![Page 1: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/1.jpg)
4.SUNUM
1 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 2: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/2.jpg)
Minimum Maksimum Mod Medyan Aritmetik ortalama
Ranj Standart sapma Varyans Çarpıklık
Basıklık
2 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 3: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/3.jpg)
SPSS’te veri girişini veri görünümü kısmından elle ya da başka bir dosyanın SPSS içine
file>open >data seçeneğini kullanarak
aktarılması ile yapılabilir.
Microsoft Excel, SAS,
Stata ve text dosyaları aktarılabilen dosyalar arasındadır.
Sayısal değişkenler için numeric
Sözel değişkenler için string
3 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 4: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/4.jpg)
SPSS’e girdiğimiz veriye ait değişkenin türünü belirtmemiz çok önemli. Genelde
nitel veriler için (Kız, Erkek) String seçeneğini nicel veriler için Numeric seçeneğini işaretlememiz gerekiyor. Yoksa nicel analizeri yapmaya çalışırken sorun yaşarız.
Çoğu zaman bu işlemi SPSS otomatik olarak bizim yerimize yapıyor fakat her veri
girişinde aşağıdaki kısımı (variable type) kontrol etmemizde fayda var.
4 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 5: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/5.jpg)
Aşağıdaki ekranda VAR00001 adlı değişkenin nicel (sayısal) olmasını istediğimiz için değişken tipini (type) Numeric olarak seçiyoruz.
Benzer şekilde ekrandaki VAR00002 adlı değişkenin nitel (sözel) olmasını istediğimiz için değişken tipini (type) String olarak seçiyoruz.
Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen 5
![Page 6: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/6.jpg)
Önceki ekranda oluşturduğumuz nicel ve nitel değişkenlere Data View kısmını tıklayarak ulaşabilir ve içerisine veri girişi yapabiliriz.
Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen 6
![Page 7: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/7.jpg)
Frekans dağılımı
Bar grafiği
7 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 8: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/8.jpg)
8 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 9: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/9.jpg)
Analyze>Descriptive Statistics>Crosstabs
9 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 10: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/10.jpg)
3 değişken durumunda
10 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 11: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/11.jpg)
Uygun analiz türünün belirlenmesinde ilk kriter verilerin türüdür. Analiz yöntemleri verilerin özelliklerine göre iki temel gruba ayrılır. Bu gruplarda yer alan temel analiz yöntemleri aşağıdaki gibidir.
(1) Parametrik veriler için kullanılan analiz yöntemleri; Varyans Analizi, t-testi, Pearson Korelasyonu.
(2) Parametrik olmayan veriler için kullanılan analiz yöntemleri; Mann-Whitney, Ki-Kare Testleri, Spearman Korelasyonu.
11 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 12: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/12.jpg)
Parametrik Parametrik olmayan
Varsayılan dağılım Normal Yok
Varsayılan varyans Homojen Yok
Veri tipi Eşit oranlı ve eşit aralıklı
ölçekleri
Sınıflama ve sıralama
ölçekleri
Data set relationships Independent Any
Genel merkezi eğilim ölçüsü Aritmetik ortalama Medyan
Artıları Daha fazla sonuç çıkarılabilir Basitlik ve uç değerlerden az
etkilenme
Seçim yaparken kullanılan
test türü Parametrik test Parametrik olmayan test
Korelasyon türü Pearson Spearman
2 gruplu, bağımsız
örneklemlerde Bağımsız örneklemler t-testi Mann-Whitney testi
Bağımsız örneklemlerde,
2’den fazla grupta Tek yönlü ANOVA Kruskal-Wallis testi
12 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 13: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/13.jpg)
Parametrik vs. Parametrik olmayan testler varsayımlar: Veri dağılımının normalliği: bazen bağımlı değişken
bazen de hataların dağılımını kastetmektedir. T-testi, ANOVA, regresyonda var.
Varyans homojenliği: Verideki değişkenler boyunca varyansların aynı olması manasına gelir. T-test ve ANOVA
Eşit aralıklı veri: Değişkenler en az eşit aralık düzeyinde olmalıdır. Test etme yolu yoktur sadece bakarak anlaşılır.
