Download - Nijamati Sewa
-
1
lghfdtL ;]jf P]g, @)$(
nfndf]x/ / k|sfzg ldlt
@)%).@.$
;+zf]wg
!= g]kfn :jf:Yo ;]jf P]g, @)%# @)%#.!!.!%
@= lghfdtL ;]jf -klxnf] ;+zf]wg_ P]g, @)%% @)%%.#.@(
#= s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)%& @)%&.$.@^
$= ;+;b ;lrjfno ;DaGwL P]g, @)%* @)%*.*.@*
%= lghfdtL ;]jf -bf];|f] ;+zf]wg_ P]g, @)^$ @)^$.$.@#
lghfdtL ;]jfsf] u7g, ;~rfng / ;]jfsf zt{xsf] Joj:yf ug{ ag]sf] P]g
k|:tfjgfM lghfdtL ;]jfnfO{ a9L ;Ifd, ;'b[9, ;]jfd"ns / pQ/bfoL agfpg lghfdtL ;]jfsf] u7g,
;~rfng / ;]jfsf] zt{;DaGwL Joj:yf ug{ jf~5gLo ePsf]n],
>L % dxf/fhflw/fh jL/]Gb| jL/ ljqmd zfxb]jsf] zf;gsfnsf] afO;f}+ jif{df ;+;b\n] of] P]g agfPsf] 5 .
kl/R5]b !
k|f/lDes
!= ;+lIfKt gfd / k|f/DeM -!_ o; P]gsf] gfd lghfdtL ;]jf P]g, @)$( /x]sf] 5 .
-@_ of] P]g t'?Gt k|f/De x'g]5 .
@= kl/efiffM ljifo jf k|;+un] csf]{ cy{ gnfu]df o; P]gdf,
-s_ lghfdtL ;]jf eGgfn] bkmf # adf]lhd ul7t lghfdtL ;]jf ;Demg'k5{ .
-v_ lghfdtL sd{rf/L eGgfn] lghfdtL ;]jfsf] kbdf axfn /x]sf] JolQm ;Demg'k5{ .
-u_ clVtof/jfnf eGgfn] bkmf ( adf]lhd lgo'lQm ug{ ;Sg] clwsf/L ;Demg'k5{ .
-3_ kl/jf/ eGgfn] lghfdtL sd{rf/Lk a:g] tyf lgh cfkm}n] kfng kf]if0f ug'{kg]{ klt, kTgL, 5f]/f,
cljjflxtf 5f]/L, wd{k'q, cljjflxtf wd{k'qL, afa', cfdf jf ;f}t]gL cfdf ;Demg'k5{ / ;f] zAbn]
k'?if / cljjflxtf dlxnf sd{rf/Lsf]1 xsdf lghsf] afh], aHo} tyf ljjflxtf2 dlxnf sd{rf/Lsf]
xsdf lghsf] ;f;", ;;'/fnfO{ ;d]t hgfp5 .
-_ ljefuLo k|d'v eGgfn] tf]lsPsf] clwsf/L ;Demg'k5{ .
-r_ sfof{no k|d'v eGgfn] tf]lsPsf] sfof{nosf] k|d'v sd{rf/L ;Demg'k5{ .
-5_ :yfoL kb eGgfn] lgj[lQe/0f kfpg] / Dofb gtf]lsPsf] lghfdtL ;]jfsf] kb ;Demg'k5{ .
1 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 2 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk .
-
2
-h_ ljz]if1 kb eGgfn] ljz]if k|s[ltsf] sfd, st{Jo / pQ/bfloTj ePsf] / ljz]if of]Uotf rflxg] kb
;Demg'k5{ .
3-h!_ lghfdtL sd{rf/Lsf] 6]8 o'lgog eGgfn] bkmf %# sf] pkbkmf -!_ cGtu{t ul7t lghfdtL
sd{rf/Lsf] 6]8 o'lgog ;Demg'k5{ .
4-h@_ lghfdtL sd{rf/Lsf] cflwsfl/s 6]8 o'lgog eGgfn] bkmf %# sf] pkbkmf -#_ adf]lhd ul7t
lghfdtL sd{rf/Lsf] cflwsfl/s 6]8 o'lgog ;Demg'k5{ .
-em_ tf]lsPsf] jf tf]lsPadf]lhd eGgfn] o; P]gcGtu{t ag]sf lgoddf tf]lsPsf] jf
tf]lsPadf]lhd ;Demg'k5{ .
kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b @@@@
lghfdtL ;]jfxsf] u7glghfdtL ;]jfxsf] u7glghfdtL ;]jfxsf] u7glghfdtL ;]jfxsf] u7g
5@s=sd{rf/L k|zf;g;DaGwL s]Gb|Lo lgsfoM -!_ b]zsf] k|zf;g ;~rfng ug{ lghfdtL ;]jfsf] u7g, ;~rfng
/ ;]jf zt{x tyf lghfdtL sd{rf/Lsf] Joj:yfkg / ;~rfngsf ;DaGwdf ;fdfGo k|zf;g dGqfnon]
s]Gb|Lo lgsfosf] kdf sfd ug]{5 .
-@_ of] P]g jf o; P]gcGtu{t ag]sf] lgoddf pNn]v ePb]lv afx]s lghfdtL sd{rf/L
k|zf;g;DaGwL sfd ;fdfGo k|zf;g dGqfnosf] gLltut :jLs[lt lagf ug{ kfOg] 5}g .
#= lghfdtL ;]jfsf] u7gM g]kfn ;/sf/n] b]xfoadf]lhdsf lghfdtL ;]jfxsf] u7g ug]{5 M
6-s_ g]kfn cfly{s of]hgf tyf tYof+s ;]jf
-v_ g]kfn OlGhlgol/ ;]jf
-u_ g]kfn s[lif ;]jf
-3_ g]kfn Gofo ;]jf
7-3!_ g]kfn k//fi6 ;]jf
-_ g]kfn k|zf;g ;]jf
8-!_ g]kfn n]vfk/LIf0f ;]jf
-r_ g]kfn jg ;]jf
-5_ g]kfn ljljw ;]jf
-h_ g]kfn lzIff ;]jf
-em_ 9=============
3 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 4 P]hgf/f yk . 5 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 6 klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 7 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 8 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk .
-
3
-`_ 10============
$=11 >]0fLM lghfdtL ;]jfdf b]xfoadf]lhdsf >]0fLx /xg]5g\M
/fhkqf+lst /fhkq cg+lst
ljlzi6 k|yd
k|yd ltLo
ltLo t[tLo
t[tLo rt'y{
kfrf}+
-@_ of] bkmf k|f/De x' bfsf avt >]0fLljxLg kbdf sfo{/t sd{rf/Lxn] >]0fLdf cfa4 x'g rfx]df
To:tf sd{rf/LxnfO{ tf]lsPadf]lhd /fhkq cg+lst kfrf}+ >]0fLdf sfod ul/g]5 .
12$s= PsLs[t lghfdtL ;]jf k|0ffnL;DaGwL ljz]if Joj:yf M bkmf $ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg
g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L tf]s]sf] ldltb]lv lghfdtL ;]jfsf] >]0fLut
Joj:yfnfO{ txut k|0ffnLdf kfGt/0f u/L PsLs[t lghfdtL ;]jf k|0ffnL nfu" ug]{5 .
%= ;]jfsf kbx -!_ lghfdtL ;]jfsf ljleGg >]0fLxdf ljz]if1 kbnufot ljleGg txsf k|fljlws tyf
k|zf;lgs kbx /xg]5g\ .
-@_ pkbkmf -!_ df n]lvPb]lv afx]s lghfdtL ;]jfdf tf]lsPadf]lhdsf >]0fLljxLg kbx klg
/xg ;Sg]5g\ .
-#_ 13==================
%s=14 sfo{ ljj/0f M -!_ g]kfn ;/sf/n] :jLs[t u/]sf] ;+u7gsf] sfo{ ljj/0fsf] cfwf/df ;DalGwt ;lrj,
ljefuLo k|d'v tyf sfof{no k|d'vn] k|To]s lghfdtL kbsf] sfo{ ljj/0f agfO{ nfu" ug'{kg]{5 . To:tf]
sfo{ ljj/0fdf To:tf] kbsf] sfd, st{Jo, pQ/bfloTj, clwsf/ / of]Uotf;d]t :ki6 kdf lsl6Psf]
x'g'kg]{5 .
-@_ lghfdtL sd{rf/LnfO{ s'g} klg kbdf kb:yfkg ubf{ lbOg] kq;Fu} lghsf] sfo{ ljj/0f / sfo{
ljj/0fcg';f/sf] sfdsf] d"Nofg ug]{ ;"rsf;d]t pknAw u/fpg'kg]{5 .
-#_ sfo{ ljj/0f;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
^= ;d"x tyf pk;d"xxM -!_ lghfdtL ;]jfdf tf]lsPadf]lhdsf ljleGg ;d"x tyf pk;d"xx /xg
;Sg]5g\ .
9 ;+;b ;lrjfno ;DaGwL P]g, @)%* f/f lemlsPsf] . 10 g]kfn :jf:Yo ;]jf P]g, @)%# f/f lemlsPsf] . 11 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 12 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 13 bf];|f] ;+zf]wgf/f lemlsPsf] . 14 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk .
-
4
15-!s_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg 16g]kfn Gofo ;]jf / g]kfn
n]vfk/LIf0f ;]jfsf] kbdf afx]s cGo ;]jfsf] /fhkqf+lst k|yd >]0fLeGbf dfly ;]jf, ;d"x jf pk;d"x
/xg] 5}g .
-@_ ljleGg lghfdtL ;]jfsf ;d"x tyf pk;d"xxdf /xg] ljleGg kbxsf] nflu rflxg]
Go"gtd of]Uotf tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
kl/R5]b #
lghfdtL ;]jfsf] kbk"lt{
17^s= b/aGbL l;h{gfM -!_ lghfdtL ;]jfdf /xg] kbxsf] b/aGbL tf]lsPadf]lhd l;h{gf x'g]5 .
18-@_ s'g} gofF ;/sf/L sfof{no :yfkgf ug{ ;+u7g ;+/rgf tof/ ubf{ / gofF b/aGbL
l;h{gf ubf{ jf tTsfn sfod /x]sf] ;+u7g ;+/rgf / b/aGbLdf k'g/fjnf]sg ubf{ jf x]/km]/ ubf{
;DalGwt dGqfnon] sfo{qmd, sfo{af]em, sfo{ k|s[lt tyf b/aGbL yk ug'{kg]{ sf/0f / ;f]sf] cf}lrTo
/ pknAw dfgj ;|f]t;d]tsf] cfwf/df ;+u7g tyf Joj:yfkg ;j]{If0f u/L cy{ dGqfnosf] ;xdlt
lnO{ ;fdfGo k|zf;g dGqfnodf k7fpg'kg]{5 .
19-@s_ pkbkmf -@_ adf]lhd k|fKt ;xdltsf] cfwf/df ;fdfGo k|zf;g dGqfnon] ;f]sf]
d"Nof+sg u/L tL; lbgleq :jLs[ltsf] nflu g]kfn ;/sf/, dlGqkl/ifb\;dIf k]; ug]{5 .
t/, ;+u7g ;+/rgf / b/aGbL x]/km]/ ePsf] cj:yfdf To:tf] x]/km]/ ePsf] ;+u7g ;+/rgf /
b/aGbLsf] dfq ;+u7g tyf Joj:yfkg ;j]{If0f u/L k|ltj]bg k]; ug{ ;lsg]5 .
-#_ pkbkmf 20-!_, -@_ / -@s_ ljk/Lt b/aGbL l;h{gf u/L k"lt{ ul/Psf] kb :jtM vf/]h
x'g]5 .
&=21 lghfdtL ;]jfsf] kbk"lt{M -!_ lghfdtL ;]jfsf] /fhkqf+lst ljlzi6 >]0fLsf] kbdf bkmf !( adf]lhd
/ b]xfosf] kb b]xfoadf]lhd k"lt{ ul/g]5M
a9'jff/f
15 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 16 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 17 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 18 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 19 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 20 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 21 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
5
kb v'Nnf
k|ltof]lutff
/f
sfo{ Ifdtfsf]
d"Nof+sgf/f
cfGtl/s
k|ltof]lutfTds
k/LIfff/f
sfo{;Dkfbg tyf cg'ejsf]
d"Nofgaf6 x'g] a9'jfsf]
;dfof]hgf/f
-s_ >]0fLljxLg /fhkq
cglt kf rf}+ >]0fL
!))
-v_ /fhkq cglt
rt'y{ >]0fL
-u_ /fhkq cglt
t[tLo >]0fL
!))
-3_ /fhkq cglt
ltLo >]0fL
^)
@)
@)
-_ /fhkq cglt k|yd
>]0fL
^)
@)
@)
-r_ /fhkqflt t[tLo
>]0fL
&)
!)
!)
!)
-5_ /fhkqflt ltLo
>]0fL
!)
^)
@)
!)
-h_ /fhkqflt k|yd
>]0fL
!)
^)
@)
!)
-@_ of] bkmf k|f/De x' bfsf avt /fhkq cglt rt'y{ >]0fLdf sfo{/t alxbf/ jf ;f]
;/xsf sd{rf/Lx of] bkmf k|f/De ePsf] ldltb]lv /fhkq cglt t[tLo >]0fLdf :jtM sfod
x'g]5g\ .
-#_ pkbkmf -!_ sf] v08 -u_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg /fhkq cglt t[tLo
>]0fLsf] kbdf s'g} lghfdtL sd{rf/L axfn g/x]df To:tf] kb :jtM vf/]h x'g]5 . /fhkq cglt
t[tLo >]0fLsf] kbdf sfo{/t sd{rf/Lsf] a9'jf x'g] kbsf] nflu cfjZos kg]{ ;]jf cjlw / a9'jf x'g]
kbsf] >]0fLeGbf Ps >]0fL d'lgsf] nflu tf]lsPadf]lhdsf] z}lIfs of]Uotf k'u]sf] ePdf lghnfO{ Ps
>]0fL dflysf] kbdf a9'jf ul/g]5 . o;/L a9'jf ug{sf] nflu dflyNnf] >]0fLsf] kb :jtM l;h{gf x'g]5 /
lgh dflyNnf] kbdf a9'jf x'g'eGbf cufl8 lgh axfn /x]sf] kb :jtM vf/]h ePsf] dflgg]5 .
-$_ g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L d'Vo sfo{ ug]{ / ;xfos sfo{
ug]{ >]0fLljxLg kb tf]Sg]5 .
-%_ of] bkmf k|f/De x' bfsf avt l/Qm /x]sf / of] bkmf k|f/De ePkl5 l/Qm x'g] pkbkmf -
$_ adf]lhd tf]lsPsf] ;xfos sfo{ ug]{ >]0fLljxLg kbx :jtM vf/]h x'g]5g . ;DalGwt sfof{non]
-
6
o:tf kbx vf/]h ePsf] hfgsf/L lghfdtL lstfavfgfdf k7fpg'kg]{5 . To:tf kbxaf6 ;Dkfbg
ul/g] sfo{ Go"gtd kfl/>lds tf]sL JolQm jf ;+:yf;+u s/f/ u/L ;]jf s/f/af6 ;Dkfbg
u/fpg'kg]{5 .
-^_ pkbkmf -!_ sf] v08 -3_ adf]lhdsf] cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIfff/f kbk"lt{ ug]{
kbdf /fhkq cglt ltLo >]0fLsf] kbsf] nflu cfjZos kg]{ Go"gtd z}lIfs of]Uotf / Go"gtd ;]jf
cjlw k"/f u/]sf] /fhkq cglt t[tLo / >]0fLljxLg kbdf sfo{/t sd{rf/Laf6 k|lt:kwf{ u/fO{ kbk"lt{
ug'{kg]{5 .
-&_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lghfdtL ;]jfnfO{ ;dfj]zL agfpg
v'Nnf k|ltof]lutff/f k"lt{ x'g] kbdWo] k}+tfnL; k|ltzt kb 5'6\ofO{ ;f] k|ltztnfO{ ztk|ltzt dfgL
b]xfoadf]lhdsf pDd]bjf/aLrdf dfq 5'f5'} k|lt:kwf{ u/fO{ kbk"lt{ ul/g]5 M
-s_ dlxnf t]QL; k|ltzt
-v_ cflbjf;Lhghflt ;QfO; k|ltzt
-u_ dw];L afO; k|ltzt
-3_ blnt gf} k|ltzt
-_ ckf+u kfr k|ltzt
-r_ lk5l8Psf] If]q rf/ k|ltzt
:ki6Ls/0fM
-!_ o; pkbkmfsf] k|of]hgsf nflu lk5l8Psf] If]q eGgfn] c5fd, sflnsf]6,
hfh/sf]6, h'Dnf, 8f]Nkf, aemf, afh'/f, d'u' / x'Dnf lhNnf ;Demg'k5{ .
-@_ o; pkbkmfsf] v08 -s_, -v_, -u_ / -3_, sf] k|of]hgsf] nflu dlxnf,
cflbjf;Lhghflt, dw];L / blnt eGgfn] cfly{s / ;fdflhs kdf k5fl8
k/]sf dlxnf, cflbjf;Lhghflt, dw];L / blntnfO{ ;Demg'k5{ .
-*_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg pkbkmf -&_ sf] v08 -_
adf]lhd lgwf{l/t k|ltztsf] kb s'g} vf; k|s[ltsf] sfdsf] nflu tf]lsPadf]lhdsf ckf+uxaLr dfq
k|lt:kwf{ ug{ kfpg] u/L k|lt:kwf{Tds k/LIfff/f k"lt{ ul/g]5 .
-(_ pkbkmf -&_ adf]lhd k|ltzt lgwf{/0f ubf{ Ps k|ltzteGbf sd 3tf\s -km\ofS;g_
cfPdf To:tf] 3tf\s h'g ;d"xsf] xsdf 3tf\s cfPsf] xf] ;f]eGbf nuQ} kl5sf] ;d"xdf ;b}{
hfg]5 .
-!)_ pkbkmf -&_ adf]lhd 5'6\ofOPsf] kbdf h'g jif{sf] nflu lj1fkg ePsf] xf] ;f] jif{ x'g]
lj1fkgdf pko'Qm pDd]bjf/ pknAw x'g g;s]df To:tf] kb csf]{ jif{ x'g] lj1fkgdf ;dfj]z
ug'{kg]{5 / To;/L lj1fkg ubf{ klg pko'Qm pDd]bjf/ pknAw x'g g;s]df To:tf] kb ;f]xL jif{ v'Nnf
k|ltof]lutff/f k"lt{ x'g] kbdf ;dfj]z ug'{kg]{5 .
