Innowacje w Innowacje w uzdrowiskach w uzdrowiskach w kontekście analizy kontekście analizy profilu ekonomicznego profilu ekonomicznego sektora i oceny jego sektora i oceny jego atrakcyjnościatrakcyjności
Paweł Szczygieł , Uzdrowisko Rymanów S.A., Czerwiec 2012
Plan prezentacjiPlan prezentacji
•Analiza profilu ekonomicznego polskiego sektora uzdrowiskowego
• Ocena atrakcyjności sektora
• Wnioski i spostrzeżenia
• Innowacje w uzdrowiskach – przykłady
Główne założenia analizyGłówne założenia analizy
Obszar geograficzny analizy – Polska
Ramy czasowe – 5 lat (2008 – 2012)
Sektor – lecznictwo uzdrowiskowe
Krótka charakterystyka polskiego sektora Krótka charakterystyka polskiego sektora lecznictwa uzdrowiskowego – lecznictwa uzdrowiskowego – atrakcyjność sektoraatrakcyjność sektora
~ 44 miejscowości uzdrowiskowe~ 30 – 40 miejscowości posiadających surowce
naturalne~ 45 tys. łóżek (wg. MZ 41,5 tys.)5,5 - 6,5 tys. łóżek – uzdrowiska państwoweudział Państwa w rynku: 15% (wg ilości łóżek)średnia krajowa łóżek: 1.100 / uzdrowisko38 uzdrowisk z wodą, 6 z klimatem
Koncentracja sektoraKoncentracja sektora• Sektor uzdrowiskowy koncentruje się
w południowej i północnej części Polski
• Sprzyja temu występowanie wód leczniczych na terenach górskich i silnie bodźce klimatyczne obszarów nadmorskich i pojezierzy
• Uzdrowiska mieszczące się na obszarze wschodniej i centralnej Polski uzupełniają tę mapę
5
Uzdrowiska na mapie
Źródło: Gazeta Kuracjusz
Udział stref bioklimatycznych w Udział stref bioklimatycznych w liczbie uzdrowisk i łóżek liczbie uzdrowisk i łóżek
36%
16%
34%
14%
udział stref bioklimatycznych w ogólnej liczbie uzdrowisk
uzdrowiska podgórskie
uzdrowiska górskie
uzdrowiska nizinne
uzdrowiska nadmorskie
28%
19%31%
22%
udział stref bioklimatycznych w ogólnej liczbie łóżek
uzdrowiska podgórskie
uzdrowiska góskie
uzdrowiska nizinne
uzdrowiska nadmorskie
7
Źródło: T. Kozłowska-Szczęsna i in., Bioklimat uzdrowisk polskich i możliwości jego wykorzystania w lecznictwie”
Uzdrowiska wg liczby Uzdrowiska wg liczby łóżekłóżek
1327
1885
885830
przeciętna krajowa; 1100
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
uzdrowiskanizinne
uzdrowiskapodgóskie
uzdrowiskagórskie
uzdrowiskanadmorskie
prz
ecię
tna l
iczb
a ł
óżek
Opracowanie własne na podstawie danych MZ i spółek uzdrowiskowych
Uzdrowiska wg Uzdrowiska wg specjalizacjispecjalizacji
liczba uzdrowisk wg specjalizacji
24 2320
139
5 4 31
0
5
10
15
20
25
30
narz
ąd
ruchu
ukła
d
oddechow
y
ukła
d
krą
żenia
ukła
d
traw
ienia
ukła
d
wew
nętr
zny
choro
by
kobie
ce
ukła
d
moczow
y
choro
by
skóry
sta
ny p
o
żółtaczce
zakaźnej
liczb
a u
zd
row
isk
Opracowanie własne na podstawie danych MZ i spółek uzdrowiskowych
Sektor wartościowo
ok. 45 - 50 tys. łóżekśrednia ilość osobodni w roku: 350 (17
turnusów po 21 dni minus „niedojazdy”)średnia cena za osobodzień: 80 zł (bez
dopłaty)średnia wartość rynku 1.400,0 tys.zł
* Wszystkie grupy klientów (NFZ, ZUS, pełnopłatni)
Ewaluacja i rozwój Ewaluacja i rozwój sektorasektora
11
okresy życia sektora *
* dla celów prezentacji uproszczono i skrócono analizę czasową
… …do 1990 rokudo 1990 roku
• przedsiębiorstwa państwowe - podstawowa forma prawna
• skierowania dystrybuowane centralnie• brak konkurencji• pełne obłożenie• okres deprecjacji majątku
12
lata 1990 – 1999 (głębokie lata 1990 – 1999 (głębokie zmiany)zmiany)1990 – 1995 – okres spadku liczby pacjentów1996 – 1999 – okres odbudowy i komercjalizacji
W drugiej połowie lat 90-tych szybko rośnie znaczenie dwóch nowych grup klientów: ZUS i klient pełnopłatny
13
po roku 1999…po roku 1999… Po 1999 roku rozpoczyna się i
trwa do dziś proces dalszej komercjalizacji i prywatyzacji polskiego rynku lecznictwa uzdrowiskowego, pojawiły się też tendencje w postaci m.in.:◦ kształtuje się nowa grupa
klientów młodszych, zainteresowanych innym profilem usług, takich jak np. aktywny wypoczynek połączony z profilaktyką czy terapiami regeneracyjnymi
◦ turystyka uzdrowiskowa◦ SPA i wellness
14
Fazy życia sektora Fazy życia sektora uzdrowiskowego w uzdrowiskowego w Polsce Polsce
