Hobeto irakurtzen laguntzeko
Hiztegitxoa
atalak.eus • HIZTEGIA — Nora ez dakizun hori Irati Jimenez • Elkar
Hitza - Esanahia OrrialdeaTestuingurua
abegikorabegitsu
Gizon abegikorra da, baina izerdi lamatan dator eta nekatuta.24
abiltrebea
Ez du hain kolpe onik sekula egin, hori ziur dakit, eta berak ere bai, nahiz etaberak esan beti izan duela billarreko misterioetarako esku abila. 64
abisuohartarazpena, gaztigua
Bidegurutze ezezagunak, autopista berria, Bilbo abisurik gabe agertzen zait,ezagutzen ez nion titaniozko azal berriarekin. 13
adorekemena, animoa
...denok aldatu beharko genukeela lana, hori entzun zuen. Hamaika egin dituNorak eta izango da, agian, lana utzi eta adorea izateko sasoia. 33
aguretasunzahartasuna
Gizon edadetua da baina aguretasunik gabea.153
ahazturaoroimenetik ezabatua
...bere bizitza ez dela soilik berea, beste batzuen historiaren zatia baino. Zatihorietako bat eman behar du, betiko gal ez dadin ahazturaren miseria gorrian. 186
aieneauhena, intziria
Minaren ziztadarekin Manuk aienea egin zuen baina Norak minaren protestakjan egin zizkion, odol tantekin nahastuta, burdin eta epel dastatu zuen. 165
aitatzaaitaordea
Elias Eskilarapeko ikusiko du, Martinen aitatzakoa, zirkuko aurkezlea, milaeta bat gerretako berriemailea. 220
akabatuhil
—Horiek dira arriskutsuenak, entzuten didazu? Horiek akabatuko ditut nik.68
akabokito, adio
Noizko, nora, ez zekien baina Sarak Elias joana zela uste bazuen, orduan Eliasjoana zen, akabo. 134
akordatuoroitu
...behin eta berriz akordatzen naizelako eta behin eta berriz akordatzea behineta berriz aurpegian zaplaztekoa sentitzea delako. 65
akostunbratuohitu
—Bai –esan zion ezezagunari–, neu ere ez naiz akostunbratzen.194
akuilueragingarria, ziri gisakoa
Orain irratia isilik dago eta erredakzioaren ondoko bulegoan gaua arintzekomusika jarri du norbaitek, oroimenaren akuilu. 83
aldabakisketa
Behin, birritan, hiru aldiz jo du aldaba. Lau, bost eta ireki da azkenean atea.26
aldarokabalantzaka
... erakustokiko arduradunekin batu, hizketan hasi, hartu txakolin batzuk, etakonturatu orduko aldaroka etxera, ardo zuria odolean, balantzaka. 60
aldarri eginoihukatu, deiadar egin
Aldarri egingo balu, kontinenteek sentituko lukete dardakada.27
aldenduurrutiratu, urrundu
—Ipuina ez da gauza goxoa, laztana. Eta ez da umekeria. Ipuinak haurdun utzininduen eta zure osaba etxetik aldendu. 85
aldrebeskeriazentzugabekeria, burugabekeria
Sararen txikitako aldrebeskeriak kontatzen zizkion, hamalau urterekineskolako mutikote batek bere gogoaren kontra muxu eman ziola eta Sarak 111
alogeran hartualokairuan hartu
Kazetaria eta izen handikoa antza, plazako etxeren bat alogeran hartu berri,abentureroa-edo, ez omen zekien luzarorako geratzeko asmorik ote zuen. 52
alprojapikaroa, bihurria
Elias hirurogei urtetik gorako umea da. Alproja nahi zuen izan eta, bideangeratu zenez, gogo txarrik gabeko jokoa gustatzen zaio... 16
altzomagala, sabel aldea
Altzoan dauka inoiz ikusi gabea nuen kutxa zaharra eta eskuan bueltaka inoizikusi ez diodan eraztun erraldoia. 180
amantalamantala, mandarra
...haren eskuen epeltasuna sukarrak jandako bekokia ukitzen zidanean, harenamantala, sukaldean beti jantzita eramaten zuen amantal horia. 56
amumaamama, amona
Nora etxean dago, amuma Rosaren gosaria prestatzen ari da eta ezin duburutik kendu bart irratian eskatu zioten Cat Stevensen abestia. 24
ankerkrudela, bihozgabea
Frantzia odolustu nahi zuen baina Frantziak odolustuko zuen bera, piztiaankerra. 68
antzeraerara, gisan
...sukaldera aterako da, abandonatu zuen iragana aurrean ikusiko duela jakingabe, ohera sartzen denean ume txikien antzera negar egingo duela jakin gabe. 149
• •1
atalak.eus • HIZTEGIA — Nora ez dakizun hori Irati Jimenez • Elkar
Hitza - Esanahia OrrialdeaTestuingurua
antzuidorra
Pentsamendua zabal baina antzu, leku guztietara irekita baina erantzunik gabe.150
aparbitsa
Nire edalontziak beteta daude. Aparra ez balitz mugituko, ez nuke jakingoeskuak dardakadan ditudala. 66
aparailutresna, aparatua
Hautsa biltzen duen idazmakina, ordenagailurik ez eta telebista ere ez.Tira. Aparailua bai. 17
apenasdoi-doi, ozta-ozta
...gehiago balio du labankada horrek zarata egiten duen komunak edo apenasberotzen duen sukalde elektrikoak baino. 18
aprobetxatubaliatu, profitatu
...Egia nahi badute, hortxe dituzte gaueko albistegiak. Hurrengoan euskarazateratzen bazaizu esan behar duzuna, aprobetxatu. 109
arasaarmairua
Hanka puntetan hartu zuen arasetik txokolatea eta leihotik baso bete ilargiikusi zuen, bete-bete, esnea baino zuriago. 92
