Download - RACHUNKOWOŚĆ wiadomości ogólne
RACHUNKOWOŚĆwiadomości ogólne
Podstawą prawną rachunkowości w Polsce jest Ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (tekst
jednolity Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223, z późn. zm., dalej: uor- ustawa o rachunkowości ), składająca
się z 12 rozdziałów. Ustawa nie reguluje wszystkich problemów
PREZENTOWANE ZAGADNIENIA
Pojecie rachunkowości. Przedmiot rachunkowości Podmioty rachunkowości Funkcje rachunkowości Zasady rachunkowości Zakładowy plan kont
Rachunkowość – to system informacyjny jednostki gospodarczej realizujący funkcje zarządcze. Innymi słowy jest to system ciągłego ujmowania, grupowania, prezentacji, analizy i przekazywania, wyrażonych w pieniądzu i bilansujących się danych liczbowych, zarówno ogólnych jak i szczegółowych o działalności gospodarczej i sytuacji finansowo-majątkowej jednostki gospodarczej.
Przedmiotem rachunkowości są zjawiska i procesy gospodarcze występujące w jednostce, a mające wpływ na stan i strukturę majątku oraz
wyniki osiągane przez tę jednostkę.
Podmiot rachunkowości – jednostka gospodarcza prowadząca rachunkowość
(obowiązkowo lub z wyboru).
Jednostki zobowiązane do stosowania zasad rachunkowości :to mające siedzibę lub miejsce zarządu na terenie RP: • spółki handlowe (osobowe i kapitałowe), inne osoby prawne - z wyjątkiem Skarbu Państwa i NBP; • osoby fizyczne, spółki cywilne, s-ki jawne tych osób, s-ki partnerskie z uwzględnieniem określonych warunków,• banki, fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne, zakłady ubezpieczeń;
gminy, powiaty, województwa, jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, fundusze celowe;
osoby zagraniczne, oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (bez względu na wielkość przychodów);
wszystkie inne jednostki, jeśli otrzymują na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, samorządu lub fundusze celowe (od początku roku obrotowego, w którym te dotacje zostały przyznane).
Funkcje rachunkowości
Nadrzędną funkcją rachunkowości jest funkcja informacyjna – informowanie zainteresowanych użytkowników informacji rachunkowej o sytuacji majątkowo-finansowej i działalności jednostki gospodarczej.
Funkcje szczegółowe, to m.in.:
a) sprawozdawcza – sporządzanie sprawozdań i zestawień dla wewnętrznych i zewnętrznych użytkowników,
b) podatkowa – umożliwia prawidłowe ustalenie i rozliczenie
zobowiązań podatkowych,
c) dowodowa – wykorzystanie urządzeń księgowych jako dowodu w ewentualnych procesach sądowych i postępowaniu podatkowym,
d) kontrolna – ochrona majątku przed nadużyciami, ochrona wierzycieli, ocena efektywności i ocena wykonania zadań,
e) motywacyjna (stymulacyjna) – stymuluje zarówno zarządzających jak i wykonawców do lepszej realizacji powierzonych im zadań.
Zasady rachunkowości:
Nadrzędną koncepcją jest zasada RZETELNEGO I WIERNEGO OBRAZU (true and fair view) - zasady rachunkowości należy stosować w sposób prawidłowy, aby rzetelnie i jasno przedstawiający w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym sytuację finansową i majątkową oraz wynik finansowy jednostki, (z wyłączeniem, upiększania, wybiegów, przemilczania, należy obowiązkowo podać odpowiednie informacje o działalności i wynikach jednostki.
Podporządkowane zasady:
„rzetelnego i wiernego obrazu”
Zasada memoriału –
w księgach rachunkowych i wyniku finansowym ujmuje się wszystkie przychody i koszty dotyczące
danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Jej przeciwnością jest zasada kasowa;
Zasada periodyzacji – przyporządkowuje się zdarzenia gospodarcze okresom i wyniki działalności ujmuje się za te
okresy czasu (okresy sprawozdawcze);
Zasada istotności – w sprawozdaniu finansowym należy wykazać wszystkie zdarzenia, które w sposób znaczący wpływają na działalność i sytuację finansową
jednostki;
Zasada współmierności – osiągniętym przychodom należy w wyniku
finansowym przeciwstawiać odpowiadające im koszty – co oznacza ich zgodność zarówno czasową
(przeciwstawienie przychodów i kosztów dotyczących tego samego okresu, np. czynsz, prenumerata), jak i
merytoryczną (przychodom ze sprzedaży należy przeciwstawiać koszty wytworzenia produktów
sprzedanych);
Zasada zakazu kompensat – nie można, ze względu na przejrzystość,
kompensować ze sobą różnych co do rodzaju aktywów, pasywów, przychodów i zysków (np.