-
7
-!!_ pkbkmf -&_ adf]lhd lgwf{/0f ul/Psf] k|ltztf/f kbk"lt{ ug]{ Joj:yf k|To]s bz
jif{df k'g/fjnf]sg ug'{kg]{5 .
-!@_ pkbkmf -&_ adf]lhdsf] k|ltztadf]lhd kb ;+Vof lgwf{/0f ubf{ s'g} ljjfb cfPdf
nf]s;]jf cfof]usf] lg0f{o clGtd x'g]5 .
-!#_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} vf; k|s[ltsf] sfo{ jf kbsf
nflu dlxnfn] dfq k|lt:kwf{ ug{ kfpg] u/L g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L kb
tf]Sg ;Sg]5 .
-!$_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} kbsf] nflu cfjZos Go"gtd
of]Uotf k"/f u/L of] bkmf k|f/De x' bfsf avt ;/sf/L lgsfoaf6 ;~rflnt dlxnf ljsf; sfo{qmdsf]
:yfoL kbdf sfo{/t sDtLdf kfr jif{ c:yfoL ;]jf u/]sf dlxnf pDd]bjf/nfO{ dfq of] bkmf k|f/De
ePkl5 Psk6ssf nflu tf]lsPsf] kbdf nf]s;]jf cfof]uaf6 lgwf{l/t k|lt:kwf{Tds k/LIff lnO{ :yfoL
lgo'lQm ug{ ;lsg]5 .
-!%_ pkbkmf -!_ adf]lhd sfo{;Dkfbg tyf cg'ejsf] d"Nof\sgf/f x'g] a9'jfsf]
;dfof]hgf/f k"lt{ x'g] kbx bkmf @$3!= adf]lhd a9'jf x'g] sd{rf/Lxaf6 Ho]i7tfsf] cfwf/df
;dfof]hg ul/g]5 .
-!^_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg pkbkmf -!_ sf] v08 -5_ / -h_
adf]lhd v'Nnf k|ltof]lutff/f k"lt{ ul/g] /fhkqf+lst ltLo / k|yd >]0fLsf] kbsf] nflu rflxg]
Go"gtd of]Uotf ;DalGwt ljifodf :gftsf]Q/ pkflw k|fKt u/]sf] / s'g} ;/sf/L ;]jf jf k|rlnt
sfg'gadf]lhd btf{ ePsf] ;+ul7t ;+:yf jf cGt/f{li6o ;+3, ;+:yfsf] clws[t:t/sf] kbdf
/fhkqf+lst ltLo >]0fLsf] kbsf] xsdf kfr jif{ / /fhkqf+lst k|yd >]0fLsf] kbsf] xsdf ;ft jif{sf]
cg'ej k|fKt u/]sf] x'g'kg]{5 .
t/ ljBfjfl/lw:t/sf] pkflw k|fKt u/]sf] JolQmsf] xsdf cg'ejsf] cjlw b'O{ jif{n]
sd x'g]5 .
-!&_ lghfdtL ;]jfsf] kbk"lt{;DaGwL cGo Joj:yf / ljz]if1 kbxsf] k"lt{;DaGwL Joj:yf
tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
&s=22 kbk"lt{sf] dfu ug]{ Joj:yfM -!_ lghfdtL ;]jfsf] s'g} kb l/Qm ePdf To;sf] ;"rgf kb l/Qm ePsf]
Ps dlxgfleqdf ;DalGwt lgsfon] nf]s;]jf cfof]unfO{ lbO{ ;f]sf] hfgsf/L ;fdfGo k|zf;g
dGqfnonfO{ lbg'kg]{5 . ;f] cjlwleq ;"rgf glbg] kbflwsf/LnfO{ ljefuLo sf/afxL x'g]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd l/Qm eO{ kbk"lt{sf] dfu eO{ cfPsf kbxsf] ljj/0f k|To]s jif{
>fj0f dlxgfleq tf]lsPadf]lhd ;fj{hlgs kdf k|sfzg ug'{kg]{5 .
22 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
8
-#_ lghfdtL ;]jfsf] kbk"lt{sf] nflu dfu ubf{ ;f] cjlw;Dd l/Qm x'g cfPsf kb / rfn"
cfly{s jif{leqdf cjsfz tyf a9'jfaf6 l/Qm x'g] kb;d]t olsg u/L dfu ug{ ;lsg]5 .
-$_ kbk"lt{sf] dfu ug]{;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
&v=23 kbk"lt{df aGb]hM -!_ lghfdtL ;]jfsf] s'g} klg kbdf o; P]gdf Joj:yf ePb]lv afx]s cGo s'g} klg
tl/sfaf6 kbk"lt{ ul/g] 5}g .
-@_ dGqfno, ;lrjfno, cfof]u / ljefu tyf pkTosfleq /x]sf sfof{nodf sfo{/t
lghfdtL sd{rf/Lsf] xsdf lghfdtL lstfavfgf / lhNnfl:yt sfof{nosf lghfdtL sd{rf/Lsf]
xsdf ;DalGwt sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{noaf6 tnaL k|ltj]bg kf; gu/fO{ tna v'jfpg
x'b}g .
24-#_ pkbkmf -!_ ljk/Lt sd{rf/L lgo'lQm u/]df lgo'Qm ug]{ kbflwsf/Laf6 / pkbkmf -@_
adf]lhd tnaL k|ltj]bg kf; gu/L tna v'jfPsf] ePdf To;/L tna v'jfpg] kbflwsf/Laf6 To:tf]
sd{rf/Ln] kfPsf] tna, eQf / cGo ;'ljwfafktsf] /sd ;/sf/L afsL;/x c;'npk/ ul/g]5 .
t/ kmflhndf k/]sf] sd{rf/LnfO{ tna v'jfpg of] pkbkmfn] s'g} afwf k'ofPsf]
dflgg] 5}g .
:ki6Ls/0f M o; pkbkmfsf] k|of]hgsf] nflu kmflhndf k/]sf sd{rf/L eGgfn] ;+u7g jf
b/aGbL vf/]hLdf k/L cGoqsf] ;+u7g jf b/aGbLdf ldnfg eOg;s]sf sd{rf/L ;Demg'k5{ .
&u=25 Hofnfbf/L jf s/f/df lgo'lQm ug{ gkfOg]M -!_ of] P]g k|f/De ePkl5 s;}n] klg lghfdtL sd{rf/Ln]
ug'{kg]{ sfdsf] nflu s'g} klg JolQmnfO{ Hofnfbf/L jf s/f/df lgo'lQm ug{ kfOg] 5}g .
-@_ pkbkmf -!_ ljk/Lt s;}n] s'g} JolQmnfO{ lgo'lQm u/]df To;/L lgo'lQm kfPsf] JolQmn]
kfPsf] tna eQf / cGo ;'ljwfafktsf] /sd lgo'lQm ug]{ kbflwsf/Laf6 ;/sf/L affsL ;/x
c;"npk/ ul/g]5 .
26*=nf]s;]jf cfof]usf] l;kmfl/;df lgo'lQm x'g]M -!_ v'Nnf k|ltof]lutf jf cfGtl/s k|ltof]lutf ======27 f/f
k"lt{ x'g] kbdf nf]s;]jf cfof]usf] l;kmfl/;df lgo'lQm ul/g]5 .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg g]kfn Gofo ;]jfsf] l/Qm /fhkqf+lst
ltLo >]0fL jf ;f]eGbf dflysf] >]0fLdf cfGtl/s k|ltof]lutf =======28 f/f k"lt{ x'g] kbdf Gofo ;]jf
cfof]usf] l;kmfl/;df lgo'lQm ul/g]5 .
23 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 24 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 25 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 26 klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 27 bf];|f] ;+zf]wgf/f lemlsPsf] . 28 bf];|f] ;+zf]wgf/f lemlsPsf] .
-
9
(= lghfdtL ;]jfsf] kbdf lgo'lQmM -!_ lghfdtL ;]jfsf] /fhkqf+lst kbdf g]kfn ;/sf/n] lgo'lQm ug]{5 /
To:tf] lgo'lQmsf] ;"rgf g]kfn /fhkqdf k|sflzt ul/g]5 .
-@_ lghfdtL ;]jfsf] /fhkq cg+lst kbdf ljefuLo k|d'vn] lgo'lQm ug{ ;Sg]5 .
-#_ pkbkmf -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg sfof{no k|d'vn] cfkm\gf] / cfkm\gf]
dftxtsf sfof{nosf /fhkq cg+lst / >]0fLljxLg kbdf lgo'lQm ug{ ;Sg]5 .
!)=29 pDd]bjf/ x'gsf] nflu cof]UotfM -!_ b]xfosf JolQmx lghfdtL ;]jfsf] kbdf pDd]bjf/ x'g ;Sg]
5}gg\ M
-s_ /fhkq cg+lst / >]0fLljxLg kbdf !* jif{ pd]/ k"/f gePsf,
-v_ /fhkqf+lst kbdf @! jif{ pd]/ k"/f gePsf,
-u_ k'?if pDd]bjf/sf] xsdf k}+tL; jif{ / dlxnf pDd]bjf/sf] xsdf rfnL; jif{ pd]/ k"/f
eO;s]sf,
t/,
-!_ e"tk"j{ ;}lgs jf k|x/L lgo'lQm x'g] egL tf]lsPsf] lghfdtL ;]jfsf] ==========30 kbdf
rfnL; jif{ ggf3]sf h'g;'s} JolQm pDd]bjf/ x'g ;Sg]5g\ .
31-@_ /fhkqf+lst ltLo / k|yd >]0fLsf] v'Nnf k|ltof]lutfdf k}+tfnL; jif{ ggf3]sf
JolQm pDd]bjf/ x'g ;Sg]5g\ .
-#_ lghfdtL ;]jfsf :yfoL axfnjfnf sd{rf/Lsf] xsdf pDd]bjf/sf] xb nfUg] 5}g .
-3_ eljiodf ;/sf/L ;]jfsf] lgldQ cof]Uo 7xl/g] u/L ;]jfaf6 a/vf:t ul/Psf,
-_ u}/g]kfnL gful/s,
-r_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf cbfntaf6 s;"/bf/ 7xl/Psf] .
32-@_ g]kfn ;/sf/sf] ljsf; cfof]hgfsf] jf ljsf;tkm{sf] s'g} kbdf sDtLdf kfFr jif{b]lv
c:yfoL lgo'lQm kfO{ cljlR5Gg kdf ;]jf ul//x]sf dlxnf sd{rf/Lsf] xsdf v'Nnf k|ltof]lutfsf] nflu
x'g] nf]s;]jf cfof]usf] lj1fkgdf pDd]bjf/ x'g pd]/sf] aGb]h nfUg] 5}g .
!!=33 c:yfoL lgo'lQm;DaGwL Joj:yfM -!_ nf]s;]jf cfof]un] cfkm"n] ;~rfng u/]sf] k/LIffdf :yfoL
lgo'lQmsf nflu l;kmfl/; gePsf pDd]bjf/xdWo]af6 c:yfoL lgo'lQm ug]{ k|of]hgsf] nflu 5'}
of]Uotfqmd cg';f/sf] ;"rL k|sflzg ug]{5 .
-@_ lghfdtL ;]jfsf] s'g} l/Qm kbdf c:yfoL lgo'lQm ug'{kg]{ ePdf ;DalGwt dGqfnon]
nf]s;]jf cfof]udf n]vL k7fpg'kg]{5 .
29 klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 30 bf];|f] ;+zf]wgf/f lemlsPsf] . 31 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 32 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 33 klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
10
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd n]vL cfPdf nf]s;]jf cfof]un] of]Uotfqmdsf] ;"rLdf /x]sf JolQmnfO{
;DalGwt dGqfnosf] dfusf] cfwf/df c:yfoL lgo'lQm ug{ gfd l;kmfl/; u/L k7fpg]5 .
-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd l;kmfl/; ePsf JolQmnfO{ a9Ldf ^ dlxgf;Ddsf] nflu
;DalGwt dGqfnon] c:yfoL lgo'lQm ug]{5 .
-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd c:yfoL lgo'lQm u/]sf] hfgsf/L ;DalGwt dGqfnon] ;ft
lbgleq ;fdfGo k|zf;g dGqfnonfO{ lbg'kg]{5 .
-^_ o; bkmf ljk/Lt s;}n] c:yfoL lgo'lQm u/]df To:tf] lgo'lQm ePsf] lghfdtL
sd{rf/Ln] vfOkfO{ cfPsf] tna, eQf / cGo ;'ljwfafktsf] /sd lgo'lQm ug]{ kbflwsf/Laf6 ;/sf/L
afsL ;/x c;"npk/ ul/g]5 .
!@= kbflwsf/ sfod /xg]M b]xfosf] cj:yfdf lghfdtL sd{rf/Lsf] cfkm\gf] kb dflysf] kbflwsf/ sfod
/xg]5M
-s_ To; kbdf sfdsfh ul//xbf;Dd .
-v_ csf]{ kbdf ;?jf eO{ sfo{ef/ ;DxfNg kfOg] Dofb;Dd .
-u_ labfdf /x]sf] avt .
-3_ lgnDag /x]sf] avt .
-_ g]kfn ;/sf/f/f jf u}/;/sf/L sfddf v6fOPsf avt jf s'g} cGo kbdf sfod d'sfod
eO{ sfd u/]sf] avt .
!#=34 sfod d'sfodM -!_35 s'g} klg ljefuLo k|d'v jf sfof{no k|d'vsf] kb l/Qm ePdf jf To:tf] kbdf
axfnjfnf sd{rf/L kGw| lbgeGbf a9L ;do;Dd labfdf a;]df jf k|rlnt sfg'gadf]lhd sf/afxLdf
k/]df ;f] kbdf tTsfn sfd rnfpgsf] nflu ;dfg:t/ jf a9'jfsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/ eO;s]sf]
Ps >]0fL d'lgsf] kbsf] lghfdtL sd{rf/LnfO{ a9Ldf 5 dlxgfsf] nflu sfod d'sfod d's// ug{
;lsg]5 . o;/L s'g} kbdf sfod d'sfod d's// ul/;s]kl5 ;f]xL jf cGo JolQmnfO{ k'gM ;f] kbdf
sfod d'sfod d's// ug{ ;lsg] 5}g .
-@_ pkbkmf -!_ ljk/Lt s'g} sd{rf/LnfO{ sfod d'sfod d's// u/]df lghn] ;f] kbdf
/xbf vfOkfO{ cfPsf] tna, eQf / cGo ;'ljwfafktsf] /sd sfod d'sfod d's// ug]{ kbflwsf/Laf6
;/sf/L afsL ;/x c;"npk/ ul/g]5 .
!$= zkyu|x0f ug]{M klxnf]k6s lgo'lQm eO{ cfkm\gf] sfo{ef/ ;DxfNg' cl3 k|To]s lghfdtL sd{rf/Ln]
tf]lsPadf]lhdsf] zkyu|x0f ug'{kg]{5 .
34 klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 35 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
11
!%=36 lghfdtL sd{rf/Lsf] kb:yfkgM -!_ lghfdtL sd{rf/LnfO{ kb:yfkg ubf{ lghsf] z}lIfs of]Uotf
tflnd / cg'ejsf] cfwf/df ul/g]5 .
t/ /fhkqf+lst k|yd >]0fLsf] ljefuLo k|d'vsf] kbdf kb:yfkg ;fdfGo k|zf;g dGqfnosf]
;xdltadf]lhd ul/g]5 . ;fdfGo k|zf;g dGqfnon] To:tf] kbdf kb:yfkgsf] nflu ;xdlt lb+bf
;DalGwt dGqfno;+u ;dGjo u/L plNnlvt s'/fxsf] cltl/Qm ;f] kbdf g]t[Tj axg ug{ ;Sg] Ifdtf
ePsf] sd{rf/LxdWo]nfO{ ;xdlt k|bfg ug]{5 .
-@_ s'g} klg lghfdtL sd{rf/LnfO{ tf]lsPsf] ljefuLo k|d'v, sfof{no k|d'v jf cGo
kbdf kb:yfkg jf ;?jf ubf{ g]kfn ;/sf/n] To:tf] kbdf /xL ug]{ sfo{xsf] k|zf;sLo
sfo{k|s[ltcg';f/ sfo{ ljj/0fsf] cwLgdf /xL ;DalGwt kbflwsf/L;Fu sfo{;Dkfbg ;Demf}tf u/L
kb:yfkg jf ;?jf ug{ ;Sg]5 .
-#_ g]kfn ;/sf/sf] ljlzi6 >]0fLsf] ;lrj jf ;f] ;/xsf] kb / s]Gb|Lo lgsfosf] ljefuLo
k|d'vsf] kbdf axfnjfnf kbflwsf/L;Fu} /xL sfd ug{ / a/a'emf/y u/fpg kGw| lbg;Ddsf] nflu ljz]if
kb :jtM l;h{gf u/L axfnjfnf kbflwsf/L cjsfz x'g' cufj} kb:yfkg u/fpg ;lsg]5 .
-$_ kb:yfkg;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
!^=37 k/LIf0fsfnM lghfdtL ;]jfsf] :yfoL kbdf gof lgo'lQm ubf{ dlxnf sd{rf/Lsf] xsdf 5 dlxgf / k'?if
sd{rf/Lsf] xsdf Ps jif{sf] k/LIf0fsfndf /xg] u/L ul/g]5 . k/LIf0fsfndf lghsf] sfd ;Gtf]ifhgs
gePdf lghsf] lgo'lQm ab/ ug{ ;lsg]5 . o;/L lgo'lQm ab/ gul/Psf lghfdtL sd{rf/Lsf] lgo'lQm
k/LIf0fsfn ;dfKt ePkl5 :jtM ;b/ ePsf] dflgg]5 .
t/ lghfdtL ;]jfsf] s'g} kbdf Psk6s :yfoL lgo'lQm eO{ k/LIf0fsfn e'Qmfg ul/;s]sf] sd{rf/L
lghfdtL ;]jfsf] csf]{ kbdf :yfoL lgo'lQm eO{ /dfgf lnO{ cfPdf To:tf] sd{rf/LnfO{ k'gM k/LIf0fsfndf
/flvg] 5}g .
:ki6Ls/0f M bkmf !) sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -u_ sf] k|ltaGwfTds jfSof+z -#_ / o; bkmfsf]
k|of]hgsf nflu lghfdtL ;]jf eGgfn] ;+;b\ ;]jf / g]kfn :jf:Yo ;]jfnfO{ ;d]t hgfpg]5 .
!&= d'Vo ;lrj / ;lrjsf] kbfjlwM d'Vo ;lrj / ;lrjsf] kbfjlw qmdzM tLg jif{ / kfr jif{sf] x'g]5 .
