![Page 1: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/1.jpg)
Ordening:Indeling in de 4 rijken
© Biologiepagina.nl
![Page 2: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/2.jpg)
De 4 rijken
Bacterie Schimmel Plant Dieren
Grootte
Aantal cellen
Celwand?
Celkern?
Grote vacuole?
Voedingswijze
![Page 3: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/4.jpg)
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Celwand
Geen celkern (DNA ligt als kringvormig chromosoom in cytoplasma)
Geen bladgroenkorrels, behalve cyanobacteriën
Eencellig
Voortplanting: Deling
![Page 5: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/5.jpg)
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
http://www.youtube.com/watch?v=gEwzDydciWc&feature=player_embedded
![Page 6: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/6.jpg)
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Nuttige bacteriën
Melkzuurbacteriën
Bacteriën voor zuiveren afvalwater
Bacteriën voor produceren wasmiddelenzymen, geneesmiddelen (insuline) door recombinant-DNA-techniek
Darmflora
?
![Page 7: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/7.jpg)
MRSA bacterie
Hersenvliesontsteking
Voedselvergiftiging
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Schadelijke bacteriën
Resistent = ongevoelig voor bepaalde stof
![Page 8: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/8.jpg)
Cholera
Schoon drinkwater
Vervuild water
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Schadelijke bacteriën
![Page 9: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/9.jpg)
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Wat denk je dat er zou kunnen gebeuren als je heel vaak je handen wast met bacterie dodende zeep?
Je verwijdert je 'schild'. Ziekmakende bacteriën zouden de plaats kunnen innemen van de omgekomen huidflora. Hierdoor kunnen ze jou ziek maken.
![Page 10: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/10.jpg)
Celwand
Celkern
Geen bladgroenkorrels
Eencellig of veelcellig
Voortplanting: Eencellige schimmels (gisten): deling Veelcellige schimmels: sporen
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
![Page 11: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/11.jpg)
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Animatie levenscyclus schimmel
![Page 12: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/12.jpg)
Nuttige schimmels
Antibiotica (penicilline)
Schimmel voor kaasbereiding
Gist
Paddenstoelen
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
![Page 13: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/13.jpg)
Nuttige schimmels
Opruimen dode organismen / organisch materiaal
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
![Page 14: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/14.jpg)
Schadelijke schimmels
Candida
Meeldauw
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
![Page 15: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/15.jpg)
CelwandCelkernBladgroenkorrels (chloroplasten)
Eencellig of veelcellig
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
![Page 16: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/16.jpg)
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Organische stoffen
-Afkomstig van organismen
-Grote ingewikkelde moleculen
-Minimaal 2 C-atomen (daarnaast vooral H en O)
-O.a. koolhydraten, eiwitten, vetten
Anorganische stoffen
-Zowel in organismen voorkomend als de levenloze natuur
-Kleine eenvoudige moleculen
-O.a. water, CO2, O2, zouten
glucose
![Page 17: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/17.jpg)
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Autotrofe organismen
-Kunnen organische stoffen maken uit alleen anorganische stoffen
-Geen andere organismen nodig voor hun voedsel
-M.b.v. fotosynthese in de bladgroenkorrels (chlorofyl)
-Planten en cyanobacteriën
Heterotrofe organismen
-Kunnen niet zelf organische stoffen maken
-Andere organismen nodig voor voedsel
-Schimmels, dieren en meeste bacteriën
![Page 18: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/18.jpg)
Geen celwand
Celkern
Geen bladgroenkorrels
Eencellig of veelcellig
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
wangslijmvlies
amoebe
![Page 19: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/19.jpg)
De 4 rijken
Bacterie Schimmel Plant Dieren
Grootte
1 – 10 μm
10 – 100 μm
10 – 100 μm
10 – 100 μm
Aantal cellen
1
1 of veel
1 of veel
1 of veel
Celwand?
