1
MANIFEST VOOR HET
METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
MANIFEST VOOR HET
METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
2
3
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
MANIFEST VOOR HET
METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
4
De Leidse Structuurvisie is aan een revisie toe. Om de basis te leggen voor een duurzame toekomstvisie van Leiden in het speelveld van de Deltametropool*, is het nodig om de blik vooruit te zetten en verder te kijken: over grenzen van rode bakstenen, over tijdsgrenzen én over gemeentegrenzen heen.
In aanloop naar de verkiezingen van 2014 heeft de gemeente Leiden In aanloop naar de verkiezingen van 2014 heeft de gemeente Leiden het initiatief genomen om samen met de omliggende gemeenten een het initiatief genomen om samen met de omliggende gemeenten een het initiatief genomen om samen met de omliggende gemeenten een het initiatief genomen om samen met de omliggende gemeenten een het initiatief genomen om samen met de omliggende gemeenten een het initiatief genomen om samen met de omliggende gemeenten een nieuwe ruimtelijke agenda op te stellen voor de regio, waarin kansen, bedreigingen en ambities worden verkend.
Het Manifest voor het Metropolitane gebied Leiden is een eerste aanzet om deze ambities op papier te zetten. In de gezamenlijk zoektocht worden de afzonderlijke waarden samengebracht om de rode draad van de regio te vinden, zodat de individuele optelsom versmelt in een metropolitane ontwikkeling, die door alle betrokken gemeenten kan worden gedragen.
Maarten Schmittstadsstedenbouwer Leiden
INLEIDING
*Deltametropool is de samenhangende stedelijke regio die het netwerk van metropolitane activitei-ten in Nederland omvat. Het strekt zich uit over de klassieke Randstad met uitlopers in oostelijke en zuidelijke richting.
5
URGENTIEELEMENTAIRE RUIMTELIJKE STRUCTURENGEDEELDEGEDEELDEGEDEELDEGEDEELDEWAARDEN ALS UITGANGSPUNT
RICHTING 2040
Stagnatie drijgt voor het Leidse deel van de Deltametropool
Oog voor de oorsprong van het gebied
Open, Mooi, Compleet en Sterk!
De uitdagingen voor de regio
OPBOUW VAN HET MANIFEST
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
6
7
INLEIDING
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
8
URGENTIEStagnatie dreigt voor het Leidse deel van de DeltametropoolContext
Een wereld van stedelijke regio’s In het jaar 2050 zal ongeveer driekwart van de wereldbevolking in de stad wonen. De aantrekkingskracht van de stad is wereldwijd zichtbaar. In toenemende mate zijn grote stedelijke regio’s de economische zwaartepunten en machtscentra van de wereld. Ook in Europa zijn deze metropolen de ‘powerhouses’ van het continent.Overheden, bedrijven, maatschappelijke Overheden, bedrijven, maatschappelijke Overheden, bedrijven, maatschappelijke organisaties en burgers moeten met elkaar samenwerken om een vitale metropool met aantrekkingskracht op internationaal niveau te vormen. In een continue competitie strijden de regio’s om het binnenhalen van kapitaal, kennis en kwaliteit. De concurrentie gaat tussen deze internationale metropolen, niet tussen landen, en gaat steeds vaker om het aantrekken van menselijk kapitaal, dat zich fl exibel over het aardoppervlak kan én wil bewegen.
De nationale netwerkstad Ook in Nederland vindt er een fundamentele kanteling in verstedelijking plaats. Veranderingen in economische activiteiten en het landelijk demografi sch profi el maakt dat ook hier mensen steeds sterker naar de steden toe trekken en dat tegelijkertijd de steden onderling steeds sterker een netwerkrelatie met elkaar aangaan, zelfs op grote afstand en schaal.