38===============
:ki6Ls/0fM o; bkmfsf] k|of]hgsf] nflu ;lrj eGgfn] ljlzi6 >]0fLsf] h'g;'s} kbdf /x]sf] lghfdtL
sd{rf/L ;Demg'k5{ .
kl/R5]b $
;?jf / a9'jf
36 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 37 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 38 klxnf] ;+zf]wgf/f k|ltaGwfTds jfSof+z lemlsPsf] .
-
12
!*=39 ;?jf ug]{ clwsf/M -!_ lghfdtL sd{rf/LnfO{ b]zsf] ljleGg ef}uf]lns If]qsf] cg'ej;d]t lbnfpgsf
nflu pkbkmf -#_ adf]lhd ;?jf ul/g]5 / To:tf] ;?jf ug]{ clwsf/ clVtof/jfnfnfO{ x'g]5 .
t/,
-s_ Ps dGqfno jf cGtu{tsf] ljefu jf sfof{nosf] lghfdtL sd{rf/LnfO{ csf]{ dGqfno /
cGtu{tsf] ljefu jf sfof{nodf ;dfGo k|zf;g dGqfnon] ;?jf ug]{5 .
-v_ k|zf;g ;]jf, n]vf ;d"xsf sd{rf/Lxsf] ;?jf dxfn]vf lgoGqssf] sfof{non] ug]{5 .
-@_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg /fhkqf+lst ljlzi6 >]0fLsf
sd{rf/LnfO{ ;?jf jf kb:yfkgf ubf{ ;fdfGo k|zf;g dGqLsf] cWoIftfdf g]kfn ;/sf/sf] d'Vo ;lrj /
;fdfGo k|zf;g dGqfnosf ;lrj ;b:o /x]sf] ;ldltsf] l;kmfl/;df g]kfn ;/sf/n] ug]{5 . ;fdfGo
k|zf;g dGqfnosf ;lrjsf] ;d]t ;?jf l;kmfl/; ug'{kg]{ cj:yfdf ;f] ;ldltsf] a}7sdf ;fdfGo
k|zf;g dGqfnosf] ;lrjsf] ;f k|wfgdGqL tyf dlGqkl/ifb\ sfof{nosf] ;lrjn] ;ldltsf] ;b:osf]
kdf efu lng]5 .
-#_ ljz]if1tfsf] ;]jf lng'kg]{ kbdf /x]sf] / :yfgLo:t/df cGoq st} klg lghsf] ;]jf, ;d"x
jf pk;d"x;DaGwL kb tyf sfof{no gePsf] lghfdtL sd{rf/L / ljlzi6 >]0fL tyf /fhkqf+lst k|yd
>]0fLsf] sd{rf/Lafx]s cGo lghfdtL sd{rf/Lsf] ;?jf ubf{ ;DalGwt clVtof/jfnfn] ;fdfGotof jif{df
Psk6s tf]lsPadf]lhdsf] ;do tflnsfcg';f/ b]xfoadf]lhd ;?jf kqdf cjlw tf]sL ;?jf ug'{kg]{5M
-s_ s jf v ju{sf] ef}uf]lns If]qsf] sfof{nodf sDtLdf 8]9 jif{sf] cjlw sfd ul/;s]sf]
sd{rf/LnfO{ 3 jf u ju{sf] ef}uf]lns If]qsf] sfof{nodf sDtLdf b'O{ jif{sf] nflu .
-v_ u jf 3 ju{sf] ef}uf]lns If]qsf] sfof{nodf sDtLdf b'O{ jif{sf] cjlw sfd ul/;s]sf]
sd{rf/LnfO{ v jf s ju{sf] ef}uf]lns If]qsf] sfof{nodf sDtLdf b'O{ jif{sf] nflu .
:ki6Ls/0f M o; bkmfsf] k|of]hgsf] nflu Ps jif{ eGgfn] sDtLdf b'O{ ;o t]QL; lbg ?h' xflh/
ePsf] cjlwnfO{ hgfpg]5 .
-$_ pkbkmf -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] cj:yfdf lghfdtL
sd{rf/LnfO{ lghsf] ;?jf kqdf tf]lsPsf] cjlw gk'Ub} ;fdfGo k|zf;g dGqfnosf] ;xdlt lnO{ ;?jf
ug{ ;lsg]5 M
-s_ s'g} :yfgdf sfo{/t lghfdtL sd{rf/L czQm eO{ ;f] :yfgdf lghsf] pkrf/ x'g g;Sg]
b]lvPsf] s'/f g]kfn ;/sf/f/f tf]lsPsf] d]l8sn af]8{n] l;kmfl/; u/]df,
-v_ s'g} lghfdtL sd{rf/LnfO{ ljz]if lhDd]jf/L lbg'k/]df,
-u_ s'g} lghfdtL sd{rf/LnfO{ ljefuLo sf/afxL ug'{k/]df,
-3_ s'g} lghfdtL sd{rf/LnfO{ lgh sfo{/t sfof{nodf /flv/fVg pko'Qm gePdf,
39 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
13
-_ lghfdtL ;]jfsf] s'g} b/aGbL s6f}tL eO{ ;f] b/aGbLdf sfo{/t sd{rf/L kmflhndf k/]sf] /
lghnfO{ ;f]xL lhNnfl:yt cGo sfof{nodf ;d]t ;dfof]hg ug{ ;Sg] cj:yf g/x]df,
-r_ /fhkq cg+lst lghfdtL sd{rf/LxnfO{ 3/ kfos ;?jf ug'{ .
-%_ o; bkmfadf]lhd ;?jf ubf{ l/Qm kb ldn];Dd lghfdtL ;]jfsf] /fhkq cg+lst
>]0fLdf sfo{/t sd{rf/Lsf] klt kTgL b'j} ;/sf/L ;]jfdf eP Pp6} lhNnfdf k7fOg]5 .
-^_ pkbkmf -#_ adf]lhd ;?jf ug{'kg]{ ef}uf]lns If]qsf] ;DalGwt ;]jf, ;d"x jf
pk;d"xsf] kb ePsf] sfof{no gePdf jf ;?jf x'g'kg]{ ef}uf]lns If]qsf] sfof{nosf] kbdf sfo{/t
sd{rf/Lsf] tf]lsPsf] ;]jf cjlw gk'u]sf] ePdf To;kl5sf] ;?jf x'g'kg]{ qmdsf] ef}uf]lns If]qsf]
sfof{nodf ;?jf ug{ ;lsg]5 .
-&_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg of] pkbkmf k|f/De ePkl5 lgo'lQm
x'g] /fhkq cg+lst lghfdtL sd{rf/LnfO{ nf]s;]jf cfof]uaf6 h'g c~rncGtu{t l;kmfl/; ul/Psf] xf],
;f]xL c~rnleqsf sfof{noxafx]s bz jif{;Dd cGoq ;?jf ul/g] 5}g .
-*_ pkbkmf -$_ sf] v08 -u_ sf] cj:yfdf afx]s cGo kl/l:ylt k/L o; bkmfadf]lhdsf]
cjlw gk'Ub} s'g} lghfdtL sd{rf/LnfO{ ;?jf ul/Pdf To:tf] sd{rf/LnfO{ gofF 7fpFdf aGbf]a:t ug{sf]
nflu tf]lsPadf]lhdsf] /sd lbOg]5 .
t/ s'g} sd{rf/L cfkm\gf] cg'/f]wdf ;?jf ePsf] jf sf7df8fF} pkTosfleqsf] Pp6f lgsfoaf6
sf7df8f}+ pkTosfleqs} csf]{ lgsfodf jf Pp6} lhNnfsf] lhNnf ;b/d'sfdleqsf] Pp6f sfof{noaf6
;f]xL lhNnfsf] ;b/d'sfdleqsf] csf]{ sfof{nodf ul/Psf] ;?jfdf jf cjlw gtf]lsg] kbsf] ;?jfdf
To:tf] /sd lbOg] 5}g .
-(_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg cWoog labfdf /x]sf] jf :jtM
lgnDagdf /x]sf] jf 5 dlxgfeGbf a9L cjlw;Dd cGo s'g} labfdf /x]sf] jf tLg dlxgfeGbf a9L cjlw
sfhdf vl6Psf] jf s'g} vf; sfdsf] nflu jf s'g} vf; cfof]hgf sfof{Gjog ug{sf] nflu v6fOg]
sd{rf/Lsf] kbflwsf/ lhNnf:t/sf] sfof{nodf jf sfof{no k|d'v jf ljefuLo k|d'vsf] kbdf /x]sf] eP
;fdfGo k|zf;g dGqfnosf] ;xdlt lnO{ ;f] cjlwe/sf] nflu ljz]if kb l;h{gf u/L To:tf] sd{rf/Lsf]
kbflwsf/ s]Gb|Lo:t/sf] lgsfodf ;fg{ ;lsg]5 .
-!)_ pkbkmf -#_ sf] v08 -s_ / -v_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} dGqfno /
cGtu{tsf] ljefu jf sfof{nosf] lghfdtL sd{rf/LnfO{ csf]{ dGqfno / cGtu{tsf] ljefu jf sfof{nodf
;fdfGo k|fzf;g dGqfnon] ;?jf ug{ ;Sg]5 .
-!!_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ljefuLo sf/afxL ug'{k/]sf]
cj:yfdf jf :jf:Yosf] sf/0f d]l8sn af]8{sf] l;kmfl/; u/]sf] cj:yfdf jf ;DalGwt sd{rf/L cfkm}+n]
:j]R5fn] lgj]bg lbPsf] cj:yfdf afx]s /fhkq cg+lst / >]0fLljxLg sd{rf/Lsf] o; bkmfadf]lhdsf]
cjlw k"/f geO{ ;?jf ul/g] 5}g .
-
14
-!@_ o; bkmf ljk/Lt ;?jf ug]{ kbflwsf/LnfO{ clVtof/jfnfn] ljefuLo sf/afxL ug]{5 /
To:tf] ;?jf ;fdfGo k|zf;g dGqfnon] /2 ug{]5 . ;fdfGo k|zf;g dGqfnon] u/]sf] ;?jf eP g]kfn
;/sf/, dlGqkl/ifb\n] /2 ug]{5 .
-!#_ ;?jf;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsPad]flhd x'g]5 .
!*s=40 sfh;DaGwL Joj:yfM -!_ lghfdtL sd{rf/LnfO{ lgh sfo{/t /x]sf] dGqfno, ;lrjfno, cfof]u,
ljefu jf sfof{noaf6 ;f]xL lgsfosf] sfddf dfq cGo :yfgdf sfh v6fpg ;lsg]5 . o;/L sfh
v6fpbf Ps jif{df tLg dlxgfeGbf a9L cjlwsf] nflu sfh v6fpg kfOg] 5}g .
t/ tflnd, uf]i7L cflbdf ;f]eGbf a9L cjlwsf] nflu sfh v6fpg ;lsg]5 .
41-@_ s'g} klg lghfdtL sd{rf/LnfO{ lghfdtL ;]jfsf] kb gePsf] lgsfodf / :jLs[t
c:yfoL b/aGbLdf sfhdf v6fpFbf jf sfh cjlw ;dfKt gx'Fb} sfh lkmtf{ ubf{ ;fdfGo k|zf;g
dGqfnosf] ;xdlt lng'kg]{5 . o:tf] sfuhsf] cjlw Ps k6sdf Ps jif{eGbf a9L x'g] 5}g .
t/ /fhkq cg+lst sd{rf/LnfO{ sfh v6fpgsf] nflu ;fdfGo k|zf;g dGqfnosf] ;xdlt
lnO/xg'kg]{ 5}g .
42-@s_ lgjf{rg, hgu0fgf, gfkL 6f]nL, vfgL ;j]{If0fh:tf sfddf / :yfoL k|s[ltsf cfof]u
tyf ;ldltsf sfddf Psk6ssf nflu Ps jif{;Dd s'g} sd{rf/LnfO{ sfh v6fpg'kg]{ ePdf sfh
v6fpg] lgsfon] ;DalGwt lgsfo / ;fdfGo k|zf;g dGqfnosf] ;xdlt lnO{ sfh v6fpg'kg]{5 .
43-@v_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} klg sfof{nosf]
ljefuLo k|d'v jf sfof{no k|d'vsf] kbdf sfo{/t /x]sf] sd{rf/LnfO{ ;f] kbdf kbflwsf/ /fvL cGoq
cfof]hgfdf jf lgsfodf sfhdf v6fOg] 5}g .
44-@u_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;fdfGo k|zf;g dGqfnosf]
cltl/Qm ;d"xdf kbflwsf/ ePsf] sd{rf/LnfO{ ;]jf, ;d"x ldNg] u/L h'g;'s} lgsfodf ;fdfGo k|zf;g
dGqfnon] sdsfh ug{ v6fpg ;Sg]5 / s'g} lghfdtL sd{rf/Lsf] ljz]if1tfsf] ;]jf lngsf] nflu
cGt/lgsfosf] sfo{df s'g} sd{rf/LnfO{ sfdsfh ug{ sfhdf v6fpg'kg]{ ePdf sd{rf/L sfo{/t lgsfo
/ sfhdf lng] lgsfosf] ;xdltdf a9Ldf tLg dlxgfsf] nflu ;fdfGo k|zf;g dGqfnon] sfhdf
v6fpg ;Sg]5 .
-#_ pkbkmf -!_, -@_, -@s_ / -@v_45 ljk/Lt s'g} lghfdtL sd{rf/LnfO{ sfhdf v6fOPdf
To;/L sfhdf vl6Psf] lghfdtL sd{rf/Ln] ;f] cjlwdf vfOkfO{ cfPsf] tna, eQf / cGo
40 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 41 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 42 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 43 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 44 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 45 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
15
;'ljwfafktsf] /sd sfh v6fpg] kbflwsf/Laf6 ;/sf/L affsL ;/x c;"npk/ u/L ljefuLo
sf/afxL46 ul/g]5 .
47-$_ o; bkmfdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lhNnf:t/sf sfof{nox :yfgLo
lgsfodf x:tfGt/0f x'Fbf To:tf lhNnf:t/sf sfof{nodf sfo{/t lghfdtL sd{rf/LnfO{ g]kfn ;/sf/n]
sfhdf v6fpg ;Sg]5 .
48-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd sfhdf v6fOPsf sd{rf/Lsf] b/aGbL lghsf] ;]jf, ;d"x jf
pk;d"x ;~rfng ug]{ dGqfnodf /xg]5 .
49-^_ pkbkmf -$_ adf]lhd v6fOPsf] sd{rf/Lx cfcfkm\gf] ;fljssf] ;]jf, ;d"x jf
pk;d"xdf x'g] a9'jfsf] nflu pDd]bjf/ x'g ;Sg]5g\ / /fhkq cg+lst sd{rf/L eP lgh sfo{/t
lhNnfdf x'g] a9'jfsf] ;DefJo pDd]bjf/ x'g ;Sg]5g\ .
50-&_ sfh;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
!*v=51 lhDd]jf/L glbO{ /fVg gx'g]M -!_ b]xfosf] cj:yfdf afx]s s'g} klg lghfdtL sd{rf/LnfO{ kbLo
lhDd]jf/L glbO{ b'O{ dlxgfeGbf a9L cjlw;Dd /fVg ;lsg] 5}g M
-s_ nfdf] labfdf /x]sf]df,
-v_ lgnDag ePsf]df,
-u_ cGoq sfhdf vl6Psf] sf/0f kbflwsf/ /x]sf] kbdf sfod /fVg kg]{ ePdf .
-@_ pkbkmf -!_ ljk/Lt s'g} lghfdtL sd{rf/LnfO{ kbLo lhDd]jf/L glbO{ /fv]df
lhDd]jf/L lbO{ sfddf nufpg'kg]{ bfloTj ePsf] kbflwsf/LnfO{ ljefuLo sf/afxL x'g]5 .
!*u=52 ;doleq} sfo{ ;DkGg ug'{kg]{M -!_ of] P]g k|f/De ePkl5 ;DalGwt lgsfon] lgo'lQm, ;?jf, sfh,
sfod d'sfod ;DaGwdf o; P]gadf]lhd ldnfg ug'{kg]{ sfd b'O{ dlxgfleq ;DkGg u/L ;f]sf] hfgsf/L
;fdfGo k|zf;g dGqfnonfO{ lbg'kg]{5 .
-@_ ;DalGwt lgsfon] pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;dofjlwleq ;f] sfd gu/]df ;fdfGo k|zf;g
dGqfnon] tTsfn ug]{5 .
!*3=53 cltl/Qm ;d"x M -!_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;fdfGo k|zf;g dGqfnodf
Ps cltl/Qm ;d"x /xg]5 .
46 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 47 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 48 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 49 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 50 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 51 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 52 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 53 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk .
-
16
-@_ s'g} klg sfof{nodf kmflhndf /x]sf lghfdtL sd{rf/Lxsf] kbflwsf/ pkbkmf -!_
adf]lhdsf] ;d"xdf ;fg{ ;lsg]5 .
-#_ s'g} klg lghfdtL sd{rf/LnfO{ b'O{ dlxgfeGbf a9L cjlw;Dd cltl/Qm ;d"xdf /fVbf
bkmf !*v= sf] ljk/Lt gx'g] u/L /fVg'kg]{5 .
-$_ cltl/Qm ;d"x;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
!*=54 lghfdtL sd{rf/Lsf] ;hfosf] clen]v /fVg] M -!_ ;fdfGo k|zf;g dGqfno / ;DalGwt lgsfon]
lghfdtL sd{rf/Lsf] ;hfosf] clen]v /fVg'kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd /flvPsf] clen]vnfO{ b]xfoadf]lhdsf] cjlwe/ ljefuLo
k|d'vdf kb:yfkg ubf{, sfod d'sfod d's// ubf{, s'g} klg lgsfosf] k|d'vsf] kbdf lhDd]jf/L lbFbf,
sfo{;Dkfbg d"Nof+sg ubf{, lghfdtL ;]jf k'/:sf/ jf lje"if0f k|bfg ubf{, cWoog jf tflnddf dgf]gog
ubf{, :t/ j[l4 ubf{ / cGo s'g} lsl;dsf] cj;/ k|bfg ubf{ cfwf/ lng'kg]{5M
-s_ gl;xt kfPsf]df ;f] ;hfo kfPsf] ldltn] Ps jif{sf] cjlwe/,
-v_ lgnDag ePsf]df ;f] cjlwe/,
-u_ a9'jf /f]Ssf ePsf]df /f]Ssf ePsf] cjlwe/,
-3_ tna j[l4 /f]Ssf ePsf]df /f]Ssf cjlwe/ .
