![Page 1: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/1.jpg)
1
Vin, vatten och geologi
Och något om begreppet ”Terroir”
Sven Jonasson
Vinkunskap II - HT 2007 – GU (MHM)
Chapa, 2006
![Page 2: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/2.jpg)
2
Vad behövs för att göra vin ?
Koldioxid + vatten + solljus => socker + syre6 CO2 + 6 H2O + solenergi → C6H12O6 (druvsocker) + 6 O2
Dessutom behövs:Makronäringsämnen (N, P, K)Mikronäringsämnen
Socker + vatten + jäst => alkohol + vattenC6H12O6 → 2 CH3CH2OH + 2 CO2 + energi
Vinets kvalitet beror på
• Grape• Ground• Guy
Eller: Druva, När, Var, Hur, Vem
![Page 3: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/3.jpg)
3
Vinplantan måste ha någonstans att växa!
Platsen = ”Ground” = ”Var”
Bestämmer:
• Medelklimat• Markförutsättningar
Vattentillgång (dränering och hushållning)NäringstillgångSolexponeringMm
![Page 4: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/4.jpg)
4
Terroir
”Växtplatsen och dess förhållanden”inkl Jordmån
DräneringMakro – och mikroklimatUrval av mest lämpad druva (mha ”trial- and error”)
Var odlas vin?
(Vitis vinifera – Europeiska vitis )
![Page 5: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/5.jpg)
5
Produktionssiffrorna ej aktuella
Summa 5 636 500 ha
![Page 6: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/6.jpg)
6
Något om geologi och
geologisk historia
Geologiska kretsloppet
![Page 7: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/7.jpg)
7
Jordklotets avsvalning är en drivande kraft för geologiska processer
Plattektonik förändrar kontinenternas och havens utseende och läge över tiden
![Page 8: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/8.jpg)
8
Den geologiska åldern spelar underordnad roll för
vattenkvantitet men viss roll för vattenkvaliteten
Några viktiga geologiska begrepp
• Mineral• Bergarter (magmatiska / sedimentära / metamorfa)
• Erosion / vittring / transport• Jordarter / sediment• Jordmåner
![Page 9: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/9.jpg)
9
Bergart / vittring / jordart / jordmån bestämmer:
• Naturlig näringstillgång
• Dränering
• Vattenhållning / vattenmagasinering
![Page 10: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/10.jpg)
10
Mineral – bergarter - modermaterial
Ytbergart Djupbergart
![Page 11: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/11.jpg)
11
Amfibolit
Diabas
![Page 12: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/12.jpg)
12
Gabbro
Granit
![Page 13: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/13.jpg)
13
Granit – detalj (mikroskopbild)
Ådergnejs
![Page 14: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/14.jpg)
14
Sandsten
Olika minerals vittringsbenägenhet
![Page 15: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/15.jpg)
15
Vittring av mineral gör att näringsämnen som finns i mineralen blir (växt)tillgängliga
Mineralnäringsämnen mm i markvatten som funktion av pH
![Page 16: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/16.jpg)
16
Mineralnäringsämnena i markvattnet kommer dels från vittring av mineraloch dels från gödsling
Grov men viktig indelning av jordar / sediment
• Sand• Silt• Ler
![Page 17: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/17.jpg)
17
USDA Textural triangle
Jordarna är olika grova i en sluttning, oftast mer grovkorniga högre upp och mer finkorniga längre ner
![Page 18: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/18.jpg)
18
• Porositet - anger hur mycket utrymme det finns av porer och sprickor i en volym (jord eller berg)
• Hydraulisk konduktivitet (permeabilitet)– anger hur lätt vatten kan rinna igenom en jord eller en bergart (hur permeabel jorden eller berget är)
• Grova jordar (grus, sand)– Väldränerade
(har hög hydraulisk komduktivitet)– Magasinerar inte mycket vatten
• Finkorniga jordar (silt, lera)– Inte särskilt väldränerade
(har låg hydraulisk konduktivitet)– Magasinerar mycket vatten
![Page 19: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/19.jpg)
19
Sluttningsformer och dränering
Corton Hill
![Page 20: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/20.jpg)
20
Dräneringberor alltså både av
hur grov jorden äroch
hur marken sluttar
God dräneringär särskilt viktig under förhållanden där mycket nederbörd kan förekomma och då särskilt nära tidpunkten för skörd
Möjlighet till konstbevattning är viktig / nödvändig i områden med låg eller osäker
nederbörd
ex Mendoza i Argentina – ligger i regnskugga från AndernaCaliforninen – låg nederbörd innanför bergen i Coastal RangeBevattning ofta inte tillåten i områden där naturlig nederbörd brukarräcka till
”Lagom” med vatten är viktigt !!
