Download - PDF Visie Buitenruimte
3
Visie op de buitenruimte van De Gruyter FabriekDe Gruyter Fabriek werkt buiten
4 5
Inhoudsopgave
Inleiding 5
Deambitie 9
Dethema’s 13
Vorm,materiaalenkleur 14
Bestrating 15
Meubilair 16
Beplanting 17
Verlichting 18
Poorten,vlaggen 19
Routeenbewegwijzering 20
Autoparkeren 21
Fietsparkeren 22
Afval-enrookvoorzieningen 23
Wifi,electraenwater 24
Straatcultuur 25
Beeldendekunst 26
Deplekken 29
Aandestraatkant 35
Vijfhoveneneenbinnenstraat 39
Aandewaterkant 45
Hetproces 51
De Gruyter Fabriek werkt buiten
6 7
De Gruyter Fabriek werkt buiteninleiding
InDeGruyterFabriekisheteendruktevanbelang.Erwordtgewerktnatuurlijk.Zoals
vroeger,hardenlang.Maarvooralookannonu:innovatiefeninspirerend.Hierzetelen
debestecreatieveondernemersvanBrabant.Zebundelenhunkennis,hunkracht.
Hetresultaat?Productenmeteenongekendediversiteit,onderscheidendenver-
nieuwend.DezeVisieopdebuitenruimtevanDeGruyterFabriekiséénvandezeproducten.
Defabriekleeft,groeitenkrijgtsteedsmeervorm.Eenwerkinwordingwaaraanelke
ondernemervanDeGruyterFabriek(Gruyters)kanbijdragen.Iedereenistrotsophet
pand,eendynamischeplekomtezijn.Nietalleenbinnen,indegebouwen,maarvanaf
nuookbuiten,inderuimtedaaromheen.Daarompresenterenwemettrotseen
gezamenlijkevisieopbasiswaarvandebuitenruimtevanDeGruyterFabriekverder
vormkankrijgenenactiviteitenzichkunnenontplooien.Eenwervendevisiedierich-
tinggeeftaanvernieuwing,koppenbijelkaarbrengteninspireerttotsamenwerking.
Devisiebiedteensolidebasisvoorzowelinterngebruik(ondernemerseneigenaar)
alsexterngebruik(gemeente,provincieenanderebelanghebbenden).
DeGruyterFabriekisindeafgelopenjarengetransformeerdvaneenfamiliebedrijf
voorvoedingsindustrienaareenfamilievanbedrijvenvoorcreatieveindustrie.
InmiddelsisDeGruyterFabriekhetgrootstecreatievebedrijfsverzamelgebouwvan
Nederlandmeteengroeiendebekendheid.Dagelijksmakenruim800mensengebruik
vandegebouwenenderuimtedaaromheenenditaantalkannogsubstantieeltoe-
nemen.Degebouwenzijnklaar,nudebuitenruimtenog:meerdan28.000vierkante
meterswachtenopeenlevendiggebruik.Indezevisieisbeschrevenwelkekwaliteitde
buitenruimtedaarvoornodigheeft.
Dezevisieisgeen‘afontwerp’,maarbeschrijftenverbeeldteentoekomstperspectief.
Aandehandvandevisiekunnenvoorstellenwordengedaanvoortijdelijkeenpermanente
ingrepen.Erwordtonderanderebeschrevenhoegroenenwater,materiaalenkleur,
straatcultuurenbeeldendekunstbijdragenaaneenkaraktervollebuitenruimte.
Invierhoofdstukkenwordtinzichtelijkwatwevoorogenhebben(deambitie),hoe
daaraanvormgegevenkanworden(dethema’s)envervolgenswathetresultaat
daarvanisaandehandvanimpressies(deplekken).Alslaatsteisbeschrevenwat
nodigisomdegezamenlijkeambitieteverwezenlijken(hetproces).
8 9
De Gruyter Fabriek werkt buiteninleiding
Nagoedkeuringvanditconceptkandevisieverderwordenontwikkeldtoteen
definitieveversie.Zezaldanwordenaangevuldmetverdertoegespitstereferentie-
beelden,plattegronden,ontwerpprincipesenmateriaal-enkleurvoorstellen.
Ookprioriteringenfaseringmakendandeeluitvandevisie.
DeideeënindezevisiezijngebaseerdopcontactmetGruytersenopinventarisatie
vanhethuidigegebruik.GebruikdatzichblijftontwikkelennaarmateGruytersen
bezoekersbekendrakenmetdemogelijkhedendiehetterreinbiedtenworden
uitgedaagddooractiviteitendienualplaatsvinden.
DeGruyterFabriekgaateentijdvoluitdagingentegemoet.Uitnodigendnaarondernemers
engastvrijnaarinitiatievenvanbuiten.Eenplekvoorondernemers,werknemersen
kunstenaars,klantenenopdrachtgevers,bezoekersencultuurzoekers.
Eenwaardevolleplek,ookindetoekomst.Herkenbaarheid,bereikbaarheid,bekendheid
ensamenwerkingzijndaarvoorcruciaal.
Dezevisiegeeftrichtingaanwelkgebruikwewensenindebuitenruimte,hoede
inrichtingeruitkanzienenhoeweditsamenvoorelkaarkrijgen.Metoogvoorde
geschiedenisenmetonzeblikopdetoekomst.
DeGruyterFabriekwerkt,ookbuiten!
Blom&Moorsontwerpopenbareruimte,GinetteBlom,JacquelineMoors
OndernemersverenigingDeGruyterFabriek,ODGF
BIMnv
10 11
De Gruyter Fabriek werkt buitende ambitie
De buitenruimte transformeert
Vanparkeerterreinnaarbedrijvigeverblijfsruimte.Ingerichtmetrespectvoorde
landschappelijkekenmerkenenhetindustrieelverleden.Passendbijdegrootschalig-
heidvanhetindustrieterreinendewereldvanhetwater.Gerichtopversterkingvande
ruimtelijkeenculturelerelatiemetdestad.Meteenstedelijkkarakterenmet
menselijkemaat.
De buitenruimte leeft
Overdagenindeavond,inzomerenwinter.Debuitenruimtebiedteenscalaaanplekken
omtewerkenenteontmoeten,telunchenenborrelen,tespelenofuitterusten.Samen
metanderenoflekkerevenalleen.Metvertrouwdeplekkenvoordagelijksgebruiken
ruimtevoorgeplandeénongeplandeactiviteiten.Diversenverscheiden,maaraltijd
herkenbaaralsDeGruyterFabriek.