In ruimtelijke zin zien we dat het klassieke stadsgewestelijk stermodel transformeert naar een interstedelijk netwerkmodel; een nieuwe Randstad in de vorm van een grootschalige metropolitane netwerkstad. Dat heeft invloed op mobiliteit, ruimtegebruik en de verdeling van functies. Het heeft sterke invloed op het gebruik van bijvoorbeeld het mobiliteitsnetwerk, met een voorkeur voor zowel snelle hart-op-hart verbindingen als prettige lokale loop- en fi etsverbindingen,
Van stadsgewestelijk stermodel naar interstedelijk netwerkmodel
9
URGENTIE
en een herwaardering voor de bestaande gemengde, multimodaal ontsloten stedelijke gebieden.
Het kantelpunt van fragmentatie Het gebied van Leiden en omgeving is ten opzichte van andere gebieden in Nederland relatief sterk gefragmenteerd in economisch, sociaal en cultureel opzicht. Dat is het gevolg van historische ontwikkeling en het sterke krachtenveld van de grote omliggende steden. Tegelijkertijd heeft Leiden door haar centrale ligging tussen Amsterdam, Den Haag/Rotterdam en Utrecht een bijzondere en sterke positie, maar het resultaat daarvan is lang niet per defi nitie positief. Sterker nog; er is een grote kans dat daardoor het gebied van Leiden verder fragmenteert en speelbal is in het omliggende krachtenveld.
De grafi ek van PBL laat zien dat de trends tot 2040 zeer uiteenlopend zijn. De verschillen tussen het hoge en het lage scenario, gaan niet meer over een grote of een kleine groei, maar hebben een cruciaal kantelpunt tussen groei of krimp; een wezenlijk verschil voor stedelijke ontwikkeling. Het kan vriezen of het kan dooien.Met dergelijke verwachtingen is het van groot belang een eigen richting te bepalen en te kunnen anticiperen op de ontwikkelingen.
Duurzame samenwerking door kringlopen te sluitenBinnen de wereldwijde klimaatproblematiek zijn er verschillende trends aan te wijzen die juist op regionale schaal opgepakt kunnen worden om de kansen op verduurzaming te benutten. Veranderingen in energieverbruik,
5Nederland in 2040: een land van regio’s. Ruimtelijke Verkenning 2011 in kaart |
Kernindicatoren in Nederland per scenario
Index (2008 = 100)
100
150
200Huishoudens
Hoog scenario
Laag scenario
Mobiliteit
Hoog scenario
Laag scenario
Bevolking
Hoog scenario
Laag scenario
Werkgelegenheid
bron: PBLDe grafiek geeft voor vier kernindicatoren - huishoudens, mobiliteit, bevolking en werkgelegenheid - de nationale ontwikkeling weer voor het hoge en lage scenario. Per kernindicator wordt hiermee de bandbreedte tussen het hoge en lage scenario geïllustreerd.
Hoog scenario
Laag scenario2010 2015 2020 2025 2030 20402035
50
0
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
10
11
URGENTIE
mobiliteit, waterhuishouding en natuurlijke hulpbronnen kunnen alleen opgevangen worden in systemen met voldoende capaciteit, schaal, massa en draagvlak. Smart Grids, multimodale knooppunten, afvalstromen en waterbeheer zijn voorbeelden waarbij op regionale schaal de kringlopen gesloten worden. Leiden en de omliggende regio’s bieden in potentie voldoende omvang voor deze duurzame samenwerking.
Daarnaast is leefbaarheid in en om de steden van blijvend belang voor haar bewoners. Het gebied kenmerkt zich door een bijzondere variatie en kwaliteit aan woonmilieus, werkgebieden en natuurlandschappen en biedt daarmee een aantrekkelijke diversiteit die op een passende wijze uitgebuit kan worden.