oddzielnie wykazywać należności i zobowiązania z tytułu dostaw i usług, czy przychody i koszty);
Zasada ciągłości (porównywalności) - w kolejnych okresach sprawozdawczych należy stosować względnie stałe metody i rozwiązania, a w przypadku zmian należy
o nich poinformować odbiorców informacji;
przejawia się głównie w tym, że bilans końcowy za dany okres jest identyczny z bilansem początkowym
okresu następnego; zasada ta pozwala na dokonywanie porównać w czasie;
Zasada ostrożnej wyceny- przejawia się w podejściu do:
-sposobów wyceny składników majątkowych (np. należności, zapasy towarów, majątek trwały) –
wskazana raczej „pesymistyczna niż optymistyczna” wycena aktywów i pasywów, tj. wskazane raczej
zawyżenie wartości zobowiązań niż ich zaniżenie oraz zaniżenie wartości aktywów niż ich zawyżenie
(przejawia się m.in. ujmowaniem odpisów aktualizujących aktywa);
- ujmowania przychodów, kosztów, strat i zysków do wyniku danego okresu – poprzez zaliczanie do
wyniku finansowego wyłącznie niewątpliwych przychodów i zysków oraz wszystkich
poniesionych kosztów i strat;
Zasada wyższości treści nad formą - określone operacje należy ująć w księgach i sprawozdaniach
finansowych zgodnie z ich treścią i rzeczywistością ekonomiczną, nawet jeśli z formalnego punktu
widzenia nie powinny się tam znaleźć (np. leasing finansowy);
Zasada kontynuacji działalności - zakłada się, że jednostka ani nie zamierza, ani nie
jest zmuszona do likwidacji lub znacznego uszczuplenia skali swojej działalności
Zakładowy plan kont;
Jednym z obowiązków ustawowych w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych jest
opracowanie zakładowego planu kont,
tj. wykazu stosowanych w jednostce kont wraz z opisem zasad prowadzenia rachunkowości. ZPK
powinien zawierać m.in.:
•datę rozpoczęcia i zakończenia roku obrotowego,
•przyjęte zasady wyceny składników majątkowych (w zakresie, w jakim ustawa pozostawia wybór),
•określenie zasad amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z określeniem sposobu dokonywania odpisów aktualizujących ich wartość,
•określenie środków trwałych o niskiej wartości początkowej, dla których odpisy amortyzacyjne będą dokonywane zbiorczo lub przez jednorazowe odpisanie ich wartości,
•wybrany wariant sporządzania rachunku zysków i strat (porównawczy lub kalkulacyjny) i wybór wariantu ewidencji kosztów,
•określenie terminów i zasad przeprowadzania inwentaryzacji.
Konta planu kont zebrano w dziewięć zespołów, ponumerowanych od 0 do 8:
ZESPÓŁ 0 - Aktywa trwałe
ZESPÓŁ 1 - Środki pieniężne, rachunki bankowe oraz inne krótkoterminowe aktywa ] finansowe
ZESPÓŁ 2 - Rozrachunki i roszczenia
ZESPÓŁ 3 - Materiały i towary
ZESPÓŁ 4 - Koszty według rodzajów i ich rozliczenie
ZESPÓŁ 5 - Koszty według typów działalności i ich rozliczenie
ZESPÓŁ 6 - Produkty i rozliczenia międzyokresowe
ZESPÓŁ 7 - Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem
ZESPÓŁ 8 - Kapitały (fundusze) własne, fundusze specjalne i wynik finansowy
Zakładowy plan kont powinien być skonstruowany tak, aby można było sporządzić według obowiązujących wzorów sprawozdania finansowe i statystyczne.
Opracowując zakładowy plan kont jednostki mają możliwość posłużenia się wzorem: Wzorcowym Planem Kont - opracowanym przez Departament Rachunkowości w Ministerstwie Finansów, publikowanym przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce.
Zakładowe plany kont, chodź oparte na wzorcowym planie nie są dokładnym jego odwzorowaniem. Stosownie do potrzeb, podmiot gospodarczy może zrezygnować z niektórych kont syntetycznych, dowolnie rozbudowywać analitykę i ewidencję pozabilansową.
Dziękuję za uwagę.
Bożena KozakSłupsk 2012 rok