arineketanantxintxiketa, korrika
Halaxe ikusi nuen [...], arineketan, Santimamiñeko zulotik etorria zenamerikanoaren bila atera nintzenean. 56
arrakalapitzadura
—Gabon, Martin. –Beti gabon, gauaren arrakaletan jantziak eranzteko gogoaematen duen ahots horrekin. 54
arrakalatupitzatua, zartatua
Ezkerretara hartu du bide estu, itogarria. Arrakalatutako galipota, ezkerretaraberriro, etxea bat-batean agertu zaio. 26
arteanbitartean
Ni bizitoki berrira ohitzen naizen artean –hartu lasai, umea, bizitza osoa beharda jaioterrira moldatzeko–, berak piper berdeak frijitzen ditu... 15
asaldatuaztoratu
...ez zuen baretu nahi eta berdin zitzaion zirkuko kideak asaldatuta bazeuden,denak sorginaren lekura bidean, atsoaren aldarriek deituta. 142
askifranko, nahiko
Medikutara eraman zuen. Azalpena luzea zen. Bere edadekoen arteangaixotasun aski arrunta. 34
atondumoldatu, antolatu
Gorroto zuen Elias, bidean hildako bihotzak uzten zebilelako, eta gorroto zuen,bereziki, bere kanpin denda atontzen zebilen sorgina. 140
atsekabetunahigabetu, dolutu
Ez du Eliasen laguna atsekabetu nahi, medikuntzak konponduko ez duenarazoa ekarrita. 102
atzazalazazkala, azkazala
Atzazalak jan egiten ditu. Atzamarrak txikituta ditu, irribarre alferra.114
azkurahazgalea, hazka egiteko gogoa
—Hodeiek azkura ematen diotenean zeruari, sardexka handi-handia daukangizonak zeruaren sabela harraskatu egiten du, eta euria eragiten dio. 79
azpijokoazerikeria, jukutria, maltzurkeria
Iraganarekin aritu naiz olgetan, ezetz harrapatu esaten nion, umeen antzera, etaez dakizu nola harrapatu nauen, umea, ze azpijoko ederra zeukan prestatua. 180
aztoratuasaldatu
Eliasek “egun on” esan zuen, arkupean geunden ama-semeak aztoratuz.51
bakogabekoa
Ortu bako baserria, txakurrik gabe atean, tinbrerik gabe.26
baldartraketsa
Ipuinetan ez dago hutsegiterik, dena da beharrezko. Baita nire esku baldarrenzikina ere. 78
baldresbaldana, traketsa
Ingelesa baldres baina moldatzeko moduan zekien eta bost seme izan nahizituela esaten zuen, Bagdad iparraldean zeukan etxetxoan laguntzeko. 224
barelasaia, patxadatsua
Gizon barea zen, itxura baten, baina baretasun azalekoa zirudien, haserrearenmozorro. 80
barikuostirala
Uztaileko azken barikua.60
barra-barraugari, oparo
Txikitan, Elias mehe eta luze ikusten nuen, gihar eta boterez betea, poltsikoakabenturaz barra-barra. 15
basatzalokatza
Karrotxoaren gurpilak lehortutako basatzan sartuta zeuden, lana ematen zuenbidean zehar mugitzeak. 122
• •2
atalak.eus • HIZTEGIA — Nora ez dakizun hori Irati Jimenez • Elkar
Hitza - Esanahia OrrialdeaTestuingurua
batuelkartu, bat egin
Autobidearen geralekuan ere batzen dira, antza denez. Beharbada bidaiakerakartzen ditu. 114
begirakunebegirada txarra, adikunea
—Erretiratua zuadela badakit, Elias, baina batere idatzi gabe zabiltza?Begirakunea, erantzun bakarra. 16
beharbadaagian, apika
Gauero telebista ikusiko zuen edo liburu bat irakurri eta beharbada bakarrikoheratuko zen edo beharbada norbaitekin... 118
beharginlangilea
Rosak eskertu egiten zuen laguntza, gizonaren eskua etxean, bezeroekintratatzeko prestutasuna, behargin finaren kemena. 150
behartupremiatu, obligatu
Inork behartu gabe. Hori argi geratu beharko litzateke.22
behinolaaspaldi, antzina
—Irratira deitu zenuen behinola. Tira, norbaitek. Isilik geratu zen baina zeuzinela pentsatu nuen. 132
berakatzbaratxuria
…nahiago dutela iluna, berakatzak hiltzen dituela, ezerk ez dituela hiltzen,hilezkorrak direla, ez direla, era guztietako banpiroak daudela... 183
berbahitza, elea
Sismografoz neurtu beharreko etenak egiten ditu esaldien artean, berbaklurraren sustraien azpitik dagoen lekuren batetik baletoz bezala... 26
berbalapikohitzontzia
Zoroa izan liteke, haserretuta bizi diren horietako bat, irratia etxea dela usteduen berbalapikoa, suizidatu nahi duela esan lezake edo biluzik... 41
berriketasolasaldia
Berriketan uzten ditut, animatuta.175
bezperaaurreko eguna
Bezperan Elias etxetik kanpo ibili zela gogoratuko du, eta nondik zetorrengaldetu zionean billarretik esan ziola. 194
bidezkozuzena
Abizenik ere ez zion emango umeari, ez zuen uste bidezkoa zenik.151
bitsaparra
(“Dublindarrak munduko mozkor abegikorrenak dira, hemen bazina garagardobitsarekin egingo zenuke bibotea eta garagardotan egongo ginateke... 210
bitxiarraroa, berezia
—Ipuin bat dut zuretzat, Martin. Duela hilabete batzuk tipo bitxi bat ezagutunuen, Gurutzetako ospitalean. 217
blausta loerabat lokartuta