De buitenruimte verbindt
Driegebouwen,éénbuitenruimte,diedegebouwenmetdestadverbindtenonder-
nemersmetelkaar.Buitenruimteomelkaarteontmoetenenopdehoogtetezijnvan
waterzoalgaandeis.Ruimteomgastvrijtekunnenzijnnaareeniederdiehierwatwil
doenofbeleven.Eenaantrekkelijkebuitenruimtedieuitnodigtdegebouwente
bezoeken.Omachterdeveledeurentekijken,entezienwaternogmeergebeurt.
De buitenruimte toont
DeGruyterFabriekwilzichalsmerkverderontwikkelen.Buitenzichtbaarmakenwat
binnengebeurt.Debedrijvigheidlatenzienopeenmanierdiewesamenkiezen.
Welerenvanhoederuimtewordtgebruikt.Engaandaarnatuurlijkwélwatmeedoen.
Zodatdebuitenruimteenergiekendynamischwordt,genereusengastvrij,eensolide
basismetruimtevoorhetonverwachte.
12 13
De Gruyter Fabriek werkt buiten
De buitenruimte is
Royaalwaarmogelijk,kleinschaligwaarnodig.Functioneel,maaraltijdmetsmoel.
Eerlijknaardestoerearchitectuurdieoudennieuwverbindt.Contrastrijk,maaraltijd
no-nonsense.Eenoverzichtelijkestructuur,ruimenfris,waarinbijzondereplekkenzich
ontvouwen.Vormgegevenmetsoberematerialenenstoeredetails.Robuusteontwerpen
dietegenweer,windeneenstootjekunnen.Groen,verlichting,tijdelijkeobjectenen
beeldendekunstmakenplekkenbijzonder.
De buitenruimte vergroent
Iederseizoenheeftzijneigenkarakter,beleefbaarindebuitenruimte.Hetvergroenen
vandebuitenruimtemaaktdezeaantrekkelijkvoorGruyters,bezoekersenomwonen-
den.VanwegedeliggingaanhetwaterishetGruytergroenuniek.Beplantingmet
‘pioniersmentaliteit’maaktgrotegebarenenvindtaansluitingophetlandschap,
terwijlseizoensbeplantinggedurfdeaccententoevoegt.
De buitenruimte blijft
Flexibelenmultifunctioneelgebruik,hergebruikvanruimteenmateriaalenaanhaken
opduurzametechnologischeontwikkelingen.Samenvormgevenaandekorteénlange
termijn.Doorruimtetegevenaanduurzameinitiatievenblijftdebuitenruimte
continuevanwaarde.
De buitenruimte groeit
Eengeleidelijkproces,meteenduidelijkerichting,waarinnogvolopruimteisvoor
verdereinvulling.Methelderespelregelsvoorinitiatievenenhandhaving.Duidelijke
rollenvoorGruytersalshuurdersenBIMalseigenaar.Omelkaarteinspirerenen
nieuwedingendurvenlatenontstaan.
de ambitie
14 15
De Gruyter Fabriek werkt buitende thema’s
Vaak sta je niet stil bij hoeveel objecten er in de buitenruimte staan en hoeveel verschillende materialen er worden toegepast. Vloeren, muurtjes en randen, meubilair en verlichting, rookplekken, afvalbakken en nog veel meer. Om richting te geven aan de beleving en vormgeving van de buitenruimte worden deze aspecten aan de hand van thema’s beschreven.
16 17
Stoer,stevigencontrastrijk,maaraltijd
no-nonsenseenongepolijst,zozietde
buitenruimteeruit.Meubilairkrijgtover-
tuigendevormenenwaarmogelijkroyale
formaten.Oudeennieuwematerialen
ontmoetenelkaar,netalsindegebouwen.
Aanwezigekaraktervollematerialenzoals
bijvoorbeeldtreinrails,stelconplaten
enstalentegelswordenbehouden.Ook
kunnenditsoortmaterialeneennieuwe
bestemmingkrijgenineenanderefunctie.
Nieuwematerialenzijnsoberentijdloos.
Materiaalmagstructuurhebben.Beton,
asfalt,baksteen,hout,staalenglaszijn
materialendiemooikunnenverouderen.
Tegelijkertijdzijnhiermeevernieuwende
toepassingenmogelijk.
Kleurenzijnmateriaaleigen,inalle
bijbehorendeschakeringenennuances
dieontstaandoorbewerkingenenweers-
invloeden.Coatingszijnzwartofwit,of
alleswatdaartussenzit.Beplantingen
tijdelijke(kunst)objectenvoegen
kleuraccententoe.
STOER EN STEVIGVorm, materiaal en kleur
Devloerisdedragervanalleactiviteiten
moetdaarvoorgeschiktzijn.Waarvroeger
voornamelijkschepen,goederentreinenen
vrachtwagensmoestenladenenlossen,
kruisennubellendeondernemers,nerveuze
cabrio’senfietskoerierselkaarspad.
Devloerbiedtdaaromruimteaanroutingén
verblijf,aandynamischgebruikénaanrust.
Waarindelaatstejarengeparkeerdeauto’s
alleruimteopeisten,wordtnuruimte
gemaaktvoorontmoetingenverblijf.De
verschillendeactiviteitenmogentotuit-
drukkingkomenindevloer,doorbestrating
tekiezendiepastbijhetgebruik,zonder
daarmeeanderevormenvangebruikuitte
sluiten.Zoblijftdevloermultifunctioneel.
Aandevoetvandegebouwenkomteen
herkenbareenveiligelooproute.
Hoogteverschilleninhetmaaiveldhebben
de thema’sDe Gruyter Fabriek werkt buiten
eenduidelijkebegrenzingenondersteunen
deoriëntatieenrouting.
Devloerwordtnugekenmerktdoorasfalt-
vlakkenenstelconplaten.Ookzijnernog
mooiestalentegelsentreinrailsaanwezig.
Uitgangspuntislatenliggenwaterligtof
hergebruikenopeenandereplek.Nieuwe
vloerenmakengrotegebarendoorroyale
formateninbeton.Devloerheefteen
no-nonsensekaraktereneenmateriaal-
eigenkleur.Waarmogelijkwordenvloeren
’geopend’voordetoepassingvangroenen
infiltratie.
