1
DORADZTWO BIZNESOWE
Partnerstwo Publiczno-PrywatneNowe możliwości realizacji projektów infrastrukturalnych
PAŹDZIERNIK 2006
3
Spis Treści
Czym jest Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP)?
Stosowane dotychczas formuły współpracy sektora publicznego i prywatnego
Ustawa o PPP
Korzyści i problemy PPP
Przygotowanie przedsięwzięć w oparciu o ustawę o PPP
Fundusze UE a PPP
Potencjalne obszary finansowania przedsięwzięć w formule PPP
4
1. Czym jest PPP?
5
Partnerstwo publiczno–prywatne (PPP) jest formą długoterminowej współpracy sektora publicznego z sektorem prywatnym przy realizacji inwestycji.
Celem tej współpracy jest osiągnięcie obopólnych korzyści, a kluczową cechą jest jej ukierunkowanie na realizację zarówno celów komercyjnych, jak i społecznych przedsięwzięcia.
W przedsięwzięciach PPP sektor publiczny oraz prywatny zachowują własną hierarchię celów i zakres obowiązków oraz współpracują na podstawie zdefiniowanego w umowie PPP podziału ryzyka i zobowiązań zgodnie z regułą: „dane ryzyko bierze na siebie ten partner, który nim lepiej zarządza.”
Rezultatem jest osiągnięcie relatywnie wyższej jakości usług za relatywnie niższą cenę niż w przypadku ich finansowania w tradycyjny sposób.
Czym jest PPP
WSPÓŁPRACA
CELE
RYZYKA
KORZYŚCI
Przykładowe zastosowania kontraktów PPP
Szpitale
Obiekty sportowe
Szkoły
Więzienia
Drogi
Tunele
Komunikacja miejska
Transport i infrastrukturakolejowa
Oczyszczalnie ścieków
Usługi wodne i kanalizacyjne
Cechy charakterystyczne dla modeli PPP
6
Podział celów i zadań w PPP
Sektor publiczny Sektor prywatny
CELE
Dostarczenie usług potrzebnych ze społecznego punktu widzenia obecnie, a nie w odległej perspektywie
Jak najniższy koszt obiektu mierzony jako suma kosztów kapitałowych i operacyjnych
Zachowanie wysokich standardów jakości usług zapewniających długoterminową eksploatację obiektu
Zapewnienie optymalnego finansowania zwłaszczaw aspekcie alokacji wydatków w czasie.
Ograniczenie ponoszonego ryzyka
Osiągnięcie społecznych korzyści poprzez przyciągnięcie nowych inwestycji, stworzenie miejsc pracy i stymulację lokalnego wzrostu gospodarczego
Osiągnięcie wymiernych korzyści finansowych z realizacji przedsięwzięcia inwestycyjnego (zwrot na zaangażowanym kapitale), między innymi dzięki:
– możliwości generowania dodatkowych przychodów
– obniżeniu kosztów realizacji inwestycji oraz kosztów eksploatacji obiektu
Ograniczenie ryzyka – pozostawienie sektorowi publicznemu tych ryzyk, którymi sektor ten lepiej zarządza
ZADANIA
Określa warunki ramowe projektu oraz wymagany poziomstandardów (technicznych, usługi, etc.).
Kontraktuje partnera prywatnego do realizacji projektu.
Zabezpiecza finansowanie wspomagające (np.: fundusze unijne).
Monitoruje zgodność wykonania projektu z kontraktem oraz dotrzymanie uzgodnionych standardów.
Wykonuje zadanie będące tradycyjnie domeną sektora publicznego.
Odpowiada za projektowanie, budowę i eksploatację obiektu.
Odpowiada za zapewnienie finansowania projektu.
Odpowiada za dotrzymanie wcześniej ustalonych standardów.