Blausta nengoen lo, mozkor arraildua, non nengoen ere jakin barik.156
bonbaketabonbardaketa
Bonbaketak hasteko pare bat aste falta ziren haren etxera joan nintzenean,emaztea eta hamar urteko mutikotxoa ezagutzera. 225
bor-borborborrean, irakiten
—Tira –piper frijitu berdeen buztanak ditu platerean, bor-bor hasiko da lasterkafea–, andrerik ez duzu ekarri. 19
bulkadabultzada, bultz egiteko sentipena
Itsasontziaren brankan jarrita iluntasun erabatekoak erakarri egiten zuen etahalako bulkaden beldur ere bazen. 201
burrunbadurunda, zaratotsa
Elias gurea, zatoz, umea! esan eta sabaia ere ahotsaren burrunbarekinmugitzen zuena. 15
burubakoburugabea, txolina
Sorginak Sara lirain eta gazte ikusi zuen, burubako eta arduragabe, etaedadearen garraztasunak inbidia eman zion, min egiteko gogoa. 141
burutaziogogoeta
Etxera iritsi, kendu izerdia azaletik eta kendu burutazio arraroak burutik, ezdago aingerurik, ezta beharbada arimarik ere. 117
debaldetan aritualferrik saiatu
Esatariek jarraitu egin dute, uhinaren beste aldean bakarrik direla jakin gabe.Entzuleek jakinarazi diete debaldetan ari direla... 72
deserrierbestea, atzerria
Ez zeukan etxerik, ez zeukan Sararik, ez zeukan gabon ipuinik. Deserriazeukan, sekretuak, eta besterik ez. 175
deusezer ere
Ez zekien deus egiten, aitortu zuen, eta orduan barre, metro erdi ere ez zeukanzirkuko ugazabak barre egin zion... 106
dexentedezente, nahiko
Ez zena baino apur bat zabalagoa, gainera. Zena baino dexente zabalagoa.14
• •3
atalak.eus • HIZTEGIA — Nora ez dakizun hori Irati Jimenez • Elkar
Hitza - Esanahia OrrialdeaTestuingurua
diosala eginagurtu
Billetea hartu, txoferrari diosala egin buruarekin, hartu leiho ondoko tokia etaBilbori begiratzen dio, abuztuko ekaitzak zerua errementatzen duenean… 99
domekaigandea
Oso aspaldi, aita zuenarekin etortzen omen zen arrantzan, domeketan.174
edontziedalontzia, basoa
Norak, kea botatzen zuen edontzia seinalatu zion kaleko dendariari.163
egoskorsetatia, burugogorra
Lokesea erantzuten du zirikatzearren. Eta nik, egoskor, dena delakoa.16
eiomen, antza
Baina ez du hortaz hitz egin nahi, ondo ei dago, nekatuta, besterik gabe.180
enbarazu egintraba egin
Norak medikuarekin hitz egin duenean iruditu zaio bere larritasunak enbarazuegiten diola, eta ez zaio gustatu betaurreko inozodun mediku gaztea. 30
enbataerauntsia, afrontua
Gaur gauean Berlinen ibili da, neguaren enbata sentitu du eta kaleetanpaseatzen zebilen munstroaren atzetik joan da, argazki kamerarekin. 112
enkuadrekoadratzea, egoki harrapatzea
Beste guztietan argazkiaren enkuadrean galduta, jendartean.22
enpaguhiguina, nazka
Berlin, mende eta eki, historiaren altzairu. Berlin izuikara, erru-hiri eta enpagubete. 133
erantzijantzia, arropa... kendu
—Gabon, Martin. –Beti gabon, gauaren arrakaletan jantziak eranzteko gogoaematen duen ahots horrekin. 54
erduetor zaitez, zatoz
Kokolo, etorri, begira nor etorri den estatura. Kokolo, goazen sukaldera, gosenaiz. Erdu, Kokolo! 78
erigaixoa
Eliasek buelta eman zuen, metro luzeak bien artean baina isiltasun erian ondoentzuten zuten elkar. 89
ernaldusortu, azundu
Kanpoan izan naizen bitartean Bilbori zerua ernaldu zaio.14
ernegatuezinegona eragin, gogaitu
Etxetik aldegin arte ez zuen behin ere egin arreba ernegatuko zuen ezer, zuenosaba madarikatu horrek. 76
erneguamorrazioa
Taxistaren ernegurako, ezin diot eutsi irribarreari.14
erpinertza
Lehoi bakarreko zirku tristea zen, zikinak aulkiak, josiak karparen erpinak.110
erratutaoker egon, konfundituta
Pentsatu nuen ez zuela beteko. Erratuta nengoen.23
erreparatuohartu, arretaz begiratu
Benetan garrantzia duenaren sakratasunari erreparatzen dion munduan bizikobagina, telefonoa hartu didan lankideari egia esango nion. 131
errepasatuberrikusi, berriz aztertu
Badakit zenbat diren, denak banan-banan errepasatu nituelako lehen biargazkiak ikusi ondoren. 21
erreskadailara, errenkada
Zorionez, goitibeheretan dabiltzan mutikoak erreskadan pasatzen zaizkiguaurretik eta zurrunbiloarekin joan egin zait gogoa. 136
erretiratukendu
Begirada erretiratzen du, edonora begira, esan duena esan duenik sinistuko ezbalu bezala. 139
erretiratuerretiroa hartu, jubilatu
—Erretiratua zaudela badakit, Elias, baina batere idatzi gabe zabiltza?16
erruki izangupidatu, pena hartu
...karpako bazter ilunenean ezkutatu zen gero, zirkutik botatzen zutenean norajoango zen pentsatzeko eta bere buruarekin erruki izateko. 108
eskegizintzilikatu
Laster Bilbon erakutsiko dituzte, lehen aldiz hormetan eskegiak, horrenbesteargazki, denak neuk sinatuak. 17