DE VLOER OP Bestrating
18 19
Ookalzitjevoorjewerkvaakalurenop
eenstoel,hetisprettigevenvanplek
tewisselenendezonofelkaartegaan
opzoeken.Somswiljeevenalleenzijnom
rustigtebellen.Ookzijnermomenten
waaropjemetmeermensenwilt
samenkomen,vooreenevenement,een
tentoonstelling,eenbureaubijeenkomst.
Vooraldezemanierenvanverblijvenis
meubilairnodigdatpastbijdeplekenhet
specifiekegebruik.Alhetmeubilairis
bestandtegenweerenwindenbiedt
passendcomfortaandegebruiker.
•Vastmeubilairisintegraalonderdeelvan
hetontwerpvaneenplek.Hetvoegtzichin
deruimteenmaaktdezemedespecifiek.
Hetmeubilairisroyaalvanmaatenbiedt
comfort.Ookzitrandenmakendeeluitvan
dezecategorie.
•Grootverplaatsbaarmeubilairbiedt
ruimteaansamenkomstenopplekkenen
momentennaarkeuze.Hetnodigtuitom
bijelkaartegaanzitten.
Hetmeubilairisstevigentochmettwee
mensenteverplaatsen,zodatdebuiten-
ruimteflexibelkanwordengebruikt.
Ritmischeopstellingengevenrustaande
ruimte.
•Kleinmeubilairislicht,compacten
gemakkelijkverplaatsbaar.Daardoorkun-
nenerallerleilosseopstellingenworden
gemaakt.Hetwordttoegepastinde
binnenhovenwaarhetveiligstaat,maar
kanookbijelkaarwordengezetvooreen
tijdelijkterras,als‘zaalopstelling’bijeen
voorstellingofmeetenemennaareen
rustighoekje.
BUITEN ZITTENMeubilair
de thema’sDe Gruyter Fabriek werkt buiten
Debuitenruimteisgroen.Geuren,kleuren
envormenwisselentijdensdeseizoenen.
HetGruytergroensluitaanoplijnenen
structurenvanhetonderliggendeen
omliggendelandschap.HetverbindtDe
GruyterFabriekmetdewereldvanhet
water,versterktderelatiemethetdestad
envergrootdebelevingenvisuelekwaliteit
vanhetbuitenterrein,ookvooromwonen-
den.Hetgroenbiedtleef-enschuilplekken
aandierenendraagtbijaandegewenste
duurzameuitstraling.
EenrondjelangshetGruytergroenleidtje
langseenweelderigekade,nodigtuittot
verblijvenindelommer,biedtwindluwe
plekkenenverkoelingengeeftluisteraan
parkeervlakken.Openkronenbewegen
meemetdewind.Waarmogelijkworden
buitenvloerenendakenvandefabriek
‘vergroend’.Debeplantingmaaktaltijdeen
grootenherkenbaargebaar.Dooreensterk
hoog-laagcontrastvanhogebomenenlage
onderbeplantingblijvenzichtlijnenenzicht
opdegevelsbehouden.Debeplantings-
keuzeisgeïnspireerdophetdrassige
verledenenopdeaanwezigepioniers-
beplanting.Bestaandgroen,nieuweaan-
plantenseizoensbeplantingvormeneen
samenhangendgeheel.Boomverbanden
zijnlosjes.
Bestaandebomenwordenwaarmogelijk
behoudenenaangevuldmetnieuwe
aanplant,zoalselzen,berkenenwilgen,
dieophetterreinwordenopgekweekt.
Tijdelijkeseizoensbeplantinggeeftkleuren
smoelaandiverseplekken.Geengefrotin
eenpot,maarstevigegebarenen
uitgesprokensoortkeuzes.Dekleuren
zijntonsurtonofmonochroom.
GRUYTER GROEN Beplanting
20 21
Ookindeavondenbijdonkerweerisde
buitenruimteeenaangenameenveilige
plekomtezijn.Lichtdatuitdetrappen-
huizenenentreeskomtverlevendigtde
buitenruimte,zonderdegevelsdirectaan
telichten.Routes,verblijfsplekkenen
parkeerplekkenkrijgenverlichtingdiepast
bijdeschaalenfunctie.
Stoerearmaturengevenkarakteraanhet
terrein.Allebinnenhovenzijnvoorzienvan
hangendeverlichting.Indebinnenstraat
(C-straat)verlichtenwandarmaturenhet
straatleven.
Deverlichtingisenergiezuinigeninnova-
tief.Hetlaatmensen,hunomgevingen
beplantingopeennatuurgetrouwemanier
zien.Doortoepassingvandynamischever-
lichtingisaanpassingaanhetdag/nacht-
ritmeendeseizoenenmogelijk.
Verlichttegevelbeletteringgeeftsmoelaan
hetgebouwenspeelteenbelangrijkerolin
deherkenbaarheidvanDeGruyterFabriek
vanuitállezichtzijden.
MAAK HET ZICHTBAAR Verlichting
de thema’sDe Gruyter Fabriek werkt buiten
DeentreesaandeVeemarktkadeenvia
depromenadezijndeeerstekennismaking
metDeGruyterFabriek.Alvanverzijnde
entreesherkenbaar.Zemakeneenwelkom
gebaarnaarbezoekersenGruyters.Naast
degevelbeletteringversterkenvlaggen
enbaniereninDGF-huisstijl,inlijnmetde
bewegwijzering,deherkenbaarheidvan
DeGruyterFabriek.Depoortenmakeneen
royaalenuitnodigendgebaar.Poortenen
hekwerkenbijentreesvormeneen
samenhangendontwerpdatmeerisdan
louterfunctioneel.
VAN HARTE WELKOMPoorten, vlaggen en gevelbelettering
22 23
Indebuitenruimtehebbenvoetgangers
enfietsersprioriteitenkrijgenhuneigen
routing.Dezezoneshebbenvoldoende
maatzodatiedereenzichveiligkan
bewegenenrustigkanverblijven.Auto’s
envrachtverkeerwordenwaarmogelijk
omgeleidnaarderanden.
Derouteszijnduidelijkherkenbaar,zowel
overdagalss‘avonds.Herkenbaarheidont-
staatdoorhettypebestratingendoorde
verlichting.Bewegwijzeringondersteuntde
routing.Verkeersborden,versperringspalen
enverkeersaanduidingenwordentoteen
minimumbeperkt,ookpijlenenstrepen
opdevloer.Dooreenlogischeroutingen
duidelijkezichtlijnenismeermetminder
mogelijk.
