Download - Nom Arbres
Noms d’arbres, d’arbustes et de lianes en bambara
Les noms bambara en gras ont été vérifiés personnellement au Bèlèdougou. Ils sont très sûrs. Ceux en italique le sont moins. Les noms des familles sont indiqués entre ( ) . Les noms en français ne sont pas tous communément connus, mais sont parfois cités dans les livres de botanique. Charles Bailleul.
alajɔ Cassytha filiformis (laur) liane cheveluealasɔsɔjirinin Faidherbia albida (mimo)bàanan Acacia nilotica adansonii (mimo) acacia tanninbabara Oncoba spinosa (flac) oncoba-tabatièresbàdufalen Margarita discoidea =Phyllanthus discoideus (euph)
bàgànan Acacia nilotica adansonii (mimo) acacia tanninbàgànànjiri Acacia nilotica adansonii (mimo) acacia tannin A. scorpioides adstringens A. nilotica tomentosabàgànin Jatropha curcas (euph) pourguèrebàgìfin Acacia tortilis raddiana (mimo) acacia spiralebàgìjɛ Acacia sieberiana (mimo)bàkɔ̀rɔ̀npeku Lannea velutina (anac) raisinier velubala Pterocarpus lucens (faba)balansan Faidherbia albida (acacia) (mimo) faidherbier/bàlènbo/ bàlèmo Crossopteryx febrifuga (rubi) quinquina des chèvresbǎn Raphia sudanica (aréc) raphiabànan Ceiba pentandra (bomb) fromagerbànànjugu Crateva adansonii (capp)/bànànku/ Manihot esculenta (euph) maniocbàninkɔ̀nɔ-ka-tìga Cassia tora (césa) casse fétidebantɔmɔlɔn Ziziphus microphylla / + Z. spina christi (rham)bàràkante Commiphora africana (burs)bàro Sarcocephalus latifolius = Nauclea latifolia / (rubi)batutu Parinari congensis (chryso)) toutou des bergesbawòro Cynometra vogelii (césa) belebele Maerua angolensis (capp)
bènbèba Lannea microcarpa (anac) vrai raisinierbènbèfin Lannea acida (anac) raisinier acidebènbèkuna Lannea velutina (anac) raisinier velubènbèmuso Lannea velutina (anac) raisinier velubère Boscia sp. (capp)berebere Monothes kerstingii (dipt)bèrècɛ Boscia salicifolia (capp)bèrèfin Boscia senegalensis (capp)bèrèjɛ Boscia angustifolia (capp)bèrèjɔn Maerua crassifolia (capp)bèrèkunan Cadaba farinosa (capp)bèrèmuso Boscia senegalensis (capp)bolokuru Cussonia arborea / Cussonia djalonensis (aral)bolokurunin " "bɔ̌ Oxynanthera abyssinica (poacées/gram) bamboubulencɛ [bl] Gardenia ternifolia (rubi) gardenia mâlebulenmuso [bl] Gardenia erubescens (rubi) gardenia femellebumu Bombax costatum (bomb) kapokier rouge/bunbun/ " "bùyàki Psidium guajava (myrt) goyaviercǎngàra cf svtcǎngɛ̀rɛ cf svtcàngɛ̀rɛ̀bilen [gw/bl] Combretum glutinosum (comb) kinkeliba coriacecàngɛ̀rɛ̀jɛ [gw] C. collinum geitonophyllum + C. col. lamprocarpum (comb)cɛ̀kɔ̀rɔ̀ninkolo Boscia angustifolia + B. salicifolia + B. senegalensis (capp)dàbàkàlàsunsun Diospyros mespiliformis (ébén) kaki de broussedàgan Afzelia africana (césa)dàgànba "dàgànnin Annona senegalensis (anno)dàràkàse Anacardium occidentale (anac) pommier-cajoudenba Combretum lecardii (comb) kinkeliba à fleurs rougesdenbafura Combretum lecardii + C. paniculatum (comb)denbaɲuman " "