7
Schemat transakcji PPP
Partner PublicznyBanki i instytucje
finansujące
Spółka projektowa
Umowy kredytowe/finanso
wania
Udziałowcy i inwestorzy prywatni
Generalny wykonawca Operator obiektu
Zabezpieczenia, np. zastaw na udziałach w spółce projektowej
Kapitał
(umowa pożyczki podporządkowanej)
Umowa PPP
Umowa o budowę obiektu „pod klucz” Umowa na zarządzanie i utrzymanie
8
2. Stosowane dotychczas formuły współpracy sektora publicznego i prywatnego
9
Formy współpracy sektora publicznego i prywatnego (1)
Koncesja na roboty budowlane
Koncesja na roboty budowlane
- Wykonawca otrzymuje zapłatę w formie prawa do czasowej eksploatacji wybudowanego obiektu lub także wynagrodzenie
- Określona forma wyboru partnera publicznego w trybie przetargowym
- Brak ograniczenia czasowego obowiązywania umowy, jednak umowa na czas oznaczony
- Właścicielem inwestycji pozostaje podmiot publiczny
- Po ustalonym okresie obiekt przechodzi w zarząd podmiotu publicznego
Spółki celoweo mieszanym kapitale
Spółki celoweo mieszanym kapitale
- Ustawa o gospodarce komunalnej
- Realizacja zadań spoza sfery użyteczności publicznej ważnych dla rozwoju gminy
- Wkład partnera publicznego najczęściej w postaci aportu w formie nieruchomości
Kontraktacja usługKontraktacja usług
- Częsta forma współpracy
- Zlecanie wykonania wybranych usług przez krótki okres np. kilku miesięcy, których przedmiotem może być na przykład delegowanie zadania własnego gminy
- Nie wymaga od partnera prywatnego znacznego zaangażowania finansowego
10
Formy współpracy sektora publicznego i prywatnego (2)
Kontrakty menedżerskie Kontrakty menedżerskie
- Zwiększona rola partnera prywatnego- Część majątku publicznego zostaje oddana w zarząd prywatny- Prawo własności pozostaje po stronie władzy publicznej- Partner prywatny (wynajęty do zarządzania menadżer) wynagradzany jest za sprawne
zarządzanie- Wynagrodzenie może być uzależnione od osiąganych wyników i celów, jakie stawia
właściciel- Cenne doświadczenie dla sektora publicznego w zakresie kooperacji z firmami
prywatnymi- Często stosowane na szczeblu gminy
DzierżawaDzierżawa
- Tradycyjne procedury przetargowe- Prywatny wykonawca uiszcza opłatę za dzierżawę i uzyskuje prawo zarządzania
przedmiotem dzierżawy- Ryzyko komercyjnego sukcesu po stronie partnera prywatnego- Dzierżawca ma obowiązek przeprowadzenia niezbędnych inwestycji- Odpowiedzialność za planowanie długofalowego rozwoju i dużych inwestycji po stronie
sektora publicznego
Umowy typu BOTUmowy typu BOT
- Jedna umowa łącząca zwykle odrębne funkcje – projektowania, budowy oraz utrzymania i zarządzania oraz przekazanie podmiotowi publicznemu
- Prywatny inwestor jest finansowany z publicznych środków- Zastosowanie przy inwestycjach tworzonych od podstaw; zaangażowanie różnorodnych
partnerów i znacznych środków finansowych- Czasochłonne procedury przygotowania umowy, negocjacji oraz procedury
przetargowej
11
Przykłady współpracy sektora publicznego i prywatnego w Polsce
Budowa autostrad A1, A2 i A4
Dotychczas budowano autostrady w systemie koncesyjnym – inwestor prywatny finansuje, buduje i zarządza inwestycją A1: Gdańsk – Toruń (koncesjonariusz GTC S.A.),
A2: Nowy Tomyśl – Września (koncesjonariusz Autostrada Wielkopolska S.A.)