Bezoekersvindensnelhunweg.
Eensamenhangendsysteemvandigitale
enanalogeinformatievoorzieningenwijst
dewegnaarhetbedrijfwaarjemoetzijn,
naarparkeerplekkenenentreesvande
gebouwen.DeDGF-huisstijlvoordeze
duidingenenobjectengeeftheldere
informatieaaniedereendiehetterrein
bezoekt.Dooreffectieveplaatsingkanook
hiermeermetminder.Debewegwijzering
sluitoplogischewijzeaanopdebeweg-
wijzeringindegebouwen.
WETEN WAAR JE MOET ZIJNRoute en bewegwijzering
de thema’sDe Gruyter Fabriek werkt buiten
RondomDeGruyterFabriekisvoldoende
parkeerruimtevoorauto’svanGruytersen
bezoekers.Heldereroutingendito
bewegwijzeringhelpeniedereensnelaan
eenplek.Deplintvandegebouwenen
deaangewezenverblijfsplekken,zoalsde
kade,zijnvrijvangeparkeerdeauto’s.
Zoblijvendekarakteristiekegevelsvan
degebouwenzichtbaarenzijndeentrees
uitnodigend.Voorhetautoparkerenzijner
aangewezenparkeervelden.
Deparkeerveldenzijnoverzichtelijken
toneneenrustigenritmischbeeld.
Eenstrakgridzorgtervoordatalleauto’s
metdeneuzendezelfdekantopstaan.
Hetvloervlakwordtonderbrokendooreen
losritmevanwuivendebomen.Debomen
gevenschaduwenverzachtenhetbeeld.
Belijningheefteenaantrekkelijkegrafische
kwaliteitófwordttoteenminimumbe-
perkt.Depositievandeverlichtingwordt
afgestemdophetgridenbomenraster.
Waarmogelijkwordtasfaltvervangendoor
bestratingdieinfiltratievanhemelwater
mogelijkmaakten/ofbegroeiingmogelijk
maakt.
Aandewestzijdeiseenparkeerbos
gesitueerd.Doordeaanwezigestelcon-
platenteverleggeneninritmische
stapelingenteleggenontstaateengrid
waarinboomvakkenenparkeervakken
elkaarafwisselen.Debomenhiervoor,
zoalselzenenberken,wordenopgekweekt
ophetGruyterterrein.
RUST EN RITMEAutoparkeren
24
Wiedichtbijwoont,kanmetdefiets
komen.Voorbezoekerszijnophetstation
fietsentehuur.OokDeGruyterFabriekis
eenuitgelezenplekomleenfietsenaante
biedenen/oftedelen(bikesharing).Even
eenboodschapdoenofnaareenafspraakin
debinnenstadgaan,gaatvaaksnellermet
defiets.Hetstallenvanfietsenisdaarom
comfortabel.Erkomengoedeoverdekte
fietsparkeerplekkenindenabijheidvande
entrees.Fietsenstallingenzijnkaraktervolle
gebouwdevoorzieningenenvoorzienvan
verlichtingvooreenveiliggevoelinde
avond.
Defietsklemmendiewordentoegepast
zijnvanhetzelfdetypeenworden
uitgevoerdineenzelfdekleur.Mogelijk
wordenfietsparkeren,afvalinzamelingen
rookvoorzieningineeneigenzinnigege-
bouwdevoorzieninggecombineerd.
Ditmultifunctionelegebouwtje,een‘follie’,
kanzelfsextrafunctiesbiedenenbijvoor-
beeldgebruiktwordenalsuitkijkpostof
ontmoetingsplek.
LEKKER SNELFietsparkeren
25
de thema’sDe Gruyter Fabriek werkt buiten
Waarveelgeproduceerdwordtisook
veelafval.Enookdatafvalmoetergens
heen.Deplekkenvoorafvalinzamelingzijn
herkenbaarvoorgebruikersenreinigings-
diensten.Zebevindenzichopgepaste
afstandvandeentrees.Waarmogelijkzijn
zeondergronds,ófzijnzeintegraal
onderdeelvanhetmultifunctionele
gebouwtje(follie)waarinookfietsparkeren
enrookvoorzieningzijnopgenomen.
Rookvoorzieningenzijnbeschutofon-
beschut.Beschutterookvoorzieningenzijn
vormgegevenalskaraktervollebouwsels,
mogelijkonderdeelvandefollie.
Onbeschutterookvoorzieningenbevinden
zichindenabijheidvanentrees.Zezijn
onopvallendaanwezig,goedtereinigenen
gevengeenoverlastaanniet-rokers.
EEN OPGERUIMD GEVOELAfval- en rookvoorzieningen
26 27
Werkenisleuk,ennogleukerwanneerdat
ookbuitenkan.Wifiverbindtjedaarmet
dehelewereld.Electrapuntenopdiverse
plekkenzorgenervoordatjelaptopwordt
gevoed,feestverlichtingkanworden
aangesloteneneenbandjekanoptreden
opeenzomeravond.
Waterpuntenmakenextrafunctiesinde
buitenruimtemogelijk,zoalshetbegieten
vanseizoensbeplanting,onderhoudaan
meubilairenishandigbijfeesten.
Zebevindenzichindenabijheidvan
entreesendegrotereverblijfsplekken.
MEER DAN PRAKTISCHWifi, electra en water
de thema’sDe Gruyter Fabriek werkt buiten
Debuitenruimtebestaatuiteenkade,
pleinen,binnenhoveneneenheusebinnen-
straat.Ookzijnerlaad-enlosplatformsdie
doorhunhoogteuitnodigentotgebruik.
EenrondjeronddeGruyteriseenleukeen
afwisselendewandel-enflaneerroute.De
buitenruimteverlevendigtdoorhetstraat-
levenalleruimtetegeven.Pop-upstores,
mobielekeukens,tijdelijketerrassenen
allerleisoortensportenspelvindenvanzelf
demeestgeschikteplek.Dekadeblijkteen
leukeplekvooreenzomersdansfeest,een
laadplatformhetidealepodiumvooreen
theatervoorstellingeneenpadeenmooie
jeudeboulesbaan.