!*r=55 g]t[Tj d"Nof+sg M /fhkqf+lst k|yd >]0fL jf ;f]eGbf dflysf] lghfdtL sd{rf/Lsf] g]t[Tj
d"Nofsg;DaGwL Joj:yf tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
56!(= a9'jfM -!_ g]kfn Gofo ;]jfsf] /fhkqf+lst kbdf afx]s cGo lghfdtL ;]jfsf] /fhkqf+lst kbdf
a9'jf ubf{ bkmf @) adf]lhdsf] a9'jf ;ldltsf] l;kmfl/;df ul/g]5 .
-@_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg /fhkqf+lst ljlzi6 >]0fLsf] kbdf
b]xfoadf]lhd a9'jf ul/g]5M
-s_ /fhkqf+lst ljlzi6 >]0fLsf] d'Vo ;lrjsf] kbdf a9'jf ubf{ axfnjfnf ;lrjxdWo]af6
g]kfn ;/sf/n] Ho]i7tf / sfo{s'zntfsf] cfwf/df 5gf}6 u/L a9'jf ug]{5 .
57-v_ /fhkqf+lst ljlzi6 >]0fLsf] ;lrj jf ;f] ;/xsf] l/Qm kbdf a9'jf ug{ a9'jf ;ldltn]
;DefJo pDd]bjf/xdWo]af6 pknAw eP;Dd l/Qm kbsf] t]Aa/ ;+Vofdf sfo{;Dkfbg
d"Nof+sgsf] cfwf/df ;a}eGbf a9L c+s k|fKt ug]{xnfO{ l;kmfl/; ug]{5 / To;/L l;kmfl/;
ul/Psf pDd]bjf/xdWo]af6 g]kfn ;/sf/n] Ho]i7tf / sfo{s'zntfsf] cfwf/df pko'Qm
7xofPsf] pDd]bjf/nfO{ a9'jf ug]{5 .
54 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 55 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 56 klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 57 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
17
58-u_ ;lrj jf ;f] ;/xsf] ljlzi6 >]0fLsf] kbdf ;DefJo pDd]bjf/ x'g /fhkqf+lst k|yd
>]0fLsf sd{rf/Ln] g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] pRr:t/Lo Joj:yfkg tflnd;d]t pQL0f{ u/]sf]
x'g'kg]{5 .
t/ of] bkmf k|f/De ePkl5 Ps jif{leq x'g] a9'jfdf of] Joj:yf nfu" x'g] 5}g .
59-3_ v08 -v_ adf]lhdsf] ljlzi6 >]0fLsf] a9'jfsf] nflu sfo{;Dkfbg d"Nof+sgsf] u0fgf ubf{
a9'jf x'g hlt jif{sf] Go"gtd ;]jf cjlw cfjZos kg]{ xf], kl5Nnf] Tolt jif{sf] sfo{;Dkfbg
d"Nof+sgsf] u0fgf ul/g]5 .
t/ of] bkmf k|f/De ePkl5 ;+jt\ @)^$ ;fn sflt{s d;fGtleq a9'jf ubf{ ;+jt\ @)^#
;fn cfiff9 d;fGt;Ddsf] dlxnf, cflbjf;Lhghflt, dw];L, blnt, ckf+u / lk5l8Psf]
If]qdf :yfoL a;f]af; ePsf sd{rf/Lsf] xsdf kl5Nnf] tLg jif{ / cGosf] xsdf kl5Nnf] rf/
jif{sf] sfo{;Dkfbg d"Nof+sgsf] cfwf/df a9'jf ul/g]5 .
60-_ o; bkmfadf]lhd l/Qm x'g] kbdf a9'jfsf] sf/afxL k|To]s jif{sf] kf}if dlxgfleq Psk6s /
cfiff9 dlxgfleq Psk6s u/L jif{sf] b'O{k6s ul/g]5 .
@)= a9'jf ;ldltM -!_ g]kfn Gofo ;]jfsf] 61/fhkqf+lst kbdf / /fhkq cg+lst kbaf6 /fhkqf+lst kbdf
a9'jf x'g] afx]s lghfdtL ;]jfsf] cGo /fhkqf+lst kbdf a9'jfsf] nflu l;kmfl/; ug{ b]xfoadf]lhdsf]
a9'jf ;ldlt /xg]5M
-s_ nf]s;]jf cfof]usf] cWoIf jf lghn] tf]s]sf] nf]s;]jf
cfof]usf] ;b:o cWoIf
-v_ nf]s;]jf cfof]usf] cWoIfn] tf]s]sf] nf]s;]jf cfof]usf]
;b:o ;b:o
-u_ d'Vo ;lrj ;b:o
-3_ nf]s;]jf cfof]uf/f dgf]gLt ;DalGwt ljifosf ljz]if1 ;b:o
-_ ;fdfGo k|zf;g dGqfnosf] ;lrj ;b:o ;lrj
62-!s_ /fhkq cg+lst k|yd >]0fLaf6 /fhkqf+lst t[tLo >]0fLsf] kbdf a9'jfsf] nflu
l;kmfl/; ug{ b]xfoadf]lhdsf] a9'jf ;ldlt /xg]5 M
-s_ nf]s;]jf cfof]usf] cWoIfn] tf]s]sf] nf]s;]jf
cfof]usf] ;b:o cWoIf
-v_ nf]s;]jf cfof]usf] ;lrj ;b:o
58 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 59 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 60 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 61 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 62 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk .
-
18
-u_ ;fdfGo k|zf;g dGqfnosf] ;lrj ;b:o
-3_ nf]s;]jf cfof]usf] cWoIfaf6 dgf]gLt ;DalGwt
ljifosf] ljz]if1 ;b:o
-_ ;]jf, ;d"x jf pk;d"x ;~rfng ug]{ dGqfnosf]
;lrj jf lghn] tf]s]sf] /fhkqf+lst k|yd >]0fLsf]
clws[t ;b:o;lrj
63-!v_ pkbkmf -!s_ adf]lhdsf] a9'jf ;ldltsf] ;lrjfno ;]jf, ;d"x jf pk;d"x ;~rfng
ug]{ dGqfnodf /xg]5 .
-@_ lghfdtL ;]jfsf] /fhkq cg+lst kbdf a9'jfsf] nflu l;kmfl/; ug{ tf]lsPsf] a9'jf
;ldlt /xg]5 .
-#_ a9'jf ;ldltn] lghfdtL sd{rf/Lxsf] a9'jfsf] l;kmfl/; ug{ ckgfpg'kg]{ sfo{ljlw
tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
64-$_ a9'jf ;ldltn] a9'jf gfdfjnL k|sfzg ubf{ a9'jfsf] nflu cfj]bg kmf/fd e/]sf
;DefJo pDd]bjf/xn] kfPsf] s'n c+s;d]t k|sfzg ug'{kg]{5 .
65-$s_ a9'jf ;ldltn] cfj]bg kmf/fd a'emfpg] clGtd ldltn] rf/ dlxgfleq a9'jfsf] glthf
k|sfzg ug'{kg]{5 .
66-%_ a9'jf ;ldltn] jflif{s sfo{tflnsf agfO{ ;f] tflnsf adf]lhd cfkm\gf] sfo{ ;~rfng
ug'{kg]{5 .
67@)s= a9'jf;DaGwL ljz]if Joj:yfM -!_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg Pp6} >]0fLdf
sDtLdf kGw| jif{;Dd axfn /lx/x]sf /fhkqf+lst k|yd68 >]0fL jf ;f]eGbf d'lgsf lghfdtL sd{rf/Lsf]
bkmf ## adf]lhd cjsfz x'g Ps dlxgf afsL ePdf lghnfO{ Ps >]0fL69 dflysf] kbdf a9'jf
ul/g]5 .
-@_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg Pp6} kbdf sDtLdf kGw| jif{;Dd axfn
/lx/x]sf /fhkqf+lst k|yd70 >]0fL jf ;f]eGbf d'lgsf s'g} lghfdtL sd{rf/Ln] bkmf #% adf]lhd
63 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 64 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 65 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 66 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 67 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 68 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 69 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 70 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
19
:j]lR5s cjsfz lng rfxL lgj]bg lbPdf lghnfO{ Ps >]0fL71 dflysf] kbdf a9'jf u/L cjsfz
lbOg]5 .
-#_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd a9'jf ug{sf] nflu :jtM ljz]if kb l;h{gf x'g]5 / To:tf]
lghfdtL sd{rf/L ;]jfaf6 cjsfz ePkl5 ;f] kb :jtM vf/]h x'g]5 .
-$_72 o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg Pp6} kbdf o; bkmfadf]lhdsf] cjlw
k"/f ePsf] s'g} lghfdtL sd{rf/Lsf] d[To' ePdf To:tf] sd{rf/Lsf] kl/jf/nfO{ Ps >]0fL dflysf] kbsf]
lgj[Qe/0fnufotsf cGo ;'ljwf k|bfg ul/g]5 .
73-%_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg sDtLdf kGw| jif{;Dd Pp6} kbdf
axfn /x]sf /fhkqf+lst k|yd >]0fL / /fhkqf+lst ltLo >]0fLsf lghfdtL sd{rf/Ln] a9'jf eO{ cjsfz
lng rfx]df To:tf] sd{rf/LnfO{ Ps >]0fLdfly a9'jf u/L cjsfz lbOg]5 .
@!=74 a9'jfsf] nflu pDd]bjf/ x'g rflxg] Go"gtd ;]jf cjlw / z}lIfs of]UotfM -!_75 a9'jfsf] lgldQ
pDd]bjf/ x'g a9'jf x'g] kbsf] >]0fLeGbf Ps >]0fL d'lgsf] kbsf] nflu tf]lsPadf]lhdsf] z}lIfs of]Uotf /
b]xfoadf]lhdsf] Go"gtd ;]jf cjlw k'u]sf] x'g'kg]{5M
-s_ /fhkq cglt kbsf] lgldQ tLg jif{,
-v_ /fhkqf+lst kbsf] lgldQ kfFr jif{ .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg 76dlxnf, cflbjf;Lhghflt,
dw];L, blnt, ckf+u / lk5l8Psf] If]qdf :yfoL a;f]af; ePsf lghfdtL sd{rf/Lxsf] plNnlvt ;]jf
cjlwdf Ps jif{ sd ;]jf cjlw eP klg a9'jfsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/ x'g]5g\ .
@@= a9'jfsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/ x'g gkfpg]M bkmf @! df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf]
cj:yfdf b]xfosf] cjlwe/ lghfdtL sd{rf/L a9'jfsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/ x'g kfpg] 5}gM
-s_ lgnDag ePsf]df lgnDag ePsf] cjlwe/,
-v_ a9'jf /f]Ssf ePsf]df /f]Ssf ePsf] cjlwe/,
-u_ tna j[l4 /f]Ssf ePsf]df /f]Ssf ePsf] cjlwe/ .
77-3_ bkmf @^ adf]lhd ;]jf jf ;d"x kl/jt{g u/]sf] sd{rf/L eP To;/L ;]jf jf ;d"x kl/jt{g
ePsf] ldltn] tLg jif{ / cfkm}+n] lgj]bg lbO{ ;]jf jf ;d"x kl/jt{g u/]sf] eP To;/L ;]jf jf
;d"x kl/jt{g u/]sf] ldltn] kfr jif{sf] cjlwe/ .
71 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 72 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 73 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 74 klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 75 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 76 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 77 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk .
-
20
78@@s= a9'jf lgo'lQmsf] /f]Ssf tyf km's'jfM s'g} lghfdtL sd{rf/Lsf] a9'jfsf] nflu l;kmfl/; eO;s]kl5
a9'jf lgo'lQm gkfpGh]n lgnDag jf a9'jf /f]Ssf jf tna j[l4 /f]Ssf ePdf plNnlvt cjlwe/
lghsf] a9'jf lgo'lQm /f]Ssf ul/g]5 / lgnDagaf6 lghn] ;kmfO{ kfPdf jf /f]Ssf cjlw ;dfKt ePkl5
lgh lgnDag jf /f]Ssf geP;/x dfgL lgo'lQm lbO{ h]i7tfdfq sfod ul/g]5 .
@#= 79===============
@$=80 sfo{Ifdtfsf] cfwf/df x'g] a9'jfsf] cfwf/M -!_ a9'jf ;ldltn] lghfdtL sd{rf/LnfO{ sfo{Ifdtfafkt
kfPsf] s'n c+ssf] cfwf/df a9'jfsf] nflu l;kmfl/; ug]{5 .
-@_ lghfdtL sd{rf/Lsf] sfo{Ifdtfsf] d"Nof+sg ubf{ b]xfoadf]lhd a9Ldf Ps ;o c+s lbOg]5M
-s_ sfo{;Dkfbg d"Nof+sgafkt rfnL; c+s
-v_ Ho]i7tfafkt tL; c+s
-u_ z}lIfs of]Uotfafkt afx| c+s
-3_ ef}uf]lns If]qdf sfd u/]afkt ;f]x| c+s
-_ tflndafkt b'O{ c+s
-#_ ;DefJo pDd]bjf/sf] sfo{;Dkfbg d"Nof+sgafkt c+s u0fgf ubf{ cfiff9 d;fGt;Ddsf]
lx;fan] / cGo c+ssf] u0fgf ubf{ a9'jfsf] b/vf:t lbg] clGtd Dofb;Dd xfl;n u/]sf] c+s u0fgf
ul/g]5 .
@$s=81 sfo{;Dkfbgsf] d"Nof+sgM -!_ lghfdtL sd{rf/Lsf] sfo{;Dkfbgsf] d"Nof+sg ug{ tf]lsPadf]lhdsf]
sfo{;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd k|of]u ul/g]5 .
-@_ lghfdtL sd{rf/Lsf] sfo{;Dkfbg d"Nof+sgsf] s'n c+ssf] ljefhg b]xfoadf]lhd x'g]5 M
-s_ ;'kl/j]Ifsn] lbg ;Sg] clwstd kRrL; c+s
-v_ k'g/fjnf]sgstf{n] lbg ;Sg] clwstd bz c+s
-u_ k'g/fjnf]sg ;ldltn] lbg ;Sg] clwstd kfr c+s
-#_ ;'k/Lj]Ifs, k'g/fjnf]sgstf{, k'g/fjnf]sg ;ldltn] lghfdtL sd{rf/Lxsf] sfo{ ;Dkfbgafkt
c+s lb+bf o; bkmf / sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fddf plNnlvt cfwf/ cg'k lbg'kg]{5 .
82-$_ /fhkqflt lghfdtL sd{rf/Lsf] sfo{;Dkfbg d"Nofg cw{jflif{s / jflif{s kdf
tyf /fhkq cglt sd{rf/Lsf] nflu jflif{s kdf ul/g]5 .
78 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 79 bf];|f] ;+zf]wgf/f vf/]h . 80 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 81 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 82 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
21
83-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd cw{jflif{s kdf sfo{;Dkfbg d"Nof+sg ubf{ ;f] cjlw ;dfKt
ePsf] ;ft lbgleq ;DalGwt /fhkqflt sd{rf/Ln] lgwf{l/t sfo{x, ;Dkflbt sfo{x, s'g} sfo{
;DkGg x'g g;s]sf] eP To:tf] ;DkGg x'g g;s]sf sfo{x / To;sf] sf/0f;lxt pNn]v u/L tf]lsPsf]
9fFrfdf b'O{k|lt kmf/fd e/L ;'kl/j]Ifs;dIf k]; ug'{kg]{5 . To;/L k]; ePsf] kmf/fd ;'kl/j]Ifsn]
d"Nof+sg u/L k[i7kf]if0f lbg'kg]{ s'/f kmf/fdsf] lglb{i6 :yfgdf g} pNn]v u/L csf]{ ;ft lbgleq Ps k|lt
;DalGwt sd{rf/LnfO{ lkmtf{ lbg'kg]{5 . jflif{s sfo{;Dkfbg d"Nof+sg ubf{ cw{jflif{s kdf el/Psf
k|To]s sfo{;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fdsf] ;d]t cfwf/ lng'kg]{5 . cw{jflif{s sfo{;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd
lglb{i6 ;dodf geg]{ sd{rf/L / To;sf] hfFr u/L k[i7kf]if0f glbg] ;'kl/j]IfsnfO{ clVtof/jfnfn]
ljefuLo sf/afxL ug{ ;Sg]5 .
84-^_ jflif{s kdf d"Nof+sg ug'{kg]{ sfo{;Dkfbg d"Nof+sg /fhkq cglt sd{rf/Lsf] xsdf
;DalGwt sfof{no k|d'v tyf ljefuLo k|d'vn] tf]lsPsf] cjlwleq d"Nof+sg u/L, u/fO{ To;sf] tLg k|lt
tof/ u/L Ps k|lt nf]s;]jf cfof]u, Ps k|lt a9'jf ;ldltsf] ;lrjfnodf k7fO{ csf]{ Ps k|lt ;DalGwt
sfof{nodf /fVg'kg]{5 . Ps jif{df PseGbf a9L sfof{nodf sfo{/t sd{rf/ln] ;?jf eO{ /dfgf lnO{
cfpbf tf]lsPadf]lhdsf] 9frfdf ;DalGwt ;'kl/j]Ifsaf6 sfo{;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd e/fO{ ;f] ;d]t
lnO{ cfpg'kg]{5 . jflif{s sfo{;Dkfbg d"Nof+sg ug]{ ;'kl/j]Ifsn] To;/L k|fKt ;fljs sfof{nosf]
;'kl/j]Ifssf] d"Nof+sgnfO{ ;d]t cfwf/ lng'kg]{5 . /fhkqf+lst lghfdtL sd{rf/Lsf] xsdf ;DalGwt
dGqfno, ;lrjfno jf cfof]u jf s]Gb|Lo lgsfosf] ;lrjn] tf]lsPsf] cjlwleq d"Nof+sg u/L u/fO{
To;sf] tLg k|lt tof/ u/L Ps k|lt nf]s;]jf cfof]u / Ps k|lt a9'jf ;ldltsf] ;lrjfnodf k7fO{ csf]{
Ps k|lt ;DalGwt dGqfno, ;lrjfno jf cfof]u jf s]Gb|Lo lgsfodf /fVg'kg]{5 . sfo{;Dkfbg d"Nof+sg
ug]{ k|To]s lgsfon] tf]lsPsf] cjlwleq cfkm"n] d"Nof+sg u/]sf] kmf/fd k]; ug'{kg]{ lgsfodf k7fPsf]
gfdfjnL;lxtsf] ;"rgf ;ft lbgleq cfkm\gf] sfof{nosf] ;"rgf kf6Ldf k|sfzg ug'{kg]{5 .