A4: Kraków – Katowice (koncesjonariusz Autostrada Małopolska)
Obecnie powstaje nowa koncepcja budowy autostrad w systemie PPP Państwo zamierza wraz inwestorami utworzyć spółki, które wybudują autostrady. Będzie to dotyczyć: A1: 190 km pomiędzy Strykowem i Pyrzowicami
A2: 94 km pomiędzy Strykowem a Konotopą
Budowa autostrad A1, A2 i A4
Dotychczas budowano autostrady w systemie koncesyjnym – inwestor prywatny finansuje, buduje i zarządza inwestycją A1: Gdańsk – Toruń (koncesjonariusz GTC S.A.),
A2: Nowy Tomyśl – Września (koncesjonariusz Autostrada Wielkopolska S.A.)
A4: Kraków – Katowice (koncesjonariusz Autostrada Małopolska)
Obecnie powstaje nowa koncepcja budowy autostrad w systemie PPP Państwo zamierza wraz inwestorami utworzyć spółki, które wybudują autostrady. Będzie to dotyczyć: A1: 190 km pomiędzy Strykowem i Pyrzowicami
A2: 94 km pomiędzy Strykowem a Konotopą
12
Przykłady współpracy sektora publicznego i prywatnego w Polsce
Regionalne pasażerskie przewozy kolejowe
Koleje Mazowieckie Sp. z o.o. (KM) Spółka utworzona przez Samorząd Województwa Mazowieckiego (51% udziałów) oraz PKP Przewozy Regionalne spółka z o.o. (49% udziałów) realizuje zadania przewozowe finansowane przez Urząd Marszałkowski
PKP Warszawska Kolej Dojazdowa Sp. z o.o. (WKD)W 2005 r. Konsorcjum Samorządowe złożone z Samorządu Województwa Mazowieckiego, m.st. Warszawy oraz 6 gmin leżących wzdłuż trasy WKD przejęło na własność nieruchomości (dzierżawione na rzecz WKD) oraz własność udziałów WKD
Zakup taboru kolejowego (autobusów szynowych) przez Samorządy Wojewódzkie Tabor zakupiony ze środków własnych lub przy współfinansowaniu z funduszy UE jest dzierżawiony lub użyczany na rzecz operatora kolejowego
Regionalne pasażerskie przewozy kolejowe
Koleje Mazowieckie Sp. z o.o. (KM) Spółka utworzona przez Samorząd Województwa Mazowieckiego (51% udziałów) oraz PKP Przewozy Regionalne spółka z o.o. (49% udziałów) realizuje zadania przewozowe finansowane przez Urząd Marszałkowski
PKP Warszawska Kolej Dojazdowa Sp. z o.o. (WKD)W 2005 r. Konsorcjum Samorządowe złożone z Samorządu Województwa Mazowieckiego, m.st. Warszawy oraz 6 gmin leżących wzdłuż trasy WKD przejęło na własność nieruchomości (dzierżawione na rzecz WKD) oraz własność udziałów WKD
Zakup taboru kolejowego (autobusów szynowych) przez Samorządy Wojewódzkie Tabor zakupiony ze środków własnych lub przy współfinansowaniu z funduszy UE jest dzierżawiony lub użyczany na rzecz operatora kolejowego
13
Przykłady współpracy sektora publicznego i prywatnego w Polsce
Projekty wodno-kanalizacyjne Gdański projekt wodno-ściekowy
• Partner prywatny – spółka Saur Neptun Gdańsk S.A. – dzierżawca infrastruktury, odpowiada za dostawę wody i odbiór ścieków na terenie Gdańska oraz za remonty, utrzymanie sieci i usuwanie awarii
• Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna Sp. z o.o. (GIWK) – właściciel infrastruktury, realizator procesu inwestycyjnego, wnioskodawca i beneficjent końcowy dotacji z Funduszu Spójności.
Program Poprawy Gospodarki Wodno-Ściekowej w Bielsku-Białej • Aqua S.A. (gmina Bielsko-Biała posiada 51% udziałów w spółce) zarządca i
operator miejskiej sieci wodno-kanalizacyjnej w Bielsku Białej. Projekt przewiduje budowę 210 km sieci wodno-kanalizacyjnej oraz modernizację oczyszczalni ścieków w Bielsko-Białej. Projekt w 77% finansowany z funduszy Unii Europejskiej.
