11/6/2013 AECE 1
Proteinüri
Prof. Dr. Aydın ECEDicle Ü Tıp FakÇocuk Sağ ve Hast AD
AECE 211/6/2013
Proteinüri
Genellikle geçici ve selimdir Kalıcı proteinüri sistemik bir hastalık
belirtisi olabilir Kronik böbrek hastalığı erken evre…. KBY Ateroskleroz için bağımsız bir risk faktörü
AECE 311/6/2013
Proteinüri
Sağlıklı insanda, idrar proteini ≤150 mg/ 24 saat İdrarda albumin ~30 mg/ 24 saat
İdrar proteini 30-300 mg/gün yüksek albuminüri >300 mg/gün açık proteinüri veya çok yüksek
albuminüri
AECE 411/6/2013
İdrara protein çıkmasının engeli
Glomerüler filtrasyon bariyeri:Kapiller endotelBazal membranViseral epitel
Tübüler geri emilim kapasitesi
AECE 511/6/2013
Bariyer
“size selective”: 50 A0 geçmez, 20 A0 geçer
“charge selective”: negatif yüklü glikozaminoglikanlar
AECE 611/6/2013
Proteinüri türleri
Glomerüler proteinüri (İdrar albumin / Total protein > 0.4)
Tübüler proteinüri Overflow (Taşma) proteinürisi Postrenal proteinüri
AECE 711/6/2013
Glomerüler proteinüri
Albumin duyarlı bir belirteç- Büyük protein Diabetik nefrotpati Diğer glomerüler hastalıklar (Glomerülonefritler
vb.) Ortostastatik proteinüri Egzersizle oluşan proteinüri > 2-3 g/ gün proteinüri
AECE 811/6/2013
Tübüler proteinüri
Düşük molekül ağırlıklı proteinler –Tübüler geri emilim yetersizBeta-2 mikroglobulin İmmunglobulin hafif zincirleriAlbumin yıkım polipeptitleriRetinol bağlayan protein
Tübülointerstisyel nefrit Tübüler hastalıklar
AECE 911/6/2013
Overflow proteinüri
Düşük molkül ağırlıklı proteinlerin aşırı filtrasyon ve ekskresyonuMultiple miyelomaya bağlı hafif immunglobulin
zincirleri kaybıLizozim (Miyelomonositer lösemi)Miyoglobin (Rabdomiyolizis)Serbest hemoglobin (Damar içi hemoliz)
AECE 1011/6/2013
Postrenal proteinüri
Üriner sistemde- traktusta inflamasyon IgA veya IgG Lökositüri Nefrolitiyazis Tümörler
AECE 1111/6/2013
Proteinüride böbrek biyopsisi
Proteinüri >3 g/gün ise Non-nefrotik proteinüri + Aktif idrar
sedimenti (Hematüri veya hücresel silendirler)
Proteinüri + azalmış GFR
AECE 1211/6/2013
AECE 1311/6/2013
Proteinüri mekanizmaları
Glomerüler permeabilite artışı Tübüler geri emilim yetersizliği: TI hastalık
Beta 2 mikroglobulin Glomerülden süzülür RBP tübülüsten geri emilir Aminoasitler Tamm-Horsfall proteini
AECE 1411/6/2013
Proteinüri saptama yöntemleri
Dipstick (idrar daldırma çubukları): İdrardaki albumine duyarlı, konsantrasyonu belirler
+ (30 mg/dl) ++ (100 mg/dl) +++ (300 mg/dl)++++ (2000 mg/dl)
Kantitatif yöntemler kadar sensitif değil İdrar proteini 300-500 mg/gün’ü aşınca faydalı Ig hafif zincir ve beta 2 mikroglobulin için duyarsız
AECE 1511/6/2013
AECE 1611/6/2013
Dipstickle yanlış pozitif sonuçlar
Çok konsantre idrar Belirgin hematüri Klorheksidin veya benzalkonyum ile
kontamine idrar Fenazopridin tedavisi İdrar pH>8.0
AECE 1711/6/2013
Türbidometrik yöntemler (albumin dışı proteinleri saptamak için) Sulfasalisilik asit testi (büyük ve küçük protein
moleküllerini belirler)8 damla %20’lik sulfasalisilik asit+10 ml idrar“berrak” - “flokulasyon presipitatı”
0 - 500 mg/dL False pozitiflik: Gross hematüri, çok yoğun idrar,
iyotlu kontrast madde, yüksek doz sefalosporin ve penisilin türevi, sulfonamid metabolitleri
Yalancı negatiflik: Aşırı alkali idrar
AECE 1811/6/2013
Türbidometrik yöntemler
Isıtma testi:Bence-Jones proteinini belirler5 ml idrar santrifüj edilir, 2 ml asetat süpernatana eklenir ….. 560C’de 15 dk bekletilir, presipitat BJP’i gösterir
Çok kullanılmaz
AECE 1911/6/2013
İdrarla protein atılımı gün içinde önemli değişiklik gösterir, bu nedenle 24 saatlik idrarın biriktirilmesi tavsiye edilir
AECE 2011/6/2013
24 saatlik idrarda kantitatif proteinüri tayini Normal: ≤4 mg/ m2/ saat Nefritik proteinüri: 4-40 mg/ m2/ saat Nefrotik proteinüri: 40 mg/ m2/ saat Yanlış pozitiflikler: Radyografik kontrast madde kullanımı, Penisilin veya sefalosporin tedavisi, Tolbutamid veya sulfonamid kullanımı
