli s posebnom konjugacijom (Verba anomala)
Pomoćni glagol: sum, esse, fui biti
Indikativ Konjuktiv
Prezent
sum jesam, samesest sumus estis sunt
simsissitsimussitissint
Imperfekt
eram bijaheras erateramuseratiserant
essemessesessetessemusessetisessent
Futur I
ero bit ću eris erit enmus eritis erunt
Perfekt
fui bio sam fuisti fuitfuimus fuistisfuerunt
fuerimfuerisfueritfuerimusfueritisfuerint
Pluskvamperfekt
fueram bijah biofuerasfuerat fueramusfueratisfuerant
fuissemfuissesfuissetfuissemusfuissetisfuissent
Futur II fuero budem (bio) fueris
fuerit fuerimus fuentis fuerint
Imperativ
I. Jedn.2. es budi!3.- Množ. 2. este budite!3. —
II.esto budiesto neka bude!estote budite!sunto neka budu!
Particip fut. akt. futurus, -a, -um koji će biti, budućiInfinitiv prez. esseInfinitiv perf. fuisseInfinitiv fut. futurum, -am, -um esse ili fore
Složenice glagola esse:
absum, abesse, afui biti odsutanadsum, adesse, affui biti prisutan obsum, obesse, obfui škoditipraesum, praeesse, praefui biti na čeluprosum, prodesse, profui koristitiParticip prezenta imaju samo složenice praesum i absum: praesens, gen. praesentis prisutan; absens, gen. absentis odsutan.Prosum je postalo od pro(d) i sum. Krajnje d javlja se samo ispred e. Prema tome glasi prezent:prosumprodesprodest
prosumusprodestisprosunt
Imperfekt:
Futur I:Perfekt:
proderam itd.prodero, proderis itd.
profui itd
Possum, posse potui (moći) u prezentskoj osnovi postalo od pot(e) + sum. U oblicima te osnove ostaje pot- pred samoglasnikom e; ispred s krajnje t prelazi u s, pa odatle ss.U perfektnoj osnovi taj glagol nije složenica glagola esse, nego uzima osnovu nestaloga glagola potere.
Indikativ Konjunktiv
Prezent possum mogu possim
potespotestpossumuspotestispossunt
possispossitpossimuspossltispossint
Imperfekt
poteram mogahpoteraspoteratpoteramuspoteratispoterant
possempossespossetpossemuspossetispossent
Futur I
potero moći ću poteris poterit poterimuspoteritis poterunt
Perfekt
potui mogao sam potuisti potuitpotuimuspotuistispotuerunt
potuerimpotuerispotuerit potuerimuspotueritispotuerint
Pluskvamperfekt
potueram bijah mogaopotueraspotueratpotueramuspotueratispotuerant
potuissempotuissespotuissetpotuissemuspotuissetispotuissent
Futur II
potuero budem mogao, potueris uzmognem potuerit potuerimus potueritis potuerint
Infinitiv prezenta:Infinitiv perfekta:
posse potuisse
fero, ferre, tuli, latum nositi Osnove: prezentska fer-, perfektna tul-, particip perfekta latus.
Prezent:
Indik. akt. Konj. akt. Indik. pas. Konj. pas.
fero fers fertferimusfertis ferunt
feramferasferat feramusferatisferant
ferorferris ferturferimurferiminiferuntur
ferar feraris feratur feramur feraminiferantur
Imperfekt:
ferebam itd.
ferrem itd.
ferebar itd.
ferrer itd.
Futur I akt. Futur I pas. Imper. I Imper. II
feram feres feret itd.
ferar fererisferetur itd.
fer ferte
ferto ferto fertdte ferunto
Infinitiv prezenta aktiva: Infinitiv prezenta pasiva:Infinitiv perfekta aktiva:Infinitiv perfekta pasiva:
ferreferritulisselatum, -am, -um esse
Ostali se oblici pravilno izvode od perfekta tuli i participa perf. latus.
Jednako se menjaju složenice:affero, afferre, attuli, allatum donetiaufero, auferre, abstuli, ablatum odnetidiffero, differre, distuli, dilatum odgoditi; razlikovati se effero, efferre, extuli, elatum iznetiinfero, inferre, intuli, illatum, unetioffero, offerre, obtuli, ablatum nuditirefero, referre, rettuli, relatum natrag nositi, javljatiOvamo ide i glagol: tollo, 3. sustuli, sublatum dići
vo1o, velle, volui htetinolo, nolle, nolui ne hteti (od ne-volo) malo, malle, malui više voleti (od magis-volo)
Indikativ prezenta:
volovisvult volumusvultis
nolonon vis non vult nolumus non vultis
malomavismavultmdlumusmavultis
volunt nolunt malunt
Konjunktiv prezenta:
velim velisvelitvelimusvelitis velint
nolimnolis nolit nolimus nolitis nolint
malim malismalit malimus malitismalint
Indikativ imperfekta:
volebamvolebas itd.
nolebam nolčbas itd
malebam malebas itd.