Tarnowskie Góry • Komunalna spółka PWiK Sp. z o.o. w 1999 roku została sprywatyzowana i
pozyskała inwestora strategicznego - francuską Firmę Compagnie Générale des Eaux Spółka Akcyjno - Komandytowa z grupy Veolia Environnement Dzięki dokapitalizowaniu oraz know - how wniesionemu przez inwestora Spółka modernizuje i rozbudowuje sieć wodociągową, przeprowadza monitoring, renowację i rozbudowę sieci kanalizacyjnej, modernizację oczyszczalni ścieków, modernizacji oczyszczalni ścieków, unowocześnienia maszyn i urządzeń
Projekty wodno-kanalizacyjne Gdański projekt wodno-ściekowy
• Partner prywatny – spółka Saur Neptun Gdańsk S.A. – dzierżawca infrastruktury, odpowiada za dostawę wody i odbiór ścieków na terenie Gdańska oraz za remonty, utrzymanie sieci i usuwanie awarii
• Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna Sp. z o.o. (GIWK) – właściciel infrastruktury, realizator procesu inwestycyjnego, wnioskodawca i beneficjent końcowy dotacji z Funduszu Spójności.
Program Poprawy Gospodarki Wodno-Ściekowej w Bielsku-Białej • Aqua S.A. (gmina Bielsko-Biała posiada 51% udziałów w spółce) zarządca i
operator miejskiej sieci wodno-kanalizacyjnej w Bielsku Białej. Projekt przewiduje budowę 210 km sieci wodno-kanalizacyjnej oraz modernizację oczyszczalni ścieków w Bielsko-Białej. Projekt w 77% finansowany z funduszy Unii Europejskiej.
Tarnowskie Góry • Komunalna spółka PWiK Sp. z o.o. w 1999 roku została sprywatyzowana i
pozyskała inwestora strategicznego - francuską Firmę Compagnie Générale des Eaux Spółka Akcyjno - Komandytowa z grupy Veolia Environnement Dzięki dokapitalizowaniu oraz know - how wniesionemu przez inwestora Spółka modernizuje i rozbudowuje sieć wodociągową, przeprowadza monitoring, renowację i rozbudowę sieci kanalizacyjnej, modernizację oczyszczalni ścieków, modernizacji oczyszczalni ścieków, unowocześnienia maszyn i urządzeń
14
3. Ustawa o PPP
15
Przepisy o PPP – fakty
Październik 2005 r. - Ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym z dnia 28 lipca 2005 r. weszła w życie.
Przez prawie rok ustawa była martwym przepisem, gdyż brak było wskazanych w Ustawie rozporządzeń wykonawczych niezbędnych do przygotowania przedsięwzięć zgodnie z Ustawą.
Lipiec 2006 r. – Weszły w życie rozporządzenia wykonawcze, niezbędne do przygotowania przedsięwzięć zgodnie z ustawą o PPP:
1. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie niezbędnych elementów analizy przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego
2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie ryzyk związanych z realizacją przedsięwzięć w ramach partnerstwa publiczno prywatnego
3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu, form i zasad sporządzania informacji dotyczących umów o partnerstwie publiczno-prywatnym
16
Co wnosi ustawa o PPP?
Ustawa o ppp:
jest instrumentem realizacji inwestycji i świadczenia usług publicznych przez podmiot prywatny,
jest podstawą dla zawierania wieloletnich umów o współpracy
ma zagwarantować transparentne procedury wyboru partnera prywatnego.