AECE 2111/6/2013
Spot idrar protein/Cr oranı (mg/mg) Normal: <0.2 (2 yaş üstü çocuklarda)
<0.5 (2 yaş üstü çocuklarda) Nefritik proteinüri: 0.2-3.0 arası Nefrotik proteinüri: >3.0 (>3.5) Albumin/Cr oranı (mg/g):
<3030-300 mikroalbuminüri
>300 belirgin nefropati
AECE 2211/6/2013
Non-patolojik proteinüriler
150-1000 mg/24 saat ve ödem yok:
Postural (ortostatik) proteinüri: Hematüri yok, C3 normal
Febril proteinüri Egzersize bağlı proteinüri (Dipstickle 2+)
AECE 2311/6/2013
Patolojik proteinüriler
Tübüler proteinüri: 1 g/ 24 saat’i aşmaz, ödem oluşmaz İdrar protein elektroforezinde ve bantları
Glomerüler proteinüri: <1 g/ 24 saat veya 30 g/24 saat olabilirSelektif proteinüriNon-selektif proteinüri
AECE 2411/6/2013
Glomerüler proteinüri
Selektif proteinüri: Albumin ve daha düşük proteinler idrarla kaybedilir
Non-selektif proteinüri: Daha büyük proteinler atılır
Selektivite indeksi: (UIgG x PA)/ (UA x PIgG)SI: <0.1 steroide cevaplı, MCNS
>0.2 steroide dirençli
AECE 2511/6/2013
Persistan asemptomatik proteinüri
(%6), sağlıklı, hematüri yok, 3 aydan uzun süren proteinüri
Nedenleri:PosturalMembranöz GN veya MPGNHerediter nefritGelişimsel anomaliler
AECE 2611/6/2013
Tübüler proteinüri
Düşük molekül ağırlıklı proteinüri Azalmış tübülüs fonksiyonunu yansıtır
Fanconi sendromu (fruktoz intoleransı, galaktozemi, kalıtsal) Cd veya gentamisin nefrotoksisitesi Diabetik nefropati
N-asetil glikozaminidaz (NAG) Proksimal tübül
Alanin-amino peptidaz (AAP) hücre hasarı veyanekrozunu yansıtır
AECE 2711/6/2013
Tübüler hastalık tanısı
Lizozim: Hassas değil, ölçümü zor 2 mikroglobulin (11.6 kD): asit idrarda
stabil değil Retinol-bağlayan protein (21.1 kD): Klinik
pratikte faydalı 2-mikroglobulin (27 kD): serbest filtre
olamaz- BüyükSpot idrarda, idrar Cr’ine bölünerek, idrarın dilüsyonel etkisinden uzaklaşılmış olur
AECE 2811/6/2013
Spesifik renal antijenlere karşı gelişen monoklonal antikorlar Adenozin deaminaz binding protein: Tübülüs
fırçamsı kenar antijeni Laminin glomerül bazal membran proteini Glutatyon-S- transferaz (GST)- GST: Proksimal tübülüs hücre hasarı belirteci- GST: Distal tübülüs
AECE 2911/6/2013
İzole proteinüri
GeçiciFonksiyonel
SürekliOrtostatik
AECE 3011/6/2013
Renal veya sistemik hastalığa bağlı proteinüriler
Nefritik proteinüri (<40 mg/m2/saat; <3.5 g/ 24 saat)
Nefrotik proteinüri (>40 mg/m2/saat; >3.5 g/ 24 saat)
AECE 3111/6/2013
Nefritik proteinüri nedenleri
Hafif glomerüler hastalık Tübülointerstisyel hastalık Akut tübüler nekroz Hipertansiyon Kollajen-vasküler hastalık Bakteriyel endokardit Multipl miyeloma
AECE 3211/6/2013
Nefrotik proteinüri nedenleri
Primer glomerülopatiMDHMembranöz GN FSGS IgA nefropatiMPGN
Sekonder glomerülopati APSGNMalignite İlaçlar (altın, NSAID,
eroin, penisilamin) Enfeksiyonlar (HIV;
hepatit A, B, C) Reflü nefropatiObezite
AECE 3311/6/2013
Proteinüri- laboratuvar tetkikler
Proteinürinin ağırlığı İdrar mikroskopi: eritrosit silendiri, dismorfik eritrosit
……glomerül hastalığıLökosit silendiri: glomerüler veya interstisyel
hastalıkOval yağ cisimcikleri: nefrotik proteinüride
AECE 3411/6/2013
Proteinüri- laboratuvar
Kan testleri: Serum Cr, biyokimya profili, tam kan sayımı
İmmun sistem testleri: ANA, cANCA, pANCA, kompleman düzeyi, ESH ….. SLE, Wegener, Good-Pasture
Enfeksiyon araştırma: HIV, hepatitler İdrar protein immun-elektroforezi: multiple
miyeloma şüphesinde
AECE 3511/6/2013
Böbrek USG ve biyopsi
USG yapısal anomalileri ekarte etmek içinBöbrek büyüklük ve şekli İdrar yolu tıkanıklığı
Renal biyopsi: küçük skarlı böbrekte yararsız ve kanama
riskiTek böbrekte kontrendike
AECE 3611/6/2013
ÖZET
İdrar albumini, glomerüler permeabilite belirtecidir
RBP, tübül protein reabsorpsiyonunun en pratik ölçüsüdür
NAG, proksimal tübül nekrozunun en iyi işaretidir
AECE 3711/6/2013
AECE 3811/6/2013