-^s_85 k|To]s lghfdtL sd{rf/Ln] cfkm\gf] sfo{;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd e/L tf]lsPsf]
;dofjlwleq ;DalGwt sfof{nodf btf{ ug'{kg]{5 . To:tf] cjlwleq btf{ ug{ g;sL ;f]sf] dgfl;a
sf/0f;lxt Dofb yksf] nflu ;DalGwt sd{rf/Ln] lgj]bg lbPdf / ;'kl/j]Ifsn] lgj]bgdf pNn]lvt
sf/0f dgfl;a b]v]df tf]lsPsf] ;dofjlw ;dfKt ePsf] ldltn] kGw| lbg;Ddsf] Dofb yk ug{ ;Sg]5 .
To;/L ylkPsf] Dofbleq ;f]xL cfly{s jif{leq} sfo{;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd btf{ x'g cfPdf btf{ ePsf]
sfo{;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fddf d"Nof+sgafkt s'n k|fKtfaf6 k'g/fjnf]sg ;ldltn] Ps c+s
36fpg]5 .
83 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 84 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 85 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk .
-
22
t/ sfo{;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd eg]{ ;dofjlwdf s'g} lghfdtL sd{rf/L j}b]lzs
tflnd, uf]i7L jf cWoog e|d0f cflbdf sfhdf hfg'kg]{ cj:yf k/]df To;/L hfg'eGbf cufj} sfo{;Dkfbg
d"Nof+sg kmf/fd e/L ;DalGwt sfof{nodf btf{ u/fpg'kg]{5 . To;/L btf{ ePsf] sfo{;Dkfbg d"Nof+sg
kmf/fdnfO{ lgwf{l/t ;dod} btf{ ePsf] dfgL d"Nof+sg ug'{kg]{5 .
86-^v_ lghdtL sd{rf/Ln] ;dodf g} e/L btf{ u/]sf] sfo{;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd
tf]lsPsf] cjlwleq d"Nof+sg gug]{ kbflwsf/LnfO{ ljefuLo sf/afxL ul/g]5 .
87-^u_ k|To]s jif{ ul/g] jflif{s sfo{;Dkfbg d"Nof+sg k'g/fjnf]sg ;ldltaf6 eO;s]kl5
;DalGwt sd{rf/Ln] To; jif{ k|fKt u/]sf] sfo{;Dkfbg d"Nof+sgsf] s'n c+s lghn] lgj]bg lbO{ dfu
u/]df k'g/fjnf]sg ;ldltsf] ;lrjfnon] hfgsf/L lbg'kg]{5 .
t/ k'g/fjnf]sg ;ldltn] lbPsf] c+s hfgsf/L u/fOg] 5}g .
88-^3_ pkbkmf -^u_ adf]lhd hfgsf/L lnPkl5 ;'kl/j]Ifs / k'g/fjnf]sgstf{n] u/]sf]
d"Nof+sg s'g} sd{rf/LnfO{ lrQ ga'em]df ;f]sf] 7f]; cfwf/ / sf/0f;lxt ;ft lbgleq tf]lsPadf]lhdsf]
clwsf/L;dIf ph'/L ug{ ;Sg]5 . To;/L ph'/L u/]sf]df To:tf] clwsf/Ln] ph'/Lpk/ ;DalGwt
;'kl/j]Ifs / k'g/fjnf]sgstf{;+u k/fdz{ u/L cfjZos 5fglag ug]{5 / cfjZos b]lvPdf To:tf]
d"Nof+sg kmf/fddf k|fKt c+s tf]lsPadf]lhd ;+zf]wg ug{ ;Sg]5 .
-&_ jflif{s kdf ul/g] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sgafkt ;'kl/j]Ifs jf k'g/fjnf]sgstf{n]
(% k|ltzteGbf a9L jf &% k|ltzteGbf sd c+s k|bfg u/]sf]df ;f]sf] :ki6 sf/0f v'nfpg'k5{ / &%
k|ltzteGbf sd c+s lbPsf]df ;DalGwt sd{rf/LnfO{ hfgsf/L u/fO{ lghn] k|ltlqmof lbPdf ;f] ;d]t
/fvL k'g/fjnf]sg ;ldlt;dIf k]z ug'{kg]{5 . sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sgdf k'g/fjnf]sg ;ldltnfO{
;'kl/j]Ifs jf k'g/fjnf]sgstf{ jf b'j}sf] ;f] d"Nof+sg lrQ ga'em]df ;f]sf] :ki6 sf/0f;d]t v'nfO{ lkmtf{
k7fpg ;Sg]5 . To;/L lkmtf{ k7fPsf]df ;DalGwt d"Nof+sgstf{n] k'gM d"Nof+sg u/L jf klxn] u/]sf]
d"Nof+sgdf ;+zf]wg ug{ cfjZos geP ;f]sf] cf}lrTok"0f{ sf/0f v'nfO{ k7fpg'kg]{5 .
-*_ sfo{;Dkfbg d"Nof+sgsf] k|of]hgsf] lgldQ c+s u0fgf ubf{ a9'jfsf] nflu ;DefJo
pDd]bjf/ x'g hlt jif{sf] ;]jf cfjZos kg]{ xf] kl5Nnf] Tolt jif{sf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fdsf]
cf};taf6 lx;fa ul/g]5 .
t/,
-!_89 cWoog jf tflnddf uPsf] jf lgnDag eO{ lgnDag km's'jf ePsf]df lgnDag
cjlwsf] sfo{;Dkfbg d"Nof+safkt To:tf] cWoog jf tflnddf hfg'eGbf jf lgnDag x'g'eGbf tTsfn
86 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 87 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 88 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 89 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
23
cl3sf] sfo{;Dkfbg d"Nof+sg ePdf ;f]xL jif{sf] / To:tf] sfo{;Dkfbg d"Nof+sg gePdf xflh/ ePkl5
e/]sf] sfo{;Dkfbg d"Nof+sgdf hlt c+s kfPsf] 5 ;f]xL cg'kftdf g} c+s u0fgf ul/g]5 .
-@_90 c;fwf/0f labfdf a;]sf] cjlwnfO{ s6fP/ dfq} ;DefJo pDd]bjf/Lsf] lx;fa ul/g]5
/ To:tf] labf cjlwsf] sfo{;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd el/g] 5}g . c;fwf/0f labfdf a;]sf] sd{rf/Lsf]
sfo{;Dkfbg d"Nof+sgsf] k|of]hgsf] lgldQ c+s u0fgf ubf{ c;fwf/0f labfdf a;]sf] cjlw s6fO{ ;f]eGbf
cufl8 jf k5fl8sf jif{xsf a9'jfsf] nflu cfjZos kg]{ cjlwsf] sfo{;Dkfbg d"Nof+sgafktsf] c+s
u0fgf ul/g]5 .
-(_ ========= 91
-!)_ sfo{;Dkfbg d"Nof+sg;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
@$v=92 Ho]i7tfsf] d"Nof+sgM lghfdtL sd{rf/LnfO{ Ho]i7tfafktsf] c+s k|bfg ubf{ xfn axfn /x]sf]
b]xfoadf]lhdsf] >]0fLdf sfd u/]afkt b]xfosf] b/n] a9Ldf tL; c+s k|bfg ul/g]5 M
-s_ /fhkq cg+lst t[tLo / ltLo >]0fLsf kbdf sfd u/]afkt k|To]s jif{sf] c+s #=&% sf] b/n],
-v_ /fhkq cg+lst k|yd >]0fLsf] kbdf sfd u/]afkt k|To]s jif{sf] c+s # sf] b/n],
-u_ /fhkqf+lst t[tLo / ltLo >]0fLsf] kbdf sfd u/]afkt k|To]s jif{sf] c+s @=% sf] b/n] .
t/,
-!_ Ho]i7tfafkt c+s u0fgf ubf{ Ps jif{eGbf a9L rfgr'g dlxgf jf lbgsf] nflu
bfdf;fxLsf] lx;fan] c+s lbOg]5 .
-@_ o; bkmfsf] k|of]hgsf] nflu uon ePsf] jf c;fwf/0f labfdf a;]sf] cjlwsf] c+s lbOg]
5}g .
@$u=93 ef}uf]lns If]qsf] ljefhgM -!_ lghfdtL sd{rf/LnfO{ ljleGg ef}uf]lns If]qdf sfd u/]sf] cg'ejsf]
c+s k|bfg ubf{ b]zsf] ljleGg ef}uf]lns If]qnfO{ qmdzM s, v, u / 3 rf/ ju{df ljefhg u/L
b]xfoadf]lhdsf] kbdf tLdWo] Ps jf PseGbf a9L ju{df sfd u/]sf] cg'ejafkt ;f]x| c+sdf ga9\g]
u/L b]xfoadf]lhd c+s lbOg]5M
-s_ /fhkq cg+lst t[tLo / ltLo >]0fLsf] kbdf,
-!_ s ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu c+s $=)) sf b/n],
-@_ v ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu c+s #=@% sf b/n],
-#_ u ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu c+s @=%) sf b/n],
-$_ 3 ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu c+s @=)) sf b/n] .
-v_ /fhkq cg+lst k|yd >]0fLsf] kbdf,
90 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 91 bf];|f] ;+zf]wgf/f lemlsPsf] . 92 klxnf] ;+zf]wgf/f yk eO{ k'gM bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
24
-!_ s ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu c+s $=)) sf b/n],
-@_ v ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu c+s #=@% sf b/n],
-#_ u ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu c+s @=%) sf b/n],
-$_ 3 ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu c+s !=%) sf b/n] .
-u_ /fhkqf+lst t[tLo / ltLo >]0fLsf] kbdf,
-!_ s ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu c+s $=)) sf b/n],
-@_ v ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu c+s #=@% sf b/n],
-#_ u ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu c+s @=%) sf b/n],
-$_ 3 ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu c+s !=@% sf b/n] .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg of] bkmf k|f/De x'Fbfsf avt s'g}
sd{rf/Ln] ef}uf]lns If]qafkt k|fKt ul/;s]sf] c+s 36\g] 5}g .
-#_ pkbkmf -!_ sf] k|of]hgsf] nflu ljleGg ef}uf]lns If]qxsf] ljj/0f tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
-$_ s'g} Ps ef}uf]lns If]qdf sDtLdf b'O{ ;o t]QL; lbg ?h' xflh/ geO{ ;f] ef}uf]lns
If]qsf] c+s kfOg] 5}g . b'O{ ;o t]QL; lbgeGbf a9L cjlwsf] nflu bfdf;fxLsf] b/n] ;f]xL ef}uf]lns
If]qsf] / ;f]eGbf sd cjlwsf] nflu h'g;'s} ef}uf]lns If]qdf sfd u/]sf] eP klg 3 ju{;/xsf] c+s
lbOg]5 . ef}uf]lns If]qdf sfd u/]afkt kfpg] c+s h'g >]0fLdf a9'jf x'g] xf] ;f] >]0fLeGbf Ps >]0fL
d'lgsf] kbdf k|fKt u/]sf] eP dfq u0fgf ul/g]5 .
-%_ ljb]zl:yt g]kfnL s"6g}lts lgof]u jf cGo s'g} sfof{nodf sfd ug]{ sd{rf/LnfO{ 3
ju{;/xsf] / cWoog labf tyf j}b]lzs tflnddf sfhdf hfg] lghfdtL sd{rf/LnfO{ 3 ju{sf] nflu
tf]lsPsf] c+ssf] cfwf c+s lbOg]5 .
94@$3= z}lIfs of]Uotf / tflndsf] d"Nof+sgM -!_95 lghfdtL sd{rf/LnfO{ z}lIfs of]Uotfsf] c+s lbFbf
lghfdtL ;]jfsf] s'g} kbdf k|j]z ug{ cfjZos kg]{ Go"gtd z}lIfs of]Uotf / Go"gtd z}lIfs
of]UotfeGbf dflysf] ;]jf, ;d"x jf pk;d"x;Fu ;DalGwt ljifosf] Ps cltl/Qm z}lIfs pkflwafkt afx|
c+sdf ga9\g] u/L b]xfoadf]lhd c+s lbOg]5 . ;]jf k|j]z ug{ cfjZos Go"gtd z}lIfs of]UotfeGbf
dflyNnf] z}lIfs pkflw dfq kfPsf] cj:yfdf klg ;f]xL a/fa/sf] b'j} c+s lbOg]5M
z}lIfs of]Uotf -pkflw_
c+s
k|yd >]0fL ltLo >]0fL t[tLo >]0fL
-s_ ;]jf k|j]zsf] lgldQ tf]lsPsf] Go"gtd
z}lIfs of]Uotfafkt
(
*=&%
*=%)
93 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 94 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 95 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
25
-v_ ;]jf k|j]zsf] lgldQ tf]lsPsf] Go"gtd
z}lIfs of]UotfeGbf dflysf] ;DalGwt
ljifosf] s'g} Ps cltl/Qm z}lIfs
pkflwafkt
#
@=&%
@=%)
-@_ ========96
97-#_ bkmf & sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -5_ / -h_ adf]lhd v'Nnf k|ltof]lutff/f k"lt{ x'g]
/fhkqf+lst ltLo / k|yd >]0fLsf] kbsf] lgldQ lgwf{l/t Go"gtd z}lIfs of]Uotfafx]s /fhkqf+lst
ltLo >]0fLeGbf dflysf] kbdf a9'jfsf] nflu klg /fhkqf+lst t[tLo >]0fLsf] ;]jf k|j]zsf] nflu
lgwf{l/t Go"gtd z}lIfs of]UotfnfO{ Go"gtd z}lIfs of]Uotf dflgg]5 .
-$_ =========98
99-%_ ;]jfsfnLg tflndafkt k|yd >]0fLsf] nflu @ c+s, ltLo >]0fLsf] nflu !=&% c+s / t[tLo >]0fLsf]
nflu !=% c+s k|bfg ul/g]5 .
-^_ lghfdtL sd{rf/LnfO{ tflndsf] c+s lb+bf Ps dlxgf jf ;f]eGbf a9L cjlwsf] ;]jf;+u
;DalGwt ljifosf] ;]jfsfnLg tflndafkt c+s lbOg]5 . tflndsf] c+s u0fgf ubf{ h'g >]0fLdf 5bf
tflndsf] nflu dgf]gog ePsf] xf] ;f] c+s ;f]xL >]0fLsf] nflu dfq u0fgf ul/g]5 .
100:ki6Ls/0f M Ps dlxgfsf] tflnd eGgfn] tL; sfo{ lbg jf ;f]eGbf a9L cjlwsf] ;]jf;+u
;DalGwt tflndnfO{ hgfpg]5 .
-&_ lghfdtL sd{rf/Ln] z}lIfs of]Uotf / ;]jfsfnLg tflndafktsf] k|dfl0ft k|ltlnlk k]z
ug'{kg]{5 . ;f] k]z gu/]df To;afkt c+s lbOg] 5}g .
101-*_ lghfdtL sd{rf/Ln] a9'jf k|of]hgsf] nflu b/vf:t;+u k]; u/]sf] z}lIfs of]Uotf ;f] ;]jf,
;d"x, pk;d"x;+u ;DalGwt xf] jf xf]Og eGg] ;DaGwdf tf]lsPadf]lhdsf] ;Da4tf lgwf{/0f ;ldltn]
lg0f{o u/]adf]lhd x'g]5 . a9'jf k|of]hgsf] nflu b/vf:t;+u k]; u/]sf] z}lIfs of]Uotfsf] ;Da4tf
lgwf{/0f a9'jf ;ldltsf] a}7s a:g'eGbf cufl8sf] ldlt;Dd ePdf To:tf] z}lIfs of]Uotfsf] c+s a9'jfsf]
nflu u0fgf ul/g]5 .
96 bf];|f] ;+zf]wgf/f lemlsPsf] . 97 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 98 bf];|f] ;+zf]wgf/f lemlsPsf] . 99 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 100 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 101 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk .
-
26
102-(_ o; bkmfsf] cwLgdf /xL tflnd lbg] ;+:yf / tflndsf] :t/;DaGwL Joj:yf ;]jf, ;d"x jf
pk;d"x ;~rfng ug]{ dGqfno;+u ;dGjo u/L ;fdfGo k|zf;g dGqfnon] tf]s]adf]lhd x'g]5 .
@$3!=103 sfo{;Dkfbg tyf cg'ejsf] d"Nof+sgf/f ul/g] a9'jf;DaGwL ljz]if Joj:yfM -!_ o; P]gdf
cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] >]0fLsf] kbdf sDtLdf b]xfoadf]lhdsf] ;]jf cjlw k"/f
u/]sf lghfdtL sd{rf/Ln] ;DalGwt ;]jf, ;d"x jf pk;d"xsf] kbdf ;]jf k|j]z ubf{ jf ;d"xLs[t x' bfsf
avt lgwf{l/t cfjZos Go"gtd z}lIfs of]UotfeGbf dflyNnf] z}lIfs of]Uotf ;]jf k|j]z jf ;d"xLs[t
x'g'eGbf cl3 jf kl5 k|fKt u/]sf] eP To:tf lghfdtL sd{rf/LnfO{ Ps >]0fL dflysf] kbdf a9'jf ul/g]5
M
-s_ /fhkq cg+lst ltLo >]0fL bz jif{
-v_ /fhkq cg+lst k|yd >]0fL afx| jif{
-u_ /fhkqf+lst t[tLo >]0fL kGw| jif{
-3_ /fhkqf+lst ltLo >]0fL c7f/ jif{
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg /fhkqf+lst t[tLo >]0fL, /fhkq
cg+lst k|yd >]0fL / /fhkq cg+lst ltLo >]0fLsf lghfdtL sd{rf/Ln] Pp6} >]0fLsf] :yfoL kbdf
qmdzM c7f/, kGw| / t]x| jif{ jf ;f]eGbf a9L ;]jf cjlw k"/f u/L ;DalGwt ;]jf, ;d"x jf pk;d"xsf]
kbdf ;]jf k|j]z ubf{ jf ;d"xLs[t x' bfsf avt lgwf{l/t ljifodf Go"gtd z}lIfs of]Uotf k|fKt u/]sf] eP
To:tf] lghfdtL sd{rf/LnfO{ Ps >]0fL dflysf] kbdf a9'jf ul/g]5 .
-#_ pkbkmf -!_ / -@_ adf]lhdsf] a9'jf x'g b]xfosf] ;t{ k"/f ePsf] x'g'kg]{5M
-s_ bkmf @@ cg';f/sf] sf/afxL ePsf] x'g gx'g],
-v_ kl5Nnf] tLg jif{sf] sfo{;Dkfbg d"Nof+sgdf cf};tdf gAa] k|ltzt jf ;f]eGbf a9L c+s
k|fKt u/]sf] x'g'kg]{ .