Celem ustawy jest m.in.
pobudzenie inwestycji infrastrukturalnych
zachęcenie sektora publicznego do współpracy z sektorem prywatnym na określonych zasadach (dotychczas duże ryzyko społeczno-polityczne)
Zakres stosowania Ustawy obejmuje wykonywanie zadań publicznych
zadania publiczne obejmują nieograniczony katalog zadań wykonywanych w interesie publicznym;
decyzja o tym, co jest zadaniem publicznym będzie wynikała, nie z konkretnego wyliczenia zadań własnych gminy, a z szerokiego rozumienia pojęcia „zaspokajanie potrzeb wspólnoty”
Podmioty, które mogą brać udział w projektach PPP – ustawa wprowadza zamknięty katalog:
partnerzy prywatni – przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, kościoły lub inne związki wyznaniowe oraz podmioty zagraniczne, o ile są przedsiębiorcami w rozumieniu prawa kraju rejestracji;
partnerzy publiczni – organy administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki, fundusze celowe, państwowe szkoły wyższe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, a także państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek handlowych.
17
Co wnoszą rozporządzenia wydane do ustawy o PPP?1. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie niezbędnych elementów
analizy przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego wymienia niezbędne analizy i ich zakres, oraz wskazuje na zakres parametrów służących do porównania różnych opcji realizacji inwestycji.
Wymagane analizy to: – określenie zakresu przedsięwzięcia wraz z jego harmonogramem;– analiza ekonomiczno – finansowa;– analiza prawna;– analiza rodzajów ryzyka i wrażliwości przedsięwzięcia na rodzaje ryzyka.
2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie ryzyk związanych z realizacją przedsięwzięć w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego określa:– rodzaje ryzyk związanych z przedsięwzięciami PPP– zasady podziału ryzyk pomiędzy sektor publiczny i prywatny– wpływ ryzyka na poziom długu publicznego oraz deficyt finansów publicznych
3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu, form i zasad sporządzania informacji dotyczących umów o partnerstwie publiczno-prywatnym zawiera m.in:– wzory formularzy dla analizy jakościowej i ilościowej ryzyka– wzory macierzy podziału ryzyk – wzory zestawień finansowych dotyczących wpływu umowy PPP na poziom długu publicznego oraz deficyt finansów
publicznych
18
Czy zastosowanie ustawy jest obowiązkowe, czy pozostaje kwestią wyboru?
Wątpliwości co do kwalifikacji pewnych podmiotów prywatnych, które mogą brać udział w projektach PPP
Brak precyzyjnych przepisów podatkowych dotyczących PPP w ustawie oraz rozporządzeniach wykonawczych nie wspomniano o podatku od towaru i usług, co rodzi problemy w przypadku współpracy podmiotu publicznego z partnerem prywatnym w kwestii naliczania podatku należnego.
Kilka problemów z przepisami o PPP
19
4. Korzyści i problemy PPP
20
Pomiar efektywności
Pomiar efektywności i system motywowania są integralną częścią PPP i zapewniają wysokiej jakości usługi świadczone przez sektor prywatny w ramach PPP w relacji do ceny.
Zarządzanie przez cele
Usługi dostarczane przez prywatny sektor określane są poprzez cele, które muszą być spełnione. Wynagrodzenie podmiotu prywatnego uzależnione jest od ich jakości i terminowości dostarczenia.
Długoterminowe kontrakty
Korzyści z PPP (1)
Kontrakt obejmuje koszty całego okresu użyteczności obiektu, co jest kluczowym czynnikiem decydującym o najbardziej efektywnym wykorzystaniu angażowanych środków.
Dostarczający usługę podmiot prywatny jest zainteresowany optymalizacją kosztów w czasie całego cyklu inwestycji i eksploatacji obiektu.
21
Transfer ryzyk
Konkurencyjność Podstawą uzyskania korzystnej relacji wartości usługi do ceny jest konkurencyjność procesu wyboru partnera do PPP.
W kontraktach PPP dokonuje się przeniesienia ryzyk na tę stronę umowy, która będzie najlepiej zarządzała danym ryzykiem.
