PlagasClaves
• Chanchitosblancos• Frankliniella occidentalis• PolillasyMariposas• Oligonychus vitis• Drepanothrips reuteri• Ceratitis capitata• Colomerus vitis• Calepitrimerus vitis
Chanchitosblancos
• Pseudocóccidossonla3ªfamiliamásnumerosadelordenHemíptera,incluyediversosgéneros(28especiespresentesenChileal2011)
• Insectosfitófagosfloemáticos(McKenzie 1967).• Desarrollodependedelacalidaddelalimento.• Cuerpoblando,simétrico,ceroso,marcadodimorfismosexual:hembrasápteras,machosgeneralmentemacrópteros.
• Presentes en todo el mundo, pero con altogrado de endemismo.
• Planococcus ficus *: Citado oficialmente enArgentina, Chile (Becerra et al, 2003; González,2011).
• Insectos hemimetábolos con ciclodiferenciado hembra/macho.
• Habito críptico, colonización aérea y/osubterránea de la planta.
Chanchitosblancos
Algunasespeciespresentesenviñedos(citadosparaSudAmérica)
Especie Origengeográfico
Distribución Sinonimiasmáscomunes
Pseudococcusviburni(Signoret)
Neotrópico Australia,Europa,NuevaZelanda,NorteAmérica(California),SudAfrica,SudAmérica
Dactylopius indicusSignoret,D.viburniSignoret,D.affinisMaskell,Ps.affinis(Maskell),Ps.obscurus Essig…
Maconellicoccushirsutus(Green)
Indo-Malaya
Australia,África,Asia(India),EstemedioSudAmérica,México,California
Maconellicoccus perforatus (DeLotto),M.pasaniae (Borchsenius),Paracoccus pasaniaeBorchsenius…
Daaneetal,2012
Especie Origengeográfico
Distribución Sinonimiasmáscomunes
Planococcusficus(Signoret)
Paleartico NorteAmérica(CaliforniayMéxico),SudÁfrica,SudAmérica(Argentina),Europa(Italia),EsteMedio.
CoccusvitisLindinger,Dactylopius ficusSignoret,D.vitisSignoret,D.subterraneusHempel,Planococcus vitisEzzat&McConnell,PseudococcuscitrioidesFerris,Ps.vitisBodenheimer
Planococcus citri(Risso)
Paleartico Australia,Europa,NuevaZelanda,NorteAméricaSudAfrica,SudAmérica
Coccus tuliparumBouché,C.citriBoisduval,DactylopiusalaterniSignoret,D.ceratoniaeSignoret,D.citriSignoret,D.cyperiSignoret,D.robiniaeSignoret…
Fuenteoriginal:Daane etal,2012
Especie Origengeográfico
Distribución Sinonimiasmáscomunes
Pseudococcuslongispinus(Targioni-Tozzetti)
Australasia Cosmopolita:Australia,Europa,NuevaZelanda,NorteAmérica(California),SudÁfrica,SudAmérica
CoccusadonidumL.,C.laurinusBoisduval,DactylopiuslongispinusTargioniTozzetti,D.adonidum(L.),D.adonidumAuctorum,D.hoyaeSignoret,D.pteridisSignoret…
Pseudococcuscalceolariae(Maskell)
Australasia Cosmopolita:Australia,Europa,NuevaZelanda,SudAmérica,SudÁfrica,NorteAmérica
PseudococcuscitrophilusClausen,Ps.fragilisBrain,Ps.gahaniGreen
Dysmicoccusbrevipes(Cockerell)
Indo-Malaya
Australia,África,Asia,Estemedio,SudAmérica(Brazil)
DactylopiusbrevipesCockerell,D.(Pseudococcus )ananassaeKuwana,Dysmicoccusbrevipes(Cockerell)…
Fuenteoriginal:Daane etal,2012
EspeciescitadasenPerú• Planococcus citri (Cotrina &Segura,2014)1:vides
• Phenacoccus peruvianus (Malumphy &Eyre,2011):ornamentales ysolanáceas.
1
Cotrina E, Segura M. 2014. “FLUCTUACIÓN POBLACIONAL Y COMPORTAMIENTO DE Planococcus citri(Risso) (HEMIPTERA: PSEUDOCOCCIDAE) SEGÚN LOS ESTADOS FENOLÓGICOS DEL CULTIVO DE VID (Vitisvinifera L.), EN LA LOCALIDAD DE CHONGOYAPE – LAMBAYEQUE. Tesis. Universidad Nacional Pedro RuizGallo.
Chanchitosblancos
• Pseudococcus viburni• Pseudococcus longispinus• Planococcus citri• Planococcus ficus
Chanchitosblancos
• Altaincidenciadedañoenlaúltimatemporada.