Ja
Ja
Ja
Nee
Celkern?
Nee, DNA los in cytoplasma
Ja
Ja
Ja
Grote vacuole?
Nee
Ja
Ja
Nee, soms paar kleine vacuoles
Voedingswijze
Heterotroof of autotroof
Heterotroof
Autotroof (dus chlorofyl)
Heterotroof
![Page 20: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/20.jpg)
Ordening en systematiekHoe krijg ik overzicht in de verscheidenheid ?
![Page 21: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/21.jpg)
![Page 22: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/22.jpg)
Er is binnen een soort grote variatie.
Donax variegatus
![Page 23: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/23.jpg)
•Rijk
•Afdeling
•Klasse
•Orde
•Familie
•Geslacht
•Soort
•Dieren
•Gewervelden
•Zoogdieren
•Roofdieren
•Katachtigen
•Panters (Panthera)
•Leeuw (leo)
•Dieren
•Gewervelden
•Zoogdieren
•Roofdieren
•Hondachtigen
•Honden (Canis)
•Wolven (lupus)
Ondersoort: Canis lupus familiarisRas: Poedel
![Page 24: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/24.jpg)
Afdeling Alle
Klasse Knappe
OrdeOudjesFamilie Fietsen
Geslacht Graag
Soort Snel
A K O F G S
![Page 25: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/25.jpg)
fitistjiftjaf
![Page 26: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/26.jpg)
Tjiftjaf
Veldkenmerken. 11 cm. Geslachten gelijk. Klein, hoofdzakelijk groenig of bruinig zangertje zonder duidelijke kenmerken. Verschillende (onder)soorten worden onderscheiden in het gebied, die voornamelijk verschillen in kleur, maar soms ook in geluid. Algemeenste ondersoort, collybita, heeft olijfkleurige bovendelen, beige-gele borst en flanken en wittige buik. Slagpennen met groenige randen. Onduidelijke wenkbrauwstreep, beige of gelig, donkerder oogstreep. Ondersoort abietinus uit Scandinavië grijzer van boven en witter van onderen. Iberische Tjiftjaf P. ibericus van het Iberisch Schiereiland lijkt qua kleed op collybita maar heeft andere zang; wordt tegenwoordig als aparte soort beschouwd. Poten altijd donker, soms vrijwel zwart. Verschilt van Fitis door kortere vleugels, grijzer en bruiner verenkleed, (meestal) door donkere poten, roep en gewoonte om regelmatig met vleugels en staart te trekken. Juveniel als adult, maar vaak wat geler of grijzer en meer donzig uiterlijk.
Geluid. Roep ’whiet’. Zang monotoon ’tjif tjaf tjif tjaf’. Iberische Tjiftjaf heeft gevarieerdere zang, die begint en eindigt met korte ’tit’-roepjes en langgerekte ’tswie-frases’ bevat.
Voorkomen. Zeer algemene zomergast. Overwintert in klein aantal.
Habitat. Verscheidenheid aan habitats met bomen en struiken, zoals parken, gemengde en loofbossen. Behoeft hogere bomen dan Fitis.
Voedsel. Voornamelijk insecten. Fourageert vaak op de grond.
Fitis
Veldkenmerken. 11 cm. Lijkt op Tjiftjaf; evenals deze zonder duidelijke kenmerken. Bovendelen bruingroen of olijfkleurig, gezicht en borst duidelijk geel, onderdelen witter. Wenkbrauwstreep onduidelijk, geel, geflankeerd door donkerder oogstreep. Handpennen steken verder voorbij tertials uit dan bij Tjiftjaf, poten meestal duidelijk bleker, wenkbrauwstreep doorgaans iets geprononceerder en kruin platter, alles bijelkaar meer indruk gevendvan een minder ronde, langere en slankere vogel. Actiever dan Tjiftjaf. Juveniel in het veld vaak te onderscheiden van adult door meer uniform geel en groen verenkleed, met name op onderdelen. Sommige adulten kunnen echter ook zeer geel zijn.
