Download - Momentopname 194 - juli 2013
Frank Kihehere Atukunda (39) arriveerde in november 2012 als politiek vluchteling uit Oeganda. Hij is een van de vluchtelingen die via het hervestigingsprogramma van UNHCR in Nederland mag blijven. Geholpen door het UAF begon hij al in januari met zijn taallessen.
Hij realiseert zich dat het een wonder
is dat hij vanuit zijn flat in het Friese
Bolsward zijn verhaal kan vertellen. En
dat hij bezig is Nederlands te leren: de
eerste stap op weg naar zijn droomstudie
internationale betrekkingen. Het had
heel weinig gescheeld of het was de
Oegandese regering gelukt om Frank
Kihehere Atukunda voorgoed de mond te
snoeren. Het is moeilijk voor te stellen
dat deze vriendelijke, bescheiden man
door de Oegandese regering wordt
gezocht wegens wapenbezit, verraad,
terrorisme en zelfs moord. ‘Dat is niet
zo gek’, glimlacht hij, ‘want er is niets
van waar.’ In 2002, nog voordat hij een
belangrijk lid van de oppositiepartij
Forum for Democratic Change (FDC)
was, verscheen hij al op de radar van de
regeringspartij van Museveni. ‘We waren
kerstkaarten aan het rondbrengen uit
naam van FDC-leider Kizza Besigye.
Een volkomen vreedzame actie. Eenmaal
in het militaire hoofdkwartier hadden
we de kaart nog niet aan de receptioniste
overhandigd, of we werden hardhandig
aangehouden.’ Drie dagen later werd
hij vrijgelaten. ‘Maar ik wist dat ze me
nu kenden. En dat ze me niet met rust
zouden laten.’
DetentieHij kreeg gelijk. Samen met een aantal
andere partijleden werd Frank in 2004
gearresteerd op verdenking van verraad,
Themanummer: uitgenodigde vluchtelingen
Foto
: Ven
us V
eldh
oen
‘Ik wilde geen lafaard zijn’Gevlucht uit Oeganda, student in Nederland
FrankNummer 194, juli 2013 Kwartaalblad voor donateurs
jaar
2 | UAF Kwartaalblad voor donateurs nr. 194, juli 2013
terrorisme en verboden wapenbezit. In de drie jaren detentie die volgden, werden
de mannen regelmatig gemarteld en mishandeld. Direct na zijn vrijlating werd Frank
weer opgepakt. De aanhoudende mishandeling werd een van de andere gevangen
activisten fataal. Frank: ‘Dat nieuws bereikte het Engelse parlement. Zij dreigden het
geplande bezoek van koningin Elizabeth af te blazen als we niet werden vrijgelaten.
Als dat niet was gebeurd, zat ik nu nog vast.’ Ondanks de repressie weigerde Frank
zijn land te verlaten.
‘Ik wilde geen
lafaard zijn.
Oeganda verdient
het eindelijk een
democratie te worden. Er zijn mensen nodig om daarvoor te strijden.’ Hij werd
secretaris binnen de partij. Van tijd tot tijd hielden ze hem aan. ‘Om te laten weten
dat ze me wisten te vinden.’ Tot zijn broer in 2011 te horen kreeg dat Franks leven
echt gevaar liep. Hij vluchtte. ‘Naar Nairobi, maar ook daar werd ik onmiddellijk
gearresteerd door de antiterrorisme-eenheid. De Oegandese regering had hen
verteld dat ik van plan zou zijn de halve stad op te blazen.’ Gelukkig voor Frank
hielden de Kenianen er niet van voor een politiek karretje te worden gespannen.
‘Ze deden onderzoek en lieten me vervolgens vrij. Maar omdat ik nog steeds werd
gezocht, verzochten ze me ook uit Kenia te vertrekken.’
