![Page 1: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/1.jpg)
PRZYGOTOWANO W KATEDRZE ONKOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ, WROCŁAW 2008 r.
WYKONANO W RAMACH NARODOWEGO GRANTU: „MODYFIKACJA I WDROŻENIE PROGRAMU NAUCZANIA ONKOLOGII W POLSKICH UCZELNIACH MEDYCZNYCH”
NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI
![Page 2: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/2.jpg)
NOWOTWORY WĄTROBY
![Page 3: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/3.jpg)
3
KLASYFIKACJA NOWOTWORÓW WĄTROBYNowotwory łagodne:
•Naczyniak,
•Gruczolak wątrobowokomórkowy,
•Gruczolak z dróg żółciowych,
•Rozrosty nienowotworowe wątroby,
•Torbiele,
•Brodawczaki dróg żółciowych.
![Page 4: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/4.jpg)
4
KLASYFIKACJA NOWOTWORÓW WĄTROBYNowotwory złośliwe:
Nowotwory pierwotne
•Rak wątrobowokomórkowy (hepatocellular carcinoma),
•Rak z dróg żółciowych (cholangiocarcinoma),
•Rak płodowy (hepatoblastoma),
•Mięsak naczyniowy (angiosarcoma).
Nowotwory wtórne
![Page 5: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/5.jpg)
5
NACZYNIAK
•Najczęściej występujący guz wątroby, przebieg zwykle bezobjawowy.
•Z reguły zmiana wykrywana jest przypadkowo.
•Sporadyczne objawy: ból spowodowany gwałtownym rozciąganiem torebki Glissona oraz symptomy związane z uciskiem guza na sąsiednie narządy.
•Diagnostyka: USG, TK, MR, scyntygrafia z użyciem erytrocytów znakowanych izotopem technetu.
![Page 6: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/6.jpg)
6
NACZYNIAKWiększość chorych z naczyniakami nie wymaga leczenia.
Wskazania do zabiegu operacyjnego:
•Średnica guza powyżej 10 cm,
•Występowanie objawów klinicznych (ból, gorączka, objawy uciskowe),
•Koagulopatia (bardzo rzadko),
•Wątpliwości diagnostyczne,
•Szybkie powiększanie się naczyniaka,
•Ucisk na narządy sąsiednie.
![Page 7: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/7.jpg)
7
NACZYNIAK
Tomografia komputerowa jamy brzusznej – naczyniak wątroby:hipodensyjna, dobrze ograniczona zmiana.
![Page 8: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/8.jpg)
8
GRUCZOLAK
•Łagodny guz wykrywany zwykle u kobiet w młodym i średnim wieku, przyjmujących doustne środki antykoncepcyjne.
•Przebieg zwykle bezobjawowy, ból występuje w przypadku samoistnego pęknięcia i krwotoku z guza.
•Diagnostyka: USG, TK, MR, angiografia.
•Leczenie: zaprzestanie przyjmowania doustnych środków antykoncepcyjnych, resekcja w przypadku kobiet pragnących zajść w ciąże oraz w przypadku wystąpienia powikłań.
![Page 9: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/9.jpg)
9
ROZROSTY NIENOWOTWOROWE
WĄTROBYOgniskowy rozrost guzkowy – najczęstsza po naczyniakach niezłośliwa zmiana ogniskowa:
•Powstaje najprawdopodobniej w wyniku miejscowych zaburzeń w krążeniu.
•Występuje częściej u kobiet przyjmujących środki antykoncepcyjne lub HTZ.
•Może się powiększać w stanach z dużym stężeniem hormonów płciowych.
![Page 10: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/10.jpg)
10
ROZROSTY NIENOWOTWOROWE
WĄTROBY•Przebieg najczęściej bezobjawowy. Rzadko wyczuwalny przez powłoki brzuszne.
•Diagnostyka: USG, TK, angiografia.
•Wykrywany zwykle przypadkowo.
•Samoistne pęknięcie zdarza się rzadko i stanowi wskazanie do leczenia operacyjnego.
![Page 11: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/11.jpg)
11
ROZROSTY NIENOWOTWOROWE
WĄTROBYTomografia komputerowa – ogniskowy rozrost guzkowy: hiperdensyjna zmiana ogniskowa z silnie hipodensyjną blizną łącznotkankową z gwiaździstymi wypustkami w części centralnej.
![Page 12: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/12.jpg)
12
ROZROSTY NIENOWOTWOROWE
WĄTROBYRozrost gruczolakowaty – guzki rozrostowe obserwowane w marskiej wątrobie.
•Na ich podłożu czasem rozwija się dysplazja, mogąca być prekursorem dla raka watrobowokomórkowego.
Regeneracyjny rozrost guzkowy.
•Może towarzyszyć ogólnoustrojowym procesom zapalnym.
•Od marskości różni się brakiem włóknienia.
![Page 13: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/13.jpg)
13
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWY
•Piąty pod względem częstości występowania nowotwór złośliwy na świecie.
•Wśród przyczyn śmierci z powodu chorób nowotworowych znajduje się na miejscu trzecim.
•Regiony o największej zachorowalności to obszary endemicznie występującego wirusowego zapalenia wątroby typu B i C - Południowa Afryka i Wschodnia Azja.
![Page 14: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/14.jpg)
14
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWY
•Polska należy do krajów o niskiej zachorowalności.
•Znacznie częściej występuje u mężczyzn.
•Liczba zachorowań wzrasta po 50 r. ż.
•12 u kobiet i 13 u mężczyzn przyczyna zgonów z powodu chorób nowotworowych w Polsce.
•Stanowi około 80% zmian złośliwych w wątrobie.
![Page 15: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/15.jpg)
15
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYCzynniki ryzyka:
•Marskość wątroby,
•Zakażenie wirusami zapalenia wątroby,
•Przewlekłe nadużywanie alkoholu,
•Aflatoksyny,
•Niektóre pasożytnicze choroby wątroby,
•Hemochromatoza, zespół Budda i Chiariego, pierwotna żółciowa marskość wątroby,
•Niedobór α1-antytrypsyny.
