1 | garemos erovnuli saagento saqarTvelos garemos dacvis
saministro
garemos erovnuli saagento
sainformacio biuleteni # 2
mokle mimoxilva saqarTvelos garemos dabinZurebis
Sesaxeb
2013 weli
Tebervali
Qq.Tbilisi
2 | garemos erovnuli saagento
sarCevi
Sesavali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
I. atmosferuli haeri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
II. zedapiruli wyali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
III. atmosferuli naleqebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
IV. radioaqtiuri mdgomareoba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
3 | garemos erovnuli saagento
Sesavali
garemos dabinZurebis winamdebare mimoxilva momzadebulia garemos erovnuli
saagentos mier Tebervlis TveSi Catarebuli garemos dabinZurebis monitoringis
Sedegebis mixedviT.
atmosferuli haeris dabinZurebis monitoringi warmoebda xuT qalaqSi:
TbilisSi (3 jixuri), rusTavSi, zestafonSi, quTaissa da baTumSi. sul Catarda 1025
analizi.
zedapiruli wylis 38 sinji aRebulia saqarTvelos 20 mdinaresa da erT tbaze
(paliastomi).
mimdinareobda radioaqtiuri dabinZurebis regularuli monitoringi 12
punqtSi miwispira atmosferul haerSi -gamosxivebis eqspoziciuri dozis
simZlavris sididis dasadgenad.
saqarTvelos 9 qalaqSi aRebuli iqna atmosferuli naleqebis sinjebi da
Catarda maTi analizi.
4 | garemos erovnuli saagento
I. atmosferuli haeri
q. Tbilisi Tebervlis TveSi atmosferuli haeris dabinZurebis regularuli monitoringi
warmoebda sam sadamkvirveblo jixurze, romlebic mdebareoben: wereTlis gamz-ze,
moskovis gamz-ze da kvinitaZis quCaze.
wereTlis gamzirze ganisazRvra atmosferuli haeris mxolod erTi damabinZurebeli ingredienti:
naxSirJangi _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda _ 3.8 mg/m3-s, rac 1.3-jer aRemateboda zRvrulad dasaSveb normas.
moskovis gamzirze ganisazRvra atmosferuli haeris Semdegi damabinZurebeli ingredientebis koncentraciebi:
naxSirJangi _ saSualo Tviuri koncentracia gautolda _ 2.9 mg/m3-s, rac ar
aRemateboda zRvrulad dasaSveb koncentracias. azotis dioqsidi _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda _ 0.103 mg/m3-s, rac
zRvrulad dasaSveb koncentracias aRemateboda 2.6 - jer.
kvinitaZis quCaze ganisazRvra atmosferuli haeris Semdegi damabinZurebeli
ingredientebis koncentraciebi:
mtveri _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda _ 0.68 mg/m3-s, rac zRvrulad dasaSveb koncentracias aRemateboda 4.5-jer.
naxSirJangi _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda _ 4.3 mg/m3-s, rac 1.4-jer
aRemateboda zRvrulad dasaSveb koncentracias. gogirdis dioqsidi _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda _ 0.11 mg/m3-s.
rac zRvrulad dasaSveb koncentracias aRemateboda 2.2-jer. azotis dioqsidi _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda _ 0.075 mg/m3-s. rac
zRvrulad dasaSveb koncentracias aRemateboda 1.9-jer.
ozoni _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda _ 0.008 mg/m3-s. rac ar aRemateboda zRvrulad dasaSveb koncentracias.
5 | garemos erovnuli saagento
Tebervlis Tvis saSualo koncentraciebi
naxSirJangis saSualo Tviuri koncentraciebi, wereTlis gamz-ze. (2012-2013 ww)
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
4.5
5
naxSirJangi
q. Tbilisi (wereTlis gamziri)
zdk
mg/m3
0
1
2
3
4
5
6
7
8
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
6 | garemos erovnuli saagento
Tebervlis Tvis saSualo koncentraciebi
naxSirJangis saSualo Tviuri koncentraciebi, kvinitaZis q. (2012-2013 ww)
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
na xSirJ angi azotis dioqsid i
q. Tbili si (moskovis gamziri)
zdk
mg/ m3
0
1
2
3
4
5
6
7
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
7 | garemos erovnuli saagento
azotis saSualo Tviuri koncentraciebi, moskovis gamz-ze. (2012-2013 ww)
Tebervlis Tvis saSualo koncentraciebi
00.010.020.030.040.050.060.070.080.09
0.10.110.120.130.14
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
0
0 .5
1
1 .5
2
2.5
3
3.5
4
4 .5
5
naxSirJangi mtveri gogirdis dioqsidi
azotis dioqsidi
ozoni
q. Tbilisi (kvinitaZis q.)