De toekomst van de regioHet gebied is op dit moment feitelijk geen regio maar een complexe intersectie van vele regio’s. Dat betekent zowel een kans als een bedreiging. De natuurlijke ontwikkeling is er echter een van sterker wordende segregatie tussen de delen en verlies aan dynamiek en vitaliteit. Deze natuurlijke ontwikkeling zou op de korte termijn als gewenst kunnen worden ervaren, maar beperkt juist de kansen voor Leiden en omgeving op de langere termijn. Als men in het gebied Leiden echter in staat is de verschillende fragmenten op elkaar te betrekken en in te zetten als volwaardig deel in de Deltametropool, dan kan het gebied met die diversiteit en nieuwe synergie uitgroeien tot een sterke regionale pool.
bron: Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte
Ambitie Nederland 2040
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
12
Oog voor de oorsprong Oog voor de oorsprong van het gebied
E L E M E N T A I R E E L E M E N T A I R E R U I M T E L I J K E R U I M T E L I J K E S T R U C T U R E NS T R U C T U R E N
Vijf structuren
De ontwikkeling van Leiden en omgeving in de metropolitane context van Nederland is noodzakelijk, maar hoe? Welke kwaliteit benutten we, wat vinden we belangrijk en waar willen we aan werken?
Om grip te krijgen op de complexiteit van de regio zijn vijf dragende ruimtelijke structuren in kaart gebracht, die historisch verankerd liggen in het gebied. Ze vertegenwoordigen de basis voor uitwisselbare en verbindende belangen.
13
ELEMENTAIRE RUIMTELIJKE STRUCTUREN
De Oude Rijn en haar oevers
De Oude Rijn vormt de historische levensader van het gebied. Omdat de rivier lange tijd een praktisch doel diende, hebben de oevers zich gevuld met gesloten bedrijvigheid. Veel van deze bedrijvigheid is nu verdwenen, maar de oevers zijn op veel plekken nog ontoegankelijk. Het water biedt echter een blijvende kwaliteit voor het creëren én verbinden van bijzondere leefmilieus. Als landschappelijke drager is de rivier tevens een sterke ruggengraat voor de oost-west-structuur en een symbool voor een van de grootste uitdagingen in het gebied; het versterken van de verbindingen dwars op de kust.
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
14
15
ELEMENTAIRE RUIMTELIJKE STRUCTUREN
De kernen: diversiteit en synergie van de afzonderlijke delenDe kernen, de centra van de regio, vormen de ankerpunten van het gebied in en rond Leiden. Er zijn nieuwe centra, die als brandpunt van de stedelijke activiteit fungeren, maar veel kernen zijn juist historische centra van de steden en dorpen. De unieke kwaliteit ervan gaat in plek en uitstraling vaak eeuwen terug. De bereikbaarheid van deze kernen is niet altijd even goed verwerkt in het stedelijk weefsel. De infrastuctuur is door de eeuwen heen verschoven en daarmee zijn ook veel van de stedelijke voorzieningen uit de historische centra weggetrokken. Hoewel deze kernen soms hun functionaliteit hebben verloren, spelen ze wel degelijk een belangrijke rol voor het gebied: hun uiteenlopende karakters typeren de verschillende dorpen en steden, en geven bewoners en bezoekers een bijna iconische beleving van de regio. Het benutten en uitbouwen van de ruimtelijke kwaliteit van deze plekken biedt kans als lokale centra voor de mensen die er wonen en werken.
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
16
De landschappen (en de kust)De Nederlandse Delta is vele soorten gronden rijk. Het gebied rondom Leiden is gezegend met eenzelfde veelheid aan landschappen, die in zones van Noordzee tot binnenland nog herkenbaar en onderscheidend zijn. De kust, duinen, geestgronden, veenpolders, plassengebieden en droogmakerijen; alle met een eigen landschappelijke structuur, landbouw, fl ora en fauna. Deels is dit in de jaren van intensieve landbouw en grote stedelijke expansie verloren gegaan, maar voor een groot deel zijn deze landschappen nog goed herkenbaar en kunnen ook in de toekomst eenvoudig worden versterkt.Door de landschappen met elkaar te verbinden en de afzonderlijke kwaliteiten te versterken wordt de bijzondere variatie beleefbaar voor zowel bewoner als bezoeker. Omdat het voornamelijk om een oost-westelijke verbinding gaat, geldt dat ook hiervoor de Oude Rijn als drager gezien kan worden.