![Page 16: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/16.jpg)
16
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYObjawy zależne od guza pierwotnego i miejscowego szerzenia się nowotworu:
•Tępy, słabo nasilony ból w prawym podżebrzu,
•Uczucie pełności w nadbrzuszu,
•Wyczuwalny guz w prawym podżebrzu,
•Żółtaczka,
•Wodobrzusze i powiększenie obwodu brzucha.
Objawy występują w zaawansowanym stadium.
![Page 17: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/17.jpg)
17
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYObjawy ogólne:
•Złe samopoczucie,
•Gorączka,
•Utrata masy ciała,
•Niecharakterystyczne objawy ze strony przewodu pokarmowego: wzdęcia, jadłowstręt, zaparcia, biegunki,
•Zespoły paraneoplastyczne: hipoglikemia, hipercholesterolemia, erytrocytoza, hiperkalcemia.
![Page 18: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/18.jpg)
18
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYDiagnostyka:
•Ultrasonografia jamy brzusznej
•Tomografia komputerowa
•Badanie rezonansu magnetycznego
•Laparoskopia (+/- śródoperacyjna ultrasonografia)
•Angiografia.
![Page 19: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/19.jpg)
19
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWY
Tomografia komputerowa - rak wątrobowokomórkowy: hiperdensyjna zmiana ogniskowa mogąca odpowiadać rakowi wątroby.
![Page 20: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/20.jpg)
20
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYZmiany budzące podejrzenie nowotworu powinny być weryfikowane cytologicznie (za pomocą biopsji cienkoigłowej) lub histologicznie (metodą biopsji gruboigłowej).
Badania laboratoryjne:
•Oznaczenie stężenia α-fetoproteiny w surowicy,
•Ocena czynności wątroby.
![Page 21: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/21.jpg)
21
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYBadania przesiewowe (oznaczanie AFP i ultrasonografia jamy brzusznej) przeprowadza się co 6 miesięcy u pacjentów z marskością wątroby spowodowaną:
•Wirusowym zapaleniem wątroby typu B i C,
•Hemochromatozą,
•Przewlekłym nadużywaniem alkoholu,
•Pierwotną marskością żółciową.
![Page 22: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/22.jpg)
22
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYDiagnostykę należy poszerzyć o dodatkowe badania obrazowe oraz biopsje cienkoigłową w przypadku:
•Wykrycia guzka,
•Podwyższonego poziomu AFP.
![Page 23: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/23.jpg)
23
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYOcena zaawansowania klinicznego
Klasyfikacja TNM:
•cecha T - średnica i liczba guzów w wątrobie oraz naciekanie naczyń,
•cecha N - obecność przerzutów w okolicznych węzłach chłonnych,
•cecha M - występowanie przerzutów odległych (najczęściej płuca).
![Page 24: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/24.jpg)
24
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWY
Klasyfikacja wg Okudy – ocena stanu czynnościowego wątroby; kryteria niepomyślne:
•Guz przekraczający 50% masy wątroby,
•Wodobrzusze,
•Stężenie albumin mniejsze niż 3g/dl,
•Stężenie bilirubiny ponad 3g/dl;
Stopień I – bez kryteriów niepomyślnych,
Stopień II – 1-2 kryteria niepomyślne,
Stopień III – 3-4 kryteria niepomyślne.
![Page 25: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/25.jpg)
25
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYKlasyfikacja wg Child-Pugh:
Liczba punktów\ Parametry
1 2 3
Albumina (g/dl) > 3,5 2,8 - 3,5 < 2,8Bilirubina (mg/dl) 1 – 2 2 - 3 > 3Czas pro-trombinowy (%)
> 70 40 - 70 < 40
Wodobrzusze brak niewielkie nasiloneEncefalopatia (stopień)
0 I - II III - IV
![Page 26: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/26.jpg)
26
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYKlasyfikacja Child-Pugh:
•Grupa A: 5 – 6 pkt,
•Grupa B: 7 – 9 pkt ,
•Grupa C > 10 pkt – zabieg operacyjny przeciwwskazany.
![Page 27: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/27.jpg)
27
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYLeczenie
Wybór metody leczenia zależy od:
•Zaawansowania klinicznego choroby - TNM,
•Stanu ogólnego chorego, w tym istnienia ewentualnych przeciwwskazań do leczenia operacyjnego,
•Stanu czynnościowego wątroby – klasyfikacja Okudy, klasyfikacja Child-Pugh.
![Page 28: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/28.jpg)
28
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYLeczenie operacyjne - jedyny skuteczny sposób postępowania, dający szanse wyleczenia:
•Wycięcie guza z marginesem tkanek zdrowych,
•Przeszczep wątroby.
Odsetek pacjentów kwalifikujących się do leczenia operacyjnego jest niewielki i wynosi około 30%.
![Page 29: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/29.jpg)
29
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYResekcja guza:
•Usunięcie zmiany z 1-centymetrowym marginesem,
•Maksymalnie można usunąć 70-80% miąższu wątroby,
•Wykorzystuje się techniki umożliwiające ograniczenie krwawienia podczas zabiegu,
•Marskość wątroby znacznie ogranicza możliwość resekcji.
![Page 30: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/30.jpg)
30
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYPrzeszczep wątroby stanowi alternatywę dla resekcji miąższu. Pozwala na wyleczenie raka wątrobowokomórkowego jak i marskości wątroby.
Wskazania do transplantacji wątroby:
•Obecność pojedynczego guza o średnicy mniejszej niż 5 cm lub 2 - 3 guzów o średnicy mniejszej niż 3 cm każdy,
•Brak przerzutów krwiopochodnych i w węzłach chłonnych,
•Brak naciekania naczyń.
![Page 31: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/31.jpg)
31
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYLeczenie paliatywne
W przypadku przeciwwskazań do leczenia radykalnego, stosuje się metody leczenia paliatywnego:
•Ablacja guza,
•Chemioterapia dotętnicza,
•Chemioterapia systemowa,
•Radioterapia.