Bağımsızlık: Yapılan analize göre değişmekle beraber varsayımda belirtilen değişkenler arasında bağımlılık olmaması durumunu kastetmektir.
13 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 14: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/14.jpg)
t-testi
Tek yönlü ANOVA (Varyans analizi)
Pearson Korelasyonu
Basit Doğrusal Regresyon
Çoklu Doğrusal Regresyon
14 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 15: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/15.jpg)
Kullanılması için şartlar:
Evrenle ilgili
Normal dağılım
Homojen varyanslar
Örneklemle ilgili
Denekler rastgele seçilmeli
Denekler birbirinden bağımsız seçilmeli
Veriler en azından Interval (eşit aralıklı) düzeyde ölçülmeli
15 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 16: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/16.jpg)
Normallik görsel olarak kontrol edilebildiği gibi sayısal verilerle de kontrol edilebilir. Ayrıca normallik test etmek için 2 tane de test üretilmiştir.
Görsel olarak histogram ve P-P plot yardımıyla
Sayısal olarak çarpıklık ve basıklık değerleri yardımıyla
Test olarak Kolmogorov–Smirnov test ve Shapiro–Wilk testleri kullanarak test edilebilir.
16 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 17: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/17.jpg)
Frekans dağılımına (histogram oluşturarak) bakarız
17 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 18: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/18.jpg)
P-P plot
Analyze>Descriptive>P-P plot
Örnek hsb2 data
Q-Q Plot
Q-Q plot ile P-P plot’un
farkı grafiği oluştururken
kullandıkları veri. P-P plot
örneklemdeki her bir değerin kendisini kullanırken Q-Q plot bu değerlerden üretilen quantile dediğimiz çeyreklikleri kullanıyor.
18 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 19: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/19.jpg)
Basıklık ve çarpıklık için sıfır ve sıfıra yakın değerler normalliği sıfırdan uzak değerler normallikten uzaklaşıldığını gösterir. Basıklık ve çarpıklık değerleri +-2 ‘den (ya da +-3’ten) yüksek olduğu durumlar normalliğin bozulduğuna işaret eder.
Z=S-0/(se) skewness ve kurtosis için kullanılabilir.
1.96’dan büyük değerler 0.05 derecesinde anlamlı sayılmakta ve normalliğin bozulduğuna işaret etmektedir.
19 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 20: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/20.jpg)
Kolmogorov–Smirnov test ve Shapiro–Wilk test
Bu testler örneklemdeki veriyi normal olan başka bir veriyle karşılaştırıyor. Bu karşılaştırma sonucunda bir test istatistiği ortaya çıkıyor. Eğer bu istatistik anlamlı değil ise (p>.05), örneklemdeki veri normal olan veriden istatistiksel olarak farklı değildir yani normaldir ya da normale yakındır diyebiliriz.
Analyze>Descriptive>Explore>Plots>Normality plots with tests
20 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 21: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/21.jpg)
SPSS’te varyansların homojen olup olmadığı Levene’s Test kullanarak test edilebilir.
Levene’s Testte null hipotez farklı grupların varyanslarının eşit olduğudur. Bu test anlamlı olmadığı zaman (p>.05) varyansların eşit olduğu ve varsayımın yerine geldiğini söyleyebiliriz.
21 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 22: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/22.jpg)
Eğer bu varsayımların hiçbiri yerine gelmemişse parametrik olmayan testler tercih edilebilir.
Eğer bazıları yerine gelmişse, normallik ya da varyans homojenliğini sağlamak için transformayon (dönüşüm) yapılabilir.
Log-karekök-1/n vb. dönüşümlerle veri normal hale getirilebilir.
