OSTEOARTRİT
Prof. Dr. Nuran TÜRKÇAPAR
AÜTF İç Hastalıkları ABD – Romatoloji BD
OSTEOARTRİT
TANIM Dejeneratif eklem hastalığı veya
osteoartroz olarak da bilinir
“Aşınma ve yıpranma” bir tür artrit
İnsandaki en yaygın görülen artrit; US’da
27 milyon yetişkin
Bir veya daha fazla eklem etkilenebilir
Sıklıkla tutulan eklemler; diz, kalça, el
vertebra, baş parmak ve 1. MTP
Daha az; omuz, ayak bileği ve MCP
OSTEOARTRİT
Patogenez
Yaşlanmayla birlikte non-enzimatik
glycation artar ve ‘Advanced Glycation
End’ (AGE) ürünler artar
Kartilajın proteoglikan yapısı değişir ve
su içeriği azalır
OSTEOARTRİT
Patogenez
Osteoartritik eklemde
-Ödem ve mikro parçalanma (microcracks)
-Kartilajda fissürleşme ve yarıkların oluşumu
-Erezyon ve yeni kemik oluşumu
OSTEOARTRİT
Patogenez
Osteoartrit: kondrositlerin yıkım ve hücre dışı matriks
sentezi arasındaki dengenin korunamaması sonucu gelişir
MMP (öz. ADAMTS) gibi proteinazlarla artmış kartilaj yıkımı
Kondrosit ve sinovisitlerce proinflamatuar sitokinlerin (IL-1,
IL-6, IL-8, LIF) salınımı artar; bu sitokinler de kartilajı yıkan
enzimleri artırır. Diğer inflamasyon mediatörleri; PG, SOR
de patogenezde önemli.
Anti-inflamatuar sitokin; IL-4, IL-10, IL-13
IL-1; kartilaj matriks yapısını değiştirir (tip II ve IX
kalojenlerin sentezi azalırken, tip I ve tip III kalojenlerin
sentezi artar
Kartilajın onarılması; IGF-I, TGF-beta
OSTEOARTRİT
Nedir?
Normal eklem
◦ Kartilaj
◦ Sinovyal sıvı ve
membran
◦ Bursa
◦ Çeşitli eklemlerin
artikülasyonu
◦ Kas, tendon,
ligament, yağ ve
kemikler
OSTEOARTRİT
Nedir? Dejenerasyon
◦ Kartilaj hasarı veya kaybı
◦ Bozuk mekanik ve aşınma
◦ Kemik kisti ve skar oluşumu
OSTEOARTRİT
Nedir?
Anormal kompansatuar yanıt
◦ Yeni kemik oluşumu – kemik spurları
◦ İnflamasyon (nadiren) – sıvı, şişlik, kızarıklık
OSTEOARTRİT
Nedenleri
Genetik Faktörler
Cinsiyet - kadın > erkek
Travma (küçük veya büyük)
Ko-morbid tıbbi durumlar
Yaşa bağlı süreçler
OSTEOARTRİT
Genetik Faktörler
◦ İkiz ve ikiz olmayan kardeş çalışmalarında
genetik faktörlerin etkisi %39-65
◦ Bu faktörlerin neler olduğu ?
OSTEOARTRİT
Cinsiyet
◦ 45 yaşından önce - erkek > kadın
◦ 45 yaşından sonra - kadın > erkek
◦ Kadınlar erkeklerden daha az kalça protezine
gider
◦ > 70 yaş büyük bölümü
◦ Kadın, obez, siyahlarda fazla; Çinlilerde az
(zayıf)
OSTEOARTRİT
Riskler ? Travma
◦ Meslek
◦ Spor
◦ Yaralanma
OSTEOARTRİT
Riskler ?
Yandaş tıbbi hastalıklar
◦ Obezite
◦ Akromegali
◦ Psödogut
Felson D. N Engl J Med 2006;354:841-848
OSTEOARTRİT Riskler ?
Yaşa bağlı süreçler
OSTEOARTRİT
Ne hissedersiniz?
OSTEOARTRİT
Ne hissedersiniz?
Ağrı
Şişlik
Katılık
Takılma
Diğer inflamasyon bulguları
OSTEOARTRİT
Nasıl teşhis edilir? Anamnez
Fizik muayene (kemik yapıda büyüme,
krepitasyon, kısıtlı ROM)
OSTEOARTRİT
Nasıl teşhis edilir? Laboratuvar – ANA, ESR, RF
Non-inflamatuar sinovyal sıvı
X-ray, MRI
OSTEOARTRİT
Nasıl önlenir? Güvenli egzersiz
Vücudunuzu dinleyin
Kilo verin
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - Egzersiz Egzersiz tipleri
◦ Germe
◦ Aerobik fitness
◦ Eklem hareket açıklığı
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - Egzersiz
Egzersiz- faydaları
◦ Kas gücünü artırır
◦ Kas, tendon ve ligamentlerin esnekliğini artırır
◦ Kilo verilmesi veya korunmasına yardım eder
◦ Kardiyovasküler fitnes için iyi
◦ Kendini iyi hissettirir
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - Egzersiz Egzersiz
◦ Önerilen
Yürüme
Yüzme
Bisiklet
Germe/Güçlendirme
Yoga/Tai Chi
◦ Önerilmeyen
Yüksek darbeli egzersiz
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - Egzersiz
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - İlaçlar Acetaminophen; max: 4x500mg
◦ + güvenli, etkili, ucuz
◦ - etkisi kısa, karaciğer hastalığında kullanılmaz
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - İlaçlar
NSAIDs (ibuprofen, naproxen vb.)