dìro Securidaca longepedunculata (polyga)dɔn Loranthus bangwensis / Tapinanthus " (lora)dɔ̀nkɔri Acacia senegal (mimo) + A.macrostachya acacia verekdubalen / dufalen Ficus thonningii (mora) figuier-palabresdùgùmàdagannin Annona senegalensis (anno)dùgùra Cordyla pinnata (césa) dimdùnforoko Xeroderris stuhlmannii (faba) = Ostryoderris .s = O. chevalierifàràgale Dalbergia melanoxylon (faba) ébène du Sénégalfarakoloci Gardenia sokotoensis (rubi) gardenia de Sokotofilenjiri Crescentia cujete (bign) calebassierfinsan Blighia sapida (sapi) pommier d'aki/fogonfogon/ Calotropis procera (ascl) roustonnierfòlòka Ficus polita (mora) figuier élégantfufù Holarrhena floribunda / H. africana (apoc)fyɛfyɛ Piper guineense (pipé) poivre de Guinéegègènin [gw/gw] Maytenus senegalensis (céla) gele [gw] Prosopis africana (mimo)geletali Erythrophleum africanum (césa) petit tali des savanes
gèni [gw] Pterocarpus erinaceus (faba) vengesenbe Bauhinia rufescens (césa) pied de chèvregɛ̀rɛ̀ngɛ̀rɛ̀n.nin [gw/gw] Hymenocardia acida + H. lyrata (euph) coeurs-volantsgɛ̀yin [gw] Landolphia heudelotii (apoc) liane-caoutchoucgòlòcɛ Albizzia chevalieri (mimo)gòlòjɔn / gòlòmuso Albizzia malacophylla ugandensis / A. boromoensis (mimo)gòni Pterocarpus ericaneus (faba) vengorogoro Acacia polyacantha campylacantha
/ A. caffra (mimo)gɔnfin Cynometra vogelii (césa)gɔnjɛ Breonadia salicina = Adina microcephala (rubi)
jàbi Lawsonia inermis (lyth) hennéjàbi Tephrosia vogelii (faba)
jafulate Hannoa undulata (sima)jala Khaya senegalensis (méli) caïlcédratjalaninkuma Cassia nigricans (césa)jàràkɔ̀rɔ̀kilifara Smilax anceps = S. kraussiana (smil)jàtàbali Capparis tomentosa (capp) câprier d'Afriquejàtìgìfàajiri Ficus dekdekena + F. iteophylla (mora)jàwu Pterocarpus santalinoides (faba)jɛ̀lankùna Commiphora africana (burs) myrrhier trèflejɛ̀lankùnàdi " "jiminnan Alchornea cordifolia (euph)jirikunanin Azadarichta indica (méli) nimjiriladɔn Tapinanthus sp. (lora)jirininbulu Moringa oleifera / M. pterigosperma (mori) never diejòlìsegi Antidesma venosum (euph)jòro Securidaca longipeduncalata (polyga) arbre aux hachettesjùlasònkàlànin (f, kl) Feretia apodanthera = F. canthioides (rubi)jun Mitragyna inermis (rubi) pied d'éléphantjùrasònkàlànin (bn,bk) Feretia apodanthera (rubi)kàlàbana Antiaris africana (mora)kalakari(bilen) Heeria insignis (anac)kalakarijɛ Hymenocardia heudelotii (euph)kàrijàkuma Psorospermum senegalense (gutt) = P. corymbiferum / P. guineense kɛ̀lɛ̀bɛ̀bilen [kw/bl] Combretum micranthum (comb) vrai kinkelibakɛ̌nkàlìba Vepris heterophylla kinkeliba de Kita = Teclea sudanica (ruta)kɛ̀ɲɛkòro Sterculia setigera (ster)kilifara Capparis tomentosa (capp) câprier d'Afriquekìnèdo [kindo] Andira inermis (faba)kòlànfu Luffa cylindrica (cucu) courge-torchonkolokolo Pericopsis laxiflora / P. guineense (faba) + Afrormosia laxiflora (hypé)kòro Vitex sp. (verb)kòròba Vitex doniana / V. cuneata (verb) grand korokòrònin Vitex chrysocarpa (verb) koro des bergeskòrònìnfin " "kòròninsumago Vitex madiensis + V barbata (verb) koro dentékoya Manilkara multinervis (sapo) petit karitékɔ̀bi Carapa procera (méli)kɔ̀fama Anthostema senegalense (euph)kɔ̀gira Alchornea cordifolia (euph)kɔ̀jalanin Eugenia nigerina (myrt)kɔkari Maerua angolensis (capp)