esperantzaitxaropena
Gasolindegian galdetuko du, esperantza hori du behintzat. Gasolindegiangaldetzearena. 44
• •4
atalak.eus • HIZTEGIA — Nora ez dakizun hori Irati Jimenez • Elkar
Hitza - Esanahia OrrialdeaTestuingurua
estutasunlarridura
Rosak jakina ezetz esan zion, estutasunik gabe.35
finsaiatua, eraginkorra
Rosak eskertu egiten zuen laguntza, gizonaren eskua etxean, bezeroekintratatzeko prestutasuna, behargin finaren kemena. 150
galantliraina, erakargarria, katxarroa
Galanta zela, plantaz, esan zion Karmelek, eta Tomasak erantzun izango zelabai galanta, baina alproja galantagoa. 53
gangarharroa
Denak lagun eta ezagunak, doluz, harrituta, Elias betigazte galdu dutelako,Elias Eskilarapeko, bidaiari, kazetari, barre gangar... 104
garaualea, apurra
Billarrerako ez du talentu garaurik ere. Badaki. Baina hala ere saiatu egiten daeta saiakeran gogaitu. Horixe da Elias, esaldi bakarrean laburtuta. 53
garbituakabatu, jipoitu
Batzuetan gorroto zaitut, Kokolo, eta aurkituko zaitudan egunaren zain bizinaiz, egun horretan garbituko zaitudalako; emango dizut egurra, Kokolo. 140
gardenargi
Oheak desegingo dituzte eta izarak izerdiz busti, oihala bera garden utzi arte.229
garratzmikatza, azidoa
Maitasun garratza, batere jostaria ez zena, ernegutik jaioa eta erneguzmantentzen zena, arantzaz betea. 150
gatzagagatzobia, gatz lekua
Leku batzuk badaude, gatzaga izenekoak esaten zion Rosak, itsasoko urahartu, ura lurruntzen utzi eta gatza ateratzen dute handik... 31
gaubeilagaupasa
Nora beti izan zen azal zuriko, maite zituen gaubeilak, gorroto goizeko lehenordua. 138
gerizpeitzalpea
Momentuz, ostera, museo bihurturiko Carmoko elizan daude, eta goizekofreskotasunak dirau horma zabalen gerizpean. 229
gezagatz bakoa, sosoa
Ezin dut neure irribarrea ikusi baina badakit nolakoa den. Nekalditik bueltandatorrenean, geza. 19
gizonkotegizon betea, potoloa
Beste gizon bat da, atzamar lodidun beste gizonkote txiki bat. Baina begiakordukoak dira eta ahotsaren arnasa ere bai. 66
gogaituaspertu
Billarrerako ez du talentu garaurik ere. Badaki. Baina hala ere saiatu egiten daeta saiakeran gogaitu. Horixe da Elias, esaldi bakarrean laburtuta. 53
gordailudepositua
Arima ezin da zazpi gordailuko bihotzean gorde, ipuina bezala arima emanegin behar zaie, tantaz tanta, bihotzak aukeratzen dituenei. 200
gordinzakarra, leuntasunik gabea
Taupada bakarreko min leun-leuna eta gordina.190
gupidaerrukia
Horixe gertatzen zaio maitasunaren magiari, gupida falta zaio.89
habezutabea, zimendua
Ez omen zuten hilotza aurkitu, inork ez zuelako bilatu, eta bertan geratu zen,basatzan eta Erandioko errepidearen urpeko habeetan. 218
handinahihandizalea, neurriz kanpokoa
...magoaren ikuskizuna, magoa bera bigarren, hirugarren edo batek dakizenbatgarren mailako artista bazen ere. Turbante handinahia jarrita zeukan... 87
harraskatuigurtzi, karraskatu
—Hodeiek azkura ematen diotenean zeruari, sardexka handi-handia daukangizonak zeruaren sabela harraskatu egiten du, eta euria eragiten dio. 79
harriharraska, garbitzeko konketa
—Hara –Martin, harrituta, gosaritako guztiak harrira eramaten–.196
harrikoa eginontziak garbitu
Harrikoa egiten ari zen ama, neskamea desagertuta zegoelako haserre.169
hegalertza, alboa
Gero, Areetatik Erandiora oinez, trenak egin duen bidea atzekoz aurrera,ibaiaren beste hegaletik. 174
higuinnazka
Komunean ezkutatzen da, higuinak eta erruduntasunak jota.74
hitszurbila, zimela, tristea
Noraren begirada bilatzen du, agur egitearren-edo, aspaldiko partez, eta Norakkendu, kendu berehala, badakielako begirada mortua ikusiko diola, hitsa. 74
• •5
atalak.eus • HIZTEGIA — Nora ez dakizun hori Irati Jimenez • Elkar
Hitza - Esanahia OrrialdeaTestuingurua
horditumozkortu
Izenik gabeko tabernan, penak hordituta eta mingaina lodi, alkoholarenpasioarekin. 200
hotzikaradardara, asaldura
Gaur Norak jarri egin du eta Martinen deia entzun du berriro eta hareneskakizunak hotzikarak eragin dizkio berriz erredakzioaren ilunetan. 43
idorlehorra
...etenak [...] esaldien artean, berbak lurraren sustraien azpitik dagoen lekurenbatetik baletoz bezala, harrizko lehortasun sikuan ernaltzen diren sasi idorrak. 26
ilobabiloba
Bere buruari eutsi ezinik sentitu du zoruaren hotza eta urrun, oso urrunilobaren ahotsa. 29
inbisibleikusezina
Ez zekien amak arrazoi zuela. Bazegoela arrebarekin lotzen zuen lekuinbisible bat eta, etxetik aldeginda ere, leku horrek beti lotuko zituela. 94
inoren lepotikbesteen kontura
—Azala behar da, txo, inoren lepotik bere aurrean barre egiteko.114