17
ELEMENTAIRE RUIMTELIJKE STRUCTUREN
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
18
19
ELEMENTAIRE RUIMTELIJKE STRUCTUREN
De snelle assen
Leiden en omgeving liggen tussen de Metropolitane concentraties van de Noord- en Zuidvleugel, die beide een duidelijke ambitie hebben om de metropolitane ontwikkeling te stimuleren. Door deze centrale ligging kan de regio eenvoudig gebruik maken van de infrastructuur die de vleugels verbindt. De aantakking zorgt voor snelle verbindingen in alle richtingen met de grote steden in Nederland en geeft het gebied haar sterke internationale bereikbaarheid door de nabijheid van Schiphol. Deze sterke positie is een belangrijke kwaliteit waar de regio gebruik van kan blijven maken.
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
20
Het langzaam-verkeersnetwerkHet langzame verkeersnetwerk toont de kaart van het fi etsnetwerk in de regio; een fi jnmazig net dat zowel in noord-, oost-, zuid-, als west-richting uitvloeit over het landschap. De toekomstige mobiliteit kenmerkt zich door twee ontwikkelingen: een schaalvergroting en een schaalverkleining. De eerste betreft een toenemende fl exibiliteit in woon-werkverkeer en de bereikbaarheid van topvoorzieningen. Het vorige beeld van de snelle assen laat zien dat de ontsluiting van het gebied hier ruim in voorziet.
De tweede ontwikkeling komt voort uit het belang van loop- en fi etsnetwerken die op lokale schaal de leefbaarheid vergroten, zodat dagelijkse voorzieningen goed en snel bereikbaar zijn, maar ook recreatief gebruik mogelijk is.Een lokaal ontbrekende schakel kan van cruciaal belang zijn voor het functioneren van het volledige netwerk. Daarnaast is het verbinden van het langzaamverkeersnetwerk aan de snelle assen van essentieel belang.
21
ELEMENTAIRE RUIMTELIJKE STRUCTUREN
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
22
Met de urgentie op papier en de ruimtelijke structuren in beeld, zijn vier
kernwaarden geïdentifi ceerd, die de basis vormen voor het formuleren van
de doelstellingen voor de regio als geheel.
In 2040 is het Metropolitane gebied Leiden open, mooi, compleet en sterk.
Aanwezige kwaliteiten worden samen met te behalen kwaliteiten ingezet
om dit te bereiken.
Deze uitspraak vraagt allereerst om heldere defi nities van de vier kwaliteiten:
Wat betekent open? Wat verstaan we onder mooi? Wat is compleet? En
wanneer zijn we sterk?
GEDEELDEWAARDEN ALS
UITGANGSPUNT
23
GEDEELDE WAARDEN ALS UITGANGSPUNT
OPENMOOI
COMPLEETSTERK
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
24
OPEN
25
OPEN = Een open gebied is een gebied dat bereikbaar en toegankelijk is. Bezoekers en bewoners komen er graag. Zowel in- als uitgaand verkeer is onderhouden.Er zijn voldoende mutlimodale knooppunten waar mensen in de gelegenheid zijn over te stappen van snel- op langzaamverkeer en vice versa. De aantakkingen op snelle verkeerslijnen zijn goed en hebben uitstraling, zodat het gebied direct en herkenbaar verbonden is met internationale knooppunten. Het langzame verkeersnetwerk is uitgebreid en begaanbaar; men kan er veilig wandelen en/of fi etsen. Dorpen en steden binnen de regio zijn goed bereikbaar, zodat uitwisseling en samenwerking worden versterkt.Ook de digitale infrastructuur is op pijl. Dataverkeer en wifi zijn snel en op elke plek in de regio beschikbaar.
De regio wordt doorkruist
met snelwegen en sporen en
wordt geprezen om de goede
bereikbaarheid, bijvoorbeeld
richting Schiphol. Maar is de
infrastructuur alleen geschikt
om het gebied snel te verlaten
of ook om er snel te komen en er
te blijven?