22 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 23: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/23.jpg)
1: Hipotezlerin İfade Edilmesi
2: Anlamlılık Düzeyinin Belirlenmesi
3: Örneklemin Seçilmesi, Verilerin Derlenmesi ve Test istatistiğinin Belirlenmesi
4: İstatistiksel Kararın Verilmesi
5: Probleme İlişkin Kararın Verilmesi
Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen 23
![Page 24: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/24.jpg)
Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen 24
![Page 25: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/25.jpg)
Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen 25
![Page 26: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/26.jpg)
Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen 26
![Page 27: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/27.jpg)
Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen 27
![Page 28: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/28.jpg)
Bir istatistiksel hipotez testinde daha önce açıklandığı gibi ya sıfır hipotezinin reddedilmesi
ya da kabul edilmesi şeklinde karar verilir. Bu iki karar arasında seçim
yaparken örneklem istatistiğinden yararlanıldığı için, hatalı karar verme riski vardır. Çünkü; aynı evrenden rassal olarak seçilen, aynı hacimli farklı örneklemler için
hesaplanan istatistikler, örneklemden örnekleme değişen değerler aldığından, evren parametre değerinden farklılık göstermektedirler.
Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen 28
![Page 29: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/29.jpg)
Hipotez testlerinde, sıfır hipotezinin yanlışlıkla reddedilmesi ya da kabul edilmesi sonucu işlenen hataya “yorumlama (çıkarsama) hatası” adı verilir. İki tür yorumlama hatası vardır: Bunlar; gerçekte doğru olan sıfır hipotezinin reddedilmesi durumunda işlenen hatayla, gerçekte yanlış olan sıfır hipotezinin kabul edilmesi durumunda işlenen hatadır. Gerçekte doğru olan sıfır hipotezinin reddedilmesi durumunda işlenen hataya, I. Tip hata ya da a tipi hata ad› verilir. Araştırmalarda a tipi hata işlemenin maksimum olasılığına “testin anlamlılık düzeyi” denir. Anlamlılık düzeyinin belirlenmesi, doğru olan sıfır hipotezinin, örneklemden elde dilen bilgilere dayanarak reddedilmesi olasılığını belirleyen a’nın seçilmesi işlemidir. a anlamlılık düzeyi, araştırmacı tarafından, hipotezler ifade edilip veri derlemeye başlamadan önce seçilmesi etik gerekliliktir. Sosyal bilim araştırmalarında a için genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karşılaştırarak sonucun anlamlı bulunup bulunmadığını belirleriz.
Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen 29
![Page 30: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/30.jpg)
Diğer taraftan, sıfır hipotezi gerçekte yanlış olabilir ve araştırmacı yanlış olan bu hipotezi kabul ederse yine hatalı karar vermiş olur; bu tür hataya II. Tip hata ya da b tipi hata denir. Bu türden hata yapmanın maksimum olasılığı da b ile gösterilir.
İstatistiksel uygulamalarda a tipi hatadan daha çok sakınılır ve genellikle sadece a tipi hata kontrol edilir.
Araştırmada, H0 hipotezinin doğru olduğuna inanan araştırmacı, a anlamlılık düzeyini çok küçük bir değer olarak seçebilir. H0 hipotezinin kabul edilmesi riskli
ise büyük kayıplara neden oluyorsa, a olasılığı büyük tutulmalıdır.
Örneklem hacmi sabit olduğunda, a tipi hata işlemenin azalması (ya da artması), b tipi hata işleme olasılığının artmasına (ya da azalmasına) neden olur.
Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen 30
![Page 31: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/31.jpg)
Bir araştırma planında, hipotezlerin ifade edilmesiyle araştırmanın genel çerçevesi ortaya konur, problem ve değişkenler tanımlanmış olur. İfade edilen hipotezlerin
test edilmesi için, a anlamlılık düzeyi belirlendikten sonra, belirlenen evrenden, hangi hacimde rassal örneklem/örneklemler seçileceği kararlaştırılır. Daha sonra da ilgili evrenden belirlenen hacimde rassal örneklem/örneklemler seçilerek tanımlanan değişkenler hakkında veriler derlenir. Bu veriler kullanılarak, test edilecek parametre hakkında bilgi üreten örneklem istatistikleri hesaplanır.
Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen 31
![Page 32: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/32.jpg)
İstatistiksel karar vermekle eş anlamlı olan hipotez testi, aslında a anlamlılık düzeyinde H0 hipotezinin kabul edilmesi ya da reddedilmesi kararıdır. Bu kararın verilebilmesi için bir ölçütün belirlenmesi gerekir.
Test istatistiğinin, kritik değeri olarak isimlendirilen bu ölçüt, istatistiğin örnekleme dağılımında, red ve kabul bölgelerini birbirinden ayıran bir değerdir. Test istatistiğinin kritik değeri, bir örnekleme
dağılımında, red bölgesinin başlama noktasını gösteren değerdir. Kritik değer, seçilen
a anlamlılık düzeyinde, H1 hipotezinin ifade ediliş biçimine ve örneklem istatistiğinin dağılım şekline bağlıdır.
H0 hipotezinin reddedilmesi yönündeki kararlar, örneklem değeri ile evren parametresi arasında, a anlamlılık düzeyinde anlamlı bir farklılığın var olduğunu, H0 hipotezinin kabul edilmesi durumundaysa varolan farklılığın örnekleme hatasından kaynaklandığı anlamına gelir.
Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen 32
![Page 33: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/33.jpg)
Hipotez testlerinde önemli olan, istatistiksel kararın, araştırma problemine ilişkin
karara dönüştürülmesidir.
Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen 33
![Page 34: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/34.jpg)
34 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 35: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/35.jpg)
T-testi parametrik ve normal dağılıma dayanan bir testtir.
The sampling distribution is normally distributed. In the dependent t-test this means that the sampling distribution of the differences between scores should be normal, not the scores themselves (see section 9.4.3).
MM Data are measured at least at the interval level. The independent t-test, because it is used to test different groups of people, also
assumes: MM Variances in these populations are roughly equal (homogeneity of variance).
MM Scores are independent (because they come from different people).
35 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 36: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/36.jpg)
Bu sunumda kullanılan verimizde (SINAVDATA) bulunan değişkenler:
İsim CİNSİYET KİTAP YAŞ
VİZE VİZE2 FİNAL DÖNEMSONUNOTU
36 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 37: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/37.jpg)
37 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 38: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/38.jpg)
Bu dersimizde daha önce hesapladığımız basit istatistikler olan mod, medyan, ortalama vs. hesaplamasını Descriptives menüsünü kullanarak yapacağız.
Descriptive Statistics>Descriptives
38 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 39: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/39.jpg)
Descriptives menüsünde nicel olan değişkenlere ait mod, medyan, ortalama, st. Sapma vb. değerlerine ek olarak standart puanlar elde etme şansına sahibiz.
39 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 40: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/40.jpg)
Descriptives menüsünü tıkladığımızda karşımıza yandaki küçük ekran gelecektir. Sol tarafında verimizdeki değişkenlerin isimlerini görebiliriz.
40 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 41: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/41.jpg)
Descriptives menüsünü tıkladığımızda karşımıza çıkan ekranda analiz yapmak istediğimiz nicel değişkeni sağ tarafa atmamız gerekiyor. Yan tarafta YAŞ değişkenini sağ tarafa atarak bu değişken üzerinde analiz yapacağımızı belirtmiş oluyoruz. 41 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 42: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/42.jpg)
Descriptives menüsünü tıkladığımızda karşımıza çıkan ekranda analiz yapmak istediğimiz nicel değişkeni seçtikten sonra Options seçeneğine tıklayınca yandaki ikinci küçük ekran karşımıza çıkıyor. Bu ekrandan istediğimiz istatistikleri seçebiliyoruz.
42 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 43: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/43.jpg)
Descriptives menüsünü tıkladığımızda karşımıza çıkan ekranda analiz yapmak istediğimiz nicel değişkene ait standart puanı yani Z puanını elde etmek için yandaki küçük kutucuğu tıklamamız gerekiyor.
43 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 44: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/44.jpg)
YAŞ değişkenine ait işlem yapmak istediğimizi belirttiğimiz için YAŞ değişkenine ait ortalama puanı elde ettik.