-$_ g]kfn Gofo ;]jfsf] /fhkqf+lst kbaf6 a9'jf x'g] cj:yfdf Gofo ;]jf cfof]un] / ;f]afx]s
pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd a9'jfsf] l;kmfl/; ug]{ k|of]hgsf nflu b]xfoadf]lhdsf] Ps a9'jf ;ldlt
/xg]5M
-s_ nf]s;]jf cfof]usf] cWoIfn] tf]s]sf] nf]s;]jf cfof]usf] ;b:o cWoIf
-v_ ;lrj, ;DalGwt sd{rf/L axfn /x]sf] dGqfno jf lgsfo ;b:o
-u_ ;lrj, ;fdfGo k|zf;g dGqfno jf lghn] tf]s]sf] ;f]xL dGqfnosf]
/fhkqf+lst k|yd >]0fLsf] clws[t ;b:o
:ki6Ls/0fM ;fdfGo k|zf;g dGqfnosf] sd{rf/Lsf] a9'jf ug'{k/]sf] cj:yfdf
k|wfgdGqL tyf dlGqkl/ifb\ sfof{nosf] ;lrj ;b:o /xg]5 .
102 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk .
-
27
-%_ pkbkmf -$_ adf]lhdsf] a9'jf ;ldltsf] ;lrjfno a9'jfsf] pDd]bjf/ x'g] sd{rf/L axfn
/x]sf] dGqfno jf lgsfodf /xg]5 / a9'jf ;ldltn] o; bkmfadf]lhdsf] a9'jf l;kmfl/; ubf{ k|To]s
cfly{s jif{sf] kf}if dlxgfdf Psk6s / cfiff9 dlxgfdf Psk6s u/L jif{sf] b'O{k6s ug'{kg]{5 .
-^_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd a9'jf ug{sf] nflu To:tf] sd{rf/L axfn /x]sf] sfof{nodf
;DalGwt ;]jf, ;d"x jf pk;d"xsf] Ps >]0fL dflysf] ljz]if kb :jtM l;h{gf x'g]5 / To:tf] kbdf
;DalGwt lgsfon] a9'jf u/]kl5 a9'jf sfod ePsf] ldltb]lv nfu" x'g] u/L a9'jf ePsf] ljz]if kb
lghfdtL lstfavfgfn] btf{ ug]{5 .
-&_ pkbkmf -^_ adf]lhdsf] kbdf a9'jf ePsf] sd{rf/L h'g;'s} sf/0fn] ;]jfaf6 cjsfz
ePdf jf lgh dflyNnf] kbdf a9'jf ePdf jf b/aGbLsf] kbdf ;dfof]hg ePdf To:tf] kb :jtM vf/]h
eO{ lgh o; bkmfadf]lhd a9'jf x'g'eGbf tTsfn cufl8sf] kb :jtM sfod ePsf] dflgg]5 / ;f]xL
adf]lhd lghfdtL lstfavfgfn] To:tf] kbsf] clen]v Jojl:yt ug]{5 .
-*_ pkbkmf -&_ adf]lhd ;dfof]hg ePsf] cj:yfdf afx]s pkbkmf -^_ adf]lhdsf] ljz]if
kbdf a9'jf ePsf] lghfdtL sd{rf/Ln] To;/L a9'jf x'g'eGbf cufl8sf] kbdf axfn /xbf ;Dkfbg u/]sf]
sfd g} ;Dkfbg ug'{kg]{5 .
t/ Ho]i7tf u0fgf ubf{ a9'jf ePs} kbsf] u0fgf ul/g]5 / o; bkmfadf]lhd a9'jf kfPsf]
sd{rf/Ln] ;f]eGbf dflyNnf] >]0fLsf] kbsf] lglDt x'g] ;a} k|sf/sf] a9'jfsf] lglDt k|lt:kwf{ ug{ kfpg]5 .
-(_ o; bkmfadf]lhd a9'jf ePsf sd{rf/Lxsf] pkbkmf -&_ adf]lhd ;dfof]hg geP;Dd
cGo lgsfosf] o;} bkmfadf]lhdsf] a9'jff/f l;h{gf ePsf] ljz]if b/aGbLdf dfq ;?jf ul/g]5 .
-!)_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg o; bkmfadf]lhdsf] a9'jfaf6 Ps}
sfof{nodf Ps} >]0fLsf PseGbf a9L sd{rf/Lx eO{ sfof{no k|d'v x'g ;Sg] cj:yf ePdf To:tf]
sfof{nodf axfn /x]sf To:tf >]0fLsf sd{rf/LdWo] ;a}eGbf jl/i7 sd{rf/L sfof{no k|d'v eO{ sfd
ug]{5 .
-!!_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg of] P]g k|f/De ePkl5 klxnf]k6s afx]s
a9'jf ubf{ klxn] sfo{Ifdtfsf] d"Nof+sgf/f x'g] a9'jfsf] sf/afxL ;DkGg u/L To;kl5 dfq o;
bkmfadf]lhdsf] a9'jfsf] l;kmfl/; ug'{kg]{5 .
-!@_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg :t/ j[l4 x'g] kbdf o;
bkmfadf]lhdsf] a9'jf Joj:yf nfu" x'g] 5}g .
-!#_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg o; bkmfadf]lhd x'g] a9'jfn] v'Nnf
k|ltof]lutff/f kb k"lt{ ug]{ Joj:yfdf s'g} k|lts"n c;/ k'ofpg] 5}g .
103 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk .
-
28
-!$_ sfo{;Dkfbg tyf cg'ejsf] d"Nof+sgf/f ul/g] a9'jfsf] b/vf:t cfx\jfg ug]{, glthf
k|sfzg ug]{ k|lqmof / cjlw, a9'jfpk/sf] ph'/L Pj+ a9'jf kfpg] sd{rf/Lxsf] ;dfof]hgnufotsf
sfo{ljlw;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
@$3@=104 >]0fLljxLg sd{rf/Lsf] :t/ j[l4;DaGwL Joj:yf M -!_ >]0fLljxLg kbxsf] :t/ b]xfoadf]lhd
x'g]5 M
-s_ k|yd:t/
-v_ ltLo:t/
-u_ t[tLo:t/
-3_ rt'y{:t/
-_ kfrf}+ :t/
-@_ >]0fLljxLg kbdf ;'? lgo'lQm x'g] lghfdtL sd{rf/Lsf] k|yd:t/ sfod x'g]5 .
-#_ bkmf !*= adf]lhd ;hfosf] clen]v gePsf] >]0fLljxLg sd{rf/Lsf] clVtof/jfnfn]
b]xfoadf]lhd :t/ j[l4 ug]{5M
-s_ kfr jif{ jf ;f]eGbf a9L t/ b; jif{eGbf sd ;]jf cjlw ePsf]nfO{ ltLo:t/,
-v_ b; jif{ jf ;f]eGbf a9L t/ kGw| jif{eGbf sd ;]jf cjlw ePsf]nfO{ t[tLo:t/,
-u_ kGw| jif{ jf ;f]eGbf a9L t/ aL; jif{eGbf sd ;]jf cjlw ePsf]nfO{ rt'y{:t/ .
-3_ aL; jif{ jf ;f]eGbf a9L ;]jf cjlw ePsf]nfO{ kfrf}+:t/ .
-$_ pkbkmf -#_ sf] :t/adf]lhdsf] tnadfg g]kfn ;/sf/n] tf]s]adf]lhd x'g]5 .
-%_ :t/ j[l4;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
105@$= j}olQms ljj/0f /fVg'kg]{M -!_ cfkm" axfn /x]sf] sfof{nodf sfo{/t lghfdtL sd{rf/Lsf] j}olQms
ljj/0f b'?:t /fVg] lhDd]jf/L ;DalGwt ljefuLo k|d'v jf sfof{no k|d'vsf] x'g]5 . cfkm\gf] JolQmut
ljj/0f cBfjlws ug]{ u/fpg] bfloTj ;DalGwt sd{rf/Lsf] x'g]5 .
-@_ a9'jfsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/ eO;s]sf lghfdtL sd{rf/Ln] ;/sf/L sfd jf cWoog
jf sfhsf] l;nl;nfdf ljb]zdf /xL jf b}jL ljkQL jf sfa' aflx/sf] kl/l:ylt k/L b/vf:t kmf/fd k];
ug{ g;s]df a9'jf ;"rgfsf] Dofbleq ;DalGwt ljefuLo k|d'v jf sfof{no k|d'vn] To:tf] sd{rf/Lsf]
ljj/0f a9'jf ;"rgf k|sfzg ug]{ sfof{nodf k7fpg'kg]{5 . o;/L k7fOPsf] ljj/0fnfO{ cfwf/ dfgL a9'jf
;ldltn] a9'jfsf] sf/afxL 6'f] nufpg]5 .
-#_ s'g} pDd]bjf/n] a9'jfsf] b/vf:t kmf/fd ebf{ em'7\7f ljj/0f k]; u/]sf] Joxf]/f k|dfl0ft ePdf
lghnfO{ ljefuLo ;hfo ul/g]5 .
104 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 105 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
29
106@$r= a9'jfsf] ph'/LM -!_ bkmf @) adf]lhd a9'jf ;ldltn] u/]sf] a9'jfsf] l;kmfl/;df lrQ ga'g]
;DalGwt lghfdtL sd{rf/Ln] To:tf] l;kmfl/; u/]sf] ldltn] k}+tL; lbgleq nf]s;]jf cfof]udf ph'/L
lbg ;Sg]5 / To;/L k/]sf] ph'/Ldf ph'/L ug]{ Dofb gf3]sf] ldltn] ;f7L lbgleq 6'+uf] nufOg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd kg{ cfPsf ph'/L 6'+uf] nfu]kl5 klxn] k|sflzt a9'jf gfdfjnLdf
;+zf]wg ug'{kg]{ ePdf ph'/L ;'Gg] clwsf/Ln] ;f]sf] ;"rgf a9'jf ;ldltnfO{ lbg'kg]{5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd ph'/L 5fglag ubf{ hfgLhfgL q'l6k"0f{ d"Nof+sg u/]sf] b]lvPdf
nf]s;]jf cfof]un] d"Nof+sgstf{nfO{ r]tfjfgL lbg ;Sg]5 .
-$_ pkbkmf -!_ adf]lhd kg{ cfPsf] ph'/L em'f 7xl/Pdf ph'/Lkl5 x'g] a9'jfdf To:tf]
ph'/Lstf{sf] klxnf]k6ssf] ph'/L eP @ c+s / bf];|f]k6ssf] ph'/L eP # c+s sfl6g]5 .
-%_ pkbkmf -#_ jf -$_ adf]lhd ePsf] sf/afxLsf] ;"rgf ;DalGwt sd{rf/Lnufot a9'jf
;ldltsf] ;lrjfno / ;DalGwt sd{rf/L sfo{/t /x]sf] sfof{nodf k7fpg'kg]{5 .
-^_ a9'jfsf] ph'/L;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
@%= a9'jfsf] zt{df kl/jt{gM bkmf @!, @@, 107@$, @$s, @$v, @$u=, @$3= jf ;f] cGtu{t ag]sf
lgodxdf s'g} ;+zf]wg ubf{ To:tf] ;+zf]wg ePsf] Ps jif{kl5sf] ldltb]lv dfq nfu" x'g] u/L Joj:yf
ul/g]5 .
@^=108 ;]jf, ;d"x jf pk;d"x kl/jt{gM g]kfn ;/sf/nfO{ lghfdtL ;]jfsf] s'g} ;]jf, ;d"x jf pk;d"xsf]
s'g} >]0fLsf] s'g} ljz]if of]Uotf ePsf] sd{rf/Lsf] cfjZostf k/L ;f] ;]jf, ;d"x jf pk;d"xleq}af6
;?jf jf a9'jff/f k"lt{ ug{ g;lsg] eO{ cGo lghfdtL ;]jf, ;d"x jf pk;d"xaf6 ;]jf kl/jt{g u/L
kbk"lt{ ug'{kg]{ ePdf g]kfn ;/sf/n] ;f]sf] dfu u/L nf]s;]jf cfof]udf k7fpg'kg]{5 . nf]s;]jf
cfof]uaf6 k|sflzt lj1fkgdf tf]lsPsf] of]Uotf ePsf ;dfg >]0fLsf lghfdtL sd{rf/Lxsf] aLrdf
k|lt:kwf{Tds k/LIffsf] dfWodaf6 5gf}6 ePsf lghfdtL sd{rf/Lsf] g]kfn ;/sf/n] ;]jf, ;d"x jf
pk;d"x kl/jt{g ug{]5 .
t/ g]kfn ;/sf/sf] s'g} lgsfosf] lghfdtL ;]jfsf] s'g} kb cfjZos geO{ b/aGbL s6f}tL ePsf]
/ ;f] s6f}tL ePsf] ;]jf ;d"x, pk;d"x / >]0fLsf] kb cGo s'g} klg lgsfodf l/Qm g/x]sf] tyf Ps
jif{;Dd klg l/Qm x'g gcfO{ To:tf] b/aGbLdf sfo{/t sd{rf/LnfO{ csf]{ ;]jf, ;d"x jf pk;d"x kl/jt{g
ug'{kg]{ ePdf g]kfn ;/sf/n] nf]s;]jf cfof]usf] k/fdz{ lnO{ cGo ;]jf ;d"x jf pk;d"xdf ;d"xLs[t
ug{ of] bkmfdf plNnlvt s'g} s'/fn] afwf k'ofPsf] dflgg] 5}g .
kl/R5]b %
106 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 107 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 108 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
30
tna eQf, rf8kj{ vr{ tyf cGo ;'ljwf
@&= tna eQfM -!_ lghfdtL sd{rf/Ln] cfkm\gf] kbdf axfnL u/]sf] lbgb]lv tna eQf kfpg]5 .
109-!s_ lghfdtL sd{rf/Lsf] tna, eQf tyf cGo ;'ljwf k'g/fjnf]sg ug{sf] nflu b]xfoadf]lhdsf]
Ps tna eQf k'g/fjnf]sg ;ldlt /xg]5 M
-s_ g]kfn ;/sf/sf] d'Vo ;lrj cWoIf
-v_ ;lrj, cy{ dGqfno ;b:o
-u_ ;lrj, ;fdfGo k|zf;g dGqfno ;b:o
110-!v_ tna eQf k'g/fjnf]sg ;ldltn] k|To]s jif{ pkef]Qmf d"No ;"rLsf] cfwf/df dxuL eQf lgwf{/0f
u/L g]kfn ;/sf/;dIf l;kmfl/; ug]{5 . ;f] ;ldltn] k|To]s tLg jif{df /fh:j j[l4b/, s'n
b/aGbL ;+Vof / ljut tLg jif{df d"No ;"rLsf] cfwf/df k|bfg ul/Psf] dxuL eQf;d]tnfO{ cfwf/
agfO{ tna eQf tyf cGo ;'ljwf k'g/fjnf]sg ug]{5 . ;f] ;ldltn] cGo sfo{ljlw cfkm}+n] to ug{
;Sg]5 .
111-!u_ pkbkmf -!s_ adf]lhdsf] ;ldltn] cfjZostfcg';f/ pk;ldltsf] u7g ug{ / ;DalGwt If]qsf
ljz]if1 jf ;/f]sf/jfnfxnfO{ ;ldltdf cfdGq0f u/L ;'emfj lng ;Sg]5 .
112-!3_ pkbkmf -!s_ adf]lhdsf] ;ldltsf] ;lrjfnosf] sfd ;fdfGo k|zf;g dGqfnon] ug]{5 .
-@_113 g]kfn ;/sf/n] pkbkmf -!s_ adf]lhdsf] ;ldltsf] l;kmfl/;sf] cfwf/df k|To]s
jif{ j[l4 x'g] pkef]Qmf d"No ;"rLsf] krxQ/ k|ltzt;Dd /sd k|To]s jif{ eQfsf] kdf lghfdtL
sd{rf/LnfO{ k|bfg ug{ ;Sg]5 . To;/L k|bfg ul/Psf] eQf /sd ;'? tna :s]nsf] kRrL; k|ltzt jf
;f]eGbf a9L x'g uPsf] jif{df kRrL; k|ltzt /sd tnadfgdf ;dfof]hg u/L afFsL /sd eQfsf] kdf
k|bfg ug{ ;Sg]5 .
114-#_ bkmf @( jf ^) df pNn]v ePsf] cj:yfdf afx]s of] P]g k|f/De ePkl5 k|To]s
lghfdtL sd{rf/Ln] Ps jif{sf] ;]jf k"/f u/]kl5 115tf]lsPadf]lhdsf] /sd tna j[l4 kfpg]5 . t/
o;/L tna j[l4 tf]lsbf ;DalGwt sd{rf/Ln] vfOkfO{ cfPsf] /sddf g36\g] u/L tna j[l4 ;+Vof
ldnfg ul/g]5 . s'g} lghfdtL sd{rf/Lsf] tna j[l4 /f]Ssf ePsf]df ;f] tna j[l4 s'g ldltb]lv km's'jf
x'g] xf] ;f] s'/f ;DalGwt clwsf/Ln] lnlvt kdf hgfO{ /fVg'kg]{5 .
109 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 110 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 111 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 112 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 113 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 114 klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 115 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g @)%& f/f ;+zf]lwt .
-
31
@*= ksfPsf] tna eQf kfpg]M -!_ lghfdtL sd{rf/Ln] k|To]s dlxgf e'Qmfg ePkl5 tna 116/ eQf kfpg]
eP eQf;d]t kfpg]5 .
-@_ s'g} lghfdtL sd{rf/Ln] ksfPsf] tna 117/ eQf kfpg] eP eQf;d]t lgh h'g;'s}
Joxf]/faf6 lghfdtL ;]jfdf g/x]df klg kfpg]5 .
-#_ of] P]g jf o; P]gcGtu{t ag]sf lgodxdf Joj:yf ePsf]df afx]s s'g} lghfdtL
sd{rf/Lsf] tna sf ul/g] 5}g .
-$_ s'g} lghfdtL sd{rf/Ln] kfpg] tna ;f] sd{rf/L sfd ul//x]sf] jf labfdf a;]sf] avt
/f]lsg] 5}g .
@*s=118 sfo{;Dkfbg k|f]T;fxg sf]if M -!_ g]kfn ;/sf/n] lghfdtL sd{rf/Lsf] sfo{;Dkfbg, sfo{ kl/0ffd
/ k|fKt glthfsf] cfwf/df lghnfO{ k|f]T;fxg ug{ Ps sfo{;Dkfbg k|f]T;fxg sf]ifsf] Joj:yf ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sf]ifdf /xg] /sd, To;sf] ;~rfng, Joj:yfkg tyf cGo Joj:yf
tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
@(= sfo{ bIftf ;Ldf kf/ ug]{M s'g} lghfdtL sd{rf/L sfo{ bIftf ;Ldf kf/ ug{sf] lgldQ of]Uo 5 egL
/fhkqf+lst sd{rf/Lsf] xsdf ;DalGwt dGqfnosf] ;lrj / /fhkq cg+lst sd{rf/Lsf] xsdf
clVtof/jfnfn] lnlvt kdf ghgfP;Dd s'g} lghfdtL sd{rf/Ln] sfo{ bIftf ;Ldf kf/ u/]sf] dflgg]
5}g .