◦ + etkin, bazıları uzun etkili, ucuz
◦ - mide ülserleri/irritasyon, böbreklere toksik
COX-2 inhibitörleri (celecoxib vb.)
◦ + etkili, daha az Gİ yan etki
◦ - kardiyak risk artışı (yüksek doz), pahalı,
böbreklere toksik
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - İlaçlar
Opiat analog (tramadol vb.)
Opiat ilaçlar (codeine vb.)
Glucosamine-chondroitin
◦ NIH çalışması – bazı orta-ciddi osteoartrite etkili
Felson D. N Engl J Med 2006;354:841-848
Diz Osteoartritinin Farmakolojik Tedavisi
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - Enjeksiyonlar
Kortikosteroid
◦ Anti-inflamatuar
◦ Geçici rahatlama- değişir (< 6 weeks)
◦ Optimal uygulama sıklığı tartışmalı – genellikle 3
ayda birden daha az sıklıkla uygulanmalı
◦ Riskleri – tendon hasarı, yumuşak dokuda atrofi
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - Enjeksiyonlar
Hyaluronic acid deriveleri (Synvisc, Hyalgan,
Orthovisc vb.
◦ Bağ dokusunun normal bir bileşenidir (sinovyal
sıvı)
◦ Ardışık 3-5 enjeksiyon
◦ Sadece diz kullanımı için onaylanmıştır
◦ Bazı çalışmalarda bu tedavinin yararlı olduğu
gösterilmiştir, bazılarında değil
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - Cerrahi Artroskopik cerrahi
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - Cerrahi
Artroskopik cerrahi
◦ 2002 – artroskopik debridman veya yıkamanın plasebo cerrahisinden daha iyi olmadığı gösterilmiştir (N Engl J Med 347:81, July 11, 2002)
◦ 2008 – artroskopik yıkama veya debritmanın medikal/fizik tedaviden daha iyi değil (N Engl J Med 359:1097, September 11, 2008)
◦ Yalnızca menisküs yırtıkları veya eklem içi osteofitleri olan belirli hastalar için uygun
OSTEOARTRİT
Tedavi seçenekleri - Cerrahi Eklem replasmanı (protez)
◦ Kalça
Çok başarılı, %90 ; 10-15 yıl sonra da hala işlevini
korur, son yayınlarda 25 yıl
◦ Diz
Çok başarılı,% 80-90 vakada 10 yıl sonra da işlevini
korur
◦ El
Daha az sıklıkla uygulanır ve bir el uzmanı tarafından
yapılmalıdır
OSTEOARTRİT
Tedavi Seçenekleri - Cerrahi
Eklem replasman cerrahisi – Kim aday?
◦ Şiddetli, konservatif tedaviye yanıtsız,
semptomatik osteoartrit
◦ günlük yaşam aktiviteleri etkilenenler
OSTEOARTRİT
Tedavi seçenekleri - Cerrahi
Eklem replasman cerrahisi – maksimum
faydalanmak
◦ Eğer fazla kilolu veya obezse – cerrahi öncesi
kilo vermek
◦ Ameliyat öncesi kasların güçlendirilmesi
◦ Çok ameliyat yapılan bir merkez seçilmesi
◦ Belli bir rehabilitasyon tedavi programını izlemek
◦ Sabırlı olmak…ve eklemi önemsemek
OSTEOARTRİT
Alternatif Tedaviler
Anti-inflamatuar pomadlar/jeller, (Capsaicin,
methylsalicylate)
Sıcak/soğuk uygulamalar
Vitaminler
Yeşil çay
Elekriksel uyarı (TENS)
Akapunktur
OSTEOARTRİT
Gelecek çalışmalar
Genetik faktörlerin anlaşılması ve kartilaj
hasarının nedenlerinin anlaşılması
Genetik mühendisliği
◦ Kartilaj hücre replasmanı
◦ Stem cell transplantasyonu
◦ Gen tedavisi
Diğer ilaçlar (oral IL-1 antg. vs)
OSTEOARTRİT
Kaynaklar
National Institute of Arthritis and
Musculoskeletal and Skin Disease -
www.niams.nih.gov
Arthritis Foundation -
www.arthritis.org
American College of Rheumatology -
www.rheumatology.org