inozoergela
Pentsamendu inozoa da eta bularrean kili-kili txoroak eragiten dituena,pentsatzea bat-batean “Ene, hor goian dagoen hori, zerua da”. 14
inposibleezinezkoa
...duela hamabost arima saldu nion Bilbotik hogei kilometrora ezezagun batibeti nahi izan dudan gauza bakarra agindu zidalako, ipuin inposibleak... 61
instantunea, momentua
Amarengana lotzen zuen lokarria ebakitzeko orduan, Sararen gorputzarengainean jarri zuen mediku hasi berriak, instant batez. 137
inuxentekeriaergelkeria
Etxean Eliasek barre egingo zion bere inuxentekeriari eta zerbait afaldukozuten. 117
irainburla, iseka
...Sarak Kokolo deitu zion beti hara eta hona eramaten zuen neba isilari, etaRosari ez zitzaion inoiz iraina zuzentzea burutik pasatu... 78
irmotasunjarrera edo izaera tinkoa
Rosaren irmotasuna zeukan, Sararen sudur bizia.135
iruntzitaraaldrebes
Gauerdiko txandako hontzak, munduaren erritmotik at, iruntzitara bizidirenak. 72
itolarriarnasestu, itomen
…eta beharbada bakarrik oheratuko zen edo beharbada norbaitekin etahurrengo egunean kafea hartuko zuen berriz eta itolarria sentitzen hasi zen... 118
itsaskorlikatsua
Nik atzamarrak itsaskor, urtzen ari zen izozki beroaren erruz.50
itzartuesnatu
Irratia piztuta dauka oraindik, beti erdi lotan baitu burua eta beti erdi itzartuta,zahartzaroaren gorabeherekin. 208
itzelizugarria, handia
Osabak bular zabala dauka, esku itzelak gerrian jarrita, irribarre baten erdiaezpainetan, beste erdia begiradan. 75
jainkoarren ai ene, jainko maitea
Hogeita hamar urtetik gora ditut, jainkoarren, duela hamabost arima saldunion Bilbotik hogei kilometrora ezezagun bati... 61
jardunhizketa
Eliasen heriotzak irratiko jarduna zalapartatzen du.207
jasangaitzjasanezina
Zurekin aski dut entzutea jasangaitza egiten zitzaion, maite bazaitut, zer bestenahi nezake, Sara? 150
jesarrieseri
Elias egongelako ilunpetara datorrenean nola zabiltza guztiak gorde etaberarekin jesartzen da, lanpara mengelaren argipean, basoerdia eskuan. 107
kabitusartu
...baina Sarak utzitako hutsunean lagun asko kabitzen ziren eta John izenekomagoak (Barnabas Harrigarriak) tarte hori betetzeko merituak egin zituen... 109
kemenadorea, ausardia
Seinale ona iruditu zitzaion, neskatoaren kemenaren adierazgarri.135
kikarakatilu txikia
Eliasek arretaz begiratzen die, aspaldiko kafe kikara arrastoak dituen mahaigainean. 20
koipeztokoipetsua edo gogaikarria
—Hamabost urte munduko bazterretan eta hortxe dator, besteon euskarakzuzentzera, ume koipezto tentela. 16
• •6
atalak.eus • HIZTEGIA — Nora ez dakizun hori Irati Jimenez • Elkar
Hitza - Esanahia OrrialdeaTestuingurua
koitadugaixoa
Edo gezurren bat asmatuko zuen, izan nuen baina hil egin zen, koittadua.36
konkortulepo okertua, makurra
Lehen aldiz itsasontziaren sabelean ikusi zuenean, begi horiak zituen etaanimalien antzera zebilen, bizkarra konkortuta. 201
korroskadakorroka
...erantzuna korroskada sendoa da, laranja ura eta ogi txigortua eta gosariederraren eta tomatearen eta Deustuko egunsentiaren korroskada indartsua. 196
koskortuhazi, handia egin
Koskortu egin ziren, mutikoari begirada aldatu zitzaion, Sarari gorputza.82
kutungogokoena
Bere besaulki kuttunean eserita, ia ilunpetan, abuztuaren torturetatik gordetaEkialde Hurbilean egindako urteak gogoratzen ditu. 50
labainirristakorra
Berrogei gradutik gora, autobideak sukar ametsa zirudien, errealitatea bainoameskizun labainagoa. 65
labainkorirristakor
...neuretzat, betiko, lotarako, esnatzeko, kontatzeko, entzuteko, errealitatearenazal labainkorrean bakarrik ez sentitzeko. 23
lanbaszoru-garbigailua, fregona
Goizaldeko hiru eta erdietan piztu dute telebista eta bolumenik gabe ikusidituzte iragarki luze eta txoroak. Lau metroko lanbas magikoa! 32
largurogogoz, asko
Deustun, abuztuko eguzkiak garabiak dar-dar ipintzen ditu eta Eliasek gatzalarguro botatzen dio tomateari. 195
lausotunahasia, difuminatua
Brandenburgo, bi munduren arteko atea eta erdi lausotuta haren ile gorria.21
lautadaordokia
Itsutasuna lautada zuria da, elurraren distira, argazki kameraren flash krudela.29
lazgarribeldurgarria
Gauero bezala amuma? baina bai, laztana erantzun beharrean, ezer ez. Isiltasunlazgarria. 222
laztanfereka
Ahots madarikatu hori. Laztan biluzia da, badirudi ezin duela minik eman etaerdibitu egiten zaitu, goxo-goxo, ahaleginik gabe. 101
leizekobazuloa
Santimamiñeko kobazuloaren inguruan lurperaturiko argazkian bederatziurteko umea ageri da bertan, leizearen aurrean, bakarrik. 59
-60lizunharagikoia, (viejo verde)