![Page 32: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/32.jpg)
32
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYTechniki ablacyjne:
•Alkoholizacja guza,
•Termoablacja z zastosowaniem hipertermii generowanej prądem o wysokiej częstotliwości - RFA,
•Krioterapia,
•Embolizacja.
![Page 33: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/33.jpg)
33
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWY
•Dotychczas brak potwierdzenia znamiennie korzystnego wpływu leczenia cytostatykami na czas przeżycia chorych.
•Efektywniejsze zdaje się połączenie chemioterapii z metodami miejscowymi.
•Sorafenib (inhibitor kinaz tyrozynowych, działający antyproliferacyjnie i antyangiogennie) w badaniach klinicznych przedłuża życie pacjentów leczonych paliatywnie.
![Page 34: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/34.jpg)
34
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYPrzyczyny ograniczonego zastosowania radioterapii:
•Niska tolerancja promieniowania przylegających zdrowych tkanek wątroby,
•Trudności z dokładną lokalizacją guza.
![Page 35: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/35.jpg)
35
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYRokowanie
•Nie leczeni chorzy z rozpoznaniem raka wątrobowokomórkowego mają złe rokowanie.
•Mediana czasu przeżycia od rozpoznania wynosi około 8 miesięcy.
•Radykalne leczenie chirurgiczne daje szanse na 5-letnie przeżycie u 25% pacjentów w przypadku resekcji i u 70% po przeszczepie wątroby.
•Przyczyną niepowodzeń w leczeniu jest najczęściej wznowa miejscowa.
![Page 36: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/36.jpg)
36
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWYWirusowe zapalenie wątroby a rak wątrobowokomórkowy:
•Przewlekłe nosicielstwo WZW typu B lub C zwiększa 100-krotnie prawdopodobieństwo rozwoju raka watrobowokomórkowego,
•Ryzyko rozwoju nowotworu jest tym mniejsze im później dochodzi do zakażenia,
•Okres karencji 20 - 30 lat,
•Zapobieganie - szczepienia przeciw WZW typu B oraz skuteczne leczenie zapaleń typu B i C.
![Page 37: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/37.jpg)
37
NOWOTWORY WEWNĄTRZ - - WĄTROBOWYCH DRÓG
ŻÓŁCIOWYCHRak z nabłonka dróg żółciowych (cholangicarcinoma)
o lokalizacji śródwątrobowej stanowi około 20% nowotworów złośliwych wątroby.
•Najwięcej zachorowań stwierdza się po 60 r. ż.,
•Częściej dotyczy mężczyzn (60%),
•Najczęstszym umiejscowieniem guza jest wnęka wątroby (guz Klatskina).
![Page 38: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/38.jpg)
38
Dominującym typem histologicznym jest rak gruczołowy (adenocarcinoma).
Czynniki ryzyka:
•Pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych,
•Wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
•Torbiele dróg żółciowych,
•Choroby pasożytnicze dróg żółciowych,
•Narażenie na niektóre substancje kancerogenne.
NOWOTWORY WEWNĄTRZ - - WĄTROBOWYCH DRÓG
ŻÓŁCIOWYCH
![Page 39: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/39.jpg)
39
Objawy kliniczne są podobne jak w przypadku raka wątrobowokomórkowego:
•Żółtaczka zaporowa,
•Świąd skóry,
•Ból w górnym prawym kwadrancie jamy brzusznej,
•Utrata masy ciała,
•Hepatomegalia lub macalny guz w prawym podżebrzu.
NOWOTWORY WEWNĄTRZ - - WĄTROBOWYCH DRÓG
ŻÓŁCIOWYCH
![Page 40: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/40.jpg)
40
Diagnostyka
•Dobór badań laboratoryjnych i diagnostyki obrazowej analogicznie jak w raku wątrobowokomórkowym.
•Umiejscowienie guza we wnęce wątroby powoduje rozszerzenie przewodów żółciowych powyżej przeszkody, zastój żółci oraz zapadnięcie się pęcherzyka żółciowego.
•Niezbędne jest wykonanie badań oceniających drogi żółciowe: MRCP lub ERCP.
NOWOTWORY WEWNĄTRZ - - WĄTROBOWYCH DRÓG
ŻÓŁCIOWYCH
![Page 41: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/41.jpg)
41
Leczenie
Leczenie radykalne i paliatywne jest podobne jak w raku wątrobowokomórkowym.
•W przypadku chirurgicznej resekcji guza obowiązuje większy margines tkanek zdrowych.
•Znaczenie chemioterapii i radioterapii w leczeniu cholangiocarcinoma jest kontrowersyjne.
NOWOTWORY WEWNĄTRZ - - WĄTROBOWYCH DRÓG
ŻÓŁCIOWYCH
![Page 42: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/42.jpg)
42
Rokowanie
•Rokowanie w nowotworach wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych jest złe.
•Czas przeżycia po rozpoznaniu wynosi około 12 – 30 miesięcy.
•Jedynie 10 - 30% chorych operowanych przeżywa 5 lat od rozpoznania.
NOWOTWORY WEWNĄTRZ - - WĄTROBOWYCH DRÓG
ŻÓŁCIOWYCH
![Page 43: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/43.jpg)
43
HEPATOBLASTOMAWątrobiak zarodkowy wywodzi się z przetrwałych komórek płodowych lub zarodkowych.
•Jest najczęstszym nowotworem złośliwym wątroby u dzieci.
•60% przypadków występuje przed 2 r.ż.
•Objawy kliniczne: wzdęcia brzucha, macalny guz, utrata apetytu, spadek masy ciała, bladość powłok, zaburzenia wzrostu, zaburzenia czynności wątroby.
•Przy dużych guzach możliwe są: bóle brzucha, krwawienia do jamy brzusznej, żółtaczka.