Taal lerenHij zocht internationale bescherming bij UNHCR en hoorde in 2012 dat Nederland
bereid was hem op te nemen. ‘Twee mensen van de Immigratie- en Naturalisatie-
dienst bezochten me in Kenia. Zij wezen me op het bestaan van het UAF, en al vanuit
Nairobi heb ik contact gelegd. Kort nadat ik in Nederland arriveerde, kon ik al bij het
UAF terecht.’ Sinds januari volgt hij intensieve taalcursussen. ‘Ik ben heel blij dat het
UAF me zo snel heeft kunnen helpen. Ik wil graag de taal leren spreken, zodat ik bin-
nenkort kan beginnen met een studie. Makkelijk is jullie taal niet. Ik heb al wel
gemerkt dat het converseren met mijn buurtgenoten moeilijk is. Ze praten hier heel
anders dan op de televisie. Maar ik heb er alle vertrouwen in dat het me gaat lukken.
En dan kan ik eindelijk beginnen aan de studie internationale betrekkingen. Dat wilde
ik vroeger in Oeganda al studeren.’ Verder dan zijn studie durft Frank nu nog niet te
kijken. ‘Ik ben veilig. En studeren is een geweldig vooruitzicht. Ik hoop mijn vrouw en
dochter spoedig hier bij me te hebben. Dan kunnen we samen bouwen aan een
nieuwe toekomst.’
Situatie gevluchte artsen krijgt landelijk aandacht
Begin mei berichtte dagblad Trouw over de moeilijke weg die gevluchte artsen in
Nederland afleggen voordat ze hun beroep mogen uitoefenen. Door de ingewikkelde
assessmentprocedure haken te veel goede artsen voortijdig af. Het UAF pleit al jaren
voor een landelijke aanpak voor deze beroepsgroep. De stichting heeft een efficiënt
voorbereidend traject voor gevluchte artsen ontwikkeld, zodat hun talent niet
onbenut blijft. Na hun afstuderen vinden vrijwel alle gevluchte artsen een baan
als arts. Bovendien: hun opleiding kost maar een kwart van de opleiding van een
Nederlandse arts.
Ook u kunt gevluchte artsen steunen. Meer informatie: www.uaf.nl/artsen
Mijn leven is steeds opnieuw
begonnen. Elk nieuw begin was
anders en plaatste me in een andere
positie, maar iedere keer heeft het
me weer een stuk verder gebracht.
Dat heb ik vooral te danken aan de
mensen die ik ontmoette. Soms
was het begin pijnlijk en gedwon-
gen, een breuk; een andere keer
betekende het een enorme bevrij-
ding. Maar zonder dat ik mijn erva-
ringen en herinneringen achter me
heb gelaten. Integendeel: elke start
heeft bijgedragen aan wie en waar
ik nu ben.
Omdat ik als nieuwe Neder lander
mijn weg in dit land heb moeten
vinden, heb ik geleerd me kwetsbaar
op te stellen. Ik kwam hier blanco
aan. Al mijn oude vanzelfs prekend-
heden vielen weg. Ik wist niet hoe
te oordelen, leerde beter te luisteren
en oprechte vragen te stellen.
Dat gaf me ruimte. In die ruimte
gebeur de iets moois: ik was vrij van
waardeoordelen, ik kon nieuwsgie-
rig zijn. Hierin vond ik de sleutel tot
verbinding. Dit heeft mij als leiding-
gevende gevoed. Mijn motto is:
beïnvloeden vanuit vrijheid, in
verbondenheid.
Mardjan Seighali is directeur
van het UAF.
Mardjan Seighali
Vervolg van pagina 1
‘Studeren is een geweldig vooruitzicht’
3 | UAF Kwartaalblad voor donateurs nr. 194, juli 2013
Mentoren Uitgenodigde vluchtelingen willen snel aan de slag met
hun studie. Het UAF is altijd op zoek naar mentoren die
hen helpen om de Nederlandse samenleving te leren
kennen. De mentoren zijn een belangrijke aanvulling op de
begeleiding door het UAF en VluchtelingenWerk. Twee men-
toren vertellen over hun motivatie en ervaringen.
Margo ter Heegde, UAF-donateur en manager Jeugdzorg:
‘Ik kom ongeveer eens per maand langs bij de Iraakse stu-
dent die ik begeleid. We praten over van alles. Of ik help
een beetje met het Nederlands. Ook heb ik voor hem een
stage kunnen regelen, zodat hij alvast werkervaring kan
opdoen in Nederland en zijn Nederlands kan oefenen.’