Hoe kun je er komen? Hoe versterk
je de benaderbaarheid?
GEDEELDE WAARDEN ALS UITGANGSPUNT
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
26
MOOI
27
MOOI = In een mooi gebied is het prettig om te verblijven; om te wonen, maar ook te werken en te recreëren. Mooi is: schoonheid, aantrekkelijkheid en veiligheid. Dat geldt zowel voor de stedelijke omgeving als het ommeland. Monumentale historische structuren worden gekoesterd. Tegelijkertijd worden innovatieve projecten gestimuleerd.Een diversiteit aan afgebakende stedelijke en landelijke gebieden levert een afwisselend landschap. De verschillende delen zijn zichtbaar en herkenbaar onderscheidend.
Voor de kernwaarde mooi heeft
Leiden en omgeving veel te
bieden, maar het blijkt ook
makkelijk weer te verliezen te
zijn. Mooi zijn is een makkelijk
herkenbare waarde maar ook
kwetsbaar. Zeker als daarin
diversiteit een belangrijke
kwaliteit is. Veel is al snel divers,
maar nog niet direct goed. Wat
maakt de verschillen?
GEDEELDE WAARDEN ALS UITGANGSPUNT
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
28
COMPLEET
29
COMPLEET =Een complete regio biedt een uitgebreid pakket aan economische, maatschappelijke en culturele activiteiten. Er is een grote verscheidenheid aan woon- en werkmilieus. Het faciliteert zowel voorzieningen voor dagelijkse behoeften als topvoorzieningen met (inter)nationale aantrekkingskracht.Kortom: een divers aanbod dat een variatie aan doelgroepen trekt. Uitwisseling en samenwerking wordt gestimuleerd: er wordt slim en effi ciënt omgegaan met bronnen, arbeid en grondstoffen, er wordt gedeeld en gegund, kringlopen worden gemaakt en gesloten. De aanwezige diversiteit wordt benut en versterkt. De verschillende delen van de regio vullen elkaar aan, maar bieden gezamenlijk tevens een aantrekkelijke en sterke identiteit voor uitwisseling met andere gebieden. Zowel internationaal als binnen de Nederlandse Deltametropool.
De regio is groot genoeg
om een compleet pakket aan
economische, maatschappelijke
en culturele activiteiten te
herbergen, die complementair
aan elkaar zijn.
Wat kun je met elkaar uitwisselen
en hoe geven we dit vorm?
GEDEELDE WAARDEN ALS UITGANGSPUNT
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
30
STERK
31
STERK =Een sterk gebied is sterk in al zijn facetten: van groot tot klein. Hiërarchie verschuift naar de achtergrond: samenwerking staat voorop. Laten zien dat je elkaar nodig hebt en open gesprekken aangaan.Een sterke gedeelde visie vormt de leidraad voor toekomstig handelen: wat doe je wel? Maar ook: wat doe je niet? Een sterke regio heeft lef, doet uitspraken en is trots op ieders afzonderlijke successen.
Het aantal gemeenten in de regio
is groot en de afzonderlijke
kwaliteiten verschillen. Alleen
door deze verschillende kwali-
teiten te waarderen en de
krachten te bundelen kan een
gezonde samenwerking ontstaan.
Hoe maak je een regio sterk,
zodat de kleine spelers een even
fundamentele rol spelen als de
grote?
Kan een ruimtelijke drager deze
kracht verbinden, symboliseren
en verder brengen?
GEDEELDE WAARDEN ALS UITGANGSPUNT
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
32
33
RICHTING 2040De uitdagingen voor de regio.De uitdagingen voor de regio.
Een open, mooi, compleet en sterk gebied maakt een vuist naar de toekomst.
Maar wat betekent dit concreet voor het Metropolitane gebied Leiden? Wat
moet er gebeuren om de gestelde waarden te bereiken? Het stelt de regio
voor urgente uitdagingen.