![Page 44: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/44.jpg)
44
HEPATOBLASTOMA
Diagnostyka
•Diagnostyka laboratoryjna i obrazowa identyczna jak w raku wątrobowokomórkowym.
•Podstawowym badaniem jest USG jamy brzusznej.
•Charakterystyczny jest wzrost α-fetoproteiny, skorygowany z wiekiem pacjenta.
![Page 45: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/45.jpg)
45
HEPATOBLASTOMA
Leczenie
•Postępowaniem radykalnym jest neoadiuwantowa chemioterapia, resekcja guza oraz pooperacyjna chemioterapia.
•W przypadkach nieoperacyjnych stosuje się chemioterapię.
•Rokowanie jest złe. Jedynie 30% chorych przeżywa 3 lata od rozpoznania.
![Page 46: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/46.jpg)
46
NOWOTWORY WTÓRNE
•Wątroba jest na pierwszym miejscu pod względem częstości występowania przerzutów krwiopochodnych.
•W Polsce i Europie Północnej przerzuty z innych narządów występują około 30-krotnie częściej niż pierwotne nowotwory wątroby.
•W badaniach autopsyjnych u około 1/3 osób zmarłych na nowotwory złośliwe wykrywane są przerzuty do wątroby.
![Page 47: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/47.jpg)
47
NOWOTWORY WTÓRNE
Większość to przerzuty z narządów, z których krew spływa drogą żyły wrotnej:
•Rak jelita grubego – prawie 50%,
•Rak żołądka,
•Rak trzustki i dróg żółciowych,
•Rzadziej rak płuca i rak piersi.
Budowa histologiczna przerzutów odpowiada nowotworom w ognisku pierwotnym.
![Page 48: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/48.jpg)
48
NOWOTWORY WTÓRNE
Objawy kliniczne występują zwykle późno i świadczą o zaawansowaniu choroby nowotworowej.
Objawy ogólne towarzyszące przerzutom:
•Osłabienie,
•Złe samopoczucie,
•Utrata masy ciała,
•Stany podgorączkowe lub gorączka.
Objawy niewydolności wątroby lub nadciśnienia wrotnego występują rzadko.
![Page 49: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/49.jpg)
49
NOWOTWORY WTÓRNE
Małe guzy z reguły długo są bezobjawowe.
Duże guzy mogą manifestować objawy w następstwie ucisku lub naciekania narządów sąsiednich.
Objawy związane z istnieniem zmian przerzutowych:
•Ból prawego podżebrza,
•Powiększenie wątroby, wyczuwalny palpacyjnie guz,
•Obrzęki kończyn dolnych,
•Wodobrzusze.
![Page 50: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/50.jpg)
50
NOWOTWORY WTÓRNE
Diagnostyka
Przerzuty mogą być zdiagnozowane jednocześnie z guzem pierwotnym (synchronicznie) lub w późniejszym okresie (metachronicznie).
Badania obrazowe:
•Ultrasonografia jamy brzusznej,
•Tomografia komputerowa,
•Badanie rezonansu magnetycznego,
•Pozytronowa tomografia emisyjna.
![Page 51: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/51.jpg)
51
NOWOTWORY WTÓRNE
Tomografia komputerowa – przerzuty raka trzustki do wątroby: widoczne mnogie ogniska hipodensyjne.
![Page 52: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/52.jpg)
52
NOWOTWORY WTÓRNE
Biopsję wykonujemy jedynie w przypadku zmian nieresekcyjnych bądź przeciwwskazań do operacji, w celu dokładnej diagnostyki histopatologicznej zmiany przerzutowej.
Badania laboratoryjne:
•Badania czynności wątroby,
•Stężenie antygenu rakowo-płodowego (CEA) –podwyższony poziom wskazuje na ognisko pierwotne w jelicie grubym.
![Page 53: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/53.jpg)
53
NOWOTWORY WTÓRNE
Leczenie
Najskuteczniejszym sposobem leczenia zmian przerzutowych w wątrobie jest ich resekcja z marginesem tkanek zdrowych.
Muszą być spełnione następujące warunki:
•Brak przerzutów pozawątrobowych,
•Lokalizacja zmiany w jednym płacie bez naciekania naczyń wnęki wątroby,
•Możliwość zachowania 1-centymetrowego marginesu.
![Page 54: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/54.jpg)
54
NOWOTWORY WTÓRNE
Uzasadnione jest chirurgiczne usunięcie zmian przerzutowych w wątrobie w przypadku:
•Raka jelita grubego,
•Raka nerki,
•Rakowiaka,
•Raka piersi – w niektórych przypadkach.
Przeszczep wątroby nie ma zastosowania w leczeniu nowotworów wtórnych wątroby, wyjątkiem są przerzuty z guzów neuroendokrynnych.
![Page 55: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/55.jpg)
55
NOWOTWORY WTÓRNE
Leczenie paliatywne
•Chemioterapia systemowa w zależności od nowotworu pierwotnego.
•Chemioterapia do tętnicy wątrobowej.
•Metody ablacyjne identyczne jak w raku wątrobowokomórkowym.
![Page 56: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/56.jpg)
56
NOWOTWORY WTÓRNE
Rokowanie w przypadku zmian przerzutowych w wątrobie jest złe i zależy od kilku czynników:
•Miejsca pochodzenia przerzutów,
•Liczby, wielkości i umiejscowienia ognisk meta-,
•Czasu między wystąpieniem zmian wtórnych a zakończeniem leczenia nowotworu pierwotnego,
•Wyboru metody leczenia.
![Page 57: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/57.jpg)
NOWOTWORY
ZEWNĄTRZ - - WĄTROBOWYCH DRÓG
ŻÓŁCIOWYCH
![Page 58: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/58.jpg)
58
NOWOTWORY ZEWNĄTRZ - - WĄTROBOWYCH DRÓG
ŻÓŁCIOWYCH
Podział nowotworów dróg żółciowych na podstawie lokalizacji:
•Rak wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych,
•Rak zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych,
•Rak pęcherzyka żółciowego,
•Rak brodawki Vatera.