kɔ̀kisa Syzygium guineense guineense (myrt) kisa d'eaukɔ̀lɔ̀bɛ Combretum micranthum (comb) vrai kinkelibakɔ̀nɛrɛ Samanea dinklagei (mimo) nèrè des bergeskɔ̀ninnpèku Pseudospondias microcarpa (anac)kɔnkɔnbaranin Oncoba spinosa (flac) oncoba-tabatièreskɔ̀npalanpalan Sesbania sp. (faba)kɔ̀ntaba Senna alata (césa) = Cassia alata dartrier, casse-ailéekɔ̀ntàbànin Cassia podocarpa (césa)kɔ̀ɲume Syzygium guineense guineense (myrt) kisa d'eaukɔ̀ri Acacia erythrocalyx = Acacia pennata (mimo)kɔ̀rɔngɛ̀yin [ngw] Opilia celtidifolia prunellier-liane = O. amentacea (opil) kɔ̌sàfunɛ Vernonia colorata + V. amygdalina (asté) kɔ̀sɔmɔ Uapaca guineensis. + U.heudelotii (euph)kɔ̀syɔ Berlinia grandifolia (césa)kɔ̌tòrònin Ficus capraefolia (mora)kukurun Monothes kerstingii (dipt)kùmùba Pavetta crassipes (rubi) kunan Strophantus sarmentosus (apoc)kunankala Strophantus sarmentosus apoc)kunakunabilen Ekebergia senegalensis (méli)kungodùgùrànin Xeroderris stuhlmannii (faba) =Ostryoderris .s = O. chevalieri kungonsìrànin Adenium obesum (apoc)
+ Sterculia setigera (ster) kùnjɛ Guiera senegalensis (comb)kurunsamanɔnfɔn Paullinia pinnata (sapi) liane paullineladɔn Loranthus bangwensis /Tapinanthus b. (lora)lèmùrùba Citrus sinensis (ruta) orangerlèmùrùkumu Citrus limon (ruta) citronnierlèmùrùkuna Citrus decumana (ruta) pamplemousse, pomelolèmùrù(nìn)gɛlɛn Citrus limon (ruta) citronnierlimɔgɔtali Cassia nigricans (césa)màkan Lophira lanceolata / L. alata (ochn)màna Lophira lanceolata / L. alata (ochn) mànànìnncana Ochna schweinfurthii (ochn) ochna jaune + O. afzelii ochna blanchemàndènsunsun Annona senegalensis (anno) mangòro / mangoro Mangifera indica (anac) manguiermanje Carica papaya (cari) papayermǎnkàna Loesenerielia africana (céla)matarini {fr} Citrus reticulata = C. deliciosa ? (ruta) mandarine
mìnkɔn Spondias mombin (anac) prunier mombinmìsitɛ̀nɛ Senna singueana (césa)mɔ̀gɔ̀jiri Stereospermum kunthianum (bign) + Lonchocarpus laxiflorus (faba)mɔ̀gɔ̀kolo Stereospermum kunthianum (bign) + Lonchocarpus laxiflorus (faba)mùgu Jatropha curcas (euph)mununan Feretia apodanthera = F. canthioides (rubi) mùsònsanan Xeroderris stuhlmannii = Ostryoderris .s
= O. chevalieri (faba)nbukare Capparis corymbosa (capp)nburencɛ [br] Gardenia ternifolia (rubi) gardenia mâlenburenmuso [br] Gardenia erubescens (rubi) gardenia femellencafa Hexalobus monopetalus (anno) ncafajɛ Dombeya quinqueseta senegalensis
= D. multiflora (ster)ncɛnɛ Securinega virosa (euph)ndubalen Ficus thonningii (mora)nɛ̀rɛ Parkia biglobosa (mimo) nèrè de Gambienɛ̀rɛ̀nin Delonix regia (césa) flamboyantnfogonfogon Calotropis procera (ascl) roustonniernfuganìnjɛ Hexalobus monopetalus (anno)ngalajiri Pterocarpus lucens (faba)ngalajɔ Cassytha filiformis (laur)ngàmìya Celtis integrifolia (ulma) micocoulierngège Maytenus senegalensis (céla)ngòyin Landolphia heudelotii (apoc) liane-caoutchoucnkaani Xylopia aethiopica (anno) poivrier de Guinée + X.parviflora fondé des bergesnkaaniba Lippia chevalieri (verb) thé de Gambienkaba Ficus platyphylla (mora) kobo des savanesnkalama Anogeissus leiocarpus (comb)nkànkòròba Strychnos spinosa (loga)nkànkòròmuso S. spinosa (loga)nkànkòrònin Strychnos innocua (loga)nkàntòròba Strychnos spinosa (loga)nkàntòròmuso S. spinosa (loga)nkàntòrònin Strychnos innocua (loga)nkàro Cissus populnea (ampé)nkìlìki Dichrostachys cinerea / D. glomerata (mimo) kolonìnjɛ Flueggea virosa (euph) =