Keinua begiarekin, neuri. Agure lizuna izatetik ezin urrunago dagoen keinubihurria. 154
loratujoritu, erne
Duela hamabost urte, inoizko udarik beroena loratu zen.65
loriazkopozezkoa
“Munduan bada loriazko lekurik, maitea.”77
makalindarge, mengel
—Osasunez dabil apur bat... tira. –Ez du “makal” edo “gaixo” edo “ahul” esannahi. 160
marapilokorapilo
Ez dut sinisten pentsatzen zuen, ez dut aingeruetan sinisten baina gorputzekomarapilo horrek eta? galdetzen zion, eta existitzen ez badira... 118
marrumaorroa
Zirkuko jabeak “mmm” egin zuen marruma, behien antzera.107
maskurgogorgunea, (callo)
Bizkarrean hasten den leku horretan, segundo batez maskurrez beterikobehatzekin esanaz ondo gaude, umea. 19
matxuraaberia
—Gaur irratia isilik geratu zaizue.—Bai, matxura izan dugu. 76
matxuratuhondatu, aberiatu
—Matxuratuta noiztik?—Nik dakit ba. Hamar urte edo? 17
mendreargala, iharra
Esan behar zion, bai, gaixoekin baino gaixotasunekin erosoago sentitzen denmediku mendreari. 31
mengelahula, makala
Elias egongelako ilunpetara datorrenean nola zabiltza guztiak gorde etaberarekin jesartzen da, lanpara mengelaren argipean, basoerdia eskuan. 107
• •7
atalak.eus • HIZTEGIA — Nora ez dakizun hori Irati Jimenez • Elkar
Hitza - Esanahia OrrialdeaTestuingurua
meritumerezimendu
...John izeneko magoak (Barnabas Harrigarriak) tarte hori betetzeko merituakegin zituen, truko batzuk irakatsi zizkion... 109
mikaztugozogabea,
Deustun gaude, igogailua ez dabil eta Eliasen egongelatik ikusten den paisaiamikaztuak laugarren pisura oinez igotzearen ahalegina merezi du. 18
minberaminduta
...esertoki horretan jarriko litzateke, hegazkinak buruaren gainetik pasatzenikusiko lituzke, minbera duen ezkerreko hanka luze eta eroso jarrita. 67
mingotsmikatza, zapore gozogabea
Eskua itsaskor eta mingots, zakila atzamarretan taupadaka.191
mortubizitasunik gabea
Noraren begirada bilatzen du, agur egitearren-edo, aspaldiko partez, eta Norakkendu, kendu berehala, badakielako begirada mortua ikusiko diola, hitsa. 74
neskatoneskatxa, neskatila, neska gaztea
Neskatoa hilda dago eta jendearen bizia xurgatzen du, mamu moduan jarraituahal izateko behar duen energia bilatzeko. 145
nik dakit ba!nola jango dut, nik zer dakit!
—Matxuratuta noiztik?—Nik dakit ba. Hamar urte edo? 17
odolbatuubeldura
...zerua pitzatu egiten da lehenbizi, zauri laranjak urtu egiten dira gero,odoletan, eta argia ostentzen hasten denean odolbatu morea egiten zaio... 119
oldarraldierasoaldia
Intifadaren oldarraldiari buruz ari zen kronika telefonoz bidaltzen, bat-bateanitsutu zenean. 176
olgetanjostetan, jolasean
Iraganarekin aritu naiz olgetan, ezetz harrapatu esaten nion, umeen antzera, etaez dakizu nola harrapatu nauen, umea, ze azpijoko ederra zeukan prestatua. 180
ontziolaontzi lantegia
...tren honetan meategietan hildako umeak datoz, ontzioletan sozialismoari sueman zioten gizonak, ikatza altzairu eta altzairua urre egin zuten langileak... 173
oparougari, jori
Irribarre oparoa zeukan, gutxitan bezalako begi irria, umetutako poza, barrutikzetorkion bizigura. 37
opilbolloa
Kafetegietan saltzen diren opilen gurina eta zaharberritu gabeko jauregi erdi-erorien urdina. 227
oratuheldu
Zaude esan zion Sarak, eta lekuan zeukan eskuarekin nebarenari oratu.81
ordenaantolamendua
Etxe honetan liburuak baino ez daude, edozein bazterretan, inolako ordenarikgabe. 18
orinorezta, peka
Besarkada lasaitu zuen, sudurra orinez betea zeukan, uda kolorea azalean–.86
orromarraka
Orroa baino ozenago galdetu zion amari zergatik naiz beste umeak bainohandiagoa? 169
ortubaratzea
Ortu bako baserria, txakurrik gabe atean, tinbrerik gabe.26
oskolmaskorra
...hamar urte daramatzat leku honetan lanean eta oskola gogorregia zela ustenuenean batek, ahots bakar batek, zirrikitua egitea lortu zuen... 131
osteanondoren
Apenas gogoratzen du beste ezer horren ostean.30
ostenduezkutatu
Abuztuko iluntzea da: zerua pitzatu egiten da lehenbizi, zauri laranjar urtuegiten dira gero, odoletan, eta argia ostentzen hasten denean... 119
otoi eginerregutu, mesedez eskatu
—Mesedez –egiten diot otoi–, etorri erakusketara, mesedez.191
otzanapal, xume
—Sartu naiteke? –galdetzen du, otzan-otzan, beste edonor balitz bezala.197
pasatugertatu, jazo
Oraindik beste gauza batzuk pasatu behar dira.40
petraleskasa, ez serioa, ganorabakoa
Berriemaile bidali ninduten baina berriemaile petrala nintzen.156
• •8
atalak.eus • HIZTEGIA — Nora ez dakizun hori Irati Jimenez • Elkar
Hitza - Esanahia OrrialdeaTestuingurua
pikutara bidalikaka artera ('Zoaz kaka artera!)