#)= lgnDag ePdf kfpg] tnaM -!_ s'g} lghfdtL sd{rf/L ;/sf/L sfdsf] ;DaGwdf jf g]kfn ;/sf/sf]
tkm{af6 ePsf] sf/afxLsf] kmn:jk lgnDag ePdf ;f] lgnDagsf] cjlwe/ lghn] cfkm\gf] tnasf]
cfwfdfq kfpg]5 .
t/ nfu]sf] cf/f]k k|dfl0ft geO{ lghn] ;kmfO kfPdf lgnDag /x]sf] cjlwdf cfwf tna kfPsf] eP
;f] s6\6f u/L / gkfPsf] eP k"/} tna -tna j[l4 x'g] ePdf ;f] ;d]t_ kfpg]5 . s;"/bf/ 7xl/Pdf
lgnDag ePsf] ldltb]lvsf] afsL tna eQf kfpg] 5}g .
-@_ s'g} lghfdtL sd{rf/L pkbkmf -!_ df plNnlvt sf/0fafx]s cGo s'g} sf/0faf6 lgnDag
/xg uPsf] /x]5 eg] lghn] To;/L lgnDag /x]sf] cjlwsf] tna kfpg] 5}g .
#!= sd{rf/L ;~rosf]ifdf /sd hDdf ul/lbg]M lghfdtL sd{rf/Lxsf] dfl;s tnaaf6 bz k|ltztsf
b/n] /sd sf u/L ;f] /sddf g]kfn ;/sf/n] ztk|ltzt /sd yk u/L sd{rf/L ;~rosf]ifdf hDdf
ul/lbg]5 .
#@=119 rf8kj{ vr{ tyf cGo ;'ljwf M -!_ lghfdtL sd{rf/Ln] cfkm\gf] wd{, ;+:s[lt, k/Dk/fcg';f/ dgfOg]
rf8kj{sf] nflu sd{rf/Ln] vfOkfO{ cfPsf] Ps dlxgfsf] tna a/fa/sf] /sd k|To]s jif{ rf8kj{ vr{sf]
116 klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 117 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 118 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk .
-
32
kdf kfpg]5 . o:tf] /sd sd{rf/Ln] Ps cfly{s jif{df Psk6s cfkm\gf] wd{, ;+:s[lt, k/Dk/fcg';f/
dgfOg] d'Vo rf8kj{sf] cj;/df e'QmfgL lng ;Sg]5 .
-@_ lgj[Qe/0f kfpg] u/L cjsfz k|fKt sd{rf/LnfO{ lghn] kfpg] Ps dlxgfsf] lgj[Qe/0f
a/fa/sf] /sd rf8kj{ vr{sf] kdf lbOg]5 .
-#_ lghfdtL sd{rf/Ln] kfpg] pkrf/ vr{, czQm j[lQ, c+ue+u ePafkt kfpg] ;'ljwf, c;fwf/0f
kfl/jfl/s lgj[Qe/0f tyf pkbfg, z}lIfs eQf, ;Gtlt j[lQ, lzz' :ofxf/ eQf jf cGo ;'ljwf;DaGwL
Joj:yf tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
kl/R5]b ^
cjsfz, pkbfg / lgj[Qe/0f
##= clgjfo{ cjsfzM 120-!_ cG7fpGg jif{ pd]/ k"/f ePsf] jf bkmf !& adf]lhdsf] kbfjlw k"/f ePsf]
lghfdtL sd{rf/Ln] lghfdtL ;]jfaf6 :jtM cjsfz kfpg]5 .
121-@_ pkbkmf -!_ nfu" x'g'cl3 #) jif{ ;]jf cjlw k'uL Dofb yk eO{ lghfdtL ;]jfdf axfn
/x]sf lghfdtL sd{rf/Lx klg %* jif{ pd]/ k"/f gx'Gh]n;Dd lghfdtL ;]jfdf axfn /xg ;Sg]5g\ .
t/ bkmf !& adf]lhd kbfjlw tf]lsPsf lghfdtL sd{rf/Lsf] xsdf ;f]xL bkmfadf]lhd
x'g]5 .
122-#_ o; bkmfsf] k|of]hgsf] nflu lghfdtL sd{rf/Lsf] pd]/ ;]jfdf k|j]z ubf{ lghn] k];
u/]sf] lzIf0f ;+:yfsf] k|df0fkqdf lsl6Psf] hGd lbg jf jif{af6 x'g cfPsf] pd]/ jf gful/stfsf]
k|df0fkqdf lsl6Psf] hGd lbg jf jif{af6 x'g cfPsf] pd]/ jf lghn] e/]sf] j}olQms gf]s/L ljj/0f -
l;6/f]n_ df n]lvlbPsf] hGdldlt jf jif{af6 x'g cfPsf] pd]/dWo] h'g pd]/af6 lgh klxn] cjsfz x'G5
;f]xL cfwf/df u0fgf ul/g]5 .
#$=123 cjsfz lbg ;Sg]M g]kfn ;/sf/n] b]xfosf cj:yfdf s'g} klg lghfdtL sd{rf/LnfO{ ;]jfaf6
cjsfz lbg ;Sg]5M
119 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 120 klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 121 klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 122 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 123 klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
33
-s_ s'g} lghfdtL sd{rf/Ln] cfkm\gf] lhDdfdf /x]sf] jf cfkm"n] s'g} tl/sfaf6 k|fKt u/]sf] ;/sf/L
uf]Ko sfuhft, lnvt jf hfgsf/L s'g} cglws[t JolQm jf lgsfonfO{ lbPdf jf lbg] k|of;
u/]sf] s'/f k|dfl0ft ePdf,
-v_ s'g} lghfdtL sd{rf/Ln] /fli6o lxt ljk/Lt s'g} ljb]zL /fi6, ;+:yf jf gful/s;+u cjfl~5t
;Dks{ sfod u/L cfkm\gf] cf]xbfsf] dof{bf ljk/Lt u}/lhDd]jf/Lk"0f{ Jojxf/ u/]sf] s'/f k|dfl0ft
ePdf .
124#$s= c;dy{ sd{rf/Lsf] ;DaGwdf ljz]if Joj:yfM s'g} lghfdtL sd{rf/L zf/Ll/s jf dfgl;s /f]usf]
sf/0faf6 lgoldt kdf ;]jf ug{ c;dy{ 5 egL g]kfn ;/sf/n] u7g u/]sf] d]l8sn af]8{af6 k|dfl0ft
eO{ cfPdf g]kfn ;/sf/n] lghnfO{ lghsf] ;]jf cjlwdf a9Ldf ;ft jif{ ;]jf cjlw yk u/L cjsfz
lbg ;Sg]5 .
#%=125 :j]lR5s cjsfzM -!_ lgj[Qe/0f kfpg] cj:yf / pd]/sf] xb krf; jif{ k"/f ePsf lghfdtL
sd{rf/Ln] g]kfn ;/sf/f/f g]kfn /fhkqdf k|sflzt ;"rgfdf tf]lsPsf] cjlwleq ;f]xL ;"rgfdf
plNnlvt ;t{df :j]lR5s cjsfz lng ;Sg]5 . o;/L :j]lR5s cjsfz lng] sd{rf/LdWo] ;Djt\ @)$(
;fn sflt{s @! ut]eGbf cl3 lghfdtL ;]jfdf k|j]z ug]{sf] xsdf ;f7L jif{ pd]/ ggfg] u/L / ;f]
ldlt / ;f]eGbf kl5 lghfdtL ;]jfdf k|j]z ug]]{sf] xsdf cG7fpGg jif{ pd]/ ggfg] u/L a9Ldf ;ft
jif{;Dd ;]jf cjlw yk u/L lgj[lQe/0fsf] nflu hDdf ;]jf cjlw sfod ul/g]5 .
t/ b/aGbL ldnfg x'g g;sL kmflhndf k/]sf] jf g]kfn ;/sf/nfO{ cfjZos gePsf kbdf sfo{/t
sd{rf/Lsf] xsdf 5'} ;'ljwf / ;t{ tf]sL g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L :j]lR5s cjsfzsf] nflu
lgj]bg dfu ug{ ;lsg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lgj[Qe/0f kfpg] cj:yf / pd]/sf] xb
krf; jif{ k'u]sf] sd{rf/Ln] :j]lR5s cjsfz lng rfx]df o; P]gadf]lhd Ps >]0fL dflysf] kbdf bkmf
@)s= adf]lhd a9'jf kfpg] ePdf Ps >]0fL dflysf] kbdf a9'jf u/L bkmf #& sf] pkbkmf -#_ sf] ;]jf
cjlw k"/f ePsf] eP ;f] ;'ljwf;d]t kfpg] u/L :j]lR5s cjsfz lng ;Sg]5 .
#^= pkbfgM -!_ kfr jif{ jf ;f]eGbf a9L ;]jf u/]sf] t/ lgj[Qe/0f kfpg] cjlw gk'u]sf] lghfdtL sd{rf/Ln]
cjsfz kfPdf jf /fhLgfdf :jLs[t u/fO{ kbaf6 cnu ePdf jf eljiodf ;/sf/L ;]jfsf] lgldQ
cof]Uo g7xl/g] u/L kbaf6 x6fOPdf b]xfosf] b/n] pkbfg kfpg]5M
-s_ kfr jif{b]lv bz jif{;Dd ;]jf u/]sf] lghfdtL sd{rf/Ln] cfkm"n] sfd u/]sf] k|To]s jif{sf]
lgldQ cflv/L cfwf dlxgfsf] tna,
-v_ bz jif{eGbf a9L kGw| jif{;Dd ;]jf u/]sf] lghfdtL sd{rf/Ln] cfkm"n] sfd u/]sf] k|To]s
jif{sf] lgldQ cflv/L Ps dlxgfsf] tna,
124 klxnf] ;+zf]wgf/f yk .
-
34
-u_ kGw| jif{eGbf a9L aL; jif{eGbf sd ;]jf u/]sf] lghfdtL sd{rf/Ln] cfkm"n] sfd u/]sf]
k|To]s jif{sf] lgldQ cflv/L 8]9 dlxgfsf] tna .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;/sf/L ;]jf kfpg] jf ;f] ;]jfdf axfn
/xg] p2]Zon] gful/stf jf pd]/ jf of]Uotf 9ff6]sf] k|dfl0ft x'g cfPdf To:tf] lghfdtL sd{rf/LnfO{
pkbfg lbOg] 5}g .
#&= lgj[Qe/0fM -!_ aL; jif{ jf ;f]eGbf a9L ;do;Dd ;/sf/L ;]jf u/]sf] lghfdtL sd{rf/Ln]
b]xfoadf]lhdsf] lx;fan] dfl;s lgj[Qe/0f kfpg]5M
hDdf ;]jf jif{ = cflv/L tnasf] /sd
%0
t/
-!_ eljiodf ;/sf/L ;]jfsf] lgldQ cof]Uo 7xl/g] u/L ;]jfaf6 a/vf:t ul/Psf] lghfdtL
sd{rf/Ln] o; bkmfadf]lhd lgj[Qe/0f kfpg] 5}g .
-@_ ;/sf/L ;]jf kfpg] jf ;f] ;]jfdf axfn /xg] p2]Zon] gful/stf jf pd]/ jf of]Uotf
9f6]sf] k|dfl0ft x'g cfPdf To:tf] lghfdtL sd{rf/LnfO{ lgj[Qe/0f lbOg] 5}g .
126-!s_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;]jf k|j]zsf] nflu clwstd pd]/
rfnL; jif{ tf]lsPsf] ju{ / kbdf lgo'Qm ePsf sd{rf/Lx / bkmf !) sf] pkbkmf -@_ adf]lhd
pDd]bjf/ eO{ lgo'Qm ePsf sd{rf/Lx pd]/sf sf/0f clgjfo{ cjsfz x'fbf lghsf] ;]jf cjlw
lgj[Qe/0f kfpg ;Sg] cj:yf /x]g5 eg] To:tf] lghfdtL sd{rf/LnfO{ a9Ldf b'O{ jif{;Dd ;]jf cjlw
yk u/L lgj[Qe/0f k|bfg ug{ ;lsg]5 .
t/ of] pkbkmf k|f/De x'g'eGbf cufl8 ;]jf lgj[Q eO;s]sf sd{rf/Lsf] xsdf of] Joj:yf nfu"
x'g] 5}g .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lgj[Qe/0fsf] Go"gtd /sd ;dfg kbsf]
axfnjfnf lghfdtL sd{rf/Lsf] tnasf] z'? c+ssf] cfwfeGbf sd 127/ clwstd ;dfg kbsf]
axfnjfnf lghfdtL sd{rf/Lsf] tnasf] z'? :s]neGbf a9L x'g] 5}g .
128-#_ ;Djt\ @)$( ;fn sflt{s @! ut]eGbf cl3b]lv lghfdtL ;]jfdf axfn /x]sf] sd{rf/Ln]
#) jif{ ;]jf cjlw k"/f ul/;s]sf] eP :j]R5fn] ;]jfaf6 cjsfz lng ;Sg]5 . o;/L :j]R5fn] ;]jfaf6
cjsfz lnPsf] jf ;Djt\ @)$( ;fn sflt{s @! ut]eGbf cl3b]lv lghfdtL ;]jfdf axfn eO{ %* jif{
pd]/ k"/f ePsf] sf/0faf6 bkmf ## adf]lhd :jtM cjsfz k|fKt u/]sf] lghfdtL sd{rf/Lsf] pd]/ ;f7L
jif{ k"/f x'g hlt cjlw affsL 5 ;f] cjlw yk u/L lghsf] hDdf ;]jf cjlw sfod ul/g]5 .
125 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 126 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 127 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 128 klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
35
129-$_ kGw| jif{ ;]jf cjlw k"/f u/]sf] s'g} lghfdtL sd{rf/Lsf] d[To' ePdf lghsf] ;]jf cjlwdf
a9Ldf kffr jif{ cjlw yk u/L lghsf] kl/jf/nfO{ lgj[lQe/0f jf pkbfg h'g lng rfxG5 ;f] /f]h]/
lng lbOg]5 .
-%_ s'g} ;/sf/L kbdf cl3 u/]sf] ;]jfafkt lgj[Qe/0f kfO/x]sf] JolQm kl5 lghfdtL kbdf lgo'Qm
ePdf lghn] kl5 u/]sf] ;]jf cjlwdf cl3 u/]sf] ;]jf cjlw hf]8L o; bkmfadf]lhd lgj[Qe/0f
lng kfpg]5 .
#*= lgj[Qe/0fdf j[l4M axfnjfnf lghfdtL sd{rf/Lsf] tna j[l4 x' bf tnasf] z'? c+sdf hlt j[l4 ePsf] 5
To;sf] b'O{ ltxfO{ /sd ;dfg kbsf lgj[Q lghfdtL sd{rf/Lxsf] lgj[Qe/0f /sddf klg yk
ul/g]5 .
130t/ bkmf #(v= adf]lhd lgj[Qe/0f kfpg] lghfdtL sd{rf/Lsf] xsdf of] k|fjwfg nfu" x'g]
5}g .
#(= kfl/jfl/s lgj[Qe/0f / pkbfgM -!_ s'g} lghfdtL sd{rf/Lsf] ;]jfdf 5b} jf lgj[Qe/0f kfpg yfn]sf]
;ft jif{ gk'Ub} d[To' ePdf lghsf] kl/jf/nfO{ jf lghsf] gfafns efO jf cljjflxtf lbbL alxgLnfO{
bkmf #^ jf #& df n]lvPadf]lhd pkbfg jf lgj[Qe/0f k|fKt x'g]5 .
t/ lgj[Qe/0fsf] xsdf o:tf] lgj[Qe/0f ;ft jif{eGbf a9L ;do k|fKt x'g] 5}g . lgj[Qe/0f kfpg
yfn]sf] ;ft jif{ gk'Ub}df d[To' ePsf] lghfdtL sd{rf/Lsf] kl/jf/nfO{ ;ft jif{ k'u]kl5 lgj[Qe/0f k|fKt
x'g] 5}g .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lgj[Qe/0f kfpg] JolQm gfafns /x]5
eg] lgh aflnu geP;Dd To:tf] lgj[Qe/0f kfpg]5 .
-#_ lghfdtL sd{rf/Lsf] ljw"/ klt jf ljwjf kTgLn] lghsf] klt jf kTgL ;]jfdf 5fb} jf
lgj[Qe/0f kfpg yfn]sf] ;ft jif{ gk'Ub} d[To' eO{ pkbkmf -!_ adf]lhd kfl/jfl/s lgj[Qe/0f kfpg]
ePdf ;f] lgj[Qe/0f kfpg] cjlw e'Qmfg ePsf] ldltb]lv / To:tf] lgj[Qe/0f gkfpg] ePdf jf lghsf]
klt jf kTgLn] lgj[Qe/0f kfpg yfn]sf] ;ft jif{ Joltt eO;s]kl5 d[To' ePsf]df lgh sd{rf/Lsf] d[To'
ePsf] ldltb]lv hLjge/ lghn] kfpg] lgj[Qe/0fsf] cfwf /sd kfpg]5 .
131t/ To:tf] ljw'/ klt jf ljwjf kTgLn] csf]{ ljjfx u/]df lghn] To:tf] lgj[Qe/0f
;'ljwf kfpg] 5}g .
132-#s_ pkbkmf -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lghfdtL sd{rf/Lsf] lgj[Qe/0f
kfO/x]sf] ljw'/ klt jf ljwjf kTgLsf] d[To' ePdf jf lghn] csf]{ ljjfx u/]df To:tf] lghfdtL
sd{rf/Lsf] gfaflnu ;Gtfgn] aflnu geP;Dd To:tf] lgj[Qe/0fsf] /sd tf]lsPadf]lhd kfpg]5 .
129 klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 130 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 131 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk .
-
36
-$_ axfnjfnf lghfdtL sd{rf/Lsf] tna j[l4 x'fbf tnasf] z'? c+sdf hlt j[l4 ePsf] 5,
To;sf] b'O{ ltxfO{ /sd pkbkmf -!_, -@_ / -#_ cg';f/ kfl/jfl/s lgj[Qe/0f kfO/x]sf JolQmn] vfOkfO{
cfPsf] kfl/jfl/s lgj[Qe/0f /sddf klg yk ul/g]5 .