Kwalifikacje sektora prywatnego
Zdolności zarządzania projektem i inne kwalifikacje sektora prywatnego w zakresie dostarczania efektywnych całościowych rozwiązań są uznawane za krytyczny czynnik sukcesu PPP
Korzyści z PPP (2)
22
Wyższy koszt kapitału dla sektora prywatnego, który musi być zrekompensowany przez uzyskanie oszczędności dzięki właściwie przeprowadzonemu przetargowi na realizację projektu oraz większej wydajności sektora prywatnego
Ograniczenie elastyczności finansowej sektora publicznego w wyniku długoterminowego zobowiązania wobec spółki projektowej – limity zadłużenia
Bardziej złożony, kosztowny oraz czasochłonny proces wdrażania koncepcji PPP – realizacja tego procesu wymaga zaangażowania odpowiednich środków zarówno ze strony publicznej, jak i prywatnej
Ryzyko niestabilności wspólnej polityki partnerów w perspektywie cyklicznych zmian reprezentantów partnera publicznego – zalecane szerokie debaty publiczne przed zawarciem umowy o PPP
Kluczowe problemy związane z PPP
23 23
5. Przygotowanie przedsięwzięć w oparciu o ustawę o PPP
2424
I. Identyfikacja potrzeb
Decyzję o przystąpieniu do przygotowania ppp podejmuje podmiot publiczny, który jest zazwyczaj inicjatorem procesu. Jednakże ustawa wskazuje, że podmiot prywatny, zainteresowany realizacją określonego przedsięwzięcia może złożyć wniosek do podmiotu publicznego z propozycją jego realizacji, jednak bez jakiegokolwiek zapewnienia wyboru go jako partnera prywatnego.
PPP może stanowić sposób realizacji przedsięwzięcia, jeżeli przynosi to korzyści dla interesu publicznego, większe niż z zastosowania innej metody (praktycznie niemożliwe do potwierdzenia na etapie identyfikacji potrzeby).
II. Koncepcja realizacji
Podjęcie decyzji o realizacji zadania poprzez ppp powinno być oparte na szczegółowej analizie planowanego przedsięwzięcia. Zakres takiej analizy wskazany jest w ustawie i odpowiednich rozporządzeniach. Na tym etapie należy znacząco uprawdopodobnić zasadność realizacji przedsięwzięcia w formule ppp. Podstawowym narzędziem weryfikacji jest tzw. Komparator Sektora Publicznego.
III. Wdrożenie
Ustawodawca nie zdecydował się na odrębne uregulowanie procedury wyboru partnera w ramach ppp. W rozdziale dotyczącym zasad i trybu wyboru partnera prywatnego jest odesłanie do stosowania odpowiednich przepisów prawa zamówień publicznych.
W stosunku do ustawy o zamówieniach publicznych, ustawa o ppp wprowadza pewne modyfikacje ze względu na właściwość stosunku ppp, m.in. umowa na dłużej niż 3 lata oraz zwrot kosztów oferty.
Etapy przygotowania PPP
Potrzeba
Etapy PPP
Wdrożenie Dokumentacja kontraktowa
- Przetarg- Negocjacje
Koncepcja Studia wykonalności Ocena zainteresowania
przedsięwzięciem w kraju i za granicą
Realizacja Projektowanie i budowa Eksploatacja i utrzymanie Zwrot
25
Istotne zagadnienia przygotowania PPP
Uczestnicy transakcji
Leader (Dyrektor) Projektu ze strony publicznej wspomagany przez wewnętrzne zespoły ds. finansowania, spraw technicznych i prawny.