Alleplekkenkennengradatiesinopen-
baarheidwaardoorzesomsmeergeschikt
zijnvoorprivate(vanondernemers)ofjuist
voorpubliekeactiviteiten.
Sommigeplekkenzullenpopulairzijn
terwijlanderenauwelijkswordengebruikt.
Nietiederplekhoeftmeteenteworden
veroverd.Lerenvangebruikisvanbelang.
VAN DE STRAAT Straatcultuur
28 29
Decreativiteitdiebinnenindegebouwen
broedtisbuitenzichtbaar.Beeldendekunst
draagtbijaandeinrichtingvande
buitenruimteennodigtuittoteenbezoek
aanDeGruyterFabriek.Debuitenruimte
endeleegstaandegebouwtjesbieden
allerleiaanleidingenomdelevendigheid
enaantrekkingskrachtvanhetterreinte
vergroten.
Kunstobjectenveranderenhetkaraktervan
eenplek,tijdelijkofpermanent.
Sommigeplekkenvragenomgedurfde
ingrepen,terwijlandereplekkendoor
subtieletoevoegingenfascineren.Kunst-
routesenwisselendetentoonstellingen
beperkenzichniettotdeateliers,maar
makenookgebruikvanderuimtebuiten.
BRENG HET NAAR BUITENBeeldende kunst
De Gruyter Fabriek werkt buitende plekken
De buitenruimte verbindt de drie gebouwen met elkaar. Samenhang in vormgeving ontstaat door toepassing van de in de thema’s beschreven kwaliteiten. Het geheel heeft een stoere en stedelijke uitstraling tegen een achtergrond van levendig groen. Op sommige plekken is opfrissen en bruikbaar maken van de ruimte voldoende, terwijl andere plekken vragen om een gedurfdere transformatie. De hele buitenruimte staat ter beschikking van Gruyters en hun bezoekers, het terrein kan als gezamenlijk speelveld worden gebruikt.
In drie impressies is beschreven hoe de belangrijkste plekken, ‘straatkant’, ‘vijf binnenhoven en een binnenstraat’ en ‘waterkant’, kunnen worden beleefd.
1206_ondergrond_terrein_DGF/1:1000_II
3
1
2
1 kantoorgebouw2 fabrieksgebouw3 hallen
N
4 poortgebouw5 kadegebouw6 kadegebouw
4
65
1206_ondergrond_terrein_DGF/1:1000_II
3
1
2
1 kantoorgebouw2 fabrieksgebouw3 hallen
N
4 poortgebouw5 kadegebouw6 kadegebouw
4
65
1206_ondergrond_terrein_DGF/1:1000_II
3
1
2
1 kantoorgebouw2 fabrieksgebouw3 hallen
N
4 poortgebouw5 kadegebouw6 kadegebouw
4
65
1206_ondergrond_terrein_DGF/1:1000_II
J
F
K
D
L
PM N
ST
Q
RE
O
I
A
B C
7 9
8
6
2
1
3
12
4
10
11
5
H
G
N
1 entree2 rondom kantoorgebouw3 parkeerbos
4 kunstplein5 binnenhof6 binnenhof brasserie
7 binnenhof8 binnenhof9 binnenstraat
10 kade11 promenade12 groene oever
1206_ondergrond_terrein_DGF/1:1000_II
J
F
K
D
L
PM N
ST
Q
RE
O
I
A
B C
7 9
8
6
2
1
3
12
4
10
11
5
H
G
N
1 entree2 rondom kantoorgebouw3 parkeerbos
4 kunstplein5 binnenhof6 binnenhof brasserie
7 binnenhof8 binnenhof9 binnenstraat
10 kade11 promenade12 groene oever
1206_ondergrond_terrein_DGF/1:1000_II
J
F
K
D
L
PM N
ST
Q
RE
O
I
A
B C
7 9
8
6
2
1
3
12
4
10
11
5
H
G
N
1 entree2 rondom kantoorgebouw3 parkeerbos
4 kunstplein5 binnenhof6 binnenhof brasserie
7 binnenhof8 binnenhof9 binnenstraat
10 kade11 promenade12 groene oever
1206_ondergrond_terrein_DGF/1:1000_II
J
F
K
D
L
PM N
ST
Q
RE
O
I
A
B C
7 9
8
6
2
1
3
12
4
10
11
5
H
G
N
1 entree2 rondom kantoorgebouw3 parkeerbos
4 kunstplein5 binnenhof6 binnenhof brasserie
7 binnenhof8 binnenhof9 binnenstraat
10 kade11 promenade12 groene oever
1206_ondergrond_terrein_DGF/1:1000_II
J
F
K
D
L
PM N
ST
Q
RE
O
I
A
B C
7 9
8
6
2
1
3
12
4
10
11
5
H
G
N
1 entree2 rondom kantoorgebouw3 parkeerbos
4 kunstplein5 binnenhof6 binnenhof brasserie
7 binnenhof8 binnenhof9 binnenstraat
10 kade11 promenade12 groene oever
36 37
de plekken
AAN DE STRAATKANT
Entree en poortgebouw
WieDeGruyterFabriekvanafdeVeemarktkadebezoektrijdtlangseenhekinherken-
bareGruyterstijl.BezoekersenGruyterswordenwelkomgehetendooreenrijkleurige
banieren.Tweefraaiepoortenbiedenveiligetoegangtothetterrein.Hetvoormalige
poortgebouwisinerehersteldenisbeschikbaarvoorprojectgebondengebruik,
passendbijdeambitiesvanDeGruyterFabriek.Onderhetafdakbiedteen
informatievoorzieningserviceaanbezoekers.
Viadehoofdpoortwordenauto’sgeleidnaareenvandetweeparkeervelden.
Viaeentweedenevenpoortkanmendoorrijdennaarhetparkeerbos.Voetgangersen
fietsersgaanineenrechtelijnhetterreinop,ofnemendeafslagnaarhetvoormalige
kantoorgebouw.
Rondom het voormalige kantoorgebouw
AandevoorzijdevanhetvoormaligekantoorgebouwvanDeGruyterFabriekleidteen
trapmetbordes,geïnspireerdophetoorspronkelijkontwerp,directnaardeentree.