Met een bevragende en doelstellende opsomming geven we een eerste
aanzet. Deze aanzet vraagt om verdere uitwerking. De waarden vormen
het startpunt voor een brede discussie over de toekomst van het gebied in
de metropolitane context van de Deltametropool. De hoofdvraag in deze
discussie: Welke bijdrage aan de metropolitane omgeving wil je leveren?
RICHTING 2040
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
34
• DE OEVERS VAN DE OUDE RIJN
BENUTTEN
• HET ZICHTBARE ONDERSCHEID
TUSSEN STAD EN LAND
BEHOUDEN EN VERSTERKEN
• DE VERSCHILLENDE
KARAKTERS VAN LANDSCHAPPEN
EN KERNEN ERVAARBAAR EN
BRUIKBAAR MAKEN
MOOI• ORGANISEEREN VAN NETWERK
EN RUIMTE GEBRUIK ZO DAT
ALLE BESTEMMINGEN ZICH
BINNEN 15 MINUTEN TOT DE
SNELLE ASSEN BEVINDEN
• MET LANGZAAMVERKEER
VERBINDINGEN BINNEN 10
MINUTEN IN EEN VAN DE
LANDSCHAPPEN
• EEN REGIONAAL DEKKENDE
DIGITALE INFRASTRUCTUUR
OPEN
35
• EEN KLIMAATNEUTRALE
REGIO: OP GEBIED VAN
ENERGIE EN STOFSTROMEN
• HUISVESTEN VAN EEN
DIVERS PAKKET DAT ZOWEL
BINNEN DE REGIO ALS
BINNEN DE NEDERLANDSE
DELTAMETROPOOL AANVULLEND
IS.
• AFSTEMMEN VAN STEDELIJKE
FUNCTIES: DE “KWARTIER
STAD”
COMPLEET STERK• INZETTEN OP PROGRAMMA’S
VAN METROPOLITANE
BETEKENIS VOOR KENNIS,
ZORG EN CULTUUR
• EEN STRESSTEST OM TE
ZIEN WELKE RISICO’S DE
KLIMAATVERANDERINGEN MET
ZICH MEEBRENGEN EN WELKE
KANSEN HET TEGENGAAN
DAARVAN BIEDT
• INZETTEN EN VERSTERKEN VAN
DE OOST-WEST VERBINGINGEN
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
36
Ronde Tafelgesprek op 21 november 2013Pieter van Woensel wethouder Ruimtelijke Ordening, Binnenstad en Publiekszaken Maarten Schmitt stadsstedenbouwer LeidenPaul Gerretsen agent Vereniging DeltametropoolJacqueline Cramer directeur Utrecht Sustainablity InstituteFloris Alkemade architect FAAPieter Tordoir Ruimtelijk Economisch Atelier Tordoir, professor UvA Marjolein Dekker ondersteuning Vereniging Deltametropool Martin Verwoest Gemeente Leiden Jeroen Traudes Gemeente Leiden Fred Goedbloed Gemeente Leiden
Werksessie #1 Gemeenten op 3 december 2013Werksessie #1 Gemeenten op 3 december 2013Merijn Vroonhof Gemeente LeiderdorpMerijn Vroonhof Gemeente LeiderdorpMerijn Vroonhof Gemeente LeiderdorpMerijn Vroonhof Gemeente LeiderdorpMerijn Vroonhof Gemeente LeiderdorpMerijn Vroonhof Gemeente LeiderdorpMerijn Vroonhof Gemeente LeiderdorpMerijn Vroonhof Gemeente LeiderdorpMerijn Vroonhof Gemeente LeiderdorpMirjam van der Laan Werkorganisatie DuivenvoordeMirjam van der Laan Werkorganisatie DuivenvoordeMirjam van der Laan Werkorganisatie DuivenvoordeNicole van Eeden Gemeente OegstgeestHermine Erenstein Gemeente KatwijkJudith van de Laken Gemeente KatwijkRobert van der Poel Gemeente KatwijkRudolf van Eek Gemeente KatwijkJan Zandstra Gemeente TeylingenMichel van der Weide Gemeente Kaag en BraassemRuud de Jong Gemeente ZoeterwoudePaul Severijns Provincie Zuid-HollandJeroen Ververs Holland Rijnland