Securinega virosa / S. microcarpa balan des savanesnkɔ̀lɔ̀bɛ Combretum micranthum (comb) vrai kinkelibankɔ̀lɔ̀bɛ̀kɔ̀rɔ̀bilen Gardenia sokotoensis (rubi) gardenia de Sokotonkùnan Sclerocarya birrea / Poupartia b. (anac) prunier cornunɔgɔnɔgɔbilen [bl] Grewia bicolor (tili) nogo blancnɔgɔnɔgɔfin G. venusta = G.mollis (tili) nogo grisnɔgɔnɔgɔjɛ G. pubescens = villosa ? (tili) nogo duveteuxnpalanpàlan Cassia occidentalis (césa) casse-cafénpèkùba Lannea microcarpa (anac vrai raisiniernpèkùbàŋɛɲɛ Lannea velutina (anac) raisinier velunpèkùgɛlɛn [gw] Lannea acida (anac) raisinier acidenpèkùnìngɛlɛn “nponponpògòlon Calotropis procera (ascl) roustonniernpyèlu Cassia tora (césa) casse fétidensaajɛ Acacia seyal (mimo) acacia seyalnsaajɛba Acacia sieberiana (mimo) acacia des ouedsnsàban Saba senegalensis (apoc) nsanan Daniellia oliveri (césa)nsèlu Cassia tora (césa)nsɛgɛnɛ Balanites aegyptiaca (zygo)nsɛrɛbilen [bl] Ficus glumosa (mora)nsɛrɛnìnjɛ Ficus dekdekena (mora) + F. iteophyllansimini Hyphaene thebaica (aréc) doumnsìra Adansonia digitata (bomb) baobabnsòfàràŋɔni Acacia macrostachya (mimo)nsoro(bilen) Ficus dicranostyla (mora)nsoroŋɛɲɛ Ficus exasperata (mora) figuier-émerinsɔ̀yen Leptadenia hastata (ascl)
nsɔ̀ɲe "nsuname Crateva adansonii / Crateva religiosa (capp)ntaba Cola cordifolia (ster) cola ntaba
ntabanɔgɔ C. cordifolia (ster)ntamajalan Detarium microcarpum (césa) petit détarntamakunba Detarium senegalense (césa) grand détarntamàro Phoenix dactylifera (aréc) palmier-dattierntège Cordia myxa (bora) prunier-gluntěn Elaeis guineensis (aréc) palmier à huilentèn(bilen) Erythrina senegalensis (faba) érythrinentènkìsɛ̀dabilen [bl] E. senegalensis (faba)ntènkìsɛ̀dafin Abrus precatorius (faba) abrus à prière
ntɛ̀lɛ̀nin [ntlƐ̀nin] Pteleopsis suberosa (comb) tronc de milntomi Tamarindus indica (césa) tamarinierntɔmɔ̀lɔn Ziziphus mauritiana jujubier blanc
= Z. mauritiaca (rham) ntònkànsogolon Boscia salicifolia (capp) ntɔnkɛ Ximenia americana (olac) prunellier chimènentɔ̀rìjɔlɔkɔ Phyllanthus reticulatus (euph)nwanaabilen [bl] Grewia bicolor (tili) nogo blancnwanaafin Grewia venusta / (tili) nogo grisnwanaajɛ Grewia pubescens (tili) nogo duveteuxɲàamɛ̀bin / ɲàamɛ̀buluku Leptadaneia pyrotechnica (ascl)ɲamaba Piliostigma thonningii / Bauhinia ...(césa) pied-de-boeufɲamacɛ(nin) Piliostigma reticulatum /Bauhinia reticulata césa) ɲamamuso Piliostigma thonningii / Bauhinia ...(césa) pied-de-boeufɲenu Hannoa undulata (sima)ŋaɲaka Combretum molle = C. velutinum (comb) kinkeliba velouté