Hetgroenrondomdezijvleugelvanhetgebouwisopgeschoondendoorhet
hoog-laagcontrastindebeplantingzijndegevelszichtbaar.Hetzichtvanuitde
werkruimtesnaarbuitenisvrij.Eenaantalvolwassenbomenwordtsubtielaangelicht
viagrondspots.Tussendebomenzijnenkeleplekkenvoorzienvanhalfverharding
waaropkleinverplaatsbaarmeubilairkanwordengeplaatst.
Hetvoorpleiniseenopenplein,eensoort‘arena’.Hiervindenooksportieve
activiteitenhunplek.Doorhethoogteverschilishetleukomvanbovenafnaarde
activiteitentekijken.Stoeretrappenofeentribune,randenenbalustradesbieden
aanleidingenvoormeerderevormenvangebruik.
Aandeachterzijdevanhetgebouwvormteenbredezonelangsdegeveleenruime
verblijfsplek.Auto’sparkereninhetnabijgelegenparkeerbos.Ookhierzijndegevels
vrijvanauto’senishetzichtvanuitdewerkruimtesnietbelemmerd.Inrechthoekige
vlakkentussendestelconplatenstaanberkenenelzendiedehardeovergangvan
De Gruyter Fabriek werkt buiten
38 39
gebouwnaarbuitenruimteverzachtenenschaduwgeven.Daartussenbiedtgroot
verplaatsbaarmeubilairdemogelijkheideenfijneverblijfsplektekiezen.
Dezeverblijfszonegeeftmenselijkemaataandegrote,overmaatseruimte.Ookhier
iseeneigenzinnigefolliegerealiseerdwaarinafvalinzameling,fietsparkereneneen
beschutterookplekzijngecombineerd.Netalsindeverblijfszonezijninhethellende
vlakbijdelaad-enlosplatformsbomengeplanttussendestelconplaten.
Parkeerbos
Aandewestzijdevanhetkantoorgebouw,bereikbaarviadenevenpoort,bevindtzich
hetparkeerbos.Doorstelconplatenoptelichtenzijnboomvakkenontstaanwaarin
elzenenberkeneengroendakvormenenschaduwgevenaandegeparkeerdeauto’s.
Hierendaarwordenbomenvanafhetmaaiveldaangelichtwaardoordebomenhet
lichtreflecteren.Doorderoyalemaatvandezeruimtekunnenernagenoegnetzoveel
bomenalsauto’sstaan,waardoorditparkeerveldhetmeestgroenis.Hetparkeerbos
sluitaandezuidzijdeaanopdegroeneoever.
De Gruyter Fabriek werkt buitende plekken
40 41
VIJF HOVEN EN EEN BINNENSTRAAT
Bijzondereruimtesinhetfabrieksgebouwzijndevijfbinnenhovenende‘binnenstraat’
(C-straat).DebinnenhovenmakenDeGruyterFabriekalsgebouwuniek.Zelatenveel
daglichtbinnenindewerkruimtes.Doorhunverscheidenheidinafmetingenen
omringendegevelhoogte(tweeofdriebouwlagen)enhunligginginhetcomplex
hebbenzenualiedereeneigenkarakter.Deomslotenheid,debijzonderedetaillering
vandegevelsendeaangenamebeschuttingtegenzonenwinddragenbijaanhun
specifiekekwaliteit.
Dehovenvormentweeasseninhetfabrieksgebouwdiedeomliggenderuimtesmet
elkaarverbinden.AllehovenzijntoegankelijkentegebruikenvooralleGruyters.
Niemandheeftzijneigenstoep.Bepaaldehovenhebbendaarnaasteenmeerpublieke
functie.Hetkunstplein,hethofbijdeBrasserieenhethofdaartusseninlenenzichhet
bestvoorpubliekeactiviteiten.Deoverigehovenhebbendiepubliekestatusalleenbij
specialegelegenheden.
Debinnenhovenlenenzichvoorallerleivormenvangebruik:voorevenementen,sport
enspel,tentoonstellingenenvoorstellingenofalsplekomevenrustigtezitten.
Debinnenstraatonderscheidtzichvandehovendoordeaanwezigheidvanverkeer.
Hetiseenlevendigestraatwaarinverblijfenontmoetingprioriteithebbenbovenexpeditie.
De hoven
Juistdebinnenhovenlenenzichomopverschillendemanierentewordeningericht.
Iederhofbiedteenanderebelevingen‘interieur’diepassenbijdegewenstemateaan
publiekeopenbaarheidendirecterelatiemetfunctiesindeaangrenzendegebouwen.
Deinrichtingvandebinnenhovenvindtplaatsopbasisvaninitiatievenenideeënvan
Gruytersengroeiendekennisvanhetgebruik.Ookkortstondigecommerciële
activiteitenzijnhiermogelijk.
De Gruyter Fabriek werkt buitende plekken
42 43
De Gruyter Fabriek werkt buitende plekken
Vloer,beplantingenverlichtingzorgenvoorsamenhangtussendehovenwaardoor
errustblijftindeovergangenvanhetenenaarhetanderebinnenhof.Voordevloeren
vandehovenenC-straatiseenbeperktgammaaanverhardinggeselecteerddat
bestaatuitstelconplatenenhalfverharding.
Doordemaatverhoudingvandestelconplatenvan1:2,wordendehovenoptisch
verbreed.Metgrijzehalfverharding(split)wordtdeovergangtussenbestratingen
beplantingverzachtenkomtdebeplantinggoedtothaarrecht.
Hierendaarwordenbomentoegepast.Lossegroepensnelgroeiendeberkenlaten
methunopenkronenenfijnebladveeldaglichtdoor.Methunsmallwittestammen
trekkenzehetdaglichtalshetwarenaarbinnen.Laaggroenindezeruimtesgeeft
textuurensubtielekleuraccenten.Hetgevoelvaneenhogeopenruimteenzichtop
defraaiegevelsblijftdoordithoog-laagcontrastbehouden.Verlichtingstimuleerthet
gebruikindeavondengeeftsfeeraandewerkruimtesopdonkeredagen.Armaturen
aankabelslatenookindeavondhetlichtvanbovenafkomenenversterkendaarmee
deinterieurkwaliteit.
Van hof naar hof
Hetkunstpleinisdemeestopenbaartoegankelijkeruimtevandevijf.Aanhetplein
grenzentoegangsdeurenvanwerkruimteseneendeurnaarhetvolgendehof.Hethof
isookvanafdekadebereikbaarviaeenbredetrap.Hetpleindatdooreenoriginele
glazenkapconstructieisoverdektwordtnualgebruiktvoortentoonstellingenen
bijeenkomsten.Grootverrijdbaarmeubilair,eenwifi-,electra-eneenwaterpunt
vergrotenhetveelzijdigegebruikvandezeruimte.