Nahi baina ezin guztiak pikutara bidaltzeko gogoa ematen dit.162
plantaitxura, gorpuzkera
Galanta zela, plantaz, esan zion Karmelek, eta Tomasak erantzun izango zelabai galanta, baina alproja galantagoa. 53
polizoiezkutuko bidaiaria
Nahi izan balu ere, bidaiariekin hitz egitea ez zen batere ideia ona. Azkenbaten, polizoia zen eta ondo gordeta ibili behar zuen. 128
prestakizunantolamendu lana
Azken prestakizunekin lanpetuta dabil.98
prestutasunzuzentasuna, gogo ona
Rosak eskertu egiten zuen laguntza, gizonaren eskua etxean, bezeroekintratatzeko prestutasuna, behargin finaren kemena. 150
protesta eginkexu izan
Iruditu zaio norbaitek telefonoaren atzean, urrunean protesta egin duela.42
purrustadabarre zantzoa, algara
Lehen barre purrustadak entzun zirenean odolez betea zuen aurpegia, gorri-gorri. 108
pusketazatia
Egarriaren pasioarekin, izotz pusketak haginen kontra etorri zaizkio, CocaCola galdu du kokotsean behera, kamiseta busti du... 114
putz(soberbio) harro desatsegina
Harroa zela baina ez putza, bihurria, nekaezina, zalapartatsua, adorez betea.110
puztuharrotu
Elias puztu egiten da Martinen erakusketa aipatzen duenean eta berehalazorrozten da gero, tira, tira esanaz... 157
samalepo ingurua, iduna
Pisu horri eusteko bilatzen dut haren gorputza eta haren samak eskaintzenduen babestokia. 162
saminatsekabea, tristura
Garraztasunik gabe esan du. Samina dariola baina baketan.34
sargoribero-sapa
...pentsamendu guztiak zapaltzen dituen sargori honekin autobusa erretzenhasi da eta, San Inaziora sartzerakoan, galipota urtu eta lainotu egin da... 49
sasoigaraia, denboraldia
Sasoi batean Norak atsegin zuen bere irratiko lana.32
sastarzaborra, hondakina
...San Markos plazan, Italiako gidaliburuaren azalerako baina usoak ez zirenausartzen sastarrak astintzen zituen haize zurrunbiloan sartzera... 125
senzentzua, instintua
Elias sena da, aurrera egiteko gogoa, bigarren pausoa ematen duen gizona,lehena oraindik bukatu ez duenean. 180
setatitematia, temosoa
Martinen etxean telefonoak joka behar du egun osoan, deitzen diodanean tu-tu-tu setatia baino ez da entzuten eta. 207
sikuagor, antzu
...etenak [...] esaldien artean, berbak lurraren sustraien azpitik dagoen lekurenbatetik baletoz bezala, harrizko lehortasun sikuan ernaltzen diren sasi idorrak. 26
sotobodega
Ordurako jada ez zekien hitz egiten baina, jakin izan balu, eskerrak emangozizkion Ozeano Atlantikoan bere sotora abesten sartu zen Rosa Busturiri... 206
taketa estutuneurriz kanpo sakatu
—Gehiegi estutzen duzu taketa, Elias. Emakumeak horrela tratatzen badituzu,badakigu zergatik ez zinen ezkondu. 53
talentugaitasuna, trebetasuna
Adi-adi begiratzen dio Eliasen argazkiari–. Gustatzen zait fotografia, txo,baduzu talentua. 199
tamalezzoritxarrez, ondikoz
Mozorro batzuk kendu ditut ordutik. Manuk ere bai. Tamalez, Manuk ere bai.133
tematiegoskor
...behin maite izan zuen gizonaren begirada usteletik ihesi, amak atera zuenargazkiari begiratzen dio, galdera bat besteak baino tematiago buruan. 77
tenktentsioan
Sarak ez zion gupidaz begiratu, sutan zeukan gorputz osoa. Zuri-zuri aurpegia,matrailezurra tenk. 141
tentelinozoa, leloa
Ipuin zimelak, tentelak, umelak, negarra eragiten dutenak (begietan,hankartean, berdin dio). 23
• •9
atalak.eus • HIZTEGIA — Nora ez dakizun hori Irati Jimenez • Elkar
Hitza - Esanahia OrrialdeaTestuingurua
topa eginzurrut zerbait ospatzeko (brindar
Elias koitadua, ze historia onak kontatzen zituen, dedie. Egingo dugu topaharen alde, yalocreo. 199
totelzezelka (errepikatuz), tartailo
Lehenbizi Martin? eta gero igogailua ez dabil, totelka.125
traketsbaldarra, dorpea
Handiegia zen gizona mundurako, traketsa.203
trastetramankulua
Ez dakit zer egiten duen agureak umeen jostailua dirudien trastearekin.181
trebatueskarmentukoa, esperimentatua
Argazkilari afizionatua, kazetari trebatua, argitaratzeko zuen azken liburuakBilbotik egindako bidaiak jasoko zituen, argitaratu izan balu. 58
txatxuinozoa
Telefonoa eskegi baino lehen, eskuan gordetzen du, deia luzatzeko ahalegintxatxua. 102