Jeanne Kuijer, UAF-donateur voormalig leerkracht op basis-
school: ‘Ik vind het belangrijk om iets te doen voor iemand
die nog niet zo goed de weg weet in de Nederlandse
samenleving. Ik praat met de vluchtelingstudent vooral over
opvoeding en gezin. Ze heeft een druk leven: naast haar
studie werkt ze en heeft ze kinderen.’
Wilt u ook mentor worden? Stuur dan een e-mail naar:
Het UAF helpt talentvolle vluchtelingen zoals Frank (p.1) en Himan (p.4), die via het hervestigingsprogramma naar Nederland komen, bij het vinden van de juiste studie in de juiste gemeente. Hoe gaat dat precies? Vijf vragen aan Berend Jonker, beleidsmedewerker inter nationalisering bij het UAF.
Wat is het hervestigingsprogramma?‘Al ruim dertig jaar nodigt de Nederlandse overheid vluchtelin-
gen uit die niet in hun eigen land kunnen blijven en voor wie
integratie in een buurland geen optie is. Zij verkeren in levens-
gevaar of verblijven al langere tijd in een vluchtelingenkamp.
Hun hoop is gericht op een uitnodiging voor hervestiging in
een ander land. Tot 2009 bleven deze mensen grotendeels
buiten ons zicht. Zonde, want een deel van hen behoort tot
onze doelgroep. Die kwamen we soms pas na jaren op het
spoor, of zij ons. Dan was er veel tijd verloren.’
Wat heeft het UAF daartegen ondernomen?‘Met ons project Hervestiging kwam daar een einde aan. We
maakten goede afspraken met het Centraal Orgaan opvang
asielzoekers (COA), de Internationale Organisatie voor Migratie,
VluchtelingenWerk Nederland, ontvangende gemeenten en
instellingen voor hoger onderwijs om de opvang voor aan-
komende studenten te verbeteren. Dat project duurde van
2009 tot 2012.’
Is het project nu dan afgelopen?‘Nee, want er worden nog steeds vluchtelingen uitgenodigd.
Onder de vijfhonderd vluchtelingen die de Nederlandse
overheid jaarlijks uitnodigt, zijn er meestal zo’n zestig die
in aanmerking komen voor een studie. We zetten het
project daarom voort. Het is belangrijk dat deze vluchtelingen
snel met hun studie in Nederland kunnen beginnen.'
Wat is er veranderd in vergelijking met het vorige project?‘Tot 2012 werden deze vluchtelingen centraal opgevangen in
het azc Amersfoort. Daar kregen ze allemaal voorlichting over
het UAF. Tegenwoordig worden deze vluchtelingen echter
direct in een gemeente geplaatst. Het grote voordeel is
dat ze nu gelijk in een huis gaan wonen en direct kunnen
beginnen met hun inburgering. Gevolg hiervan is wel dat
het voorlichtings moment naar voren is geschoven.’
Hoe werkt het dan nu?‘Zes maanden voordat de uitgenodigde vluchtelingen naar
Nederland komen, ontvangen ze bezoek van medewerkers van
het COA. Zij informeren hen ook over onze organisatie, onder
meer door middel van een voorlichtingsfilm. Het beste zou zijn
als deze vluchtelingen geplaatst kunnen worden in gemeenten
dicht bij onderwijsinstellingen. Daar werken we nu aan.’
Handen ineen voor de uitgenodigde vluchteling
Foto
: Mile
s R
osto
n
Uitgenodigde vluchtelingen op excursie op de Keukenhof
4 | UAF Kwartaalblad voor donateurs nr. 194, juli 2013
Na bijna vier jaar in Nederland worden de nachtmerries minder. Maar ze zijn nog steeds niet helemaal weg. Tegenwoordig studeert Himan Mahmoudi (Iran, 1983) Life Sciences in Utrecht en werkt hij in het weekeinde als microbioloog bij het Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein.
In 2005, toen hij 22 was, besloot Himan
dat het tijd was iets te doen voor zijn volk.