![Page 59: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/59.jpg)
59
•Lokalizacja pozawątrobowa stanowi około 90% umiejscowień nowotworów wywodzących się z nabłonka dróg żółciowych.
•Częściej chorują mężczyźni.
•Najwięcej zachorowań stwierdza się powyżej 65rż.
•Histologicznie najczęściej występuje rak gruczołowy.
NOWOTWORY ZEWNĄTRZ - - WĄTROBOWYCH DRÓG
ŻÓŁCIOWYCH
![Page 60: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/60.jpg)
60
Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej.
Objawy kliniczne:
•Bezbolesna żółtaczka z świądem skóry,
•Utrata masy ciała,
•Powiększenie wątroby,
•Objaw Courvoisiera - powiększony, niebolesny pęcherzyk żółciowy.
NOWOTWORY ZEWNĄTRZ - - WĄTROBOWYCH DRÓG
ŻÓŁCIOWYCH
![Page 61: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/61.jpg)
61
Badania laboratoryjne:
•Enzymy wskaźnikowe cholestazy,
•Bilirubina,
•Oznaczenie antygenów CEA i CA 19-9 w surowicy.
Ocena CA 19-9 ma szczególne znaczenie jako badanie przesiewowe wykrywające cholangiocarcinoma u pacjentów z pierwotnym stwardniającym zapaleniem dróg żółciowych.
NOWOTWORY ZEWNĄTRZ - - WĄTROBOWYCH DRÓG
ŻÓŁCIOWYCH
![Page 62: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/62.jpg)
62
Diagnostyka obrazowa:
•Ultrasonografia jamy brzusznej,
•Tomografia komputerowa z kontrastem,
•Badanie rezonansu magnetycznego,
•Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna – umożliwia ocenę dróg żółciowych oraz pobranie wycinków do badania histologicznego.
NOWOTWORY ZEWNĄTRZ - - WĄTROBOWYCH DRÓG
ŻÓŁCIOWYCH
![Page 63: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/63.jpg)
63
Leczenie
•Postępowaniem radykalnym jest usunięcie guza z marginesem tkanek zdrowych oraz okolicznymi węzłami chłonnymi.
•W leczeniu paliatywnym stosuje się zabiegi udrażniające drogi żółciowe (zespolenia omijające, endoprotezy).
•Chemioterapia ma ograniczone zastosowanie.
NOWOTWORY ZEWNĄTRZ - - WĄTROBOWYCH DRÓG
ŻÓŁCIOWYCH
![Page 64: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/64.jpg)
64
•Nowotwory zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych rokują źle.
•Jedynie 20 – 30% chorych przeżywa 5 lat.
•Średni czas przeżycia po zabiegu operacyjnym to 20 miesięcy.
NOWOTWORY ZEWNĄTRZ - - WĄTROBOWYCH DRÓG
ŻÓŁCIOWYCH
![Page 65: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/65.jpg)
65
RAK PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
•Wywodzi się z komórek nabłonka błony śluzowej pęcherzyka żółciowego.
•Polska należy do krajów o wysokiej zachorowalności.
•Zachorowalność wzrasta po 50 roku życia.
•Kobiety chorują 3 razy częściej.
•Jako przyczyna zgonów z powodu chorób nowotworowych u kobiet znajduje się na 11 miejscu.
•Rak pęcherzyka żółciowego stanowi około 80% nowotworów złośliwych dróg żółciowych.
![Page 66: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/66.jpg)
66
RAK PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
Pod względem budowy histologicznej większość przypadków stanowi rak gruczołowy (adenocarcinoma).
Guzy łagodne pęcherzyka występują bardzo rzadko.
Lokalizacja raka pęcherzyka żółciowego:
•dno (60%),
•trzon (30%),
•szyjka (10%).
![Page 67: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/67.jpg)
67
RAK PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
Rak pęcherzyka żółciowego rozpoznawany jest u 1% pacjentów operowanych z powodu chorób dróg żółciowych.
Czynniki ryzyka:
•Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego,
•Wieloletnia kamica pęcherzykowa – 90% raków pęcherzyka współistnieje z kamicą,
•Pęcherzyk porcelanowy – wysycony solami wapnia,
•Torbiele dróg żółciowych.
![Page 68: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/68.jpg)
68
RAK PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
Pierwsze objawy kliniczne są niecharakterystyczne:
•Ból w górnym prawym kwadrancie jamy brzusznej– promieniujący do kręgosłupa i okolicy międzyłopatkowej,
•Żółtaczka i świąd – w wyniku naciekania dróg żółciowych,
•Nudności i wymioty,
•Utrata łaknienia i zmniejszenie masy ciała,
•Wyczuwalny guz w prawym podżebrzu.
![Page 69: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/69.jpg)
69
RAK PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
Diagnostyka:
•Ultrasonografia jamy brzusznej – badanie wstępne,
•Tomografia komputerowa z kontrastem – ocena topografii zmiany, stanu okolicznych węzłów chłonnych oraz naciekania wnęki wątroby,
•Badanie rezonansu magnetycznego,
•Endoskopowa pankreatocholangiografia wsteczna.
![Page 70: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/70.jpg)
70
RAK PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
Badania laboratoryjne:
•Enzymy wskaźnikowe cholestazy,
•Bilirubina,
•Wzrost stężenia aminotransferaz - świadczy o zaawansowaniu choroby, naciekaniu wątroby, zmianach przerzutowych,
•CA 19-9, CEA.
![Page 71: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/71.jpg)
71
RAK PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
Leczenie
•Postępowaniem radykalnym jest resekcja guza z marginesem tkanek zdrowych.
•Ponad 75% chorych jest dyskwalifikowana od zabiegu z powodu zaawansowania procesu npl.
•W przypadku guzów naciekających drogi żółciowe stosuje się paliatywne zabiegi udrażniające.
•Nie stwierdzono wydłużenia czasu przeżycia chorych w wyniku stosowania terapii uzupełniającej.