• Adaptacióndelosciclosennuevasvariedades• Adaptacióndelosciclosporcondicionesclimáticas
• Usodecoberturasmodificaelcomportamientodelosciclos
Chanchitosblancos• 6a10generaciones• Segundageneraciónenadelantepresentatraslapes
• CondicionesenPerúpermitenmigracionesalbroteantesdelaflor(estrategiadecontroldistintaaChile)
Planococcus citri
Hospederosfrutales:Limonero,Naranjo,Chirimoyo,Níspero,Vid.
Hospederosnofrutales:Bougainvillea, Philodendron, Amaryllis, entre otros.
Importanciadelaidentificación
• Históricamente,confusiónensudistribucióneimportanciaeconómica:ej.P.maritimusconfundidoconP.viburni yP.meridionalis.
• 3a5generacionesdependiendolaespecie.• P.longispinus sólotienecríasvivas(ovovivíparos).
• Hábitosdecolonizacióndelaplantadistinta:Puedengenerarfalsasalarmasyerrorenelplandecontrol.
Importanciadelaidentificación
• Pl.citri partenogénesisfacultativa(daSilvaetal,2010)• Númerodehuevos/hembraafectadopordiversasvariables(50-800huevos/hembra)
• Pl.ficus:segúnubicación,3a7generaciones/año.
• Pl.citri:enelnortedeBrasil,11gen/año;enelSur,6.
Chanchitosblancos
• Dietabasadaencarbohidratos,bajaena.a.esenciales.
• HormigasprotegendelataquedeE.N.(Mansour etal.2012)
• Enviñedos:20chanchitosblancos/broteU.D.E.(Charles,1982)
Colonización
Bajo ritidoma y herida de anillado
RacimosBase de cargadores y hojas
(envés)
Brotes y pedúnculos
Control
• MIP:Rolfundamentaldelmonitoreoeidentificación.
• Víasistémica:mayoríadeloscompuestosposeenmovimientoxilemático (ascendente),asalvedaddespirotetramato queesambimóvil.Posicionamientoesfundamental.
• Víacontacto:útilsobreindividuosexpuestosenfollajeainiciosdeldesarrollodelcultivo(clorpirifos,diazinon,phosmet)Insecticidareg.decrecimientobuprofezin tbn actúaporcontacto.
Control• Tratamientos de insecticidas de
contacto deben ser utilizados ainicios del ciclo de producción,después de poda de renovación.
• Cuidado con fitotoxicidad dealgunos organofosforados enperíodo de brotación.
• Uso de spirotetramato entre brotemayor a 30 cms y hasta flor.
• Imidacloprid (diferencias entreformulaciones) aplicable previo alcierre de racimo.
• Sulfoxaflor aplicable previo alcierre de racimos.
• Insecticidas reguladores decrecimiento complemento alprograma, pero sólo en casospuntuales.
• Starkle antes de flor y/o a iniciosde apriete
Caracterizacióndelataque
• Ataquecaracterizadoporelbronceadosuciodelhazdelashojascongranacumulacióndepolvoypartículasdesueloqueocultanlosestadosmóvilesdelasarañitaslasquepuedenalcanzarpoblacionesde>50ejemplaresporhoja.Grancantidaddemudasesqueléticasdecolorblanco,conpresenciadehuevosglobosos,esféricosconpedicelodorsalblanco.
Caracterizacióndelataque
• Seconcentrahaciaelperíodomáscalurosodelatemporada.
• Respondealacomposiciónnutricionaldelasplantas,enespecialalaconcentracióndeNenlostejidos.
Algunosingredientesactivos
• Ovicidasyestadosinmaduros:Etoxazole ;Spirodiclofen
• Adultos:acrinatrina,fenpropatin• Estadosmóviles:Abamectina,piridaben,fenpiroximato
• ExtractoQuillaja saponaria**
TripsdeCalifornia
• 2momentosdesusceptibilidad:florypinta• Problemática:Bajoperíododeprotecciónresidualenperíododefloración,altacontaminacióncontinuadurantelatemporada.
• Buenknock down:acrinatrina;fenpropatrhin.• Estándares:Spinosad,spinoteram *
• Complementarios:acetamiprid(comportamientodistintosegúnformulaciones)
Trips deCalifornia
Temporada2017/18:Ataquestardíosgenerandodañosdesdepintaenadelante.Diagnósticopuedeserconfuso.
Eriófidos
• Colomerus vitis:Existenalmenosdosrazascondistintoshábitos:Unacolonizalasyemas(razadelayema),laotravisitalashojasyfrutos(razadelaerinea).
• Calepetrimerus vitis:Agresivaenyemas,causantedela“Acariosis”.
Razadelaerinea
• Produceeldañotípicodeagallasconaltapilosidadenelenvés.