Inhetverlengdevanhetkunstpleinligteentweedebinnenhofmetgevelsindrie
bouwlagen.Desitueringtussenhethofbijdebrasserieenhetkunstpleingeeftde
mogelijkheiddeze‘tussenkamer’opentestellenenbijdezeruimtestebetrekken.
ZokunnenfestiviteitenbijdeBrasserieententoonstellingenophetkunstplein
uitbreidennaardittussenhof.Ditflexibelegebruikwordtondersteunddoordevloer.
Dehuidigebomenwordenvervangendoorenkelelossegroepensnelgroeiendeberken.
44 45
De Gruyter Fabriek werkt buitende plekken
Ookhetbinnenhofbijdebrasserieisomgevendoorgevelsin3bouwlagen.Hethofis
ingerichtdoordehuidigehuurder.Daardoorishetkarakteraldeelsbepaald.Opbasis
vandezevisiekunnenbestrating,groeneelementen,parasolsenmeubilairmeerinlijn
wordengebrachtmetdestijldievoorDeGruyterFabriekwordtontwikkeld.
HetgrootstehofvandevijfbinnenhovenisbereikbaarviadeingangenKenLenviade
doorgangvanuithetbinnenhofbijingangM.Hethofteltslechtstweebouwlagen.Het
hofisingerichtalseenstoeren‘omslotenplein’meteenvlakkevloerwaaropallerlei
tijdelijkeenmobielefunctieseenplekkrijgen.Hetisdeuitgelezenruimtevoorhet
houdenvaneen‘markt’,eenverplaatsbaarpodium,verplaatsbaremoestuinbakkenen
andereinitiatieven.Eenkleinegebouwdevoorzieningindevormvaneenglazenkasof
deelsoverdekteruimtemetaansluitpuntenvoorwifi,electraenwaterbiedtmogelijk-
hedenvoormultifunctioneelgebruik.Metzeilen,dietussendegevelsworden
gespannen,kunnenpleindelentijdelijkwordenbeschut.
HetkleinstebinnenhofbijingangM,heefttweebouwlagenenligtdichtbijdekade.
Hethofisingerichtalseenomslotentuinvoorstiltezoekers.Viadeentreevanafde
kadeisditbinnenhofaltijdtoegankelijk.Indebeschuttedoorgangiseenlangebank
tegendewandgeplaatst.Ditbinnenhofheefteengroenenintiemkarakter.
Eenlevendigeonderbegroeiinginsubtielekleurcombinatiesincombinatiemetenkele
slankehooggroeiendeberkenzorgtvooreenrustigesfeer.Verschillendeplantensoor-
tenvolgenelkaaropinbloeiperiode.Kleinverplaatsbaarmeubilairophalfverharde
vlakkentussendestelconplatenbiedteeninformelemaniervanverblijven.Hangende
verlichtingversterktindeavonddeverstildesfeer.
Debinnenstraat(voormaligeC-straat)iseenlevendigestraatdievanuittweezijden
bereikbaaris.Debinnenstraatnodigtuittotverblijfenontmoeting.Grootverplaats-
baarmeubilairvoorkomtonnodigparkerenterwijlladenenlossenmogelijkblijven.
Ookhierbiedteenlangevastebankindeonderdoorgangaandezijdevandekade
eenrustigeplekvoorwieevenwilbellenofdeschaduwopzoekt.Eenafhaalpuntvoor
‘snellebroodjes’terhoogtevandebrasseriemetwatkleinverplaatsbaarmeubilairaan
destraatzijdenodigtuittotontmoetenenzorgtvoorstraatcultuur.
Ookdebinnenstraatwordtvoorzienvanverlichting.Kleinegevelarmaturenbijiedere
entreeenliftenbenadrukkenhetafwisselenderitmeindegevelsenbrengen
levendigheidindestraat.
46 47
De Gruyter Fabriek werkt buiten
AAN DE WATERKANT
Kade
DeGruyterkadeisdeidealeontmoetingsplaatsvoorzowelGruytersalsbezoekers.
Vanoorsprongbedoeldalsindustriehaven,nueenprettigeenzonnigewaterkantwaar
jeaangenaamkuntverblijvenenaanmeren.Dekadeisbereikbaarviatweebelangrijke
aders:vanafdeentreeVeemarktkadeviadelooprouteronddegebouwenenviade
promenadelangshetwater.Kade,promenadeengroeneoevervormensameneen
langgerektezonelangshetwaterwaarinzicheenreeksbijzondereplekkenenkleine
gebouwenbevinden.
Dekadeisvormgegevenalseenpleinaanhetwatervoorverblijfenactiviteit.Degun-
stigebezonninggedurendededagmaaktdeplekopiedermomentaantrekkelijk.Door
deroyalemaatiserruimtevoorgroteresamenkomsten.Dekadevloerkenmerktzich
doorgroteformatendiedewijdsheidvandeplekbenadrukken.Deoudetramrailszijn
zorgvuldigingepast.Vastgrootmeubilairnodigtuitomsamentelunchenofbuitente
werken.Wifi-,electra-enwaterpuntenbiedenextrafuncties.Verlichtingbrengtde
kadeookindelateuurtjestotleven.
Deaanwezigegebouwenkrijgeneennieuwefunctiediepastbijdecultureleensociale
ambitiesvanDeGruyterFabriek.Eenhorecapuntaandekadeisaantrekkelijkvoor
kleineengroterebijeenkomsten.Metkleinverplaatsbaarmeubilairkunnenterrassen
wordengevormd.Ookkunnendegebouwenvoorkunstactiviteiten,symposia,
workshops,eenartistinresidenceofeentijdelijkkunstprojectwordengebruikt.