![Page 72: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/72.jpg)
72
RAK PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
Rokowanie
•Rokowanie w przypadku raka pęcherzyka żółciowego jest złe, a śmiertelność wysoka.
•Jedynie nowotwory wykryte w niezaawansowanym stadium mają szanse być skutecznie leczone.
•Często współistniejąca kamica pęcherzykowa, ze względu na podobne objawy, utrudnia wczesne rozpoznanie.
•5-letnie przeżycie w I stopniu zaawansowania wynosi 90%, natomiast w IV jedynie 15%.
![Page 73: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/73.jpg)
73
RAK BRODAWKI VATERA
•Raki brodawki Vatera stanowią heterogenną grupę nowotworów wywodzących się z okolicy połączenia dróg żółciowych z dwunastnicą oraz okolicy okołobrodawkowej.
•Najwięcej zachorowań występuje po 60 r. ż.
•Czynnikiem ryzyka jest zespół polipowatości rodzinnej.
•Większość przypadków stanowi rak gruczołowy.
•Często rozwija się na podłożu łagodnych rozrostów brodawczakowatych.
![Page 74: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/74.jpg)
74
RAK BRODAWKI VATERA
Objawy kliniczne:
•Żółtaczka zaporowa,
•Świąd skóry,
•Miernie nasilone dolegliwości bólowe,
•Biegunki.
Żółtaczka w początkowym okresie choroby często ma charakter okresowy.
![Page 75: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/75.jpg)
75
RAK BRODAWKI VATERA
Diagnostyka
Badania obrazowe: często stwierdza się poszerzenie dróg żółciowych bez widocznego guza:
•Ultrasonografia jamy brzusznej,
•Tomografia komputerowa z kontrastem,
•Badanie rezonansu magnetycznego,
•Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna – umożliwia ocenę dróg żółciowych, okolicy brodawki Vatera oraz pobranie wycinków do badania histologicznego.
![Page 76: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/76.jpg)
76
RAK BRODAWKI VATERA
MRCP: Poszerzenie dróg żółciowych spowodowane zwężeniem przewodu żółciowego wspólnego w odcinku dystalnym.
![Page 77: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/77.jpg)
77
RAK BRODAWKI VATERA
Leczenie
•Podstawową metodą leczenia jest resekcja guza z marginesem tkanek zdrowych.
•Najczęściej wykonuje się zabieg Whipple’a.
•Resekcyjność jest wysoka i wynosi około 80 - 90%.
•Chemioterapię stosujemy w przypadku niedoszczętnej resekcji guza oraz zaawansowanego stadium choroby.
![Page 78: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/78.jpg)
78
RAK BRODAWKI VATERA
•Ze względu na wczesne rozpoznanie, rokowanie w raku brodawki Vatera jest w porównaniu z innymi nowotworami dróg żółciowych dobre.
•W przypadku radykalnej resekcji oraz braku przerzutów 5-letnie przeżycie jest osiągalne u 30 - 50% chorych.
![Page 79: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/79.jpg)
RAK TRZUSTKI
![Page 80: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/80.jpg)
80
RAK TRZUSTKI
•Rak trzustki należy do najbardziej złośliwych i inwazyjnych nowotworów.
•Częściej chorują mężczyźni.
•6 u kobiet i 7 u mężczyzn przyczyna zgonów z powodu chorób nowotworowych w Polsce.
•Najwięcej zachorowań po 50 r. ż.
•W krajach rozwiniętych zachorowalność wzrasta.
![Page 81: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/81.jpg)
81
RAK TRZUSTKI
Czynniki ryzyka:
•Wiek – większość zachorowań występuje po 50 r. ż.,
•Palenie tytoniu,
•Dieta bogata w tłuszcze i węglowodany,
•Przewlekłe zapalenie trzustki,
•Cukrzyca,
•Niektóre zaburzenia dziedziczne: zespół Lyncha II, zespół polipowatości rodzinnej, zespół von Hippel-Landau, rzadka rodzinna postać raka trzustki.
![Page 82: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/82.jpg)
82
RAK TRZUSTKI
Nowotwory trzustki wywodzą się z komórek:
•egzokrynnych – ponad 90% ,
•endokrynnych.
Wśród nowotworów części egzokrynnej prawie 90% stanowi gruczolakorak przewodowy - ductal adenocarcinoma.
Rak trzustki rozwija się w:
•głowie (70%),
•trzonie (20%),
•ogonie (10%).
![Page 83: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/83.jpg)
83
RAK TRZUSTKI
Objawy kliniczne
We wczesnym stopniu zaawansowania przebieg jest skąpoobjawowy. Pierwsze oznaki toczącego się procesu npl są niecharakterystyczne i obejmują:
•Dyskomfort w jamie brzusznej,
•Wzdęcia,
•Zmniejszenie masy ciała – związane z utratą łaknienia oraz zaburzeniami trawienia i wchłaniania,
•Nudności i wymioty,
•Biegunka.
![Page 84: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/84.jpg)
84
RAK TRZUSTKI
Objawy charakterystyczne dla raka trzustki występują zwykle późno i świadczą o zaawansowanym procesie nowotworowym.
•Ból brzucha – „gniotący”, „piekący” zlokalizowany w nadbrzuszu, promieniujący do kręgosłupa.
•Żółtaczka mechaniczna z towarzyszącym świądem skóry.
•Cukrzyca lub nietolerancja glukozy
•Ostre zapalenie trzustki.
![Page 85: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/85.jpg)
85
RAK TRZUSTKIObjawy późne:
•Wyniszczenie,
•Zakrzepica żylna,
•Zespół Trousseau – wędrujące zakrzepowe zapalenie żył,
•Krwawienie z przewodu pokarmowego,
•Powiększenie śledziony,
•Niedrożność przewodu pokarmowego,
•Objawy psychiatryczne najczęściej pod postacią depresji.
![Page 86: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/86.jpg)
86
RAK TRZUSTKI
Diagnostyka nowotworów trzustki jest wyjątkowo trudna ze względu na skryty rozwój choroby w jej początkowym stadium oraz ograniczoną dostępność narządu.