-%_ s'g} lghfdtL sd{rf/Lsf] o; P]gadf]lhd kfpg] s'g} /sd lng gkfpfb} d[To' ePdf ;f]
/sd lghsf] kl/jf/sf] ;b:oxdWo] o; P]gadf]lhd lghsf] lgj[Qe/0f jf pkbfg kfpg] 7xl/Psf]
JolQmn] lng kfpg]5 .
-^_ lgj[Qe/0f jf pkbfg lb+bf d[t lghfdtL sd{rf/Ln] cfkm\gf] kl/jf/sf] ;b:odWo]df jf cfkm\gf]
gfafns efO jf cljjflxtf lbbL alxgL s;}nfO{ OR5fPsf] /x]5 eg] ;f] JolQmnfO{ / s'g} sf/0fn] ;f]
JolQmn] kfpg g;Sg] cj:yf ePdf jf s;}nfO{ klg gOR5fPsf] ePdf ;f] sd{rf/Lsf] kl/jf/sf]
;b:odWo] g]kfn ;/sf/n] plrt 7xofPsf] JolQmnfO{ lbOg]5 .
133#(s= a]kQf ePsf] sd{rf/Lsf] lgj[Qe/0f / pkbfgM -!_ lghfdtL ;]jfdf /xL sfd u/]sf] s'g} sd{rf/L
x/fO{ a]kQf eO{ tf]lsPsf] cjlw;Dd d/] afr]sf] kQf gnfu]df To:tf] sd{rf/Ln] bkmf #^ jf #& adf]lhd
kfpg] pkbfg jf lgj[Qe/0fsf] /sd lghsf] kl/jf/nfO{ lbOg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg bkmf #& adf]lhd lgj[Qe/0f lng kfpg]
JolQm lgj[Qe/0f lng gkfpfb} a]kQf ePdf ;ft jif{;Dd / lgj[Qe/0f kfpg yfn]kl5 a]kQf ePdf
;ft jif{ k'Ug affsL cjlw;Dd lghsf] kl/jf/nfO{ lgj[Qe/0fsf] k"/} /sd / ;f] cjlwkl5 klt jf
kTgLnfO{ cfhLjg lgj[Qe/0fsf] cfwf /sd kfl/jfl/s lgj[Qe/0f lbOg]5 .
-#_ a]kQf ePsf] sd{rf/L kl5 km]nf k/]df bkmf #^ adf]lhdsf] pkbfg e'QmfgL lbO{ g;s]sf] eP
;f] pkbfg jf bkmf #& adf]lhd kfpg] lgj[Qe/0fsf] /sd lghn] bfaL ug{ cfPsf] ldltb]lv lghnfO{ g}
lbOg]5 .
t/ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd e'QmfgL lbO;s]sf] pkbfg, lgj[Qe/0f jf kfl/jfl/s
lgj[Qe/0f /sddf kl5 km]nf k/]sf] JolQmn] bfaL ug{ kfpg] 5}g .
#(v=134 pkbfg / lgj[Qe/0f;DaGwL ljz]if Joj:yf M -!_ g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg
u/L tf]s]sf] ldlteGbf kl5 lgo'Qm x'g] lghfdtL sd{rf/LnfO{ pkbfg tyf lgj[Qe/0f lbg] k|of]hgsf
nflu g]kfn ;/sf/n] 5'} pkbfg tyf lgj[Qe/0f sf]if v8f ug]{5 / To:tf sd{rf/Lxsf] dfl;s
tnaaf6 b; k|ltztsf b/n] /sd sL u/L ;f] /sddf g]kfn ;/sf/n] dfl;s tnasf] b; k|ltzt
a/fa/sf] /sd yk u/L x'g cfpg] /sd ;f] sf]ifdf hDdf ul/lbg]5 .
132 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 133 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 134 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk .
-
37
-@_ bkmf #@ sf] pkbkmf -!s_, bkmf #$s=, #%, #^, #&, #*, #( / #(s= sf pkbfg tyf
lgj[Qe/0f;DaGwL k|fjwfg pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;"rgf k|sfzg ePkl5 lgo'Qm x'g] sd{rf/Lxsf]
xsdf nfu" x'g] 5}gg\ .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd dfl;s tnaaf6 sf eP a/fa/sf] /sd g]kfn ;/sf/n] To:tf]
sd{rf/LnfO{ tna e'QmfgL ubf{sf] avt pknAw u/fpg]5 .
-$_ pkbkmf -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg bkmf %( sf] v08 -v_ sf] pkv08 -@_
adf]lhd eljiodf ;/sf/L ;]jfsf] lgldQ cof]Uo 7xl/g] u/L ;]jfaf6 avf{:t ePsf lghfdtL sd{rf/Ln]
pQm sf]ifdf lghsf] tnaaf6 sL ul/Psf] s'n /sd / ;f]afkt kfs]sf] Aofh tyf d'gfkmf;d]t Psd'i6
lng kfpg]5 .
-%_ pkbkmf -!_ adf]lhd v8f ePsf] pkbfg tyf lgj[Qe/0f sf]ifdf hDdf x'g] /sdsf]
Joj:yfkg, ;~rfng, sf]if sL ug]{ k|lqmof, pkbfg tyf lgj[Qe/0f k|of]hgsf] nflu sf]if sL /sdsf]
e'QmfgL tyf sf]if sL;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
#(u=135 kfl/jfl/s lgj[Qe/0f;DaGwL ljz]if Joj:yf M -!_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP
tfklg g]kfn ;/sf/n] v6fPsf] sfo{;Dkfbg ug]{ l;nl;nfdf Gsf] sf/0fn] s'g} lghfdtL sd{rf/Lsf]
d[To' ePdf To:tf] sd{rf/Lsf] kbfjlw aL; jif{eGbf sd /x]5 eg] afsL cjlw yk u/L lghsf] klt jf
kTgLnfO{ cfhLjg o; P]gadf]lhdsf] lgj[Qe/0f lbOg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] lgj[Qe/0f k|fKt ug]{ JolQmn] bkmf #( adf]lhdsf] kfl/jfl/s
lgj[Qe/0f jf pkbfg kfpg] 5}g .
-#_ o; bkmfadf]lhd lgj[Qe/0f kfpg] JolQmn] csf]{ ljjfx u/]df lghn] To:tf] lgj[Qe/0f kfpg]
5}g .
-$_ axfnjfnf lghfdtL sd{rf/Lsf] tna j[l4 x'fbf tnasf] ;'? c+sdf hlt j[l4 ePsf] 5
To;sf] b'O{ ltxfO /sd o; bkmfcg';f/ lgj[Qe/0f kfO/x]sf JolQmn] vfOkfO{ cfPsf] kfl/jfl/s
lgj[Qe/0f /sddf klg yk ul/g]5 .
-%_ o; bkmfadf]lhd lgj[Qe/0f kfO/x]sf] JolQmsf] d[To' ePdf jf lghn] csf]{ ljjfx u/]df
To:tf] lgj[Qe/0fsf] /sd d[ts sd{rf/Lsf] gfafns 5f]/f5f]/L eP To:tf 5f]/f5f]/Ln] aflnu geP;Dd
tf]lsPadf]lhd kfpg] 5g\ .
#(3=136 ljz]if cfly{s ;'ljwf M lghfdtL sd{rf/Lsf] ;]jfdf 5b} d[To' ePdf lghsf] kl/jf/nfO{ Ps nfv
krf; xhf/ ?k}of Psd'i6 k|bfg ul/g]5 .
135 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk . 136 bf];|f] ;+zf]wgf/f yk .
-
38
$)= tnasf] pNn]vM -!_ o; kl/R5]b / kl/R5]b % df hxf hxf tnasf] pNn]v ePsf] 5 To;n] ;DalGwt
lghfdtL sd{rf/Lsf] tTsfnsf] tna /sd -tna j[l4;d]t_ nfO{ hgfpg]5 .
-@_ bkmf #^ / #& sf] k|of]hgsf] nflu cflv/L tna eGgfn] ;DalGwt sd{rf/Lsf] cjsfz k|fKt ug]{
cj:yfsf] tnanfO{ hgfpg]5 / To;/L cjsfz k|fKt ug]{ cj:yfdf s'g} lghfdtL sd{rf/L
c;fwf/0f labf jf lgnDagdf /x]sf] eP To:tf] cjlwsf] lgldQ klg k"/} tnasf] lx;fa ul/g]5 .
$)s=137 ladf ;'ljwf;DaGwL Joj:yf M -!_ lghfdtL sd{rf/Lsf] ladfafkt g]kfn ;/sf/n] Pp6f ;fjlws
hLjg ladf sf]if :yfkgf ug]{5 .
-@_ k|To]s lghfdtL sd{rf/Lsf] dfl;s tnaaf6 b'O{ ;o ?k}off sf u/L pkbkmf -!_
adf]lhdsf] sf]ifdf hDdf ul/g]5 / Tolt g} /sd g]kfn ;/sf/n] yk u/L ladf+s /sd Ps nfv
?k}offsf] aL;jif]{ ;fjlws hLjg ladf ul/lbg]5 . ;f] ladf sf]ifdf hDdf ePsf] /sddWo]af6 sd{rf/L
;]jf lgj[Q x'fbf lghnfO{ ladf+s /sd / af]g; e'QmfgL lbOg]5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd /sd sf ug{ ;'? u/]sf] aL; jif{ cjlw gk'uL s'g} lghfdtL sd{rf/Lsf]
d[To' ePdf lghsf] kl/jf/n] Ps nfv ?k}off kfpg]5 . s'g} lghfdtL sd{rf/L ;]jfaf6 clgjfo{
cjsfz ePdf b]xfoadf]lhdsf] /sd k|bfg ul/g]5 M
-s_ Ps jif{eGbf sd cjlwsf] /sd sL ul/Psf] ePdf b; xhf/ ?k}of,
-v_ Ps jif{b]lv kfr jif{;Dd /sd sL ul/Psf] ePdf kRrL; xhf/ ?k}of,
-u_ kfr jif{b]lv b; jif{;Dd /sd sL ul/Psf] ePdf krf; xhf/ ?k}of,
-3_ b; jif{b]lv kGw| jif{;Dd /sd sL ul/Psf] ePdf krxQ/ xhf/ ?k}of,
-_ aL; jif{;Dd /sd sL ul/Psf] ePdf Ps nfv ?k}of .
t/ lghn] hDdf u/]sf] /sd / ;f]sf] Aofh nfef+z /sd plNnlvt /sdeGbf a9L x'g
cfPdf ;f]xL a/fa/sf] /sd pQm sf]ifaf6 k|bfg ul/g]5 .
-$_ s'g} lghfdtL sd{rf/Ln] pkbkmf -@_ adf]lhd /sd hDdf ug{ ;'? u/]sf] aL; jif{ gk'uL
clgjfo{ cjsfz ePsf] cj:yfdf afx]s cGo h'g;'s} lsl;daf6 ;]jfaf6 cnu ePdf To:tf]
sd{rf/LnfO{ ;dk{0f d"No a/fa/sf] /sd pknAw u/fOg]5 .
-%_ pkbkmf -@_ / -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lghfdtL ;]jfaf6 cjsfz x'g]
sd{rf/Ln] ;fjlws hLjg ladfafkt hDdf u/]sf] /sd aL; jif{ jf ;f]eGbf sd cjlwdf kl/kSj x'g]
u/L lg/Gt/tf lbg ;Sg]5 .
t/ ;f]afkt g]kfn ;/sf/n] s'g} /sd Joxf]g]{ 5}g .
-^_ ;fjlws hLjg ladf sf]if;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
137 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
39
138$)v= cWoog, tflnd jf cWoog e|d0f;DaGwL Joj:yfM -!_ ;DalGwt dGqfno, cfof]u jf ;lrjfnon]
cfkm\gf] dftxtsf sd{rf/LnfO{ cWoog, tflnd jf cWoog e|d0fdf k7fpgsf] nflu k|To]s jif{ ;f]
;DaGwL ljj/0f tof/ u/L ;fdfGo k|zf;g dGqfnodf k7fpg'kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ljj/0f k|fKt ePkl5 ;fdfGo k|zf;g dGqfnon] cWoog, tflnd jf
cWoog e|d0fsf] nflu ljifout cfwf/df ;+Vof ls6fg u/L To;sf] ljj/0f /fli6o of]hgf cfof]udf
k7fpg'kg]{5 .
-#_ g]kfn ;/sf/sf] gfddf /fli6o of]hgf 139cfof]u / cGo ;/sf/L lgsfodf k|fKt ePsf
cWoog, tflnd jf cWoog e|d0f;DaGwL cj;/ ;a} ;]jfnfO{ ;dfg'kflts kn] aff8kmff8 ug{
b]xfoadf]lhdsf] ;ldlt /xg]5M
-s_ g]kfn ;/sf/sf] d'Vo ;lrj cWoIf
-v_ cy{ dGqfnosf] ;lrj ;b:o
-u_ /fli6o of]hgf cfof]usf] ;lrj ;b:o
-3_ ;fdfGo k|zf;g dGqfnosf] ;lrj ;b:o;lrj
-$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] ;ldltsf] lg0f{ofg';f/sf] cj;/xsf] ljt/0f ;fdfGo k|zf;g
dGqfnon] ug]{5 .
-%_ cWoog, tflnd jf cWoog e|d0fdf dgf]gog ug]{ ;DaGwL cfwf/x tf]lsPadf]lhd
x'g]5g\ .
140$)u= cWoog, tflnd jf cWoog e|d0f k"/f u/]kl5 ;]jf ug'{kg]{ cjlwM g]kfn ;/sf/sf] dgf]gogdf
cWoog ug]{, tflnd lng] jf cWoog e|d0fdf hfg] lghfdtL sd{rf/Ln] To:tf] cWoog, tflnd jf
cWoog e|d0f k"/f u/]kl5 cWoog, tflnd jf cWoog e|d0fdf hfg'eGbf cl3 sfo{/t /x]sf] dGqfno jf
sfof{nodf o; P]gsf] cwLgdf /xL b]xfoadf]lhdsf] cjlw;Dd clgjfo{ kn] ;]jf ug'{kg]{5M
cWoog, tflnd jf cWoog
e|d0fsf] cjlw
;]jf ug'{kg]{
Go"gtd cjlw
-s_ tLg dlxgf;Dd Ps jif{
-v_ tLg dlxgfb]lv 5 dlxgf;Dd 8]9 jif{
-u_ 5 dlxgfb]lv gf} dlxgf;Dd b'O{ jif{
-3_ gf} dlxgfb]lv Ps jif{;Dd tLg jif{
-_ Ps jif{b]lv b'O{ jif{;Dd rf/ jif{
-r_ b'O{ jif{b]lv tLg jif{;Dd kfr jif{
138 klxnf] ;+zf]wgf/f yk . 139 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt . 140 klxnf] ;+zf]wgf/f yk .
-
40
-5_ tLg jif{b]lv rf/ jif{;Dd ;ft jif{
-h_ rf/ jif{b]lv kfr jif{;Dd cf7 jif{
$)3=141 sa'lnot ug'{kg]{M -!_ s'g} klg lghfdtL sd{rf/Ln] ;/sf/L dgf]gogdf cWoog ug{, tflnd lng
jf cWoog e|d0f ug{ hfg'eGbf cl3 To:tf] cWoog, tflnd jf cwoog e|d0f k"/f u/L kms]{/ cfO{ bkmf
$)u= adf]lhdsf] ;]jf ug]{ sa'lnot ug'{kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;/sf/L dgf]gogdf uPsf lghfdtL sd{rf/Ln] cWoog, tflnd jf
cWoog e|d0f k"/f u/]kl5 ;]jf ug{ gcfPdf jf bkmf $)u= adf]lhd ug'{kg]{ ;]jf cjlw k"/f gu/]df
To:tf] sd{rf/Laf6 cWoog, tflnd jf cWoog e|d0f cjlwe/ lghn] kfPsf] tna,eQf lghn] k|fKt
u/]sf] 5fqj[lQ /sd tyf sa'lnotdf pNn]v ePsf cGo /sdx;d]t tf]lsPsf] cjlwleq ga'emfPdf
;/sf/L affsL;/x c;'npk/ ul/g]5 .
-#_ clVtof/jfnfsf] k"j{:jLs[lt lnO{ lghL k|of;df uPsf lghfdtL sd{rf/Ln] cWoog, tflnd jf
cWoog e|d0f k"/f u/]kl5 cWoog, tflnd jf cWoog e|d0fdf JotLt u/]sf] cjlw a/fa/ ;]jf ug]{
sa'lnot ug'{kg]{5 .
-$_ pkbkmf -!_ / -#_ adf]lhd cWoog ug{ uPsf lghfdtL sd{rf/Ln] cWoog, tflnd jf
cWoog e|d0f k"/f u/]kl5 ;]jf ug{ gcfPdf jf ;]jf cjlw k"/f gu/]df To:tf sd{rf/Lsf] cWoog,
tflnd jf cWoog e|d0fsf] cjlw lghsf] ;]jf cjlwdf u0fgf ul/g] 5}g .
-%_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvP tfklg cWoog, tflnd jf cWoog e|d0fdf uPsf]
sd{rf/L clgjfo{ cjsfz ePsf] jf d[To' ePsf] sf/0fn] bkmf $)u= adf]lhdsf] ;]jf cjlw k"/f ug{
g;s]df lgh jf lghsf] kl/jf/af6 s'g} /sd c;'npk/ ul/g] 5}g .
kl/R5]b &
cfr/0f
$!= ;do kfng / lgoldttfM lghfdtL sd{rf/Ln] g]kfn ;/sf/af6 lgwf{l/t ;dodf lgoldt kn]
sfof{nodf xflh/ x'g'kb{5 / ;s];Dd klxn] labfsf] :jLs[lt glnO{ sfdaf6 cg'kl:yt x'g' x' b}g .
$@= cg'zf;g / cf1fkfngM -!_ lghfdtL sd{rf/Ln] cg'zf;gdf /xL cfkm\gf] st{Jo OdfGbf/L / tTk/tfsf]
;fy kfng ug'{kb{5 .
-@_ lghfdtL sd{rf/Ln] ;/sf/L sfd;DaGwL s'/fdf cfkm"eGbf dflysf] clws[tn] lbPsf
cf1fnfO{ zL3|tfsf ;fy k"/f ug'{kg]{5 .
141 bf];|f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
-
41
-#_ lghfdtL sd{rf/Ln] cfkm"eGbf dflysf ;a} sd{rf/Lxk|lt plrt cfb/ b]vfpg'kg]{5 /
cfkm"d'lgsf sd{rf/Lxk|lt plrt Jojxf/ ug'{kg]{5 .
$#= /fhg}lts jf cjf~5gLo k|efj kfg{ gx'g]M s'g} klg lghfdtL sd{rf/Ln] cfkm\gf] ;]jf;DaGwL s'/fdf
dtna ;fWo ug]{ dg;fon] cGo sd{rf/Ldf