Doradcy Zewnętrzni posiadający wiedzę i doświadczenie w zawieraniu podobnych transakcji– Doradcy finansowi
– Doradcy techniczni
– Doradcy prawni
Komparator Sektora Publicznego
„Analiza hipotetycznych kosztów realizacji przedsięwzięcia przez sektor publiczny we własnym zakresie zgodnie z jasno określoną charakterystyką projektu przy założeniu realizacji projektu przez sektor publiczny we własnym zakresie na bazie aktualnych doświadczeń z podobnych projektów.z uwzględnieniem wyceny ryzyk projektu uwzględniająca wartość pieniądza w czasie”
Model finansowy
Model finansowy jest potrzebny na każdym etapie przedsięwzięcia i pozwala na: – ocenę alternatywnych opcji realizacji inwestycji
– ocenę otrzymanych ofert
– monitoring przedsięwzięcia w trakcie realizacji kontraktu
Wycena ryzyk
Trudna na etapie koncepcyjnym
Ma kluczowe znaczenie dla oceny zasadności przedsięwzięcia
26
Istotne elementy przygotowania PPP
0
20
40
60
80
100
120
PSC PPP
Płatności okresowe dla partnera prywatnego od partnera publicznego
Ryzyka transferowane
‘Czyste’ PSC
Ryzyka zatrzymane
Ryzyka zatrzymane
Wartość oczekiwana kosztów
Konkurencyjna Neutralność
‘Value for Money’
27
6. Fundusze UE a PPP
28
Kluczowe kwestie dotyczące funduszy UE w aspekcie PPP
Zaangażowanie się sektora prywatnego w realizację projektów infrastrukturalnych w systemie partnerstwa publiczno-prywatnego może okazać się skutecznym środkiem przeciwdziałania problemom związanym z pełnym wykorzystaniem środków z funduszy pomocowych UE związanych z, oprócz problemami natury administracyjnej, trudnościami z zapewnieniem wkładu własnego na sfinansowanie realizacji projektów przez sektor publiczny.
Łączenie PPP z finansowaniem z funduszy UE pozwala osiągnąć efekt synergii umożliwiając zarazem realizację głównych celów stawianych sobie przez poszczególnych uczestników finansowania:– państwu – możliwość realizacji ważnych ekonomicznie i społecznie projektów przy
ograniczonych środkach budżetowych, z dodatkowymi korzyściami, jakie daje udział sektora prywatnego w projektach realizowanych w formule PPP,
– administracji funduszy unijnych – bardziej efektywną realizację celów polityki Unii Europejskiej. Zwiększenie zaangażowania finansowego sektora prywatnego w realizację projektów współfinansowanych z funduszy UE umożliwi zrealizowanie większej liczby projektów niż byłoby to możliwe przy ich finansowaniu wyłącznie ze środków publicznych.
– partnerom prywatnym – udział w trwałym ekonomicznie przedsięwzięciu, z możliwością osiągnięcia wynagrodzenia za zaangażowanie w jego realizację, skutkujące przeniesieniem na grunt przedsięwzięć publicznych doświadczeń, efektywności działania oraz innowacyjności w zakresie wychodzenia naprzeciw potrzebom klientów, typowych dla sektora prywatnego.
W Polsce można spodziewać się zaistnienia szans dla rozwoju PPP w obliczu przewidywanego wzrostu liczby projektów zgłaszanych do dofinansowania z funduszy UE oraz konieczności zapewnienia jak największej efektywności proponowanych inwestycji przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniego wkładu własnego dla ich realizacji.
29
Kluczowe kwestie dotyczące funduszy UE w aspekcie PPP
1. Rentowność projektu i stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału w projektach dofinansowanych z funduszy UE
– projekty ubiegające się o dofinansowanie z funduszy UE charakteryzują się niską rentownością, ale mają istotne znaczenie z punktu widzenia realizacji określonych celów stawianych przez instytucje unijne;
– projekty PPP muszą zapewnić stopę zwrotu na poziomie atrakcyjnym dla sektora prywatnego;
– nadmierne korzyści, jakie czerpałby z projektu partner prywatny stawiałyby pod znakiem zapytania efektywność ekonomiczną stosowania PPP i mogłyby naruszać zasady finansowania projektów z funduszy UE.