Hij werd verslaggever voor de mensen-
rechtenorganisatie van Koerdistan. ‘Ik
schreef over schendingen van de mensen-
rechten in Koerdistan. De Iraanse
Revolutionaire Garde kwam me al snel op
het spoor.’ Na bedreigingen vluchtte hij
naar Koerdistan in Irak, maar keerde terug
terug naar Iran. En werd opgepakt. Himan
werd tien dagen vastgehouden en gemar-
teld. ‘Ze waren ervan overtuigd dat ik deel
uitmaakte van een ondergrondse cel en
geheime boodschappen uitwisselde. Ze
sloegen me, hingen me aan het plafond
en dreigden met seksueel geweld.’ Himan
werd tot een voorwaardelijke gevangenis-
straf van twee jaar veroordeeld. De schrik
zat erin, maar hij gaf niet op. Pas nadat
zijn huis geplunderd was, begreep Himan
de waarschuwing en vluchtte naar Turkije.
Ook daar werd hij niet met rust gelaten.
‘De Turkse geheime dienst wilde dat ik
ging spioneren. Ik weigerde dat. Met als
gevolg dat ik vaak werd lastiggevallen,
bedreigd en tegengewerkt.’ In 2007
erkende UNHCR Himan als politiek
vluchteling. Kort voor zijn vertrek naar
Canada deporteerde Turkije hem evenwel
naar Iran. Uiteindelijk lukte het hem te
vluchten naar Nederland.
In het asielzoekerscentrum maakte hij
kennis met het UAF. ‘Ik was zo blij. Het
was net alsof ik opnieuw geboren werd.’
Met hulp van het UAF volgde hij vier
maanden intensief taalonderwijs. Na een
schakeljaar kon hij beginnen met de
studie Life Sciences. Zijn leven hier krijgt
steeds meer gestalte. ‘Ik heb baantjes
gehad als postbode, en als kok en kas-
sier bij de Burger King. Nu heb ik een
bijbaan in het Antonius Ziekenhuis als
microbioloog. Ik hoop later als onder-
zoeker in een researchlaboratorium van
een universiteit aan de slag te kunnen.
Misschien lukt het me nog een master te
doen. Neuro sciences of oncologie, dat
weet ik nu nog niet. Ik wil een waarde-
volle bijdrage leveren aan de maatschap-
pij. Maar ik ben er inmiddels wel achter
dat politiek daar niet de methode voor is,
wat mij betreft. Ik voeg liever iets toe
door mijn studie.’
Stichting voor Vluchteling-Studenten UAFWilhelminapark 38, 3581 NJ Utrecht [email protected] | www.uaf.nlT 030 252 08 89 | rekening 76300
Studie in plaats van politiek activisme
‘Ik wil een bijdrage leveren aan de maatschappij’
Foto
: Ven
us V
eldh
oen
In actie voor het UAFEen kleine selectie uit de bijdragen
van dit kwartaal:
€ 750 65e verjaardag€ 10.000 Opheffing stichting€ 1.134 Inzameling hogeschool€ 715 In memoriam
€ 375 Afscheid
‘Het UAF is een
betrouw bare
en stabiele
organisatie die
ver bon den is
met de harde
lessen die de
geschiedenis
ons heeft
geleerd’, zegt Huib de Jong, die
onlangs aantrad als rector van de
Hogeschool van Amsterdam. ‘Poli-
tieke en maatschappelijke ontwikke-
lingen hebben de opvang en onder-
steuning van vluchtelingen niet
eenvoudiger gemaakt. Daardoor
is het werk van het UAF in het afge-
lopen decennium alleen maar belang-
rijker geworden.’ Bij zijn afscheid van
zijn vorige baan als lid van het
college van bestuur van de Hoge-
school Utrecht zamelde De Jong
geld in voor het UAF. ‘Ik ben al ruim
dertig jaar werkzaam in het hoger
onderwijs. Op verschillende
momen ten in mijn loopbaan heb
ik het UAF aangedragen als organi-
satie die ondersteund moet worden.’
Wilt u ook een inzameling organiseren? Neem dan contact op met met ons. Telefoon: 030 252 08 89
Huib de Jong
Himan Mahmoudi
ontw
erp
Tan
geri
ne
desi
gn, R
otte
rdam
opm
aak
Pir
aña
grafi
sch
ontw
erp
, Utr
echt
dru
k D
e Le
kStr
oom
Gri
ffioe
n