DeGruyterFabriekisookperboottebereiken.Botenwordenaangemeerdaaneen
bredeaanlegsteigerdieinhetverlengdeligtvandepromenade.Voorwievanafdeze
zijdeDeGruyterFabriekbezoekt,bepalenkadeensteigerdeeersteindruk.Desteiger
isvormgegevenalseenverlaagdniveauwaarineenzitmogelijkheidisgeïntegreerd,
zodatjedichtbijhetwaterkuntzitten.Ookopdesteigerkaneentijdelijkterras
wordeningericht.
de plekken
48 49
De Gruyter Fabriek werkt buiten
Promenade
DepromenadeverbindtBoschveldendeKopvan’tZand,tweelevendigestadsdelen,
metDeGruyterFabriek.Dezebelangrijkestedelijkeverbindingiseenaangenameen
snelleroutevoorvoetgangersenfietsersvanennaarDeGruyterFabriek.
Dewandel-enfietspromenadebegintaandezijdevandeOudeEngelensewegen
gaatoverindebredesteigeraandekade.Bomenzoalselzenenwilgenbegeleidende
route.Bloeiendeoeverbeplantingmaaktdezachteoevertoteenweelderigebloeiende
strook.Langsderoutezijnzit-enuitkijkplekkengesitueerdzodatjenaardevoorbij-
varendebootjeskuntkijken.Dematerialenendetailleringsluitenaanopdievande
aanlegsteiger,waardoorderoutevanbegintoteindeen‘aankondiging’isvandesfeer
enkwaliteitdieophetGruyterFabriekterreinaanwezigis.Derouteisverlichtzodat
hetook‘savondsprettigwandelenenfietsenis.
Groene oever
Verderoplangsdewaterkant,richtinghetwesten,isdewaterkantingerichtmet
eenbredeweelderigegroeneoever.Hethuidigegroenisopgeschoondendeoever-
begroeiingaangevuldmetinheemseplantensoorten.Degroeneoeverkenmerktzich
dooreengrotediversiteitaanbloeiendeoeverplantenenbiedtland-enwaterdieren
eenleef-enschuilplek.Verscholentussenhetgroenbevindtzichophetvoormalige
hijskraanplatforméénvandefollies,dezekeermeteensteigertje.
de plekken
vast meubilair
groot verplaatsbaar meubilair klein verplaatsbaar meubilair
1206_ondergrond_terrein_DGF/1:1000_II
J
F
K
D
L
PN
ST
Q
RE
O
I
A
B C
H
G
N
autoroute
fietsroute
looproute
vaarroute
1206_ondergrond_terrein_DGF/1:1000_II
J
F
K
D
L
PM N
ST
Q
RE
O
I
A
B C
H
G
N
follie
parkeerveld
1206_ondergrond_terrein_DGF/1:1000_II
J
F
K
D
L
PM N
ST
Q
RE
O
I
A
B C
H
G
N
bomen+onderbeplanting
bomen
oeverbeplanting
1206_ondergrond_terrein_DGF/1:1000_II
J
F
K
D
L
PM N
ST
Q
RE
O
I
A
B C
H
G
N
52 53
De Gruyter Fabriek werkt buiten het proces
Als je nu aan de slag zou kunnen met het ‘Gruyter buiten’, wat zou je dan doen? In de voorgaande teksten is beschreven en verbeeld wat we voor ogen hebben en hoe we de verschillende plekken beleven. Samen kunnen we invulling geven aan deze transformatie, in een dynamisch proces met heldere spelregels voor nieuwe initiatieven op het gebied van gebruik en inrichting. Zodat het Gruyter terrein nieuwe kansen krijgt zich te ontplooien tot een waardevolle buitenruimte.
54 55
De Gruyter Fabriek werkt buiten het proces
Gruyterszijninitiatiefrijkenhoudenvanpionieren.Daaromisdezevisieeen
uitnodigingomideeënintebrengenenuittevoeren.Erisvolopruimteomnieuwe
initiatieventelatenontstaan.Waarvanerhopelijkveelzullenslagenmaarietsook
eenkeermagmislukken.Aldoendelerenweenkrijgtdebuitenruimtesteedsmeer
kwaliteit.
GruytersenBIMdelensamendeverantwoordelijkheidvooreenaantrekkelijke
buitenruimteenstellenspelregelsopvoorprioritering,faseringenfinanciering.
Nieuwevormenvanfinancieringenparticipatiewordenonderzocht.
Eengoedeonderlingecommunicatiezorgtervoordatweelkaarwetentevindenen
iedereenopdehoogteisvanwaterspeelt.
Vanuiteencentraalaanspreekpuntwordtiedereengeïnformeerd,geïnspireerdenbij
hetprocesbetrokken.Nieuwekansenwordengesignaleerdenerwordtgeanticipeerd
opdelaatsteontwikkelingenvanhetbuitenterreininrelatietothaardirecte
omgeving.Ookishetbelangrijktebepalenwelkeinitiatievenopwelkmomentenop
welkeplekhetbesttothunrechtkomen.Aldieideeëneninitiatievenvooreenmalige
ofterugkerendeactiviteitenenvoortijdelijkeenpermanenteinrichting,zullenworden
bekekenaandehandvandewaardenuitdevisie.Omzovangoedeideeëntoteen
prachtigprogrammaenfijneplekkentekomen.
56 57
Blom&Moors-ontwerpopenbareruimte
DeGruyterFabriek
Veemarktkade8
[ingangL,ruimte7135]
5222AE’s-Hertogenbosch
+31736235049
www.blom-moors.nl
Colofon
DezevisieisopgestelddoorBlom&Moorsontwerpopenbareruimte.Deinhoudis
afgestemdinsamenwerkingmethetODGF-bestuurendeBIM.Devisieisterinzage
voorGruyterondernemersenanderebelangstellenden.
Eendigitaleprintversieinpdf-formaat(versie29augustus2013)istedownloadenvia
dewebsitewww.degruyterfabriekwerkt.nl
Metdankaaniedereendieopwelkemanierdanookeenbijdrageheeftgeleverd.
Visie en grafisch ontwerpBlom&Moorsontwerpopenbareruimte
GinetteBlom
JacquelineMoors
DaniëlSchipper
FienGooskens
Namens ODGFChristineJetten
RobertBood
ThomasKemme
JeroenvandeVen
MarinaVerkuylen
Namens BIM nvClemensBolhaar
DrukwerkWihaboGeffen
DeGruyterFabriekwerktbuiten!
Ineendynamischebuitenruimtediedegebouwen
metdestadverbindtenondernemersmetelkaar.
Stoerenstevig,genereusengastvrij,metruimte
voorhetonverwachte.Dezevisiebiedtdaarvoor
mogelijkheden.Omelkaarteinspirerenennieuwe
dingentelatenontstaan.