Werksessie #2 Bedrijfsleven & Organisaties op 4 december 2013Dirk Jan van den Heuvel UL TS B.V. LeidenHenk Prins Vereniging BIZ Grote PolderPaul Kop Hogeschool LeidenRob Sturm Holland RijnlandRon vand er Kooij Van der Kooij BedrijfsmakelaarsMark Smeets Omgevingsdienst West-HollandErna Barel Ondernemersvereniging Bio Science ParkNils Beverwijk Rijnekeboulevard / WOOONMaarten van Hasselt VNO-NCWJan Versteegh VNO-NCW
DEELNEMERS GESPREKKEN EN WORKSHOPS
37
Huub Schuurmans Wireless LeidenCo Vrouwe Ons DoelWim Debets PortaalDrs. R Treffers Rijnland ZiekenhuisIngrid Sentse HeinekenJos Beugelsdijk Agrarisch Advies, de Groene KlaverPiet de Vries Katwijk MarketingDanny Douwes PBO
Merijn Vroonhof Gemeente LeiderdorpMirjam van der Laan Werkorganisatie DuivenvoordeNicole van Eeden Gemeente OegstgeestHermine Erenstein Gemeente KatwijkJudith van de Laken Gemeente KatwijkJudith van de Laken Gemeente KatwijkJudith van de Laken Gemeente KatwijkJudith van de Laken Gemeente KatwijkJudith van de Laken Gemeente KatwijkRobert van der Poel Gemeente KatwijkRudolf van Eek Gemeente KatwijkArjan Westereng Gemeente KatwijkJan Zandstra Gemeente TeylingenMichel van der Weide Gemeente Kaag en BraassemRuud de Jong Gemeente ZoeterwoudePaul Severijns Provincie Zuid-HollandJeroen Ververs Holland Rijnland
Werksessie College B&W Leiden op 4 februari 2014
Werksessie wethouders op 6 februari 2014Kees Wassenaar wethouder Ruimtelijke Ordening LeiderdorpBart de Beer wethouder Ruimte, wonen en fi nanciën VoorschotenWendelien Tönjann-Levert wethouder Ruimtelijke plannen OegstgeestDaan Binnendijk wethouder Ruimtelijke Ontwikkeling KatwijkMarcel Schuring Hoofd Ruimte Gemeente TeylingenAntoon Kea wethouder Ruimtelijke Ordening Kaag en BraassemMirjam Ates wethouder Ruimtelijke Ordening Zoeterwoude
RAP Discussieavond op 25 februari 2014RAP Discussieavond op 25 februari 2014
BIJLAGEN
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
38
Vereniging Deltametropool is een onafhankelijke ledenorganisatie die door onderzoek en debat de ontwikkeling van metropolitaan Nederland bevordert.Draag bij, word lid!
www.deltametropool.nlwww.twitter.com/deltametropool
Colofon
06.03.2014 Vereniging DeltametropoolRotterdam
OnderzoekPaul GerretsenMarjolein DekkerMariana Faver
In samenwerking met en in opdracht van de gemeente LeidenMaarten SchmittMartin VerwoestFred GoedbloedJeroen Traudes
ContactFred [email protected]
Werkgroep Gemeente Kaag en BraassemMichel van der Weide
Gemeente KatwijkJudith van de Laken, Rudolf van Eek
Gemeente LeiderdorpMerijn Vroonhof
Gemeente OegstgeestNicole van Eeden
Gemeente TeylingenJan Zandstra
Gemeente ZoeterwoudeRuud de Jong
Holland RijnlandClaudia de Kort en Jeroen Ververs
Provincie Zuid-HollandPaul Severijns en Remco de Waard
Werkorganisatie DuivenvoordeMirjam van der Laan
39
MANIFEST VOOR HET METROPOLITANE GEBIED LEIDEN
40