• Verano:Huevosyotrosestadosenagallas,alimentándosedetricomas ygenerandoelengrosamientodelosmismos.
• Invierno:Enyemas(adultos)
Razadelayema
• Daño:Internudos cortos,muertedeyemasterminales, crecimientodelbrotetípicoenzig-zag.
• Adultosinvernanenyema,mientrasqueenveranomigrandeunayemaaotradondesealimentanycolocansushuevos.
Calepetrimerus vitis (Razavagabunda)
• Daño:Generahojascurvadashaciaelenvés.• Ácarodecoloramarillo,decuerpoalargadoenformatroncocónicaylongitud0,2mm.
• Invernaenlashojas,enveranopresenteenhojas.
• Huevosredondosyblancuzcos,de0,04mm.
Calepetrimerus vitis (Razavagabunda)
• Pasan el invierno como hembras adultas bajolas escamas de las yemas, comenzando suactividad al inicio de brotación de la vid.
• Durante el año se suceden varias generaciones,realizando una colonización ascendente de lashojas de los pámpanos y racimos, localizándoseen el envés de las hojas.
• Al llegar la pinta las hembras adultas comienzana abandonar las hojas y buscan los refugiosinvernales.
Acariosis
• Puede confundirse con daño por bajastemperaturas (próximas a la helada) al iniciode la brotación. Sintomatología es muy similar,pero una observación a microscopio permitedilucidar la fuente del daño.
• En zona norte del país, puede confundirse conataque de O. vitis.
Susceptibilidaddevariedades
• Krissy®-Autumn crisp®altamentesusceptibles• Magenta®,Timpson®• Allison®,Melody®• Ivory®,Timco®• GreatGreen®,Sable®,Sweet Globe®,SugarCrisp®,Sweet Celebration®,Sweet Joy®,SweetSapphire®
• Carlita®• Midnight Beauty®,Iniagrape-one®
• Exirel®• Minecto ®Pro• Oberon®• Predator®• Sivanto®Prime• Starkle®
Nuevosregistros(2018enadelante)
Nuevasherramientasdisponibles:• Exirel®:Controldetrips,polillas,supresióndechanchitosblancos
• Minecto ®Pro:Controldetrips,polillas,supresióndechanchitosblancosycontroldearañitas
• Oberon®:Controldearañitasrojas,falsaarañitayeriófidos
• Predator®:Controldetrips,polillasychanchitosblancos
• Sivanto®Prime:Controldechanchitosblancos• Starkle®:Controldetrips,polillas,chanchitosblancos.Aplicaciónvíariegoyfoliar.
A S O N D E F M A
1ª GENERACIÓN
2ª GENERACIÓN
3ª GENERACIÓN
Migración ninfas invernantes
Neonatas en folíolos y yemas
Hembras ovígeras en tronco, corona y cargadores
FLORACIÓN PREPINTA
COSECHAS
Colonización de brotes, madera y hojas
Migración a racimos, cargadores y tronco
Migración a racimos.
Diazol® WP; Imidan® WP
Movento® 100 SC
Closer®
Predator® o Mospilan®
SELECRON®; LORSBAN®
Brotación
Pre-Flor a flor
Precosecha
Post cosecha
Ninfas migratorias (según especie)
PROGRAMA DE CONTROL DE CHANCHITOS BLANCOS EN VID DE MESA
Término Eclosión huevos
Closer®* o Starkle®
Apriete
Ejemplosobrecontrolconjuntodeplagasprimariasdelavid
Poda producción Junio
Brotación
FloraciónApriete de racimo
CosechaTetranychidae
spirotetramato
Frankliniellapyridaben
Pseudococcidos
Spinosad; spinetoram; acrinatrina
Post-Cosecha
imidacloprid
Trips
Diciembre
Reg. Crec spirotetramat Imidacloprid; sulfoxaflor
Clorpirifos+dimetoato
spirodiclofenabamectina
Tetranychidae
Eriophydae
Manejoeriófidos
Julioagostoseptiembreoctubrenoviembrediciembreenerofebreromarzoabrilmayojunio
Hembrasgrávidas
Estadosjuveniles(móviles)
Todos losestadiospresentes(8a10generaciones)
Hembrasgrávidas
Iniciooviposturas
Elf®
Sanmite®WP
Danitol®10ECoRufast®EW
Envidor®240SC(Oberon®
SC)
Milbecknock®
Acaban®y/oMagister®
A S O N D E F M A
FLORACIÓN PREPINTA
COSECHAS
Migración de trips a racimos
DANITOL® 10 EC; RUFAST®; SUCCESS®; DELEGATE®
Predator® o Mospilan®
Pre-Flor a flor
Precosecha
PROGRAMA DE CONTROL DE TRIPS EN VID DE MESA
Starkle®; Delegate®; Minecto ®Pro; Exirel®