Konjunktiv imperfekta:
vellemvellesvelletitd.
nollemnollesnolletitd.
mallemmalles malletitd.
Futur I:
volam volesvoletitd.
nolam noles noletitd.
malam males malet itd.
Infinitiv prezenta:
velle nolle malle
Imperativ:
I -- --II -- --
nolinolitenolitonolitote
--------
Perfekt:
volui voluisti itd.
noluinoluisti itd.
malui maluisti itd.
Ostali oblici izvode se pravilno od perfektne osnove
eo, ire, ii, itum ići
Indikativ Konjunktiv
Prezent
eo idemisitimus
eameaseateamus
Indikativ Konjunktiv
Pluskvamperfekt
ieram bijah išao ierasitd.
issemisses itd.
Futur II
itiseunt
eatiseant
Imperfekt
ibam iđahibas ibat ibamus itd.
irem ires iret iremusitd.
Futur I
ibo ići ćuibis ibit ibimus ibitis ibunt
Perfekt
ii išao samisti iit iimus istis ierunt
ierimieris ierit ierimus ieritis ierint
iero budem išao ieris itd.
Imperativ
Ii idi - ite idite -
II ito ito itoteeunto
Particip prezentaiens, euntis idućionaj koji ide
Gerundiv eundus, eunda, eundum
Infinitiv perfekta aktiva isse
Supin
I itum
II itu
U indikativu perfekta, infinitivu perfekta i konjunktivu pluskvamperfekta ii pred s steže se u i.
Glagol eo je neprelazan pa dolazi u pasivu samo u 3. licu jedn., npr. itur, eatur, itum est.Jednako se menjaju i složenice:
abeo, -ire, -ii, -itumadeo axeoineointereo
odlazimpristupam
izlazim ulazim propadam
obeo pereopraeterreoredeotranseo
obilazim; umirempogibam mimoilazim vraćam se prelazim
fio, fieri, factus sum bivati, postati, dogoditi se
Glagol fio služi kao pasiv glagolu facio, 3. feci, factum činiti. Po tvorbi svojih oblika taj glagol pripada među verba semideponentia.
Indikativ Konjunktiv
Prez.fio, fis, fit—, —, fiunt
fiam, fias, fiat,fiamus, fiatis, fiant
Imperf. fiebam, fiebas itd. fierem, fieres, fieret itd.
Fut. I fiam, fies itd. —
Perfekt factus sum itd. factus sim itd.
Infinitiv prez.: fieri
Infinitiv perf.: factum, -am, -um esse
Infinitiv fut.: futurum, -am,. -um esse ili fore
Gerundiv: faciendus, -a, -um
Nepotpuni glagoli (Verba defectiva)
coepi, coepissememini, meminisseodi, odisse
počeo samsjećam semrzim
Glagoli memini i odi nemaju oblika, prezentske osnove, nego im perfekt ima značenje prezenta (perfectum praesens), pluskvamperfekt značenje imperfekta, a futur II značenje futura I.
Glagol coepi ima perfektno značenje a oblike prezentske osnove uzima od glagola incipio, 3. počinjem.
Indik. perf. coepi memini odi
Konj. perf coeperim meminerim oderim
Indik. pluskpf coeperam memineram oderam
Konj. pluskpf. coepissem meminissem odissem
Futur II coepero meminero odero
Imperativ -- memento, mementote --
Infinitiv perfekta coepisse meminisse odisse
Part. perf. pas. coeptus, -a, -um -- --
Part. futura akt. coepturus, -a, -um -- osurus, -a, -um
inquam kažem
Prezent: Imperfekt:Futur I:Perfekt:
inquam, inquis, inquit, -, -,inquiunt inquiebat—, inquies, inquietinquit
salve! salvete!vale! valete! ave! avete!
zdravo! dobro došao!zdravo!zdravo! budi pozdravljen!
Imperativ salve i ave upotrebljava se kao pozdrav pri dolasku, a pri odlasku običan je samo pozdrav: vale! volete!
Bezlični glagoli (Verba impersonalia)
Bezlični glagoli upotrebljavaju se samo u 3. licu jedn. i u infinitivu. Dijele se u prave i neprave. Pravi su oni koji se upotrebljavaju samo bezlično, a nepravi su postali od glagola koji se upotrebljavaju i lično s različnim značenjem.
Evo nekoliko bezličnih glagola:
Pravi su:decet, 2. decuit dolikuje dedecet, 2. dedecuit ne dolikuje licet, 2. licuit ili licitum est slobodno jeoportet, 2. oportuit treba pudet me, 2. puduit stid me je paenitet me, 2. paenituit kajem se
Nepravi su:
iuvat me, 1. iuvit godi mi;
isporedi iuvo, 1. iuvi, iutum pomagati
apparet, 2. appdruit jasno je;
isp. appareo, 2. apparui pokazati se
constat, 1. constitit poznato je
praestat, 1. praestitit bolje je