15
Polski sektor uzdrowiskowy znajduje się w fazie dojrzałości i jest raczej ustabilizowany. Potwierdza to też analiza konkurencji, którą można określić jako względnie stałą. Na rynku istnieje kilkadziesiąt uzdrowisk o ugruntowanej marce i pozycji. Ze względu na szereg barier wejścia nie należy się spodziewać pojawienia się wielu zupełnie nowych graczy na rynku lecz raczej fuzji i przejęć oraz działań konkurencyjnych podejmowanych przez już funkcjonujące podmioty *. *Przykłady: tworzące się grupy kapitałowe, uzdrowisko Latoszyn k/Dębicy
Geograficzny zakres Geograficzny zakres konkurowaniakonkurowania
podmioty konkurują na obszarze całego kraju
na razie brak konkurencji międzynarodowej
jedynie kilka uzdrowisk (głównie ze względu na położenie geograficzne: nadmorskie i dolnośląskie) podejmuje udane próby wejścia na rynki zagraniczne (czeski i niemiecki)
5 sił Portera – w odniesieniu 5 sił Portera – w odniesieniu do sektora uzdrowiskowegodo sektora uzdrowiskowego
Bariery wejścia Bariery wejścia Bariery prawne (w zakresie m.in.: ochrony
zdrowia, sanitarne, epidemiologiczne, geologiczne, górnicze)
Geograficzne – możliwość prowadzenia działalności tylko na obszarze uzdrowiskowym
Inwestycyjne – wysokie koszty wybudowania obiektów
Kadrowe – zwłaszcza w zakresie kadry medycznej
Sprzętowe – wyspecjalizowany sprzęt
Bariery wyjściaBariery wyjścia
Poniesione koszty na budowę (kupno, modernizację) obiektów sanatoryjnych
Koszty związane z posiadaniem koncesji na eksploatację surowców naturalnych (często kilkaset tysięcy złotych)
Efekt skali, postęp Efekt skali, postęp technologiczny, technologiczny, zróżnicowanie produktów, zróżnicowanie produktów, zależność kosztów od „mocy zależność kosztów od „mocy produkcyjnych”produkcyjnych”
Trudności w wykorzystaniu efektu skaliOgraniczony poziom sprzedaży ceną i ilością łóżekStabilność technologicznaPoziom usług uzależniony od posiadanych profiliNiekorzystny wpływ przepisów w zakresie podatku
VAT na: możliwość kształtowania struktur organizacyjnych, płynność finansową, koszty itp..
Plusy i minusy sektoraPlusy i minusy sektora- Duża zależność poziomu kosztów od
wykorzystania „mocy produkcyjnych” i wysokie koszty stałe
- Stosunkowo niska rentowność (lecznictwo) i duża zależność od klientów instytucjonalnych (ZUS, NFZ)
- Znaczące bariery wejścia i wyjścia - Słaba dynamika wzrostu (ograniczona zazwyczaj
ilością miejsc)- Niewielka możliwość wykorzystania efektu skali- Stosunkowo powolne tempo zmian
technologicznych- Skomplikowany system prawny (głównie VAT)+ Znaczące bariery wejścia i wyjścia+ Ograniczona konkurencja krajowa i zagraniczna
21
Wnioski – ocena atrakcyjności Wnioski – ocena atrakcyjności sektorasektora
22
Atrakcyjność sektora a Atrakcyjność sektora a innowacjeinnowacje
23
W przypadku innowacji w W przypadku innowacji w uzdrowiskach ważne są właściwe uzdrowiskach ważne są właściwe proporcjeproporcje i nawiązanie do i nawiązanie do
charakteru uzdrowiskcharakteru uzdrowisk……..……..
inaczej można zatracić inaczej można zatracić własną tożsamość …..własną tożsamość …..
lub w ogóle zgubić właściwy lub w ogóle zgubić właściwy sens innowacji …..sens innowacji …..
albo nawet osiągnąć efekt albo nawet osiągnąć efekt przeciwny do zamierzonego.przeciwny do zamierzonego.
Stereotyp uzdrowiskowyStereotyp uzdrowiskowy
Obecnie…Obecnie… Uzdrowiska dziś to nie tylko leczenie ale również m.in.:
• rehabilitacja• profilaktyka• relaks
• SPA i Wellness • turystyka (przyrodnicza, poznawcza, inna)• wypoczynek• inne aktywne formy spędzania czasu
Postępy innowacyjne w Postępy innowacyjne w uzdrowiskach i w turystyceuzdrowiskach i w turystyce
Postępy innowacyjne w Postępy innowacyjne w uzdrowiskachuzdrowiskach
Postępy innowacyjne w Postępy innowacyjne w uzdrowiskachuzdrowiskach
Postępy innowacyjne w Postępy innowacyjne w turystyceturystyce
Sztuczna plaża w Japonii
Postępy innowacyjne w turystycePostępy innowacyjne w turystyce
Sztuczna plaża w Japonii
Uzdrowiska dziśUzdrowiska dziś
nowe inwestycje w uzdrowiskach
Dziękuję za uwagę