Download - Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)
![Page 1: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/1.jpg)
SOVON Landelijke dag – 30 november 2013
Lepelaars op trekeen vergelijking tussen Europa- en Afrika-gangers
Tamar Lok
![Page 2: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/2.jpg)
Groei en verspreiding lepelaarpopulatie
![Page 3: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/3.jpg)
Sinds 1982 worden er in Nederland jonge lepelaars gekleurringd
![Page 4: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/4.jpg)
>100,000 aflezingen binnen en buiten Nederland
Overleving
Leeftijd eerste broedpoging
Verspreiding
![Page 5: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/5.jpg)
Levenscyclus van lepelaars
![Page 6: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/6.jpg)
Levenscyclus van lepelaars
![Page 7: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/7.jpg)
Na 3 jaar puberen...
Levenscyclus van lepelaars
![Page 8: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/8.jpg)
Promotie-onderzoeksvragen
1. Is trekafstand gerelateerd aan voortplantingssucces? Hypothese: Afrika-gangers komen later aan,
of in slechtere conditie, wat kan leiden tot verlaagd voortplantingssucces
2. Is trekafstand gerelateerd aan overleving, en in welke seizoenen? Hypothese: Afrika-gangers hebben hogere
sterfte tijdens de trek, maar lagere sterfte in de winter
Wat zijn de “demografische” kosten en baten van trek?
![Page 9: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/9.jpg)
Banc d’Arguin(Mauritania)
Senegal river estuary (Senegal)
Morbihan(France)
Huelva(Spain)
Winter waarnemingen
![Page 10: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/10.jpg)
Winter plaatstrouwMethode
![Page 11: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/11.jpg)
Winter plaatstrouw
Lok et al. (2011) Animal Behaviour
France
Iberia
Mauritania
& Senegal
Volwassen vogels zijn zeer plaatstrouw aan hun overwinteringsgebied en dus consistent in hun trekafstand
Resultaten
![Page 12: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/12.jpg)
(1) Is trekafstand gerelateerd aan voortplantingssucces?
• Verschillen Europa- en Afrika-gangers in:
timing van broeden
broedsucces
conditie van de jongen die ze grootbrengen
• Is timing van broeden gerelateerd aan broedsucces?
![Page 13: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/13.jpg)
Studiepopulatie: Schiermonnikoog
![Page 14: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/14.jpg)
Markeren van nesten
Observaties vanuit eenverplaatsbaar hutje
Welke ouders horen bij welke nesten?Methode
G[GT]/ G[GT],
overwintert in de
Banc d’Arguin
![Page 15: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/15.jpg)
Timing van broeden
Meten van de kopsnavel-lengte om leeftijd te bepalen
Dagelijkse observaties omuitkomstdatum te bepalen
Methode
![Page 16: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/16.jpg)
Broedsucces en conditie van kuikens
Kuikens krijgen een tijdelijk labeltje als zenog in hun eigen nest zitten. Zo weten we tijdens het kleurringen welk kuiken uit welknest kwam.
Tijdens het kleurringen wordtverschillende lichaamsmaten en gewicht gemeten om conditiete bepalen
Methode
![Page 17: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/17.jpg)
Timing van broeden
Afrika-gangers broeden gemiddeld later dan Europa-gangers.
Dit verschil is vooral duidelijk onder oudere vogels.
Europa-gangers
Afrika-gangers
Resultaten
![Page 18: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/18.jpg)
Broedsucces en kuikenconditie
• Latere broeders brachten minder jongen groot
• Laat-geboren jongen hadden een slechtere conditie.
• Geen directe relatie tussen trekafstand en broedsucces.
Resultaten
![Page 19: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/19.jpg)
(2) Is trekafstand gerelateerd aan overleving, en in welke seizoenen?