txepelkeriamemelokeria, tentelkeria
...Bassim esaten nion nik, bassim bazan, bazin bazan. Ez zuen ulertzenneuretzat soilik zentzua zuen txepelkeria baina baietz esaten zuen buruarekin. 224
txingorkazkabarra, inatazia
...Bilbori begiratzen dio, abuztuko ekaitzak zerua errementatzen duenean,txingorra Errontegiko zubian, hiri zuloa hortxe azpian. 99
txinpartainarra, pindarra
Begietan barru oneko baina txinparta gaiztoko distira agertzen zaio.15
txorozoroa, txolina
Goizaldeko hiru eta erdietan piztu dute telebista eta bolumenik gabe ikusidituzte iragarki luze eta txoroak. 32
txotxololeloa
Aingerua errepikatzen zion Martinek bere buruari, aingerua, eta zenbat etagehiago errepikatu, orduan eta berba txotxoloagoa iruditzen zitzaion. 117
txunditutaliluratuta, mira eginda
Santimamiñera hurbildu ginen, agurearen autoan. Kobazuloekin txunditutanengoen orduan. 63
ubelduigarri, nabaritu
Ubeldu egin dio baina hori ez dio aitortu nahi. Nahiz eta, aitortu gabe ere,Rosak argi ikusten duen. 34
ugertutaherdoilduta, oxidatuta
Altzoan dauka inoiz ikusi gabea nuen kutxa zaharra eta eskuan bueltaka inoizikusi ez diodan eraztun erraldoia. Ugertuta dago eta lodia da. 180
umelhezea, bustia
Ipuin zimelak, tentelak, umelak, negarra eragiten dutenak (begietan,hankartean, berdin dio). 23
urkamendiurkatzea eta lekua (horca)
...itotzen zaituzten korapiloetan pentsatzen jarri nintzen. Maitasunean etaurkamendian eta [...] udaberriak hartzen duen usainean. 24
urrakadaurradura, zarrasta
Ispiluaren aurrean urrakada ezin txikiagoa ikusten da, odol tanta gogortuak,pare bat... 182
usainean ibilibila ibili, atzetik ibili
—Beste fotografo hori, bereziki. Zure usainean dabil eta utzi egiten diozu.90
uxatualdendu
Rosak galdetzen duenean, Norak badaki putz eginez eta ahalegin handirik gabegaia ahal bezain urruti uxatzen. 32
xarmalilura, enkantua, erakargarritasu
...turisten bulegoan badute informazio apur bat, turistentzako ahalik eta moduikusgarrienean kontatuta, herriko leiendaren xarma areagotzeko. 124
xelebrebitxia, berezia
Eliasen liburutegi xelebrean banpirismoaz dagoen guztia irakurriko dut, nik.183
xurgatuzurrupatu, edan
Neskatoa hilda dago eta jendearen bizia xurgatzen du, mamu moduan jarraituahal izateko behar duen energia bilatzeko. 145
zalapartaiskanbila, nahastea
Hantxe zegoen, hara eta honako zalapartan murgilduta baina geldi, kamerarenangeluak erakusten ez zuen zerbaiti begira. 21
zalapartatsuiskanbilatsua, endredatzailea
Harroa zela baina ez putza, bihurria, nekaezina, zalapartatsua, adorez betea.110
zantarezatsegina, lizuna
—Egin barre, bai. Inoren kontura. Agure zantar horrek.50
• •10
atalak.eus • HIZTEGIA — Nora ez dakizun hori Irati Jimenez • Elkar
Hitza - Esanahia OrrialdeaTestuingurua
zimelfreskotasunik gabea, iharra
Ipuin zimelak, tentelak, umelak, negarra eragiten dutenak (begietan,hankartean, berdin dio). 23
zirikatuakuilatu, probokatu
Bola zuriak laranja zirikatu du, laranjak xuabe laztandu du horia eta horia joanda zulora. 64
zitaltemati / gaizto
Bazegoela arrebarekin lotzen zuen leku inbisible bat eta, etxetik aldeginda ere,leku horrek beti lotuko zituela. Aurkiezin. Zatiezin. Zital. 94
ziztrinbalio gutxikoa, purtzila
Haren irribarre mingarria, ospitaleko bata ziztrina, ezinduentzako karrotxoa,bide bazterrean ahaztuta. 118
zoroeroa
...ez dakit zergatik aitortzen diodan. Edo badakit baina ez dakit zergatikaitortzen diodan irratia entzuten duen zoro koadrila honen aurrean. 55
zorriztozorritsua, zikina
—Berandu, umea! Eta afaria, zorrizto?148
zorropoltsoa
Autoko giltzak bilatzen ditu handiegia den zorro madarikatuan.90
zorrotzburutsua
Aguretutako lainoa etorri zaio begietara, normalean erabiltzen ez duengogortasun zorrotza. Aitatasunaren ardura. 22
zurbiltasunkoloregabetasuna, margultasuna
Zurbiltasuna ikusiko du baina enamoratuek ikusten duten bezala, ikusi gabe.149
zutunikzutik, tente
...lokutoreak entzuleren batek eskatu dion abestia jarri du eta Elias kafegehiago ekartzeko jaiki da. Egongelan zutunik, itzala baino ez da. 25
• •11