zdk
mg/m3
8 | garemos erovnuli saagento
mtvris saSualo Tviuri koncentraciebi, kvinitaZis q. (2011-2012 ww)
gogirdis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi, kvinitaZis q. (2012-2013 ww)
naxSirJangis saSualo Tviuri koncentraciebi, kvinitaZis q. (2012-2013 ww)
0
0.10.2
0.3
0.40.5
0.6
0.70.8
0.9
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
0
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
0.12
0.14
0.16
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
0
1
2
3
4
5
6
7
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
9 | garemos erovnuli saagento
azotis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi, kvinitaZis q. (2012-2013 ww)
q. baTumi
Tebervlis TveSi q. baTumSi atmosferuli haeris dabinZurebis regularuli monitoringi warmoebda erT sadamkvirveblo jixurze.
mtveri _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0.47 mg/m3, rac 3.1 -jer aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias;
gogirdis dioqsidi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina _ 0.16 mg/m3,
rac 3.2 -jer aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias.
naxSirJangi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina _ 2.25 mg/m3, rac ar aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias.
azotis dioqsidi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0,139 mg/m3, rac aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias _ 3.5 -jer.
00.010.020.030.040.050.060.070.080.09
0.10.110.120.130.14
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
10 | garemos erovnuli saagento
Tebervlis Tvis saSualo koncentraciebi
mtvris saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
naxSirJangi mtveri gogirdis dioqsidi
azotis dioqsidi
q. baTumi
zdk
mg/m3
00.10.20.30.40.50.60.70.80.9
11.11.2
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
11 | garemos erovnuli saagento
gogirdis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013ww)
naxSirJangis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
azotis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
00.010.020.030.040.050.060.070.080.09
0.10.110.120.130.140.150.160.170.18
I I I II IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
00.020.040.060.08
0.10.120.140.160.18
0.2
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
0
1
2
3
4
5
6
7
8
II II I IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
12 | garemos erovnuli saagento
q. zestafoni
Tebervlis TveSi q. zestafonSi atmosferuli haeris dabinZurebis regularuli monitoringi warmoebda erT sadamkvirveblo punqtSi.
mtveri _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0.44 mg/m3, rac 2.9 - jer aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias;
gogirdis dioqsidi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0.119 mg/m3,
rac zRvrulad dasaSveb koncentracias aRemateba 2.4-jer.
naxSirJangi _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda _ 1.2 mg/m3-s. rac ar aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias.
azotis dioqsidi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0,045 mg/m3, rac
1.1-jer aRemateboda zRvrulad dasaSveb koncentracias. manganumis dioqsidi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0.005 mg/m3, rac
5-jer aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias.
Tebervlis Tvis saSualo koncentraciebi
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
naxSirJangi mtveri gogirdis dioqsidi
azotis dioqsidi
manganumis dioqsidi
q. zestafoni
zdk
mg/m3
13 | garemos erovnuli saagento
naxSirJangis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
mtvris saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
g gogirdis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
00.010.020.030.040.050.060.070.080.09
0.10.110.120.130.140.15
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
14 | garemos erovnuli saagento
azotis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
manganumis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
0
0.010.02
0.030.04
0.050.060.070.080.09
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
00.0010.0020.0030.0040.0050.0060.0070.0080.009
0.010.0110.012
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
15 | garemos erovnuli saagento
q. quTaisi
Tebervlis TveSi q. quTaisSi atmosferuli haeris dabinZurebis regularuli monitoringi warmoebda erT sadamkvirveblo jixurze.
mtveri _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0.9 mg/m3, rac 6-jer aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias;
gogirdis dioqsidi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0.189 mg/m3, rac
3.8-jer aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias.
naxSirJangi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 3.4 mg/m3, rac 1.1-jer aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias.
azotis dioqsidi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0,12 mg/m3, rac 3-jer aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias.
azotis oqsidi _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda 0.11 mg/m3-s. rac
zRvrulad dasaSveb koncentracias aRemateboda 1.8 -jer.
Tebervlis Tvis saSualo koncentraciebi
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
naxSirJangi mtveri gogirdis dioqsidi
azotis dioqsidi
azotis oqsidi
q. quTaisi
zdk
mg/m3
16 | garemos erovnuli saagento
naxSirJangis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
mtvris saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww) gogirdis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
0
1
2
3
4
5
6
7
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
17 | garemos erovnuli saagento
azotis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
azotis oqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
0
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
0.12
0.14
0.16
0.18
II I II IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
0
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
0.12
0.14
0.16
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
18 | garemos erovnuli saagento
q. rusTavi
Tebervlis TveSi q. rusTavis atmosferuli haeris dabinZurebis regularuli
monitoringi warmoebda erT sadamkvirveblo punqtSi.
naxSirJangi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 3.65 mg/m3, rac 1.2-jer
aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias;
azotis dioqsidi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0,101 mg/m3, rac zRvrulad dasaSveb koncentracias aRemateba 2.5-jer.