ŋɔnijɛ Acacia macrostachya (mimo)ŋɔnifin Acacia dudgeonii (mimo) acacia 3 griffespanpulimusi {fr} Citrus decumana (ruta) pamplemousse, pomelopɔ̀pɔ Anthocleista procera (loga) popo de Gambiepɔrɔtɔŋɔni Acacia macrostachya (mimo) sàban Saba senegalensis (apoc) sàgan [gw] Bridelia ferruginea (euph) + B. micrantha (à épines)sagasaga Sesbania sp. (faba)sàmabàli Combretum nigricans (comb) kinkeliba noirsamagàra [gw] Swartzia madagascariensis (césa) petit dimsàmàlemuru Afraegle paniculata (ruta) citronnier des éléphants
sàmanɛ̀rɛ Entada africana (mimo) entada + E. abyssinica + E. sudanicasàmàtulo Anthocleista procera (loga) popo de Gambiesana /sanan/ Daniellia oliveri (césa)sanpɛrɛnjiri Jatropha gossypiifolia (euph) médicinier rougesǎtɛ̀nɛ Securidaca longipedunculata (polyga)sayijirinin Argemone mexicana (papa) pavot du Mexiquesèbe Borassus aethiopum + B. flabellifer (aréc) rôniersènsànfin Pseudocedrela kotschyi (méli)sènsànjɛ Trichilia emetica (méli)seretoro Ficus sur = F. capensis (mora) petit sycomoresǐ Vitellaria paradoxa (sapo) =Butyrospermum p. / B. parkii karité
sìfìlɛjirinin [fl] Hymenocardia acida (euph) coeurs volants + H. lyrata Bauhinia rufescens (césa) pied de chèvresinjan Cassia sieberiana (césa) casse-flûtesinjanba Kigelia africana (bign) saucissonniersìnkɔlɔbɛ Combretum micranthum (comb)sinsan Cassia sieberiana (césa) casse-flûtesìra / nsìra Adansonia digitata (bomb) baobabsiri Burkea africana (césa) sòjirinin Stereospermum kunthianum (bign) + Lonchocarpus laxiflorus (faba) lilas des savanessòlafinsan Trichilia emetica (méli) sòlamìnkɔn Opilia celtidifolia / O. amentacea (opil) soro Ficus dicranostyla (mora) sɔ̀mɔ Anacardium occidentale (anac) pommier-cajousubagabanan Ricinus communis (euph) ricinsumesunsun Garcinia linvingstonei (gutt = clusiacées)sùnsun Diospyros mespiliformis (ébén) kaki de broussesùnsùnfin Annona glauca (anno)surakagɛsɛ Salvadora persica (salv)surukuntɔmɔlɔn Ziziphus mucronata (rham) jujubier à griffessùtoro Ficus sycomorus gnaphalocarpa (mora) gd sycomoresyɛ̌tɛ̀nɛ Senna singueana (césa) = Cassia s.syɔ Isoberlinia doka (césa) doka + I. tomentosatakalajiri Gmelina arborea (verb)tàli / tàyi Erythrophleum suaveolens (césa) grand talitomongɔyin Albizzia zygia (mimo)tomotigi Ricinus communis (euph) ricintòrònìnkɔnkɔn Ficus tricopoda = F. congensis (mora) kobo-coeurtòrònìnŋɛŋɛ Ficus sur = F. capensis (mora) petit sycomoretùbàbùnɛrɛ Delonix regia (césa) flamboyanttùbàbùsi Achras sapota (sapo) sapotilliertùbàbùsunsun Annona squamosa (anno) pommier-cannelletufin Acacia ataxandra / A. ataxacantha (mimo)tulukuna Carapa procera (méli)tu-tɔnɔta Baissea multiflora (apoc) liane étoiletùtu Parinari curatellifolia (chrys) tutu blanctùtùfin Maranthes polyandra =Parinari p. (chrys)/urumaanin/ Punica granatum (puni) grenadierwaramìnkɔn Opilia celtidifolia / O. amentacea (opil)
agara z. (ruta)wòro Cola nitida (ster) vrai colatier
wòròjɔn Cola laurifolia (ster) cola des bergeswɔlɔ Terminalia sp. (comb)wɔlɔba Terminalia macroptera (comb) badamier sessilewɔlɔbugun Terminalia avicennoides (comb) badamier duveteuxwɔlɔmuso Terminalia macroptera (comb) badamier sessilewɔnflɔ Cola cordifolia (ster) wùlùjɔlɔkɔ Cissus quadrangularis (ampé)wùlùncɔlɔkɔ Cissus quadrangularis (ampé)