NSTT 28 oktober 2008 1
Risico’s en contracten
Walter SuyCROW
NSTT 28 oktober 2008 2
Contract in proces
Bedoeld voor:• wie doet wat en onder welke voorwaarden• prijsvorming
Praktijk• voor wie is Zwarte Piet als het fout gaat
NSTT 28 oktober 2008 3
Onderscheid tussen regime
U.A.V. 1989 (bestek)
en regime UAVgc (geïntegreerd
contract)
NSTT 28 oktober 2008 4
Klassieke bouwdriehoek
Opdrachtgever
ontwerper aannemer
OntwerpDNR 2005
UitvoeringUAV 1989
NSTT 28 oktober 2008 5
Geïntegreerd concept
Opdrachtgever
Opdrachtnemer
Ontwerp enUitvoering
UAV-GC 2005
adviseur
DNR?
hulppersoon
??
NSTT 28 oktober 2008 6
U.A.V. 1989 versus UAVgc (1)
Verantwoordelijkheden/risico’s U.A.V. 1989:• opdrachtgever
- ontwerp- bodem- afwijkingen situatie
• opdrachtnemer- uitvoering
‘Contractrisico’: prijsvorming (lage prijzen lokken risicogedrag uit)
NSTT 28 oktober 2008 7
U.A.V. 1989 versus UAVgc (2)
Verantwoordelijkheden/risico’s UAVgc:• opdrachtgever
- vraagspecificatie• opdrachtnemer
- ontwerp en uitvoering
Feitelijke projectrisico’s niet anders dan traditioneel
‘Contractrisico’: risico’s manifesteren zich tijdens de
uitvoering van het contract(terwijl daar contractueel niets voor is geregeld)
NSTT 28 oktober 2008 8
U.A.V. 1989• opdrachtgever
- zoekt naar laagste prijs• opdrachtnemer
- zoekt naar ‘gaten’ in het bestek
UAVgc• opdrachtgever
- wil een vaste (lage) prijs• opdrachtnemer
- zoekt naar ‘gaten’ in de vraagspecificatie
Ervaringen
NSTT 28 oktober 2008 9
U.A.V. 1989• opdrachtgever
- zoekt naar laagste prijs• opdrachtnemer
- zoekt naar ‘gaten’ in het bestek
UAVgc• opdrachtgever
- wil een vaste (lage) prijs• opdrachtnemer
- zoekt naar ‘gaten’ in de vraagspecificatie
Ervaringen
HET MOET
ANDERS KUNNEN
EN DAT K
AN HET
OOK
NSTT 28 oktober 2008 10
Hoe dan?
• wacht niet tot risico’s zich tijdens de uitvoering manifesteren, maar anticipeer vooraf door duidelijkheid te hebben bij het sluiten van het contract
• maak gebruik van de ‘kans’ van risico’s• communiceer al tijdens het aanbestedingstraject
open over risico’s
NSTT 28 oktober 2008 11
Principe-oplossing
1. Voorbereiding OG (risicoprofiel, initiële verdeling, nadenken over EMVI)
2. Creëren contactmomenten OG en ON
3. Beoordelen risicobeheersing ON en optioneel overnemen risico’s door ON
4. Vastleggen overeengekomen risicoverdeling (annex bij overeenkomst)
NSTT 28 oktober 2008 12
Instrumentarium
NSTT 28 oktober 2008 13
Categoriseren risico’s
RISMAN brillen• Technisch• Organisatorisch • Ruimtelijk/planologisch• Politiek/bestuurlijk• Juridisch/wettelijk• Financieel/economisch• Maatschappelijk/sociaal
project
Politiek bestuurlijk
Ruimtelijk planologisch
Ontwerp (technisch)
Organisatie
Financieel economisch
Juridischwettelijk
Sociaal Maatschap-
pelijk
NSTT 28 oktober 2008 14
Risicoallocatie:
• Zwart-wit risico’s- Geregeld in UAV-gc (§3, § 4, § 9, § 10, § 11, § 12, § 13)- Typische uitvoeringsrisico’s voor ON, typische risico’s OG
• ‘Grijsgebied’ risico’s
1. Verdelen op basis van geobjectiveerde criteria
2. Verdelen op basis van maatgevende risicoparameter (RV-G)
3. Verdelen door maximalisatie gevolgen
4. Delen (samen dragen), ‘alliantiepot’ binnen D&C
NSTT 28 oktober 2008 15
Overnemen risico’s door ON
OG maakt onderscheid in 4 soorten risico’s:
1. Vraaggerelateerd, blijft bij OG
2. Vraaggerelateerd, over te nemen door ON
3. Vraaggerelateerd, optie op overnemen door ON
4. Oplossingsgerelateerd, per definitie voor ON
NB: 1 niet in inschrijvingssom; 2 en 4 altijd in inschrijvingssom
(3) Optie op overnemen risico´s door ON• OG begroot kosten risico (beheersing + restrisico)• Overname door ON voor geringere kosten resulteert
in lagere evaluatieprijs
NSTT 28 oktober 2008 16
• Visie op risicomanagement/operationalisering van risicomanagement
• Volledigheid inventarisatie oplossingspecifieke risico’s
• Beheersing van risico’s/beheersmaatregelen- Objectiveren - Oplossingsspecifieke risico’s- Vraaggerelateerde, aan ON gealloceerde risico’s- Bijdrage aan beheersing OG-risico’s
Risicomanagement als kwalitatief gunningscriterium
NSTT 28 oktober 2008 17
Principe
• OG bepaalt wat hij (in €) maximaal over heeft voor kwaliteit (Q max)
• Inschrijver: maakt kwaliteitsdeel duidelijk in zijn aanbieding
• OG beoordeelt kwaliteitsdeel en geeft rapportcijfer• Rapportcijfer X Qmax = aandeel Q (in €)
10 = 100%Qmax 8 = 50%Qmax 6 = 0%Qmax
• Evaluatieprijs = inschrijfsom - aandeel Q
NSTT 28 oktober 2008 18
Rekenvoorbeeld
inschrijverABCDE
inschrijvingssom45603950485052454950
rapportcijfer Q7,75,69,17,88,6
Q (in €)1000
190011871600
evaluatieprijs3560
295040583350
ranking3
142
cijfer Q in €10 25009 18758 12507 6256 0
eerst kwaliteit en dan
prijs beoordelen
= Qmax :max bedrag dat aanbesteder over heeft voor kwaliteit
NSTT 28 oktober 2008 19
EMVI-beoordeling: kwaliteit en risico’s
inschijverinschrijvingssom
in € exl. BTWkwaliteits-aspecten
vraag&oplossing gerelateerde
risico'sA 4.210.000€ 2 8,2 8,3B 3.625.000€ 1 6,2 7,4C 4.850.000€ 4 7,8 8,0D 4.965.000€ 5 9,2 9,1E 4.655.000€ 3 8,5 9,0
ramingssombelang in € ==> 2.500.000€ 1.850.000€ 650.000€ 5.000.000€ belang in % ==> 50% 37% 13% 100%
inschrijverinschrijvingssom
in € exl. BTW
berekend bedrag kwaliteit
berekend bedrag risico's
Subtotaal kwaliteits-scores incl
risico's
Evaluatieprijs
ran
kin
g
A € 4.210.000 2 € 1.017.500 € 373.750 € 1.391.250 € 2.818.750 1B € 3.625.000 1 € 92.500 € 227.500 € 320.000 € 3.305.000 4C € 4.850.000 4 € 832.500 € 325.000 € 1.157.500 € 3.692.500 5D € 4.965.000 5 € 1.480.000 € 503.750 € 1.983.750 € 2.981.250 2E € 4.655.000 3 € 1.156.250 € 487.500 € 1.643.750 € 3.011.250 3
NSTT 28 oktober 2008 20
RISICO’s
(kunnen)
LONEN