Download - Pijn en Pijnbehandeling op SEH
Pijn en pijnbehandeling op de SEH
Michiel Tebbes/Jildez MajoorSEH artsen KNMG
Inleiding
Alleen op de SEH of ook op de HAP danwel in de huisartsenpraktijk?
Inhoud presentatie• Wat is pijn?• Soorten pijn en verschil chronisch/acuut• Waarom pijnbestrijding?• Welke vormen van pijnbestrijding zijn er?• Hoe kies je welke pijnstilling te gebruiken?• Pijnprotocol SEH• Vragen/discussie
Wat is pijn?• ‘Een onplezierige, sensorische en emotionele ervaring
die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselbeschadiging of die beschreven wordt in termen van een dergelijke beschadiging’
• Pijn is nuttig: beschermingsmechanisme voor het lichaam (terugtrekken/hulp zoeken)
• Pijn is subjectief: – Pijn is dat wat de patiënt die pijn heeft zegt dat het is
en treedt op als de patiënt zegt dat het optreedt.
Reactie op pijn verschilt:• medische conditie, • lichamelijke en emotionele maturiteit • cognitieve status • houding van familie • culturele factoren• omgevingsfactoren
Angst en bezorgdheid versterken de pijn.
Het hangt tevens af van het vermogen van de hersenen om pijnsignalen te onderdrukken door middel van activatie van het analgesie-systeem
Soorten pijn• Op SEH: meestal ACUTE pijn
Acute pijn: ontstaansduur < 2 maanden; er is meestal sprake van duidelijke weefselbeschadiging.
Pijnreceptoren hebben nauwelijks adaptie, eerder sprake van verhoogde sensitiviteit bij aanhoudende pijn → hyperanalgesie
Soorten pijn• Chronische pijn
De pijn heeft dan als alarmsignaal zijn waarde verloren. Duur > 3 maanden: chronische pijn.
Deze pijn is in feite misleidend
Chronische pijn wordt gezien als een complex probleem (somatische en psychische factoren)
Soorten pijn• Nociceptieve pijn/somatisch
– Weefselschade (bot/huid/spier/gewricht)
• Neuropathische pijn– Bij zenuwbeschadiging
• Viscerale pijn/parietaal (bijv appendicitis: van visceraal naar parietaal)
• Ischaemische pijn
• Oncologische pijn
Waarom pijnbestrijding?• Pijn is de meest voorkomende klacht op de SEH.• Meest essentiële missie in de zorg: preventie of
behandelen van pijn en lijden• Patiënten beoordelen dokters op hoe hun pijn wordt
behandeld. (tevredenheid stijgt)• Dokters veroorzaken pijn• Niet (goed) behandelde pijn is geassocieerd met
negatieve uitkomst (toename morbiditeit/verhoogde belasting cardiopulmonaal, ontstaan chronische pijn, stress, vertraagd herstel)
Waarop pijnbestrijding?• Gevoel van angst en verlies van controle over het eigen
lichaam • Stellen diagnose vergemakkelijken• Complicaties: cardiovasculair, verhoogd
zuurstofverbruik, negatief effect op respiratoire functie
Wanneer pijnstilling• Thuis• In wachtkamer• Alleen bij doorsturen ziekenhuis• Op SEH
?
Pijn metenAfhankelijk van de pijnscore?
- VAS (visual analogue scale)
- NRS (numerieke rating schaal 0-10) of 4 puntsschaal
Pijn meten• Pijnscore 4 puntsschaal:
– 0 = geen pijn (VAS 0)– 1 = milde pijn (VAS 1-2-3)– 2 = matige pijn (VAS 4-5-6-7)– 3 = ernstige pijn (VAS 8-9-10)
Manieren van pijnstilling• Oorzaak wegnemen• Afhankelijk van letsel:
– Koelen bij brandwonden – Koelen bij contusies of distorsies– Elevatie ledemaat– Drukverband– Spalk/mitella– Uitleg/rustige omgeving– Medicamenteus
Protocol SEH• Uniform en verantwoord analgesie bij patiënt op SEH
met als uitgangspunt kwaliteit van zorg.
• Streven: – Comfort patiënt + afname stressrespons– Vroegtijdige pijnbestrijding– Pijnscore 0 – 1– Verpleegkundigen hebben regie over
pijnbehandeling
Protocol SEH • Te gebruiken door SEH verpleegkundige en artsen• Bij triage al (check allergieën)• Bij interventie, verifieer resultaat• Pijnscores in rapportage/dossier patiënt, min. 3 x.• Bij alle patiënten in principe• Bij twijfel vpk, overleg verantwoordelijk arts
Protocol SEH > 16 jr• Pijnscore 0: geen pijnstilling
• Pijnscore 1: 1000mg paracetamol per os/rectaal/i.v.
• Pijnscore 2: 1000mg paracetamol + 500 mg naproxen
• Pijnscore 3: 1000mg paracetamol + dipidolor 0,2-0,3mg/kg i.m. of 0,1-0,2 mg iv. (evt herhalen na 10 minuten)
• Bij het geven van een opiaat patiënt altijd monitoren: NIBP, HF en SPO2
Pijnprotocol SEH >16 jr• Na 30 minuten herevaluatie: pijnscore
• Pijnscore 1: naproxen naast PCM• Pijnscore 2: tramadol toevoegen of dipidolor starten• Pijnscore 3: overleg met arts
Fabel
“Geen pijnstilling gegeven, want dan is patiënt niet meer goed te beoordelen”
“Pt zegt wel dat hij een pijnscore van 3 heeft, maar dan klopt natuurlijk niet bij dit letsel”
Om mee naar huis te nemen:• Acute pijn kan tot chronische pijn leiden indien niet goed
behandeld• Stress (psychisch en lichamelijk) kan leiden tot een
vertraagde genezing en toename comorbiditeit.
Dus: neem pijn serieus en overweeg om ook op de HAP of in de praktijk hier meer op in te spelen.
Nog even iets algemeens:
• Insturen patiënten SEH altijd naar de betreffende specialist
• Ook na bellen svp een verwijsbrief meegeven of faxen
• Bij triage probleem evt. overleg met SEH arts rechtstreeks.