Tebervlis Tvis saSualo koncentraciebi
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
naxSirJangi azotis dioqsidi
q. rusTavi
zdk
mg/m3
19 | garemos erovnuli saagento
naxSirJangis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
azotis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
KDKDKDK
0
1
2
3
4
5
6
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
0
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
0.12
0.14
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II
mg/m3
zdk
20 | garemos erovnuli saagento
II. zedapiruli wyali
Tebervlis TveSi md. mtkvarze SenakadebTan erTad aRebuli iqna wylis sinjebi
13 wertilSi. maTSi ganisazRvra 33 ingredienti. zRvrulad dasaSveb
koncentracias aRemateboda nitritebi md. mtkvarSi q. TbilisTan (vaxuStis xidi)
da Sesabamisad udrida 1.1 zdk-s.
Tebervlis TveSi wylis sinjebi aRebul iqna md. rionis auzis Semdeg mdinare-
ebze: rioni (quTaisTan, foTTan da WaladidTan, sul 5 wertilSi), yvirila
(zestafonsa da WiaTuaraSi 2 wertilSi), oRaskura (q.quTaisTan 2 wertilSi),
cxeniswyali, aWaris regionSi: sufsa, kintriSi, yoroliswyali, qubaswyali,
barcxana, Woroxi, aWariswyali, agreTve md. aragvsa (cixisZiri, CinTi, Tvalivi) da
md. alazanze (Saqriani),
zRvrulad dasaSveb koncentraciebze maRali iyo amoniumis ioni md. rionis
auzis Semdeg mdinareebSi: rioni, yvirila, oRaskura da cxeniswyali. maTi
Sesabamisi mniSvnelobebi mocemulia qvemoT moyvanil cxrilSi:
cxrili 1
punqtebi mgN/l zdk-ze meti
(_jer)
rioni-quTaisi-qveda 0.82 2.1 rioni-Waladidi 0.88 2.3 rioni-foTi samx.Sen. 0.8 2.1 rioni-foTi Crd.Senak. 0.85 2.2 yvirila-WiaTura zeda 0.5 1.3 yvirila-WiaTura qveda 0.7 1.8 yvirila-zestafoni 0.95 2.4 oRaskura-quTaisi qveda 0.8 2.1 cxeniswyali-SesarT. 0.7 1.8
zdk – 0.39 mgN/l
zRvrulad dasaSveb koncentraciebze maRali iyo rkinis Semcveloba md.
rionSi _ s. WaladidTan _ 1.3 zdk, q. foTTan (samxr. da Crd. toti) _ 1.5 zdk da 1.5
21 | garemos erovnuli saagento zdk, md. yvirilaSi q. WiaTurasTan (qveda) da q. zestafonTan _ 1.3 zdk da 1.7 zdk,
md. oRaskuraSi q. quTaisTan (qveda) - 1.3 zdk.
III. atmosferuli naleqebi
Tebervlis TveSi Catarda dakvirveba atmosferul naleqebze. sinjebi aRebuli
iqna Semdeg qalaqebSi: axalcixe, bolnisi, gori, Tbilisi, Telavi, baTumi, foTi,
quTaisi, zestafoni.
IV. radioaqtiuri mdgomareoba
2013 wlis Tebervlis TveSi radioaqtiuri dabinZurebis Sesaxeb operatiuli
informacia Semodioda 12 sadguridan: Tbilisi, quTaisi, foTi, saCxere, zestafoni,
axalqalaqi, axalcixe, gori, Telavi, fasanauri, lagodexi, dedofliswyaro.
miwispira atmosferul haerSi -gamosxivebis eqspoziciuri dozis simZlavre
meryeobda 8.3 mkr/sT _ 13.9 mkr/sT-is farglebSi, rac dedamiwis bunebriv radiaciul
fons ar aRemateba (ix. cxrili 1).
22 | garemos erovnuli saagento
atmosferul haerSi γ-gamosxivebis eqspoziciuri
dozis simZlavre (mkr/sT)
cxrili 1
sadguri
saSualo
mniSvneloba
foTi 8.3
quTaisi 11.9
saCxere 11.3
zestafoni 10.8
fasanauri 11.4
dedofliswyaro 10.4
axalcixe 13.6
gori 13.9
Tbilisi 12.4
Telavi 12.3
lagodexi 12.3
axalqalaqi 12.5