![Page 21: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/21.jpg)
21
Indelning av jord och berg utgående från ler- och kalkhalt
(av betydelse exempelvis i Alsace)
Kalkhalt 0 % - 5 %, resten lerahochprozentiger tonLera - ren
Kalkhalt 5 % - 15 %, resten leramergerliger TonMärgelhaltig lera
Kalkhalt 15 % - 25 %, resten leraMergeltonMärgellera
Kalkhalt 25 % - 35 %, resten leraTonmergelLermärgel
Kalkhalt 35 % - 65 %, resten leraMergelMärgel
Kalkhalt 65 % - 75 %, resten leraKalkmergelKalkmärgel
Kalkhalt 75 % - 85 %, resten leraMergelkalkMärgelkalk
Kalkhalt 85 % - 95 %, resten leramergerliger KalkMärgelhaltig kalk
Kalkhalt 95 % - 100 %, resten lerahochprozentiger KalksteinKalk(sten) - ren
(tysk indelning)Kalk - Märgel - Ler
![Page 22: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/22.jpg)
22
Triangeldiagram: sand, lera, kalk
Sluttningsriktning och solexponering
![Page 23: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/23.jpg)
23
Vad är mest betydelsefullt: Orientering (riktning), geologiskt material, dränering ??
Olika typer av geologi / terroirer(Fanet, 2004)
• Edge of Faults (Alsace, Bourgogne)• Sedimentary Basins (Paris, Aquitaine, La
Rioja, Piedmont, Tuscany)• Quaternary Terraces (Medoc, Pomerol)• Ancient Basement (Port + Vinhos Verdes)• Foothills of Mountains (Jura, Chile,
Mendoza, California)• Volcanic Terroirs (Auvergne, Tokaj)
![Page 24: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/24.jpg)
24
Bergarter i kända vinområden
Sedimentära:• Kalksten (ex Champagne)• Skiffer (ex Mosel)
Magmatiska:• Granit (ex Hermitage, Beaujolais)• Ryolit (ex Tokaj)
Exempel på vinområden med olika typer av geologi
i Frankrike
![Page 25: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/25.jpg)
25
![Page 26: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/26.jpg)
26
Parisbassängen - Exempel på sedimentär bassäng
Förkastningar och tektonik
![Page 27: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/27.jpg)
27
![Page 28: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/28.jpg)
28
Strykning (strike) och stupning (dip)
OBS !! =>
![Page 29: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/29.jpg)
29
Förkastningsdominerad geologi
Exempel Alsace
Alsace
![Page 30: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/30.jpg)
30
Vogeserna Rhein-graben
Granit, gnejs
BuntsandsteinMuschelkalkKeuper - märgel
Yngre sediment
![Page 31: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/31.jpg)
31
Med både ungefär N-S och O-V orienterade förkastningar fås en mosaik med olika geologiska förhållanden
Förkastningar är ofta inte helt plana och parallella ytor
Source : Claude SITTLER
![Page 32: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/32.jpg)
32
Flödesdominerad geologi -sediment
Exempel SV Frankrike
![Page 33: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/33.jpg)
33
Bordeaux
![Page 34: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/34.jpg)
34
![Page 35: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/35.jpg)
35
Medoc
Grusterrass i Medoc
![Page 36: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/36.jpg)
36
Gruaud-Larose2e Cru ClasséSt. Julien
(Fanet, 2004)
![Page 37: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/37.jpg)
37
Terroir
Några citat och åsikter:
Halliday (2006)
![Page 38: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/38.jpg)
38
![Page 39: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/39.jpg)
39
Hur finner man bästa platsen för ny vinodling ??
Ett exempel från Kalifornien
![Page 40: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/40.jpg)
40
![Page 41: Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson - Vin, vatten och geologi... · 1 Vin, vatten och geologi Och något om begreppet ”Terroir” Sven Jonasson Vinkunskap II - HT](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022013009/5b5647f17f8b9adf7d8c56e3/html5/thumbnails/41.jpg)
41
Omfattande markundersökningar ger underlag för rekommendationer om
vilka jordar som lämpar sig bäst för nyodling av vin