Perspectief 2025voor een
Vitale Eems Dollard
25 september 2015
Henk Smit Programma manager E&E
Met
Mathijs Buurman &Irene van Dorp
Provincie Groningen
Situatie Eems-estuarium
Hydro-morfologie: naar ééngeul-systeem met meer getijde–assymmetrie
Toename vertroebeling: rivier én estuarium
Afname kwaliteit habitats : aanwijzingen zoet-zout overgangen Kwelders hoog en oud: minder pionierkwelders Habitats ondiepwater: zeegras, mosselbank Broedgelegenheid kustvogels
Situatie slib Dollard + middengebied afname primaire productie Rivierdeel: zeer hoge slibgehalten zuurstofloosheid optrek vis niet mogelijk
Oorzaken Sedimentatiegebieden raken vol Onttrekkingen 3Mton haven Emden: D stopt na 1994 Nu : Storten gebaggerd slib in monding (8M m3/jr)
Systeem waar slib niet mee kan bezinken, en veel baggerslib wordt gestort.
Welke ambitie mogelijk in 10 jaar?
Verbeteren meest waardevolle habitats?
Oplossen slibprobleem?
Herstel Hydro-morfologisch evenwicht?
Politiek-bestuurlijke omgeving
• D: Ems levensader Emden Papenburg• D: Sinds 2003 aanvraag verdieping naar Emden• NL: EZ behoudsdoelstelling N2000
• Eems-Dollard deel Waddenzee, NL: groot bewustzijn dat duurzame oplossingen nodig zijn
• Regionale partijen zien grote belang natuurverbetering, ook voor economie: E&E in balans
• MIRT-onderzoek: ED op nationale agenda + wil vd partijen
• Ontwikkelingen die kansen bieden– HWBP, gepland vele M€ aan investeringen – Krimp en noodzaak herontwikkeling (Marconi)– Aardbeving dossier, economische stimulansen
2014: samenwerkingsovereenkomstEcologie en Economie in Balans
Eerste stap: Marconi
Strategie 2016-2025
Op basis van MIRT onderzoek Eems-Dollard
A. Habitatverbetering langs de NL kust: tevens eerste stappen voor B en CB. Slib vraagstuk aanpakkenC. Hydromorfologisch functioneren voorbereiden
C. 2025- 2050 Hydro-morfologisch functioneren naar nieuw evenwicht brengen
De sleutel: slib als grondstof
Gedeeltelijk herstel natuurlijke sedimentatie: waardevolle habitats
Nuttige grondstof met veel mogelijkheden Economische aanwending maakt grootschalig
onttrekken mogelijk 1,5 – 2,5 Mton per jaar beschikbaar
Dijkversterking nodig
Dijkconcepten Deltaprogramma
• Natuur• Compensatie Eemshaven
• Innovatieve landbouw• Waterveiligheid
• Waterveiligheid• Slibwinning• Brakke en natuur opgave
Sedimentatie natuurgebieden
Polder Breebaart
2001 2002 2003 2004 20050
5
10
15
20
25
30
35
40
-0.4
-0.35
-0.3
-0.25
-0.2
-0.15
-0.1
-0.05
0
-0,37 NAP
Hoogte in cm vanaf -0,40 NAP
2001 = begin-waarde
(-0,37 NAP)
Hoogte inNAP in m.
Gemeten waardeGeschatte waarde
Gemeten waarde laag*
Opslibbing Polder Breebaart, 2001 - 2005Opslibbing rondom en onder de LaagWaterlijn (ca. -0,17 NAP).
* Gemeten waarden 2005 geldt alleen voor de laagst gelegen stukken polder
Toepassing Groene Dollarddijk
100.000 M3 klei per km dijkKosten import nu € 15 /M3
Toepassing Landbouw achterland
1. Ophogen laaggelegen percelen Met 1 Mton 100 ha 1 m ophogen Behoefte vele 1000den ha
2. Grondverbetering Veenkoloniën Proef 2015: 16% meer productie suikerbieten Potentieel: grote oppervlakken Toepassing 50ton/ha/jr 20.000 ha = 1Mton
Toepassing Landbouw achterland
2e generatie toepassingen slib
• Innovatieve industrie- bijv 3D printen woningen• Potentie kennisopbouw met duurzame materialen• Eemshaven – haven Delfzijl bieden kansen
Wat hebben we in 2025 bereikt? Dijkversterking innovatief uitgevoerd/voorbereiding
Herinrichting 30 km kustzone Eemshaven tot Nieuwstatenzijl: >500 ha multifunctionele –kustzone erbij
Slibeconomie
Jaarlijkse verwerking 3 M ton slib Landbouwstructuurversterking met slib Innovatie- en kennisfunctie rond slib
Biodiversiteit flink impuls Zoet-zoutovergangen Herstel pionierkwelders: cyclische successie Dollard Broedgelegenheid kustvogels
Ikoon voor Nederland: Toerisme 10X nu
Wat is hiervoor nodig? Bestuurlijke wil en volharding
MIRT onderzoek Stevig Adaptief Programma Innovatieprogramma Slib met pilots, opschaling, 2e generatie Verbinding met waterveiligheid Nieuwe deal met de landbouw
Krachtige samenwerking Rijk – provincie – Regionale partijen Bedrijfsleven: meerwaarde aan beide kanten Beleidsruimte creëren: HWBP- N2000- Econ. Fondsen
Financiën Dubbele dijk: 10M€ Innovatie slib : 5M€ voor innovatie Volledige kustzone 40 à 50 M€