44 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 45: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/45.jpg)
YAŞ değişkeni için elde ettiğimiz Z-puanları otomatik olarak verinin en sağına eklenir.
45 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 46: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/46.jpg)
Elde ettiğimiz Z puanını kullanarak Transform>Compute menüsünden formül yazarak T puanını elde edebiliriz
46 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 47: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/47.jpg)
Z-puanında olduğu gibi YAŞ değişkeni için elde ettiğimiz T-puanları otomatik olarak verinin en sağına eklenir.
47 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 48: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/48.jpg)
Birden fazla değişkenin betimleyici istatistiklerini aynı anda elde edebiliriz.
48 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 49: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/49.jpg)
Diğer değişkenlerin Z-puanlarını da elde edebiliriz.
49 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 50: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/50.jpg)
Daha önce yaptığımız işlem tüm sınıfın bir değişkene ait ortalamasını hesaplamaktı. Eğer sınıfta KIZ-ERKEK gibi 2 grup varsa bu iki grubun başarısını karşılaştırmak isteyebiliriz. Bu durumda iki gruba ait ayrı ayrı ortalama değerleri hesaplamamız gerekecektir. Bu işlemi gerçekleştirebileceğimiz yer Analyze>Compare Means> Means menüsüdür.
50 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 51: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/51.jpg)
Analyze>Compare Means> Means
51 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 52: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/52.jpg)
Compare Means> Means menüsünü tıkladığımızda karşımıza yandaki ekran gelir. Bu ekranda yine analiz yapmak istediğimiz değişkeni sağ tarafa Dependent List kısmına atarız.
52 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 53: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/53.jpg)
Burada SPSS’e gruplarımızın hangi değişkende olduğunu bildirmemiz gerekiyor. Bizim grup değişkenimiz cinsiyet olduğu için CİNSİYET değişkenini de Independent List kısmına atmalıyız.
53 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 54: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/54.jpg)
Aşağıdaki tabloda erkek öğrencilere ait (E) ortalama (Mean) YAŞ değeri ile kız öğrencilere ait (K) ortalama (Mean) YAŞ değerini görebiliriz.
Soru: Sizce erkekler ile kızların arasında YAŞları açısından fark var mı?
54 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 55: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/55.jpg)
Birden çok değişkenin
aynı zamanda ortalamalarının hesaplanması.
55 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 56: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/56.jpg)
Birden çok değişkenin aynı zamanda hem kız hem de erkek öğrenciler için ortalamalarını hesaplayabiliriz.
Burada kız ve erkek öğrencilerin ortalamalarını her bir değişken için karşılaştırabiliriz.
56 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 57: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/57.jpg)
Kız ve erkek öğrencilerinin VİZE notu ortalamaları.
Kız ve erkek öğrencilerinin VİZE notları arasında anlamlı bir fark var mı?
57 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 58: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/58.jpg)
2 grubun ortalamaları arasında anlamlı bir fak olup olmadığını bağımsız örneklem t-testi ile hesaplarız. Bu istatistiği SPSSte Independent Samples T test kullanarak elde edebiliriz
58 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 59: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/59.jpg)
Diyelim ki VİZE değişkeni için kız ve erek öğrenciler arasında anlamlı bir fark olup olmadığına bakacağız. VİZE değişkenini Test Variable(s) kısmına atmalıyız.
59 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 60: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/60.jpg)
Daha sonra gruplama yaptığımız (e-k) değişken hangisi ise onu da Grouping Variable kısmına eklememiz gerekiyor. Burada CİNSİYET değişkenini ekledik.
60 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 61: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/61.jpg)
Grup değişkenini ekledikten sonra en önemli nokta gruplamayı nasıl yaptığımızı SPSSe tanımlamak. Eğer 0-1 kodaladıysak 0-1 eğer e-k olarka kodladıysak e-k eğer E-K olarka kodladıysak E-K olarak Define groups kısmına girmeliyiz.
61 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 62: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/62.jpg)
Burada grup değişkenimiz E-K şeklinde girili olduğu için biz de Defie groups kısmında Grup1 için E Grup 2 için K giriyoruz.
