Download - Natuur op defensieterreinen - Niels Gilissen
Missie Natuur – Bijzondere natuur op defensieterreinen
Niels Gilissen – fauna ecoloog
Dienst Vastgoed Defensie
30 november 2013 SOVON-dag
© Niels Gilissen
De interpretatie van deze
gegevens vereist
achtergrondkennis.
Overname van gegevens
of van figuren, alleen na
overleg met Niels Gilissen
Ministerie van Defensie 2
19e eeuw
- Het leger wordt groter, mobieler en wapens worden zwaarder - Op de Woeste Gronden
vindt men geschikte oefenterreinen
Ministerie van Defensie 3
20e eeuw
© Niels Gilissen
- Voornamelijk heide, zandverstuivingen, bossen
Ministerie van Defensie 4
20e eeuw
© Niels Gilissen
- ....maar ook kustgebieden (b.v. Vliehors)
Ministerie van Defensie 5
20e eeuw
© Niels Gilissen
- ....en grote oppervlakten graslanden op vliegbases en Marnewaard
Ministerie van Defensie 6
20e eeuw
© Niels Gilissen - ...en het grootste levende hoogveen van NL op het Witterveld
Ministerie van Defensie 7
- Ca. 75 ‘natuurterreinen’
- Ca. 25.000 ha (<SBB, NM)
- Vrijwel geheel in EHS
- > 15.000 ha Natura 2000
- > 11.000 ha opengesteld
- 25 beheerders & BOA’s
- 6 ecologen (sinds 1997)
- F&F-wet, NB-wet, PAS
- Geen SNL geld
21e eeuw
Ministerie van Defensie 8
Bijdrage aan de Nederlandse natuur
2e Structuurschema Groene Ruimte
Ministerie van Defensie 9
Zandverstuiving (1182 ha)
© Niels Gilissen
Ministerie van Defensie 10
Nachtzwaluw: 300-350 terr.
- Trend grotendeels in lijn met landelijke index van SOVON
Ministerie van Defensie 11
Droge heide (8856 ha)
© Niels Gilissen
Ministerie van Defensie 12
Grauwe klauwier: 20-30 terr.
- Populatie ASK de op 1 na grootste in NL
- Op steeds meer terreinen aanwezig
Ministerie van Defensie 13
Duinlandschap (2618 ha)
© Niels Gilissen
Ministerie van Defensie 14
Strandbroeders Joost Dourleinkazerne en Vliehors
- Dwergstern: 100-240 nesten
- Bontbekplevier: 4-8 nesten
- Strandplevier: 2-5 nesten
© Niels Gilissen
© Niels Gilissen
Ministerie van Defensie 15
Droog schraalgrasland (2219 ha)
© Niels Gilissen
- Waaronder de bijzondere droge heischrale graslanden met bijzondere planten en fauna, b.v. grote parelmoervlinder
Ministerie van Defensie 16
Droog schraalgrasland (2219 ha)
© Niels Gilissen
- Vliegbases en Marnewaard
- Van belang voor o.a. veldleeuwerik, veldkrekel en algemene dagvlinders
Ministerie van Defensie 17
Veldleeuwerik heide
- ‘trend’ op basis van 2-3 meetmomenten, meerdere terreinen
- Is minder negatief dan landelijk
Ministerie van Defensie 18
Veldleeuwerik vliegbases
- ‘trends’ op graslanden zelfs licht positief!
Ministerie van Defensie 19
Verschralingsbeheer vliegbases
- Ten behoeve van vliegveiligheid
- Weren van grotere vogels (o.a. meeuwen, duiven)
- 1-2 x per jaar maaien en afvoeren (juni-september)
- Geen bemesting
© Niels Gilissen
- Oorzaak ligt in het verschralingsbeheer
Ministerie van Defensie 20
Veldleeuwerik Deelen 2000
- Buiten = buiten schrale graslanden
- Binnen = binnen schrale graslanden
Ministerie van Defensie 21
Veldleeuwerik Deelen 2013
- Heide en intensieve percelen verlaten
- Absolute en relatieve toename op schrale graslanden
Ministerie van Defensie 22
Veldleeuwerik Deelen 2013
- Gearceerd is oppervlakte schrale graslanden
Ministerie van Defensie 23
Veldleeuwerik Noord-Brabant 1997-2008 en 2010-2013
Met dank aan Henk Sierdsema!
- Gegevens van landelijk gebied, dus excl. kwelders en natuurterreinen, maar deze gebieden halen dichtheden vliegbases niet
- Vliegbases veruit hoogste dichtheden
- startbanen herkenbaar op kaart
- Gegevens buiten vliegbases ouder, dus verschil is nog sterker
Ministerie van Defensie 24
Veldleeuwerik VB Woensdrecht (21 terr. 2010)
Ministerie van Defensie 25
Veldleeuwerik VB Gilze Rijen (71 terr. 2013)
Ministerie van Defensie 26
Veldleeuwerik VB Eindhoven (88 terr. 2013)
Ministerie van Defensie 27
Veldleeuwerik VB Volkel (53 terr. 2007) Lt. Gen Best Kazerne (VB De Peel) (34 2011)
Ministerie van Defensie 28
veldleeuwerik Alauda arvensis
© Niels Gilissen
Ministerie van Defensie 29
vliegveldleeuwerik Alauda aviensis
© Niels Gilissen
Ministerie van Defensie 30
Toekomst
© Niels Gilissen
- Meer vrijwilligers inzetten voor monitoring
- Meer samenwerking met PGO’s, TBO’s
- Onderzoek effect militair gebruik
Ministerie van Defensie 31
Het boek
- Boek Missie Natuur: achtergronden, verhalen, interviews, 49 terreinbeschrijvingen
- Vele mooie en unieke foto’s
- www.miratio.nl
- www.facebook.com/MissieNatuur
Ministerie van Defensie 32
Dank - Henk Sierdsema
- Vrijwillige vogeltellers
- Collega’s Dienst Vastgoed Defensie
- Iedereen die aan het boek heeft meegwerkt
- SOVON
© Niels Gilissen