![Page 20: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/20.jpg)
BROEDGEBIED
Maart - September
OVERWINTERINGSGEBIED
November - Januari
VOORJAARS-
MIGRATIE
Februari
NAJAARS-
MIGRATIE
Oktober
Bepalen van seizoensoverlevingMethode
![Page 21: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/21.jpg)
BROEDGEBIED
Maart - September
Bepalen van seizoensoverleving
OVERWINTERINGSGEBIED
November - Januari
VOORJAARS-
MIGRATIE
Februari
NAJAARS-
MIGRATIE
Oktober
Ringen aflezen
begin broedseizoen
Ringen aflezen
einde broedseizoen
Methode
![Page 22: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/22.jpg)
Φ BROEDEN
Maart - September
Overleving (Φ) per seizoen
OVERWINTERINGSGEBIED
November - Januari
VOORJAARS-
MIGRATIE
Februari
NAJAARS-
MIGRATIE
Oktober
Ringen aflezen
begin broedseizoen
Ringen aflezen
einde broedseizoen
Methode
![Page 23: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/23.jpg)
Φ BROEDEN
Maart - September
Overleving (Φ) per seizoen
OVERWINTERINGSGEBIED
November - Januari
VOORJAARS-
MIGRATIE
Februari
NAJAARS-
MIGRATIE
Oktober
Ringen aflezen
begin broedseizoen
Ringen aflezen
einde broedseizoen
Ringen aflezen
begin winter
Methode
![Page 24: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/24.jpg)
Φ BROEDEN
Maart - September
Overleving (Φ) per seizoen
OVERWINTERINGSGEBIED
November - Januari
VOORJAARS-
MIGRATIE
Februari
Φ MIGRATIE
Oktober
Ringen aflezen
begin broedseizoen
Ringen aflezen
einde broedseizoen
Ringen aflezen
begin winter
Methode
![Page 25: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/25.jpg)
Φ BROEDEN
Maart - September
Overleving (Φ) per seizoen
OVERWINTERINGSGEBIED
November - Januari
VOORJAARS-
MIGRATIE
Februari
Φ MIGRATIE
Oktober
Ringen aflezen
begin broedseizoen
Ringen aflezen
einde broedseizoen
Ringen aflezen
begin winter
Ringen aflezen
einde winter
Methode
![Page 26: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/26.jpg)
Φ BROEDEN
Maart - September
Overleving (Φ) per seizoen
Φ WINTER
November - Januari
VOORJAARS-
MIGRATIE
Februari
Φ MIGRATIE
Oktober
Ringen aflezen
begin broedseizoen
Ringen aflezen
einde broedseizoen
Ringen aflezen
begin winter
Ringen aflezen
einde winter
Methode
![Page 27: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/27.jpg)
Φ BROEDEN
Maart - September
Overleving (Φ) per seizoen
Φ WINTER
November - Januari
Φ MIGRATIE
Februari
Φ MIGRATIE
Oktober
Ringen aflezen
begin broedseizoen
Ringen aflezen
einde broedseizoen
Ringen aflezen
begin winter
Ringen aflezen
einde winter
Methode
![Page 28: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/28.jpg)
Trekafstand en (seizoens)overlevingResultaten
Europa-gangers Afrika-gangers
Broedseizoen 0.99 0.99
Najaarstrek 0.99 0.99
Winter 1.00 1.00
Voorjaarstrek 0.97 0.79
Jaarlijkse overleving:
0.95 0.77
• Sterfte is inderdaad hoger tijdens de langere trek van
Afrika-gangers, maar wel alleen in het voorjaar
• Deze hogere sterfte wordt niet gecompenseerd
door lagere sterfte in de winter
x
x
x
=
x
x
x
=
![Page 29: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/29.jpg)
Conclusies
Het verschil in overleving wordt voornamelijk bepaald door de veel hogere sterfte van Afrika-gangers tijdens de voorjaarstrek
Afrika-gangers doen het slechter dan Europa-gangers: ze hebben lager broedsucces, maar vooral lagere overleving
Trek is zeer kostbaar voor lepelaars!
![Page 30: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/30.jpg)
Discussie
Waarom hebben de Afrika-gangers alleen verhoogde sterfte tijdens de voorjaarstrek, en niet in het najaar?
o Passaatwind langs de kust van de Sahara waait van noord naar zuid: wind mee in het najaar, maar tegen in het voorjaar
o Condities in de West-Afrikaanse overwinteringsgebieden zijn mogelijk suboptimaal, waardoor de lepelaars in slechte conditie aan de voorjaarstrek beginnen
![Page 31: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/31.jpg)
Discussie
Waarom gaan er nog steeds lepelaars naar West-Afrika?