62 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 63: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/63.jpg)
SORU: ERKEKLER VE KIZLARIN VIZE PUANLARI ARASINDA ANLAMLI BIR FARK VAR MIDIR?
ANALİZ: INDEPENDENT SAMPLES T-TEST
“Yapmamız gereken elde ettiğimiz T istatistiği
çıktısında Sig. Adlı bölgedeki 0 ile 1 arasında değişen p değerini bulmak ve bu değeri 0.05 değeri ile karşılaştırmak.”
Sig. p<.05 ise GRUPLAR ARASI ANLAMLI FARK VAR Sig. p>.05 ise ANLAMLI FARK YOK DEMEKTİR
63 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 64: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/64.jpg)
Burada p (Sig.) değeri .000 olarak bulunmuştur. Sig. p < .05 olduğu için GRUPLAR ARASI ANLAMLI FARK VAR SONUÇ: Vize notu açısından kızlar ve erkekler arasında
istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur.
64 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 65: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/65.jpg)
YAŞ değişkeni için bağımsız örneklem t-testi. Kızlar ve erkeklerin yaşları arasında anlamlı fark var mı?
65 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 66: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/66.jpg)
Burada p (Sig.) değeri .300 olarak bulunmuştur. Sig. p > .05 olduğu için GRUPLAR ARASI ANLAMLI FARK YOK SONUÇ: Yaş açısından kızlar ve erkekler arasında istatistiksel
olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır.
66 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 67: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/67.jpg)
Final notunun kızlar ve erkekler için karşılaştırılması.
67 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 68: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/68.jpg)
Burada p (Sig.) değeri .097 olarak bulunmuştur. Sig. p >.05 olduğu için GRUPLAR ARASI ANLAMLI FARK YOK SONUÇ: Final notu açısından kızlar ve erkekler arasında
istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır.
68 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 69: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/69.jpg)
Eğer aynı gruba ait 2 farklı değişkeni karşılaştırıyorsak bu sefer de bağımlı örneklem t-testi kullanabiliriz. Bu işlemi SPSS’te Paired Samples T Test menüsünden yapabiliriz.
69 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 70: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/70.jpg)
Tüm sınıfa ait VİZE, VİZE2, ve FİNAL notları ortalamaları aşağıdaki tabloda verilmiştir.
70 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 71: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/71.jpg)
SORU: GRUBUN ViZE PUANLARI iLE FiNAL PUANLARI ARASINDA ANLAMLI BiR FARK VAR MIDIR?
CEVAP: PAIRED SAMPLES T-TEST
71 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 72: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/72.jpg)
Paired samples T testini tıkladığımızda karşımıza yandaki ekran çıkacaktır.
72 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 73: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/73.jpg)
Diyelim ki tüm sınıfın VİZE ve FİNAL notlarını karşılaştırmak istiyoruz. Paired Variables kısmında ilk kutucuğa VİZE’yi ekliyoruz.
73 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 74: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/74.jpg)
Paired Variables kısmında ikinci kutucuğa FİNALi ekliyoruz.
74 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 75: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/75.jpg)
Burada p (Sig.) değeri .000 olarak bulunmuştur. Sig. p < .05 olduğu için sınıfın VİZE ve FİNAL notları
arasında ANLAMLI FARK VAR SONUÇ: Sınıfın vize ve final notları arasında istatistiksel
olarak anlamlı bir fark bulunmuştur.
75 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 76: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/76.jpg)
Tüm sınıfın VİZE ve VİZE2 notlarının karşılaştırılması.
76 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 77: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/77.jpg)
77 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 78: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/78.jpg)
78 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 79: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/79.jpg)
Burada p (Sig.) değeri .761 olarak bulunmuştur. Sig. p > .05 olduğu için sınıfın VİZE ve VİZE2 notları
arasında ANLAMLI FARK YOK SONUÇ: Sınıfın birinci vize ve ikinci vize notları arasında
istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır.