Geluid. Roep ’huwiet’, tweetoniger dan Tjiftjaf. Zang vloeiende en welluidende serie van aflopende tonen.
Voorkomen. Zeer algemene zomergast.
Habitat. Variatie aan weelderig begroeide gebieden met struiken en lage bomen. Komt niet in uniform hoogopgaand bos voor.
Voedsel. Voornamelijk insecten, die vaak na korte achtervolging of op vliegenvangerachtige manier worden gevangen.
![Page 27: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/27.jpg)
Geslacht Phylloscopus bestaat
in Nederland uit 7 soorten
Phylloscopus bonelli [Bergfluiter]
Phylloscopus borealis [Noordse Boszanger]
Phylloscopus collybita [Tjiftjaf]
Phylloscopus inornatus [Bladkoning]
Phylloscopus sibilatrix [Fluiter]
Phylloscopus trochiloides [Grauwe Fitis]
Phylloscopus trochilus [Fitis]
![Page 28: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/28.jpg)
Een soort is….Een groep organismen met veel overeenkomstige eigenschappen,
•die onderling kunnen voortplanten
•en daarbij vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen
![Page 29: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/29.jpg)
Dit zijn dus verschillende soorten, ondanks de grote overeenkomsten in kleur en vorm/bouw
![Page 30: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/30.jpg)
Phylloscopus collybita (Vieillot, 1817)Een soortnaam bestaat uit:
PhylloscopusPhylloscopus collybitacollybita (Vieillot,(Vieillot, 1817)1817)
Het jaar waarin de soort voor het eerst is beschreven
Het jaar waarin de soort voor het eerst is beschreven
geslachtsnaamgeslachtsnaam soortaanduidingsoortaanduidingDe eerste beschrijver van de soort
De eerste beschrijver van de soort
Heel vaak wordt volstaan met de eerste twee delen: Phylloscopus collybita
![Page 31: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/31.jpg)
Soort naamgeving
Linnaeus (18e eeuw)
• Geslachtsnaam (Canis)
• Soortaanduiding (lupus)
Deense dog & Chihuahua
Canis lupus
![Page 32: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/32.jpg)
En dit zijn dus geen verschillende diersoorten: 1 soort, met veel variëteiten, rassen zelfs
Rassen onstaan altijd door menselijke selectie
![Page 33: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/33.jpg)
Naamgeving olifant
Indische olifant
Geslachtsnaam = ElephasSoortaanduiding = maximus
Afrikaanse olifant
Geslachtsnaam = LoxodontaSoortaanduiding = africana
![Page 34: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/34.jpg)
Nog een voorbeeld: 3 soorten uit het geslacht “mees (Parus)”
Parus major Parus caeruleus Parus cristatus
![Page 35: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/35.jpg)
Moeder = paard
Moeder = ezel
Vrouwtjes wel vruchtbaar,
mannetjes niet
Muilezel Muildier
Ezel (Equus asinus)Paard (Equus caballus)
X
![Page 36: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/36.jpg)
![Page 37: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/37.jpg)
X
![Page 38: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/38.jpg)
Lijger / Teeuw
![Page 39: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/39.jpg)
![Page 40: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/40.jpg)
Scheit / Gaap
![Page 41: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/41.jpg)
Populatie
Een populatie = een groep individuen van een soort die in een bepaald gebied een voortplantingseenheid vormen
Afhankelijk van omstandigheden kunnen populaties verschillende fenotypes vertonen
![Page 42: Ordening: Indeling in de 4 rijken © Biologiepagina.nl](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061503/5551a0ee4979591f3c8b6c26/html5/thumbnails/42.jpg)
SteltkluutKent 6 populaties met verschillen in uiterlijk. Men ziet dit als 1 soort, ook al is dit nooit bewezen.