2. Ryzyko wypierania środków prywatnych przez fundusze UE
– dla części projektów infrastrukturalnych realizowanych w Polsce PPP może nie być atrakcyjnym sposobem finansowania ze względu na stosunkowo łatwy dostęp do znacznej wartości środków UE i długoterminowych kredytów instytucji międzynarodowych
– dofinansowanie UE i kredyty instytucji międzynarodowych pokrywają wymagane nakłady w tak znacznym stopniu, że zaangażowanie kapitału prywatnego może nie stanowić krytycznego zagadnienia dla sektora publicznego
3. Okres zaangażowania funduszy UE w finansowanie inwestycji
– rozwiązaniem jakie można zastosować w ramach PPP przy dofinansowaniu projektu z funduszy UE jest zawarcie dwóch umów (umowy dotyczącej budowy infrastruktury oraz umowy koncesyjnej dotyczącej świadczenia usług użyteczności publicznej w okresie eksploatacji inwestycji);
– korzystna dla podmiotu publicznego jest współpraca z sektorem prywatnym począwszy od najwcześniejszych etapów realizacji projektu, czyli już od etapu planowania, z uwagi na wzrost efektywności oraz rentowności projektu w wyniku rzetelnego zaplanowania harmonogramu prac i wprowadzenia przejrzystej struktury zarządzania projektem oraz z uwagi na adekwatny podział ryzyk pomiędzy sektor prywatny i publiczny, w tym ryzyka fazy budowy
30
Kluczowe kwestie dotyczące funduszy UE w aspekcie PPP
1. PPP w obszarze zainteresowania UE– Komisja Europejska powinna wspierać poszukiwania innych źródeł finansowania, w szczególności większe
wysiłki Państw Członkowskich zmierzające do szerszego wykorzystania prywatnych źródeł finansowania dla maksymalizacji efektu dźwigni zasobów funduszy
– Partnerstwo publiczno-prywatne jest ważnym środkiem służącym przyspieszeniu tworzenia sieci TEN - w okresie 2007 – 2013 do ok. 20 mld euro wzrośnie pula środków przeznaczonych na projekty TEN-T realizowane w Europie, których przygotowanie UE promuje na zasadzie PPP
– Eurostat natomiast podjął prace nad uregulowaniem traktowania PPP na potrzeby rachunków narodowych. Zgodnie z decyzją wydaną w listopadzie 2004 roku, aktywa będące przedmiotem PPP nie muszą być uwzględniane jako zobowiązanie jednostki publicznej pod warunkiem odpowiedniego podziału ryzyk kontraktu między podmioty sektora publicznego i prywatnego.
2. Uwarunkowania dla rozwoju PPP w połączeniu z funduszami UE w Polsce– W projekcie NPR na lata 2007-2013 wyeksponowana została rola PPP jako instrumentu realizacji projektów
współfinansowanych przez UE
„Celem upowszechnienia partnerstwa publiczno-prywatnego jest zwiększenie atrakcyjności włączenia kapitału prywatnego w realizację zadań publicznych. Rozwój PPP jest podyktowany głównie ograniczeniami publicznych środków finansowych (…)”
31
7. Potencjalne obszary dla PPP
32
Gdzie PPP może przynosić korzyści?
Komunalne budownictwo mieszkaniowe
Gospodarka wodno-kanalizacyjna
Gospodarka odpadami
Budowa szpitali
Transport publiczny
Obiekty sportowe
Energetyka
Szkoły
Więziennictwo
www.ey.com/plERNST & YOUNG
© 2006 Ernst & YoungWszelkie prawa zastrzeżone.Ernst & Young jest zarejestrowanym znakiem towarowym.
Jan FriedbergDyrektorZespół Projektów Infrastrukturalnychtel: +48 (0) 22 557 66 61e-mail: jan.friedberg@@pl.ey.com
Paweł Malinowski MenedżerZespół Projektów Infrastrukturalnychtel: +48 (0) 22 557 66 22e-mail: [email protected]
Przemysław GorgolKonsultantZespół Projektów Infrastrukturalnychtel: +48 (0) 22 557 66 74e-mail: [email protected]
Doradztwo Biznesowe