Badania:
•Ultrasonografia jamy brzusznej – stwierdza obecność guza, czułość 80 - 90%,
•Spiralna tomografia komputerowa z kontrastem –ocena topografii i zaawansowania zmiany,
•Badanie rezonansu magnetycznego – ocena przewodu trzustkowego i dróg żółciowych,
![Page 87: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/87.jpg)
87
RAK TRZUSTKI
•Endoskopowa pankreatocholangiografia wsteczna,
•Endoskopowa ultrasonografia,
•RTG żołądka i dwunastnicy,
•Laparoskopia i ultrasonografia laparoskopowa.
Biopsja cienkoigłowa pod kontrolą USG wskazana jest przy podejrzeniu nieresekcyjnego raka trzustki przed wdrożeniem leczenia skojarzonego. W pozostałych przypadkach rozpoznanie ustala się śródoperacyjnie.
![Page 88: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/88.jpg)
88
RAK TRZUSTKI
Tomografia komputerowa – rak trzustki: uwypuklenie zarysu głowy trzustki z miejscowym zgrubieniem.
![Page 89: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/89.jpg)
89
RAK TRZUSTKI
Badania laboratoryjne
We wczesnym okresie choroby wyniki badań laboratoryjnych są zwykle w normie.
W późniejszym okresie występuje:
•Podwyższony poziom enzymów wskaźnikowych cholestazy, bilirubiny,
•Niedokrwistość,
•Hipoalbuminemia,
•Patologiczna krzywa cukrowa,
•Podwyższony poziom CA 19-9 w surowicy.
![Page 90: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/90.jpg)
90
RAK TRZUSTKI
Do oceny stopnia zaawansowania klinicznego służy klasyfikacja TNM.
W praktyce dla wyboru metody dalszego postępowania istotna jest ocena resekcyjności:
•Rak resekcyjny - nie nacieka sąsiednich narządów i przestrzeni zaotrzewnowej
•Rak miejscowo nieresekcyjny - nacieka przestrzeń pozaotrzewnową, przerzuty nieobecne
•Rak zaawansowany – obecność przerzutów odległych.
![Page 91: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/91.jpg)
91
RAK TRZUSTKI
Leczenie
Postępowaniem z wyboru w przypadku operacyjnego raka trzustki jest resekcja guza wraz z marginesem tkanek zdrowych.
W zależności od lokalizacji zmiany wykonuje się:
•Pankreatoduodenektomię sposobem Whipple’a lub Traverso – rak głowy trzustki,
•Obwodową resekcję trzustki ze śledzioną – rak trzonu lub ogona trzustki,
•Całkowitą resekcję trzustki w przypadku wieloogniskowego raka trzustki.
![Page 92: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/92.jpg)
92
RAK TRZUSTKI
•Badania kliniczne udowodniły korzyści z terapii uzupełniającej w raku trzustki, dotychczas jednak nie opracowano standardów terapeutycznych.
•W II i III stopniu zaawansowania zaleca się stosowanie chemioterapii uzupełniającej, zwłaszcza w przypadku nieradykalnej operacji.
•W przypadkach nieresekcyjnych o zaawansowaniu miejscowym, bez przerzutów można stosować leczenie chemioradioterapią.
![Page 93: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/93.jpg)
93
RAK TRZUSTKI
Leczenie paliatywne
W przypadku gdy niemożliwe jest leczenie radykalne wykonuje się zabiegi, które umożliwiają:
•Zachowanie drożności przewodu pokarmowego: zespolenie żołądkowo-jelitowe.
•Swobodny pasaż żółci: zespolenie przewodowo-jelitowe lub endoskopowe protezowanie dróg żółciowych.
W stadium rozsiewu choroby stosuje się także paliatywną chemioterapię.
![Page 94: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/94.jpg)
94
RAK TRZUSTKI
Leczenie przeciwbólowe
Dokuczliwy ból w raku trzustki występuje w większości przypadków, często oprócz farmakoterapii wykonuje się:
•Laparoskopową lub przezskórną neurolizę splotu trzewnego,
•Przecięcie nerwów trzewnych w trakcie torakoskopii,
•Teleradioterapię.
![Page 95: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/95.jpg)
95
RAK TRZUSTKI
Rokowanie w raku trzustki jest bardzo złe, zależy głównie od możliwości wykonania resekcji guza.
Zmiana resekcyjna:
•Bez leczenia – średnie przeżycie 9 - 10 miesięcy,
•Po zabiegu - średnie przeżycie 12 - 14 miesięcy.
Zmiana nieresekcyjna:
•Bez leczenia - średnie przeżycie 6 miesięcy,
Leczenie skojarzone z chemioterapią i radioterapią nieznacznie poprawia rokowanie.
![Page 96: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/96.jpg)
96
GUZY NEUROENDOKRYNNE TRZUSTKI
•Guzy wywodzące się z części endokrynnej są rzadkimi nowotworami trzustki.
•Wyróżnia się guzy hormonalnie czynne i hormonalnie nieczynne.
•Rozpoznanie często wymaga badania immunohistochemicznego.
•Większość guzów hormonalnie czynnych umieszczona jest w trzonie lub ogonie trzustki.
![Page 97: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/97.jpg)
97
GUZY NEUROENDOKRYNNE TRZUSTKI
Diagnostyka:
•Rzetelny wywiad w kierunku objawów związanych z hipersekrecją hormonów,
•Wywiad rodzinny (MEN I),
•Badania obrazowe: USG jamy brzusznej, TK, MR, scyntygrafia receptorowa z analogiem somatostatyny,
•Aspiracyjna biopsja cienkoigłowa lub biopsja wycinająca,
•Badania laboratoryjne zależne od rodzaju guza.
![Page 98: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/98.jpg)
98
GUZY NEUROENDOKRYNNE TRZUSTKI
Guz insulinowy – Insulinoma
•Wywodzi się z komórek B wysp trzustkowych.