Geboortejaar
Keuze
overw
inte
ringsgebie
d
Lok et al. (2013) American Naturalist
• Vroeger overwinterden de meeste lepelaars in West-Afrika maar steeds meer lepelaars kiezen nu voor Europa
• Waarschijnlijk was het vroeger beter toeven in West-Afrika, of slechter in Europa
![Page 32: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/32.jpg)
Bedankt!
• Mijn begeleiders: Otto Overdijk, Theunis Piersma en Joost Tinbergen
• Harry Horn voor het opzetten van het
kleurringproject in de jaren ’80• Alle vrijwilligers voor het ringen en
aflezen
• Jullie voor het luisteren!
![Page 33: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/33.jpg)
Vragen?
![Page 34: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/34.jpg)
Higher survival in Europe; decreasing survival in all wintering regions. Probability to winter in Europe has increased over time.
Site-specific survival and winter site choice
Lok
et a
l. (2
01
3)
Am
eri
can
Nat
ura
list
![Page 35: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/35.jpg)
Zenderen van adulte lepelaars
• 28 gram GPS-satellietzender die per 24 uur
4-6 GPS posities opslaat
• 7 adulte lepelaars gezenderd in 2008-2010
Eckard BootOtto Overdijk
![Page 36: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/36.jpg)
Otto (2008)4891 km in 84 dagen
Overwinteraars in West Afrika - Najaarsmigratie
7 sep
30 nov
Sine Saloum (Senegal)
![Page 37: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/37.jpg)
Otto (2008)4891 km in 84 dagen
Rogier (2008) 4463 km in 56 dagen
Overwinteraars in West Afrika - Najaarsmigratie
Eckard (2009) 4569 km in 73 dagen
7 sep
30 nov
10 sep
5 nov 7 dec
26 sep
![Page 38: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/38.jpg)
Zomer 2009
Overwinteraars in West Afrika: Otto…
Sine Saloum
Senegal
rivier
†
Voorjaar 2010
5 apr
4 apr
4 apr
Na 243 km vliegen gestorven
bij de Senegal rivier
10 mrt
21 mrt
![Page 39: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/39.jpg)
Overwinteraars in West Afrika: Rogier…
Banc d’Arguin
†
Na 368 km vliegen
gestorven aan de
kust van de
Westelijke Sahara
Zomer 2009 Voorjaar 2010
18 mei
15 mei
15-28
mei
28-31
mei
31 mei
17 mrt
23 mrt
![Page 40: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/40.jpg)
Overwinteraars in West Afrika: Eckard…
Eckard’s laatste signaal werd
ontvangen op 26 maart 2011…
Zomer 2010 Winter 2010-2011
?
![Page 41: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/41.jpg)
Najaar 2009 2187 km in 27 dagen
Lepelaar Theunis – 2 jaar gegevens!
29 sep
26 okt
Ria formosa, Portugal
![Page 42: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/42.jpg)
Najaar 2009 2187 km in 27 dagen
Voorjaar 2010 2182 km in 27 dagen
Lepelaar Theunis – 2 jaar gegevens!
29 sep
26 okt
20 apr
23 mrt
![Page 43: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/43.jpg)
Najaar 2010 2175 km in 23 dagen
Voorjaar 2011 2257 km in 25 dagen
Lepelaar Theunis – 2 jaar gegevens!
24 sep
19 okt
20 apr
25 mrt
![Page 44: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/44.jpg)
Lepelaar BB31
Najaar 20102287 km in 11 dagen
R. Garcia
4 sep
15
sep
BB31 in Cadiz
![Page 45: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/45.jpg)
Lepelaar BB31
Najaar 20102287 km in 11 dagen
Voorjaar 20112227 km in 18 dagen
4 sep
15 sep
27 mrt
9 mrt
![Page 46: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/46.jpg)
Lok et al. 2011 (Animal Behaviour)
Van waarneming naar
verspreiding en plaatstrouw
![Page 47: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/47.jpg)
Lok et al. 2011 (Animal Behaviour)
Van waarneming naar
verspreiding en plaatstrouw
![Page 48: Lepelaars op trek - Tamar Lok (RUG)](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042505/559c01391a28ab3d468b4756/html5/thumbnails/48.jpg)
Is West Afrika de beste plek?
NEE!