79 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 80: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/80.jpg)
T-testi normal olmayan verilere dirençli olsa da normalliğin sağlanmadığı durumlarda sonuçlar yanlı olabilir. Normalliğin sağlanmadığı durumlarda yapabileceğimiz şeyler: örneklem büyüklüğünü artırmak, veriyi dönüştürmek ya da parametrik olmayan testleri kullanmaktır.
Bu testler daha az varsayımlara dayanmaktadır. Genelde veriyi sıralamaya ve en düşük değere 1 sonraki düşük değere 2 …. Vermeye dayanan yöntemlerdir.
Bağımlı t-testinin non-parametrik karşılığı Wilcoxon signed-rank Test iken bağımsız örneklem t-testinin non-parametrik karşılığı Wilcoxon rank-sum test ve Mann–Whitney test olarak geliştirilmiştir.
80 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 81: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/81.jpg)
Wilcoxon rank-sum test veya Mann–Whitney testi kullanılarak yapılabilir.
Mann Whitney U testi ve Wilcoxon rank-sum testi iki gruptaki sıralamalar arasındaki farklara bakarak 2 grup birbirinden farklı mı olduğunu test etmeye çalışır
81 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 82: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/82.jpg)
Yan taraftaki veriyi kullanarak Mann-Whitney U testinin uygulamasını göstereceğiz. Verimizde 2 çeşit ilaca ait rakamlar ve bu ilaçların verdiği ağrı derecelerini gösteren (ağrı) değişkenler mevcut.
82 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 83: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/83.jpg)
Analyze>Nonparametric Tests>2İndependent Samples kısmından Mann-Whitney U testini bulabilirsiniz.
83 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 84: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/84.jpg)
Karşınıza çıkan ekranda bağımlı değişkeni Test Variable List kısmına, grup değişkenini de Grouping Variable kısmına gireceğiz. Yalnız burada grup değişkenini girdikten sonra grup değerleri hangi sayılar arasında değişiyor (min/maks) ise Define Range kısmında bunu belirtmek gerekiyor. Burada 1. grup ile 2. grup karşılaştırıldığı için 1 ve 2 girildi.
84 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 85: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/85.jpg)
Mann-Whitney analiz sonuç tabloları yan tarafta verilmiştir. İlk tabloda iki ilaç için ortalama değerler gözükürken anlamlı bir farklılık olup olmadığı alttaki tablodan öğrenilebilir. Asymp. Sig. veya Exact Sig. değerini 0.05 ile karşılaştırdığımızda bu değer anlamlı çıkmamıştır. Yani bu iki ilaç arasında verdikleri ağrı bakımından anlamlı bir fark bulunamamıştır.
85 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 86: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/86.jpg)
Kolmogorov-Smirnov Z: 2 grubun aynı örneklemden gelip gelmediğini test eder.
Moses Extreme Reactions: Levene teste benzer. Puanların iki gruptaki değişimini/varyasyonunu gösterir
Wald-Wolfowitz runs: Grupların farklı olup olmadığını gösterir (grup içindeki sıralamalara bakarak)
86 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 87: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/87.jpg)
Wilcoxon signed-rank testi kullanılarak yapılabilir.
Bu testi kullanabilmek için aynı gruba ait 2 farklı ölçüme sahip bir verimiz olması gerekmektedir.
Daha sonra SPSS’ten analiz menüsünden analizleri gerçekleştirebiliriz
87 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 88: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/88.jpg)
88 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 89: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/89.jpg)
89 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 90: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/90.jpg)
90 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen
![Page 91: PowerPoint Presentation4.SUNUM Yrd. Doç. Dr. Sedat en 1 ... genellikle %5 veya %1 değerleri seçilmektedir. Yani p-değerini 0.05 ya da 0.01 ile karùılaùtırarak sonucun anlamlı](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051907/5ff9e21037135e1be76d1e2d/html5/thumbnails/91.jpg)
Sig. değeri yani p değeri 0.05’ten büyük olduğu için anlamlı bir fark yoktur diyebiliriz.
91 Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen