Transcript
Page 1: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

Prestatieafspraken 2016In dit document leggen we de prestatieafspraken vast tussen:

1. Gemeente Leeuwarden, rechtsgeldig vertegenwoordigd door wethouder mevrouw L.I. Diks gemachtigd door de burgemeester, handelend namens het college van burgemeester en wethouders, hierna te noemen: ‘de gemeente’.

2. Elkien, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de directeur-bestuurder de heer A. Bonnema, hierna te noemen: ‘Elkien’.

3. WoonFriesland, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de directeur-bestuurder mevrouw S.K. Hoekstra, hierna te noemen: ‘WoonFriesland’ .

4. Huurdersvereniging De Bewonersraad Friesland, rechtsgeldig vertegenwoordigd door haar algemeen-directeur de heer F.J.H.E. van den Broek, hierna te noemen: ‘HDBF’.

5. Huurdersplatform Nieuw Elan, rechtsgeldig vertegenwoordigd door haar directeur de heer R. Velthuis, hierna te noemen: ‘Nieuw Elan’.

Gemeente Leeuwarden, Elkien, WoonFriesland, HDBF en Nieuw Elan gezamenlijk ook te noemen: ‘partijen’.Elkien en WoonFriesland gezamenlijk ook te noemen: ‘de corporaties’.HDBF en Nieuw Elan gezamenlijk ook te noemen: ‘de huurdersorganisaties’.

Partijen werken vanuit een gezamenlijk gedragen volkshuisvestingsvisie voor de periode 2016-2020, door de gemeenteraad van Leeuwarden vastgesteld op 14 december 2015.

Deze prestatieafspraken 2016 zijn geldig vanaf 1 januari 2016 na ondertekening door alle partijen en worden per 1 januari 2017 herijkt;Bij fusies dragen de partijen er zorg voor dat de in deze overeenkomst gemaakte prestatieafspraken door de nieuwe rechtspersoon worden overgenomen;Deze overeenkomst kan alleen met instemming van zowel de gemeente als de corporaties, als de huurdersorganisaties worden ontbonden.

Deze overeenkomst is ondertekend op 16 december 2015 te Leeuwarden

Gemeente Leeuwarden; L. I. Diks

WoonFriesland: S. K. Hoekstra

Elkien: A. Bonnema

Huurdersvereniging De Bewonersraad HDBF: F. J. H. E. van den Broek

Huurdersplatform Nieuw Elan: R. Velthuis

document.docx | 1

Page 2: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

1. InleidingDe gemeente Leeuwarden, WoonFriesland, Elkien, HDBF en Nieuw Elan werken samen aan het ‘Nieuw Leeuwarder Bestek 2016 – 2020’, de opvolger van het Leeuwarder Bestek 2012-2016. Samen hebben de partijen de volkshuisvestingsvisie opgesteld (zie bijlage). De gemeente, corporaties en huurdersorganisaties maken op basis van de volkshuisvestingsvisie jaarlijks prestatieafspraken, met een doorkijk naar de jaren erna. Voor 2016 is afgesproken, in verband met de actualiteit van de nieuwe Woningwet, om voor één jaar afspraken te maken. De doorkijk naar de jaren erna geven de partijen in 2016 vorm. Dit omdat de corporaties naar aanleiding van met name nieuwe wetgeving bezig zijn hun investeringsagenda opnieuw vorm te geven. We benutten daarmee 2016 als 'leerjaar' en om te komen tot een proces waarin we vanaf 2017 jaarlijks concrete voortschrijdende afspraken hebben voor meerdere jaren.Schematisch ziet dit er als volgt uit:

De gezamenlijke volkshuisvestingsvisie gaat over huishoudens die niet volledig op eigen kracht in hun huisvesting kunnen voorzien. De focus van die visie ligt daarmee enerzijds op huishoudens met een laag inkomen tot € 34.911 belastbaar per jaar (prijspeil 2015, wettelijke primaire doelgroep woningcorporaties), en anderzijds op de sociale huurvoorraad met een huurprijs tot € 710,68 van de woningcorporaties (prijspeil 2015, wettelijke grens sociale huurvoorraad). De opgave vanuit de volkshuisvestingsvisie is om voldoende betaalbare en kwalitatief goede woningen in de stad en dorpen van de gemeente Leeuwarden te bieden. In volgorde van prioriteit gaat het dan om: 1) betaalbaarheid2) beschikbaarheid 3) kwaliteit

PremisseDe prestatieafspraken betreffen de afspraken die de gemeente en corporaties contractueel overeenkomen en waarbij de huurdersorganisaties op grond van de Woningwet volwaardig partner zijn bij de totstandkoming. De ondertekening door alle partijen van de onderhavige afspraken laat onverlet de contractuele verantwoordelijkheden en de rechten en verplichtingen van de gemeente en individuele

document.docx | 2

Page 3: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

corporatie betreffende de nakoming. Met individuele corporatie worden bedoeld Elkien en WoonFriesland ieder voor zich; in het vervolg aan te duiden als ‘iedere corporatie’. Het in de onderhavige afspraken verwerkte bod van iedere corporatie is gebaseerd op een inschatting omtrent de financiële situatie en draagkracht van de corporatie nu en in de voorzienbare toekomst. Het bod van iedere corporatie is tegen die achtergrond bovendien ambitieus geformuleerd. Iedere corporatie heeft de buitengrenzen opgezocht van wat redelijkerwijs van haar verwacht kan worden. Dat hoge ambitieniveau betekent dat de haalbaarheid van het bod gevoelig is voor tegenslagen. Indien en zodra de (financiële) situatie zich in ongunstige zin ontwikkelt, al of niet onder invloed van wijzigingen in wet- en regelgeving, komen de doelstellingen direct onder druk te staan. Partijen treden dan, op initiatief van de individuele corporatie, in overleg over de gerezen situatie en spannen zich ten volle in om de prestaties zoveel als mogelijk overeind te houden. Partijen onderkennen echter dat alleen iedere corporatie eindverantwoordelijk is en blijft voor de bedrijfsvoering, voor de financieel-economische gezondheid en voor een afdoende weerstandsvermogen van de corporatie. Dat heeft tot consequentie dat deze prestatieafspraken in geen geval tot investeringen of kosten zullen kunnen leiden, die iedere corporatie in de gegeven omstandigheden op financieel-economische gronden niet verantwoord acht. Beperkende factoren voor de corporaties hebben betrekking op ontwikkelingen die buiten de invloedssfeer van de contractpartners liggen (niet limitatieve opsomming): verkoopplan van de corporatie kan niet worden doorgevoerd: geen toestemming overheid/WSW,

slechte marktomstandigheden kostenverhogende bouwvoorschriften wijzingen in wet en regelgeving en in borging financiering (WSW)

Partijen verklaren bij ondertekening van deze prestatieafspraken dat zij onverkort akkoord zijn met deze premisse en dat zij de werking van de in deze premisse opgenomen disclaimer over en weer zullen respecteren en zullen nakomen.

LeeswijzerDe prestatieafspraken zijn als volgt opgebouwd. Hoofdstuk 2 gaat over de samenwerking en jaaragenda 2016.Vanaf hoofdstuk 3 geven we per thema uit de volkshuisvestingsvisie eerst de visie, vervolgens de gezamenlijke activiteiten en daarna de afspraken per partij.De gezamenlijke visie en het bod van iedere corporatie is een bijlage bij deze afspraken.

document.docx | 3

Page 4: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

2. Samenwerking en jaaragenda 2016Rollen van partijenGemeente: zij heeft een overkoepelende verantwoordelijkheid (meer dan enkel sociale huur). Deze is wettelijk verankerd ten aanzien van volkshuisvestingsbeleid als basis voor prestaties van corporaties. De gemeente maakt dit beleid conform de Woningwet bekend bij de corporaties en huurdersorganisaties.Leeuwarden heeft als provinciale hoofdstad regieverantwoordelijkheid voor regionale samenwerking op de woningmarkt. Zij neemt dan ook het initiatief om tot regionale afstemming te komen. De gemeente betrekt haar partners bij beleidsontwikkeling en besluitvorming; ook in de gemeenteraad. Zij nodigt daartoe haar partners actief uit.

Corporaties: de taken van corporaties zijn strikt afgebakend in de Woningwet. Dit bepaalt de inzet van corporaties in Leeuwarden. Corporaties geven inzicht in hun investeringsruimte en investeringen die zij concreet doen de komende tijd. Dit doen zij vanuit het vertrouwen dat de gemeente op een goede manier omgaat met eventuele bedrijfsgevoelige informatie. Naast WoonFriesland en Elkien hebben Habion en Woonzorg Nederland een substantieel aantal sociale huurwoningen in de gemeente Leeuwarden.

Huurdersorganisaties: de huurdersorganisaties hebben in de samenwerking tussen gemeente-corporaties-huurdersorganisaties een gelijkwaardige positie. Daarbij participeren zij in alle stappen; van visie tot prestatieafspraken.

SamenwerkingGemeente, corporaties en huurdersorganisaties vinden elkaar in een gezamenlijk partnership. Dit partnership ontstaat niet als vanzelf en is sterk afhankelijk van een goede rolverwachting, vertrouwen en een open transparante relatie. Partijen investeren in dit partnership. Daartoe spreken ze naar elkaar het volgende uit: Gezamenlijkheid van de gemeente, Elkien, WoonFriesland, Nieuw Elan en HDBF is het uitgangspunt

in de totstandkoming van een gemeenschappelijke visie en de uitvoering hiervan. Dit vraagt optimale transparantie naar elkaar.

De volkshuisvestingsvisie geeft het kader waarbinnen samengewerkt wordt. Dit is niet in beton gegoten. Bij ontwikkelingen buiten dit kader geldt dat dit in afstemming gebeurt tussen de vijf partijen.

Partijen informeren elkaar tijdig over ontwikkelingen en investeringen. Partijen benutten elkaars kennis en invloed om plannen verder te brengen. Dit vraagt een

uitnodigende houding naar elkaar.

StuurgroepIn de stuurgroep zitten de bestuurders van de vijf partijen .De stuurgroep komt minimaal eenmaal per kwartaal bijeen.

ProjectgroepAmbtelijk is er een projectgroep, bestaande uit managers en beleidsadviseurs van de partijen. De leden van de projectgroep zorgen over en weer voor een goede terugkoppeling in eigen organisatie en in de projectgroep.De projectgroep komt in de regel eenmaal per zes weken bijeen.

document.docx | 4

Page 5: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

AgendaOm te komen tot concretisering van de prestatieafspraken naar 2017 zetten we in 2016 de volgende stappen:

Januari /februari: evaluatie proces prestatieafspraken 2016Partijen evalueren alvorens het nieuwe proces prestatieafspraken 2017 op te starten, het totstandkomingsproces van deze prestatieafspraken.

Maart: evaluatie van het uitvoeringsprogramma 2015We hebben in het kader van het Leeuwarder bestek 2012 – 2016 een uitvoeringsprogramma 2015 gemaakt. In maart 2016 evalueren we met de vijf partijen het resultaat hiervan. Bij deze evaluatie betrekken we ook de evaluatie van het bod van WoonFriesland en Elkien voor 2016, en de verbeterpunten naar het bod voor 2017, aansluitend bij de volkshuisvestingsvisie.

1 juli: bod corporaties Conform de Woningwet 2015 brengen WoonFriesland en Elkien voor 1 juli 2016 hun bod 2017 (concreet) met doorkijk naar de periode 2018-2021 uit. Iedere corporatie bereidt haar bod voor met haar huurdersorganisaties. De stuurgroep bespreekt het bod van iedere corporatie en geeft dit vrij voor de onderhandelingen richting prestatieafspraken 2017.

1 november: prestatieafspraken 2017We streven naar afronding voor 1 november van de prestatieafspraken 2017, met doorkijk voor 2018-2021 af, zodat besluitvorming tijdig voor 15 december plaatsvindt.

document.docx | 5

Page 6: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

3. Thema : betaalbaarheidInwoners van Leeuwarden met een inkomen tot € 34.9111 moeten binnen de sociale huurvoorraad een woning kunnen vinden die naar prijsstelling aansluit bij hun gezinssamenstelling en bestedingsmogelijkheden.

Opgave vanuit de visie op betaalbaarheidde corporaties zetten zich in voor een gematigde ontwikkeling van huurlasten en energiebesparende maatregelen, de gemeente voor lage lokale lasten, bijzondere bijstand en werkgelegenheidsbevordering, en de huurdersorganisaties voor budgetvoorlichting aan huurders en signalering van knelsituaties. We streven naar een woonzorgquote van 40%. We reserveren de goedkopere woningen tot € 403 bij voorkeur voor jongeren tot 23 jaar en andere huurders die het echt nodig hebben en aangewezen zijn op dit segment.

Welke afspraken hebben we hierover al?1. De gemeente, de beide corporaties en een aantal andere partijen hebben het convenant ‘Iedereen

financieel fit!’ afgesloten. In dit convenant zijn afspraken gemaakt om betalingsachterstanden op de vaste lasten zoveel mogelijk te voorkomen, te beperken en structureel op te lossen. Dit voorkomt problematische schulden en woningontruimingen als gevolg van huurschulden. Voor 2016 hebben de partijen het voornemen de afspraken in het convenant te continueren.

Wat gaan we in 2016 doen?Gezamenlijk gaan partijen:2. De partijen ontwikkelen in de tweede helft van 2016 een portal voor huurders, waarop alle

relevante informatie over huren en inkomen in Leeuwarden publiekelijk toegankelijk is. De huurdersorganisaties nemen hierin het voortouw.

3. In 2016 onderzoeken de corporaties de effecten van passend toewijzen. Hiertoe doen de corporaties eerst een nulmeting van de huidige huurprijsopbouw van de sociale huurwoningenvoorraad, onderverdeeld naar prijsniveaus: tot €403, €460, €520, €576, €618 en boven €618 (prijspeil 2015, te indexeren met parameters Huurtoeslag). Het overzicht is uiterlijk 31 januari beschikbaar.

4. De corporaties zetten in het eerste kwartaal van 2016 een monitor op om de effecten van passend toewijzen te meten. Hierbij nemen we parameters op als zoekduur, mutatiegraad en acceptatie/weigeringsgraad die we per huurklasse in beeld brengen. Corporaties hanteren voor de verzameling van gegevens en de meting eenduidige definities. Ieder kwartaal voeren we een meting uit. De resultaten hiervan worden aan alle partijen bekend gemaakt, voor het eerst in april 2016 over het eerste kwartaal 2016. Op basis van de monitoring van het passend toewijzen van beide corporaties wordt eind 2016 bekeken of extra sturing in de toewijzing voor bepaalde doelgroepen of huishoudens wenselijk is en wordt dit meegenomen in de prestatieafspraken 2017 en verder.

5. De gemeente doet, in samenwerking met corporaties en huurdersorganisaties, onderzoek naar woonzorgquotes van huishoudens, waarbij zij problematische quotes (boven 40%) in beeld brengen. Dit onderzoek moet meer zicht bieden op de woonzorgquotes, beïnvloedbaarheid hiervan en de beschikbaarheid van huurwoningen voor verschillende inkomens en huishoudenstypen. Het onderzoek is in het tweede kwartaal 2016 beschikbaar. Partijen ontwikkelen aansluitend eventuele interventiemaatregelen die vanaf het derde kwartaal 2016 toegepast worden. We onderzoeken daarbij nadrukkelijk de situatie van grote gezinnen.

1 Prijspeil 2015. In 2016 passen we dit aan naar het niveau volgens de ‘huurparameters van het Rijk voor 2016’.

document.docx | 6

Page 7: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

WoonFriesland:6. WoonFriesland richt haar woningtoewijzing en labeling zo in dat jongeren met een inkomen onder

de huurtoeslaggrens met voorrang in een voor jongeren geschikte huurwoning met een huurprijs tot €403 (prijspeil 2015) in aanmerking komen.

Elkien:7. Elkien wijst passend toe (conform Woningwet 2015) en monitort vanaf 1 juli 2015 de effecten van

de passendheidstoets. De uitkomsten zijn uiterlijk 1 januari 2016 beschikbaar. Elkien stuurt bij het passend toewijzen op het beschikbaar houden van de goedkoopste woningen voor huurders met recht op huurtoeslag. Dit is overeenkomstig de oproep van de minister dat corporaties in hun sturing er voor moeten zorgen dat er voldoende betaalbare huurwoningen voor deze groep bereikbaar blijven.

8. Elkien hanteert een huurbeleid dat uitgaat van marktconforme huren op basis van taxaties van haar woningen. Aanpassing naar de streefhuren vindt plaats bij mutatie. De werkwijze voor 2016 is afhankelijk van de uitwerking van het huurakkoord door het ministerie.

9. Elkien voert woningverbetering en energieverbetering uit zonder dat de totale woonlasten daarbij toenemen. Met behulp van een pilot bij grondgebonden woningen en gestapelde bouw maakt Elkien een business case waarin de woonlasten voor de huurders gelijk blijven of afnemen. De woning wordt energieneutraal. Deze business case is eind 2016 gereed. Elkien deelt ter lering de ervaringen met WoonFriesland, gemeente en huurdersorganisaties.

De gemeente:10. De gemeente zet in op de bestrijding van armoede via sociaal energiebeleid. Het doel is dat jaarlijks

500 minimahuishoudens circa € 50,- per maand besparen op de woonlasten. Dat gebeurt onder andere door het verlagen van de energierekening. De gemeente heeft concrete projecten uitgewerkt voor minima huishoudens in de particuliere markt en als innovatie die in de sociale huursector ingezet kunnen worden, zoals CV dokters, energiecoaches en –ambassadeurs in de wijken. Hiervoor stelt de gemeente jaarlijks € 123.000,- beschikbaar.

11. De gemeente voert de Armoedeaanpak ‘De Kunst van het Rondkomen’ uit voor huishoudens in Leeuwarden die moeite hebben om rond te komen. Het doel van deze aanpak is door middel van preventie en vroegsignalering van betalingsachterstanden te voorkomen dat mensen in de financiële problemen komen. Daarnaast werkt de gemeente met een aantal inkomensondersteunende regelingen zoals de individuele inkomenstoeslag, bijzondere bijstand (oa. woonkostentoeslag), kwijtschelding gemeentelijke heffingen, AV-Frieso (betaalbaar aanvullend zorgpakket) en de Himmelsjek voor huishoudelijke hulp.

HDBF:12. HDBF geeft periodiek voorlichting aan haar leden over de samenhang tussen begrippen als:

betaalbaarheid, woonlasten, huishoudensinkomen en/of woonzorgquote door middel van de inzet van circa 35 (leden)informatiebijeenkomsten per jaar in heel Friesland, waarvan circa vijf in Leeuwarden, de website, Facebook en De Bewonerskrant.

13. HDBF geeft via deze media voorlichting aan haar leden over financiële regelingen die tot lastenverlichting kunnen leiden.

14. HDBF legt in 2016 contact tussen corporaties en (vrijwilligers)organisaties ten behoeve van hulp bij budgettering.

HDBF verwacht hierdoor dat de leden van De Bewonersraad bewuster worden van de reikwijdte van hun huishoudboekje en het risico op financiële problematiek verminderd wordt.

document.docx | 7

Page 8: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

Nieuw Elan:15. Nieuw Elan organiseert thema avonden voor haar platformleden waar voorlichting wordt gegeven

met betrekking tot betaalbaarheid en leefbaarheid en schakelt hierbij experts uit verschillende disciplines in.

16. Nieuw Elan geeft tijdens de voor- en/of najaarsoverleg uitleg aan de achterban de relatie tussen betaalbaarheid, beschikbaarheid en kwaliteit en duurzaamheid.

17. Voor zover Nieuw Elan dat nog niet heeft zal ze de thema’s nader uitwerken in haar visie voor de komende jaren samen met haar achterban.

18. Nieuw Elan richt een portal op waarop alle zaken vermeld staan met betrekking tot de thema’s betaalbaarheid van woningen in relatie tot het inkomen en de gezinssituatie, inkomensverbeteringen, zorgpremies en mogelijke andere subsidies en toeslagen.

19. Nieuw Elan ondersteunt haar leden zowel individueel als collectief op gebied van betaalbaarheid, leefbaarheid en duurzaamheid via de haar geëigende middelen; onder andere via sociale media en gesprekken.

document.docx | 8

Page 9: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

4. Thema : beschikbaarheidWoningzoekenden die actief reageren op woningen en in de gemeente nog geen woning hebben, kunnen in Leeuwarden binnen een jaar een woning vinden, en in geval van een noodsituatie binnen drie maanden.

Opgave vanuit de visie op beschikbaarheid Doel is om voldoende en tijdig sociale woningen beschikbaar te krijgen voor de verschillende doelgroepen. Doorstroming is hiervoor een belangrijk middel. Voor urgenten stellen we extra eisen aan de slaagkans. Daar waar corporaties in dorpen woningen afstoten, faciliteren we eventuele overnames door lokale (burger)initiatieven boven uitponding aan particulieren. Het merendeel van de woningen houden de corporaties onder de eerste aftoppingsgrens

Welke afspraken hebben we hierover al?1. De corporaties en verschillende maatschappelijke organisaties (w.o. Zienn en LIMOR) hebben een

werkwijze ‘toewijzing urgentiewoningen’. Hiertoe stellen de corporaties jaarlijks elk 35 woningen beschikbaar, waarvan in totaal 4 voor Housing First.

Wat gaan we in 2016 doen?Gezamenlijk gaan partijen:2. In de tweede helft van 2016 doen partijen samen onderzoek naar de slaagkansen van verschillende

inkomensgroepen en huishoudens. Op basis van de gegevens die we verzamelen uit de monitor voor passend toewijzen, bepalen we gezamenlijk de probleemstelling voor ons onderzoek naar slaagkansen. Aansluitend maken we een plan van aanpak voor het onderzoek.Partijen vinden het belangrijk meer inzicht te hebben in de afzonderlijke slaagkansen van verschillende doelgroepen, naar inkomen en huishoudenstype. Hiertoe definiëren we voor de start van het onderzoek het begrip “slaagkans” en “actief woningzoekenden”. Het onderzoek heeft volgende planning:

a. 1e kwartaal 2016: definities vaststellen.b. 3e kwartaal 2016: afronden onderzoeken.c. 4e kwartaal 2016: opzetten plan van aanpak.d. 4e kwartaal 2016: beginnen met uitvoering.

3. Bij het onderzoek naar slaagkansen onderzoeken de partijen ook de gewenste omvang en samenstelling van de sociale huursector, om zodoende inzicht te kunnen verwerven in de trend.

4. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek naar slaagkansen bepalen de partijen gezamenlijk of het noodzakelijk is om de beschikbaarheid van huurwoningen voor sommige groepen te vergroten. Gezamenlijk onderzoeken zij, indien nodig, welke mogelijkheden er zijn om de doorstroming te vergroten zodat er voldoende sociale huurwoningen beschikbaar komen voor de aangewezen doelgroepen. De uitkomsten in de vorm van een set in te zetten instrumenten zijn uiterlijk 1 december 2016 beschikbaar en worden opgenomen in de prestatieafspraken 2017 en verder.

5. Partijen bespreken in de tweede helft van 2016 de door de corporaties nieuw aan te wijzen te verkopen en te liberaliseren woningen, nadat met de huurdersorganisaties daarover overeenstemming is bereikt. Bijstelling kan plaatsvinden op basis van de kwaliteit van de woningen en een evenwichtige opbouw van wijken en dorpen. De uitwerking van de Kaart van Leeuwarden vormt het vertrekpunt hiervoor. Indien er bijstellingen plaatsvinden dan dient opnieuw afstemming met de huurdersorganisaties plaats te vinden. Een en ander vindt plaats in zorgvuldige onderlinge afstemming.

document.docx | 9

Page 10: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

6. WoonFriesland en Elkien richten vanaf medio 2016 samen met Accolade een gezamenlijk portal voor woningzoekenden in.

7. De gezamenlijke partijen starten vanaf 2016 een proces om te komen tot een inhoudelijke verdieping per dorp, wat betreft het gewenste beschikbare woonaanbod. In dit proces geven zij per dorp inzicht hoe vraag en aanbod zich nu en in de toekomst tot elkaar verhouden. Op grond van deze inventarisatie per dorp, bepalen partijen welke prestaties zij leveren ten aanzien van de beschikbaarheid van sociale huurwoningen. In de eerste helft van 2016 maken partijen werkafspraken over de aanpak van deze verdiepingsslag per dorp.

WoonFriesland:8. WoonFriesland heeft het voornemen om circa 70 individuele woningen (uit de verkoopvijver) te

verkopen, waarvan zo weinig mogelijk goedkope woningen(< € 403,06). Peilt halverwege het jaar( rondom 1 juli) hoe de verkoop zich ontwikkelt en rapporteert over prijsklasse van de verkochte woningen.

9. WoonFriesland gaat haar verkoopvijver herzien voor 1 juli 2016 en houdt hierbij in relatie tot beschikbaarheid rekening met de eerste uitkomsten van de monitor passend toewijzen (als die reeds beschikbaar en betrouwbaar zijn).

10. Het aantal geliberaliseerde woningen is voor WoonFriesland zeer beperkt, het gaat om slechts 18 woningen. In het kader van niet-daeb-beleid zal daar te zijner tijd door WoonFriesland een beslissing over worden genomen. Zodra in het kader van het scheiden van daeb en niet-daeb de strategie voor de woningen bekend is, zal WoonFriesland partijen in kennis stellen.

11. WoonFriesland is in gesprek met woongroepen in Leeuwarden om uit te zoeken of de huurders van de woongroepen gezamenlijk het bezit over kunnen nemen en de exploitatie op zich kunnen nemen in een huurderscoöperatie of dat hun wensen / idealen op een andere manier te bereiken zijn.

Elkien:12. In 2016 loopt een aantal wijkvernieuwingsprojecten van Elkien naast elkaar. Bestaand bezit wordt

vervangen door nieuwbouw. Zo wordt een kwaliteitsslag gemaakt in de bestaande voorraad. De voorraad wordt vergroot door een netto toevoeging van 127 woningen.

a. Elkien zet voor € 22.765.000 een totaal van 212 nieuwbouwwoningen tot € 576 neer: 49 huurwoningen Nylân fase 3 76 huurwoningen Schieringen-Zuid fase 2 87 huurwoningen Nieuwstraat / Tweebaksmarkt.

b. Elkien sloopt voor € 2.488.000 woningen 48 woningen in Schieringen-Zuid fase 2 28 woningen in Schieringen-Zuid fase 3 9 woningen aan de Noorderdwarsstraat Grou

c. Elkien verkoopt jaarlijks circa 35 woningen in Leeuwarden. Bij verkoop ligt de nadruk op te liberaliseren of geliberaliseerde woningen.

13. Elkien maakt begin 2016 haar keuze voor de administratieve of juridische scheiding van daeb en niet-daeb bezit. Inzet is om het geliberaliseerde bezit af te stoten, waarbij verkoop aan beleggers of aan particulieren beiden mogelijk is. De woningen die niet meteen verkocht worden, worden ondergebracht in de niet-daeb-tak van de corporatie. Het splitsingsvoorstel wordt overeenkomstig de voorschriften afgestemd met de huurdersorganisaties en de gemeente.

14. Elkien bouwt haar bezit in de kleinere dorpen af door verkoop. Dit geldt alleen niet voor Grou. Elkien concretiseert dit eerste helft 2016 in haar portefeuilleplan.

document.docx | 10

Page 11: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

15. Elkien is in gesprek met twee woongroepen in Leeuwarden om uit te zoeken of de huurders van de woongroepen gezamenlijk het bezit over kunnen nemen en de exploitatie op zich kunnen nemen in een huurders-coöperatie.

De gemeente:16. De gemeente stelt een beleidskader voor woningbouw vast in het eerste kwartaal van 2016. Hierin

zet zij ten behoeve van de onderbouwingen van nieuwe plannen in het kader van de Ladder voor Duurzame Verstedelijking (conform Besluit ruimtelijke ordening) vraag en aanbod voor de periode 2025/2033 tegen elkaar af, dit is inclusief plannen voor sociale huur. De gemeente biedt andere partijen voorafgaand aan de gemeentelijke besluitvorming de gelegenheid een bijdrage aan dit beleidskader te leveren. Het beleidskader woningbouw is bedoeld om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. Hiertoe is geprognosticeerd welke bevolkings- en huishoudensgroei de gemeente Leeuwarden kan verwachten. Tevens is gekeken naar het bestaande planaanbod, waarin rijp en groene plannen zijn opgenomen. De gemeente ontwikkelt een afwegingskader om daarmee bestaande en nieuwe plannen te beoordelen op hun passendheid. Na vaststelling door de gemeenteraad vormt het beleidskader een onderdeel van het formele gemeentelijke woonbeleid.

17. De gemeente faciliteert marktpartijen zodat er voorzien wordt in de bestaande vraag naar studentenhuisvesting. De gemeente zal de corporaties hier niet op bevragen.

18. De gemeente informeert de andere partijen tijdig over nieuwe ontwikkelingen die betrekking hebben op het huisvesten van statushouders. Mochten partijen samen vaststellen dat de huisvestingsvraag van statushouders dermate stijgt dat daarmee de beschikbaarheid voor andere doelgroepen onder druk komt te staan, dan neemt de gemeente het initiatief om met de andere partijen op zoek te gaan naar alternatieve woonruimte voor statushouders. Partijen gaan dan in overleg over de effecten hiervan op deze prestatieafspraken.

Nieuw Elan:19. Nieuw Elan registreert de reacties en gewildheid van woningen naar prijsklasse en types en brengt

deze resultaten in bij de prestatieafspraken 2017 en verder.

HDBF:20. HDBF gaat vanaf 2016 periodiek onderzoek doen onder leden die recentelijk een woning hebben

betrokken om de mate van beschikbaarheid van de sociale voorraad in kaart te brengen en te monitoren. De resultaten zullen kwartaalsgewijs op de website van HDBF gepubliceerd worden en ingebracht worden voor de prestatieafspraken 2017. Het verwachte resultaat van deze inspanning is dat er meer inzicht is in de matching tussen huishoudsamenstelling/huishoudinkomen/huurprijsklasse/woningtype. HDBF verdeelt de het begrip huurprijsklasse hierbij als volgt (:2015):

Goedkoop tot € 403,- goed betaalbaar tot € 460,- betaalbaar tot € 520,- nog betaalbaar tot € 576/ € 618,- bereikbaar tot € 710,-

Met dit inzicht wordt beoogd dat voor iedereen een passende woning beschikbaar is.

document.docx | 11

Page 12: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

5. Thema : KwaliteitWoningen in Leeuwarden zijn veilig en gezond, leveren een hoge energieprestatie, voorzien in de kwalitatieve vraag van nu en de toekomst en staan in een leefbare omgeving.

Opgave vanuit de visie op kwaliteitOm te kunnen sturen op een goede woningkwaliteit en kwaliteit van de woonomgeving wordt het gewenste kwaliteit gezamenlijk in beeld gebracht. Dit leidt tot een overzicht van de te nemen maatregelen naar kwaliteit en energieprestatie per complex. Daartoe maken we onder andere een business case over het verduurzamen corporatiewoningen. We geven inwoners de eerste verantwoordelijkheid voor de leefbaarheid en haken aan bij hun initiatieven hiervoor. We zetten ons in om een de urgente doelgroepen voldoende en passende plekken te bieden in bestaande wijken en dorpen. De groei van het aantal zorgbehoevende ouderen betekent dat partijen zich gaan inzetten om ervoor te zorgen dat deze groepen zo lang mogelijk op goede wijze in hun eigen woning kunnen blijven wonen of op tijd naar een passende woning verhuizen.

5.1.WoningkwaliteitWat doen we al:1. Vanaf 2011 werken gemeente en corporaties samen in de wijkenaanpak. De aanpak is gericht op

het sociaal en fysiek versterken van de geselecteerde wijken, met daarbij input en betrokkenheid van bewoners. In dit kader blijven de corporaties investeren in herstructurering en kwaliteitsverbetering van bezit in de wijken. De inzet van de gemeente is gericht op energiebesparing en kwaliteit van de particuliere woningvoorraad, inclusief dat van particuliere verhuurders en VvE’s.

2. In de voorbereiding van de prestatieafspraken 2017 (en volgende jaren) maken de gemeente en corporaties uiterlijk het tweede kwartaal 2016 hun investeringsprogramma’s rond respectievelijk woonomgeving en woningen aan elkaar bekend.

Wat gaat we in 2016 doen?Gezamenlijk:3. De projectgroep gaat de Kaart van Leeuwarden verder functioneel maken. Als eerste wordt de Kaart

van Leeuwarden compleet gemaakt en kan op de afzonderlijke thema’s een verdere verdiepingsslag plaatsvinden door meer in te zoomen op complexniveau. Door de samenhang in de thema’s via de kaarten te analyseren, kan de Kaart van Leeuwarden als basis dienen voor het ruimtelijk afstemmen en inzichtelijk maken van de afzonderlijke bijdragen van de partijen. De kaart kan ook hulpmiddel zijn bij het afstemmen van ingrepen in groen, grijs en rood ten behoeve van de verschillende bijdragen in een meerjarenperspectief. Door de kaart regelmatig te actualiseren worden resultaten ruimtelijk zichtbaar gemaakt.

4. Corporaties gaan samen met de huurdersorganisaties vooraf met bewoners van complexen die in aanmerking komen voor renovatie in gesprek over het door hun gewenste kwaliteitsniveau van de woningen. De uitkomsten presenteren zij in het derde kwartaal van 2016 aan de gemeente en huurdersorganisaties, waarmee deze de opmaat vormen voor de uitvoering van de renovatie vanaf het vierde kwartaal van 2016.

WoonFriesland:

document.docx | 12

Page 13: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

5. WoonFriesland inventariseert de kwaliteit van haar bezit. Op basis daarvan worden in februari de objecten aangewezen die in 2016 worden aangepakt. Zij doet daarbij in januari 2016 een 0-meting met betrekking tot de huidige energie-index van haar bezit en herhaalt deze meting een jaar later. Zij informeert aansluitend de gemeente en HDBF over de projectplanning van de uitvoering van de kwaliteitsverbetering.

6. WoonFriesland voert de volgende reeds in de lopende planning opgenomen projecten uit in het kader van kwaliteits- en energieverbetering:

a. De Fennen 2 t/m 204, 102 huurwoningen: € 1.020.000,- b. Johan Winklerwei 1 t/m 205, 103 huurwoningen: € 1.030.000,-

7. WoonFriesland stelt de volgende financiële middelen voor kwaliteitsverbetering van haar bezit in Leeuwarden beschikbaar:

a. € 7,8 miljoen voor kwaliteitsverbetering (maximaal 750 woningen)b. € 2,8 miljoen voor energieverbetering (maximaal 540 woningen)c. € 10,5 miljoen voor totaal onderhoud

De exacte toedeling naar woningen is afhankelijk van de inventarisatie en de prioriteitstelling, waarbij het budget maatgevend is. Het kan zijn dat het totaal aantal te verbeteren woningen hoger is dan 750, omdat energie- en kwaliteitsverbetering niet altijd samenvallen in een dezelfde woning. Het accent in de uitvoering ligt op 2e helft van 2016.

8. WoonFriesland zet in op energieverbetering met een extra labelslag door middel van het plaatsen van zonnepanelen in samenwerking met derden. WoonFriesland komt hiervoor met een plan van aanpak voor 1 juli 2016. Zij koerst op een totaal aanpak van circa 1.000 woningen in Leeuwarden voor de komende jaren: € 5.000.000,-.

Elkien:9. Elkien zet bij woningverbetering en nieuwbouw in op verduurzaming van haar bezit. Elkien wil

energiezuinige woningen met beperkte woonlasten verhuren. 10. Elkien stelt in 2016 de volgende financiële middelen voor haar bezit in Leeuwarden beschikbaar:

a. €6.091.000 voor verbetering, te weten 60 woningen Birdplein, 55 woningen aan de Aert van der Neerstraat e.o. (fase 2) en 40 woningen Stellingwerfstraat e.o. Het gaat hier om een ingrijpende woningverbetering (€40.000 per woning) inclusief energiemaatregelen.

b. € 9.388.000 voor planmatig onderhoud. Hier valt onder andere de balkonvervanging van 48 woningen in het Valeriuskwartier onder.

De gemeente:11. De gemeente neemt het initiatief om in de tweede helft van 2016 een proef te verrichten rond het

nemen van maatregelen (fysieke en gedrag) tot het verhogen van de veiligheid in en nabij een wooncomplex van een van de corporaties. Zij nodigt daarbij ook andere relevante partijen uit (bv. politie).

12. De gemeente heeft een eigen verantwoordelijkheid ten aanzien van de kwaliteit van de woningvoorraad. Wanneer een woning niet aan de bouwkwaliteit voldoet, dan wordt de eigenaar door de gemeente aangeschreven. In twee gebieden (in Oldegalileën rond Dokkumerstraat en in Welgelegen Beekkerkstraat) zet de gemeente extra in op handhaving rond de kwaliteit van het bezit van particuliere verhuurders. De aanpak is erop gericht eigenaren te overtuigen voldoende onderhoud te plegen. Bij slecht onderhoud volgt een bestuurlijk aanschrijvingstraject.

13. In het kader van mogelijke bouwtechnische problemen met een bepaald type balkons, heeft de gemeente vrijwel alle Verenigingen van Eigenaren aangeschreven en geïnformeerd over het mogelijke probleem en oplossingen daarvoor. Een aantal VvE’s is nog niet bereikt, die zal de gemeente in 2016 actief opzoeken en indien nodig activeren.

document.docx | 13

Page 14: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

14. Waar extra maatregelen worden uitgevoerd om het bezit van de corporaties (energetisch) te verduurzamen, waarbij het effect van de maatregelen leidt tot (grootschalig) zeer energiezuinige woningen, en waarvoor een investering bovenop het beschikbare budget van de woningcorporaties door een derde partij nodig is om de extra ambitie te halen, is de gemeente bereid te onderzoeken of een lening projectrealisatie dichterbij kan brengen. De gemeente gaat in gesprek met de corporaties, huurdersorganisaties en andere belanghebbenden over het ontwikkelen van businessmodellen voor grootschalige toepassing van extra energiebesparingsmaatregelen waar deze vorm van financiering kansrijk is.

HBDF:15. HDBF ondersteunt indien grotere herstructureringen plaatsvinden, bewoners volgens het met de

verhuurder afgesproken protocol herstructurering.16. HDBF stelt in het eerste kwartaal van 2016 en in samenspraak met zijn leden een afwegingskader

op voor het energetisch verbeteren van huurwoningen waarin kritische succesfactoren worden gedefinieerd vanuit het perspectief van de huurders. In overleg met de verhuurders wordt dit afwegingskader op 3 pilots in Friesland toegepast. Het verwachte resultaat van deze inspanning is dat HDBF hiermee een bijdrage levert aan een op grote schaal toepasbare business case inzake energetisch verbeteren van huurwoningen.

Nieuw Elan:17. Nieuw Elan signaleert en registreert klachten en afhandeling van klachten en bespreekt dit

periodiek met Elkien.18. Nieuw Elan richt, daar waar nog niet is voorzien, werkgroepen op bij herstructurering en begeleid

deze alsmede bestaande werkgroepen op basis van jaarlijkse herziene herstructureringsprotocollen.19. Nieuw Elan stuurt het zogenaamde huurteam aan welke laagdrempelig problemen onderzoekt in de

particuliere huur.

5.2. Omgevingskwaliteit

Welke afspraken hebben we hierover al?1. De wijkenaanpak van de gemeente en corporaties blijft tot en met 2017 doorgaan. Samen met

bewoners hebben de gemeente en corporaties per wijk een wijkactieplan opgesteld voor een periode van een aantal jaren. Daarin staan fysieke en sociale aandachts- en verbeterpunten die gezamenlijk uitgevoerd worden. De wijkprojectgroepen dragen zorg voor de uitwerking van de wijkactieplannen. Financiering van de wijkaanpak vindt plaats vanuit rijk, gemeente en corporaties. Doel van de wijkaanpak is dat de vijf aandachtswijken beter gaan scoren op de indicatoren uit het meerjarenontwikkelingsprogramma. Deze indicatoren zijn o.a. werkgelegenheid, inkomen, veiligheid en rapportcijfer omgang buurtbewoners.

2. In de wijk Heechterp-Schieringen voeren gemeente, corporaties, bewoners en sociaal wijkteam in onderlinge samenwerking sinds 2007 het wijkactieplan uit. Zowel op sociaal als fysiek gebied werken de partijen samen aan de verbetering van de wijk. Dit programma continueren zij tot en met het jaar 2017.

3. Een brede coalitie van partijen (w.o. het openbaar ministerie, politie, Friese gemeenten, Friese corporaties) heeft in 2012 het hennepconvenant getekend. Hierin hebben zij afspraken gesloten om samen te werken om overlast door hennepteelt te voorkomen en te bestrijden. Dit convenant continueren zij.

document.docx | 14

Page 15: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

Wat gaan we in 2016 doen?4. Wanneer een corporatie het voornemen heeft om maatschappelijk vastgoed in de gemeente af te

stoten, dan zorgt de desbetreffende corporatie ervoor dat in een vroeg stadium de gemeente, collega-corporatie en huurdersorganisatie hierbij betrokken worden om de mogelijke effecten van het voornemen op het aanbod en/of toegankelijkheid van voorzieningen in de buurt te bespreken.

5. Beide corporaties werken samen met de sociale wijkteams en maatschappelijke organisaties in de wijken en dorpen. De corporatiemedewerkers nemen geregeld deel aan overleggen, verwijzen door naar de sociale wijkteams en informeren hen over ontwikkelingen die zij signaleren. Indien nodig wordt samen met de gemeente actie ondernomen.

6. In het tweede kwartaal van 2016 bespreken partijen de beoogde ingrepen in woningbezit en aanpassingen van de woonomgeving. Doel is het op elkaar afstemmen en gelijktijdig te doen plaatsvinden van werkzaamheden, zodat de gemeente plannen, budgetten en werkzaamheden in de openbare ruimte tijdig kan opstellen, reserveren en uitvoeren.

WoonFriesland: 7. WoonFriesland heeft voor 2016 € 700.000 beschikbaar voor leefbaarheid, hieronder vallen onder

andere de adviseurs wijk en buurt, buurtbeheer en huismeesters. Werkzaamheden als woonmaatschappelijk werk, achter-de-voordeuraanpak, (mede) bestrijden van overlast en het schoon, heel en veilig houden van de woonomgeving vallen hier onder.

8. WoonFriesland werkt in het kader van leefbaarheid mee aan initiatieven als Himmelwike, zwerfvuil, tuindag en uitleen tuingereedschap.

Elkien:9. Elkien heeft in 2016 € 500.000 beschikbaar voor leefbaarheid, en zet dit in voor de wijkaanpak,

Heechterp Schieringen, initiatieven als Himmelwike, zwerfvuil, tuindag, uitleen tuingereedschap en inzet adviseur bewonerszaken (huurachterstanden en overlast).initiatieven van bewoners worden, mits passend binnen beleid en wetgeving, gestimuleerd en gehonoreerd vanuit het fonds De Buurt Versterkt.

10. Elkien werkt samen met het bewonersbedrijf Heechterp-Schieringen. Het bewonersbedrijf doet in opdracht van Elkien de schoonmaak van 150 portiekflats in de wijk Schieringen.

De gemeente:11. De gemeente heeft de werkwijze van gebiedsgericht werken ten behoeve van de leefbaarheid in

wijken en dorpen. Op basis van gemeentelijke programma’s en input vanuit de buurt stelt de gemeente jaarlijks per wijk en dorp een activiteitenprogramma op. Ook is per gebied budget beschikbaar. De gemeente deelt begin 2016 deze programma’s met de corporaties.

12. Bewonersinitiatieven (zoals wijkbedrijven) gericht op het lokaal overnemen van onder andere groenonderhoud en/ of andere gemeentelijke taken, worden door de gemeente waar dat kan gefaciliteerd.

13. De gemeente stelt via het Mienskipfonds in 2016 € 400.000,- beschikbaar voor bewonersinitiatieven.

14. De gemeente faciliteert initiatieven voor de Eetbare stad en verbindt bewonersinitiatieven gericht op stadslandbouw en groen. Via deze initiatieven leveren buurtbewoners een bijdrage aan de leefbaarheid van buurten en verhogen de ecologische diversiteit.

15. De gemeente nodigt in de eerste helft van 2016 corporaties en huurdersorganisaties uit om met andere relevante partijen (bv. politie) afspraken te maken over het voorkomen van overlast. Een veilige omgeving is een belangrijke voorwaarde voor goed wonen. Partijen hebben hier een

document.docx | 15

Page 16: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

gedeelde verantwoordelijkheid; ten aanzien van inbraakpreventie bij woningen, voorlichting aan bewoners, deelname aan woninginbraken-preventieteam en overleg voorkomen woonoverlast.

16. De gemeente handhaaft ten aanzien van bouwregelgeving bij particuliere verhuurders (huisjesmelkers) en faciliteert het huurteam. Ten behoeve van huurders van particuliere verhuurders is het huurteam in het leven geroepen. Het Huurteam verzorgt laagdrempelige ondersteuning van huurders die vragen hebben of een conflict met hun verhuurder hebben.

Nieuw Elan:17. Nieuw Elan signaleert en bespreekt problemen in de wijken met betrekking tot leefbaarheid in de

ruimste zin en bespreekt dit met haar achterban en indien nodig begeleid deze achterban naar de juiste instanties.

18. Nieuw Elan signaleert en registreert klachten die vallen binnen het sociale domein (overlast, burenruzies, etc.) en verwijst deze door naar Meldpunt Overlast of brengt deze in, in het wijkteam (rechtstreeks of via Elkien)

HDBF:19. HDBF gaat in het eerste half jaar van 2016 onderzoek doen naar de wijze waarop de betrokkenheid

van bewoners bij leefbaarheidsprojecten van onderaf gestimuleerd kan worden. HDBF gaat de dialoog met de huurders aan om te bepalen wat de begrippen schoon/heel/veilig volgens de huurders inhouden. Samen met huurders worden kritische succesfactoren gedefinieerd waarop huurders eigen initiatieven bij hun woonomgeving.Het verwachte resultaat van deze inspanning is dat huurders zelf leefbaarheidsinitiatieven gaan ontwikkelen en zich als eigenaar van de woonomgeving beschouwen.

5.3. Zorg en bijzondere doelgroepen

Ten aanzien van zorg hebben partijen een deel van de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat mensen met een zorgvraag passend geholpen worden aan huisvesting en zorg.

Welke afspraken hebben we hierover al?Er zijn al afspraken over de huisvesting van bijzondere doelgroepen (zie beschikbaarheid).

Wat gaan we in 2016 doen?1. Met de corporaties zijn al afspraken over hun betrokkenheid bij het sociale domein, bijvoorbeeld via

de wijkenaanpak en de betrokkenheid bij de sociale wijkteams. Voor huurdersorganisaties geldt dit nog niet. Partijen willen in de eerste helft van 2016 afspreken of en zo ja, hoe huurdersorganisaties hierbij betrokken worden. De gemeente neemt hiertoe het initiatief.

2. In de tweede helft van 2016 brengt de gemeente meer gedetailleerd de omvang van bijzondere doelgroepen en hun woningbehoefte in beeld. Daarin zullen huishoudens in de schuldhulpverlening worden meegenomen. De gemeente neemt hiertoe het initiatief en betrekt daarbij ook andere relevante maatschappelijke partijen.

3. De gemeente neemt het initiatief om in kaart te brengen welke voorzieningen voor welke doelgroepen nodig zijn en betrekt daarbij ook andere relevante maatschappelijke partijen.

4. Mensen die vanwege veelvuldig wanbetalen of overlastgevend gedrag niet meer in aanmerking komen voor een huurwoningen van een corporaties, zijn aangewezen op de particuliere markt of

document.docx | 16

Page 17: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

verblijven te lang in de maatschappelijk opvang. Op initiatief van de gemeente onderzoeken partijen in 2016 welke oplossingen voor deze mensen voorhanden zijn.

5. We maken in de tweede helft van 2016 afspraken over de rol van corporaties en huurdersorganisaties bij het realiseren van woningaanpassingen en over toewijzing van reeds aangepaste woningen. We gebruiken hiervoor onder andere de uitkomsten van het actieplan wonen en zorg. De te maken afspraken komen niet in de plaats van de gemeentelijke verantwoordelijkheid, maar zijn aanvullend daarop. De volgende aspecten komen onder andere aan de orde bij deze afspraken:

a. Wie de aanpassing, verhuizing en huurderving betaalt.b. Wel / geen aanpassing maar verhuizing naar andere, aangepaste woning. c. Wel /niet nadat een aangepaste woning verlaten is, deze beschikbaar houden voor

bewoners met eenzelfde aanpassingsvraag (toewijzingsbeleid nodig).6. De gemeente stelt als regievoerder samen met zorgpartijen, corporaties, en belangen- en

huurdersorganisaties in de eerste helft van 2016 het actieplan Wonen en Zorg vast. Hierin staan de acties om wonen en zorg beter op elkaar af te stemmen.

document.docx | 17

Page 18: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

Bijlage

Volkshuisvestingsvisie

Nieuw Leeuwarder Bestek 2016 – 2020

document.docx | 18

Page 19: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

1 InleidingVoor u ligt de volkshuisvestingsvisie van Leeuwarden. In deze visie beschrijven wij, Huurdersvereniging De Bewonersraad Friesland (HDBF), Huurdersplatform Nieuw Elan, Elkien, WoonFriesland en de gemeente Leeuwarden, onze gedeelde ambities. Wij geven hiermee gezamenlijk aan wat wij richting 2030 de belangrijkste opgaven vinden. Daarmee vormt dit onze leidraad bij het nemen van beslissingen.

Afbakening volkshuisvestingsvisieWij spreken over een ‘volkshuisvestingsvisie’. Deze visie gaat over huishoudens die niet volledig op eigen kracht in hun huisvesting kunnen voorzien. De focus van deze visie ligt daarmee enerzijds op huishoudens met een laag inkomen tot € 34.911 belastbaar per jaar (prijspeil 2015, wettelijke primaire doelgroep woningcorporaties), en anderzijds op de sociale huurvoorraad met een huurprijs tot € 710,68 van de woningcorporaties (prijspeil 2015, wettelijke grens sociale huurvoorraad). Binnen deze grenzen zijn er ook groepen die wel zelfstandig de woningmarkt kunnen betreden, zoals studenten. Daar leggen we dan ook geen prioriteit binnen dit volkshuisvestingsbeleid. Deze groepen krijgen aandacht op andere plekken binnen de Leeuwarder woonvisie.

Nieuw Leeuwarder BestekIn 2012 is het eerste Leeuwarder Bestek van de gemeente Leeuwarden, WoonFriesland en Elkien tot stand gekomen; een afsprakenkader rond wonen, welzijn en zorg. Dit Bestek is niet meer actueel door veranderingen in de woningmarkt en nieuwe wetgeving. Belangrijkste actualiteiten: de woningmarkt komt geleidelijk weer op gang, de taken van woningcorporaties zijn wettelijk strikter afgebakend, en huurdersorganisaties hebben een gelijkwaardige positie aan tafel gekregen. Bovendien heeft de raad van de gemeente Leeuwarden via een tweetal moties gevraagd om tot nieuw woonbeleid te komen. Redenen om nu deze visie te presenteren.

Proces totstandkoming visieDe visie hebben we via een zorgvuldig proces geformuleerd. Naast een intensieve onderlinge samenwerking, is de gemeenteraad betrokken via een discussiebijeenkomst en is een tweetal carrouselbijeenkomsten met maatschappelijke partners georganiseerd. In die bijeenkomsten hebben bewonersorganisaties, zorg- en welzijnaanbieders meegedacht over de opgaven die zij zien, maar ook over de gewenste ontwikkelingsrichtingen om die opgaven op te pakken. Parallel aan de totstandkoming van deze visie werken we aan de ‘kaart van Leeuwarden’. Deze kaart geeft een overzicht van de huidige staat van de sociale woningvoorraad in Leeuwarden. Daarmee biedt dit een nulmeting en vertrekpunt voor het gesprek over aanpak van de bestaande voorraad.

VervolgstappenWij gebruiken deze visie om samen tot prestatieafspraken te komen. Daartoe maakt elke corporatie conform de Woningwet jaarlijks haar activiteiten inzichtelijk (als redelijke bijdrage aan deze visie), inclusief een financiële onderbouwing. Zij geeft hierbij ook aan welke inspanning zij nodig heeft van de gemeente en huurdersorganisaties. De wet duidt dit aan als het ‘bod’. In gezamenlijkheid werken we het bod uit in prestatieafspraken: concreet voor de eerste twee jaren, meer globaal voor de jaren erna.

document.docx | 19

Deze visie is onderdeel van het bredere gemeentelijke woonbeleid. De Woningwet stelt dat woningcorporaties naar redelijkheid moeten bijdragen aan het gemeentelijke volkshuisvestingsbeleid. Dit beleid is een van de onderdelen van de bredere woonvisie; breder omdat de woonvisie ook gaat over de particuliere woningmarkt. De gemeente Leeuwarden heeft voor het volkshuisvestelijk deel samenwerking gezocht met haar partners.

Page 20: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

Voor 2015 pakken wij dit op via een snelle slag, bestaande uit een bod eind oktober en prestatieafspraken per medio december. Vanaf 2016 volgen we jaarlijks de wettelijke cyclus: voor 1 juli brengen corporaties hun bod uit en voor 15 december komen wij gezamenlijk tot prestatieafspraken.

2 Speelveld in veranderingDe context waarbinnen we deze visie formuleren verandert continu. Vanuit het hier en nu kunnen we een aantal ontwikkelingen schetsen die van invloed zijn op de invulling van de visie. Dan gaat het om wetgeving, de positie van Leeuwarden in de regio en verschillende positie van de stad en de dorpen. Tot slot geven we aan hoe we in onze planning omgaan met de continue veranderingen.

Wetgeving De afgelopen jaren is de wetgeving rondom de woningmarkt behoorlijk veranderd. Rondom corporaties is een aantal grote veranderingen doorgevoerd, met name als gevolg van de introductie van de Woningwet per 1 juli 2015. Onder andere zijn taken van corporaties afgebakend. Daarnaast is de relatie tussen huurdersorganisaties, corporaties en gemeente in de Woningwet verankerd. De gemeente formuleert beleid, waarna gemeente, corporaties en huurdersorganisaties gezamenlijk tot prestatieafspraken komen. Deze visie is een eerste stap in dit proces. In de Woningwet is ook de verhuurdersheffing opgenomen. Deze heffing onttrekt een substantieel deel van het investeringsvolume van corporaties, waardoor minder financiële ruimte resteert.Ook stelselherzieningen in het sociale domein zijn van invloed op het volkshuisvestingsbeleid. Dit geldt zeker ten aanzien van toegang tot zorg. Mensen krijgen pas bij een intensievere zorgvraag een indicatie voor verblijf. Gevolg is dat meer mensen met een zorg- of ondersteuningsbehoefte langer zelfstandig wonen. De gemeente heeft vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) een verantwoordelijkheid voor mensen die het in deze situatie niet redden, op eigen kracht, noch met hulp van anderen.

Leeuwarden in de regioDe woningmarkt stopt niet bij administratieve gemeentegrenzen. Er zijn tal van verhuisrelaties met buurgemeenten. Daarnaast werken de corporaties en huurdersorganisaties ook buiten de gemeentegrenzen. Zij moeten hun bestedingen en investeringen afwegen over dat grotere werkgebied. Om tot een evenwichtige taxatie van de Leeuwarder volkshuisvestingsopgave te komen, stemt de gemeente haar beleid en prioriteiten af met omliggende gemeenten en de stadsregio. Dat geldt nu in het bijzonder ten aanzien van het initiatief om het voorstel voor de afbakening van regionale werkgebieden van woningcorporaties af te stemmen.

Stad en dorpenDe stad en de dorpen hebben elk een eigen woningmarktpositie. In de stad wonen relatief meer jongeren en ouderen, is het inkomen gemiddeld lager, staan relatief meer (sociale) huurwoningen en zijn er meer signalen van overlast. Veel dorpen hebben te maken met een geleidelijk verlies aan voorzieningen, door opschaling, vergrijzing, ontgroening en krimp (trek naar de stad). De aandacht voor de dorpen zal in de toekomst extra noodzakelijk zijn, vanwege het verwachtte samengaan met Leeuwarderadeel en delen van Littenseradiel. Op onderdelen werken we de visie uit naar de stad en de dorpen, om recht te doen aan de verschillen.

document.docx | 20

Page 21: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

Plannen met veranderingenDe huidige onzekerheden maken planvorming complex en risicovol. De realiteit van vandaag kan over een jaar anders liggen. Dit is geen reden om stil te gaan zitten. Een actueel voorbeeld hiervan is de komst van statushouders op de woningmarkt. In de Friese ‘Taskforce Huisvesting Statushouders’ zoeken we oplossingen voor dit vraagstuk. Een ander voorbeeld is dat naast corporaties ook andere (particuliere) verhuurders zich op de (sociale) huurmarkt (gaan) begeven. We moeten slim omgaan met onzekerheden. De uitvoering van deze visie is daarom niet in beton gegoten. Flexibiliteit blijft nodig om bij omstandigheden passende antwoorden te vinden om doelen te bereiken.

Wat en hoeWe beschrijven in deze volkshuisvestingsvisie wat we in 2030 bereikt willen hebben.. De manier waarop en het tempo waarin we dit bereiken zal per partij verschillen. De af te leggen weg is onderdeel van de prestatieafspraken. Daarin leggen we vast hoe we werken aan de ambitie in deze visie.

3 Driehoek betaalbaar – beschikbaar – kwaliteit De opgave is om voldoende betaalbare en kwalitatief goede woningen in de stad en dorpen van de gemeente Leeuwarden te bieden. In volgorde van prioriteit werken we in het vervolg deze begrippen uit: 1) betaalbaarheid2) beschikbaarheid 3) kwaliteit

4 BetaalbaarheidInwoners van Leeuwarden met een inkomen tot € 34.911 moeten binnen de sociale huurvoorraad een woning kunnen vinden die naar prijsstelling aansluit bij hun gezinssamenstelling en bestedingsmogelijkheden.

Ambities betaalbaarheidDe afgelopen jaren is het aantal huishoudens met een betalingsrisico toegenomen. Dat blijkt uit het feit dat in 2014 43% van de huurders meer dan 40% van haar netto-inkomen aan woonlasten (huur en energie) betaalde, waar vanuit het Nederlands Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD) een percentage van rond 35% als haalbaar wordt benoemd. Betaalbaarheidsproblemen hangen niet alleen samen met de hoogte van de huurprijs van woningen, maar ook met het inkomen en de verschillende vaste lasten van huishoudens. Wij richten ons daarom op een brede aanpak van betaalbaarheid, gericht op de vaste en beïnvloedbare lasten van een huishouden. Als richting voor de gewenste betaalbaarheid geven we de woonzorgquote; welk deel van het inkomen mag besteed worden aan netto huur, servicekosten, energie, lokale lasten en de zorgverzekering. Aan de hand van gegevens van NIBUD, referentieonderzoeken en advies van de stakeholders hierover hebben we vastgesteld dat deze woonzorgquote idealiter niet boven 40% van het netto-huishoudensinkomen uitkomt. Dit willen we bereiken door inkomensondersteuning (bijzondere bijstand, vrijstelling lokale lasten of werkgelegenheidsbevordering), lage huurprijzen en energiebesparende maatregelen. Al moeten we daarbij beseffen dat we niet op alle onderdelen evenveel grip hebben.

document.docx | 21

Page 22: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

De passendheidstoets beperkt de afhankelijkheid van Huurtoeslag voor lage inkomens, doordat volgens passend toewijzen huishoudens met een inkomen tot de huurtoeslaggrens in aanmerking komen voor relatief betaalbare huurwoningen (tot € 576 voor 1- en 2-persoonshuishoudens of € 618 voor 3-plus-persoonshuishoudens). Gelet op mogelijke toekomstige ontwikkelingen in de Huurtoeslag willen we die afhankelijkheid verder beperken. Dat geldt in het bijzonder voor de relatief grote groep laagste inkomens in Leeuwarden (15% van de huishoudens heeft een minimuminkomen), maar ook voor grote gezinnen die te maken hebben met vaak hogere woonlasten, vanwege de grootte van hun woning. Het betalingsrisico van beide groepen kan verminderd worden als in verschillende prijsklassen betaalbaar huurwoningaanbod beschikbaar blijft.

Wat gaan we tot 2020 hiervoor doen?1. Om woonlasten zo beheersbaar mogelijk te houden, zetten de corporaties zich in voor een

gematigde ontwikkeling van huurlasten en energiebesparende maatregelen, de gemeente voor lage lokale lasten, bijzondere bijstand en werkgelegenheidsbevordering, en de huurdersorganisaties voor budgetvoorlichting aan huurders en signalering van knelsituaties.

2. In 2016 doen we een nulmeting ten aanzien van de huidige huurprijsopbouw van de woningvoorraad, onderverdeeld naar prijsniveaus: tot € 403, € 460, € 520, € 576, € 618 en boven € 618 (prijspeil 2015, te indexeren met parameters Huurtoeslag) en ten aanzien van de woonzorgquotes voor Leeuwarden.

3. We monitoren vervolgens huurprijzen en woonzorgquotes, waarbij we streven naar een quote van 40%. Als deze quotes boven 40% tot maximaal 45% blijven, stellen we het beleid bij. We besteden in de monitor ook aandacht aan de quote van grote gezinnen.

4. We wijzen passend toe en monitoren vanaf 2016 de effecten van de passendheidstoets.5. We reserveren de goedkopere woningen tot € 403 bij voorkeur voor jongeren tot 23 jaar en andere

huurders die het echt nodig hebben en aangewezen zijn op dit segment.

5 BeschikbaarheidWoningzoekenden die actief reageren op woningen en in de gemeente nog geen woning hebben, kunnen in Leeuwarden binnen een jaar een woning vinden, en in geval van een noodsituatie binnen drie maanden.

Ambities beschikbaarheidDoor enerzijds een (als gevolg van de economische crisis) groeiende groep die in aanmerking komt voor een sociale huurwoning en anderzijds minder aanbod door stagnatie in doorstroming, is er schaarste aan sociale huurwoningen. Op dit moment speelt bovendien de huisvestingsvraag van statushouders die een gezamenlijke aanpak vraagt, mede vanuit de maatschappelijke druk. De passendheidstoets perkt bovendien vanaf 2016 de mogelijkheden voor de laagste inkomens in tot een kleiner deel van de sociale huurvoorraad. Voor de eerste jaren ligt er een opgave om de sociale huursector minimaal op peil te houden (circa 16.700 woningen medio 2015). Dit is mogelijk doordat het aanbod vanuit marktpartijen toeneemt (studentenwoningen, wooneenheden). Het aanbod van corporaties krimpt daarentegen, door noodzakelijke verkoop. Voor de langere termijn geven prognoses aan dat de primaire doelgroep in omvang afneemt (met 1,5% tussen 2015 en 2030, bron: ABF). Voor een deel van de primaire doelgroep zijn er geen of zeer beperkte alternatieve huisvestingsmogelijkheden in de koop- of particuliere huursector. Daarom vinden we een tijdige beschikbaarheid van sociale huurwoningen voor hen belangrijk. Mensen die actief woningzoekend zijn en nog geen zelfstandige woning hebben, kunnen binnen een jaar een woning vinden. Voor echte noodsituaties (urgentie-gevallen, zoals maatschappelijke opvang, zorgdoelgroepen) geldt een termijn

document.docx | 22

Page 23: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

van maximaal drie maanden. Bovendien zetten we in op verbetering van de positie woningzoekenden in z’n algemeenheid. Door nieuwe regelgeving, in het bijzonder de passendheidstoets, is nog beperkt inzicht in de exacte slaagkansen van verschillende groepen. Wij willen 2016 gebruiken om ervaringen hiermee op te doen, om vervolgens gezamenlijk slaagkansen te monitoren.De beschikbaarheid van sociale huurwoningen verschilt tussen de stad en de kernen. In de stad is er meer aanbod, maar zijn er ook meer woningzoekenden. Daarentegen verhuren woningen in sommige (kleinste) kernen moeilijk. Wij zetten in op behoud aan aanbod sociale huurwoningen in de stad Leeuwarden en Grou.

Wat gaan we tot 2020 hiervoor doen?1. Om voldoende sociale huurwoningen beschikbaar te krijgen voor de doelgroepen, onderzoeken we

in 2016 mogelijkheden om doorstroming te vergroten. 2. Per saldo blijft de omvang van de sociale huurvoorraad op peil, waarbij nieuwe aanbieders

(marktpartijen) een groter deel van het aanbod verzorgen.3. We monitoren de slaagkansen van verschillende inkomensgroepen en huishoudens. In 2016 maken

we een nulmeting. Vervolgens zetten we in op verbetering ten opzichte van 2016.4. Voor noodsituaties (urgenties) zorgen we voor snelle beschikbaarheid van woningen. 5. We houden het merendeel van het bezit onder de eerste aftoppingsgrens. 6. Daar waar corporaties in dorpen woningen afstoten, zetten we in op overnames door lokale

(burger)initiatieven boven uitponding aan particulieren.

6 KwaliteitWoningen in Leeuwarden zijn veilig en gezond, leveren een hoge energieprestatie, voorzien in de kwalitatieve vraag van nu en de toekomst en staan in een leefbare omgeving.

Het begrip kwaliteit betreft zowel de woningen als de woonomgeving. Bij de woonomgeving raken we verzorgd wonen en leefbaarheid. Dit werken we in twee afzonderlijke paragrafen uit.

6.1 WoningkwaliteitAmbities woningkwaliteitLeeuwarden heeft een relatief ‘oude’ woningvoorraad. Ruim 70% van de woningen is voor 1980 gebouwd. Dit leidt in enkele bouwblokken tot constructieve problemen (betonrot, balkons). In de aanpak hiervan is de afgelopen jaren al een grote slag gemaakt, zoals bij de Antillenflat. Een deel van de woningen heeft nog open verbrandingsinstallaties, wat tot onveilige en ongezonde situaties kan leiden. Ongeveer de helft van de sociale huurwoningen heeft een gunstig energielabel (A, B, C). De andere helft een ongunstig energielabel (D, E, F, G). Naast de technische kwaliteit van de woningen gaat het ook om aansluiting bij de kwalitatieve woningvraag. Die vraag verandert door vergrijzing en meer kleinere huishoudens. We geven prioriteit aan het oplossen van constructieve problemen en het wegwerken van onveilige situaties in complexen. Vanuit het sociaal energiebeleid in ontwikkeling worden steeds meer woningen zo snel mogelijk energieneutraal. Door aanpassen van bestaande woningen (drempels weghalen, liftplaatsing, aanpassing sanitair), sloop-nieuwbouw en nieuwbouw laten we de woningvoorraad stapsgewijs meer aansluiten bij de veranderende vraag.

document.docx | 23

Page 24: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

Wat gaan we tot 2020 hiervoor doen?1. Wij gaan met bewoners ‘in gesprek’ over het gevraagde kwaliteitsniveau. Wij werken de ‘kaart van

Leeuwarden’ uit, waarin we een analyse maken van de aangeboden kwaliteit van woningen. Het gesprek en de kaart zijn de basis voor verbeteringen in de bestaande woningvoorraad.

2. Door maatwerk per complex werken we aan kwaliteitsverbetering en verduurzaming van het bestaande bezit. Bij het verbeteren van woningen zoeken we een optimum tussen betaalbaarheid, bouwkundige kwaliteit en verduurzaming.

3. We hebben voor 1 juli 2016 business cases rond het verduurzamen van de woningvoorraad uitgewerkt, gericht op het onderzoeken van rendabele technieken, slimme organisatievormen en bereiken van volume.

4. In de vastgoedstrategie werken corporaties de kwalitatieve ontwikkeling van de woningvoorraad uit, vanuit de veranderende vraag. Wij voeren hiertoe jaarlijks gezamenlijk objectief woningmarktonderzoek uit.

6.2 OmgevingskwaliteitAmbities omgevingskwaliteitWe zetten ons in voor een woonomgeving die leefbaar is (schoon, heel en veilig) en van waaruit voorzieningen bereikbaar zijn. Uit de carrousels kwam naar voren dat het begrip leefbaarheid per wijk of kern een andere invulling heeft. Volgens de sociale index van de gemeente blijken enkele wijken in de stad extra aandacht nodig te hebben door een stapeling van problemen. In dorpen staat de leefbaarheid onder druk, vanwege de veranderende bevolkingssamenstelling.Om de leefbaarheid in een aantal stadswijken te verbeteren bestaat reeds de Leeuwarder wijkenaanpak, met extra inzet voor een vijftal aandachtswijken. Binnen de sociale index kan het voorkomen dat ook andere wijken of dorpen op de indicatoren leefomgeving en binding ‘kwetsbaar’, ‘zwak’ of ‘zeer zwak’ scoren. In die gevallen, en in het geval van een negatieve ontwikkeling stemmen wij onze inzet ter verbetering op elkaar af. Wij nemen daarbij als vertrekpunt dat inwoners hier de eerste verantwoordelijkheid dragen, temeer daar zij ervaren wat de leefbaarheid is in hun wijk of dorp. De inzet van corporaties voor leefbaarheid is door de Woningwet afgebakend tot enkel de buurten waar zij substantieel bezit hebben.

Het aantal zelfstandig wonende mensen met een zorg- of ondersteuningsbehoefte groeit. Hieronder zijn ook mensen met een intensieve zorgbehoefte (Zorgzwaartepakketten 3 en 4). Dit vraagt nabijheid van zorg en begeleiding en beperkte aanpassing van woning of woonomgeving. In het najaar van 2015 maakt de gemeente hiertoe een brede inventarisatie van woon-, zorg- en welzijnsvoorzieningen. Dit mondt in 2016 uit in een actieplan wonen, zorg en voorzieningen. Om de zelfstandigheid te ondersteunen zetten wij in op een geschikte woning, woonomgeving en dienstverlening in de omgeving. Voor de meest kwetsbare groepen is huisvesting nabij steunpuntvoorzieningen in wijk of dorp van belang. Tegelijkertijd is ruimtelijke concentratie van kwetsbare groepen ongewenst. Door sturing op differentiatie van de huurwoningvoorraad in wijken en dorpen en toewijzing van woningen zoeken wij een evenwicht tussen enerzijds enige clustering nabij steunpunten en anderzijds een evenwichtige bevolkingsopbouw.

Wat gaan we tot 2020 hiervoor doen?1. Wij blijven signalen van inwoners, huurdersorganisaties, gemeente, corporaties, sociale wijkteams

samenbrengen. 2. Wij geven inwoners de eerste verantwoordelijkheid voor de leefbaarheid en haken aan bij hun

initiatieven.

document.docx | 24

Page 25: Prestatieafspraken 2016 Leeuwarden

3. Voor het lang(er) zelfstandig wonen passen we woningen aan. De hiervoor beschikbare budgetten zetten we zo efficiënt mogelijk in, door aangepaste woningen (zo mogelijk) beschikbaar te houden voor de doelgroep.

4. Wij zorgen voor geclusterde woonvormen voor de meest kwetsbare zorgdoelgroepen, om zorgexploitaties rendabel te houden. Door differentiatie in het woningaanbod en woningtoewijzing voorkomen we dat dit leidt tot ongewenste concentratie van bepaalde groepen.

document.docx | 25


Top Related