•Najczęściej jest łagodny.
•W większości przypadków występuje pojedynczo.
•U 4% chorych stwierdza się zespół gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej (MEN I).
•Diagnostyka laboratoryjna: test głodowy, oznaczenie stężenia proinsuliny oraz peptydu C.
![Page 99: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/99.jpg)
99
GUZY NEUROENDOKRYNNE TRZUSTKI
Tomografia komputerowa – wyspiak: w okolicy głowy trzustki zmiana ogniskowa o niejednorodnej strukturze wewnętrznej.
![Page 100: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/100.jpg)
100
GUZY NEUROENDOKRYNNE TRZUSTKI
Objawy kliniczne
Insulinoma wydziela w nadmiarze insulinę powodując zespół hipoglikemiczny z triadą Whhiple’a:
•Samoistna hipoglikemia w wyniku głodówki,
•Objawy neuroglikopenii,
•Ustąpienie objawów po podaniu glukozy.
![Page 101: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/101.jpg)
101
GUZY NEUROENDOKRYNNE TRZUSTKI
Guz gastrynowy - Gastrinoma
•Oprócz trzustki może być umiejscowiony także w dwunastnicy (najczęściej), odźwierniku, więzadle wątrobowo-dwunastniczym.
•Najczęściej złośliwy.
•U 20% pacjentów jest elementem MEN I.
•Badania laboratoryjne: podwyższony poziom podstawowego stężenia gastryny, wzrost stężenia gastryny o 100% po podaniu sekretyny.
![Page 102: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/102.jpg)
102
GUZY NEUROENDOKRYNNE TRZUSTKI
Objawy kliniczne tworzą zespół Zollingera-Ellisona:
•Oporne na leczenie nawracające owrzodzenie błony śluzowej żołądka oraz dwunastnicy.
•Biegunki, często tłuszczowe.
![Page 103: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/103.jpg)
103
GUZY NEUROENDOKRYNNE TRZUSTKI
Guz wydzielający VIP
•Najczęściej występuje w trzustce, ale może też wywodzić się z nadnerczy, przestrzeni zaotrzewnowej, płuc, jelita cienkiego.
•W połowie przypadków jest złośliwy.
•W 8% jest elementem MEN I.
•Badania laboratoryjne: zwiększenie stężenia VIP w osoczu.
![Page 104: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/104.jpg)
104
GUZY NEUROENDOKRYNNE TRZUSTKI
Objawy kliniczne tworzą zespół Vernera-Morrisona:
•Wodnista biegunka,
•Odwodnienie,
•Hipokaliemia,
•Hipochlorhydria,
•Zasadowica,
•Nietolerancja glukozy, cukrzyca.
![Page 105: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/105.jpg)
105
GUZY NEUROENDOKRYNNE TRZUSTKI
Guzy glukagonowy – Glukagonoma
•Wywodzi się z komórek A wysp trzustkowych.
•Wydziela w nadmiarze glukagon.
•Najczęściej lokalizuje się w ogonie trzustki.
•W 80% przypadków jest guzem złośliwym.
•W 5 – 17% jest elementem MEN I.
•Badania laboratoryjne: zwiększone stężenie glukagonu w osoczu.
![Page 106: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/106.jpg)
106
GUZY NEUROENDOKRYNNE TRZUSTKI
Objawy kliniczne związane są z nadmiarem glukagonu, który zaburza procesy metaboliczne:
•Cukrzyca o łagodnym przebiegu,
•Utrata masy ciała,
•Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej,
•Pełzający rumień nekrotyczny,
•Zakrzepica żylna,
•Zatorowość płucna,
•Zaburzenia psychiatryczn: psychoza, depresja.
![Page 107: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/107.jpg)
107
GUZY NEUROENDOKRYNNE TRZUSTKI
Guzy nieczynne hormonalnie
•Najczęściej wywodzą się z komórek B wysp trzustkowych.
•Stanowią 1/3 guzów neuroendokrynnych trzustki.
•W większości są złośliwe.
•Objawy związane są z istnieniem masy guza w jamie brzusznej oraz przerzutami. Najczęstsze to: ból brzucha, macalny guz, utrata masy ciała, żółtaczka mechaniczna.
![Page 108: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/108.jpg)
108
GUZY NEUROENDOKRYNNE TRZUSTKI
•Podstawą rozpoznania jest stwierdzenie guza trzustki w badaniach obrazowych.
•Dla potwierdzenia rozpoznania wykonuje się biopsję cienkoigłową pod kontrolą USG.
•Niezbędne jest badanie immunohistochemiczne bioptatu.
•Wynik scyntygrafii z oktreotydem jest negatywny.
![Page 109: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/109.jpg)
109
GUZY NEUROENDOKRYNNE TRZUSTKI
Leczenie
Postępowaniem radykalnym jest leczenie operacyjne – resekcja guza z marginesem tkanek zdrowych.
W przypadku przerzutów do wątroby stosuje się w zależności od zaawansowania zmiany:
•Resekcję zmiany wtórnej
•Techniki ablacyjne
•Przeszczep wątroby.
![Page 110: NOWOTWORY WĄTROBY i TRZUSTKI - e-onkologiae-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY WATROBY I TRZUSTKI.pdf · Czynniki ryzyka są identyczne do opisanych w raku o lokalizacji śródwątrobowej](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021803/5b9101de09d3f22c258d157f/html5/thumbnails/110.jpg)
110
GUZY NEUROENDOKRYNNE TRZUSTKI
Leczenie paliatywne
•Farmakoterapię objawową stosujemy najczęściej w guzie gastrynowym – inhibitory pompy protonowej.
•W większości przypadków stosuje się terapię celowaną: analogi somatostatyny (skuteczne w 40-80% przypadków) oraz interferon α.
•Chemioterapia ma niewielką skuteczność.
•W leczeniu radioizotopowym stosuje się analogi somatostatyny znakowane izotopami promieniotwórczymi.